03.Politikat e Tregtise dhe të Investimeve dhe Biznesi Nderkombetar

8/12/2019 03.Politikat e Tregtise dhe t Investimeve dhe Biznesi Nderkombetar

1/71

1

Biznesi ndrkombtar 03

Politikat e Tregtise dhe t Investimevedhe Biznesi Nderkombetar

Doc.Dr.Nevruz Zogu


2/71

2 McGraw Hill Companies, Inc., 2000

Hyrje Vendi i politikave tregtare ne politikat kombetare

Instrumentet e politikes tregtare

Tarifat Subvencionet Kuotat e Importit, Kufizimet Vullnetare te Eksportit

Kerkesa, kushte lokale Dumping/Antidumping Politikat administrative

Argumente politike per nderhyrje

Argumente ekonomike per nderhyrje Zhvillimi i Sistemit Boteror te Tregtise ITOGATT -

OBT


3/71


Politikat tregtare

Nderhyrjet shteterore/ndershteterore perndikimin, nxitjen/kufizimin e fluksit te

tregtise midis vendeve/grup vendevenepermjet instrumenteve tregtare

Politikat tregtare dhe politikatQeveritare

Pse politika tregtare?


4/71


Politikat Tregtare Mbizoterojne

Politikat Kombetare Mbrojtja e vendeve te punes dhe e industrive:

industrite e reja

mandatet qeverisese te shkurtra

Rritja e eksporteve

Sigurimi kombetar

Shpagimi - hakmarrja

Dominimi i produktit nderkombetar:

Teorite e reja te tregtise dhe subvencionet5-3


5/71

5

Objektivat e Kreut

Tregohet se si politikat e tregtise dheinvestimeve kane qene historikisht nje ndarje epolitikave te brendshme

Te studiojme se si po ndryshojne qendrimettradicionale ndaj politikave te tregtise dheinvestimeve

Te evidentohen pasojat e lidhjeve globale ne tregtidhe investime mbi politik-beresit

Te kuptojme pse kombet duhet te bashkepunojnengushte per nje te ardhmen per te patur nje mjedisjetesor global per tregtine dhe investimet


6/71

Politikat e Tregtise dhe t Investimeve dhe

Biznesi Nderkombetar

do vend ka politiken e vet te tregtise dhe te investimevenderkombetare,keto politika mund njoftohen publikisht oseshume shpesh mbahen sekret nga shteti.

Ne do rast ato manifestohen kur masat e marra ngaqeverite ndikojne ne fluksin e tregtise dhe investimeve nganjeri shtet ne tjetrin.

Doc.Dr.Nevruz Zogu 6


7/71

Shkaqet e Politikave te tregtise dhe Investimeve

Politikat shtetrore kan per qellim rregullimin ,nxitjen, drejtimin dhe mbrojtjen e veprimtarive

kombetare. Ushtrimi i ketyre politikave eshte si rrezultat I

sovranitetit qe jep drejten dhe detyrimin shtetit teperkujdeset per qytetaret e saj dhe te vendit.

Me qe jane politkia mbrenda kufijve atoperqendrohen ne politika mbrenda shtetit te vet .



8/71

Shumica e veprimeve te marrura edhe pse kane ndikimnderkombetar jane nje esence e politikave vendase,politika shtetrore mund te ndahet ne veprime politike

qe ndikojne ne tregtine apo investimet ne menyredrejte perdrejt apo terthorazi.

Keto politika te shume qeverive brenda vendit synojne

rritjen ose te pakten ruajtjen e nivelit te jeteses seqytetarve te vendit tyre,synojne cilsin e jetesesstimulojne zhvillimin kombetar dhe punezenie te larte.

Siq dihet eshte e qart se qellimet lidhen ngusht menjeri tjetrin,psh e cekim nese nje qeveri ju siguron njestandard te mire te jeteses popullit vet eshte njejt si teluftosh per zhvillim kombetar.



9/71

Konflktet Meqe do vend perpunon politikat e veta,dhe kane per

qellime ndryshimet nga njeri vend ne tjetrin ku eshte epashmangeshme konflikti.

Konfliktet ne mes vendeve ka te ngjare ashtu kursynimet e politikes se jashtme prekin masat per

tregtine dhe investimet. Keto konflikte mund te kerkojne madje edhe ndihm

nderkombetare , si psh per shkak te suficitit te madhJaponia eshte ne gjendje te jape ndihma falas perzhvillimin e shteteve te Azis.

Pa dyshim ato infuencojne fazen e projektimit kalojnnga njeri vend ne tjetrin,ato sigurojne nje drejtim perblerjet e ardheshme.



10/71

Zhvillimet Globale pas vitit 1945

Qe nga viti 1945 eshte menduar se fluksi investimeve dhe I

tregtise nderkombetare mund te ishin elsi I lulzimit mbar botror. Pas shume negociatve ne Zhenev,Londer,NY,u arrit edhe

neshkrimi me 24 Mars 1948 ne Havana te Kubes per Organizatene Tregtise Nderkombetare (ITO) dhe e quajten Karta e Havanesper Tregti Nderkombetare me mbi 53 vende.

Nga shume vende nuk u ratifikua kjo marraveshje per shkabyrokracise se re dhe sovranitetit kombetar.

GATT ose marraveshja e pergjithshme per tarifat e tregtise osesot e quajm OBT Organizata Botrore Tregtise eshte quajtur siorganizimi me I sukseseshem pas luftes dhe qe zor perseritet, ku

filloj te ratifikohet qe nga viti 1947 dhe permban nje sererregullash per siguruar mos diskriminimin me proceduratransparente



11/71

GATT

GATT u vendos ne Gjeneve te Zvicrres dhe nuk kishte

nje mekanizem imponues ,ajo funksiononte ne suazanormale dhe shpesh hezitonte edhe ne vendet antarete tij.

GATT qe ne fillimin e tij rezultoi me reduktimin e

kufizimeve tregtare ne 50.000 produkte qe ne atkohe zinin 2/3 e vleres se tregtise midis pjestarve.

Sot GATT (OBT) perfshin shumicen dermuese tevendeve te globit dhe ka zgjeruar spektrin e sajshume me teper se sa marraveshjet per tregtine dhetarifat qka e justifikoj edhe ndryshimin e emrit ngaGATT ne OBT.



12/71

Sidoqofte realiteti ekonomik dhe social ne kete fillimshekull jane evidentuar si InstitucioneNderkombetare ,FMN dhe Banka botrore te vetnxitura si rrezultate optimiste ne luften kundervarfrise .

Kombet filluan ti mire presin dhe InvestimetNderkombetare u pritshin si te dobishme per ecurin e

ekonomis se tyre ,dhe kombet kane provuar qe duhette gjenerojne me exportin dhe IHV(Investimet ehuaje ne Vend)



13/71

Ndryshimet ne Mjedisin Politik Globaldhe PTIN

Vetem tri komponenta jane qe ndryshuan mjedisinglobal politik dhe politikat e tregtise dhe Investimetnderkombetare ne vend:

1.Redukimi I Ndikimit Politikave Kombetare

2.Rroli Institucioneve Tradicionale

3.Themelimi I konfliktit midis vendeve te industrializuaradhe vendeve ne zhvillim.



14/71

14

Politikat Strategjike Tregtare

Politikat strategjike te tregtisesipas teorive moderne

Shteti ndihmon kompanite te futen me sukses te parat netregje te rendesishem globale dhe ti mbajne atoPionerizmi!

Shteti ndihmon firmen vendase te spostoje kompanine e huaj

qe ka hyre ne treg


15/71

15

Politikat me Interes Vendas

Mundet qe keto politika te jene te ndikuara ngainteresat e grupeve te veanta

Vendimet e qeverise per te nderhyre ne treg mund tefavorizojne nje grup, por mund te mos mbeshtesin interesine vendit ne teresi

McGraw Hill Companies, Inc., 2000


16/71

16

Argumenta Politike per NderhyrjeQeveritare

1. Mbrojtja e vendeve te punes

2. Mbrojtja e industrive te ndjeshme ndaj sigurisekombetare

3. Shmangia e konkurrences se padrejte

4. Mbrojtja e konsumatoreve nga produkte terrezikeshme

5. Per qellime te politikes se jashtme

6. Mbrojtja e te drejtave te njeriut - individeve ne vendeteksportuese



17/71

Reduktimi I politikave kombetare

Zgjerimet e lidhjeve globale midis kompanive dhe industrivekane dhene efekt mbi politikanet.

Shpesh masave te politikes vendese u kunder veprojneveprimtarit e forcave te tregut global , dhe qdo zhvillim

kombetar ne industri duhet pare ne driten e pasojavenderkombetare ku si psh ne SHBA ne vitet 90

-Nje nder kater ferma punonin per export

-Nje nder vendet e punes ne industri punonte per export

-Nje nder 7 dollar ishin ne shitje per export etj.

Ne shumicen e rastev politikanet marrin hapa vendimtar dhe shumeshpesh jane te pazote ti zbatojne ato.psh



18/71

Me 1987 ne SHBA vendosen te importojne malle metarifa ndeshkuese me 100% per disa importe Japonezper arsye hakmarrje se Japonia nuk bente pjese ne

Marraveshje,dhe kjo u logjikua se nese prodhimethynin ne SHBA ose u montoheshin aty do te linin papune Amerikanet.

Keshtu qe shume firma Japoneze u sistemoheshin ne

vendet e treta psh ne Meksik ku ishte edhe kufiri meAmeriken , meqe politikat USA dhe Meksik ishin temira .

Nese injoroheshin keto produkte eshte qe USAdenonte puntoret Meksikan dhe ata mbetseshin papune, dhe keshtu qe politikanet heqen dore nga ketopolitika .



19/71

Politikat e ndryshimit te tregtise dheinvestimeve Nderkombetare

Perdorimi i fjales politike te kujton imazhin enje rrjeti mire te koordinuar te veprimtariveshtetrore.

Drejtimet kryesore te ndryshimit te tregtisedhe te investimeve jane masta per nxitjenapo kufizimit te fluksit te tyre midis vendeve .

Motivet e kufizimit apo nxitjes si dhe mjetetperkatese do ti shtjellojm ne vijim



20/71

Kufizimet e Importeve

Ende mjaft vende u drejtohen tarifave ose kufizimevevullnetare te importeve me zgjedhje kundrejtkundrejt partnerve tregtare.

Meqe keto kufizime voluntere ato nuk jane subjekt Inegocimit Nderkombetar ose I marraveshjeve.

Masat e tilla jane perdor kryesisht ne industrin eelikut , te tekstilit,automobilave per te ndihmuar

industrit vendase te riorganizojne ,ristrukturojnetregjet.

Kur vendet nuk arrijne te mirren vesh ne mes veti atoju qesin kuota ose taksa mbi qmimin e produkti,mallrave te importuara dhe kane kufizime sasiore



21/71

Ne vitin 1983 ne SHBA u vendose tarifa 5 vjeqare permotoqikletat Japoneze te firmave HONDA dheKAWASAKI etj dhe kjo pikrisht u vendos per shkak meju ndihmuar firmes Harley Dawidson .

Si ndikoj kjo , ajo I dha kohe Harley Dawidson tehartoj nje strategji periudh ,kjo I ndihmoj shume dhekjo firm u rimekemb dhe filloj te lulzoj.

Harley Dawidson mandej kerkoj nga shteti qe te hiqenkuota dhe taksat nga firmat Japoneze .

Dhe keto masa nuk ndikuan per te keq ngakonsumatoret Amerikan



22/71

Shembull tjeter ishte se prodhuesit Amerikan ankoheshin seprodhuesit Japonez poju merrnin tregun e shitjes se peshqive ,qka ndodh qe edhe me kuoten 7% tregu Japonez perfshihetedhe me gjere ne tregun Amerikan.

Duke cekur se kuotat jane nje teknik e tret per kufizimin etregut te importeve.

Jo gjithmon shteti merr pjes ne keto kuota dhe taksa teimportuesit .

Psh ndertimi I aeroprtit Kanzait ne Japoni nuk e la te hyjetregun Amerikan per investim,keshtu qe u bene ferkime temedha ne mes shteteve ,ku shteti Japonez u deklarua se kyndertim ishte pron private dhe ska ndikim te ata.



23/71


f k


24/71

Kufizimi Eksporteve

Perveq kufizimit te importeve kemi edhe kufizimin eeksporteve,kjo ndodh kur oferta eshte e kufizuar apo mengesaofertes ne vend,ose qellimet e politikes se jashteme ose edhenga deshira ta mbaj kapitalin ne vendin e vet(psh armet apo

teknologjia e lart). Keto kufizime te eksporteve jane per arsye politike apo

diplomatike dhe friga e humbjes se imazhit ne vendin e vet osene tregtin nderkombetare.

Shume vende kufizojne nxjerrjen e kapitalit jashte me interesa

dhe me siguri te lart se mbrenda. Nga kjo mase frenon investimet e huaja ne vdend duke qene

investitori I huaj nuk jane te sigurt ose devident.



25/71

Nxitja exporteve

Deshira per te marre pjesene tregtin nderkombetare dheinvestime nderkombetare ka quar vendet te bejne programe pernxitjen e exporteve.

Ketu qeverit ndikojne dhe ndihmojne firmat te bejne export

mallrave me kosto te ulet,pjesmarrje me pak shpenzime si dhesubvensionimi I promocioneve ne vendet tjera.

Ne raste te perkeqsimit te bilancit tregtar ,politikat e shtetitndikojne ne programet e exportit per te permisuar shtrirjen etregtise dhe duke shtuar sherbime te reja qe ta fuqizojne bazen

e te dhenave per tregti te jashtme. Dumping



26/71

DUMPING - Nse nj kompani eksporton nj produkt me nj

mim q sht m e ult se sa mimi normalisht , ose i shet menj mim q nuk i plotson koston e saj t plot t prodhimit ,ajo sht e thn t jet " dumping " i produktit .

Kjo sht nj pjes nn t formave t ndryshme tdiskriminimit t mimeve dhe sht klasifikuar si diskriminim tmimeve t shkalls s tret .

Opinionet ndryshojn at ,se nse apo jo praktik e till prbnkonkurrenc t padrejt , por shum qeveri t marrin masa

kundr hedhjes mbrojtja e industris vendase . Marrveshja OBT nuk ka kaluar gjykimin . Fokusi i saj sht se

si qeverit mund ose nuk mund t reagojn pr t hequr - ajoposedon veprime anti - dumping , dhe ajo sht quajturshpesh" marrveshje anti - dumping "



27/71

Embargo

Nj e pjesshme ose megjithat sht ndalimi i plot i tregtisdhe tregtis me nj vend t veant.

Jan t ngjashme me embargot ekonomike dhe sanksioneve"prgjithsisht konsiderohen pengesa ligjore t tregtis, t mos

ngatrrohet me bllokadat, Ku jan konsideruar shpesh siveprime lufts.



28/71


Instrumentet e Politikes Tregtare:Tarifat

Tarifatforma me e vjeter e politikes tregtare

e veantavlera e tarifes per njesi produkti

ad valorem perqindje mbi vleren e produktit

Mire per shtetin?

Mire per prodhuesit?

Por ul eficiencen

Keq per konsumatoret!

5-4


29/71


Instrumentet e Politikes Tregtare:Subvencionet

Pagesa per prodhuesit vendas

Grante cash

Hua me interes te ulet

Ulje e taksave

Marrja pjese e shtetit ne kompani me kontribute

Airbus

Subvencim i te ardhurave te gjeneruara nga taksat

5-5


30/71


Subvencionimet e Industrive teKomunitetit Europian

(Perqindja e Vleres se Shtuar)

0

2

4

6

8

10

12

14

16

GB Holland Belgium Italy

%

5-7


31/71


Instrumentat e Politikes Tregtare:a) Kuotat e importit, b) Kufizimet

Vullnetare te Eksportit

Kuota Importi

Kufizime ne sasine e produkteve qe importohen ne nje vend

Kufizimet vullnetare te eksportit

Kuota qe vihen ne tregti nga vendi eksportues, zakonisht mekerkesen e vendit importues

5-8


32/71


Instrumentat e Politikes Tregtare:Kerkesa, Kushte Lokale

Kerkohet qe fraksione te veanta te nje te produkti te prodhohenlokalisht (Fasoni ne Shkoder-Cotonelo)

Perqindja qe zene keto komponente

Perqindja qe ze vlera e produkteve

Filimisht eshte perdorur nga vendet ne zhvillim per te ndihmuarkalimin nga montimi ne prodhimin e produkteve

Filluan ta perdorin edhe vendet e zhvilluara perfshire SHBA

Per komponentet qe fabrikohen lokalisht veprohet njelloj si meKuotat e importit

Perfitojne prodhuesit dhe jo konsumatoret

5-10


33/71


Instrumentat e Politikave Tregtare:

Politikat Antidumping Jane disa llojesh:

Shitje e produkteve ne tregjet e huaja me ulet se sa kostoja e

prodhimit Shitje e produkteve ne tregjet e huaja nen vleren e drejte te

tregut

Rezultati:

Shkarkimi i teprices se produkteve

Sjellje agresive ndaj konkurrenteve

Stimulon vendosjen e tarifave si kunderpergjigje5-11


34/71


Instrumenta te Politikes Tregtare:

Politikat Administrative

Rregulla burokratike per te veshtiresuar hyrjen eimporteve ne vend

Japonezet mjeshtra ne vendosjen e ketyre rregullave

Mbizoterim i barrierave administratrive sot

5-12


35/71


Kostoja Vjetore e Konsumatoreve

Amerikane nga Mbrojtja e Importeve

Tekstile

Automobila Bulmetra

Mish Sheqer

0

5

10

15

20

25

30

Humbjet e konsumatorit

Fitimet e prodhuesit

Milion USD

5-13


36/71


Argumente Politike per Nderhyrje Mbrojtja e vendeve te punes dhe industrive

Kufizimi vullnetar i eksportve

Siguria kombetare

Industria e luftesgjysem peruesit Nafte, ushqime

5-14


37/71


0

10

20

30

40

50

60

1974 76 78 80 82 84 86 88

Japan

USA

Siguria Kombetare

Prodhimi Boteror i Gjysemperuesve

5-15

Argumenta Politike per Nderhyrje


38/71


Argumenta Politike per NderhyrjeShpagim - Hakmarrje

Sanksionet Amerikane te Tregtise

Afganistan

Itali

Burma

Libia

Kanada

Nigeria

Kina

Korea e Veriut

Kuba

Pakistan India

Arabia Saudite

Iran

Sudan

Irak

Sria

Jugosllavia

5-16


39/71


Shpagimi - Hakmarrja

Akti Helms-Burton 1996

Lejon amerikanet te denojne firmat e huaja qeperdorin pronat Kubane te konfiskuara prej tyre pas

revolucionit te 1959 Problemet

Prek sovranitetin e shtetit perkates

Akti DAmato Libia dhe Irani

Instrument per te detyruar kombet te sillen paqesishtne komunitetin nderkombetar

5-17


40/71


Argumenta Politike per Nderhyrje

Mbrojtja e konsumatoreve

Realizimi i objektivave te politikes se jashtme

Akti Helms-Burton

5-14


41/71


Argumenta Politike per NderhyrjeMbrojtja e te drejtave te njeriut

Qeverite mund te perdorin politiken tregtare per

permiresimin e te drejtave te njeriut nepermjet modeleve te

tregtise, por edhe pse shume vende kane tentuar kete nuk

jane provuar ende si te sukseseshme

Vende te varura nga burimet natyrore-nafte etj.

5-14


42/71

42

Mbrojtja e te Drejtave te Njeriut

Mjaft kritike argumentojne si rruge kryesore perndryshimin e te drejtave te njeriut ne nje vendnepermjet angazhimit te tij ne tregtine

nderkombetare

Vendimi per te futur Kinen ne marreveshjen FMN (Multifiber) ne 1999 ishte ne kete filozofi

Serbia ne BE?

KFC ne Iran!!!


Argumente Ekonomike per


43/71

43

Argumente Ekonomike perNderhyrje Qeveritare ne Tregtine

Nderkombetare

1. Industrite foshnjore

2. Politikat tregtare strategjike



44/71


Argumenta Ekonomike perNderhyrje

Industrite foshnjore

Argumenti me i vjeterAlexander Hamilton, 1792

Mbrojtja ne kuadrin e OBT- Marrveshje bi/multilateriale Eshte e mire vetem ne se e ben industrine efiente, te qendroje

me kembet e veta pas heqjes se mbrojtjes

Industria e automobilave ne Brazil - E dhjeta ne boteu venit kur uhoq mbrojtja

Kerkon sforcime financiare te shtetit

Ne qofte se investimi eshte i mire mundet te investojne edhesubjektet financiare nderkombetare

5-18


45/71

45

Politikat Strategjike Tregtare

Politikat strategjike te tregtisesipas teorive moderne

Shteti ndihmon kompanite te futen me sukses te parat netregje te rendesishem globale dhe ti mbajne atoPionerizmi!

Shteti ndihmon firmen vendase te spostoje kompanine e huajqe ka hyre ne treg


46/71

46

Tregtia e Lire Perkundrejt Teorive teReja Strategjike te Tregtise

Teoricienet e tregtise besojne sot se nderhyrjashteterore ne tregtine nderkombetare eshte e

justifikuar

Teoricienet e teorise klasike nuk e aprovojne

Disa teoriciene te rinj e mendojne teorine strategjikete tregtise te qarte teorikisht, por qe mund te mosfunksionoje ne praktikekerkojne rishikimin etregtise se lire



47/71

47

Kur Kufizimi i Tregtise Mund te Jete iPapershtatshem?

Hakemarrje

Politikat e brendshme



48/71

48

Hakmarrja dhe Lufta

Krugmanpolitikat tregtare strategjike synojne tiaftesojne firmat vendase per nje pozicion dominuesne industrine globale ne dem te ekonomive te tjera

duke i lene ato troke

Vende qe tentojne keto politika mund te ngjallinhakmarrje

Nje lufte tregtare mund te perkeqesoje te dyja vendet


49/71

49

Politikat me Interes Vendas

Mundet qe keto politika te jene te ndikuara ngainteresat e grupeve te veanta

Vendimet e qeverise per te nderhyre ne treg mund tefavorizojne nje grup, por mund te mos mbeshtesin interesine vendit ne teresi



50/71

50

Efekti i Subvencimit(Airbus kundrejt Boeing)

0

100

200

300

400

500

600

700

800

85 86 87 88 89 90 91 92 93 94 95 96 97

Boeing

Airbus

Porosite per aviona

5-19


51/71


Zhvillimi i Sistemit Boteror teTregtise

Argumenta per tregtine e lire:

Adam Smith dhe David Ricardo

Tregtia e lire si politike shteterore:

Britania (1846)

Britania vazhdon politiken e tregtise se lire

Frika nga lufta tregtare

5-20


52/71


Dy Luftrat Boterore

1918 - 1939 Depresioni i madh

Kolapsi burses amerikane

Amerika aktivizoi aktin Smoot-Hawley (1930)

vendosi te mbrohej - tarifa domethenese importi per produktete huaja

SHBA kishte bilanc pozitiv tregtar me boten

vendet e tjera ndermorren te njetat masa, rane mjaft eksportetamerikane

me thellimin e krizes, tregtia boterore falimentoi

5-21


53/71

53

1947-1979

Marreveshja e Pergjitheshme per Tarifat dhe TregtineGATT, 1947

GATT - marreveshje shumepaleshe per liberalizimin etregtise, eliminimin gradual te barrierave tregtare

Antaresia ne GATT: nga 19 ne me shume se 120 ne 1995

Kufizimi i tarifave: u negociua nepermjet 8 roundeve


54/71


GATT

Marreveshje shumepaleshe: objektivi ishte teliberalizonte tregtine nepermjet eliminimit te tarifave,kuotave te importit, subvencioneve etj.

Ka perdorur roundet per te ulur gradualisht

barrierat

Sistem i Pergjithshem i Preferencave

Statusi i Kombit me te Favorizuar

Duty free

5-23


55/71

55

1980-1993

Sistemi tregtar boteror u tkurr gjate viteve 19801990:

Suksesi ekonomik demtoi barazine ne modelet tregtare

Deficiti kronik i SHBA krijoi probleme per disa industri dheprobleme politike per qeverine

Mjaft vende ankoheshinedhe pse nepermjet GATT u kufizua

perdorimi i tarifaveu gjeten forma te tjera te nderhyrjes, te cilatpaten efekt edhe pse nderkohe, formalisht, ishin ne rregull meGATT


56/71

56

Roundi Uruguait

Raundi Uruguait (1986) u fokusua ne:

1. Sherbimet dhe pronesine intelektuale

eshtjet e tregtise u orientuan nga sherbimet, tregtia dhepronesia intelektuale

2. Themelimi i OBT

OBT - autoritet me efektiv i rregullave te tregtise globale

OBT: GATT plus (GATS) dhe (TRIPS), perkatesisht GeneralAgreement on Trade in Services dhe Trade Related IntellectualProperty Rights



57/71


Ulja Mesatare e Tarifave Amerikane:1947 - 85

0

20

40

60

80

100

120

Pre-Ge

neva

Geneva

Annecy

Torquay

Geneva

Dillo

n

Kenn

edy

Toky

o

IndeksiPara-GenevesTarifa = 100

Figura 5.1

Roundet e Negocimit te GATT5-25

Sherbimeve


58/71


(mld USD)

5-28


59/71


Kritikat per GATT

Teorite ekonomike nuk perputhen me boten reale

vendosja nga ulja e tarifave ne eliminimin ebarrierave jo-tarifore egersoi anetaret

Statusi i Trajtimit Kombetar apo i Kombit me te

Favorizuar rezultoi me pabarazi

5-29


60/71


Arritjet e GATT

Aktualisht, si pjese e OBT - 153 antare

Perfaqeson 90% te tregtise boterore

9 ne10 mosmarreveshje jane zgjidhur ne menyre tekenaqeshme

Ulja e tarifave nga 40% ne 5%

Vellimi tregtise se produkteve industriale eshte rritur20 here

5-30


61/71

61

OBT - Ecuria

OBT avokat dhe lehtesues i eshtjeve te ardheshmete tregtise

Deri tani vendet kane degjuar e pranuar rekomandimet eOBT ne konfliktet tregtare Arbiter i pranueshem

OBT ka ndermjetesuar negociatat per te reformuarindustrine globale te telekomunikimit dhe sherbimevefinanciare

Seattle - 1999 tregoi se eshtjet qe lidhen me tregtine e lirekane gjithnje e me shume ndjeshmeri publike



62/71

62

OBT E ardhmjaOBT po fokusohet ne:

1. Politikat Anti-dumpinginkurajimi i antareve ne forcimin edetyrimeve antidumping

2. Proteksionismi ne bujqesishqetesimet per tarifat dhesubvencionet e larta ne sektorin bujqesor ne mjaft vende

3. Mbrojtja e pronesise intelektualeantaret e konsederojne IPRsi thelbesor per kufizimin e efekteve dytesore te tregtise se

lire

TRIPS detyron antaret e OBT te garantojne Patentat per nje afatprej 20 vjetesh dhe Copyright per 50 vjet


63/71

63

OBT E ardhmja

4. Hapja e tregut per produktet jo bujqesoreulja etarifave, kufizimi i prirjeve per perdorimin selektivte tarifave te larta

5. Roundi i ri Doha2001 u fokusua ne:

Uljen e tarifave per produktet industriale

Kufizimin e subvencioneve per prodhuesit bujqesore

Kufizimin e barrierave per investimet cross-border

Kufizimin e perdorimit te ligjeve anti-dumping


64/71

64


Organizate ombrelle per:

GATT

Sherbimet GATS

Pronesia intelektuale TRIPS

Pergjegjesi per arbitrazhet tregtare:

Raporte te pershtatura dhe me pak te anulluara

Kompensimi i vendit te demtuar ose sanksione tregtare Konsiderimi i specifikave te vendeve ne zhvillim antare te OBT

per te kufizuar kostot afat-shkurtra e aft-mesme nga hapja, neharmoni me marreveshjet integruese rajonale MSA - Interim

Organizata Boterore e Tregtise

154 Rue de Lausanne, Geneva

5-31


65/71

65

OBT Shqiperia antaresohet me 8 Shtator 2000

157 antare me 24 Gusht 2012

153 antareme 23 Korrik 2008

27 vezhgues ne vitin 2012

I bashkohen Federata Ruse, Mali i Zi, Samoa,Vanuatu


66/71


67/71

67


OBT- Arritjet Kryesore Telekomunikacionet

68 vende (90%) e te ardhurave boterore

te Telekomit

Presion per te hapur tregjet per

konkurrencen e drejte

Sherbimet financiare

95% te tregut te sherbimeve financiare

102 vende do te hapin ne nje mase te caktuar

tregjet e tyre5-33


68/71

68


OBT dhe Politikat agrare

Doha

Kankum

Honkong


69/71

69


OBT dhe politikat e Mjedisit

Speciet e rrezikuara

Breshkat e Ujit


70/71

70


Sovraniteti Kombetar?

Ende mbrohet

Nuk ka ndryshime ne detyrimet dhe te drejtat

Ligjet e vendeve nuk diktohen nga OBT

Vendet vullnetarisht shkembejne sovranitet memundesite begatuese qe ofron hapja

5-34


71/71

OBT Organizimi

Konferenca Ministrore

Keshilli i pergjithshem

Komitete per Tregtine dhe mjedisin, Tregtine dhe zhvillimin,Marreveshjet tregtare rajonale, te kufizimeve te borxhit publik,te buxhetit finances dhe administrimit

Keshilli per tregtine e produkteve (komitetet perkatese)

Keshilli per aspektet e IPR-ve

Keshilli per tregtine e sherbimeve me komitetet perkatese

Documents

03.Politikat e Tregtise dhe të Investimeve dhe Biznesi Nderkombetar