CELİK_KOLON+TEMEL

8/7/2019 CELK_KOLON+TEMEL

1/47

T.C.

MLL ETM BAKANLII

MEGEP(MESLEK ETM VE TERM SSTEMNN

GLENDRLMES PROJES)

NAAT TEKNOLOJS

ELK TEMEL ZMLER

ANKARA 2007


2/47

Milli Eitim Bakanl tarafndan gelitirilen modller;

Talim ve Terbiye Kurulu Bakanlnn 02.06.2006 tarih ve 269 saylKarar ile onaylanan, Mesleki ve Teknik Eitim Okul ve Kurumlarndakademeli olarak yaygnlatrlan 42 alan ve 192 dala ait ereve retimprogramlarnda amalanan mesleki yeterlikleri kazandrmaya ynelikgelitirilmi retim materyalleridir (Ders Notlardr).

Modller, bireylere mesleki yeterlik kazandrmak ve bireysel renmeyerehberlik etmek amacyla renme materyali olarak hazrlanm, denenmekve gelitirilmek zere Mesleki ve Teknik Eitim Okul ve Kurumlarndauygulanmaya balanmtr.

Modller teknolojik gelimelere paralel olarak, amalanan yeterliikazandrmak koulu ile eitim retim srasnda gelitirilebilir ve yaplmasnerilen deiiklikler Bakanlkta ilgili birime bildirilir.

rgn ve yaygn eitim kurumlar, iletmeler ve kendi kendine meslekiyeterlik kazanmak isteyen bireyler modllere internet zerindenulaabilirler.

Baslm modller, eitim kurumlarnda rencilere cretsiz olarak datlr.

Modller hibir ekilde ticari amala kullanlamaz ve cret karlndasatlamaz.


3/47

i

AIKLAMALAR ...................................................................................................................iiiGR .......................................................................................................................................1RENME FAALYET-1 .....................................................................................................31. TEKL TEMEL PLAN VE KEST ZM .......................................................................3

1.1. Ynetmelik ve artnameler ...........................................................................................31.1.1. mar Ynetmelii ....................................................................................................31.1.2. Bayndrlk ve skn Bakanl artnamesi.............................................................3

1.2. elik Temel ...................................................................................................................31.2.1. Tanm .....................................................................................................................31.2.2. eitleri ...................................................................................................................4

1.3. elik Tekil Temel Plan izimi Kurallar......................................................................4

1.4. Temel Plan izimleri....................................................................................................51.4.1. Temel ......................................................................................................................51.4.2. Ba Kirileri ............................................................................................................6

1.5. Temel Kesiti izimleri ..................................................................................................71.5.1. Yuval Tekil Temel Kesitleri ..................................................................................81.5.2. Ankrajl Temel Kesitleri .........................................................................................8

1.6. llendirme ...............................................................................................................101.6.1. llendirme.....................................................................................................101.6.2. D llendirme ..................................................................................................101.6.3. Kotlu llendirme............................................................................................... 11

1.7. Yazlar..........................................................................................................................12

1.7.1. 2lik Yaz ablonu ................................................................................................121.7.2. 3lk Yaz ablonu................................................................................................ 121.7.3. 5lik Yaz ablonu ................................................................................................12

1.8. Taramalar.....................................................................................................................12UYGULAMA FAALYET ...............................................................................................14LME VE DEERLENDRME .....................................................................................16PERFORMANS DEERLENDRME............................................................................... 17

RENME FAALYET-2 ...................................................................................................182. IZGARA TEMEL PLAN VE KEST ZM.................................................................. 18

2.1. Izgara Temel Plan izimleri.......................................................................................182.1.1. Kolon.....................................................................................................................18

2.1.2. Temel Taban Levhas ............................................................................................192.1.3. Balant Korniyeri.................................................................................................192.1.4. Ba Kirileri .......................................................................................................... 192.1.5. Temel zgaras .......................................................................................................19

2.2. elik Izgara Temel Plan izimi Kurallar .................................................................. 202.3. Temel Kesiti izimleri ................................................................................................20

2.3.1. Pabular.................................................................................................................202.3.2. Ba Kirileri .......................................................................................................... 202.3.3. Taban Levhas .......................................................................................................202.3.4. Kolon.....................................................................................................................21

2.4. llendirme ...............................................................................................................22

2.4.1. llendirme.....................................................................................................222.4.2. D llendirme ..................................................................................................22

NDEKLER


4/47

ii

2.4.3. Kotlu llendirme............................................................................................... 23

2.5. Yazlar..........................................................................................................................232.5.1. 2lik Yaz ablonu ................................................................................................232.5.2. 3lk yaz ablonu .................................................................................................232.5.3. 5lik yaz ablonu ..................................................................................................23

2.6. Taramalar.....................................................................................................................23UYGULAMA FAALYET ...............................................................................................25LME VE DEERLENDRME .....................................................................................27PERFORMANS DEERLENDRME............................................................................... 28

RENME FAALYET-3 ...................................................................................................293. KAZIK TEMEL PLAN VE KEST ZM ....................................................................29

3.1. Kazk Temel Plan izimleri .......................................................................................29

3.2. elik Kazk Temel Plan izimi Kurallar .................................................................. 303.3. Temel Kesiti izimleri ................................................................................................303.3.1. Temel Profilini izmek......................................................................................... 303.3.2. Temeli izmek......................................................................................................30

3.4. llendirme ...............................................................................................................313.4.1. llendirme.....................................................................................................313.4.2. D llendirme ..................................................................................................323.4.3. Kotlu llendirme............................................................................................... 32

3.5. Yazlar..........................................................................................................................333.5.1. 2lik Yaz ablonu ................................................................................................333.5.1. 3lk Yaz ablonu................................................................................................ 33

3.5.1. 5lik Yaz ablonu ................................................................................................333.6. Taramalar.....................................................................................................................33UYGULAMA FAALYET ...............................................................................................34LME VE DEERLENDRME .....................................................................................36PERFORMANS DEERLENDRME............................................................................... 37

CEVAP ANAHTARLARI.....................................................................................................40KAYNAKA ......................................................................................................................... 41


5/47


6/47

iv


7/47

1

GRSevgili renci,

Gnmzde bilgi teknolojileri ve iletiim hzla gelimektedir. Bu gelimeye balolarak artan bilgi birikimiyle birlikte her meslek dalnda uzmanlama daha da artmaktadr.naat Teknolojisi alannda da artan bilgi birikimi ve teknoloji ile birlikte yeni dallar ortayakmtr. elik yaplar, gelien teknoloji ve deprem olgusu sebebiyle tercih edilir halegelmi ve buna bal olarak da elik Yap Teknik Ressaml dal nem kazanmtr.

Hepimizin bildii gibi inaat alan, insanln var oluundan bu gne kadar devaml

olarak gelien bir sektrdr. Gnmzde gelien teknolojiler ve teknikler yardmyla deiikyap malzemeleri ortaya kartlm ve toplumun ihtiyalar karlanmtr. Bunun yanndainaat alan kendi iinde birok dala blnmtr. Bunlar sizlere birer modl olaraksunulmaktadr. Bu modller ayr ayr alnp hepsi tamamlandnda inaat teknolojisialannn btnn tekil edecektir.

Bu amala elik Yap Temelleri izimi modlnde, yap teknik ve kurallarna uygunolarak elik yap temellerinin eitleri, yapl biimleri, plan ve kesitleri hakknda ksa ve zbilgiler kazandrlarak bunlarla ilgili atlyenizde izimlerinizi yapabileceksiniz. Bir eliktemeli size en iyi aadaki ekil izah edebilir. Eflatun renkler temel betonu ve ba

kirilerini, mavi renklerle izilen izgiler ise temel kolonunu (yuval temel) gstermektedir.

boyutlu rnek temel grnm

GR


8/47

2


9/47

3

RENME FAALYET-1

Uygun ortam salandnda ynetmelik ve artnameler gz nnde bulundurularakelik yap temelleriyle ilgi bilgi ve izimini renebileceksiniz.

evrenizde bulunan elik konut, fabrika, hangar, depo inaatlarn gezerek elik yapelemanlarnn yaplma ekillerini, koullarn ve nasl yapldklarn aratrnz. Buyaplarn temellerini aratrnz. Bu bilgileri izimlerinizle btnletiriniz.

1. TEKL TEMEL PLAN VE KEST ZM

1.1. Ynetmelik ve artnameler

1.1.1. mar Ynetmelii

Bykehir ve dier belediyelerce hazrlanm ynetmeliklerdir.

1.1.2. Bayndrlk ve skn Bakanl artnamesi

Afet blgelerinde yaplacak yaplar hakknda ynetmelikte yap yapm teknikkurallar ve uyulmas gerekli hususlar aklanmtr.

TS 498, yap elemanlarnn boyutlandrlmasnda alnacak yklerin hesap deerleri veTS 648, elik yaplarn hesap ve yapm kurallarnda elik yaplar ile ilgili genel aklamalarbulunmaktadr.

1.2. elik Temel1.2.1. Tanm

Yap elemanlarnn yklerini alarak zemine ileten yap elemanlarna temel denir. elikyaplarn temelleri de betonarme yaplarda olduu gibi genellikle betonarmeden yaplr.elik temel betonarmeye gre daha pahal olup iilii zordur. Ancak ok katl yaplarntemelleri, salamlk ve ekonomiklik de gz nnde bulundurularak elikten yaplabilir.Temeller projelerde T harfi gsterilir; T1, T2 vb.

Tekil temel; zemin emniyet gerilmesi yksek (salam) zeminlerde uygulanan temel

eididir. elik temellerin genelinde betonarme ile elik profiller birlikte kullanlr. Tekiltemelin oluturulmas kolon tabannn dzenleni durumuna gre iki ekilde yaplr.

RENME FAALYET-1

ARATIRMA

AMA


10/47

4

1.2.2. eitleri

a. Yuval tekil temeller: Tekil temellerde en basit temel ekli yuval temel eklidir.elik kolonun ykn iletecei temel yuvas 1020 cm daha geni olacak ekilde hazrlanr.elik kolon yuvaya oturduktan sonra yanlardaki boluklar beton ile doldurulur.

b. Ankrajl temeller: Kolon, tekil temel yzeyine konacaksa bu durumda ankrajltekil temel yaplr. Ankraj, kolon ile temel arasnda balanty salayan elikten yaplanelemandr. Ankraj elikleri iki ekilde retilir. Bunlar civatal, baston bazen de atal eklindeolabilir. ekil 1.1de iki tip ankraj grlmektedir.

ekil 1.1:Ankrajlarn grnm

1.3. elik Tekil Temel Plan izimi Kurallar

elik temel plann izebilmek iin aadaki kurallara uyulmaldr:

Zemin durumuna gre izilecek temel eidi belirlenir. Temel ve kolona yerletirilecek profil eidi belirlenir. izim leine uygun izim kd masaya balanr. izim ara ve gereleri hazrlanr. Temel boyutlar belirlenir. Temel yuval yaplacaksa yuva boyutlar belirlenir.

Ankrajl temel yaplacaksa ankraj konacak yerler belirlenir. izimde kullanlacak kalem eitleri belirlenir.


11/47

5

1.4. Temel Plan izimleri

1.4.1. Temel

a. Yuval Tekil Temel Plan izimi

Yuval tekil temeli izebilmek iin aadaki yolu izleyiniz: Zemin kat plannda oluturmu olduunuz akslardan faydalanarak akslar

iziniz Temele ait izgileri llerine gre iziniz. Akslara gre profilleri iziniz. Yuval temel yaplacaksa kolon kenarlarna 1020 cm boluk braknz (ekil

1.2).

ekil 1.2: Kolon kenarlarndaki boluklarn grnm

b. Ankrajl Temel

Ankrajl temelin yuval temele gre iilii zor olup daha masrafldr. Bu tiptemellerde kolonla temel arasna taban levhas yerletirilir. Kolon yanlarna korniyer balanr(ekil 1.3).

Yuval temel iziminde olduu gibi zemin kat plannda oluturduunuzakslardan faydalanarak akslar iziniz.

Temele ait izgileri llerine gre belirleyerek iziniz. Akslara gre profilleri iziniz.

Kolon altna taban levhas yerletiriniz.

ekil 1.3: Ankrajl temel grnm


12/47

6

Betonarme temel ile elik temel arasndaki izim farklar

Betonarme yapdaki temelde tm elemanlar betonarme olduundan, kolonboyutlar yaplan statik hesaplar sonucunda daha byk kar. Betonarme veyaelik temel zerine konacak elik kolonlarn en kesitleri ise hesaplamalarsonucunda daha kk kabilir.

En kesitten grnm farkllklar projede de farkllk gsterir. Kolon betonarmeden yaplrsa ekil 1.4teki gibi olacaktr. Temelde elik kolon kullanlrsa (yuval) grnt ekil 1.5teki gibi olacaktr.

ekil 1.4 :Betonarme temel grnm

ekil 1.5 :elik temel grnm

1.4.2. Ba Kirileri

Zemindeki oynamalar neticesinde temelde oluabilecek kme ve kaymalarengellemek amacyla yaplan yap elemanna ba kirii denir. Ba kirileri, betonarme veyaelikten yaplrlar. zellikle ok katl yaplarn temellerinde ar yklerin temeller arsndadatlp topraa iletilmesini salarlar. ekil 1.6da ba kirii ile temeller arasndaki balantgrlmektedir.


13/47

7

ekil 1.6 : Ba kiriinin grnm

1.5. Temel Kesiti izimleri

Yukarda izimi yaplan tekil temel planlarndan faydalanarak kesitler u ekilde

izilir:

Temel kesiti iin izim kdn masaya balaynz. Kesiti alnacak temel plann izim kdnzn st tarafna balaynz. Paralel ve gnye yardmyla kesit izgisinin getii (A-A veya B-B) yerleri bo

izim kdna aktarnz. izgileri tarken kesilen noktalardan tamay ihmal etmeyiniz. izimi, plan ve kesit olarak ayr ayr lerek kontrol ediniz.


14/47

8

1.5.1. Yuval Tekil Temel Kesitleri

Yuval tekil temel kesitleri ekil 1.7de grlmektedir. Tekil temelin boyutlugrnm de verilerek temelin uygulan ekli daha anlalr hale getirilmitir (ekil 1.8).

ekil 1.7: Temel kesitlerinin grnm

ekil 1.8: Temelin boyutlu ortamda grnm

1.5.2. Ankrajl Temel Kesitleri

Yukarda anlatlanlara gre yaplan temel kesit izimi ekil 1.9da grlmektedir.ekil 1.10da ise bir yapya ait tekil temelin A-A boy kesiti grlmektedir. Boy kesitte temelzerine gelen kolonlar gsterilerek kotlar verilir ve izgisel llendirme yap lr. Temel boykesitleri yatay ve dey olarak iki ynde alnr.


15/47

9

ekil 1.9: Temel kesitinde ankrajlarn grnm

ekil 1.10 :Temel boy kesiti

Tekil temelin boyutlu yakn plan grnm ekil 1.11de grlmektedir.

ekil 1.11: Ankrajl temelde temelin boyutta grnm


16/47

10

1.6. llendirme

1.6.1. llendirme

elik yapnn i blmnn llendirmesidir. llendirmelerde dikkat edilecek ennemli husus, gereksiz llendirmenin yaplmamasdr. Yaplan gereksiz her llendirmeprojenin okunmasn gletirir, izime yarar yerine zarar vermeye balar.

llendirme yaparken; Gerekli izim ara ve gerecini hazrlaynz. Paralel veya T cetvelini gnyesinde tutarak gnye ile izim snrlarn

belirleyiniz. l yazlarn snrlar arasna yazp, l oklarn yerletiriniz. izimlerinizde

l snr izgisini (/) kullannz. iniz bittikten sonra izim paftanz temizleyiniz. ekle ait i llendirme

ekil 1.12de grlmektedir.

ekil 1.12: llendirme

1.6.2. D llendirme

llendirmede yaplan ilemler d llendirme iin de geerlidir.D llendirmede iki l izgisi arasndaki mesafeyi 810 mm alnz.

D llendirmelerde ieriden darya doru;

Dolu ve bo yerler, Hareketli snrlar, Akslar, Toplam uzunluk llendirilir.

D llendirme yaparken;

llendireceiniz plan izimini karnza alnz. Gnye ve paralel kullanarak nesne snrlarn taynz.


17/47

11

llendirmelerde ekle en yakn l izgisini 10 mm mesafede alnz.

Daha sonraki llendirmeleri de 8 -10 mm mesafelerde alnz. Uzant izgilerinin ekle olan mesafelerini 3 mm alnz. Uzant izgilerinin l izgilerini geme mesafelerini 3 mm alnz. ekle ait i

llendirme ekil 1.13te grlmektedir.

ekil 1.13: ve d llendirme

1.6.3. Kotlu llendirme

Kotlu llendirme plan, grn ve kesitlerde kullanlan bir llendirme eididir.

Planlarda kullanlan kotlu llendirme, emberin drt paraya blnmesiyle eldeedilir ve ortadaki izgi yaz yazmak iin uzatlr (ekil 1.14).

ekil 1.14: Planda kotlu llendirme sembol

Kotlu llendirme yapabilmek iin her ykseklik snrna aadaki sembol veya buamala kullanlan dier sembollerden birini iziniz (ekil 1.15).

ekil 1.15: Kesit ve grnlerde kotlu llendirme grnm


18/47

12

ekil 1.16da bir temel kesitinde kotlu ve izgisel llendirmenin yapl ekli

grlmektedir.

ekil 1.16 :Kotlu ve izgisel llendirme grnm

1.7. Yazlar

1.7.1. 2lik Yaz ablonu

l izgilerinin izilmesinde ve yazlarn yazlmasnda kullanlacaktr.

1.7.2. 3lk Yaz ablonu

Temel plan ayrtlarnn izilmesinde kullanlacaktr.


Temel plan ayrtlar, kesilen yzeyler ve kesit izgilerinin iziminde kullanlabilir.

1.8. Taramalar

Betonarme taramasnda 45lik dz izgi ve kesik izgi kullannz. Profil taramasnda dz 45lik izgi kullannz. Beton dolgu taramasnda serbest boyutlarda noktalar ve yuvarlaklar yapnz

(ekil 1.17).

ekil 1.17 : Betonarme taramas


19/47

13

Profil ve demirsiz beton taramasnda aadaki tarama desenlerinin kullanlmas

gerekir (ekil 1.18).

ekil 1.18: Profil ve demirsiz beton taramas


20/47

14

UYGULAMA FAALYET

LEM BASAMAKLARI NERLER

elik proje izimi ve uygulamas ile ilgiliynetmelik ve artname bilgileriniokuyunuz.

izim kdnz balaynz.

Akslar iziniz.

Kolonlar iziniz.

Temelleri iziniz.

Ba kirilerini iziniz.

Kesit dzlemini iziniz.

Temel kesitlerini iziniz.

Kesit izgilerini gsteriniz (A-A, B-Bvb.).

llendirmeleri yapnz.

D llendirmeleri yapnz.

Kotlu llendirmeleri yapnz.

Temel plan ve kesit bilgilerini yaznz.

Taramalar yapnz.

izim paftasn inileyiniz.

izim paftasn temizleyiniz.

iziminizi kontrol ediniz.

mar Ynetmelii: lgili belediyeceyaynlanm ynetmelikler.

Bayndrlk ve skn Bakanlartnamesi: Bayndrlk ve sknBakanlnca hazrlanm olan Afet

Blgelerinde Yaplacak YaplarHakknda Ynetmelik.

TS 498 Yap ElemanlarnnBoyutlandrlmasnda Alnacak YklerinHesap Deerleri ve TS 648 elikYaplarn Hesap ve Yapm Kurallarndaelik yaplar ile ilgili genel aklamalar.

nlnz giyiniz.

Atlyenizdeki grsel aralardan en iyiekilde faydalannz (projeksiyon,bilgisayar, tepegz vb.). Bu aralarkullanmasn reniniz.

izim yaparken gvenlik tedbirlerinialnz.

rnek almalar dikkatle inceleyiniz.

izim kdnz masaya dzgn bir

ekilde balaynz.

T cetveli ve gnyelerinizi temizleyiniz.izim yaparken bu izim aralarndzgn tutunuz.

Temiz ve dzenli olunuz.

UYGULAMA FAALYET


21/47

15

UYGULAMA SORULARI

1. Aada verilen tekil temeli llendiriniz (ekil 1.19).

ekil 1.19 : I profillerinin grnm

2. Aadaki temel pabucunu ve profili izerek llendiriniz (ekil 1.20).

ekil 1.20 : I profilinin llendirilmi grnm

3. Aadaki betonarme temeller zerine yanlarnda verilen profilleri destek levhaskoyarak kdnza iziniz. izim lei 1/10 alnacaktr (ekil 1.21).

ekil 1.21 : izimi yaplacak temel detaylarnn grnm


22/47

16

LME VE DEERLENDRME

OKTAN SEMEL SORULAR

1. Tekil temellerin yapl amac aadakilerden hangisidir?A) Temel zemininin zayf olmasB) Temel zemininin sulu olmasC) Temel zemininin derinlerde olmasD) Temel zemininin salam olmas

2. Yapl amacna gre tekil temel eidi aadakilerden hangisidir?

A) 2B) 3C) 4D) 5

3. Tekil temellerde temel yuvasnn genilii aadakilerden hangisidir?A) 510B) 1015C) 1020D) 4050

4. Kolon tekil temel yzeyine oturacaksa kolonla temelin balantsn salayan demiraadakilerden hangisidir?A) PerinB) AnkrajC) BulonD) Kaynak

5. elik elemanlarn llendirilmesinde kullanlan kalem u kalnl aadakilerdenhangisidir?A) 0.2-0.3B) 0.4-0.5

C) 0.6-0.7D) 0.5-0.7

DEERLENDRME

Cevaplarnz cevap anahtar ile karlatrnz ve doru cevap saynz belirleyerekdeerlendiriniz.

Eksik olduunuz konulara dnerek tekrarlaynz. Tm sorular doru yantladysanzdier faaliyete geiniz.

LME VE DEERLENDRME


23/47

17

PERFORMANS DEERLENDRME

Aada hazrlanan deerlendirme leine gre yaptnz uygulamaydeerlendiriniz.

Gerekleme dzeyine gre evet-hayr seeneklerinden uygun olan kutucuaiaretleyiniz.

KONTROL LSTES

Dersin

ad

elik Proje izimi rencinin

Ama Tekil temel plan ve kesiti izimi yapmak Ad soyad

KonuTEKL TEMEL PLAN VE KESTZM

Snf Nu

Deerlendirme Kriterleri Evet Hayr

1Plan iziminde kullanlacak ara ve gereleri hazrladnzm?

2 izimde kullanacanz A4 kdn hazrladnz m?3 Kdnz dzgn bir ekilde masaya yaptrdnz m?4 izim ara ve gerelerini temizlediniz mi?

5 izim ara ve gereleriniz kullanlabilecek durumda m?6

Kurun kalemlerinizin ular izim iin gerekli kalnlktam?

7 Rapido kalemlerinizin mrekkebi var m?8 Rapido kalemlerinizin temizlii yapld m?9 izimlere ait lekleri biliyor musunuz?

10 Kalem kalnlklarn renebildiniz mi?

11izim yaparken arkadalarnz veya retmenlerinizlediyalog ierisinde misiniz?

12retmenin yardmna ihtiya olmadan izimi yapabiliyor

musunuz?Bu deerlendirme sonucunda eksik olduunuzu tespit ettiiniz konular tekrar ederek

eksiklerinizi tamamlaynz.

Bu faaliyet kapsamnda hangi bilgileri kazandnz, aadaki sorular cevaplayarakbelirleyeceksiniz.

Aada verilen sorularda doru olduunu dndnz bir seenei iaretleyiniz.



24/47

18

RENME FAALYET-2

Uygun ortam salandnda ynetmelik ve artnameler gz nnde bulundurularakzgara temel plan bilgileri ve izimini reneceksiniz.

evrenizde bulunan konut inaatlarn gezerek yap elemanlarnn nasl yapldn

ve yaplma koullarn aratrnz. Yap elemanlarna ait bilgiler edininiz. Bu bilgileriizimlerinizle btnletiriniz.

2. IZGARA TEMEL PLAN VE KESTZM

2.1. Izgara Temel Plan izimleri

Izgara temeller; kolon altna normal I veya H (geni bal I) profili getirilerek zgara

eklinde yaplr. Izgara, yan yana getirilmi profillerden meydana gelir. Bu profiller;dzeltilmi, beton dklm ve yaltm yaplm zemin zerine oturtulur.

Temelin oturaca yzey geni ise, U veya I profilleri yan yana getirildikten sonracvata veya kaynakla birletirilir. elik profillerin su ve rutubetten korunmas iin etrafnakoruyucu beton dklr. ki elik kolon birbirine yakn ise birleik temel yaplr. Kolonuntemel zerine oturaca yere taban levhasnn konmas kolon ve temelin korunmasn veykn datlmas salayacaktr.

2.1.1. Kolon

Izgara temelde kolon I veya U profillerden seilir. Aada I ve U profillerin enkesitleri grlmektedir (ekil 2.1).

ekil 2 .1: Izgara temelde kullanlacak profillerin grnm

Yukardaki ekillerden de grld gibi alttaki ller kolon yksekliklerini ifadeetmektedir. Genellikle profillerin boyutlar sabit olup, bu deerler elik profil reticileri

tarafndan proje imalat irketlerine cretsiz olarak verilen tablolardan alnr.

RENME FAALYET-2

ARATIRMA

AMA


25/47

19

2.1.2. Temel Taban Levhas

Kolonla temel arasna konulan metal levhadr. Bu levha konmasyla kolon bannezilmesi ve betonun zarar grmesi nlenmi olur.

2.1.3. Balant Korniyeri

Balant korniyerleri eit ve eit kollu olmak zere iki eittir. Bunlara kebent dedenir. Eit kollularda korniyer en ve ykseklikleri eittir (ekil 2.2).

ekil 2 .2 :Eit kollu L profili (korniyer)

2.1.4. Ba Kirileri

Temeller arasnda balanty oluturan ve yk aktarm yapan kirilerdir.

2.1.5. Temel zgaras

Temeli oluturan I ve U profillerinden oluan zgaradr. Aada rnek bir temelplann grmektesiniz (ekil 2.3).

ekil 2 .3 :Izgara temel plan


26/47

20

2.2. elik Izgara Temel Plan izimi Kurallar

Temelin boyutlarn belirleyiniz. Temel plannn leine uygun kt seiniz. Akslar arasndaki mesafeyi belirleyiniz. Temel zerine ve ierisine konacak profil eit ve boyutlarn belirleyiniz. Taban levhasn ve boyutlarn belirleyiniz. Balant korniyeri eit ve boyutlarn belirleyiniz.


2.3.1. Pabular

Temelin zerine oturduu betonarme elemanlardr. Kazk temellerde bu elemanlarzeminin durumuna gre elikten de yaplrlar. ncelikle temel pabucunu leinde iziniz.

2.3.2. Ba Kirileri

Temeller arasndaki balanty salayp yk aktarm yapan betonarme veya elikelemanlardr. Zeminin durumuna gre ba kirilerini oluturunuz.

2.3.3. Taban Levhas

Temelin baland elik levhadr. Temel tavanna kolon taban levhasn lsnde

yerletiriniz.


27/47

21

2.3.4. Kolon

Kolonlarda elik profil olarak I veya H (geni balkl I profili) profili kullanlr.Kolonun zemine balants korniyerlerle salanr. Kolonu temele balant levhalaryardmyla balaynz. ekil 2.4te rnek bir zgara temel kesiti grlmektedir.

ekil 2.4: Izgara temel kesiti


28/47

22

2.4. llendirme

2.4.1. llendirme llendirilecek yzeyi T cetveli gnye yardmyla snrlarn belirleyerek

yatay ve deyde snrlandrnz. l oklarn yerletiriniz. l yazlarn yaznz (ekil 2.5).

ekil 2.5: Izgara temel plan i llendirmesi

2.4.2. D llendirme

Kuralna uygun olarak l izgilerini iziniz. l yazlarn yaznz. l oklarnyerletiriniz (ekil 2.6).

ekil 2.6: Izgara temel plan i ve d llendirmesi


29/47

23

2.4.3. Kotlu llendirme

Kuralna uygun olarak kot sembollerini plan ve kesite gre iziniz. zerineykseklikleri yaznz (ekil 2.7).

ekil 2.7: Izgara temelde kotlu llendirme

2.5. Yazlar


l izgileri, taramalar, l yazlar,

2.5.2. 3lk yaz ablonul yazlar, kesilmeyen snr izgileri,

2.5.3. 5lik yaz ablonu

Kesilen snr izgileri yazlr.

2.6. Taramalar

Profil ve beton taramalar uygun kalemle aadaki izgi tiplerinde taranr (ekil 2.8,2.9, 2.10, 2.11).

ekil 2.8: Izgara temelde profil taramas


30/47

24

ekil 2.9: Kesitte tarama

ekil 2.10: Izgara temel en kesiti taramas

ekil 2.11: Izgara temel boy kesiti taramas


31/47

25

UYGULAMA FAALYET


elik proje izimi ve uygulamas ile ilgiliynetmelik ve artname bilgileriniokuyunuz.

izim kdnz balaynz. Akslar iziniz.

Kolonlar iziniz. Temel taban levhasn iziniz. Balant korniyerlerini iziniz. Ba kirilerini iziniz. Temel zgarasn iziniz. Kesit dzlemini iziniz. Temel kesitlerini iziniz. Kesit izgilerini gsteriniz (A-A, B-B vb.) llendirmeleri yapnz. D llendirmeleri yapnz. Kotlu llendirmeleri yapnz.

Temel plan ve kesit bilgilerini yaznz. Taramalar yapnz. izim paftasn inileyiniz. izim paftasn temizleyiniz. iziminizi kontrol ediniz.

mar ynetmelii: lgili belediyeceyaynlanm ynetmelikler.

Bayndrlk ve skn Bakanlartnamesi: Bayndrlk ve sknBakanlnca hazrlanm olan AfetBlgelerinde Yaplacak Yaplar

Hakknda Ynetmelik. TS 498 Yap Elemanlarnn

Boyutlandrlmasnda Alnacak YklerinHesap Deerleri ve TS 648 elikYaplarn Hesap ve Yapm Kurallarndaelik yaplar ile ilgili genel aklamalar.

nlnz giyiniz. Atlyenizdeki grsel aralardan en iyi

ekilde faydalannz (projeksiyon,bilgisayar, tepegz vb.). Bu aralar

kullanmasn reniniz. izim yaparken gvenlik tedbirlerini

alnz. rnek almalar dikkatle inceleyiniz. izim kdnz masaya dzgn bir

ekilde balaynz. T cetveli ve gnyelerinizi temizleyiniz.

izim yaparken bu izim aralarndzgn tutunuz.


UYGULAMA FAALYET


32/47

26

UYGULAMA SORULARI

Yukarda anlatlanlardan yola karak aada grnleri verilen cismin simetrikperspektifini teknik resim kurallar erevesinde A4 teknik resim kdna iziniz.

1. Boyutlar aadaki resimde grlen H profili kullanlarak yaplan ykseklii 1100 cmolan temeli 1/100 leinde iziniz (ekil 2.12).

ekil 2.12 :H profilinin grnm

2. I profillerini kullanarak ykseklii 1500 cm olan temeli 1/100 leinde iziniz.3. H pofillerini kullanarak ykseklii 2000 cm olan temeli 1/100 leinde iziniz.

4. ekil 2.13te bir kolonun temele balants gsterlmektedir. Kdnza bu balanty1/5 leinde iziniz.

ekil 2.13: Kolon ve taban levhas grnm


33/47


34/47

28

PERFORMANS DEERLENDRMEAada hazrlanan deerlendirme leine gre yaptnz uygulamay

deerlendiriniz.

Gerekleme dzeyine gre evet - hayr seeneklerinden uygun olan kutucuaiaretleyiniz.

KONTROL LSTES

Dersinad

elik Proje izimi rencinin

Ama Tekil temel plan ve kesiti izimi yapmak Ad soyad

KonuIZGARA TEMEL PLAN VE KESTZM

Snf Nu

Deerlendirme ltleri Evet Hayr1 Plan iziminde kullanlacak ara ve gereleri hazrladnz m?2 izimde kullanacanz kt formatn hazrladnz m?3 Kdnz dzgn bir ekilde masaya yaptrdnz m?4 izim ara ve gerelerini temizlediniz mi?5 Masanz izim yapmaya elverili mi?

6 Kurun kalemlerinizin ular izim iin gerekli kalnlkta m?7 Rapido kalemlerinizin mrekkebi var m?8 Rapido kalemlerinizin temizlii yapld m?9 izimlere ait lekleri biliyor musunuz?

10 Kalem kalnlklarn renebildiniz mi?11 Arkadalarnzla diyalog ierisinde misiniz?

12retmeninin yardmna ihtiya olmadan izimi yapabiliyormusunuz?

13Neden zgara temel yaplr hi dndnz m? Tanmnyapabiliyor musunuz?

14 Ankraj hangi temellerde kullanlmaktadr? Biliyor musunuz?15 Temel eidini hangi zellik belirler biliyor musunuz?

Bu deerlendirme sonucunda eksik olduunuzu tespit ettiiniz konular tekrar ederekeksiklerinizi tamamlaynz.



35/47

29

RENME FAALYET-3

Uygun ortam salandnda ynetmelik ve artnameler gz nnde bulundurularakkazk temel plan bilgileri ve izimini reneceksiniz.

evrenizde bulunan konut inaatlarn gezerek yap elemanlarnn nasl yapldnve yaplma koullarn aratrnz. Yap elemanlarna ait bilgiler edininiz. Bu bilgileriizimlerinizle btnletiriniz.

3. KAZIK TEMEL PLAN VE KEST ZM

3.1. Kazk Temel Plan izimleri

Kazk Temel: Temel zemini sulu veya balk eklinde ise ve temel zemini derinlerdebulunuyorsa yaplan temel eidine kazk temel ad verilir.

Kazk temellerde; temeli oluturan profillerin sudan zarar grmesini nlemek iinbakrl elikle kullanlacak profilkaplanmaldr. Bu tip temellerde H veya borulu(fore kazk) profiller kullanlr.

Boru eklinde olanlar; silindir veyakonik ekilli, dz, ekme veya vidal yaplr.elik kazklar elle veya ahmerdan ad verilenmakinelerle aklr. Borularn kolaylklaaklabilmesi iin alt ularna zel hazrlanmkonik ular ve st balarna da balklarkonmaldr. Borular akldktan sonra ileribeton ile doldurulur. Borular yerinde braklr.Kazk temellerin zerine elikten veyabetonarmeden temel zgaras yaplr.

ekil 3.1: Fore kazk izimi

Genellikle metro tnellerinin inasnda bu tip sistem kullanlr. ekil 3.1de forekazkl tnele ait izim grlmektedir. Resim 3.1de grlen kazk temel ise AnkaraBykehir Belediyesinin Kongre ve Merkezi Binasna ait almadr. Temelin hemen

yannda metro inaat bulunmaktadr. Metro inaat boyunca fore kazkl temel uygulamasgerekletirilmitir.

RENME FAALYET-3

ARATIRMA

AMA


36/47

30

Resim 3.1: Fore kazkl temel uygulamas

3.2. elik Kazk Temel Plan izimi Kurallar Temelin boyutlarn belirleyiniz. Temel plannn leine uygun kt seiniz. Akslar arasndaki mesafeyi belirleyiniz. Temelde kullanlacak kazk profil seimini yapnz. Boyutlarn belirleyiniz.


3.3.1. Temel Profilini izmek

Temel zeminini iziniz. Temelin toplam yksekliini belirleyiniz. Temelin geniliini belirleyiniz.

3.3.2. Temeli izmek Temele ait olmasn istediiniz ykseklik kadar temel yksekliini alnz. Kazklarn temel betonuna girmesi gereken mesafe kadar betonarme betonu

zerinde iaretleme yaparak kazklarn girecei yerleri belirleyiniz. Kazk yksekliklerini belirleyiniz. 100 mmlik H profilini temel betonuna gre ortalayarak iziniz. Borulu sistemde, boruyu temel betonuna gre ortalayarak iziniz.

Vidal sistemde vidal boruyu temele ortalaynz. llendirmeyi ve taramalar yapnz.


37/47

31

ekil 3.2, eikl 3.3 ve ekil 3.4te farkl kazkl temel ekilleri grlmektedir. Ayrca

Resim 3.2de farkl bir fore kazk uygulamas gsterilmitir.

ekil 3.2: H kazkl temel ekil 3.3: Borulu (fore kazkl) temel

ekil 3.4: Borulu kazkl temel Resim 3.2: Fore kazk temel almas

3.4. llendirme

3.4.1. llendirme Temel ve temeller arasndaki mesafeyi llendiriniz. Profili llendiriniz. Boruyu llendiriniz. Betonarme elemanlarn llendiriniz.


38/47

32

3.4.2. D llendirme

Temele ait yzeyleri kurallara uygun ekilde llendiriniz. Profili llendiriniz. Boru apn (yarapn) llendiriniz. Kesilen yzeylerdeki elemanlar llendiriniz. Gerektiinde tam llendirme yapnz.

ekil 3.5 ve ekil 3.6da temellerin llendirilmeleri grlmektedir.

ekil 3.5: Kazkl temel llendirmesi

ekil 3.6: Kazkl temel llendirmesi

3.4.3. Kotlu llendirme Zemini llendiriniz. Betonarme temeli llendiriniz. Betonarme yksekliini llendiriniz. Kazklarn betonarme ierisindeki mesafesini llendiriniz (ekil 3.7).


39/47

33

ekil 3.7: Kazkl temelde kotlu llendirme

3.5. Yazlar


llendirme izgisi izilmesi ve yazlarn bu kalemle yapnz.

3.5.1. 3lk Yaz ablonu

ekildeki yazlar bu kalemle yaznz.


Temel ve profile ait ayrt resimlerini iziniz. ekil alt yazlarn yaznz.

3.6. Taramalar

Kesitte kazkl temel betonarme taramas 45 derecelik gnye ve T cetvelinikullanarak ekil 3.8deki gibi yaplr.

Temel kesitinde boru ve H profilini taramas yine 45 derecelik gnye ve Tcetvelini kullanarak ekil 3.9daki gibi yaplr.

ekil 3.8: Betonarme taramas ekil 3.9: Borunun taranmas


40/47

34

UYGULAMA FAALYET


elik proje izimi ve uygulamas ile ilgili

ynetmelik ve artname bilgileriniokuyunuz. izim kadnz balaynz. Akslar iziniz. Kolonlar iziniz. Kesit dzlemini iziniz. Temel kesitlerini iziniz (kesit izgisi

temeli boyuna kesmelidir.). Kesit izgilerini gsteriniz (A-A, B-B vb.) llendirmeleri yapnz. D llendirmeleri yapnz.

Kotlu llendirmeleri yapnz. Temel plan ve kesit bilgilerini yaznz. Taramalar yapnz. izim paftasn inileyiniz. izim paftasn temizleyiniz. iziminizi kontrol ediniz.

mar ynetmelii :lgili belediyeceyaynlanm ynetmelikler.

Bayndrlk ve skan Bakanlartnamesi :Bayndrlk ve skanBakanlnca hazrlanm olan Afet

Blgelerinde Yaplacak YaplarHakknda Ynetmelik. TS 498 Yap Elemanlarnn

Boyutlandrlmasnda Alnacak YklerinHesap Deerleri ve TS 648 elikYaplarn Hesap ve Yapm Kurallarndaelik yaplar ile ilgili genel aklamalar.

nlnz giyiniz. Atlyenizdeki grsel aralardan en iyi

ekilde faydalannz (projeksiyon,

bilgisayar, tepegz vb.). Bu aralarkullanmasn reniniz. izim yaparken gvenlik tedbirlerini

alnz. rnek almalar dikkatle inceleyiniz. izim kadnz masaya dzgn bir

ekilde balaynz. T cetveli ve gnyenizi temizleyiniz.

izim yaparken bu izim aralarndzgn tutunuz.


UYGULAMA FAALYET


41/47

35

UYGULAMA SORULARI

Yukarda anlatlanlardan yola karak aadaki sorular cevaplandrnz.

1. I 550lik profilden ykseklii 1100 cm olan kazk temeli 1/100 leinde iziniz.

2. Boyutlar aadaki resimde grlen boruyu kullanarak ykseklii 1500 cm olan kazktemeli 1/100 leinde iziniz (ekil 3.10).

ekil 3.10: ap 120 cm olan boru grnm (kazk)

3. Aadaki tnel kalpta verilenler (ekil 3.11) dorultusunda;Verilenler:a. Temel genilii 1000 cm.b. Temel uzunluu 5000 cmc. I 340 destek elii (iksa elii) kullanlacaktr.d. Fore kazklar aras 150 cmdir.

e. izim lei 1/500.stenenler:a. izimde kazklarn izim kalemi hangisidir?b. izime uygun hangi kat kullanlmaldr?c. izimi istenilen lekte yapnz.

ekil 3.11: Fore kazk ve I profilinden elik iksa grnm


42/47

36

LME VE DEERLENDRME

Bu faaliyet kapsamnda hangi bilgileri kazandnz aadaki sorular cevaplayarakbelirleyebileceksiniz.

Aada verilen sorularda doru olduunu dndnz bir seenei iaretleyiniz.

1. Aadakilerden hangisi kazk temeli en iyi ekilde tanmlar?A) H profillerinden meydana gelmitir.B) I profillerinden meydana gelmitir.C) Temele gelen ykleri derinde bulunan tabakalara iletir.D) Zemini salam olmayan yerlerde yaplr.

2. Genellikle aadakilerden hangisinin yapmnda kazk temeller uygulanr?A) KonutlardaB) Yol yapmndaC) BarajlardaD) Metro ve tnellerde

3. Betonarme temel taramalarnda kullanlan izgi eidi aadakilerden hangisidir ?A) Dz izgiB) Kesik izgiC) Dz izgi ve kesik izgiD) Noktal izgi

4. Borulu temellerde borular aadakilerden hangisi ile temele aklr?A) BalyozB) ahmerdanC) ekiD) Vin

5. Kazk temelin yapl sebebi aadakilerden hangisidir?A) Zemin s olmasB) Zeminin salam olmas

C) Zeminin derinde ve sulu olmasD) Zeminin toprak olmas

DEERLENDRME

Cevaplarnz cevap anahtar ile karlatrnz ve doru cevap saynz belirleyerekdeerlendiriniz.

Eksik olduunuz konulara dnerek tekrarlaynz. Tm sorular doru yantladysanzmodl deerlendirme ( performans testi ) testine geiniz.

LME VE DEERLENDRME


43/47

37


Aadaki performans testi ile modlle kazandnz yeterlilii lebilirsiniz.

KONTROL LSTESDersin

adelik Proje izimi rencinin

AmaKazk temel plan ve kesiti iziminiyapmak

Ad soyad

KonuKAZIK TEMEL PLAN VE KESTZM

Snf Nu

Deerlendirme ltleri Evet Hayr1 elik temelin tanmn yapabiliyor musunuz?2 Tekil temelin tanmn yapabiliyor musunuz?

3Tekil temelin hangi tip zeminlerde yapldn biliyormusunuz?

4 Tekil temelin ka eit yapldn biliyor musunuz?

5Tekil temelde profil kenarnda braklan boluun ka cmolduunu biliyor musunuz?

6 Izgara temelin tanmn yapabilir misiniz?

7Izgara temelin hangi tip zeminlerde uygulandn biliyormusunuz?

8Izgara zeminlerde en ok hangi tip profiller kullanldnbiliyor musunuz?

9Tekil ve zgara zeminlerde kolon altna konulan metalin adnbiliyor musunuz?

10 Izgara temel eitlerini biliyor musunuz?11 Kazk temelin tanmn yapabilir misiniz?12 Kazk temelin yaplma nedenini biliyor musunuz?13 Ka tip kazk temel vardr? Hepsini grdnz m?

14

Fore kazn tanmn biliyor musunuz? Nerelerdekullanldn hatrlayabildiniz mi?

15Metro inaatlarnda hangi tip kazk temel kullanldn biliyormusunuz?

Performans deerlendirmesi sonucunda eksik olduunuz konular yeniden tekrarederek eksik bilgilerinizi tamamlaynz. Kendinizi yeterli gryorsanz modldeerlendirmeye geiniz.



44/47


45/47

39

Perinlerde birletirme aralarn biliyor musunuz?

Temel kolon altna konan elik eleman tanmlayp grevini aklarmsnz?lek kavramn daha nceki modllerden rendiniz mi? lekevirmelerini yapabiliyor musunuz?Piyasada elik izimi yapan brolar grdnz m? almalar sizi bumeslei semede etkiledi mi?

DEERLENDRME

Yaptnz deerlendirme sonucunda eksikleriniz varsa renme faaliyetlerinitekrarlaynz.

Modl tamamladnz, tebrik ederiz. retmeniniz size eitli lme aralaruygulayacaktr. retmeninizle iletiime geiniz.


46/47

40

CEVAP ANAHTARLARIRENME FAALYET 1 CEVAP ANAHTARI

1 D

2 A

3 C

4 B

5 A

RENME FAALYET 2 CEVAP ANAHTARI

1 A

2 C

3 B

4 B5 D

RENME FAALYET 3 CEVAP ANAHTARI

1 C

2 D

3 C

4 B

5 C

Cevaplarnz cevap anahtarlar ile karlatrarak kendinizi deerlendiriniz.

CEVAP ANAHTARLARI


47/47

KAYNAKA Do. Dr. OYMAEL Sabit, Yap Bilgisi III Temel Ders Kitab, Milli Eitim

Basmevi, stanbul, 2003.

KUTLU ahin, elik Yaplar Temel Ders Kitab, S.H..E.K Basmevi,Ankara, 2001.

Prof. Y. Mh. ARDAN Fahrettin, elik Yap Elemanlar, Gven Kitabevi,Ankara, 1973.

Yksek Mim. ERGEN Bahri, Bina Bilgisi, Milli Eitim Basmevi, stanbul,1986.

PEHLVAN Muslahattin, elik Yap Ders Notlar, Ankara, 2005.

Trk Standartlar, Yap Elemanlarnn Boyutlandrlmasnda AlnacakYklerin Hesap Deerleri (TS. 498), Trk Standartlar Enstits, Ankara,1987.

Trk Standartlar, elik Yaplarn Hesap ve Yapm Kurallar (ST 648), TrkStandartlar Enstits, Ankara, 1982.

GNGR Yksel, elik Yap Ders Notlar, Bursa, 2005.

TMMOB naat Mhendisleri Odas, elik Yaplar Sempozyumu BildirisiKitab, Ankara, 2122 Nisan 2005.

Revak Mimarlk Mhendislik irketi Balgat Ankara

PROKON Mhendislik Mavirlik irketi Balgat Ankara

AKMER Mimarlk Mhendislik naat Ticaret LTD.T. Kzlay - Ankara

KAYNAKA

Documents

CELİK_KOLON+TEMEL