Chronische pijn, een Chronische pijn, een benadering benadering vanuit de vanuit de neurowetenschappenneurowetenschappen

‘ ‘maar het zit toch niet tussen mijn oren…’maar het zit toch niet tussen mijn oren…’ dag 5dag 5

John van der MeijJohn van der MeijTrilemma: Praktijk voor Training, Coaching en Trilemma: Praktijk voor Training, Coaching en

Therapie (Oegstgeest) Therapie (Oegstgeest) Instituut voor Toegepaste Neurowetenschappen Instituut voor Toegepaste Neurowetenschappen

(Haarlem)(Haarlem)

tomppijntomppijn

Stomppijn CRPS

Hernia Whiplash

Pijn(syndromen)

ZIT DE PIJN TUSSEN HAAR OREN OF

GEWOON IN HET WEEFSEL?

IK VIND HETBEELD NIET

ECHTDUIDELIJK ZE VINDT

VAST DAT IKME

AANSTEL…

HET ISZEKER

PSYCHISCH…

DE ONDERZOEKEN

KUNNENNIETS

AANTONEN

MAARIK VERZINDIE PIJN

TOCH NIET…

“Het zit toch niet tussen mijn oren …”

En hoofdpijn dan …?

Bottom-up benadering pijnBottom-up benadering pijn weefsel-georiënteerd weefsel-georiënteerd

pijncentrum

Noxe

Nociceptie

(te) Simpel model(te) Simpel model

Nociceptie # PijnNociceptie # Pijn

One pain or many pains?One pain or many pains?A new look at Pain MechanismsA new look at Pain MechanismsF. Cervero and J. Laird; NIPS, 1991F. Cervero and J. Laird; NIPS, 1991

Geen 1-op-1 relatieGeen 1-op-1 relatieweefselschadeweefselschade

(ongelukkig, maar goedbedoeld diagram)

Pijn in neurowetenschappelijk perspectiefB. van Cranenburgh, 2009

Top-down benadering pijn Top-down benadering pijn BBreingerelateerde factorenreingerelateerde factoren sensitisatie,cognities, emoties, aandacht, stress, sensitisatie,cognities, emoties, aandacht, stress, contextcontext

Spring in het brein van je patiënt….Kies een “centrale aanpak”

No brain, no pain

Pijn en het brein

PET-scan chronische lage rugpijnPET-scan chronische lage rugpijnde veranderde (vergrote) centrale sensorische de veranderde (vergrote) centrale sensorische representatie kan als pijngeheugen dienen representatie kan als pijngeheugen dienen Apkarian, A. V. et al. J. Neurosci. 2004;24:10410-

10415

Thalamus“landkaart”

van rug vergroot

Sensorische cortex“landkaart” rugis veranderd

Amygdala-netwerkraakt ontremd en ‘zingt’ rond

Verlies aan grijze stofPrefrontale cortex

Insula gesensitiseerd

Het zenuwstelsel “leert” Het zenuwstelsel “leert” gevoeliger gevoeliger te te wordenwordenGeneralised muscular hyperalgesia in Generalised muscular hyperalgesia in chronic whiplash syndrome. M.Johansen et chronic whiplash syndrome. M.Johansen et al., Pain, 1999,al., Pain, 1999,

Esofaguspijn (ballon)Esofaguspijn (ballon)(Lu e.a. 2010)(Lu e.a. 2010)

Injectie met fysiologisch zout-Met uitleg: „pijnstiller“-Met uitleg: „fysiologisch zout“

Chronische pijn en de Chronische pijn en de kracht kracht van cognitievan cognitie

British Medical Journal sept. 2005British Medical Journal sept. 2005

De “vervelende” pijn moet De “vervelende” pijn moet weg…weg…er onstaat een innerlijk verzet tegen wat er er onstaat een innerlijk verzet tegen wat er isis Externe

stress

Interne stress

Pijn zit tussen de orenPijn zit tussen de oren

“Tussen de oren” ?

ZIT HET BREIN

HOOPGEVENDE HOOPGEVENDE ONTWIKKELINGENONTWIKKELINGEN

11

Er is bijna niets erger dan te worden Er is bijna niets erger dan te worden afgewezen, gepest en of buitengesloten…afgewezen, gepest en of buitengesloten… Naomi I. Naomi I. Eisenberger, Matthew D. Eisenberger, Matthew D. Lieberman Lieberman in in Pain, 2006Pain, 2006

Sociale en fysieke pijnSociale en fysieke pijn The pains and pleasures of social life: a social cognitive neuroscience The pains and pleasures of social life: a social cognitive neuroscience

approachapproach Lieberman & Eisenberger, Lieberman & Eisenberger,

20082008

Rechter Ventro-laterale PFC

Anterior Cingula Cortex (dorsaal) Anterior Cingula Cortex (dorsaal)

Rechter Ventro-laterale PFC

22

Het veranderen van je relatie tot pijn Het veranderen van je relatie tot pijn de rode loper uitrollen voor het ervaren van pijn…de rode loper uitrollen voor het ervaren van pijn…

Kabat-Zinn,Handboek meditatief ontspannen, Kabat-Zinn,Handboek meditatief ontspannen, 19941994

PIJN

“Pijn is onvermijdelijk, lijden is optioneel “

Pain Attenuation through Mindfulness is Associated with Decreased Cognitive Control and Increased Sensory Processing in the Brain Tim Gard Britta K. Hölzel Cereb. Cortex (2012) 22(11): 2692-2702 December 15, 2011

Focus op het moment, de sensatie van pijn, zonder interpretatie

33

"The injury by itself is not enough to explain the ongoing pain. It has to do with the injury combined with the state of the brain.”

Apkarian et all;Nature NeuroscienceVol15,1117–1119 (2012)

Corticostriatal functional connectivity Corticostriatal functional connectivity predicts transition to chronic back painpredicts transition to chronic back painApkarian et all;Nature NeuroscienceVol15,1117–1119 (2012)Apkarian et all;Nature NeuroscienceVol15,1117–1119 (2012)

Evaluatie en reactie op debuitenwereld

Communicatie tussenN.Accumbens en PrefrontaleCortex

44

Spelen psychoneuroimmunologische Spelen psychoneuroimmunologische mechanismen een rol bij onbegrepen mechanismen een rol bij onbegrepen lichamelijke klachten?lichamelijke klachten?

Dr. Jan Houtveenin samenwerking metProf Dr. Lorenz van Doornen

Universiteit UtrechtAfd Klinische en Gezondheidspsychologie

VRA 23 sept 2010

55

Virtual RealityVirtual RealityNeuroreport, Neuroreport, June 21, 2004, June 21, 2004, D. Patterson, H. HofmannD. Patterson, H. Hofmann

PijnPijn

•EN ZO IS PIJN SLECHTS PIJNEN ZO IS PIJN SLECHTS PIJN•TENZIJ JE HAAR WEERSTAATTENZIJ JE HAAR WEERSTAAT

• DAN WORDT HET EEN KWELLINGDAN WORDT HET EEN KWELLINGI CHINGI CHING

Regen is slechts regen,dat is nog geen slecht weer…

En zo is pijn slechts pijntenzij je haar weerstaat dan wordt het lijden…

I Ching

DANK VOOR DE AANDACHT! JOHN