CHƯƠNG 9

TÀI CHÍNH QUỐC TẾ

NỘI DUNG

1. Cơ sở hình thành và phát triển

2. Tỷ giá hối đoái

3. Thanh toán quốc tế

4. Một số tổ chức tài chính quốc tế

Cơ sở hình thành và phát triển

1.1. Tài chính quốc tế là gì?

What is?

Tài chính là sự vận động tương đối của tiền tệ với chức năng phương tiện thanh toán và phương tiện tích lũy trong lĩnh vực phân phối, nhằm tạo lập và sử dụng các quỹ tiền tệ

QH kinh tế giữa Nhà nước với các cơ quan, đv kinh tế, dân cư

QH kinh tế giữa các tổ chức tài chính trung gian với các cơ quan, tổ chức kinh tế phi tài chính, dân cư

QH kinh tế giữa các cơ quan, đơn vị kinh tế, dân cư với nhau và trong chính nội bộ của các chủ thể này.

Quan hệ kinh tế giữa các quốc gia với nhau trên thế giới

Tài chính quốc tế

Tài chính quốc tế là tổng thể các quan hệ kinh tế dưới hình thức giá trị gắn liền với sự di chuyển các nguồn lực tài chính giữa các quốc gia với nhau.

1.1. Tài chính quốc tế là gì?

1.2. Cơ sở hình thành tài chính quốc tế?

Phân công lao động và hợp tác quốc tế

Sự phát triển của xu hướng đầu tư quốc tế

Xu thế mở cửa, hội nhập, toàn cầu hóa

Sự phân công lao động, hợp tác trên mọi lĩnh vực, được mở rộng từ quy mô trong nước ra nước ngoài dẫn đến sự trao đổi hàng hóa, dịch vụ trên phạm vi quốc tế phát triển.

Quá trình CNH, do nguồn tiết kiệm trong nước thấp, không đáp ứng nhu cầu đầu tư, cần phải thu hút vốn nước ngoài để tạo ra cú hích cho sự phát triển kinh tế.Các nước thừa vốn cũng nỗ lực xuất khẩu vốn nhằm thu lợi nhuận.

Xu hướng mở cửa nền kinh tế của tất cả các quốc gia trên thế giới làm cho sự phụ thuộc lẫn nhau càng lớn .

1.2. Cơ sở hình thành tài chính quốc tế?

Hợp tác quốc tế Hoạt động đầu tư quốc tế

Hình thành Tài chính quốc tế

Mở

rộng quan hệ quốc tế

Mở rộng thị trường, khai thác vốn, kỹ thuật, trình độ quản lý...

1. Các tổ chức tài chính trong và ngoài nước2. Công cụ tài chính: tỷ giá, giấy tờ có giá...

Thúc đẩy phát triển kinh tế

Thị trường ngoại hối và tỷ giá hối đoái

2.1. Ngoại tệ là gì?

Ngoại tệ (foreign currency) là đồng tiền của nước này đối với nước khác, nó có thể được chi trả trực tiếp hoặc thông qua đồng tiền thứ ba trong thanh toán quốc tế.

Mỗi quốc gia đều có đồng tiền riêng lưu hành theo luật pháp của quốc gia đó và đồng tiền không phải do NHTW nước đó phát hành đều là ngoại tệ.

Trong thanh toán và đầu tư quốc tế chỉ những ngoại tệ mạnh mới được chấp nhận lưu hành. Ngoại tệ mạnh là ngoại tệ dễ dàng chuyển đổi ra đồng tiền các nước khác.

Nhu cầu thương mại của quốc gia phát hành ra đồng tiền đó

Tiềm năng cung ứng hàng hóa trên thị trường thế giới của quốc gia đó.

Đồng tiền được xem là mạnh được xem xét trên các khía cạnh:

2.2. Ngoại hối là gì?

Ngoại hối (foreign exchange) là ngoại tệ và các phương tiện có giá trị dùng chi trả trong thanh toán quốc tế.

Vàng (Gold): bao gồm vàng thuộc dự trữ của nhà nước, vàng trên tài khoản nước ngoài của người cư trú, vàng khối, vàng thỏi, vàng miếng.

Ngoại tệ (Foreign Currency): Ngoại tệ là đồng tiền nước ngoài hoặc đồng tiền chung của một nhóm nước.

Công cụ thanh toán bằng ngoại tệ: séc (cheque), hối phiếu (Bill of Exchange), lệnh phiếu (promissory Note), thẻ ngân hàng (Card Bank), thư chuyển tiền....

Các loại chứng từ có giá bằng ngoại tệ: như trái phiếu chính phủ (Government Bonds), trái phiếu công ty (Corporte Bonds), cổ phiếu (Stock)

Ngoại hối

Thực tế

Nghĩa rộng

2.3. Thị trường ngoại hối?

Thị trường ngoại hối là nơi diễn ra các hoạt động mua bán trao đổi ngoại hối trong đó chủ yếu là mua bán ngoại tệ và các phương tiện thanh toán quốc tế phát hành bằng ngoại tệ.

Trung tâm của thị trường ngoại hối là thị trường liên ngân hàng, thông qua thị trường liên ngân hàng, mọi giao dịch mua bán ngoại hối có thể tiến hành trực tiếp với nhau.

Mua bán trên thị trường ngoại hối được tiến hành thông qua một số nghiệp vụ chủ yếu như:

+Nghiệp vụ giao ngay (spot transaction)+ Nghiệp vụ kỳ hạn (forward transaction)+ Nghiệp vụ hoán đổi (swap) + Nghiệp vụ chuyển hối (arbitrage), + Nghiệp vụ tương lai (future transaction)+ Nghiệp vụ quyền chọn (option).

2.4. Tỷ giá hối đoái?

Tỷ giá hối đoái là quan hệ tỷ lệ về giá trị giữa đồng tiền nước này với nước khác. Hay nói khác đi, tỷ giá hối đoái là giá cả tiền tệ nước này thể hiện bằng đơn vị tiền tệ nước khác.

Vai trò của tỷ giá hối đoái?

So sánh sức mua của các đồng tiền

Tác động đến hoạt động xuất nhập khẩu

Tác động tới tình hình lạm phát và tăngtrưởng kinh tế.

2.5. Phương pháp xác định tỷ giá?

So sánh tiêu chuẩn giá cả của các đồng tiền

Phương pháp ngang giá sức mua

Trên thị trường của các đồng tiền chọn ra hai rổ hàng hoá đều gồm n hàng hoá giống hệt nhau, tiêu biểu, thông dụng, chiếm một tỷ trọng nhất định và có ý nghĩa trong cuộc sống hàng ngày. Sau đó tính tổng giá cả của chúng theo từng đồng tiền, đối với A có Pi(A), đối với B có Pi(B). Sau đó đem so sánh chúng với nhau để xác định tỷ giá. Cụ thể:

A/B = Pi(B)/ Pi(A), hoặc B/A = Pi(A)/ Pi(B).

Tỷ giá chéo

Xác định được tỷ giá giữa hai đồng tiền bất kỳ, người ta xác định thông qua đồng tiền thứ ba hay còn gọi là tỷ giá chéo. Muốn xác lập tỷ giá giữa A và B khi biết tỷ giá A/C = a, B/C = b, thì tỷ giá A/B = (A/C)/(B/C) = a/b; B/A = (B/C)/(A/C) = b/a.

2.6. Chính sách điều hành tỷ giá hối đoái?

Chính sách chiết khấuKhi tỷ giá biến động mạnh, NHTW thông qua việc thay đổi lãi suất tái chiết khấu để điều chỉnh cung cầu ngoại hối, từ đó tác động vào tỷ giá hối đoái.Nếu tỷ giá thị trường lên cao quá mức, NHTW tăng lãi suất tái chiết khấu. Khi lãi suất tái chiết khấu tăng lên, lãi suất trên thị trường tăng lên, do đó vốn từ nước ngoài chảy vào nước để thu được lãi hơn trong trường hợp các điều kiện khác tương tự. Cung ngoại tệ sẽ tăng lên, nhu cầu về ngoại tệ giảm bớt và tỷ giá hối đoái có xu hướng giảm.

NHTW mua bán ngoại hối trên thị trường ngoại hối để tác động đến cung cầu ngoại hối, tiền tệ, qua đó tác động tới tỷ giá hối đoái.

Chính sách hối đoái

2.6. Chính sách điều hành tỷ giá hối đoái?

Chính sách phá giá tiền tệ

Phá giá tiền tệ là chính sách mà ngân hàng trung ương chính thức tuyên bố đánh sụt sức mua của đồng tiền nước mình xuống so với ngoại tệ.Phá giá tiền khuyến khích xuất khẩu hàng hóa, hạn chế nhập khẩu.

Nâng giá tiền tệ là biện pháp chính phủ tuyên bố chính thức nâng cao sức mua của đồng nội tệ (hay là hạ thấp tỷ giá hối đoái).

Chính sách nâng giá tiền tệ

Thanh toán quốc tế

3.1. Các phương tiện thanh toán quốc tế?

Hối phiếu (Bill of exchange, draft)

Hối phiếu là mệnh lệnh trả tiền vô điều kiện dưới dạng văn bản do một người ký phát hối phiếu cho một người khác, yêu cầu người này ngay khi nhìn thấy hối phiếu hoặc vào một ngày cụ thể nhất định phải trả một số tiền nhất định cho người đó hoặc theo lệnh của người này trả cho người khác hoặc trả cho người cầm hối phiếu.

2.1. Các phương tiện thanh toán quốc tế?

Séc

Séc là lệnh trả tiền của chủ tài khoản, được lập trên mẫu do NHTW quy định, yêu cầu đơn vị thanh toán trích một số tiền trên TK tiền gửi của mình để trả cho người thụ hưởng có tên ghi trên séc hoặc cho người cầm séc.

Một số thông tin của séc:

- Séc trắng: theo mẫu của ngân hàng nhà nướcNgười ký phát hành séc: chủ TK, ủy quyền của chủ TK, phát hành séc trong phạm vi số dư của TK- Người thụ hưởng: người được hưởng số tiền ghi trên séc, người thụ hưởng có tên ghi trên séc hoặc sở hữu séc.- Người chuyển nhượng: là cá nhân, tổ chức đứng tên chuyển nhượng séc.- Đơn vị thụ hưởng: là đơn vị được quyền nhận séc, thay mặt người thụ hưởng để thu hộ.- Thời gian hiệu lực: thời gian chấp nhận thanh toán séc

4.1. Các phương tiện thanh toán quốc tế?

Séc

4.2. Các điều kiện thanh toán quốc tế?

Điều kiện tiền tệ• Các bên phải sử dụng đơn vị tiền tệ nhất định: tiền tệ để tính toán,

thanh toán trong các hợp đồng...

Điều lệ địa điểm thanh toán• Địa điểm thanh toán có thể là NH nước nhập khẩu, xuất khẩu hoặc

ngân hàng thứ 3 nào đó.

Điều kiện thời gian thanh toán- Trả tiền trước, trả tiền ngay, trả tiền sau

Điều kiện phương thức thanh toán• Thanh toán chuyển tiền• Thanh toán Nhờ thu• Thanh toán bằng thư tín dụng

Một số tổ chức tài chính quốc tế

5.1. Quỹ tiền tệ quốc tế IMF (International Monetary Fund)?

Quỹ tiền tệ quốc tế ( International Monetary Fund, viết tắt IMF) là một tổ chức quốc tế giám sát hệ thống tài chính toàn cầu bằng theo dõi tỷ giá hối đoái và cán cân thanh toán, cũng như hỗ trợ kỹ thuật và giúp đỡ tài chính khi có yêu cầu. Trụ sở chính của IMF đặt ở Washington, D.C., thủ đô của Mỹ.

Việt Nam chính thức là hội viên của IMF từ tháng 9 năm 1976.

5.2. Ngân hàng thế giới – World Bank?

Ngân hàng Thế giới (World Bank) là một tổ chức tài chính quốc tế nơi cung cấp những khoản vay nhằm thúc đẩy kinh tế cho các nước đang phát triển thông qua các chương trình vay vốn. Ngân hàng Thế giới tuyên bố mục tiêu chính của mình là giảm thiểu đói nghèo.

Ngân hàng Thế giới được thành lập năm tại hội nghị Bretton Woods năm 1944 cùng 3 tổ chức khác trong đó có Quỹ Tiền tệ Quốc tế (IMF). Cả WB và IMF đều có trụ sở tại Washington DC, và có mối quan hệ gần với nhau.

5.3. Ngân hàng phát triển châu á (Asian Development bank - ADB?

Ngân hàng Phát triển châu Á (The Asian Development Bank; viết tắt: ADB) là một thể chế tài chính đa phương cung cấp các khoảng tín dụng và hỗ trợ kỹ thuật nhằm giúp các nước châu Á xóa đói giảm nghèo, phát triển kinh tế-xã hội. ADB được thành lập vào năm 1966, có trụ sở chính tại Manila (Philipin), và chủ tịch là một người Nhật Bản.

5.4. Ngân hàng Thanh toán Quốc tế (Bank for International Settlement-BIS?

Ngân hàng Thanh toán Quốc tế (Bank for International Settlements; viết tắt: BIS) là một tổ chức quốc tế của các ngân hàng trung ương, thậm chí có thể nói nó là ngân hàng trung ương của các ngân hàng trung ương trên thế giới. + BIS có vai trò thúc đẩy sự hợp tác giữa các ngân hàng trung ương và các cơ quan khác để ổn định tiền tệ và tài chính. + Hoạt động của BIS được thực hiện bởi các tiểu ban, ban thư ký của nó và bởi hội nghị toàn thể các thành viên được tổ chức hàng năm. + BIS cũng cung ứng các dịch vụ ngân hàng, nhưng chỉ cho ngân hàng trung ương, hoặc các tổ chức quốc tế tương tự nó. + BIS được thành lập năm 1930 theo Hiệp ước Hague và có trụ sở chính tại Basel, Thụy Sĩ.