CHNG 2: Mt s cuc tn cng tin t

1. Cuc tn cng u c vo bng Anh 1992

1.1. Bi cnh ca nn kinh t T nm 1979, cc nc thnh vin ca EU thit lp H thng Tin t chu u (EMS) vi mt c ch t gi (gi l ERM European Exchange-rate Mechanism) trong xc nh khong gii hn m t gi tin t ca cc nc thnh vin c php dao ng. Mc ch ca EU l l nhm cng c hi nhp lin minh tin t trn nguyn tc Mt th trng mt n v tin t . Nhng do cu trc kinh t nn tng ca cc nc khc nhau rt xa v li sut, lm pht l iu gy kh khn cho ngn hng trung ng cc nc buc phi can thip bng cch dng d tr ngoi hi can thip nhm ngn chn cc nh u c v nguy him cho cc ng tin yu. ngn chn u c, cc ngn hng s buc phi nng li sut c bn ln cao ngn chn cc nh u c vay tin v thu ht thm ngoi t t nc ngoi. iu sy ra vi ng bng Anh n, cc nh u c bit trc phn ng ca ngn hng trung ng v c cng mt thng tin do h lin kt vi nhau nn sau khi cn kit ngun d tr ngoi t buc h phi ph gi ng ni t. y l tin to nn cuc u c ln mang tnh lch s ca George Soros, nh u c thin ti lm chao o nn kinh t Anh vo th t en ti16 thng 9nm1992 v lm ng bng Anh st gi mnh.

1.2.Din bin ca cuc tn cng tin tSau s kin thng nht nc c vo nm 1990, thm ht ngn sch v li sut thc cng nh li sut danh ngha c tng ln nhanh chng. C ch tin t lc l t gi hi oi ch c dao ng trong gii hn 2,25% xung quanh mc trung tm. C ch tin t nh trn v s gia tng li sut c to ra kh khn cho cc nc i tc Li sut gia tng c c ngha l ng mark tr nn hp dn do lm pht ca c thp v nim tin ca cc nh u t vo Bundesbank, ngn hng trung ng c. Do tin bt u chy vo c vi s lng ln. h tr cho ng tin ca mnh, cc nc thnh vin ca EMS khc buc phi tng li sut, t to ra tc ng gim pht vo ng thi im m nhiu nc EMS ang trong tnh trng suy thoi kinh t.khin choli suttri phiuchu u tng ln. iu ny li khin cho cc ng tin quc gia chu u, trong c bng Anh, ln gi so vi cc ng tin ngoi khi nh dollar M,yn Nht, v.v... Vo u nm 1992, ng bng Anh tr thnh ng tin u tin b tn cng. Bng Anh ln gi c ngha l xut khu ca Anh chu nh hng tiu cc trong khinhp khuc khuyn khch. Ti khon vng lai ca Anh thm ht li gp thm p lc thm ht. Mt trong nhng nh u c thnh cng nht trong giai on ny chnh l George Soros, ngi m sau ny c bit n nh l nh u c quyn lc v thnh cng bc nht thi i. ng pht hin chnh ph Anh ang i mt p lc nng n v th trng ti chnh, v kt lun rng London sm mun cng phi ph gi tin t. V vy, qu u t Quantum m bo cho George 15 t Bng, da trn 1 t bng ca ng. Soro bn 7 t bng mua 6 t DEM, 500 triu Franc Php v 500 triu tri phiu ca Anh v ng tin on rng vi vic tn cng ny Anh buc phi ph gi ng bng. ng thi, ng lin tc thuyt phc trn cc tp ch ti chnh vic tin chc rng Anh s ri b lin minh tin t. u thng 9 nm 1992, gii u c nhanh chng tin hnh bn vbn khngbng Anh ra khi n cn c gi. Hnh ng u c t ny khin bng Anh mt gi cc nhanh. Ngy 15 thng 9, Bng Anh mt gi qu 2,25%.iu ny khin cc nh u c nh chy theo ng, ko theo hng lot cc nh u c khc v Ngn hng trung ng Anh mt mt khon 50 t d tr ngoi t. Anh buc phi ng trc 2 la chn: Tng li sut duy tr t gi c nh, iu ny c th duy tr uy tn ca chnh sch v nim tin ca nh u t nhng li dn n tng trng chm v tht nghip tng. Cch khc, phi t b t gi c nh thot khi suy thoi kinh t, nhng vy s phi t b h thng EMS v mt uy tn v chnh sch. Chnh ph Anh tungd tr ngoi hi nh ncca mnh ra chng li. Theo c tnh ch trong vi ngy Ngn hng Trung ng Anh quc bn ra d tr ngoi t v mua vo 15 t bng Anh bo v t gi. Song hu qu ch l mt d tr ngoi t ch khng ngn c s mt gi ca bng Anh. Ngn hng Anh tngli sut chit khut 10% ln 12% ri 15% cng khng ngn cn c. Chnh ph Anh bt lc cng ng ngha vi vic bng Anh khng cn c th li C ch t gi hi oi chu u.Cui ngy 16 thng 9 nm 1992, Anh quyt nh i ra khi H thng Tin t chu u v th ni ng bng.

1.3. H qu ca cuc tn cng tin tAnh phi rt khi C ch t gi hi oi chu u, c ch tin t chung ca Cng ng chu u vo ngy th t 16.9.1992do p lc ca nhng cuc tn cngu ctin tdoGeorge Soros cm u nn ngy cn c gi l Th t en ti, mt vt so ca lch s Anh trong th k 20. Trong khi , Soros c cho l thu li t 1 n 2 t USD thng qua phi v ny. Mt khc, khin ng bng Anh mt gi mnh v lm Anh thit hi khong 3,4 t bng Anh R rng Anh c d tr ngoi t vo thi im nm 1992 h tr cho t gi nhng khng lm nh vy. bo v t gi, chnh ph Anh c th vay d tr ngoi t, nng li sut, hay thm ch p t chnh sch kim sot ngoi hi tm thi. Nhng bin php ny, mc d c th thnh cng trong vic duy tr t gi hi oi c nh, nhng to ra cc chi ph ln v kinh t, c bit l trong thi im suy gim tng trng kinh t v tht nghip cao. Chnh v vy, chnh ph Anh lun phi cn bng li ch v chi ph ca vic khng iu chnh t gi. Nu trong mt tnh hung no , mt s kin kinh t xut hin lm tng nhng c tnh ca th trng v chi ph chnh ph phi chu khi duy tr t gi c nh th mt cuc tn cng u c vo ng ni t s ny sinh v chnh ph tht tt nht l nn chuyn sang t gi th ni.

2. Khng hong tin t Thi Lan 1997

2.1. Bi cnh ca nn kinh tThi Lan bt u thi k cng nghip ha t nc t nm 1961, khi bt u k hoch pht trin 5 nm ln th nht. Tc tng trng GDP trong thp nin 60 khong 8%/nm, trong thp nin 70 khong 7%/nm v trong thp nin 80 khong 8%/nm. Tng sn phm ni a theo u ngi tng t mc 440 USD nm 1995 ln 3012 USD nm 1996. Nng nghip chim t trng 39% trong nn kinh t vo nm 1961 gim xung cn 26,7% nm 1976 v 10,4% nm 1996. Gi tr xut khu theo u ngi t 630 USD/ngi nm 1991 v tng ln 1177 USD / ngi nm 1996. Nh vy, nhn vo tc c tng trng GDP ca Thi Lan sut hn 3 thp k t 1961 n 1996, ta thy rt ng yn tm. Thi Lan lc ny c c th gii khm phc v v nh mt con h ca chu .

2.1.1. Cc doanh nghip kinh doanh ngy cng km hiu qu.Tng trng GDP mc cao, ko di nhiu thp k, cng vi li sut tit kim trong nc cao (bnh qun ti thi im by gi l 16,3% trong khi M l 7,6% v t gi hi oi gn nh c nh to nn mt mi trng kinh doanh hp dn vi cc nh u t nc ngoi, c bit l u t ti chnh, cho vay ngn hn v tn dng thng mi. Nh vy, cc doanh nghip trong nc, nu vay vn trc tip t cc ngn hng, cng ty nc ngoi nh M th ch chu li sut khong li sut vay trong nc.Nu cc doanh nghip tn dng kh nng s dng vn bn ngoi ny khng quan tm thc s n hiu qu s dng vn vay th hiu qu kinh t s gim, d tng gi tr sn lng c th tng.Mt c bit Thi Lan l trong giai on 1991-1996, u t trc tip ca nc ngoi vo Thi Lan chim t trng rt nh so vi u t ti chnh (gin tip) v s dng vn vay ngn hn ca nc ngoi, Tng u t trc tip thi k ny l 11,791 t USD, tng u t trc tip thun l 2,857 t USD. Do vy tng u t gin tip thun l 8,844 t USD. Trong khi , tng u t ti chnh thun (c phn, tri phiu) l 16,4 t USD, v tng vay ngn hn thun l 60,4 t USD. Nh vy, trong tng s vn nc ngoi thun vo Thi Lan thi k 1991-1996 th u t trc tip ch chim 10,36%, u t gin tip 19,23% v tn dng, vay ngn hn ti 70,4%. Vic s dng ti gn 90% tng u t ti chnh thun v tn dng ngn hn s to p lc ti chnh rt ln ln cc cng ty, v phi tr li thng xuyn v bng ngoi t, hu qu l nu qun l kinh doanh khng tt th hiu qu sn xut kinh doanh ca cc ng ty s thp. V thc t l t sut thu hi hay t sut li nhun trn ti sn (ROA) bnh qun ca cc doanh nghip gim t 8%/nm vo nm 1991 xung ch cn 1%/nm vo nm 1996. Trong mt nn kinh t m li sut cho vay l 16,3%/nm cn hiu qu kinh doanh ca doanh nghip l 1%/nm th r rng l ang tch ly nguy c khng hong ph sn doanh nghip.

2.1.2. Ngn hng kinh doanh ngy cng km hiu quTrc nhu cu vn ca cc doanh nghip v do c phn thiu kiu sot hiu qu kinh doanh ca cc doanh nghip i vay nn cc ngn hng v cc cng ty ti chnh Thi Lan rt tch cc vay n t nc ngoi ti tr cho doanh nghip trong nc. Tng s n nc ngoi ca h thng ngn hng Thi Lan so vi cung tin tng t 2,8% nm 1991 ln 28,69 % nm 1996. Tng s n nc ngoi so vi tng s ti sn nc ngoi m h thng ngn hng ang c tng t 171% nm 1991 ln 694% nm 1996. Trong cng thi gian ny, t l li nhun trn ti sn ROA ca h thng ngn hng Thi Lan gim ch cn 0,99%/nm. R rng, Thi Lan ang tch ly nguy c khng hong th hai ph sn cc ngn hng

2.1.3. Quc gia tin n b vc mt kh nng thanh tonTrong sut cc nm 1991-1996, cn cn thng mi ca Thi Lan lun b thm ht, tng cng l 35,26 t USD. Thm ht ti khon vng lai nm 1996 ln ti 14,7 t USD. Mt l do ca tnh trng ny l do xut khu b km hm, nhp khu c khuyn khch khi t gi danh ngha gn nh c nh (25 Baht/USD), lm pht trong nc cao hn so vi M (5% so vi 3%) lm cho ng Baht b ln gi so vi ng USD. b khon thm ht cn cn thng mi 35,26 t USD v c vn u t vi mc 40% GDP mi nm th con ng khng trnh khi l phi vay tin nc ngoi (t cc ngn hng, doanh nghip, nh u t ti chnh, chnh ph cc nc, ). V vy, n nc ngoi ca Thi Lan khng ngng tng t 35,99 t USD nm 1991 ln 89 t USD nm 1996, gp 2,47 ln trong vng 5 nm v bng 54% GP. Mc d s n ny c dng tng d tr Quc gia, song do u t ti chnh v tn dng chim ti 90% tng s vn u t t nc ngoi hng nm, nn s n ngn hn chim t trng ti 67% tng s n nc ngoi nm 1995 v 51% nm 1996. Ni cch khc, Thi Lan mt kh nng thanh ton n nc ngoi t nm 1995. Nu nh cc nh u t Thi Lan cng phi th ni ng Baht, th chnh h s bn c phiu, tri phiu, i n ngn hn, i tin t Baht ra USD, lm tng cu ngoi t t ngt. Kt qu l t gi hi oi s tng, d tr ngoi t cn kit, nguy c mt kh nng thanh ton ca quc gia s ngy cng cao. n thng 6 nm 1997, n nc ngoi ngn hn bng ng 1,5 ln d tr ngoi t ca Thi Lan. Tm li, cui nm 1996 u nm 1997, Thi Lan xut hin y 4 nguy c khng hong mc cao: - Doanh nghip kinh oanh km hiu qu, t sut li nhun 1%/nm- Ngn hng cng ty ti chnh km hiu qu, t sut li nhun 0,99%/nm- Thm ht ti khon vng lai 14,7 t USD- Nguy c quc gia mt kh nng thanh ton: nm 1996 n nc ngoi ngn hn 45,7 t USD, d tr ngoi t 38,7 t USD.

2.2. Din bin ca cuc tn cng tin tKhi xut hin 4 nguy c khng hong, nhng ngi c thng tin v cc nguy c ny tt s lo lng v vic lo s cc ngn hng v t chc ti chsnh ph sn s thc y h rt tin ra khi cc t chc ny. Lo s t gi hi oi tng, ng tin Baht t gi s khin h x i mua USD, lm cu USD tng.Thc t Thi Lan, t u nm 1997 n thng 3/1997, ngi dn v cc nh u t bt u rt vn ca mnh dng tin mt ra khi cc ngn hng v cng ty ti chnh, buc chnh ph phi ng ca th trng chng khon mt ngy 3.3.1997 v yu cu mi t chc ti chnh phi tng thm d tr tin mt, v cng b 10 cng ty ti chnh ang trng thi khng bnh thng (Unico Housing Co.Ltd, Thai-Fui, Royal International, )Ngy 4 v 5/3/1997, hn 21,4 t Bath (820 triu USD) c rt khi cc ngn hng v cng ty ti chnh. Sau mt thng, ngy 9/4/1997, t gi hi oi tng ln 26,8 Bath/USD, mc cao nht t nm 1991.Ngy 14 v 115/5/1997, ng Baht Thi b tn cng u c quy m ln. Ngy 25/6/1997, Chnh ph ra lnh ng ca 16 cng ty ti chnh, nng tng s cng ty ti chnh b ng ca ln 58/91(64%) trn ton quc. gi t gi hi oi trong iu kin s lng ngoi t c t mua tng vt, chnh ph phi bn ngoi t, lm d tr ngoi t gim mnh t 38,78 t USD thng 6/1996 cn 31,4 t USD vo 30/6/1997. Nu mc gim st d tr quc gia ca qu 2 nm 1997 ko di thm khong 2-3 qu na, lng d tr quc gia ch cn hn 10 t USD, v chnh ph s buc phi th ni t gi hi oi v hon ton khng cn kh nng bn ngoi t duy tr t gi hi oi. C l thy trc nguy c ny, ngy 2/7/1997, Chnh ph Thi Lan tuyn b th ni ng Baht B aht ngay lp tc mt gi gn 50%.Kt qu l t gi tng t 25 Baht/USD thng 6/1997 ln 56 Baht/USD thng 1/1998 tng 112% trong vng 6 thng. Ch s th trng chng khon Thi Lan tt t mc 1.280 cui nm 1995 xung cn 372 cui nm 1997. ng thi mc ha vn th trng gim t 141,5 t USD xung cn 23,5 t USD. Nh vy, cuc khng hong Thi lan bng n trc ht khi ngi dn v nh u t rt vn ra khi cc ngn hng, lm ph sn hng lot ngn hng v cc cng ty ti chnh. K l tc ng khi h i ng Baht ly ngoi t USD, lm t gi hi oi tng vt. Ch trong nm 1997, hn 22 t USD cho vay ngn hn c thu hi v rt ra khi Thi Lan. S ph sn ca cc ngn hng, cc cng ty chai chnh v s tng vt ca t gi hi oi s lm cho ccas doanh nghip vnd d km hiu qu b thua l, ph sn. Trong 5 thng u nm 1998, gn 4000 doanh nghip Thi Lan b ph sn. Lc ny, s ph sn ca cc doanh nghip, tuy tc ng chm hn, song s li thc y qu trnh ph sn ca cc ngn hng, cng ty ti chnh. Trong tng s 108 ngn hng, cng ty ti chnh ca Thi Lan, t 4/1997 n 3/1998, 64 ngn hng, cng ty ti chnh c vn , trong 56 ngn hng b nh ch hot ng, 4 b quc hu ha hoc chnh ph gim st v 4 b bn cho cc cng ty nc ngoi.

2.3. H qu ca cuc tn cng tin tV mt kinh t, khng hong trong giai on ny Thi Lan v mt s nc nh Malaysia, Indonesia v Hn Quc c c im ging nhau v xu hng din bin ca 5 tham s: T gi hi oi tng mnh, ngoi tm kim sot Ph sn hng lot cc ngn hng, cng ty ti chnh Ph sn hng lot cc doanh nghip Tht nghip tng mnh Tng trng kinh t gim mnhTi cc quc gia lng ging, ngy 11/7/1997, Philippin tuyn b th ni ng Peso. Ngy 11/8/1997, Malaysia tuyn b khng can thip vo th trng hi oi (thc cht l th ni ng Ringgit) Ngy 14/8/1997, Indonesia tuyn b th ni ng Rupiah.Nm 1996, t gi bnh qun ng Won ca Hn Qu l 844,2 Won/USD th ngy 30/9/1997 l 914,8 Won/USD. Ngy 14/12/1997, ng Won c th ni, hn 1 tun sau t gi t mc k lc 2000 Won/USD.C th ni, s mt gi nhanh vi quy m cha tng c ca nhng ng tin Thi Lan, Philippines, Malaysia, Indonesia v Hn Quc l biu hin bn ngoi d nhn thy nht ca s bng n khng hong kinh t ti chnh tin t cc nc hin nay.Biu hin bn ngoi th hai ca tnh trng khng hong ti chnh ny l s thua l v ph sn vi tc v quy m bt thng ca h thng ngn hng, ti chnh quc giaBng 2: Tnh trng thua l v ph sn ca h thng ngn hng, ti chnhNcTng s ngn hng( 14/1/1996 31/3/1997)1/4/1997 31/3/1998

S ngn hng b nh ch hot ngS ngn hng b quc hu ha / chnh ph gim stS ngn hng b sp nhpS ngn hng b bn cho cng ty nc ngoiTng s ngn hng c vn

Thi Lan10856464 (59%)

Malaysia604141 (68%)

Indonesia22816561184 (36%)

Hn Quc561618 (32%)

Biu hin bn ngoi th ba l cuc khng hong l s thua l v ph sn vi quy m v tc bt thng ca cc doanh nghipBng 3: Tnh trng thua l v ph sn ca cc doanh nghipNcThi gianS doanh nghip ph sn

Thi Lan1/1998 5/19983961 doanh nghip ngng hot ng trong c 582 doanh nghip ph sn

MalaysiaNm 1996Nm 1997489 doanh nghip ph sn6583 doanh nghip ph sn (gp 13 ln nm 1996)

IndonesiaNm 1998Khong 80% doanh nghip ngng hot ng

Hn QucNm 1997Nm 199814000 doanh nghip ph sn53000 doanh nghip ph sn (gp 3,8 ln nm 1997)

S ph sn ca hng lot ngn hng, doanh nghip s dn n 2 hu qu trc tip l s ngi tht nghip tng mnh v tng trng kinh t quc gia gim stBng 4: Tng trng kinh t v tht nghip khi khng hongTng trng kinh tT l tht nghip (% trn tng s lao ng)

199619971998199619971998

Thi Lan6.7-0.4-8.38.8

Malaysia8.27.02.0

Indonesia7.84.6-13.7

Philippines5.85.2-0.59.510.43.3

Hn Quc7.15.5-5.82.32.58.0

3. Bitcoin va kha nng xay ra tn cng u c s dung ng tin trc tuyn.

3.1. Bi canh

3.1.1. Khai nim BitcoinBitcoin la mt loai tin t ky thut s phn cp da trn mt ma ngun m, giao thc Internet ngang hang. Trn binh din quc t, bitcoin co th c trao i trc tip bng may tinh ca nhn thng qua mt tp tin vi hoc mt trang web ma khng cn mt t chc trung gian nao. Cach hoat ng cua no khac hn vi cac loai tin t in hinh: khng co mt ngn hang trung ng nao quan ly va no chi da trn mang ngang hang thuc internet. S cung ng tin la t ng, han ch, phn chia va co d kin, va chung c cp cho cac chu hoc th ao mo nhm xac minh giao dich Bitcoin va ghi chung vao tp nht ky giao dich c 10 phut mt. Bitcoin la loai tin thay th c s dung rng rai nht trong thng mai in t. n thang 11 nm 2013, lng tin c s cua bitcoin c inh gia khoang 7 ty USD. Cac li ich giup Bitcoin n gn vi ngi s dung gm: t do thanh toan, chi phi cho thanh toan la rt thp, bao mt va ngi s dung co kha nng kim soat cao, giam thiu gian ln va anh cp thng tin (fraud and indentity theft). Tuy nhin co nhiu vn i vi loai tin nay nh mc c chp nhn cha cao, s bin ng v ty gia va vic Bitcoin vn ang trn con ng phat trin va cai tao.

3.1.2. Kha nng tn cng tin t bng bitcoin va cac ng tin in t khacTn cng u c khng chi gii han nhng cuc tn cng ln, tm c nh trng hp Vng Quc Anh nm 1992 hay Thai Lan nm 1997. n tn ngay nay, trong nhng cuc khung hoang kinh t, tai chinh, tn cng u c vn xay ra, cac nha u c u khng mun i cht ma mun tn dung s lung lay trong nn kinh t kim li. Nguyn nhn ma cac nc trn th gii hu nh min dich khoi tn cng u c trong 10 nm nay, va khng co cuc tn cng nao manh me nh vao ng tin cua Thai (1997) hay Argentina (2002), la vi cac cuc gia trn th gii a trai nghim c nhiu, xut hin thm cac chinh sach mi c Ngn Hang Trung ng cua tng nc va Quy Tin T Th Gii IMF ap dung tranh nhng vu sup bt ng va trm trong cua h thng tai chinh.Tuy nhin, IMF co th giup ich trong trng hp lin quan n cac ng tin truyn thng, nhng ng tin c tp trung, c in va cung cp bi Chinh Phu cac nc thanh vin, nhng lai cha co nhng kinh nghim va tin l i vi nhng ng tin ao, tin in t, trong o bao gm Bitcoin.Phn nay se trinh bay nhng anh hng tiu cc, gy mt cn bng cua cac ng tin in t (digital currencies) ln thi trng ngoai hi. Cu th hn, ti se tp trung vao Bitcoin, mt loai tin phi tp trung va hu nh kho kim soat, song a tr nn kha ph bin va c a chung trong nhng nm gn y. Va cung vi s phat trin cua Bitcoin, chung ti se cp n vic, liu IMF se bt lc trong mt cuc tn cng u c bi nhng ngi s dung Bitcoin nu nhng chinh sach cua Quy khng bt kip vi thay i trn thc t.

3.2. Phong oan qua trinh tn cng u c s dung Bitcoin

3.2.1. Tn cng u c truyn thng va cac giai phap t phia Ngn hang Trung ng va IMF.u tin, chung ta nhin lai cach thc mt cuc tn cng u c. Nhng nha u c s dung chiu bai ban khng ng ni t. Nhn thy ng ni t se sut gia trong tng lai, ho vay mt khoan ni t va i khoan tin o sang mt ng tin khac co li th hn, n khi ng ni t gim gi trong tng lai ho se c th mua n li vi mc gi thp hn v hng chnh lch gi. Vic ban ni t i va mua ngoai t vao se khin thi trng tha ni t va khan him ngoai t, cui cung khin gia tri cua ng ni t tip tuc tut dc so vi ng ngoai t. chng lai lung tn cng t cac nha u c, Ngn Hang Trung ng se ban i ngoai t (trong kho d tr ngoai t) mua vao ni t, nh o lam can cn cung cu ni ngoai t cn bng hn va ngn chn vic ng ni t sut gia thm na. co th i theo giai phap nay oi hoi Ngn Hang Trung ng co ngun d tr ngoai t u ln rut ra trao i khi cn thit. Trong trng hp khn cp, IMF co th th hin vai tro va kha nng cua minh. Ngn Hang Trung ng co th vay Quy IMF mt khoan ngoai t, vi iu kin quc gia o la thanh vin cua IMF. IMF s dung mt h thng han ngach ma trong o cac quc gia thanh vin phai cung cp cho Quy mt lng tin t nht inh cua quc gia o. H thng han ngach giup cho IMF duy tri mt kho d tr cac loai ngoai t a dang, co th s dung trong nhng tinh hung xu i vi thi trng tai chinh, ngoai hi.

3.2.2. D oan tn cng u c bng Bitcoin va bt lc cua Quy Tin t Quc t.Tuy nhin, n thi im hin tai, khng tn tai d tr Bitcoin trong kho cua IMF. S lng tin va yu cu ap ng u han ngach chi c gii han trong nhng thanh vin cua Quy, vi nhng ng tin c in ra bi Ngn hang cua mt quc gia. Cac ly do khin IMF lng l trc vic chp nhn Bitcoin bao gm: s phi tp trung, kho kim soat, ty gia tht thng cua Bitcoin, va mt phn do nhiu ngi nghi ng v tui tho, tng lai cua Bitcoin, tin rng no se khng u sc phat trin thanh mt ng tin ln. Trong l thung nay co kha nng phat sinh ra mi e doa t Bitcoin. Bitcoin khng phai la mt thanh vin cua IMF, cung khng co d tr Bitcoin trong kho d tr cua IMF, nn khi mt quc gia mong mun mt khoan vay Bitcoin, IMF cung khng co d tr cho quc gia o vay mn. o la ly do th nht.IMF co th dung tin mua lai mt lng Bitcoin u ln, nu Quy khng mun a no thanh mt ng tin chinh thc trong h thng cua minh. Tuy nhin, tin np t quc gia nao se c dung? Thanh phn nao cua kho d tr se bi mt i xy dng nn 1 lng d tr Bitcoin. Vi mi nc co mt cai nhin khac nhau v Bitcoin, nn vic tt ca cac nc ng y bo 1 lng tin bng nhau khng phai d dang.

Noi chung, kha nng cua Bitcoin tr thanh mt thanh vin quan trong trn thi trng tai chinh th gii lam nay sinh nhiu cu hoi cho IMF. Vi c th hin tai cua IMF, Quy se khng giup c cac nc thanh vin trong mt cuc tn cng u c s dung Bitcoin.

3.3. H qua

3.3.1. Cac giai phap cho mt quc gia ng u mt minh vi tn cng u c t BitcoinTrong trng hp mt nha u t Bitcoin hay mt nhom u t t chc mt cuc tn cng quy m vao mt ng tin, Ngn Hang Trung ng phai d tr Bitcoin, a dang hoa d tr tin t cua minh bng vic mua i ly Bitcoin t mt san giao dich trc tuyn, ma khng th da dm vao IMF. Tuy nhin n thi im hin tai, Bitcoin vn cha c cng nhn tai hu ht cac quc gia, va ng nhin khng co mt kho d tr Bitcoin phong trng hp khn cp.

Mt la chon th 2 la tng lai sut trong nc. Nhin lai vao qua trinh vay mt khoan ni t A mua mt khoan ngoai t B, ri ch i thi c ban B va nhn lai nhiu A hn, thi chinh sach tng lai sut phn nao lam cac nha u c mt ng lc trong cuc chi nay. Tuy nhin, chinh sach nay cung co nhiu bt li cua no, nht la khi chung ta lin h n tinh trang suy thoai kinh t gn 1 thp ki qua (ngu nhin trung vi s ra i cua Bitcoin).

3.3.2. H qua Th nht, h qua cua lai sut tng phu thuc vao tinh trang kinh t cua quc gia. Nu quc gia o ang trong qua trinh kinh t phat trin chm chap, tng lai sut ng thi se dn n gia ca tng co th a n suy thoai. Th hai, ky vong chim mt vai tro quan trong trong thi trng tai chinh noi chung va u c noi ring. Khi gia ca tng ln qua vic tng lai sut, nim tin vao Ngn hang Trung ng se sut giam: vi s gia tng lai sut khi kinh t khng thun li chi co ly nu thc trang kinh t kha b tc, nn s thiu tin tng nay se dn n phong oan rng qua tht, ng ni t ang yu va se tip tuc i xung. iu nay bt u mt vong lun qun, mt li tin tri t ng nghim, khi cac nha u c bng vic tn cng, khng co gi mt ma con c hng li. Nu tinh hinh kinh t khng thun li tng t cuc suy thoai gn y, nhng h qua t vic tng lai sut co th qua ln va khin mt quc gia i vao khung hoang.

Qua o ta co th thy, tn cng u c, tng t nhiu hin trang xu khac cua kinh t, khng xut hin mt minh ma keo theo o rt nhiu nhng h luy. Nhim vu cua mt quc gia la phai tim c con ng nao it can tr nht, chp nhn thit hai nho nhn c li ln. Vic tng lai sut, tung ra d tr ngoai t quc gia kt hp vi kha nng vay tin t IMF nu c cung s dung hai hoa se giam thiu hu qua t mt cuc tn cng u c. Vi thc trang IMF va NHTW cha co quy d tr Bitcoin nh hin nay, 1 quc gia chi con la chon tng lai sut ln cao ang k, co th vi kt cuc tranh tn cng u c thi gp suy thoai.

4. Bi hc rt ra t nhng cuc tn cng tin t

Cuc khng hong ti chnh tin t qua i rt lu nhng nhng bi hc t cuc khng hong vn cn nhiu gi tr. Cuc khng hong ny cho thy trong bi cnh t do ha ton cu cn phi c s chun b k lng v nhiu mt nht l t do ha ti chnh- tin t va phi ng b, phi thn trng v kim soat c tnh hnh kinh t ca mi nc. Qua cuc khng hong ngi ta cng rt ra c mt s bi hc quan trng d ci gi phi tr l kh t, s suy sp ca nn kinh t trong khng hong.Trc nhng c sc pha cu, l thuyt kinh t v m ch r rng cn p dng chnh sch tin t v ti kho m rng gii quyt tnh trng suy thoi v chnh sch tht cht ct gim p lc lm pht. i vi cc c sc gy ra t cuc tn cng tin t, ng tin c nguy c mt gi v dng vn tho chy th gii php khng r rng v thng c tc ng 2 mt. Tng li sut nhm khuyn khch gi li cc dng qu u t nhng nguy c ko theo suy thoi do cu u t gim. Duy tr li sut v cho php ni t mt gi th li b tc ng ca hiu ng bng cn i ti sn. Tng thu v ct gim chi tiu l mt kh nng la chn khc nhng phi i mt vi s st gim tng trng ko theo suy thoi. Tip tc duy tr thnh tch kinh t bng cch m rng ti kho kch cu th c th gy nn tnh trng nghi ng kh nng thanh ton n nn ca chnh ph v lm trm trng thm kh nng b tn cng u c.D tr ngoi t yu km hay kh nng cn kit d tr l mt trong nhng nguyn nhn ch yu mt quc gia b tn cng tin t v phi t b c ch t gi hi oi c nh. Trong mt s trng hp khn cp, cc ngun cho vay c th n t cc nc khc (20 t USD c chnh ph Hoa K cho Mhic vay nm 1994-95), hay ngun vay c th n t cc t chc quc t (IMF v cc gii php cho vay trn gi n cc nc Hn Quc, Thi Lan, Indonesia nm 1997). Tuy nhin, s thnh cng ca cc cu tr t cc ngun ny khng thc s r rng v gy ra kh nhiu tranh ci t s khc bit trong cc gii php trn gi (thng l tng thu, ct gim chi tiu trong thi k khng hong) v h qu thc t ca cc nn kinh t nhn cu tr. Kim sot vn (Capital Controls): y l loi hnh kim sot giao dch ngoi hi c bit thng qua ngn cm cc dng vn quc t. V nguyn tc, khi quc gia tuyn b kim sot vn th ch c cc giao dch ngoi hi cho thanh ton nhp khu hng ho v dch v v mt s cc giao dch khc trong ti khon vng lai ca cn cn thanh ton mi c php, cc giao dch trong ti khon vn hon ton b ngn cm. iu ny c ngha l bn khng th chuyn i ngoi t cho hot ng mua bn c phiu, tri phiu vi bn ngoi. Cu hi t ra l c nn hay khng nn p dng chnh sch ny? v thi im no p dng l ph hp v hiu qu nht? Malaysia l nc p dng hnh thc ny trong cuc khng hong ti chnh chu 1997. V nguyn tc, kim sot vn c th c tc dng ngn chn u c tin t khi c du hiu hay trong thi gian xy ra khng hong. y l gii php c tnh tm thi v c th tho b khi tnh hnh tr nn lng du. Ci gi phi tr cho gii php ny l s nh hng n nim tin ca cc nh u t, cc ng c khuyn khch b bp mo v tnh trng quan liu ca quyn c th tr thnh gnh nng.

Cng vi qu trnh ci cch, t do ha v pht trin h thng ti chnh, n nh ti chnh nc ch nh chu tc ng trc tip v gin tip ca c qu trnh quc t ha cc ng tin ch cht ln bin ng ti chnh bn ngoi, vi cc cp khc nhau. Cc tc ng trc tip, c th quan st c t qu trnh quc t ha cc ng tin l s gia tng cc lung tin/knh thanh ton, u t, vay n v huy ng vn bng ng tin quc t ha vo cc nc ch nh. Vic s dng (cc) ng tin quc t ha gip cc nc ch nh gim chi ph giao dch thanh ton trong ngoi thng, ri ro hi oi, to m v a dng ha cc knh huy ng vn mi cho u t, qua , ng thi, gip tng hiu qu hot ng cho cc doanh nghip, ngn hng lien quan; n lt, iu ny gip lnh mnh ha h thng ngn hng, nng cao n nh ti chnh. Nhng ch li trn ca ng tin quc t ha, nht l s c sn, kh nng tip cn ti cc lung vn bng cc ng tin ny, nu khng c kim sot, gim st hu hiu li c th to mm mng cho bt n n nh ti chnh c lin quan ti cc vn c coi l tc nhn gy khng hong nh sai lch k hn v ng tin (i vay ngn hn cho vay d n di hn, hoc t trong vn ngn hn cao). Hn na, nhng nc c hu ht cc bin s n nh ti chnh tt (di ngng an ton v cnh bo) khng c ngha l s khng b lm vo khng hong. Thi Lan v Anh c hu ht cc bin an ton ti chnh v m v vi m kh tt trong thi gian di trc khng hong. Tuy vy, c hai nc sa vo khng hong cc cp khc nhau m nguyn nhn ch yu l do sai lch k hn (t trng vn ngn hn rt cao), lng tin yu v chu tc ng ca cc c tn cng tin t trong khi s kim sot vn yu km. Khi thy cn bo khng hong ang n nn kinh t trong nc v cc nn kinh t khu vc hay/v c lin quan, nhng vic cn lm l nh gi v pht hin cc ri ro ti chnh mt cch tng qut theo cc bin s n nh ti chnh, iu quan trng l gy to lng tin, trn an cng chng v cng ng doanh nghip nh u t; c bit l nn cng b bo him tin gi ton b cc khon tin gi i vi cc loi ng tin v mi loi hnh s hu; chun b cc c ch kim sot hu hiu lung vn ra vo nn kinh t; quan trng khng km l bo m vic tip cn ti cc ngun vn cho khu vc sn xut khng b gin on. Nu h thng ti chnh vn sa vo khng hong th ty mc tc ng, bn cht v c im ca cc ri ro ti chnh, v mc sn c v nng lc ca cc ngun lc hin hu x l, i ph vi khng hong v a nn kinh t thot dn ra khng hong.

5. Tiu kt Trong thi k hi nhp ton cu, hot ng ngoi thng giao lu bun bn vi cc nc ngy cng pht trin th vic s dng ng tin ca nhau ngy cng ph bin, do m vic gi c mt t gi hi oi n nh trnh khi cc cuc tn cng u c l v cng quan trng. N nh hng trc tip n hot ng sn xut ca nn kinh t. Trong chng sau s l mt s gii php cho Vit Nam trc vic n nh t gi v i ph vi cc cuc tn cng u c.