CẨM NANG - tamthaoduoc.comtamthaoduoc.com/PriceQuotation/Cam nang Cham soc.pdf · không tổ chức các lớp tiền sản, có thể tham khảo một số phương pháp chăm

CẨM NANGCHĂM SÓC MẸ VÀ BÉ SAU SINH

Hiên nay, do yêu tô công viêc nên rât nhiêu căp vơ chông phai xa gia đinh, lâp nghiêp nơi đât khach quê ngươi. Không co sư giup sưc cua gia đinh va sư chia se kinh nghiêm cua cac ba nôi, ngoai sau khi sinh. Do đo, cac me tương lai, đăc biêt sinh con lân đâu thương không biêt phai chăm soc minh va con yêu cua minh như thê nao cho đung va an toan. Ngoai viêc tim hiêu trên internet, tôt nhât cac ba me tương lai nên tham gia cac lơp tiên san khi đi kham thai ơ cac bênh viên đê hoc đươc cach chăm soc minh va con tư cac y, bac sy chuyên khoa san. Tuy nhiên môt sô ba me tương lai qua bân biu công viêc hoăc thăm kham bênh ơ nơi không tô chưc cac lơp tiên san, co thê tham khao môt sô phương phap chăm soc sưc khoe cho ba me sau sinh va con yêu cua minh, đươc tông hơp tư cac buôi day hoc tiên san tai Bênh viên Tư Du, băng cach tra lơi cac câu hoi sau:

I. CHĂM SÓC BÀ MẸ SAU SINH1. Các bà mẹ tương lai chuẩn bị gì cho mình trước khi sinh ?

Phụ nữ trươc va sau khi sinh cân chuẩn bi tôt vê thê chât lẫn tinh thân, đo la điêu kiên cân thiêt đê cac ba me chao đon những đưa con khoe manh ra đơi. Sau đây la những kinh nghiêm ma cac thai phụ cân tham khao đê chuẩn bi sẵn sang trong những giai đoan cuôi thai kỳ va sau khi sinh.

Về tinh thần: Nên giao lưu, găp gỡ ban bè đê hoc hoi kinh nghiêm. Luôn lac quan, vui ve, tranh anh hương tâm lý manh dễ gây sinh non ơ những thang cuôi cua thai kỳ. Bên canh đo đươc ngươi thân va ban bè quan tâm chăm soc cung la môt phân giup ôn đinh tâm lý cho cac ba me tương lai.

Về thể chất:

- Trươc khi sinh cac thai phụ cân đươc nghỉ ngơi nhiêu hơn nhưng cung tranh năm môt chỗ ma nên vân đông nhe nhang, đi lai, tâp những đông tac thê dục vưa phai đê co môt sưc khoe tôt.

3CẨM NANG CHĂM SÓC MẸ VÀ BÉ SAU SINH

+ Nên sinh hoat ăn uông điêu đô, đu chât, ăn nhiêu rau xanh, ngu đu giâc đê không anh hương tơi sưc khoe. Sinh hoat vơ chông nên nhe nhang va ít dân đi vao những thang cuôi trươc khi sinh đê tranh tinh trang vỡ ôi, đe non.

+ Nên vê sinh cơ thê sach sẽ đê phòng tranh bênh tât, vê sinh vùng kín sach sẽ nhe nhang băng dung dich vê sinh phụ nữ hoăc nươc tắm thao dươc co tính khang khuẩn, khang nâm nhe (TAMROM), đê tranh lây nhiễm khuẩn, nâm cho em bé khi sinh.

+ Nên chuẩn bi đô dùng đây đu cho vao tui hoăc lan (gio) đê ơ nơi tiên nhât, moi ngươi đêu biêt đê sẵn sang mang đi luc cân thiêt.

Đồ dùng để vệ sinh cá nhân của mẹ có thể tham khảo bảng sau:

STT Tên đồ dùng Số lượng Mục đích sử dụng Ghi chú

1 Khăn măt 1 chiêc Rửa măt trong bênh viên

2 Khăn tắm 1 chiêc lơn

Choang lên ngươi khi xông tắm

3 Ban chai đanh răng

1 cai Đanh răng trong bênh viên

4 Kem đanh răng 1 tuýp Đanh răng trong bênh viên

5 Nươc muôi 1 chai Suc miêng

6 Thuôc tắm TAMMAMA SS

6 chai Xông, tắm, gôi, lau ngươi sau khi sinh.

7 Quân ao sach 1 bô Măc khi xuât viên

8 Quân lot măc 1 lân

10 cai Dùng đê đong băng vê sinh khi co san dich

9 Băng vê sinh 2 goi Loai dùng cho ba me sau sinh vi san dich ra nhiêu

10 Khăn mêm 5 cai Dùng đê thâm, lau nhe nhang vùng phụ sau khi đi vê sinh

4 CẨM NANG CHĂM SÓC MẸ VÀ BÉ SAU SINH

2. Ba ngày sau sinh, san phu thương phai làm gì ?Sau khi sinh xong, thương thi cac san phụ rât yêu va mêt moi.

Cac ba me nên nghỉ ngơi môt thơi gian đê đỡ mêt.

- Sau đo, nên xoa bụng theo chiêu kim đông hô đê kích thích ruôt va bang quang, thuân lơi cho viêc tiêu va đai tiên. Tranh liêt ruôt va bang quang.

- Đông thơi, nên chươm nong vùng châu đê kích thích sư co bop cơ tử cung, giam nguy cơ đơ tử cung.

- Nên vân đông ngay khi co thê, đê san dich co thê thoat ra ngoai, han chê hiên tương ư trê va nhiễm khuẩn hâu san.

3. Sau sinh, san phu vê sinh cơ thê như thê nào ?

11 Châu nhưa 1 - 3 cai Rửa măt, tắm, giăt đô

12 Ca, côc (ly) 1 cai Uông nươc

13 Moc, kep quân ao

Tùy ý sử dụng

Moc kep quân ao khi phơi đô trong viên (nêu bênh viên cho phơi đô)

14 Dung dich vê sinh phụ nữ hoăc nươc tắm thao dươc (TAMROM)

1 chai Vê sinh cơ quan sinh dục ngoai

Theo quan niêm dân gian, thi cac ba me sau sinh không đươc tắm, do điêu kiên nha tắm, nươc tắm không đam bao, sơ nhiễm phai phong, han, thâp vao cơ thê gây bênh hâu san sau nay. Nhưng ngay nay, khoa hoc đa chưng minh vê sinh cơ thê la viêc cân thiêt cho cac ba me sau sinh.

- Sau khi sinh xong, mô hôi, san dich gây bẩn cho cơ thê, nên rât cân vê sinh sach sẽ. Nhưng khi ơ bênh viên, phòng tắm va


nươc tắm co thê không đam bao, do đo cac ba me co thê lau sach ngươi băng nươc âm hoăc nươc thuôc thao dươc (Tắm ba me TAMMAMA SS) pha loang khoang 20- 30 lân. Nêu sử dụng san phẩm TAMMAMA SS vưa co tac dụng lam sach cơ thê, phòng va ngăn ngưa cac chưng bênh san hâu. Hơn thê nữa, TAMMAMA SS co mùi thơm tư cac tinh dâu thiên nhiên, giup cơ thê san phụ giam căng thẳng, stress va thay thê mùi hôi tanh cua san dich băng hương thơm cua thao dươc thiên nhiên.

- Sau đo khi vê nha, 3 ngay đôi vơi cac ba me sinh thương hoăc 7 ngay đôi vơi cac ba me sinh mô, cac ba me nên xông, tắm gôi băng san phẩm TAMMAMA SS, sẽ giup tăng cương sưc khoe, giam căng thẳng, stress, giup giam đau bụng dươi va ngăn ngưa cac chưng bênh hâu san.

- Chu ý nên xông, tắm, gôi trong phòng kín gio, sau đo lau khô ngươi, không trang lai băng nươc khac, măc quân ao dai, ngôi nghỉ 15 phut trong phòng kín. Nên uông môt côc sữa nong, hoăc nươc ép, sinh tô tư hoa qua (Tao, mang câu, cam, lê, xoai...) đê bô sung nươc va tăng cương sưc khoe.

Khi sinh xong, phân phụ thương co san dich lẫn mau mau đo. Những ngay đâu, cac ba me nên dùng băng vê sinh cho ba bâu (băng vê sinh lơn) do lương san dich nhiêu. Khi lương san dich ít đi thương co mau hơi đo, đên trong, cac ba me co thê dùng băng vê sinh thương (băng vê sinh cho thơi kỳ kinh nguyêt). Lưu ý, nên thay băng vê sinh sau 4 h/lân va vê sinh phân phụ băng dung dich vê sinh phụ nữ hoăc nươc tắm thao dươc (TAMROM) pha loang 50 lân vơi nươc âm, đê lam sach, phục hôi va bao vê niêm mac vùng kín, ngăn ngưa nhiễm khuẩn, nhiễm nâm ngươc dòng, dư phòng nhiễm khuẩn hâu san.

4. Sau sinh, san phu ăn uông như thê nào ?Theo quan niêm cua đông y, phụ nữ sau sinh cơ thê thuôc thê

han. Nêu ăn những thưc ăn thuôc thê lương, han rât dễ bi han nhâp vao đương tiêu hoa gây chưng tiêu chay, mot răn... hiên tai va sau nay (san hâu đương tiêu hoa) như: thit trâu, thit ba ba, cua, ôc, trai, hên, cac đô sông lanh (cac loai goi sông)... Ngoai ra, cac thưc ăn qua chua, muôi chua, cac đô chiên qua nhiêu mỡ; cac


thưc ăn co đôc như măng, cu mi (cu sắn)... cung co thê anh hương đên chuyên hoa va hâp thu cua tỳ, vi cua san phụ.

Nên dùng những thưc ăn co tính ôn âm, giau dinh dưỡng, bô huyêt, hoat huyêt như thit lơn, thit ga, thit bò, thit cho, trưng, sữa, rau ngot, bí đo, đu đu, gia đỗ, nghê... Cân ăn đu chât dinh dưỡng, tăng lương Protid, Vitamin, khoang chât va chât xơ. Ca cung la loai thưc ăn bô dưỡng, nhưng thương co tính lương. Do đo, khi chê biên cân cho thêm cac chât cay âm như Riêng, Nghê, Hô tiêu,.. đê giam tính lương cua ca. Vây nêu ăn ca thi lân đâu tiên nên ăn ít khoang 50g ca, theo dõi xem co bi rôi loan tiêu hoa không, nêu không bi rôi loan tiêu hoa (đi câu) thi lân sau co thê ăn tăng dân lên.

Lưu ý: Không nên ăn qua nhiêu gia vi, hoa qua va thưc ăn nong (thit cho, hat tiêu, ơt, nhan, vai khô...), co thê dẫn đên sữa qua nhiêu chât gây nong, khi đo con ban bu vao co thê gây bênh Rôm sẩy, mụn nhot, lơ ngưa, tiêu vang, đai rắt, thâm chí gây tao bon, bé không đi đai tiên đươc. Vi khi sinh ra tre sơ sinh va tre nho la “Thuân dương”, tưc cơ thê bé thuôc thê nhiêt.

5. Sau sinh, san phu muôn giam cân và lây lai dáng như thê nào ?

Cac ba me sau sinh xong muôn giam cân, lây lai dang voc nhanh cân kêt hơp ca ăn uông đung cach, nuôi con băng sữa me, luyên tâp thê dục va tắm ngâm la thuôc.

- Ăn uông đung cach va nuôi con băng sữa me: Cac san phụ sau khi sinh không thê ăn kiêng đê giam cân đươc. Bắt buôc phai ăn đu chât dinh dưỡng tương đương khoang 3.000-3.500 calo/ngay. Đăc biêt, nên ăn nhiêu Vitamin, chât khoang va chât xơ trong rau xanh, hoa qua. Không nên ăn những thưc ăn co nhiêu mỡ, Cholesteron, cac san phẩm bơ sữa co nhiêu chât béo. Chỉ ăn khi đoi. Nên uông tôi thiêu 2- 2,5 lít nươc/ngay, đê thanh thai đôc tô

Riềng


ra khoi cơ thê, lai nhanh phục hôi lan da sam nam sau sinh. Đăc biêt, cho con bu sẽ tiêu giam khoang 500 calo/ngay, giup điêu hòa qua trinh tiêt Hormon sinh dục, tăng tiêt Oxytocin lam tử cung co bop va câm mau tôt hơn, han chê u sơ tử cung va tuyên vu.

- Luyên tâp thê dục va tắm ngâm la thuôc: Tắm ngâm thuôc tắm thao dươc (Tắm ba me TAMMAMA SS) la môt trong cac cach giam cân, lây lai dang voc, tăng cương thanh thai đôc tô ra khoi cơ thê, giup da trắng nhuân hông. Sau khi tắm hêt môt đơt ngâm tắm (12 ngay) cơ thê đa phục hôi sưc khoe gân như hoan toan, cac ba me co thê bắt đâu tâp thê dục nhe vao buôi sang, đẩy xe hoăc điu con đi dao, thâm chí co thê đi bô đê rèn luyên thê lưc. Nêu co điêu kiên cac ba me co thê tham gia lơp tâp thê dục sau sinh đê co thê giam cân va lây lai dang voc nhanh. Lưu ý, nên cho con bu hêt sữa trươc khi đi tâp thê dục.

6. Sau sinh, san phu chăm soc da như thê nào ?Da la môt bô phân bên ngoai (bi) bao vê cơ thê. Do đo, nêu cơ

thê phụ hôi sưc khoe tôt, kéo theo da cung đươc phục hôi tôt. Vây đê chăm soc lan da, không chỉ chăm soc bên ngoai, ma phai kêt hơp chăm soc ca ơ bên trong như ăn uông, vê sinh cơ thê va luyên tâp thê dục như trên. Tuy nhiên, nêu kêt hơp đươc cac phương phap chăm soc bên ngoai vao thi da sẽ phục hôi nhanh hơn, đăc biêt những vùng da bi tôn thương hoăc lắng đong cac chât căn ba như da măt bi sam nam, da bụng bi ran nưt, co cac vêt thâm ngang bụng. Trong thơi gian nay, cac ba me không nên sử dụng nhiêu my phẩm lam đep, đăc biêt la những san phẩm co chât tẩy manh như kem lam trắng, măt na lam trắng, my phẩm loai bo hắc tô trên da...

Vi luc nay lan da cac ba me thương mong va rât nhay cam. Tôt nhât ban chỉ nên lưa chon loai kem dưỡng co chưc năng giữ ẩm cho da, đê da không bi khô va min mang hơn. Hơn Nghệ


thê nữa, cac ba me co thê sử dụng nghê, rau ma, gel trong la lô hôi (nha đam) đê đắp măt na hoăc ép lây nươc nguyên chât bôi lên vùng da chưa phục hôi (măt, bụng). Cac loai thao dươc nay đêu co tac dụng giữ ẩm, sat khuẩn, tăng tai tao va tông hơp collagen, nhanh liên da, lam mơ va han chê seo. Lưu ý, nêu sử dụng lô hôi cân bo hêt lơp vo mau xanh đi, nêu không sẽ gây ngưa.

7. Trước và sau sinh, cần làm gì đê tránh mắc bênh trầm cam ?

- Trước khi sinh, các bà bầu cần làm gì để tránh mắc bệnh trầm cảm ?

+ Về tinh thần:

Nên giao lưu, găp gỡ ban bè đê hoc hoi kinh nghiêm, tham gia cac lơp hoc Tiên san hoăc tim hiêu cac tai liêu co liên quan đên chăm soc me va bé (Cẩm nang chăm soc me va bé) đê co những hiêu biêt sơ bô khi sinh bé. Nêu cac ba me tương lai co điêu kiên vê công nghê thông tin (may vi tính), điên thoai co chưc năng vao internet co thê vao cac trang mang đê tim hiêu (Website tre thơ, vankhang.com, sausao.com...), hoăc lên Zalo, Facebook... đê chia se va hoc hoi kinh nghiêm đê chuẩn bi tôt nhât những kiên thưc chăm soc ban thân va bé yêu trươc khi sinh.

Luôn lac quan, vui ve, tranh anh hương tâm lý manh dễ gây sinh non ơ những thang cuôi cua thai kỳ. Bên canh đo đươc ngươi thân va ban bè quan tâm chăm soc cung la môt phân giup ôn đinh tâm lý cho cac ba me tương lai.

+ Về mặt thể chất:

Thương vê hinh dang cơ thê mât cân đôi (bụng to hơn khi thơi con gai), cac ba me tương lai mât tư tin khi đi giao tiêp hoăc đi găp ban bè. Nhưng ngay nay đa co những bô quân ao thiêt kê riêng cho cac ba bâu, rât đep va duyên dang, cac ba me co thê mua chung (nêu co điêu kiên kinh tê) hoăc mươn, xin cua ban nữ đa sinh con co cùng dang voc ngươi vơi minh.

Mang bâu la môt niêm kiêu hanh cua phụ nữ. Vi ban chuẩn bi đa hoan thanh đươc nhiêm vụ tai tao sưc lao đông cho thê hê sau va đê lai nguôn gen quý cho dòng ho hai bên vơ, chông (nôi, ngoai).


Do đo, dươi con mắt xa hôi nhin vao ban luôn đep va lông lẫy, chư không nên mât tư tin vê hinh thê cua minh khi mang bâu.

Nêu ban han chê giao tiêp va chia se vơi ngươi thân, ban bè hoăc lo lắng không biêt chăm soc minh va con yêu tôt nhât như thê nao, ban rât dễ mắc chưng bênh trâm cam trươc khi sinh.

- Sau khi sinh, các bà mẹ cần làm gì để tránh mắc bệnh trầm cảm ?

Thương cac ba nôi, ngoai bắt cac ba me sau sinh trong thơi gian ơ cữ kiêng cữ qua mưc không theo khoa hoc như: không tắm, bắt ơ nha trong phòng kín gio, năm than, han chê giao tiêp hoăc găp ngươi ngoai, ăn uông bô sung qua nhiêu chât đam va chât béo (Cholesterol), dùng qua nhiêu chât gây nong cho cơ thê...Đa vô tinh đẩy cac ba me sau sinh co thê mắc cac chưng bênh trâm cam như sau:

+ Về mặt tinh thần:

Nêu không tắm, cac lơp tê bao chêt sẽ đong lai trên da, dẫn đên han chê hô hâp cua tê bao da, tao điêu kiên cho vi khuẩn, vi nâm co môi trương phat triên, gây ngưa hoăc viêm nhiễm trùng da. Đăc biêt, tao mùi hôi, khét do lắng đong mô hôi va lơp tê bao chêt gây ra. Do đo, gây cam giac e ngai cua cac ba me sau sinh khi tiêp xuc vơi ban bè va ngươi ngoai đên thăm hoăc e ngai khi đi ra ngoai trong khi cơ thê minh bôc mùi kho chiu.

Nêu han chê giao tiêp vơi ban bè, ngươi ngoai. Cac ba me sẽ không hoc hoi hoăc chia se đươc cac

kinh nghiêm chăm soc minh va bé yêu. Hơn thê nữa, không chia se đươc những niêm tâm tư va

kho khăn trong cuôc sông cua chính minh.

+ Về mặt thể chất:

Nêu ăn qua nhiêu chât đam va chât béo (mong muôn cung câp dinh dưỡng cho sữa tôt nhât) co thê dẫn đên thưa dinh dưỡng. Hâu


qua, ba me sau sinh tăng cân qua mưc, tao cho cơ thê năng nê va dang voc qua cỡ. Do đo, cac ba me cung e ngai khi tiêp xuc vơi ban bè va ngươi ngoai. Cac ba me nên tham khao cac ăn uông va tâp thê dục cho ba me sau sinh ơ trên.

Đăc biêt sau khi sinh con yêu, cac ba me thương phai thay đôi cach sinh hoat cua minh, thương phai dây vao ban đêm cho con bu hoăc dây pha sữa cho con (nêu ba me nao không đu sữa) hoăc dây khi con minh khoc, thay đô cho con khi tiêu hoăc đai tiên. Khi giâc ngu không đu, rât dễ dẫn đên căng thẳng, stress. Đây la mâm mông cua cac thay đôi tâm lý, rât dễ cac ba me mắc chưng bênh trâm cam. Cac ba me nên nhơ chông hoăc ngươi thân giup đỡ chăm soc con yêu cua minh, những công viêc không cân thiêt phai chính cac ba me thưc giâc như pha sữa hoăc thay đô cho con, đê co thê đam bao đươc giâc ngu sinh lý cua minh.

Hơn thê nữa, khi sinh sau thương cac ba me rât vât va. Ngoai viêc chăm soc con yêu, lai phai lam nhiêu viêc như: giăt quân ao, ta lot cua con, don dep nha cửa, nâu nương thưc ăn cho con va gia đinh, thâm chí còn phai lam viêc đê mưu sinh cuôc sông...Cac ba me phai lao đông qua sưc, dẫn đên mêt moi triên miên. Kêt hơp vơi thay đôi sinh lý (thưc đêm), dẫn dễ tao tâm lý chan nan, suy sụp. Đây cung la nguyên nhân chính cua cac ba me sau sinh bi mắc bênh trâm cam. Nêu trong trương hơp nay, cac ba me nên chia se công viêc cua minh cho chông hoăc ngươi thân trong gia đinh, đê đam bao sưc khoe va luôn nghĩ răng minh đang lam những điêu gi tôt đep nhât cho con yêu cua minh, đê tao đông lưc tôt nhât tiêp tục cho cuôc chiên chăm soc ban thân va con yêu cua minh. Cac ba me nên danh thơi gian rỗi cua minh, đê đoc sach bao, xem ti vi, nghe đai (âm thanh vưa phai) hoăc lên cac mang xa hôi, goi điên thoai cho ban bè hoăc ngươi thân... đê thư gian, tao tinh thân thoai mai, phục hôi sưc khoe. Tranh u sâu, khoc loc, buôn chan... tao tâm lý không tôt cho chính minh, chông va ngươi nha. Nêu ban vui ve thi chông va ngươi nha sẽ vui ve, dẫn đên ho sẽ giup ban nhiêu hơn trong viêc chăm soc con yêu va viêc nha. Ban sẽ co nhiêu thơi gian thư gian, nghỉ ngơi hơn. Dẫn đên ban sẽ tranh đươc bênh trâm cam sau sinh va sẽ co nhiêu thơi gian hơn nữa đê chăm soc cục vang cua ban.


8. Sau khi sinh, nêu bị viêm tắc tia sữa phai làm gì ?Viêm tắc tia sữa la qua trinh bê tắc, ư đong sữa va co thê tao mu

trong ông dẫn sữa. Dẫn đên sữa không tư chay ra đươc khi cho bé bu. Hiên tương nay, co thê chỉ sau vai giơ khi cho con bu lân đâu, nhưng thương găp nhât vao ngay thư hai đên thư tư sau khi sinh.

Nguyên nhân là:

1. Ngươi me không cho tre bu sơm va thương xuyên. Sữa tiêt ra trong những ngay đâu sau sinh la sữa non do vây thương đăc va sanh, nêu không cho tre bu sơm đê giai phong sẽ ư đong lai gây tắc tuyên sữa.

2. Không vắt hêt sữa thưa sau khi tre bu hoăc vắt sữa không đung cach, me măc ao ngưc qua chât...

3. Nhiễm khuẩn ngươc dòng, do vi khuẩn xâm nhâp tư ngoai vao thông qua đâu vu va hê thông ông tuyên vu cua những ngươi me vê sinh đâu vu không tôt hoăc không đung cach trong thơi kỳ cho con bu. Hê thông ông dẫn sữa nhiễm khuẩn sẽ bi hep gây can trơ sữa thoat ra ngoai.

4. San phụ bi căng thẳng tinh thân trong thơi kỳ cho con bu hoăc chê đô dinh dưỡng cho ngươi me chưa hơp lý... cung lam tăng nguy cơ tắc tia sữa.

Tắc tia sữa thương tiên triên tư tư tăng dân, đôi khi cung xuât hiên nhanh va rõ rêt. San phụ thương cam thây môt hoăc ca hai bâu vu căng, tưc va đau hơn, tinh trang nay tiên triên ngay môt tăng lên vơi cac biêu hiên như sau:

- Khi sơ sẽ thây co những khôi tròn bê măt gô ghê, mât đô cưng vơi nhiêu kích thươc khac nhau, khi cham vao rât đau.

- Sữa không chay ra đươc khi cho tre bu hoăc khi hut, năn.

Hậu quả của việc viêm tắc tia sữa như sau:

1. Sữa ra ít, bé không đu sữa đê bu, anh hương đên qua trinh nuôi con băng hoan toan sữa me trong 6 thang đâu tiên.

2. Vu bi sung to, đau nhưc, kèm theo sôt cao khiên ba me sau sinh mêt moi.

3. Không chữa kip thơi, chỗ bi nhiễm khuẩn biên thanh ô ap-xe


chưa đây mu, sung to. Co thê dùng khang sinh hoăc phẫu thuât đê chữa tri.

4. Co thê mât sữa hoan toan.

5. Me rơi vao tinh trang lo lắng, trâm cam, khi không cho con yêu cua minh bu đươc “Một trong thiên chức thiêng liêng của người phụ nữ”.

Nêu cac ba me bi viêm tắc tia sữa, nên đi thăm kham cac bac sy chuyên khoa đê co sư tư vân va điêu tri tôt nhât hoăc sử dụng cac dich vụ điêu tri va mat xa chăm soc tai nha. Trong trương hơp không co điêu kiên hoăc không muôn cung câp dich vụ trên. Chung tôi hương dẫn cho cac ba me môt vai meo đê điêu tri tắc tia sữa theo dân gian như sau:

- Dùng qua mươp gia (tên theo Đông y la Ty qua lac): la xơ cua qua mươp chín gia đa đươc chê biên khô. Nên dùng qua gia khô cưng, đâp nhe cho rụng lơp vo ngoai, lắc cho rơi hêt hat, rôi phơi nắng cho khô, co thê cắt nho thanh tưng đoan (hay dùng đê rửa bat (chén), đua ơ cac vùng quê). Xơ mươp co vi ngot, tính binh, quy vao ba kinh (phê, vi, can), co tac dụng thông kinh hoat lac, thanh nhiêt giai đôc, lương huyêt, chỉ thông, chữa đau nhưc minh mẩy, gân xương vùng ngưc va sươn, lam thông tuyên sữa. Liêu dùng 5-10g, sắc uông hăng ngay.

- La đinh lăng rửa sach, sao vang, ha thô rôi đun nươc uông, co thê khoi ngay. Nươc nay ngon, rât dễ uông va đăc biêt no còn lam cho sữa thơm, hâp dẫn cho em bé bu sữa me.

- Xôi nêp còn nong, boc trong 2 khăn vai mêm, chươm 2 bên ngưc theo nguyên tắc tư ngoai vao trong, lam liên tục cho đên đi xôi nguôi. Khi chươm xôi lên ngưc, cam giac hơi nong nhưng dân dân sẽ thây rât dễ chiu va sữa vê đêu ca 2 bên.

- La bô công anh la vi thuôc hay đươc dùng đê điêu tri viêm tắc tia sữa. Dươc liêu co vi ngot, hơi đắng, tính han, co tac dụng

Xơ mướp


giai đôc tiêu viêm, thanh nhiêt, tan kêt. Dùng đê tri tỳ vi co hoa uât, sưng vu, ap xe, trang nhac, mụn nhot. Ngay dùng 20- 40g cây tươi ép lây nươc hoăc 8- 30g cây khô sắc uông. Đắp ngoai chữa mụn nhot va viêm tắc tia sữa. La bô công anh co thê dùng đôc vi hoăc phôi hơp vơi cac vi thuôc khac đê chữa viêm tắc tia sữa:

+ Nêu chỉ dùng la bô công anh nên phôi hơp ca đắp la tươi gia nat vao

vùng bi viêm tắc tia sữa va uông nươc ép hoăc nươc sắc vơi liêu như trên;

+ Nêu dùng phôi hơp cac vi thuôc khac cac ba me co thê tham khao bai thuôc tiêu đôc chữa sưng vu, mụn nhot: Bô công anh 12g, ké đâu ngưa 12g, vòi voi 12g, liên kiêu 12g, kim ngân 10g, ha khô thao 10g, co mân trâu 10g. Tât ca phơi khô, thai nho, sắc vơi 400ml nươc còn 100ml, uông lam 2 lân/ngay (kinh nghiêm cua bênh viên Hưng Yên).

- Đăc biêt, trong dân gian hay dùng môc thông. Dươc liêu co vi đắng, tính han, quy vao 4 kinh tâm, phê, tiêu trương, bang quang. Co tac dụng lơi niêu, lưu thông khí huyêt, lam ha sôt. Dùng điêu tri cac chưng tiêu tiên kho khăn, đai dắt do thâp nhiêt, mach mau tắc nghẽn, tắc tia sữa, bê kinh... Liêu dùng: 5-10g sắc uông.

Bai thuôc đơn gian thương dùng chữa tắc sữa sau đe: Môc thông 10g, chân giò lơn 1 đôi, ninh ky cho như, ăn ca cai va nươc co thê cho thêm ít gao nêp nâu chao.

Lưu ý: Khi bi viêm tắc tia sữa, cac ba me không nên tư ý sử dụng thuôc giam đau hoăc khang sinh co thê gây mât sữa hoan toan. Ví dụ thuôc giam đau Aspirin co thê gây mât sữa hoan toan.

Bồ công anh


9. Sau sinh, san phu co thê quan hê tình duc khi nào ?Đê cân băng sinh lý cho chông va duy tri hanh phuc gia đinh thi

cac ba me co thê quan hê tinh dục sau khi hêt san dich. Tuy nhiên phai nhâp cuôc tư tư va hanh đông nhe nhang do sau sinh, buông trưng sẽ giam bai tiêt Oestrogen, dẫn đên âm đao co thê giam tiêt dich nhơn trong thơi gian cho con bu. Nêu trong trương hơp khô, nên sử dụng thuôc bôi trơn đê nâng cao chât lương quan hê vơ chông. Măt khac, cac cơ ơ phân phụ chưa phục hôi hêt, co thê gây đau, hoăc tôn thương tiêp. Do đo nên quan hê nhe nhang.

Chuc các mẹ tương lai co sư chuân bi kiên thưc tôt nhât để chăm soc cơ thể mình đung cách, phuc hôi và duyên dáng hơn cả thơi con gái.

II. CHĂM SÓC TRẺ SAU SINHKhi đươc sinh ra, ngay khi cât tiêng khoc chao đơi, tre bắt đâu

đông tac hít thơ đâu tiên băng bô may hô hâp cua minh, vòng tuân hoan chính thưc đươc lam viêc, hê thông tiêu hoa bắt đâu hoat đông, ruôt bắt đâu nhu đông, tre sẽ ỉa phân su. Cơ thê tre luc nay còn rât non yêu, hê thông miễn dich chưa đươc hinh thanh, chưc năng cac cơ quan chưa hoan thiên. Đươc sư thay đôi môi trương sông nên tre co môt sô biêu hiên sinh lý như bong da, vang da, giam sut cân, rụng rôn... Do đo, tre rât dễ mắc cac bênh truyên nhiễm, thương diễn biên năng va co thê dẫn đên tử vong. Vây cac ba me nên chăm soc sưc khoe ban đâu va chuẩn bi những gi cho con yêu cua minh tôt nhât theo cach tra lơi cua cac câu hoi sau:

10. Các bà mẹ phai chuẩn bị đồ dùng gì cho bé trước khi sinh ?

Đê sắm đô dùng cho bé, cac ba me co thê vao cac Shop me va bé. Nơi đo sẽ co đây đu cac đô dùng cho me va bé. Tuy nhiên, cac qua nhiêu chung loai khac nhau va qua nhiêu đô dùng cho bé. Tùy vao điêu kiên kinh tê cac ba me co thê mua hang hiêu hay hang binh dân, co thê mua sô lương nhiêu hay ít. Nhưng ít nhât cac ba me phai mua tôi thiêu đô dùng đê đu chăm soc con yêu cua minh trong bênh viên, nha hô sinh hoăc tram y tê xa. Cac ba me co thê tham khao bang cac đô dùng cân thiêt cho bé va chuẩn bi sẵn trong tui, lan (gio), khi cân thiêt mang đi.


STT Tên đồ dùng Số lượng Mục đích sử dụng Ghi chú

1 Nươc tắm tre em TAMBEBE SS

1 chai Tắm hoăc lau ngươi cho bé đê tăng cương sưc khoe, tăng miễn dich. Phòng ngưa rôm say va cac bênh ngoai da.

100% Thao dươc

2 Khăn sữa 20 chiêc Lau măt, chăn sữa cho bé

3 Khăn tắm 2 chiêc Dùng lau khô ngươi cho bé sau khi tắm

4 Khăn choang 1 chiêc Choang cho bé khi đi ra ngoai phòng

5 Gôi đâu vo đỗ 1 chiêc Gôi mong, thâp cho bé gôi đâu va thoat mô hôi tôt

6 Gôi chăn vo đỗ 2 chiêc Chăn 2 bên ngươi cho bé khoi giât minh

7 Chăn 1 chiêc Đắp khi bé ngu

8 Ta chéo 30 chiêc Đong ta cho bé Nên la vai mêm, thâm nươc tôt

9 Ta vuông 10 chiêc Quân ngươi cho bé Nên la vai mêm, thâm nươc tôt

10 Áo sơ sinh 5 chiêc Măc ao giữ âm phân ngưc cho bé

Nên la vai mêm, thâm mô hôi tôt

11 Bao tay (vơ tay) 5 đôi Giữ âm tay cho bé Nên la vai mêm, thâm mô hôi tôt

12 Bao chân (vơ chân)

5 đôi Giữ âm chân cho bé Nên la vai mêm, thâm mô hôi tôt

13 Sữa bôt 1 hôp Phòng cho bé uông khi chưa co sữa me

Sữa co vi nhat gân giông sữa me nhât

14 Binh sữa 1 binh Dùng đê bé uông sữa khi chưa co sữa me

Nên chon binh thuy tinh, mau trắng

Bảng các đồ dùng cần thiết của bé:


15 Côc, thia 1 bô Dùng cho bé uông nươc sau khi bu binh

16 Mu (non), băng che thop

5 chiêc Giữ âm phân thop còn mêm cua bé

Nên dùng loai co dây thun co gian sẽ tiên hơn buôc dây

17 Ta giây 1 bich Lot những ngay đâu khi bé còn ra phân su

Han chê đong ta giây khi thơi tiêt nong, ẩm. Đê tranh viêm nhiễm khuẩn, nâm va hăm da bé

18 Quân đong ta 5 chiêc Dùng khi đong ta giây

19 Miêng lot chông thâm

5 chiêc Lot dươi đêm cua bé năm khoi ươt

20 Bông tăm 1 bich Vê sinh tai, mui cho bé

21 Băng rôn 5 chiêc Băng phân rôn chưa rụng cua bé, tranh nhiễm khuẩn

22 Nươc muôi 1 chai Nho rửa mắt cho bé Loai nươc muôi vô khuẩn dùng đươc cho mắt

23 Iod 2-5% dùng cho tre em

1 chai Sat trùng rôn cho bé khi thay băng rôn

24 Bông gòn 1 tui Lau rửa sau khi bé đi vê sinh

Nhung bông vao nươc âm lau nhe nhang cho bé


Lưu ý: Không nên dùng khăn ươt lau cho bé, nhât la loai co mùi thơm dễ gây di ưng da cua bé. Sử dụng bông cắt thanh tưng miêng cỡ ban tay đê lau cho bé, rât mêm mai cho da bé.

11. Chăm soc trẻ trong 7 ngày đầu như thê nào ?7 ngay đâu sau sinh còn goi la thơi kỳ chu sinh, thương thi tre bi

ưc chê cua thân kinh so nao, nên ngu nhiêu, chỉ thưc dây khi đoi, đai ươt ta va bi rét. Trong giai đoan nay tre cân chăm soc đăc biêt:

Thư nhât, cân giữ âm cho tre, không đê tre bi rét, bi cong, ha thân nhiêt vi đo la nguy cơ hang đâu đê vi khuẩn, vi rut tân công tre. Nên cho tre chu sinh năm ngay vơi me đê hơi âm cua me sươi âm cho con.

Thư hai, Khi sinh ra, bô may tiêu hoa cua bé bắt đâu hoat đông, tre bắt đâu bu, co nhu đông ruôt, tre sẽ ỉa phân su.

Về ăn uống: Tre co nhu câu ăn rât cao, cân cho tre bu ngay cang sơm cang tôt, cho bu khi tre đòi bu, thưc hiên cho tre bu theo

nhu câu cua tre, chư không cho bu theo giơ giâc. Khi ơ trong bao thai tre đươc cung câp dinh dưỡng liên tục tư mau me qua nhau thai. Khi ơ ngoai tử cung, tre bi đoi, bi rét, nên cân cung câp đu năng lương đê sươi âm cơ thê va chông đỡ lai môi trương bên ngoai.

Sữa non la thưc ăn chính trong giai đoan nay cua tre. Chỉ khoang 200ml sữa non co thê cung câp đu năng lương, cac chât khang khuẩn, khang thê cho cơ thê bé. Đăc biêt, khang nguyên IgA trong 7 ngay đâu cao gâp hang nghin lân so vơi sữa

me thương. Ngoai ra, 1 cm3 sữa non còn co 4.000 bach câu, giup tre tiêu diêt

vi khuẩn co hai ơ đương ruôt, ngoai da va phôi. Sữa non còn co Interferon khang vơi virus. Vi vây, nêu tre bu sữa non ngay sau đe thi sẽ không bi tiêu chay va viêm phôi.

Về phân su: Thương tre ỉa phân su ngay sau sinh hoăc


sau vai giơ. Phân thương co mau xanh thẫm, rât quanh, không co mùi. Nêu qua môt ngay không thây tre đi phân su la hiên tương không binh thương, cân thăm kham bac sy chuyên khoa. Phân su chỉ kéo dai sau vai ngay, sau khi bu me, phân sẽ vang dân.

Thư ba, Nêu bi mắc môt trong cac triêu chưng sau cân thăm kham bac sy chuyên môn như: Tre bu vao bi săc, không ỉa phân su, kho thơ, tím tai, khoc nhiêu hoăc ngu li bi...

Thư tư, nên tâp thê dục cho bé vao buôi sang va buôi chiêu khi thay quân ao hoăc ta lot. Băng cach, nắn nhe vao chân tay giup chân tay thẳng hơn va lưu thông khí huyêt va vỗ nhe vao lưng va phân phôi cua bé, đê hỗ trơ đẩy đơm dai còn sot lai ra ngoai. Đăc biêt, những bé sinh mô, do không co sư ép cua cơ âm đao khi đe, nên môt lương chât nhây trong đương hô hâp cua bé không đươc đẩy ra ngoai. Nêu không vỗ nhe vao lưng (phân phôi) đê hỗ trơ đẩy đơm rai hoăc hut hêt chung trong đương hô hâp ra ngoai, tre rât dễ bi viêm đương hô hâp, thâm chí viêm phôi trong thơi kỳ chu sinh, dẫn đên sau nay tre rât dễ mắc cac bênh vê đương hô hâp.

12. Chăm soc trẻ sơ sinh như thê nào ? Sơ sinh la thơi kỳ sau chu sinh cho đên 28 ngay tuôi. Trong giai

đoan nay, sinh lý tre em còn yêu, nhât la bô may tiêu hoa, hô hâp, chưc năng thân, da. Do đo, tre dễ bi vi khuẩn tân công đương thơ, đương ruôt va da.

Tre cân đươc giữ da sach sẽ, tắm băng nươc âm hoăc nươc tắm chuyên dụng cho tre nho (TAMBEBE SS) hang ngay đê tăng cương sưc khoe, tăng miễn dich, phòng va ngăn ngưa cac vi khuẩn, virus co hai xâm nhâp vao da va phôi gây bênh như rôm sẩy, mụn nhot, lơ ngưa, viêm đương hô hâp... Nên măc quân ao băng vai mêm (cotton), may rông, thay giăt hang ngay. Thay băng rôn, giữ rôn khô thương xuyên.


Cho tre bu sữa me theo yêu câu bât cư luc nao tre khoc đòi bu, kê ca ban đêm. Luc nay me đươc nghỉ ngơi thoai mai, sữa sẽ vê nhiêu, nên cho tre bu đê tân dụng nguôn sữa me. Cho tre bu trươc khi vu co phan xa xuông sữa, chính la đê cho lam sữa xuông nhanh hơn. Cho bu khi vu chưa cương sữa còn co tac dụng lam thông tia sữa, không bi tắc sữa gây ap xe. Cho tre bu sơm đê co phan xa cua Oxytoxin, lam tử cung co bop tôt, câm mau tôt. Như vây, bữa ăn cua tre thơi kỳ nay băng sữa me, nêu tre bu khoe, me ăn đươc, ngu đươc, thoai mai tinh thân, lương sữa cang ngay cang nhiêu lên, thoa man nhu câu tôi đa cho tre. Trong thang đâu nêu me đu sữa tre co thê tăng khoang 1kg.

Nêu tre bu sữa me hoan toan sẽ không bi ỉa chay, viêm phôi hay bi cac bênh nhiễm khuẩn khac. Trong thơi kỳ nay, nên cẩn thân vơi viêc sử dụng khang sinh vi chưc năng cua thân chưa phat triên tôt.

Cân nhơ, trươc khi rơi khoi nha hô sinh, tre phai đươc tiêm BCG phòng lao cho tre. Nêu không tiêm đươc, khi đây thang phai mang đên tram y tê gân nhât đê tiêm phòng cho bé.

13. Cách bồng trẻ sơ sinh lên như thê nào ?Khi sinh ra đâu cua bé thương năng hơn so vơi cac phân khac

cua cơ thê. Cac cơ ơ vai va cô không đu sưc nâng đâu. Do đo, khi bông lên hoăc bê bé chung ta phai đỡ đâu va thân minh cua bé.

Cach bê phô biên nhât khi bông bé lên, chung ta phai giao tiêp vơi bé băng câu yêu thương “Mẹ bế con yêu!” hoăc “Ba bế

con yêu!”... đê tranh bé bi giât minh. Sau đo, chung ta nhe nhang cho tay vao giữa hang bé, dùng ban tay nâng phân mông va phân lưng, ban tay còn lai đỡ đâu bé. Nâng tư tư va đông đêu lên. Tranh đê ngửa đâu bé ra sau, bé sẽ co cam giac bi té, giât minh va giơ 2 tay va 2 chân lên.


14. Cách bê trẻ sơ sinh như thê nào ?Sau khi nâng bé lên, chung ta

phai chuyên tư thê bê bé. Cach phô biên nhât hay đươc bê bé la cho phân đâu va gay bé năm trong khuỷu tay, ơ tư thê hơi nghiêng vao phía trong, tay còn lai cho vao giữa hang bé, dùng canh tay nâng phân mông va ban tay nâng phân lưng cua bé.

Cach thương dùng thư 2 cho phân đâu va gay bé năm trong khuỷu tay, canh tay đỡ phân lưng, ơ tư thê hơi nghiêng vao phía trong, tay còn lai cho nâng phân mông va chân cua bé.

Cach thư 3 thương đươc ap dụng khi cô bé đa cưng (sau 2 thang tuôi). “Bê vach”, cho măt trươc cua bé ap sat cơ thê minh, phân đâu kê lên vai, thân minh ôm sat ngưc cua ban, môt canh tay đỡ phân mông, ban ban va canh tay tay còn lai giữ đâu va lưng bé.

15. Cách tắm trẻ sơ sinh và vê sinh cuông rôn như thê nào ?

Khi sinh ra, cơ thê bé đươc bao boc bơi môt lơp mang trắng, lẫn vơi chât nhây. Thương thi công viêc tắm rửa ban đâu thương đươc chăm soc bơi cac nữ hô sinh tai bênh viên. Cac ban co thê lưa chon dich vụ tắm la thuôc hay chỉ tắm nươc âm thông thương. Sau đo, khi xuât viên vê nha, cac ban co thê tư tắm cho em bé cua minh theo hương dẫn sau.

- Thơi gian tắm: Tôt nhât luc 2h30-3h30 chiêu hoăc 9h30- 10h30 sang (mùa hè). Tông tích ôn trong ngay lơn nhât (Tông đô âm trong ngay lơn nhât).


- Chuân bi trước khi tắm:

+ Chuẩn bị nước tắm: Pha nươc âm vao châu tắm, tùy trong lương cơ thê tre (khoang tư 2,5-10 lít nươc). Không nên pha vao nươc cac loai xa phòng co tẩy rửa manh,

chỉ nên sử dụng loai co tính chât tẩy rửa nhe. Đăc biêt cac loai nươc tắm thao dươc như TAMBEBE SS, TAMROM, vưa co tính tẩy rửa, vưa co tac dụng thanh nhiêt, giai đôc, khang khuẩn, khang nâm, chông viêm, tăng cương miễn dich, lam mat cơ thê tre, phòng va ngăn ngưa rôm say, mụn nhot, lơ ngưa...

+ Chuẩn bị tư trang cho bé như: 1 bô quân, ao (hoăc ta, lot), vơ (tât), non vai (mu).

+ Chuẩn bị dụng cụ tắm: Khăn bông lơn đê lau khô bé khi tắm xong, khăn bông mêm nho đê tắm trong châu.

- Cách tắm:

+ Rửa mặt cho bé: Ngươi tắm bé thương gôi sôm, đăt phân thân minh bé lên đùi, môt tay đỡ đâu bé, môt tay dùng khăn tắm nho, nhung nươc âm rửa măt bé. Nêu sử dụng nươc tắm tre em (TAMBEBE SS, TAMROM), thi không cho vao môi bé. Vi thuôc đắng, nêu liêm phai bé co thê khoc. Khi rửa măt xong, rửa cô cho bé. Băng cach ngửa tay đỡ phân đâu, đê lô phân cô ra, dùng khăn thâm nươc tắm lau sach phân cô.

+ Gội đầu cho bé: Dùng khăn tắm, thâm nươc âm hoăc nươc thuôc lau đâu cho bé, chu ý nên lau sach phân mang tai va vanh tai. Nêu co “cưt trâu” thi nên thâm nươc tắm TAMBEBE SS hoăc TAMROM pha loang 10 lân, thâm nhiêu lân vao đam “cưt


trâu” trươc 30 phut. Khi tắm dùng khăn cha nhe. Lam vai lân sẽ hêt “cưt trâu”.

+ Tắm thân mình cho bé: Nhe nhang thao ta lot hoăc cơi quân ao cho bé. Tư tư đăt ca ngươi bé vao trong châu tắm, môt tay đỡ phân gay va đâu cua bé thẳng cao hơn măt nươc, thân bé năm xâp xỉ măt nươc trong châu. Dùng khăn mêm nhung nươc âm hoăc nươc thuôc nhe nhang tắm khắp phân thân thê cua bé, chu ý tắm sach phân nach, cô, ben. Nêu sử dụng cac san phẩm tư chât tẩy rửa hoa chât, thi nên tắm lai cho bé băng nươc âm cho đên sach. Nêu sử dụng cac san phẩm tắm 100% thiên nhiên (TAMBEBE SS, TAMROM) thi khi tắm xong không trang lai băng nươc khac. Ngoai ra, nêu thơi tiêt lơn hơn 250C thi co thê ngâm bé trong nươc thuôc khoang 5-10 phut.

+ Lau khô người cho bé: Dùng khăn bông mêm lơn, trai lên phân đùi, nhe nhang bê bé lên, đăt vao khăn, cuôn khăn lai. Lau khô ngươi cho bé. Lưu ý lau khô phân ben, nach, cô, tai va vanh tai cho bé. Cho bé vao phòng kín gio.

- Vệ sinh phần rôn: Đôi vơi tre khi chưa rụng rôn. Khi tắm xong phai vê sinh vùng rôn băng côn 700 hoăc dung dich Iod 2-5%. (Nêu ban mua dung dich Iod 10% thi pha loang vơi nươc câp thêm 2-5 lân nữa, sẽ co dung dich vê sinh rôn cho bé). Sau đo, luôn băng rôn qua chân, mông lên che vi trí rôn cho bé (co thê đăt gac tiêt trùng hoăc không). Trong trương hơp rôn co mu co thê thăm kham bac sy chuyên khoa hoăc đôt băng Bac ni- tơ- rat (AgNO3).


- Mặc quần áo (hoặc tã lot) cho bé: Măc quân ao mêm cho bé hoăc quân ta lot. Lưu ý, nêu quân ta lot thi đê tay bé xuôi xuông phía chân, bo vưa phai bé sẽ không bi giât minh.

- Vệ sinh mắt, mũi bé: Nho 1 giot nươc muôi sinh lý (NaCl 0,9%) vao mắt va lỗ mui bé đê rửa mắt va mui.

Lưu ý: (1) Sử dụng loai nươc muôi sinh lý vô khuẩn- loai nho đươc vao mắt; (2) Chỉ sử dụng khi mơ nắp lo nho hơn 14 ngay; (3) Trươc khi nho cân bo 1-2 giot đê rửa đâu vòi cua lo.

- Vệ sinh miệng bé: Dùng gac rơ lưỡi tre em, tẩm vơi nươc muôi sinh lý (NaCl 0,9%), đeo vao ngon tay cha sach miêng, răng, lưỡi cua bé.

- Vệ sinh tai bé: Dùng bông tăm nho (loai dùng cho tre em), nhe nhang lam sach va khô lỗ tai, vanh tai bé.

16. Cách chăm soc trẻ sơ sinh mắc chứng vàng da như thê nào ?

2/3 tre sau khi sinh sẽ mắc chưng vang da tùy theo mưc đô khac nhau, thương xuât hiên tư ngay thư 2 đên ngay thư 7 sau khi sinh va khoi trong vòng 10 ngay. Nguyên nhân vang da sinh lý ơ bé la vi chu kỳ thay thê hông câu ơ bé chu sinh va sơ sinh thương ngắn hơn ngươi lơn. Lương hông câu tiêu huy nhanh lam tăng

lương Bilirubin trong mau. Măt khac, chưc năng gan cua bé còn chưa hoan thiên, do đo viêc loai bo Bilirubin trong mau không hêt, nên dẫn đên da bi vang. Đây la dâu hiêu binh thương cua tre, trong trương hơp cac bé vẫn ăn ngu tôt. Đê hỗ trơ cho bé nhanh hêt vang da cac ba me co thê:

- Tắm nắng cho tre: đăt em bé gân cửa sô nơi co anh nắng diu cua măt trơi khoang 30 phut (vao khoang 7 giơ đên 8 giơ 30 mỗi sang).


- Cho tre bu nhiêu lân trong ngay vi sữa me giup đao thai nhanh chât Bilirubin qua đương tiêu hoa.

- Hăng ngay, cân theo dõi cac vùng lan rông cua bênh vang da va cac triêu chưng xuât hiên kèm theo. Theo dõi liên tục trong vòng 7 - 10 ngay sau sinh. Cân đưa ngay tre đên kham bac sĩ trong trương hơp: Bu ít hơn môt nửa so vơi binh thương, nươc tiêu trong, ngu nhiêu, vang da xuât hiên sơm trươc 24 giơ sau khi sinh, vang da lan đên ban tay, ban chân, vang da kéo dai trên 15 ngay.

17. Cách chăm soc trẻ bị táo bon như thê nào ?Nêu tre đươc bu me 100% thi tỉ lê bi tao bon rât thâp. Nhưng

thiêu sữa me hoăc ăn sữa ngoai thương tre hay bi tao bon. Co rât nhiêu nguyên nhân gây ra tre bi tao bon như:

+ Thanh phân ăn uông thiêu chât xơ (thiêu rau xanh, hoa qua). Nêu dùng sữa ngoai cac ba me co thê đôi loai sữa khac co nhiêu chât xơ hơn, hoăc cung câp thêm chât xơ tư nươc xay cua rau xanh như rau ma, su hao, cai xanh, agar, chât xơ hòa tan trong nươc...

+ Uông qua ít nươc cung co thê gây tao bon. Vây mỗi lẫn uông sữa xong, cac ba me nên cho bé uông nươc trang miêng, vưa bô sung nươc, vưa sach miêng tranh tưa lưỡi tre.

+ Chưa co phan xa đi câu (đi ỉa). Tre thương ơ cuôi thang thư nhât va đâu thang thư 2 sẽ bi tao bon (tao bon sinh lý), do tre chưa co phan xa đi câu. Vây muôn co phan xa nay, cân tâp cho tre đi, băng cach kích thích cơ hâu môn nhu đông đê tre co thê đi câu. Cach hay dùng nhât la sử dụng bông tăm, bôi bên ngoai băng mât ong, nhe nhang cho vao phân hâu môn cua bé (khoang 3 cm), ngoai


nhe. Tre sẽ đi câu. Sử dụng kích thích nay 1-2 ngay/lân. Lưu ý nêu muôn tâp cho bé đi câu vao giơ nao thi kích thích cho bé giơ đo, sau đo bé sẽ quen va đi câu vao giơ đa đinh (trươc giơ chuẩn bi cho bé tắm).

Nêu trong trương hơp bi tao bon (không phai trong thơi gian bi tao bon sinh lý), tôt nhât cac ba me đưa tre đi thăm kham ơ cac cơ sơ y tê, đê cac bac sy chuyên khoa tư vân va điêu tri cho bé. Nêu không co điêu kiên hoăc không muôn đi thăm kham, cac ba me co thê sử dụng Glycerin 3ml (loai kích thích đi câu (đi ỉa) danh cho tre em) bơm vao phân hâu môn cua bé, đê kích thích đi câu cho bé.

Lưu ý:

- Ngươi sử dụng nên rửa sach tay va bop môt ít dung dich Glycerin ra trươc va bôi vao toan bô vòi ông bơm, đê trach gây tôn thương phân cơ hâu môn cua bé.

- Không lam dụng dung dich Glycerin đê kích thích đi câu cho bé, ma nên điêu tri nguyên nhân tai sao bé bi tao bon.

18. Cách chăm soc trẻ bị rôm say, mun nhọt như thê nào ?

Tre em sau khi sinh ra sưc đê khang va ý thưc tư phòng bênh chưa cao khi tiêp xuc vơi môi trương bên ngoai. Măt khac, do khí hâu nong, đô ẩm trong không khí kha cao la những điêu kiên thuân lơi cho cac tac nhân gây bênh như vi

khuẩn, siêu vi... bùng phat như: Rôm sẩy, mụn nhot, viêm đương hô hâp trên, tiêu chay,... Đăc biêt bênh Rôm sẩy, nguyên nhân la do cac tuyên mô hôi bi tắc nghẽn, kêt hơp vơi nhiễm vi khuẩn Tụ câu vang (Staphylococcus aureus) ơ phân biêu bi tao thanh những vêt sân nho mau đo va những mụn nươc li ti trên da tre, gây cho tre ngưa ngay, kho chiu, ngu không sâu (15-20 phut thưc giâc), kém ăn va tăng cân châm. Hơn thê nữa, nêu tre bi nhiễm khuẩn da sâu hơn ơ vùng ha bi, tai cac nang lông sẽ gây sưng phông lên,


đo va co chưa mu goi la Mụn nhot. Nêu bi Mụn nhot, tre sẽ bi cam giac ngưa, rât đau khiên tre hay quây khoc, ít chiu chơi, đêm kho ngu vi ngưa, gai nhiêu. Thâm chí, nêu Mụn nhot nhiêu co thê gây sôt va nhiễm trùng huyêt.

Theo y hoc cô truyên, rôm sẩy phat sinh do phong huyêt nhiêt, thâp nhiêt va nhiêt đôc gây nên.

Cách phòng tránh rôm sảy, mun nhọt ?

- Đê phòng tranh rôm sẩy, mụn nhot, đăc biêt la tre em không nên đê cơ thê bi tac đông trưc tiêp cua anh nắng măt trơi, đi ra ngoai nên đôi mu, non va không nên ra ngoai khi trơi nắng nong. Cho tre em sông trong môi trương rông rai, măc quân ao thoang mat, lam băng Cotton thâm hut mô hôi tôt, không nên dùng ta giây (bỉm) cho tre khi thơi tiêt nong ẩm. Hăng ngay phai tắm rửa, vê sinh cơ thê sach sẽ, uông nhiêu nươc. Đôi vơi tre nho cho ăn thêm thưc ăn co nhiêu Vitamin như: rau xanh, trai cây tươi...

Theo quan niêm cua đông y, cơ thê tre em ơ dang “thuân dương vô âm” tưc la cơ thê tre thương “nong”. Nêu đê tre sông trong điêu kiên nong ẩm hoăc ăn những thưc ăn nong (cay, âm, đai nhiêt), cac thưc ăn chữa qua nhiêu năng lương thi tre em rât dễ nhiễm phong huyêt nhiêt, thâp nhiêt va nhiêt đôc gây nên bênh rôm sẩy, mụn nhot.

Cách điêu tri rôm sây, mun nhọt ?

- Trươc tiên, nêu tre bi rôm sẩy, mụn nhot, cac ba me phai thay đôi cach chăm soc con cua minh cho đung cach. Không cho bé tiêp xuc trưc tiêp vơi nắng măt trơi, quat mat va măc quân ao thoang mat, lam băng Cotton thâm hut mô hôi tôt, không nên dùng ta giây (bỉm) cho tre khi thơi tiêt nong ẩm. Hăng ngay phai tắm rửa, vê sinh cơ thê sach sẽ băng cac san phẩm chuyên dùng (TAMBEBE SS, TAMROM), khi tắm xong nên lau khô cac chỗ gâp cua cơ thê bé. Nên cho ăn cac thưc ăn mat, nhiêu Vitamin như: rau xanh, trai cây tươi va uông nhiêu nươc.

Không nên sử dụng phân rôm vi co thê gây bít lỗ chân lông, han chê thoat mô hôi, co thê gây nhiêu rôm sẩy hơn.

Han chê sử dụng cac san phẩm chữa Corticoid (Hydrocortison, Betamethason, Dexamethason, Fluocinolon...). Nêu bôi nhiêu co


thê gây tac dụng toan thân, ưc chê miễn dich, dẫn đên tre em sẽ châm lơn. Chỉ sử dụng khi co chỉ đinh cua bac sy.

- Theo Y hoc cô truyên, nêu bi rôm sẩy, mụn nhot tưc nhiễm phong huyêt nhiêt, thâp nhiêt va nhiêt đôc. Ngoai viêc tao điêu kiên tôt nhât cho tre ăn uông, măc, ơ như trên. Cân sử dụng môt sô thuôc co tac dụng Trư phong thâp, lương huyêt, thanh nhiêt, giai đôc:

+ Dùng la kinh giơi khô nâu sôi khoang 10 phut rôi pha nươc tắm cho tre. Hoăc dùng la tươi vò nat, pha nươc tắm.

+ Dùng môt hay hai trai khô qua (mươp đắng) tươi gia nat hoăc nâu chín, cho vao tui vai sach, loc vắt lây nươc đê tắm cho bé.

Cung co thê kêt hơp rau kinh giơi va mươp đắng vơi nhau. Mươp đắng, rau kinh giơi rửa sach, thai nho cho vao may xay sinh tô xay nhuyễn, loc bo ba rôi pha vơi nươc co nhiêt đô thích hơp đê tắm cho bé. Liêu lương la 2 qua mươp, 2-3 mơ kinh giơi/lân tắm.

+ Dùng Rau sam co vi chua, tính han, không đôc, co tac dụng thanh nhiêt, giai đôc, sat trùng. Dùng khoang môt nắm rau sam tươi gia nat, vắt lây nươc, pha tắm cho tre.

+ Vắt khoang 1/2 trai chanh vao nươc âm va tắm cho tre. Vơi những tre da bi trây xươc không nên tắm nươc chanh vi lam cho tre dễ bi xot, rât kho chiu. Cac me co thê cho con tắm băng nươc la vòi voi, sai đât, tra xanh hoăc la khê cung đươc.

+ Hiên nay trên thi trương co san phẩm TAMBEBE SS va TAMROM lam tư 100% thao dươc, co tac dụng thanh nhiêt, giai đôc, lương huyêt, phòng va điêu tri rôm sẩy, mụn nhot rât hiêu qua. Lai không phai chê biên hoăc đun nâu. Cac ba me co thê tham khao va sử dụng cho bé.

Kinh giới

Khổ qua


19. Chăm soc trẻ nhũ nhi như thê nào ?Tuôi nhu nhi la tư 1 thang đên 1 năm tuôi. Thơi kỳ nay nhu câu

sinh lý phat triên cua tre rât cao, nhưng cac bô may cơ thê, chưc năng sinh lý vẫn chưa hoan thiên tôt.

Nêu chưa đu 3 thang tuôi, lương dinh dưỡng cân thiêt cua tre chu yêu đươc cung câp băng sữa me. Trong trương hơp sữa me không đu, hoăc không co thi cung câp băng sữa bò, sữa dê, sữa cưu hay sữa đâu nanh. Trong giai đoan nay, trong ruôt tre chưa co enzyme giup hâp thu đươc tinh bôt. Do đo, nêu ăn nhiêu tinh bôt tre sẽ bi đây chương bụng. Nêu dùng nhiêu co thê dẫn đên han chê hâp thu Can xi (Ca), nguyên nhân gây ra suy dinh dưỡng va còi xương. Tôt nhât sử dụng sữa me 100% cho đên khi tre tròn 4 thang tuôi.

Măc dù me co nhiêu sữa, khi tre đa đươc 5 thang tuôi cân cho bé ăn dăm.

Tư 5-7 thang tuôi, tre chỉ ăn dăm 1 lân/ngay vơi cơ câu bữa ăn gôm: bôt 5%, lòng đo trưng ga ¼ qua, cac loai rau xanh đa nghiên ky (cung câp cac sinh tô va muôi khoang). Nâu chín thanh bôt loang, cho thêm môt thia ca phê dâu thưc vât hoăc mỡ bơ. Đê âm cho bé ăn. Lương trưng co thê tăng dân lên đên ½ qua. Nên cho ăn tư lương ít va tăng dân. Không nên, ngay lân đâu cho ăn nhiêu co thê gây rôi loan tiêu hoa tre nhu nhi.

Tư 8- 10 thang tuôi, tre ăn dăm 2 lân/ngay. Ngoai trưng, rau, luc nay co thê cho ăn cac loai đam tư đông vât hoăc thưc vât như thit, tôm, cua, ca, đâu... Bôt pha đâm đăc lên khoang 7%.

Tư 10-12 thang tuôi, tre ăn dăm 3 lân/ngay. Pha đâm bôt lên 10%, cùng vơi cac thưc phẩm như ngươi lơn ăn. Ngoai những bữa ăn bôt, vẫn duy tri cho tre bu, nhât vao buôi sang va buôi tôi.

Trẻ ăn dặm


Thương thi tre cân cung câp tư 100-120 Kcalo/kg/ngay. Trong đo cân khoang 12% tư Protid, 27-36% tư Lipid, 52-61% tư Glucid. Noi chung bữa ăn cua tre đê đu dinh dưỡng đươc câu thanh 4 nhom như đam (Protid), đương (Glucid), mỡ (Lipid), Vitamin va muôi khoang trong ô vuông thưc ăn:

Sữa mẹ

Chất bột- Gao te, gao nêp- Khoai- Ngu côc

Chất khoáng- Rau xanh- Hoa qua trai cây

Chất đạm- Thit ca, tôm cua, trưng- Cac loai đỗ, lac, vưng

Chất béo- Dâu mỡ, sữa

20. Các chăm soc khoang miêng và bênh tưa lưỡi ở trẻ nhỏ như thê nào ?

Tưa lưỡi la bênh thương găp ơ tre sơ sinh va tre nhu nhi. Nguyên nhân chính gây ra bênh tưa lưỡi cua tre la do nâm Candida albicans. Bênh co thê bi nhiễm khi sinh con ra ma ngươi me bi nâm âm đao hoăc do điêu kiên chăm soc nuôi dưỡng mắc phai như:

- Me bi mắc nâm âm đao: Khi ngươi me bi nhiễm nâm âm đao, đa phân la do Candida albicans gây nên. Trong trương hơp đe, thương nâm co thê lây vao mắt (nâm mắt), miêng (tưa lưỡi- nâm lưỡi, vòm hong- nâm vòm hong...). Do đo, ơ trương hơp nay cac bac sy thương điêu tri dư phòng cac bênh nâm ơ cac cơ quan trên.

- Tre không đươc chăm soc băng sữa me: Do sữa me, đăc biêt la sữa non, cung câp môt lương rât lơn khang thê cho bé đê chông lai cac bênh truyên nhiễm bên ngoai vao cơ thê. Nêu tre không đươc chăm soc băng sữa me sẽ rât dễ mắc bênh tưa lưỡi, do miễn dich kém nên nâm rât dễ tân công va gây bênh cho tre.


- Vê sinh đâu vu không sach: Đâu vu không đươc vê sinh trươc va sau bé bu hoăc vê sinh không đung cach la môi trương thuân lơi cho vi nâm va vi khuẩn phat triên. Không chỉ gây tưa lưỡi ma còn gây ra rôi loan tiêu hoa, tiêu chay ơ tre nho. Vây trươc va sau khi bu ngươi me nên vê sinh phân tiêp xuc vơi miêng bé băng nươc đun sôi đê âm hoăc nươc muôi sinh lý.

- Vê sinh dụng cụ uông sữa không sach: Dụng cụ pha sữa nêu không vê sinh sach cung la môi trương thuân lơi đê gây bênh tưa lưỡi va nhiêu bênh khac cho bé. Vây dụng cụ khi cho uông sữa xong cân rửa sach băng chât tẩy rửa, luôc hoăc hâp nươc sôi tôi thiêu 30 phut.

- Không cho bé uông nươc sau bu: Nêu không cho bé uông nươc sau bu, lương sữa còn lai trong miêng bé sẽ lên men va đây cung la môi trương thuân lơi cho vi nâm phat triên, gây bênh tưa lưỡi. Do đo, khi cho bé bu sữa xong nên cho bé trang miêng băng nươc đun sôi đê âm.

- Không thương xuyên vê sinh miêng bé: Hăng ngay tôi thiêu phai vê sinh miêng bé 2 lân. Lân đâu thương sang sơm thưc dây, lân hai thương vao buôi chiêu sau khi tắm cho bé xong. Cac ba me thương dùng gac rơ lưỡi, tẩm nươc muôi sinh lý (NaCl 0,9%), hoăc nươc muôi âm (pha nhat như nươc canh), nhe nhang cha sach phân lưỡi, khoang miêng va răng cho bé.

Vây đê han chê tre em bi tưa lưỡi, ta cân kêt hơp nhiêu điêu kiên như: Không mang thai khi bi nâm âm đao, nên nuôi con băng sữa me, vê sinh sach sẽ đâu vu, dụng cụ uông sữa, cho bé uông nươc trang miêng sau khi bu sữa, vê sinh thương xuyên khoang miêng, lưỡi cho bé.

Nhưng nêu bé bi bệnh tưa lưỡi các bà mẹ cần phải làm gì ?

Theo y hoc hiên đai, cac ba me nên điêu tri vao nguyên nhân


gây bênh, thu pham la Candida albicans. Co 2 cach điêu tri:

- Thay đổi môi trương sinh sông của nâm: Do nâm sông trong môi trương acid, do do nêu tao môi trương kiêm, nâm co thê ngưng phat triên hoăc bi tiêu diêt, do đo ta co thê cha băng cac dung dich kiêm như: Natri Bicarbonat (Nabica, NaHCO3), natri borat... Đăc biêt NaHCO3 chữa tưa lưỡi kha hiêu qua lai kinh tê. Cac ba me co thê pha dung dich NaHCO3 25% (1 thia NaHCO3 : 4 thia nươc sôi, khuây ky, bo căn, chỉ lây nươc trong). Đôi vơi những tre bi tưa lưỡi, sau mỗi lân bu xong ta nho 1 giot nay vao miêng bé (kê ca bé đang ngu vẫn nho dễ dang). Nêu môm bé qua khô nên nho 1-2 giot nươc sach rôi mơi nho 1-2 giot dung dich NaHCO3.

- Dùng thuôc diệt nâm Candida albicans như: Nystatin, Clotrimazole, Itracomazole, Fluconazole. Nhưng hiên nay hay dùng nhât la bôt Nystatin. Mỗi lân dùng 12.500 UI (1/2 goi 25.000 UI), pha vơi môt thia ca phê nươc âm đun sôi (khoang 5ml), dùng gac rơ lưỡi, đeo vao ngon tay thâm thuôc đa pha trên, cha nhe vao phân nâm cư tru (vùng bi tưa lưỡi). Ngay lam 2 lân cho bé (sang, chiêu). Nêu tre nhu nhi, co thê dùng 1 goi 25.000 UI.

Chú ý:

+ Trong vòng 20 phut sau khi cha (rơ) miêng cho bé băng Nystatin không cho bé ăn hoăc uông bât cư thư gi.

+ Chỉ pha 1 lương đu dùng trong 1 lân rơ, không pha nhiêu va đê lai nhiêu lân rơ lưỡi cho bé.

+ Thuôc sẽ bi mât tac dụng khang Candida albicans nêu dùng cùng vơi Riboflavin phosphate (Vitamin B2).

21. Cách chăm soc trẻ nhỏ bị “cứt trâu” trên đầu như thê nào ?

“Cưt trâu” trên đâu ơ tre nho la những chât do tuyên ba nhơn tiêt ra, đong khô lai co nhiêm vụ bao vê vùng thop còn phâp phông. Nêu cưt trâu thanh lơp mong thi chỉ la hiên tương sinh lý binh thương, không đang ngai. Tre em cang lơn “cưt trâu” cang ít đi, đên 2-3 tuôi co thê hêt hẳn. Nhưng cung co trương hơp “cưt trâu” đong thanh tưng tang day bêt vao chân toc, boc lên thây da đâu ơ đo hơi đo ươt, rât hôi. “Cưt trâu” day lam em bé ngưa


ngay phai gai đâu co thê co những biên chưng nhiễm khuẩn mung mu (chôc đâu), nôi đinh nhot ơ da đâu, vi cưt trâu la môi trương tôt cho vi khuẩn ngoai da (liên câu, tụ câu, trưc khuẩn mu xanh...) phat triên. “Cưt trâu” nhiêu co thê lam rụng toc, thưa thơt hay tưng đam vi chât nhơn tiêt ra nhiêu bít lỗ chân toc gây rôi loan dinh dưỡng va lam rụng toc.

Cách phòng “cứt trâu” ở trẻ nhỏ

- Đê đê phòng cưt trâu, cac ba me cân giữ da đâu tre sach, khô. Gôi đâu hang ngay băng dâu gôi cua tre đê loai bo chât nhơn va tê bao chêt. Nêu co điêu kiên, nên sử dụng cac san phẩm 100% thao dươc như TAMBEBE SS, TAMROM.

- Vao những ngay âm ap, không cân đôi mu cho tre vi co thê gây bí va ẩm da đâu. Nên chon những chiêc mu co chât liêu cotton mêm mai đê đôi cho con.

Cách để làm hết “cứt trâu” ở trẻ nhỏ

Đê giai quyêt hiên tương “cưt trâu”, cac ba, cac me không đươc cô gắng lây hoăc kỳ co manh tay vi sẽ lam da bé bi tôn thương, viêm nhiễm. Cac ba me co thê tham khao môt sô cach sau:

- Bôi lên da đâu loai dâu chăm soc da danh cho tre nho hoăc môt trong cac loai sau: Parafin, Vaseline, mỡ acid Salicylic 2% trươc khi tắm gôi vai ba giơ đê lam cho lơp vay mêm va tư troc ra.

- Gôi đâu cho tre băng chanh hoăc loai dâu gôi co đô pH thâp. Trương hơp nhe va vưa sẽ chong sach “cưt trâu”, nêu tre bi năng cân lam vai ngay cho sach hẳn.

- Nêu tre bi “cưt trâu” co kèm theo viêm da cơ đia hoăc co bôi nhiễm liên câu, tụ câu, trưc khuẩn mu xanh thi nên đưa tre đi thăm kham ơ cac bac sy chuyên khoa nhi.

Theo Y hoc cô truyên co thê sử dụng cac cây thuôc co saponin vơi tac dụng tẩy rửa, xa phòng thưc vât đê bôi lên chỗ bi “cưt trâu” trươc 30 phut khi tắm. Mục đích lam mêm, nhu hoa phân chât


dâu đê co thê rửa tan trong nươc tắm. Môt sô cây thuôc co thê sử dụng như:

+ Bô công anh (Lactuca indica L.), ho Cuc (Asteraceae): lây môt nắm, rửa sach, cho ít muôi ăn vao, gia nho. Đắp vao chỗ “cưt trâu” cua bé trươc 30 phut khi tắm. Khi tắm bo la thuôc ra, kỳ nhe đê cac manh sưng hoa mai mòn va bong ra.

+ Vo qua hoăc vo thân cây Xa phòng (Sapindus mukorossi), ho Bô hòn (Sapindaceae). Lây 1 nắm vo thân tươi hoăc 2-3 vo qua, rửa sach, gia nho. Đắp va tắm cho bé như trên.

+ Không nên sử dụng nhưa cây Dâu mè (Jatropha spp.), ho Thâu dâu (Euphorbiaceae). Ca loai trắng va tía đê lam hêt “cưt trâu” ơ tre nho. Vi nhưa cac cây nay co thê gây viêm da do tiêp xuc, dùng nhiêu co thê gây ung thư da.

Hiên nay trên thi trương co san phẩm TAMBEBE SS, TAMROM, co nguôn gôc 100% thao dươc. Co thê dùng trưc tiêp hoăc pha loang vơi nươc âm 10 lân. Dùng gac hoăc bông thâm nươc thâm nươc thuôc đăt vao chỗ bi “cưt trâu” trươc 30 phut khi tắm (nêu khô co thâm nươc thuôc lai). Khi tắm nươc thuôc kỳ nhe đê lơp “cưt trâu” mai mòn va bong ra. Sử dụng vai lân sẽ hêt “cưt trâu’.

Chuc các mẹ chăm soc cho bé yêu luôn luôn co sưc khoe tôt!

Xà phòng

ThS. Hoàng Văn LâmNguyên giảng viên Trường Đại học Dược Hà Nội

(Tài liệu lưu hành nội bộ)


Documents

CẨM NANG - tamthaoduoc.comtamthaoduoc.com/PriceQuotation/Cam nang Cham soc.pdf · không tổ chức các lớp tiền sản, có thể tham khảo một số phương pháp chăm