ÇÖLLEŞME VE EROZYONLA MÜCADELE GENEL MÜDÜRLÜĞÜ

08.11.2012ANKARA

1

Özlem YAVUZÇölleşme ile Mücadele Şube Müdürü

ÇÖLLEŞME İLE MÜCADELE ULUSAL EYLEM STRATEJİSİ

ÇALIŞTAYI

BM Çölleşme ile Mücadele Sözleşmesi’ne göre:

• Kurak, yarı kurak ve yarı nemli alanlarda iklim değişmeleri ve insan aktiviteleri sonucunda oluşan toprak bozulmasıdır.

ÇÖLLEŞME

ÇÖLLEŞME İLE MÜCADELE

I. Arazi bozulmasını önleme ve/veya azaltma, II. Kısmen bozulmuş arazinin rehabilitasyonu, III. Çölleşmiş arazinin geri kazanılması,faaliyetlerini içerir.

DOĞAL NEDENLER

Toprak aşınımı ( su ve rüzgar

erozyonu, kumul hareketleri ).

Toprak verim kalitesinin bozulması.İklimsel değişimler.

TEKNİK NEDENLER

Orman alanlarının ve doğal bitki örtüsünün yok edilmesi.

Tarım ve Orman arazilerinin amaç dışı kullanımı.

Hatalı tarım uygulamaları.

Meraların yanlış, düzensiz, kontrolsüz ve ağır biçimde otlatılmaları.

Plansızca ve yanlış yapılan sulamalar.

Toprak kirlenmesi.

SOSYOEKONOMİK, YÖNETİMSEL VE YASAL NEDENLER

Yasal mevzuattan kaynaklanan sorunlar

GöçEğitimsizlik

ÜRETİLMEYEN KAYNAK, BİR AVUÇ TOPRAK

DÜNYA’DA ÇÖLLEŞME

• Dünya’da her sene 6 milyon ha alan çölleşmektedir.• Çölleşme ve kuraklık 4 milyar ha alanı ve 110 ülkede yaşayan

1,2 milyar nüfusu doğrudan tehdit etmektedir.• FAO verilerine göre Dünya’daki orman varlığı yılda yaklaşık

7.3 milyon ha azalmaktadır.• BM Çevre Programı UNEP’e göre; küresel düzeyde,

çölleşmeden doğrudan etkilenen bölgelerde yıllık gelir kaybı 42 milyar dolarken, çölleşme ile mücadelenin yıllık bedeli sadece 2,4 milyar dolardır.

Türkiye iklim, topografya ve toprak özellikleri sebebiyle çok farklı ekosistemlere, erozyon ve sel felaketi için oldukça duyarlı bir yapıya sahiptir.

TÜRKİYE

TÜRKİYE; uzun yıllar boyunca yanlış arazi kullanımı, hatalı tarım uygulamaları, mera ve orman sahalarında tahribat, iklim ve topografik yapı, toprakların erozyona karşı hassas olması

sebepleriyle, erozyona maruz ülkeler arasındadır.

13

RİO ZİRESİ - 1992

• Ormancılık Prensipleri• Gündem 21• Çölleşme İle Mücadele Sözleşmesi• Biyolojik Çeşitlilik Sözleşmesi• İklim Değişikliği Çerçeve

Sözleşmesi

SÖZLEŞMENİN AMACI

• Sözleşmenin amacı, etkilenen ülkelerde sürdürülebilir kalkınmanın sağlanmasına katkıda bulunmak, uluslararası işbirliği ortaklık düzenlemeleri ile desteklenen her düzeyde etkin eylemler yoluyla, ciddi kuraklık ve/veya çölleşmeye maruz ülkelerde, çölleşmeyle mücadele etmek ve kuraklığın etkilerini hafifletmektir.

SÖZLEŞMENİN NİTELİĞİ

• Kuraklık ve çölleşme ekseninde belli bölgelere yoğunlaşmıştır.

• Sürdürülebilir arazi yönetimi üzerinde yoğunlaşan tek uluslararası sözleşmedir.

• Çölleşme ve arazi bozulmasını hem çevresel bir sorun hem de bir kalkınma sorunu olarak ele alınmaktadır.

TARAFLARDAN BEKLENTİLER

• Sürdürülebilir kalkınma• Sinerji oluşturulması• Uluslararası işbirliği • Bölgesel Eylem Programların hazırlanması• Yerelleşme• Katılımcılık

TARAFLARDAN BEKLENTİLER

• Ulusal Eylem Programların hazırlanması ve Uygulanması

• COP toplantılarında alınan kararların uygulanması

• Gelişmekte olan ülkelere yardım• On yıllık stratejik plan

10 YILLIK STRATEJİK PLAN

Neden gerek duyuldu: Geçmiş uygulamanın zayıflığı, zayıf bilimsel faaliyetler,

yetersiz mali destek, ilgili kurum ve kuruluşlarda bilinç eksikliği, yetersiz kurumsal yapılanma, sürdürülebilir kalkınma zirvesi sonrası gelişmeler, iklim değişikliğinin etkilerinin giderek daha fazla hissedilmesi, GEF gibi yeni finans mekanizmaları

• Bu stratejik plan, Sözleşmenin temel zorluklarına dikkat çekmek, güçlerinden istifade etmek, finansman çevresinden ve yeni politikalar sayesinde ortaya çıkan fırsatları kapmak ve bütün BMÇMS paydaşları için yeniden canlandırılmış ortak bir görüş yaratmak için eşsiz bir fırsat sağlamaktadır.

STRATEJİK HEDEFLER

• Çölleşmeden etkilenen toplulukların yaşam şartlarını iyileştirmek,

• Çölleşmeden etkilenen ekosistemlerin şartlarını iyileştirmek,

• Sözleşmenin etkin şekilde uygulanmasıyla global faydalar elde etmek,

• Ulusal ve uluslar arası aktörler arasında etkin ortaklıklar tesis ederek sözleşmenin uygulanmasının destekleyici kaynakları seferber etmek.

OPERASYONEL HEDEFLER

• Bilinç yaratma, destek sağlama ve eğitim,• Politika çerçevesi,• Bilim, teknoloji ve bilgi,• Kapasite geliştirme,• Finansman ve teknoloji transferi,

Arazi Rehabilitasyonu/ Çölleşme İle Mücadele ve Ormancılık Konulu Bölgesel İşbirliği Projesi (23 ülke) (TİKA)

2009 yılında Amasya’da “Havza Rehabilitasyonu Teknikleri” gerçekleştirilmiştir.

2010 yılında Denizli’de “Ağaçlandırma, Erozyon Kontrolü ve Bozulmuş Olan Orman Alanların Rehabilitasyonu Teknikleri” konulu eğitim programları başarılı

bir şekilde düzenlenmiştir.

31 Ekim – 4 Kasım 2011 tarihleri arasında “Tohum ve Fidanlık Üretim Tekniklerinin Geliştirilmesi” eğitimi Eskişehir ve Manisa’da yapılmıştır

2011 “Tohum ve Fidanlık Üretim Tekniklerinin Geliştirilmesi” eğitimi

2012 yılında Ankara ve Konya’da “Çölleşme İle Mücadelede STK’ların Rolü” konulu çalıştay düzenlenmiştir.

2012 “Çölleşme İle Mücadelede STK’ların Rolü” konulu çalıştay/Bildiri Metni

29

Afrika’da Bulunan En Az Gelişmiş Ülkelerin Çölleşme Arazi Bozulması ve Kuraklıkla (ÇABUK)

Mücadele Kapasitelerinin Geliştirilmesi Projesi

• Projenin Amacı• Afrika’da Çölleşme /Arazi bozulumu

ile mücadele ve ormanların sürdürülebilir yönetimi amaçlı olarak, kurak alan ağaçlandırmaları, erozyon kontrolü, bozuk ormanlık alanların rehabilitasyonu, fidanlık tekniklerinin geliştirilmesi, katılımcı ve entegre havza yönetimi, sivil toplum örgütleri ve halkın katılımı, arazi rehabilitasyonu konusunda eğitim ve uzman değişimi yoluyla teknik iş birliğinin geliştirilmesi ve bu ülkelerin kapasitesinin artırılması,

30

Uygulanacak Ülkeler

• Bu proje ile Afrika da (Ekvator Ginesi, Lesotho, Gine, Senegal, Moritanya, Angola, Benin, Komor Adaları, Gambiya, Togo, Zambiya, Uganda, Orta Afrika Cumhuriyeti, Sudan, Yemen, Sao Tame ve Principe, Mali, Burkina Faso, Çad, Ruanda, Tanzanya Birleşik Cumhuriyeti, Malavi, Mozambik, Eritre, Nijer, Gine-Bissau, Burundi, Sierra Leone, Kongo Demokratik Cumhuriyeti, Etiyopya, Cibuti, Liberya, K. Somali) yer alan En Az Gelişmiş ülkelerin uzmanlarına ülkemizin sahip olduğu bu deneyimlerin paylaşılması amaçlanmaktadır.

31

ÇABUK – Nijer

• ÇABUK-Nijer Projesi ile dünyanın en fakir ülkelerinden birisi olan Nijer’de “Nijer-Türkiye Dostluk Ormanı” tesis edilmiştir.

• 3 Ağustos 2012 tarihinde yapılan açılış törenine; Nijer Devlet Başkanı, Meclis Başkanı, Başbakanı, tüm Bakanları, bütün Büyükelçiler ve halk katılmıştır.

ÇABUK – Nijer

33

KURAK ve YARI KURAK ALANLAR OPERASYONEL REHBERİNİN HAZIRLANMASI

• Birleşmiş Milletler rakamlarına göre, tüm dünyada 900 milyon hektar alanın uygun tedbirlerle rehabilite edilmesi mümkün görülmektedir. Bunun önemli bir kısmı da “orman sayılan” alanlarda bulunmaktadır.

• Birleşmiş Milletler Gıda ve Tarım Teşkilatı tüm dünyada geçerli olacak olan “Kurak Alan Ormancılığı Rehberi” nin Ülkemiz ile birlikte hazırlanmasını teklif etmiştir.

34

KURAK ALANLARDA KÜRESEL DEĞİŞİMLERE DAYANIKLI ORMAN EKOSİSTEMLERİNİN OLUŞTURULMASI

• 5-8 Aralık 2011 tarihlerinde Nevşehir-Ürgüp’te ‘’Kurak ve Yarı Kurak Alan Yönetimi’’ Çalıştayı düzenlendi.

• 28-31 Mayıs 2012 tarihlerinde Konya’da gerçekleştirilen çalıştayda, Kurak ve Yarı Kurak Alanlar Operasyonel Rehberi Taslak olarak hazırlanmıştır.

35

KURAK ALANLARDA KÜRESEL DEĞİŞİMLERE DAYANIKLI ORMAN EKOSİSTEMLERİNİN OLUŞTURULMASI

• Afrika, Orta Asya, Yakın Doğu ve Akdeniz Bölgesindeki ülkelerden kurak alan restorasyonu konusundaki uzmanlar,

• Orman fakültelerinden,• Araştırma enstitülerinden,• Özel sektörden,• STK’lardan ve uluslararası

kalkınma ajanslarından temsilciler katılmıştır.

• TOPLAM: 85 katılımcı (50 dış, 35 iç)

36

KURAK ALANLARDA KÜRESEL DEĞİŞİMLERE DAYANIKLI ORMAN EKOSİSTEMLERİNİN OLUŞTURULMASI

• Çalıştay 10-14 Aralık 2012 tarihlerinde Senegal’de yapılacaktır.

• Bu çalıştay; FAO, UNCCD, UNDP, Senegal’in İlgili Bakanlığı, TC Orman ve Su İşleri Bakanlığı ve TİKA ile işbirliği halinde organize edilebilecektir.

• Meteoroloji, Toz Taşınımı, Çölleşme ve Erozyonla Mücadele Çalıştayı (26-28 Kasım 2012)

37

ASYA’DA İŞBİRLİĞİ VE GÜVEN ARTIRICI ÖNLEMLER KONFERANSI

• Asya’da İşbirliği ve Güven Artırıcı Önlemler Konferansı (AİGK/CICA) süreci 1992 yılında başlatılmış olup, ülkemiz kurucuları içerisinde yer almaktadır. Bugün itibariyle AİGK/CICA, 24 üye ülke, 8 gözlemci ülke ve 3 gözlemci uluslararası kuruluş ile bölgedeki en etkin katılımlı süreçlerden biri haline gelmiştir.

38

AİGK/CICA ULUSLARARASI ÇÖLLEŞME İLE MÜCADELE ARAŞTIRMA VE EĞİTİM MERKEZİ

• 2010-2014 yılları arasında Türkiye Dönem Başkanı• 6-7 Eylül 2011 tarihinde Moğolistan’da AİGK/CICA Çölleşme ile

Mücadele 1. Uzmanlar Toplantısı• 28-29 Şubat tarihlerinde İstanbul’da AİGK Özel Çalışma Grubu

(ÖÇG) ve Kıdemli Memurlar Komitesi (KMK) toplantısı• 29-30 Kasım 2012 tarihinde Ankara’da AİGK Özel Çalışma

Grubu (ÖÇG) ve Kıdemli Memurlar Komitesi (KMK) toplantısı

39

• Erozyon ve Çölleşmenin İzlenmesi ve Kriter, Gösterge, Standartlarının Belirlenmesi: Erozyonla Mücadelenin Etkin Kılınması

• ULUSAL HAVZA YÖNETİMİ STRATEJİ BELGESİ • EROZYONLA MÜCADELE EYLEM PLANI• EROZYON HARİTALARI (Ulusal Havza Veri Tabanı kullanılarak)

• EROZYON İZLEME SİSTEMİ • KONYA KAPALI HAVZASI ÇÖLLEŞME VE EROZYONLA

MÜCADELE PROJESİ

TEŞEKKÜRLER…

40