К.Маркс,Ф.Энгельс

КОММУНИСТНАМЫНТУНХАГ

e‐PublishedbyGeorgianSectionofComintern(SH)

2014

Коммуни ст намын тунха г | 2

Коммунистнамынтунхаг

Анх1848оны2дугаарсардхэвлэгдсэнээсээхойшдэлхийг“эр‐гүүлсэн”суутбаримтбичигболсонюм.Хуучинманайдэнэншигэлбэг“ном”гэжүгүйбайв,одооүүншиг“ховорюм”алгаболжээ.Капиталистсистемийндаяархямралтайхолбоотойгоорсүүлийн4жилдМарксыгуншижсудлаххэмжээ8дахиннэмэгджээ.Мөнба‐рууны их дээд сургуульд марксизмыг судлах цагийг 2‐3 дахиннэмжээ.ХаринманайдболкоммунистМаркс“шалбурууонол”зо‐хиочихоодтэрийгньОросуудаваад,тэрнээсньМонголчуудаваад70жил“буруузамаар”явсангэжл“ойлгох”болсонбөлгөө.Иймдү‐гнэлтийгэсвэлзөвхөнусантэнэг,эсвэлзориудынүзэлсурталчидлхэлдэгбуй за. Үгүйшүү, эрхэмүүдээ, энэбүтээлийг “давахюм”хийсэнаавынхүүэнэдэлхийнтүүхэндховорхонбайдагюм.Дурынхүн,түүнийдотордайснуудньхүртэлнулимжзүрхэлдэггүйМарк‐сынбүтээлийг дэлхийдахинаарааид судалжбайхадманаймон‐голдхараанагэжжигтэйхэн.Гэхдээюучгэсэнхүнтөрөлхтнийсэ‐тгэлгээнийнэгэноргилболсонэнэзохиолыгнэгуншаадүзэхгүйюу.Гэхдээүүнийг160гаруйжилийнөмнөбичсэн,басбизохиогоо‐гүйгэдгийгсаначихвалтунчзүгээрсэн…

Коммуни ст намын тунха г | 3

КОММУНИСТНАМЫНТУНХАГ

ХИЙҮЗЭГДЭЛЕвропоортэнэжявна.Коммунизмынхийүзэгд‐эл.ТэрхийүзэгдлийгүлдэнхөөхариунандПапхийгээдЦагаанха‐ан,МеттерниххийгээдГизо,Францынрадикалхийгээдгерманыцагдаанар,хуучинЕвропынбүххүчнэгджээ.

Засгийнэрхбарьжбайгааэсрэгэтгээддээкоммунистгэжхэ‐лүүлээгүйоппозицнамбайнауу?Эсэргүүцэгчхаргисэтгээдээхий‐гээдоппозицынхооилүүдэвшилтэттөлөөлөгчдийгкоммунизма‐арөөсэвболгонзанажзүхдэггүйоппозицинамбайнауу?

Энэбаримтаасхоёрдүгнэлтгарчбайна.ЕвропынбүххүчинкоммунизмыгнэгэнХҮЧИНХЭМЭЭНүздэг

болжээ.Коммунистүудөөрсдийнүзэл,зорилго,эрмэлзлэлийгдэлхий

дахинааилэрхийлэн,коммунизмынхийүзэгдэлгэдэгцууярианыөөдөөснамынхаатунхагийггаргажтавихцагнэгэнтболжээ.

Энэ учир, янз бүрийн үндэстнийкоммунистуудЛондонд цу‐глааддорөгүүлэх«Тунхагийг»зохиосонньангли,франц,герман,итали,фламанд,данихэлээрнийтлэгдэв.

Коммуни ст намын тунха г | 4

I.ХӨРӨНГӨТӨНПРОЛЕТАРИХОЁР

Эдүгээхүртэлхбүхнийгмийнтүүхболангийнтэмцлийнтүүхбайжээ. Чөлөөт иргэн боол хоёр, патриц плебей хоёр, помещикхамжлагахоёр,цехийнмастертуслахмастерхоёр,товчилбол,дар‐лагч дарлагдагч хоёр үргэлжид харилцан харш байж ямагт бүхнийгмийг хувьсгалт ёсоор өөрчлөн байгуулах буюу тэмцэлдэгчангиудцугаараасөнөжтөгсдөгзаримдаадалд,заримдааилүргэл‐жийнтэмцэлтэйбайдагбайжээ.

Өмнөхтүүхийнүеэсүзвэл,нийгэмньбарагальчгазарэлдэвязгууртхуваагдаж,нийгмийнбайдалолонянзынэрэмбэшатбол‐сонбайдагбайна.ЭртнийРомдпатриц,морьтонплебей,боолбай‐жээ. Дундад эртний үед феодал ноёд, хараат, цехийн мастер,туслах мастер, хамжлага байсны дээр эдгээр ангийн бараг тусбүрийндоторбастусгайшатхуваарьбайсанбайна.

Феодалыннийгмийнсөнөхөдгарчирсэнорчинүеийнхөрөн‐гөтнийнийгэмангийнзөрчлийгогтустгасангүй.Энэнийгэмгаг‐цхүүхуучныорондшинэанги,дарлахшинэбололцоо,тэмцлийншинэхэлбэрийггаргажиржээ.

Манай эрин үе хөрөнгөтний эрин үе бол ангийн зөрчлийгцомтгосон учирнийгэммаань улам улмаар хоёр томдайсагнагчлагерь,биебиенийгээшуудэсэргүүцэгчхөрөнгөтөнпролетарихо‐ёртомангиболонхуваагдажбайгаагаараахаринялгаатайбайна.

Дундад эртний үеийн хамжлагаас анхны хотын харцуул бийболж,тэрхүүхарцуулаасхөрөнгөтөннарынанхныүүсгэлтогтсонбилээ.

Америкийголж,Африкийгтойронхөлөгонгоцоораялахбол‐сон нь өөдөлж байгаа хөрөнгөтнүүдэд ажиллах шинэ газрыгнээжээ.Ост‐Энэтхэг,Хятадынхудалдаанызахзээлолдож,Амери‐

Коммуни ст намын тунха г | 5

кийг колоничилж, колонитой арилжаа хийж, арилжих аргыгнэмэгдүүлэн,ерньбарааүлэмжболсонньхудалдаа,тэнгисийная‐лал, ажүйлдвэртурьдүзэгдээгүйихтүлхэцөгөөд, задрансөнөжбайсан феодалын нийгэм дэх хувьсгалт элементийг түргэн хө‐гжүүлэхболомжолгожээ.

Ажүйлдвэрийнхуучинбайсанфеодалынбуюуцехийнзохионбайгуулалтшинэзахзээлийнхамтаарнэгадилнэмэгдсэнхэрэг‐цээг цаашдаа хангаж чадахгүй болж, түүний орыг мануфактурэзлэв. Цехийн мастерууд аж үйлдвэрийн дунд язгуурынхандтүрэгдэж,элдэвкорпорацнэгдлийнхоорондоххөдөлмөрийнхува‐арь арилж, дархны газар тус тусын доторхи хөдөлмөрийн хува‐арьтбайраатавьжөгчээ.

Гэтэлзахзээлнэмэгдэнөргөжиж,хэрэгцээнэмэгдсээрлбайв.Угхэрэгцээгмануфактурчхангажхүчинхүрэхгүйболов.Тэгэхэдуур, машин хоёр аж үйлдвэрт хувьсгал хийжээ. Мануфактурынорыгорчинүеийнтомажүйлдвэрэзэлж,ажүйлдвэрийндундяз‐гуурынхныорыгүйлдвэрийнсаясаяынбэлтэйхөрөнгөтөн,ажүй‐лдвэрийн бүхэл бүтэн армийг удирдагч орчин үеийн хөрөнгөт‐нүүдэзлэв.

Америкийголсноор замыгнь зассандэлхийдахинызах зээ‐лийгтомүйлдвэрбийболголоо.Тэрзахзээлньхудалдаа,тэнги‐сийнаялал,хуурайзамхарилцаагихэдхөгжүүлэв.Тэрхөгжилажүйлдвэрийгдэлгэрэхэдхариунөлөөүзүүлж,ажүйлдвэр,худалдаа,тэнгисийнаялал,төмөрзамдэлгэрэхийнхэрээрхөрөнгөтнүүдхө‐гжиж,капиталааөсгөннэмэгдүүлж,дундадэртнийүеэсөвлөжир‐сэнбүхангийгарэгнээндгарталхавчинзайлуулжээ.

Хянавал, тийнхүү орчин үеийн хөрөнгөтнүүд өөрсдөө үйл‐двэрлэлбаарилжааныаргабарилддараалан гарсаарирсэнөөр‐члөлт,хөгжлийнуртудаанпроцессынбүтээгдэхүүнмөнажээ.

Коммуни ст намын тунха г | 6

Хөрөнгөтнүүдийнэнэхөгжлийнүешаттутамдньулстөрийнзохих амжилт дагалдан гарсаар иржээ. Феодал ноёдын ноёрхожбайхаддарлагдсанязгуурбайгаадкоммунынүедзэвсэглэсэнбө‐гөөд өөртөө засах холбоо байж, энд хотуудын биеэ даасан бүгднайрамдах улс, нөгөөд нь бол хаант засгийн үед албан тавартөлөгч гуравдугаар язгуурынхан болж, мануфактурын үед хагасфеодал буюу хэмжээгүй эрхт, хаант засгийн тайж ноёдын эсрэгтэмцүүлэхэтгээд,ерньхэмжээгүйэрхттомхаантзасгийнголсуу‐рьболжбайсанхөрөнгөтнүүдорчинүеийнажүйлдвэр,дэлхийда‐хинызахзээлтогтожирмэгц,эцэстээтөлөөлөгчдийнзасагтайор‐чинүеийнулсадулстөрийнонцгойноёрхлыголжээ.Орчинүеийнзасагтөрболгагцхүүхөрөнгөтөнангийнерөнхийхэргийгэрхлэхгазаражээ.Хөрөнгөтнүүдтүүхнээмашхувьсгалчүүрэггүйцэтгэ‐сэнюм.

Хөрөнгөтнүүд ноёрхлоо олсон газар бүхэндээ феодалын па‐триархал, түвшин харилцааг бүгдийгнь эвдэлжээ. Хүнийг “заяа‐ныхньэзэн”‐тэйхолбожбайсанфедалынянзбүрийнтушаагхайрнайргүйтасалж,хүмүүсийнхоорондгагцхүүхувийнашигзавшил,нүнжигггүйгээр “бэлэн мөнгөөр тооцох” хэлхээ холбооноос өөрямар ч холбоог үлдээсэнгүй. Хөрөнгөтнүүд сүсэг бишрэлийн он‐год,эрэлхэгурамзоригхийгээдөтөлхарцуулыннялуунсэтгэлийнариун догдлолыг аминцархаг бодлын мөс шиг хүйтэн усандживүүлжээ.Хүнийбиеийнэрхмийгарилжааныөртөгболгож,тоотомшгүйолонбөгөөдбичигбаримтаарбаталсан,буянаарааолсонэрх чөлөөний оронд гагцхүү ичих нүүргүй чөлөөт худалдаагтавьжээ. Ганц үгээр хэлбэл, хөрөнгөтнүүд шашин шүтлэг, улстөрийнчимэглэлээрсэтгэлийгзассанмөлжлөгийгил,ичгүүргүй,шууд,хатууширүүнмөлжлөгөөрхалжээ.

Хөрөнгөтнүүдурьдынхүндэтгэнүзэж,сүслэнбиширчбайсаналив ажил үйлдлийг ариун эрхэмсгийншинжгүй болгожээ. Эмч,

Коммуни ст намын тунха г | 7

хуульч,лам,яруунайрагч,шинжлэхухааныхүнийгцалинтайхөлс‐нийажилчнааболгожээ.

Хөрөнгөтнүүдгэрбүлийнхарилцааг сэтгэлуярамбайдалгүйболгож,данганцмөнгөнийхарилцааболгожээ.

Хөрөнгөтнүүд харгисуудын бахархаж байсан дундад эртнийүеийнхархүчээрдалайлгахявдалболболхибойд,залхуухойргыннэмэлтболжбайсанбайнагэгчийгнээнолжээ.Хөрөнгөтнүүдхү‐ний ажиллагаа үйлдэл юуг бүтээж чадах чадалтайг анх удааүзүүлж,Египетийнпирамид,Ромынуснытатаал,Готмаягийнду‐ганаасилүүурлагийнгайхамшигтзүйлсийгбийболгоод,улстүм‐нийшилжиннүүхүй,загалмайтныаяндайнаасдавууаяндайныгүйлдэжбайсанбилээ.

Хөрөнгөтнүүд үйлдвэрлэлийн багаж хэрэгслийг үргэлжхувьсган,мөнтүүгээрээүйлдвэрлэлийнхарилцаагхувьсган,түү‐ний улмаас нийгмийн бүх харилцааг хувьсгалжуулалгүйгээр ор‐шинбайжүлчадна.Харинүйлдвэрлэлийнхуучинаргыгөөрчлөх‐гүй хэвээрбайлгахнь бүх хуучин ажүйлдвэрийн ангийн оршинбайхын анхдугаар нөхцөл байжээ. Үйлдвэрлэлд үргэлж эргэлтгарч,нийгмийнбүххарилцааүргэлжиддонслонүүрдбатнайдвар‐гүйбөгөөдхөдөлгөөнтэйбайдагньхөрөнгөтнийүеийгурьдахбүхүеэсялгаатайболгожээ. Зэврэнцарцсаналиваахарилцааөөртэйнь хамт үеийн үед тахигдсаар ирсэн ойлголт үзлийнхээ хамтаарэвдэрч,шинээрбийболсонбүгдньүхширэнхөшихөөсөөөмнөхуу‐чирдагболов.Аливааугсааязгуурынбабайнгатогтонгиньхий‐дэнширгэж,аливааариунньбузардсаар, хүнэцэстээөөрийнажтөрөх жинхэнэ байдал, хоорондынхоо харилцааг эрэгцүүлэн бо‐дохынчухалдхүрчээ.

Бүтээгдэхүүнээ үргэлж улам ихээр гүйлгэн борлуулах хэрэг‐тэйболсонньхөрөнгөтнүүдийгдэлхийнбөмбөрцгийгхэсүүчлэн

Коммуни ст намын тунха г | 8

тэнэхболгожээ.Тэдгазарсайгүйнэвтрэнорж,хааяагүйорогнож,газарбүрхэлхээтогтоохёстойболжээ.

Хөрөнгөтнүүддэлхийнзахзээлийгашигласнаароронбүхнийүйлдвэрлэл ба хэрэглээг ертөнц нийтийн чанартай болгожээ.Хөрөнгөтнүүдхаргисүзэлтнийгихэдгашуудууланажүйлдвэрийнхөлдороос,түүнийтогтножбайсанүндэснийсуурийгсугататанавчээ.Ажүйлдвэрийнжинхэнэүндэстнийшинжбүхийсалбаруудустаж,басөдөртутамустсааражээ.Орондньажүйлдвэрийншинэсалбартүрэнорж,тэдгээрийгбийболгохньбүхсоёлиргэншилтулсүндэстнийамьдралынасуудалболоод,тэражүйлдвэрийнсал‐барньороннутгийнтүүхийэдийнтөдийхнийгболовсруулснаарүл зогсон, дэлхийнбөмбөрцгийн хамгийн алсалсан газраас зөөжирэхтүүхийэдийгболовсруулж,тухайнулсындоторхэрэглэхээрбарахгүй,дэлхийнгазарбүхэндхэрэглэхфабрикийнбүтээгдэхүү‐нийгболовсруулахажүйлдвэрийнсалбаражээ.Үүнийурьддотоо‐дынбүтээгдэхүүнээрхэрэгцээгхангажбайсанболшинэхэрэгцээорондньгарчирээд,түүнийгхангахадтуйлыналсалсанулсорон,янзбүрийнуурамьсгалтайгазрынэдбүтээгдэхүүнхэрэгтэйболжирлээ. Урьд орон нутаг үндэсний талаар битүү түгжүү байжөөрийнхөө үйлдвэрлэлийн бүтээгдэхүүнээр амьдарч байсныорондулсүндэстэнталталтийшээхэлхээтэйболж,биебиетэйгээзүйлзүйлийнхолбогдолтойболжирэв.Материаллагүйлдвэрлэллүгээнэгэнадилаароюунухааныүйлдэлчмөнтиймболжээ.За‐римнэгулсүндэстнийоюунухааныбүтээлньнийтийнхүртээмжболжирэв.Үндэснийөрөөсгөлталтай,явцуухязгаарлагдмалбай‐далньуламулмаарбайхгүйболж,үндэснийхийгээдороннутгийнмаш олон утга зохиолоос ганц, дэлхий дахины утга зохиол бийболжбайна.

Хөрөнгөтнүүд үйлдвэрлэлийн бүх багаж хэрэгслийг хурднаазасансайжруулж,замхарилцаагхязгааргүйхялбардөхөмболгос‐

Коммуни ст намын тунха г | 9

ноорхамгийнзэрлэгулсүндэстнийгчцөмийгхамрансоёлиргэн‐шилдтатаноруулжбайна.Хөрөнгөтнүүдийнбарааныхямдүнэньхятадын цагаан хэрэм мэт аливаа боомт хаалгыг эвдлэх тэднийхүнд их буу болж, харийн хүнийг туйлаас үзэн ядах зэрлэг ай‐мгийн хүмүүсийн сэтгэлийг шантруулж байна. Хөрөнгөтнүүдсөнөнмөхөхаюулаардалайлган,улсүндэстэнбүгдэдхөрөнгөтнийүйлдвэрлэлийн аргыг хэрэглүүлж, тэднийг соёл иргэншил гэг‐чийг өөрийндөө бий болгох буюу хөрөнгөтөн болоход хүргүүлжбайна.Ганцүгээрболхөрөнгөтнүүддэлхийертөнцийгөөрийнзаг‐вараарүлгэрлэнбүтээжбайна.

Хөрөнгөтнүүдтосгоныгхотодзахирууланноёрхуулжээ.

Иххотыгбүтээнбайгуулцгааж,хотынхүнамыгтосгоныхтойзэрэгцүүлбэлүлэмжидөсгөөд,хүнамынолонхийгтосгоныүхээнцболхиамьдралаасангижруулжээ.Тэгээдтосгоныгхотынэрхшээ‐лд оруулсантайгаа адил, зэрлэг, мөн хагас зэрлэг улсыг соёл ир‐гэншилбүхийулсынэрхшээлдоруулан,ДорноДахиныгӨрнөДа‐хиныэрхшээлдоруулжээ.

Хөрөнгөтнүүдүйлдвэрлэлийнхэрэгсэл,хүнам,өмчийнтархайбутархайбайгаагуламуламзогсоож, хүн амыгхуралдууланняг‐труулж, үйлдвэрлэлийн хэрэгслийг төвлөрүүлжөмчийг цөөн хү‐ний гарт төвлөрүүлэв. Үүний зайлшгүй үр дүнгээр улс төрийнтөвлөнзахирахёсгарчирэв.Биеэдаасан,хоорондоотунбагахол‐боотой,янзбүрийнэрхашиг,тустусынхууль,засагзахиргаа,га‐альцүүвэнтэймуж,цөмнэгэнулсүндэстэнболжнийлээднэгза‐саг захиргаатай, нэг хууль дүрэмтэй, үндэсний ангийн нэг эрхашигтай,гаалийннэгхилтэйболжээ.

Хөрөнгөтнүүдангийнхааноёрхлыгтогтоогоодзуунжиларайболоогүй атлаа өмнөх олон үеийн нийлээд бүтээн байгуулснаасилүүолон,давууихүйлдвэрлэххүчнийгбийболгожээ.Байгалийнхүчийг эрхшээлдээ оруулах, машин хэрэглэх, аж үйлдвэр, тариа‐

Коммуни ст намын тун ха г | 1 0

ландхимийнухааныгхэрэглэх,галтонгоц,төмөрзам,цахилгаанмэдээхэрэглэх,дэлхийнбүхэлбүтэнтивийгтариалангийнгазарболгох,мөрөнголыгхөлөгонгоцявдагболгох,газраасгаргажав‐санюмшиголонхүнамыгбийболгохиймихүйлдвэрлэххүчиннийгмийнхөдөлмөрийндотордугжирчбайсныгөнгөрсөнзуунуу‐дынальньяаханухаарччадахбилээ!

Ийнхүү хөрөнгөтнүүдийн бүрэлдэн тогтохын үндэс болсонүйлдвэрлэлийн ба арилжааны хэрэгсэл феодалын нийгэмд бийболсныгбидүзлээ.Эдгээрүйлдвэрлэлийнбаарилжааныхэрэгс‐лийн хөгжлийн тухайн нэгэн шатанд, феодалын нийгмийн үйл‐двэрлэл,арилжаахийгээдгазартариалан,ажүйлдвэрийнфеода‐лынзохионбайгуулалт, ганцүгээрхэлбэл,феодалынөмчийнха‐рилцааньнэгмэдэхэддавуухөгжсөнүйлдвэрлэххүчиндтохирох‐гүйболоодүйлдвэрлэлийгхөгжүүлэхийнорондсаадтотгорболж,олонзүйлийнгинжтушааболжээ.Тэгээдтэдгээрийгэвдэххэрэг‐тэйбайсан,улмаарэвдсэнчюм.

Тэдгээрийнорыгөөртөөзохицсоннийгэм,улстөрийнбайгуу‐лалттай, хөрөнгөтөнангийнэдийнзасаг, улстөрийнноёрхолтойчөлөөтөрсөлдөөнэзэлжээ.

Бидний нүдний өмнө мөн иймэрхүү хөдөлгөөн болж байна.Хөрөнгөтний үйлдвэрлэл, арилжааны байдал, хөрөнгөтнмй өм‐чийнхарилцаабүхийбөгөөдмөниймиххүчирхэгүйлдвэрлэлийнбаарилжааныхэрэгслийгидшидтэйюмшигбийболгосонхөрөн‐гөтнийнийгэммаань тарни уншижлус савдаг хөдөлгөөд, харинтүүнийгээхүчрэхээбайсанидшидтэншигболжээ.

Ажүйлдвэр, худалдааныхэдэн арванжилийнтүүхийгүзвэл,тэр нь гагцхүү орчин үеийн үйлдвэрлэлийн харилцааны эсрэг,хөрөнгөтөн ба түүний ноёрхлын оршин байх нөхцөл болсон өм‐чийнхарилцааныэсрэгорчинүеийнүйлдвэрлэххүчин эгдүүцэнтэмцсэн түүх ажээ. Үүнд, байн байн давтагдаж, бүх хөрөнгөтөн

Коммуни ст намын тун ха г | 1 1

нийгмийнтогтнонахуйгуламуламаюултайширүүнасуудалбол‐

годог хүдалдааны хямралыг заан дурдвал болно. Худалдааны

хямралынүеэрурьдбэлтгэнболовсруулсанбүтээгдэхүүнийихэн‐

хийгбайтугайнэгэнтбийболгосонүйлдвэрлэххүчнийихэнхийг

тогтмолустгадагбайна.Хямралынүеэрбүхурьдахүедхүнийса‐

наандоршгүйзүйлгэжсанагдам,нэгёснынийгмийнтахалтомуу

гардагньхэтүйлдвэрлэлийнтахалтомууажээ.Нийгэмньагшин

зуургэдрэгээзэрлэгүедухранхаягдсанмэтболж,өлсгөлөнтур‐

хан, нийтийн дайн дажин болж, нийгмийн амьдрах хамаг аргыг

тасалсанмэт болж, аж үйлдвэр, худалдаа устсанмэт үзэгддэгнь

юуныучирбилээ?гэвэл,нийгмийнсоёлиргэншилхэтэрч,амьдра‐

лынхэрэгсэлхэтэрч,ажүйлдвэр,худалдаахэтэрсэндээрээстийм

болдогбайна.Нийгэмдбайжбайгааүйлдвэрлэххүчинньхөрөн‐

гөтний өмчийн харилцааг хөгжүүлэхээ нэгэнт байгаад, харин ч

тэрхарилцаанаасхэтдавуучадалтайболж,хөрөнгөтнийхарилцаа

нь үйлдвэрлэх хүчний хөгжлийг саатуулах болж, үйлдвэрлэх хү‐

чинтэрсаадыгдавмагцбүххөрөнгөтөннийгмийг6усниуланхут‐

гаж,хөрөнгөтнийөмчийноршинбуйахуйдаюулучруулна.Хөрөн‐

гөтнийхарилцаа,бүтээсэнбаялгaaбагтаажчадахааргүйхэтэрхий

явцуу болжээ. Хөрөнгөтнүүд хямралыг хэрхэн давдаг вэ? гэвэл

нэгтэйгүүр, арга буюу өчнөөн төчнөөн үйлдвэрлэх хүчнийг уст‐

гаж,нөгөөтэйгүүрхудалдаанышинэзахзээлийгбулаанэзлэхийн

сацуугаар худалдааны хуучин зах зээлийг улам уудланмөлждөг.

Тэгэхдээхэрхэжбайна?гэвэлхөрөнгөтнүүдуламчзүйлзүйлийг

хамарсан,бүрчсүйрүүлэххүчтэйхямралыгбэлтгэж,түүнийгсэр‐

гийлэхаргыгбагасгажбайгаахэрэг.

Феодализмыгунагасанхөрөнгөтнүүдийнзэвсэгньодоотэд‐

нийөөрсдийнхньэсрэгхандажбайна.

Коммуни ст намын тун ха г | 1 2

Хөрөнгөтнүүдбас,өөрийнхөөүхлийнээвсгийгдархланболов‐сруулснаарүлбарам,тэрзэвсгийгньбаринбайлдаххүн,орчинүе‐ийнажилчинпролетаринарыгтөрүүлжээ.

Хөрөнгөтнүүдийн өөрөөр хэлбэл капиталын хөгжиж байгаахэмжээгээрпролетаринархөгжижбайна.Тэдболажилолжбай‐валсаяамьдарччадахорчинүеийнажилчныангибөгөөдтэднийхөдөлмөр,капиталыгөсгөнарвижуулжбайваллсаяажилолддогбайна.Биеэнэгнэгээрхудалдахадхүрсэнэдгээражилчинболху‐далдахаливааюмныадилтаваармөнучраасөрсөлдөөнийямар‐ваанэгэнөөрчлөгдөл,захзээлийнямарваанэгэнхолбиролднэгэнадилөртөгддөгбайна.

Машиндэлгэрч,хөдөлмөрийнхуваарьтайболсонучрааспро‐летарийнхөдөлмөрньбиеэдаасаналиваашинжчанарыгалдахынхамтажилчныдурыгтатахааогтбольжээ.Ажилчинболмашиныжирийннэгэнхавсралтболоод,сурахадхамгийнамархан,хамгийнхялбар,нэглянзынтогтмоларгабарилаасөөрзүйлийншаардла‐гыг ажилчнаас шаардахгүй болов. Иймээс ажилчинд зарцуулахзардал нь гагцхүү түүний амь зуух, үр хүүхэд залгуулахад хэрэ‐глэгдэх амьдралын амьжрах хэрэглэл нийлүүлэхийн төдийхөнболжээ. Гэтэл ямар нэгэн таваарын үнэ, үүнд мөн хөдөлмөрийнүнэньтүүнийгүйлдвэрлэх зардалтайхэмжээ адилбайдаг.Тиймдээрээс,хөдөлмөрньдурыгтатахгүйболохтусамажлынхөлсньмөн тэр хэмжээгээр хорогдоно. Түүгээр ч үл барам,машин хэрэ‐глэх,хөдөлмөрийнхуваарьтайболгохньнэмэгдэхтутам,мөнтүү‐нийхирээрхөдөлмөрийнхэмжээнэмэгдэнэ,Энэньажлынцагийнхэмжээнэмэгдсэнээсбуюуэсхүлтухайнцагийндоторороххөдөл‐мөрийнхэмжээнэмэгдэх,машиныэргэлтгүйдэлхурдсахзэргээсболно.

Орчинүеийнажүйлдвэрболэцгийнэрхтёснымастерынбяц‐хандархныгазрыгажүйлдвэрийнкапиталистынтомфабрикбол‐

Коммуни ст намын тун ха г | 1 3

гожээ.Фабpиктбөөгнөрсөнолонажилчныгцэргийнёсоорзохион

байгуулж,тэднийгажүйлдвэрийнжагсаалынцэргийнхньхувьд,

эрэмбэдараалсанбагадаргаофицеруудынхяналтандзахируулдаг

байна. Тэдгээр ажилчин бол хөрөнгөтөн анги ба хөрөнгөтний

засгийнбоолоорбарахгүй, өдөр тутам, цаг тутаммашин, хянагч

хоёрт боолчлогдохын дээрээс бас фабрикийн эзэн хөрөнгөтөнд

дарлагдаж байна. Ингэж эзэрхийлдэг нь ашиг хонжлыг зорилго

болгосноо улам илэрхий зарлах бүр, улам бүр өөдгүй, улам бүр

үзэнядалтайболж,хүнийсэтгэлийгуламихээрхорсгоно.

Гархөдөлмөрньхүч, аргаурлалбагаархэрэглэдэгболохту‐

сам, өөрөөр хэлбэл орчин үеийн аж үйлдвэр улам хөгжих тусам

эрэгтэйчүүдийн хөдөлмөр нь эмэгтэйчүүд, хүүхдийн хөдөлмөрт

улам улмаар түрэгдэн зайлна. Ажилчин ангийн тухайднас хүйс‐

ний ялгаа нь нийгмийн ямар ч ач холбогдолгүй болжирнэ. Гаг‐

цхүү нас, хүйсний байдлаас болж, янз бүрийн зардал хэрэглэх

хөдөлмөрийнбагажхэрэгсэлбайдагажээ.

Фабрикийн эзэн ажилчныг мөлжиж дуусгаад ажлын цалин

хөлсийгбэлэнмөнгөөртавинолгомогцхөрөнгөтнийнөгөөхэсэг

ньболохоронсууцныэзэн,мухлагийнэзэн,мөнгөхүүлэгчнарын

зэрэгэтгээдтэражилчныгдайранордогажээ.

Дундадязгуурындооддавхарга:жижигүйлдвэрлэгч,худалда‐

ачин,рантьенар,гарурчууд,тариачинэдгээрангийнхнызаримнь

бяцханкапиталаараатомүйлдвэрийгхөдөлгөхөдхүрэлцэхгүйбо‐

лоод том капиталисттай өрсөлдөн тэсч чадахгүй учраас,мөн за‐

рим нь үйлдвэрлэлд шинэ арга нэвтэрсний улмаас мэргэжсэн

ажилньүнэцэнэгүйболсонучраасдоошоопролетарийнэгнээнд

орцгоожбайна.Хүнардынбүхангиаспролетаринарийнхүүдай‐

члагданбүрэлдэжбайна.

Коммуни ст намын тун ха г | 1 4

Пролетари нар хөгжлийн янз бүрийн шатыг дайрч байна.Хөрөнгөтнийэсрэгтэмцэлньпролетарийгбийболохынхамтэхэ‐лжээ.

Анхандааганцнэгэнажилчинтэмцэлхийсээрсүүлрүүгээнэ‐гэн фабрикийн ажилчид тэмцэл хийж, дараагаар нь нэгэн газархөдөлмөрийннэгэнсалбарынажилчид,тэднийгшуудмөлжижбуйнэгэн хөрөнгөтнийг эсэргүүцэн тэмцэнэ. Тэдгээр ажилчин данганцхөрөнгөтнийүйлдвэрлэлийнхарилцааныэсрэгтэмцэхбиш,мөнхүүүйлдвэрлэлийнбагажзэвсгийнэсрэгчтэмцэн,гадаадынөрсөлдөөнтэй таваарыг устган, машиныг эвдэцгээн, фабрикийгшатаан,дундадэртнийүеийнажилчныүгүйболжөнгөрсөнбай‐длыгхүчээрдахинсэргээнбосгохыгоролддогбайна.

Иймшатан дээр байх үед ажилчид улс даяар сарнин тарсанбөгөөдөрсөлдөөнөөрбутарсанөтөлолныбайдалтайбайдаг.Энэүедажилчинолныгнягтруулахньтэднийөөрсдөөнэгдсэнийачүрбиш,гагцхүүөөрийнулстөрийнзорилгыгбиелүүлэхийнтулдбүхпролетарийгхөдөлгөхёстойбөгөөдтэртухайнүедхөдөлгөжча‐дажбайгаахөрөнгөтнүүднэгдсэнээсболоххэрэг.Тиймучраасэнэүедпролетаринарөөрсдийндайсантайхараахантэмцэхгүй,харинөөрсдийндайсныдайсанболоххэмжээгүйэрхтхаантёсныүлдэгд‐эл, газар эзэмшигчид, аж үйлдвэрийн бус хөрөнгөтөн, жижигхөрөнгөтөн нартай тэмцэж байгаа юм. Тийнхүү, бүх түүхийнхөдөлгөөн хөрөнгөтний гарт атгагдаж, ийм байдалд байгуулсанялалтбүхэндаруйхөрөнгөтнүүдийнялалтболно.

Гэтэл аж үйлдвэр хөгжих тусам пролетари нар тооны хувьдөсөхөөрүлбарамүйолноорнэгэндорхурданбөөгнөрч,хүчинньнэмэгдэх тусам хүчээ улам ихээр мэдэрдэг. Машин хэрэглэх ньхөдөлмөрийн ялгааг улам улам үгүй болгож, бараг газар сайгүйажлынхөлсийгнэгэнадилдоогуурхэмжээндоруулахтусампро‐летаринарынэрхашиг, амьдрахбайдалуламулмаархавтгайдаа

Коммуни ст намын тун ха г | 1 5

адил болж ирнэ. Хөрөнгөтнүүд хоорондоо улмаар өрсөлдөцгөөн,түүнээс болж гарах худалдааны хямрал ажилчны хөлсийг уламтогтворгүй болгож, машиныг үргэлжлэн боловсронгуй болгожхийхявдалуламтүргэсэхтусампролетаринарынамьдрахбайдалбүрчбатгүйболж,ганцнэгэнажилчин,ганцнэгэнхөрөнгөтнийхоорондын мөргөлдөөн нь улмаар хоёр ангийн мөргөлдөөнийшинжтэйболжирнэ.Ажилчидхөрөнгөтнийэсрэгэвсэлбайгуулжэхэлнэ. Ажилчид ажлынхаа хөлсийг хамгаалахын тулд хамтрантэмцэнэ. Гарчболохмөргөлдөөнийүед зохих зүйлсээр өөрийгөөхангасан байхын тулд ажилчидбайнгын холбоог байгуулдаг. За‐римгазартэмцэлньилтбослогоболжирнэ.

Ажилчидүеүеялдагболовчтэрньзөвхөнтүрзуурынялалтбайдаг.Тэднийтэмцлийнжинхэнэүрдүнгэвэлчухамтэрхүүшуудамжилтолохньбус,харинуламуламтүгээмэлболжбайгааажилч‐нынэгдэлньболно.Тэрхүүнэгдэлдтомажүйлдвэрийнбийбол‐гож, газар газрын ажилчны хооронд холбоо тогтоон, улам уламөсөннэмэгдэжбайгаазамхарилцааихээхэнтусдөхмийгүзүүлнэ.Тэрхүүхолбооболальчгазартороннутгийнчанартайбайгаатэм‐цлийнүүсвэрүүдийгүндэстнээрээхамрагдахангийнтэмцэлбол‐гонтөвлөрүүлэхэдлчухамхэрэгтэйажээ.Гэвчаливааангийнтэм‐цэлболдаруйулстөрийнтэмцэлмөн.Иймдхөсгийнзамаарболжбайсандундадэртнийүеийнхотынхоннэгдэхдээхэдэнзуунжилхэрэглэсэн ахул орчин үеийн пролетари нар төмөр замын ачаарцөөнхэдэнжилийндоторнэгдэжчаддагболов.

Пролетаринартийнхүүангиболж,түүгээрээулстөрийннамболжбайгуулагдахньажилчныөвөрхоорондынхньөрсөлдсөнөөрмөчтутамдахинэвдэрчбайдагбайна.Тэгэвчугбайгууллагада‐хин дахин байгуулагдаж, улам хүчтэй, улам бат, улам хүчирхэгболж байдаг байна. Тэр байгууллага хөрөнгөтний зарим давхар‐гын хоорондын хагарлыг ашиглан, ажилчны зарим эрх ашгийг

Коммуни ст намын тун ха г | 1 6

хуульёсоорзөвшөөрүүлэнхүлээлгэдэгбайна.Жишээлбэл:Англидарванцагажилхийхтухайхуульгаргуулсныгдурдажболно.

Ерньхуучиннийгмийндоторхимөргөлдөөнньихтөлөвпро‐летаринарынхөгжихявцыгдөхөмболгодогбайна.Хөрөнгөтнүүдүргэлжийнтэмцэлхийжбайдаг,үүнд:эхлээдязгууртныгэсэргүү‐цэн,дараагаарашигсонирхолньажүйлдвэрийнхөгжилтэйзөрүүболсонхөрөнгөтнийөөрсдийнхэсгийгэсэргүүцэн,мөнгадаадбүхолон улсын хөрөнгөтнийг үргэлжид эсэргүүцэн тэмцэж байдаг.Эдгээртүлалдаандхөрөнгөтнүүдпролетаринарыгуриаландуула‐хадхүрч,түүнийтусламжийгэгээрэн,тийнхүүулстөрийнхөдөл‐гөөндоролцуулдаг.Энэучраасхөрөнгөтнүүдөөрсдөө,пролетаринарт өөрийнхөө боловсролын зарим зүйлийг, өөрөөр хэлбэл,өөрийнхөөэсрэгзэвсгийгтаниулжөгдөг.Цаашилбалажүйлдвэрхөгжихдөө ноёрхогч ангийн бүхэл бүхэл давхаргыг пролетариболгодогбуюуадаглаадтэдгээрийнажтөрөхбайдлыгаюулдуч‐руулдгийгбидүзсэнбилээ.Тэрдавхаргуудбаслпролетаринартгэгээрэлболовсролынүлэмжхэнзүйлийгмэдүүлжөгдөг.

Эцэстньангийнтэмцлийгнэгэнтийшболгохцагойртохүед,ноёрхогчангийндотор,мөнбүхийл хуучиннийгмийндоторза‐драхявцнэнхүчтэйширүүнболжирдэгучир,ноёрхогчангийнба‐гаханхэсэгньангиацааргалантэвчээд,хувьсгалтангид,ирээдүйггартаабарихангиднийлнэ.Учириймээсурьдтайжнарыннэгэнхэсэгньхөрөнгөтнийталдоржбайснынэгэнадилодоочхөрөн‐гөтнүүдийннэгэнхэсэгньпролетаринарынталдоржбайна.Ту‐хайлбал,түүхэнхөдөлгөөнийбүхявцыгонолынталаарухварланчадаххэмжээндхүрсэнхөрөнгөтнийүзэлсурталтнуудтэгжбайна.

Хөрөнгөтнүүдийгодооэсэргүүцэжбуйбүхангиасгагцхүүпро‐летаринарлжинхэнэхувьсгалчангиболой.Томажүйлдвэрхөг‐жихийнхамтбусадангибуурануруудаж,сөнөнустана.Харинпро‐летари нар бол даруй том аж үйлдвэрийн өөрийнх нь

Коммуни ст намын тун ха г | 1 7

бүтээгдэхүүнмөн.Дундадязгуурынхан:жижигүйлдвэрийнэзэн,жижигхудалдаачин,гарүйлдвэрчин,тариачинэдцөмдундязгуу‐рын ёсоор аж төрөн оршихыгоо аврахын тулд хөрөнгөтнүүдтэйтэмцдэг.Тийнхүүтэдхувьсгалчбус,хуучныгбаримтлагчидажээ.Тэрчбайтугайтэдтүүхийнхүрдийггэдрэгньэргүүлэхийгэрмэ‐лзэжбайгааучраасхаргисбайна.Тэднийхувьсгалчньюувэгэвэлалсдаа пролетари нарын эгнээнд шилжих, мөн өөрсдийн одоо‐гийнбус,хэтийнхээашигтусыгхамгаалж,пролетарийнүзлийгба‐римтлахынтулдөөрсдийнхөөүзлээсангижирчбайгаагийнхувьдхувьсгалчажээ.

Хуучиннийгмийнхамгийндооддавхаргынялзралтынидэвх‐гүйболхибүтээгдэхүүнболохлюмпенпролетаринарзаримгазар,пролетарийнхувьсгалаархөдөлгөөндтатагданоровч,амьдралын‐хаабүхнөхцөлбайдлынэрхээрбиеэхудалданхаргисхуйвалдаанхийхдуртайажээ.

Хуучин нийгмийн амьдрах байдал нь пролетарийн амьдрахбайдалдхэдийнустжээ.Пролетаридөмчбайхгүйболой;мөнэхнэрхүүхэдтэйгээ харилцах нь хөрөнгөтний гэр бүлийн харилцаатайогттөсгүйажээ.Орчинүеийнажүйлдвэрийнхөдөлмөр,мөнор‐чинүеийнкапиталындарлалньАнглидФранцынхтай,мөнАме‐рикт Германыхтай нэгэн адил учир ажилчны үндэсний аливаашинжийгарчинхаяжээ.

Хуульдүрэм,ёссуртахуун,шашиншүтлэгэнэбүгдцөм,ажил‐чинд бол тэр бүгдийн ар талд хөрөнгөтнүүдийн тухайн нэгэнашигсонирхолнуугданбүгдэгхөрөнгөтниймухарүзлээсцаашгүйболжээ.

Ноёрхлыгтэмцэнолжбайсанурьдынбүханги,өмчлөлийнхөөнөхцөлбайдалдбүхнийгмийгзахирууланамьдралыннэгэнттэм‐цэнолсонбайдлаабататгахыгэрмэлзэжбайсанбүлгээ.Пролетаринар өөрсдийнхөө одоогийн өмчлөлийн аргыг устгавал, улмаар

Коммуни ст намын тун ха г | 1 8

эдүгээ хүртэл байсан өмчлөлийн бүх аргыг устгавал, нийгмийнүйлдвэрлэх хүчнийг байлдан олж сая чадна. Пролетари нартхамгаалбалзохихөөрсдийнгэмээрюмюучбайхгүйбөгөөдэдүгээхүртэл хувийн өмчийг хамгаалан хангаж байсан бүгдийг эвдэхёстойбайна.Эдүгээгээсөмнөгарчбайсанбүххөдөлгөөнболцөөн‐хийнхөдөлгөөнбайсанбуюуцөөнхийнашигтусынтулдболжбай‐санбайна.Пролетарийнхөдөлгөөнболүйолонхийнашигтусынтулдгарсанүйолонхийнбиедаасанхөдөлгөөнмөн.Орчинүеийннийгмийнхамгийндооддавхаргаболохпролетаринаралбанёс‐нынийгмийгбүрэлдүүлэгчолондавхаргындээдоройгцөмийньзадцохихгүйгээрнуруугаатэнийлгэнөндийжчадахгүй.Пролета‐ри нараас хөрөнгөтнийг эсэргүүцсэн тэмцэл нь агуулгаараа бусгэхэд хэлбэрээрээ анхандаа үндэсний тэмцэлбайдаг. Улс бүрийнпролетаринар зүйньюуныөмнөөөрийн хөрөнгөтнүүдийг үгүйхийхёстой.

Бид, пролетаринарын хөгжлийнмаш ерөнхий үешатыг то‐дорхойлохдоо оршиж буй нийгмийн дотор их бага ямар нэгэнхэмжээгээрдалдболжбайгааиргэнийдайныгилтхувьсгалболж,пролетари нар, хөрөнгөтнийг хүчээр түлхэн унагааж, ноёрхлоотогтоохүехүртэлмөрдөнүзлээ.

Эдүгээ хүртэл оршижбайсан бүхнийгэмнь дарлагч дарлаг‐дагчангийнэсрэгтэсрэгбайдалдтулгуурлажбайсныгбидүзлээ.Гэтэл ямар нэгэн ангийг дарлая гэвэл ядахдаа түүний боол мэтамьдрахнөхцлийгхангажөгөххэрэгтэй.Хамжлагахүнхамжлагынбайдалдбайсааркоммуныгишүүнийбайдалдхүрччадсанбайна.Түүнчлэн жижиг хөрөнгөтөн феодалын хэмжээгүй эрхт хаантзасгийнталхиндорбайсаархөрөнгөтөнболжчадсанбайна.Харинорчин үеийн ажилчин аж үйлдвэрийн дэвших тусам өөрийн ан‐гийнамьдрахнөхцөлбайдлынхэмжээнээсуламуламдоошбуураноржбайна.Ажилчингуйлгачинболж,гуйлгачлалньхүнам,эдба‐

Коммуни ст намын тун ха г | 1 9

ялагөсөхөөсилүүхурданөсчбайна.Энэболхөрөнгөтнүүднийг‐мийнноёрхогч анги хэвээр байж чадахгүй болж, өөрийн ангийноршинахуйнөхцөлбайдлыгбүхнийгэмдзохицуулагчдүрэмбол‐гонтулгажболохгүйболсныгилтүзүүлжбайна.Хөрөнгөтнүүдбасбоолоортэжээлгэжбайхынорондбоолыгөөрөөтэжээхиймбай‐далдбууранорсонучраас,басбоолдообоолёсоорамьдрахнөхцө‐лийг хангаж чадахгүй. болсон учраас ноёрхож чадахгүй. Нийгэм,хөрөнгөтнийэрхэндорцаашдаатэсччадахгүйболжээ,өөрөөрхэ‐лбэл,хөрөнгөтнийамьдрал,нийгэмтэйтохирохыгбайжээ.

Хөрөнгөтөн ангийн оршин тогтож, ноёрхох гол нөхцөл боламь хүмүүсийн гарт эд баялаг хуримталж, капитал бий болж,нэмэгдэхявдалмөн.Капиталыноршинтогтнохнөхцөлболхөлс‐нийхөдөлмөрмөн.Элхөлснийхөдөлмөрданганцажилчныхоо‐рондынөрсөлдөөнийгтүшиглэнтогтоно.Ажүйлдвэрийндэвшил‐тийг эсэргүүцэж чадалгүй, өөрийн эрхгүй урагш ахиулагч ньхөрөнгөтнүүд мөн бөгөөд аж үйлдвэрийн энэхүү дэвшилт ньажилчдыг өрсөлдөөнөөр таслан салгахын оронд тэднийг эвлэлхолбоогоорхувьсгалтнэгдэлднягтруулахболно.Тийнхүүтомажүйлдвэр хөгжихийн хамт хөрөнгөтний бүтээгдэхүүн үйлдвэр‐лүүлэн,өмчилжбайсанугүндэссуурьньтэднийхөлдорооссугататагдана. Хөрөнгөтнүүд юуны өмнө булшлагчдаа үйлдвэрлэжбайгаа хэрэг. Хөрөнгөтнүүдийн мөхөж сөнөх, пролетари нарынялждийлэхньнэгэнадилзайлшгүйажээ.

Коммуни ст намын тун ха г | 2 0

II.ПРОЛЕТАРИКОММУНИСТХОЁР

Ер нь коммунистууд, пролетари нартай ямар харилцаатайбайдагвэ?

Коммунистуудболажилчныбусаднамынэсрэгчиглэсэнямарнэгэнтусгайнамогтбишбилээ.

Тэдэнд,нийтпролетаринарынбүхийлашигтусаасөөрямарнэгэнашигэрмэлзэлогтбайхгүй.

Тэдэндпролетарийнхөдөлгөөнийгзахирууланхязгаарлахгэ‐сэнямарнэгэнтусгай”зарчимогтүгүй.

Коммунистуудпролетарийнбусаднамаасялгаатайзүйлньгэ‐вэлнэгтэйгүүр гагцхүүолонүндэстнийпролетарийнтэмцэлдо‐троос, альчүндэстнийхбайялгалгүйбүхпролетарийннийтийнашиг тусыг ялган товойлгож хамгаалдаг бөгөөд нөгөөтэйгүүрпролетарихөрөнгөтөнхоёрынтэмцлийндамжижгараххөгжлийнэлдэвшатандкоммунистуудхэзээчнийтхөдөлгөөнийашигтусыгтөлөөлөгчнарбайдагбайна.

Тиймдээрээскоммунистууд,хэрэгдээрээоронбүхнийажилч‐ны намын хэзээд урагш давшуулан түлхэгч, хамгийн эрс ший‐дэмгийхэсэгньбөгөөдонолынталаарпролетарийнбусадолныгбодвол пролетарийн хөдөлгөөний нөхцөл байдал, явц, нийт үрдүнгухамсарланойлгохталаардавуубайна.

Коммунистуудын ойрын зорилго нь пролетарийн бусад на‐мын адил пролетарийг анги болгож, хөрөнгөтний ноёрхлыгтүлхэн унагаж, пролетари нарт улс төрийн эрх байлдан олгуу‐лахыгзорино.

Коммунистуудын онолын баримтлал нь дэлхийг ямар нэгэншинэтгэгч хүний нээн олсон буюу бодож гаргасан үзэл зарчимдээрхэрхэвчүндэслэхгүй.

Коммуни ст намын тун ха г | 2 1

Коммунистуудынонолынбаримтлалболгагцхүүоршижбуйангийн тэмцлийн бодит харилцааны хийгээд бидний нүднийөмнөболжбайгаатүүхэнхөдөлгөөнийерөнхийилэрхийлэлмөн.Урьдбайсанөмчийнхарилцаагустгахньданганцкоммунизмынонцгойшинжбишээ.

Өмчийнбүххарилцаа,уулаасааүргэлжидтүүхэнхувиралтыгүзэж, үргэлждийнтүүхэнөөрчлөлтөдоржбайсанбайна.Жишээ‐лбэл,Францынхувьсгалфеодалынөмчийгхалаадтүүнийгхөрөн‐гөтнийөмчөөрсольжээ.

Коммунизмынялгагдахшинжгэвэлнийтөмчийгхалахбиш,харинхөрөнгөтнийөмчийгхалахявдал.

Гэтэлорчинүеийнхөрөнгөтнийхувийнөмчгэгчньнэгньнө‐гөөгөөмөлжихмөлжлөг,ангийнэсрэгтэсрэгзөрчилдээрүндэслэ‐сэнбүтээгдэхүүнийтиймүйлдвэрлэхүйбаөмчлөлийнхамгийнэц‐сийн,хамгийнтөгсилэрхийлэлмөн.

Энэутгаарболкоммунистуудонолооганцүгүүлбэрээрилэр‐хийлэнөмчийгустгахявдалхэмээнхэлжболно.

Хувиараа олж авсан, өөрийн хөдөлмөрөөр бий болгосон өм‐чийг, аливаа хувийн эрх чөлөө, үйл ажиллагаа, биеэ даасан бай‐длын гол үндэс болсон өмчийг коммунистууд устгах гэж байнагэжбиднийгзэмлэнбуруушаадагбайлаа.

Хөлс хүчээрээ, өөрөө олж авсан, өөрийнхөө хөдөлмөрөөр ол‐сонөмчгэнээ!Танар,хөрөнгөтнийөмчбийболохынөмнөбайсанжижигхөрөнгөтөн,жижигтариачныөмчийгхэлжбайнауу?Би‐дэндтүүнийгустгахгэснийхэрэгалга.Ажүйлдвэрхөгжихдөөтүү‐нийгустгасан,өдөртутамустгасаарбайна.

Эсхүлтанарорчинүеийнхөрөнгөтний хувийнөмчийг хэлжбайнауу?

Гэтэлхөлснийхөдөлмөр,пролетарийнхөдөлмөрньпролета‐ринартөмчбийболгожбайнауу?Огтхончүгүйшүүдээ.Харин

Коммуни ст намын тун ха г | 2 2

тэр нь капиталыг бий болгож байна. Өөрөөр хэлбэл, хөлснийхөдөлмөрийгмөлждөгбөгөөдтүүнийгдахинмөлжихийнтулдда‐хинхөлснийхөдөлмөриигтөрүүлжбайвалсаяөсдөгтиймөмчийгбийболгожбайна.Энэхүүөмчньорчинүеийнхээбайдлаарболка‐питал хөлсний хөдөлмөр хоёрын зөрчилдөөнөөр хөдөлж байна.Энэхүүзөрчилдөөнийхоёрталыгавчүзье.

Капиталистбайхгэдэгньүйлдвэрлэлийндоторданаминху‐вийнтөдийгүй,мөннийгмийнбайдалтайболногэсэнүгээ.Капи‐тал гэгч бол хамт олны бүтээгдэхүүн бөгөөд гагцхүү нийгмийнолонгишүүнийхамтынажиллагаагаарсаяхөдөлдөг,эцсийнэцэстгагцхүүнийгмийн бүх гишүүдийн хамтын ажиллагаагаар хөдөл‐дөгюм.

Ингэхлээркапиталболаминхувийнбиш,нийгмийнхүчмөн.

Учириймд,хэрэвкапиталыгхамтолны,нийгмийнбүхгишүү‐дийнөмчболговол,тэрньаминыөмчийгнийгмийнөмчболгосонхэрэгбиш.Гагцхүүөмчийннийгмийнчанарөөрчлөгдөнө.Өмчан‐гийнхаачанарыгалдана.

Хөлснийхөдөлмөрийгавчүзье.

Хөлсний хөдөлмөрийн дундаж үнэ бол ажлын хөлснийхамгийнбаганьбуюуөөрөөрүгүүлбэл,ажилчныхньхувьдажилч‐ныамьзуулгыгзалгуулахадчухалхэрэглэгдэхзүйлсийннийлбэрдүнмөн.Учириймдхөлснийажилчинажиллаадөөртөөавчбайгааюмньгагцхүүтүүнийамьдралыгнөхөнзалгуулахаддөнгөжхүрэ‐лцдэг байна. Бусдын хөдөлмөрийг захирах эрхийг бий болгочихтиймилүүдлийгогтгаргадаггүйбөгөөдгагцхүүамьдралыгнөхөнүйлдвэрлэхэд хэрэглэгдэх хөдөлмөрийн бүтээгдэхүүнийг өөртөөтийнхүүолжавдагявдлыгбидустгахгээгүйбайна.Ажилчинхүнгагцхүү капиталыг нэмэгдүүлэхийн тулд амьдарч, ноёрхогч ан‐гийнашигтусыншаардлагабайгаадээрээс зөвхөнамьдарчбай‐дагтиймөмчлөлийнөөдгүйшинжийглбидустгахсанаатайбай‐

Коммуни ст намын тун ха г | 2 3

на.Хөрөнгөтнийнийгэмдамьдхөдөлмөрболгагцхүүхуримталсанхөдөлмөрийгуламихболгохаргахэрэгсэлажээ.Коммунистний‐гэмдхуримталсанхөдөлмөрболгагцхүүажилчныажтөрөнамь‐драх явцыг өргөн, элбэг баян, хялбар болгох арга хэрэгсэл байхболно.Тийнхүүхөрөнгөтнийнийгэмдөнгөрсөнньодоогноёрхожбайна.Коммунистнийгэмдодооньөнгөрснийгноёрхоно.Хөрөн‐гөтний нийгэмд капитал биеэ даасан бөгөөд хүн дүртэй болсонбайдагбайхадхаринхөдөлмөрчинхүнбиеэдаасанбиш,хүндүрээалдсанбайдагбайна.

Иймхарилцаагхүчингүйболгохыгхөрөнгөтнүүдхүнийгболо‐одэрхчөлөөгхүчингүйболгохньгэжхэлдэгбайна!Тэгэхньзөвөө! Нээрээ ч хөрөнгөтөн хүн гэгчийг, хөрөнгөтний биеэ даасанбайдлыг,хөрөнгөтнийэрхчөлөөгхалнагэсэнүгшүү.

Хөрөнгөтнийодоогийнүйлдвэрлэлийнхарилцааныдоторэрхчөлөөгэжхудалдааныэрхчөлөө,худалданөгөхавахынэрхчөлөөгухаарчбайгаахэрэг.

Гэтэларилжаанаймаауствалчөлөөтэйгөөрнаймаалахявдалбас устах ёстой.Чөлөөтэйгөөрнаймаална гэжярьдагнь ерөөсөөэрх чөлөөний тухай манай хөрөнгөтнүүдийн ярьдаг бусад гоёүгийннэгэнадилгагцхүүбоогдмолнаймааныхувьд,дундадэрт‐нийүеийнхотынбоолчлогдмолхүнийхувьдүзвэлямарнэгэнут‐гатайбайжболохоосбиш,харинарилжаанаймаагмөнхөрөнгөт‐ний үйлдвэрлэлийн харилцааг, хөрөнгөтнийг өөрийг нь комму‐нистёсоорустгахтухайдхолбогдолгүйболой.

Танар,биднийгхувийнөмчийгустгахгэжбайнагэжухаанал‐даж байна. Гэтэл та бүхний одоогийн энэ нийгэмд нийгмийнгишүүдийнарваныесөнхувийгхувийнөмчгүйболгочихсонбай‐на.Хувийнөмчтогтожбайхдаагагцхүүарванхувийнесөдньбайх‐гүйболсонучраастогтожбайгааюм.Учириймд,танарнийгмийн

Коммуни ст намын тун ха г | 2 4

асаролонхийгөмчгүйбайхыгчухалшаардлагаболгосонөмчийгустгахгэлээгэжбиднийгзэмлэжбайна.

Ганцүгээрхэлбэл,өмчийгмааньустгахгэлээгэжтанарбид‐нийгбуруушаажбайна.Тэрүнэн,бидүнэхээртэгэхийгхүсэжбай‐на.

Хөдөлмөрийг капитал, мөнгө, газрын рент болгож болохгүйболмогц,товчилжхэлбэл,онцэрхболгожболохнийгмийнхүчинболгожболохгүйболмогцбуюуөөрөөрхэлбэл,аминыөмчийгда‐хинхөрөнгөтнийөмчболгожболохгүйболмогцтанартэрцагаасэхлэн,хүнийгустгалаагэжхэлээрэй.

Тэгэхдээтанархүнгэжхөрөнгөтнөөсбусадхэнийгчүздэггүй,өөрөөрхэлбэл,өмчтөнхөрөнгөтнөөсөөрхүнийгтэгжүзэхгүйгэд‐гээхүлээдэгшүүдээ.Тиймхүнийгүнэхээрустгавалзохино.

Коммунизмболнийгмийнбүтээгдэхүүнийгөмчлөхбололцоогхэнээс ч булаан авахгүй, гагцхүү ингэж өмчлөх аргаар бусдынхөдөлмөрийг боолчлох бололцоог булааж авна. Хувийн өмчийгустгамагцаливааажиллагаазогсож,нийтээрзалхуухойргоболногэжшалтагзаадагбайлаа.

Тиймбол,ажилхийдэгньюучолжавдаггүй,харинолжавдагнь ажил хийхгүй байдаг хөрөнгөтнийнийгэм аль хэдийн залхуухойргоосболжсөнөхёстойбайсанюм.Тийнхүүэлдвээраргасаамхэлдэгнькапиталнэгэнтбайхгүйболхөлснийхөдөлмөрбайхгүйгэжнэгэнюмыгөөрүгээрнуршсанхэрэгболжбайна.

Материаллагбүтээгдэхүүнийгүйлдвэрлэх,өмчлөхкоммунистаргыг эсэргүүцэн татгалзсан бүх шалтаг нь бас оюун ухааныбүтээгдэхүүнийг үйлдвэрлэжөмчлөх аргынэсрэг хандсанбайна.Ангийн өмчийг устгахыг хөрөнгөтнүүд уг үйлдвэрлэлийг устгахмэтээртөсөөлдгийннэгэнадилангийнгэгээрэлболовсролыгуст‐гахньхөрөнгөтнүүдэднийтгэгээрэлболовсролыгустгахтайадилбайдагбайна.

Коммуни ст намын тун ха г | 2 5

Сөнөчихнө гэж хөрөнгөтний харамсан гонсойж буй гэгээрэлболовсролньүйолонхийгмашиныхавсралтболгоногэсэнүгмөн.

Хөрөнгөтнийөмчийгхүчингүйболгохыгтанарэрхчөлөө,гэ‐гээрэл боловсрол, эрх зүй зэргийг хөрөнгөтнийхөө төсөөллийнүүднээс хэмжээд, бидэнтэй маргалдаад байхын хэрэггүй. Танайэрхзүйгэдэгчиньөөрөөтанайангийноршинахуйнматериаллагнөхцөлбайдлаар утга агуулгань тодорхойлогдожөргөмжлөгдөнхуульболсонтанайангийнхүсэлзоригбайдагтайадилтанайүзэлсурталчиньөөрөөхөрөнгөтнийүйлдвэрлэх, өмчлөххарилцааныбүтээгдэхүүндаруймөн.

Танар үйлдвэрлэлийн хийгээд өмчийнхарилцаагаа түүхийнүүднээсбүрэлдэн,үйлдвэрлэлийнхөгжлийнявцаархалагданөөр‐члөгддөгхарилцаамөнбайсаарбайхадбайгальоюунымөнххуульболгожхэлтгийлэнүздэгчинь,урьдноёрхожагааднэгэнтсөнөсөнангийнхтайадилбайна.Танарэртнийгрек‐ромынхийгээдфеода‐лын өмчийн тухай хэлэлцэхэд ухаарч байсанюмаа хөрөнгөтнийөмчийнтухайхэлэлцэхэдухаарччадахгүйболчихдогбайна.

Гэр бүлийг устгах гэв! гэж хамгийн радикал этгээд хүртэлкоммунистуудынэнэшившигтсанаагбуруушаанүзэжбайнагэнэ.

Орчин үеийн хөрөнгөтний гэр бүл гэгч юуг үндэс болгосонбайна? Капитал, амины ашиг хонжлыг үндэс болгожээ. Ийм гэрбүлгүйцэдболовсорсонхэлбэрээргагцхүүхөрөнгөтнүүдийндундбайдагбайна.Гэвчпролетаринар,аргабуюугэрбүлгүйбайж,ни‐йтийнянхандэлгэрсэнньхөрөнгөтнийгэрбүлднэгёснысэлбэгболдогбайна.Хөрөнгөтнийгэрбүлньэнэсэлбэгээүгүйболохынхамтаяндааүгүйболжустана,тэгээдхоёулаакапиталыгустгахынхамтустана.

Эхэцэгньүрхүүхдээмөлжинашигладгийгзогсоохгэжбайнагэжтанарбиднийгбуруушаанауу?Бидиймялыгхүлээнэ.

Коммуни ст намын тун ха г | 2 6

Та нар бас биднийг гэрийн хүмүүжлийн оронд нийгмийнхүмүүжлийг хэрэглэж хүний хамгийн эрхэмсэг сайхан харилцаагустгахгэжбайнагэжхэлжбайна.

Гэтэл та нарын хүмүүжил чинь нийгмээр тодорхойлогдожбайгаабишгэжүү?Нийгмийнхарилцааныдотортанарынолго‐догхүмүүжилчиньнийгмийнтэрхарилцаагаартодорхойлогддогбиш гэжүү?Тэр хүмүүжилчиньнийгмээс сургууль зэргээрдам‐жууланхөндлөнгөөсшуудбуюушуудбусаароролцдогявдлаарто‐дорхойлогддог биш гэж үү? Коммунистууд хүмүүжилд нийгэмхэрхэннөлөөлөхийгсанаанаасаазохиодогюмбишээ,гагцхүүтүү‐нийчанарыгөөрчилж,ноёрхогчангийннөлөөнөөссугататанан‐гижруулдагюмаа.

Том ажүйлдвэрээс болж, пролетаринарындунд гэрбүлийналиваахарилцаабуснинэвдэрч,хүүхдүүддаруйхудалдаалахжи‐рийнюм, хөдөлмөрийнбагаж хэрэгсэлболжирэх тусам гэрбүл,хүмүүжил,эцэгэх,үрхүүхдийнхоорондохдотносогхарилцаагэжхөрөнгөтнүүдийндонгосохньуламчойгутаажбайна.

Гэтэл, коммунистууд та нар эхнэрийг нийтийн болгох гэжбайнагэжбүххөрөнгөтнүүдхоолойнийлүүлэнчалчижбайна.

Хөрөнгөтөнболэхнэрээүйлдвэрлэлийнэгэлнэгэнзэвсэггэжүздэг байна. Хөрөнгөтөн үйлдвэрлэлийн зэвсгийг нийт дундынболгохсанаатайбайнагэжсонсоод,эхнэрийгчбаслтэгэхбайлгүйдээгэхээсондоогоорбоддоггүйбайна.

Тэгэхдээ харин эхнэрийг үйлдвэрлэлийн эгэл нэгэн зэвсэгболгодгийгньчухамустгахгэжбайгааюмбайнагэжогтсанаандньорохгүйбайна.

Ер нь коммунистуудын эхнэрийг албан ёсоор нийт дундынбайдаг юм байна гэж ташааран манай хөрөнгөтнүүд эрхэм ёстөрийнүүднээсайнэмээдгээсилүүинээдэмтэйюмбайхгүйдэгээ.

Коммуни ст намын тун ха г | 2 7

Коммунистуудадэхнэрийгнийтдундынболгоххэрэгцээогтүгүй.Тиймявдалерөөсбарагхэзээнийбайсаарирсэнюм.

Маньхөрөнгөтнүүдалбанёсныянхныгавчярихаабайягэхэдтэдниймэдэлд ажилчныхнь эхнэрохидбайгаагаар ханахгүй ха‐ринчбиебиенийхээаваальгэргийтэйзавхайрансээтгэнэхийгбүрчгойдцэнгэлгэжүздэгбайна.

Хөрөнгөтнүүдийнэрэмбололцохньүнэнхэрэгдээрэээхнэ‐рийгнийтдундынболгосонхэрэгмөн.Коммунистыгбуруушааягэвэл харин та нар өнгөндөө нуун далдалж, цаагуураа эхнэрийгнийтдундынболгодгийгалбанёсоорилэрхийгээрнийтдундынболгохньшивдээ гэжбуруушаажболохсон.Гэтэлодоогийнүйл‐двэрлэлийн харилцааг хүчингүй болоход тэр үйлдвэрлэлийн ха‐рилцаанаасболжэхнэрийгнийтдундынболгодогбуюуөөрөөрхэ‐лбэл:албанёсныбаалбанёсныбусянханүгүйболохньзүйнхэрэгбилээ.

Цаашилбал,коммунистыгэхорон,үндэстнийгүгүйхийхгэжбайна гэж буруушаадаг. Ажилчин хүнд эх орон байдаггүй учиртэднээсүгүйюмыгбулаажболохгүйбизээ.Пролетаринарюуныөмнөөөрийнулстөрийнноёрхлыгтэмцэнолж,үндэснийангибо‐лондэвшиж,улсүндэстэнболжтогтнохёстойучир,өөрөөүндэс‐ний чанартай байх хирнээ хөрөнгөтнүүдийн ухдагаас харин өөрчанартайбайхюм.

Үндэсний онцлог, улс түмний эсрэг тэсрэг байдал нь хөрөн‐гөтөн хөгжиж худалдаа чөлөөтэй болж, дэлхийн зах зээл бийболж,ажүйлдвэрийнүйлдвэрлэлнэгэнхэвянзболж,түүндтохи‐рохамьдралынбайдалбийболохынхамтуламулмаарарилжбай‐на.

Пролетарийн ноёрхол нь тэдгээрийн арилахыг улам түрг‐эсгэнэ.Адаглаад соёлиргэншилбүхийулсуудынхүчинчармайл‐

Коммуни ст намын тун ха г | 2 8

тыгнэгтгэхньпролетарийнэрхчөлөөтэйболоханхнынөхцөлийннэгболно.

Нэгэн хүн нөгөөгөө мөлжихийг хир зэрэг устгавал, мөн тэрхирээрнэгүндэстэннөгөөгөөмөлжихёсустана.

Улсүндэстнийдоторхиангиудынхарилцанэсрэгтэсрэгбай‐дал үгүй болохын хамт улс үндэстнүүдийн харилцан дайсагнахбайдалустана.

Коммунизмын эсрэгшашин, гүн ухааны, ернь үзэл суртлынүүднээс яллан буруушааж байгаа зүйлийг нарийвчлан үзэхийнхэрэгалгабайна.

Хүнийамьдралыннөхцөлбайдал,тэднийнийгмийнхарилцаа,тэдний нийгмийн ахуйг хувьсахад бас тэдний санаа бодол, үзэл,ойлголт, ганц үгээр хэлбэл, тэдний ухамсармөн өөрчлөгддөгийгойлгоходонцынихухаанзараххэрэгбайнауу?

Үзэлсанаанытүүхболоюуныүйлдвэрлэлньматериаллагүй‐лдвэрлэлтэйхамтөөрчлөгддөгийгнотолжбайгаабусюувэ?Альчцаг үеийнноёрхогч үзэл санаань хэзээдмөнхүү үеийнноёрхогчангийнүзэлсанаабайсанбайна.

Бүх нийгмийг хувьсгалжуулдаг үзэл санаа гэж ярьдаг. Тэгжярихдаа хуучин нийгмийн дотор шинэ нийгмийн элемент бийболж,хуучинамьдралыннөхцөлзадрахынхамтхуучинүзэлсанааэнзэрэгцэнзадарчбуйбаримтыгүгүүлжбайгаахэрэг.

Эртнийдэлхийдахинэцэсболохгэжбайхадэртнийшашингхристосыншашиндийлсэнбилээ.ХристостныүзэлсанааXYIIIзуу‐ныүеэссоёнгэгээрүүлэхүзэлсанааныцохилтондсөнөхөдфеода‐лыннийгэм, тэр үед хувьсгалчбайсан хөрөнгөтөнтэйүхлийнхээтулалдааныг хийж байсан билээ. Шашин, сүсэг бишрэлийг эрхчөлөөтэй болгох үзэл санаа нь эрдэм мэдлэгийн талаар зөвхөнчөлөөтөрсөлдөөнноёрхохявдлыгилэрхийлсэнажээ.«Гэтэл»ша‐шиншүтлэг,ёссуртахуун,гүнухаан,улстөр,цаазхуулийнүзэлса‐

Коммуни ст намын тун ха г | 2 9

наазэрэгзүйлтүүхэнхөгжлийнявцадөөрчлөгдсөөрирсэнболха‐риншашиншүтлэг,зансуртахуун,гүнухаан,улстөр,цаазхуульхэ‐зээдэнэхүүүргэлждийнөөрчлөлтдундхэвээрүлдсээрирсэнюм.

Бас нийгмийн хөгжлийн бүх үе шатнаа адилхан байдаг эрхчөлөө,үнэншударгууёсгэхзэргийнмөнхүнэнбайдаг.Гэтэлком‐мунизммөнхүнэнийгүгүйболгож,басшинэтгэнсэлбэхийнорондшашин шүтлэг, зан суртахууныг үгүй болгож байна. Тэгэхлээркоммунизмтүүхэнхөгжлийнөмнөхбүхявцыгзөрчижбайнагэжбидэндхэлэхбизээ.

Ингэжзэмлэнбуруушаахынучирньюувэ?эдүгээхүртэлбай‐санбүхнийгмийнтүүхбололонүедолонянзаартогтожбайсанангийнзөрчилдөөндундуурявжирсэнбайна.

Гэвчтэрзөрчилдөөнямарчхэлбэртэйболжбайсанялгаагүй,нийгмийннэгхэсэгньнөгөөхэсгээмөлжихньтэрөнгөрсөнбүхүеийн нийтлэг баримт болжээ. Ийм учраас үе бүхний нийгмийнухамсар олон янз, ялгамжаатай байвч ангийн эсрэг тэсрэг бай‐длыгбүрмөсөнустгахад саягүйцэдустахтухайннийтлэгхэлбэрдотор,тухайлбалухамсрынхэлбэрдоторхөдөлжбайдгийггайхахгазарүгүй.

Коммунистхувьсгалболөнгөрсөнүеэсзалгамжилжавсанөм‐чийнхарилцаагтунэрсшуудаартаслахболно.Элхувьсгалынхөг‐жихявцандөнгөрсөнүеийнүзэлсанаагэрсшуудтаслахньгайхал‐тайхэрэгбишбилээ.

Гэсэн ч хөрөнгөтнүүдээс коммунизмын өөдөөс маргадагийгавч хэлэлцээд яахав дээ. Ажилчны хувьсгалын анхны алхам ньпролетаринарыгноёрхогчангиболгож,ардчилсанёсыгбайлданолохявдалмөнгэжбиддээрүзсэнбилээ.

Пролетари нар алхам алхмаар ахисаар хөрөнгөтнүүдээс бүхкапиталыг булаан авч, үйлдвэрлэлийн бүх зэвсгийг улсын буюуөөрөөр үгүүлбэл, ноёрхогч ангийн хувиар зохион байгуулагдсан

Коммуни ст намын тун ха г | 3 0

пролетарийнгарттөвлөрүүлээд,үйлдвэрлэххүчнийнийтхэмжээгаль болох түргэнээр их болгохын учир улс төрийнхөө ноёрхлыгашиглана.

Энэболанхгагцхүүөмчийнэрх,хөрөнгөтнийүйлдвэрлэлийнхарилцаандэзэрхэнхалдахаргаарлбүтэхёстойболно.Өөрөөрхэ‐лбэл,эдийнзасгийнталаардутуудулим,чадалмуутайгэжүзэгдэхболовч яв явсаар, хирээсээ даваад үйлдвэрлэлийн бүх аргыгхувьсган өөрчлөхөд зайлшгүй хэрэглүүр болох арга явууллагыгхэрэглэснээрбүтэхёстойболно.Эдгээраргаявууллагаулсулсадондообайхньзүйнхэрэг.Гэвчхамгийнтэргүүнийорнуудадгазарсайгүйхойнохьаргахэмжээгхэрэглэжболохнь:

1. Газрынөмчийгхураанавч,газрынтүрээсийгулсынзарла‐гыгнөхөхзүйлболгох.

2. Өсгөннэмэгдүүлэхөндөртатвартатах.

3. Өвлөхэрхийгхэрэгсэхгүйболгох.

4. Гадаададоргогсод,самуундэгдээгсдийнхөрөнгийгхураах.

5. Улсынкапиталбаонцэрхбүхийулсынбанкаарзээллэгийгулсынгарттөвлөрүүлэх.

6. Бүхтээврийгулсынгарттөвлөрүүлэх.

7. Улсын фабрик, үйлдвэрлэлийн багаж зэвсгийн тоогнэмэгдүүлэх,хамтынтөлөвлөгөөёсооргазрынчанарыгсайжруу‐лан,сулгазрыгтариалангийнгазарболгох.

8. Бүгдээр нэгэн адил заавал хөдөлмөрлөх, мөн аж үйлдвэ‐рийнармиудыгбайгуулах,ялангуяатариалангийнажилд.

9. Тариалангажүйлдвэртэйхослуулах,хотхөдөөгийнхоорон‐дынялгаагаажмаарарилгахаддөхөмболгох.

10. Бүх хүүхдийг үнэ төлбөргүйгээр нийгмээс хүмүүжүүлэх,фабрикт хүүхдийг ажиллуулдаг одоогийн хэлбэрийг арилгаж,хүмүүжлийгматериаллагүйлдвэрлэлтэйхослуулахзэрэгболно.

Коммуни ст намын тун ха г | 3 1

Хөгжлийн явцад ангийн ялгаа арилж бүх үйлдвэрлэл эвлэ‐лдсэнхүмүүсийнгарттөвлөрсөнтэрцагтнийтийгзахирахзасагнь улс төрийнхөөшинж чанар алдана. Уг үгийнжинхэнэ утгаарбол улс төрийн засаг гэгч нь даруй нэгэн анги нөгөө ангиа да‐рахынтулдзохионбайгуулсанхүчинболой.Хэрэвпролетаринархөрөнгөтнийгэсэргүүцэнтэмцэхдээзаавалангиболжнэгдэн,мөнхэрэвхувьсгалаарөөрийгөөноёрхогчангиболгож,тийнхүүноёр‐хогчангийнхувиарүйлдвэрлэлийнхуучинхарилцаагхүчээруст‐гахaваастэрхүүүйлдвэрлэлийнхарилцааныхамтангийнзөрчил‐дөөнийоршинахуйннөхцөлийгустгаж,ерньангийгустган,түү‐гээрээангийнхувиарноёрхохөөрийнхөөноёрхлыгустгахболно.

Ангибаангийнзөрчилдөөнбүхийхуучин,хөрөнгөтнийнийг‐мийнорыгхүнбүрийнчөлөөтэйхөгжинболовсрохньбүххүмүү‐сийнчөлөөтэйхөгжихийннөхцөлболохэвлэлхолбооэзэлнэ.

Коммуни ст намын тун ха г | 3 2

III.СОЦИАЛИСТКОММУНИСТУТГАЗОХИОЛ

1.Харгиссоциализм

а)Феодалынсоциализм.

Франц, английн язгууртан түүхт байдлаараа, орчин үеийнхөрөнгөтнийнийгмийнэсрэгшогзохиолбичихучиртайбайжээ.Францын1830оны7дугаарсарынхувьсгал,мөнАнглийнпарла‐ментынреформынхөдөлгөөндэдгээрязгууртан,жигшигдсэнцо‐ройндэвшигсдэддарагджээ.Дахинулстөрийнноцтойтэмцэлгэжярих аргагүй болжээ. Язгууртан гагцхүү ном зохиолын тэмцэлхийжболохтойбайлаа.Гэвчномзохиолынзүйлдчсэргээнбосгохүеийнхуучинүггорьгүйболсонбайв.Хүнийсэтгэлийгбиедээта‐тахынучирязгууртанөөрийнашигтусыгбодохыгбайгаадхөрөн‐гөтний эсрэг яллах актыг зохиохдоо гагцхүү мөлжигдөн байгааажилчин ангийн ашиг тусынтөлөө тэгжбайгаамэт дүр үзүүлэхёстойболсонбайв.Язгууртан,шинээзнээхочилсонбичгийгзохи‐ожсэтгэлээтэжээгээдтүүндаюулучрахньгэжмууёрлоншивнэжбайв.

Тийнхүү тал хувь нь гомдол, тал хувь нь хочлол бичиг, талхувьньөнгөрснийцуурай,талхувьньирээдүйнзаналболсонбө‐гөөдзаримдаагашуун,хортойхурцбуруушаалүгээрхөрөнгөтнийголзүрхийгчичдэгболовч,орчинүеийнтүүхийнявцыгухаарчогтүлчадахаараатунинээд хүрэлттэйфеодалын социализмийнхүүбийболжээ.

Язгууртнуудардолныгбиедээтатандагуулахынтулдпроле‐тарийнгуйлгачнышуудайгтугмэтбариндалладагбайжээ.Гэтэлардолонязгууртныхойноосдагахбүртээбөгсөндньхуучинфео‐далынтамгатэмдэгбайгааг хараадтохуурхантачигнаталинээжтарханзугтдагбайлаа.

Коммуни ст намын тун ха г | 3 3

Ийминээдэмтжүжгийгфранцынлегитимистыннэгэн хэсэг,мөн“ЗалууАнглийнхан”тоглонтавьдагбайв.

Феодалууд өөрснийхөө мөлжих аргыг хөрөнгөтний мөлжихаргаас ондоо байсан гэж нотолж байхдаа одоо нэгэнт өнгөрсөншалөөрнөхцөлбайдлындундмөлжижбайснаамартчихдагбайна.Тэднийноёрхожбайхадорчинүеийнпролетарибайгаагүйгэжза‐ахдаа орчин үеийн хөрөнгөтөн бол чухам феодалын нийгмийнбайгууллаас зайлшгүй гарч ирсэн үр нь байсан гэдгийг мартажбайна.

Гэвчтэдшүүмжлэлийнхээхаргисшинжчанарыгнуухньтунбага учир хөрөнгөтнүүдэд гол ял тулгахдаа хөрөнгөтний ноёрх‐лынүесбүххуучиннийгмийнёсдэглэмийгдэлбэүсэргэхангихөг‐жижирсэнгэцгээдэгбайна.

Ерньпролетаринарыгхөрөнгөтнүүдтөрүүлжбайнагэхээсээхувьсгалтпролетаринарыгтөрүүлжбайнагэжхөрөнгөтнийгтэдилүүбуруушаадагбайна.

Элучиртэдулстөрийнпрактикажилхэрэгдээражилчинан‐гийнэсрэгаливаахүчирхийлэхаргаявууллагадоролцдогбөгөөдерийн байдалд гоё сайхан үг хэлдэгмөртөө алтан алимыг түүц‐гээн авч, шударгуу журам, янаг амраг, нэр төрийг хонины ноос,чихрийнлууван,цагаанархинынаймаагаархэнэгчүгүйарилждагбайна.

Харламхэзээдфеодалтайхөтөлцөнявжбайсантайадилхарламнарынсоциализмньфеодалынсоциализмтайхөтөлцөнявжбайна.

Христосын шашны хатуужлыг социализмын өнгөтэй болгохшиг амарханюм огт байхгүй. Христосыншашин бас хувийн өм‐чийг,мөнэрэмбололцохёсхийгээдзасагтөрийгэсэргүүцэжбай‐санбишбилүү?Орондньбуянхийтүгэй,гуйланчилтугай,гэрлэхёсыгтэвчиж,үрудмыгтаслан,сүмхийдэдсууж,шашныгэрхэмлэ‐

Коммуни ст намын тун ха г | 3 4

түгэйгэжэсномлодогсонбишбилүү?Христосыншашинтнысоци‐ализм,язгууртнысэтгэлийнхорсолдээрхарламынцацдаграша‐анмөн.

в)жижигхөрөнгөтнийсоциализм

Феодалын язгууртан гэдэг бол хөрөнгөтөнд ховх татуулаадорчинүеийнхөрөнгөтнийнийгэмдамьзуухбайдалньуламдор‐дон,мөхөжбайсанганцангибиш,дундадэртнийжижигхарцуул,жижиг тариачин бол орчин үеийн хөрөнгөтний урьд үеийнхэнбайжээ.Ажүйлдвэрхудалдааныталаартөдийлхөгжөөгүйулсадэнэхүүангихөгжинбайгаахөрөнгөтнийхажуугаарбасөнөөбол‐толголзалгажбайна.

Орчинүеийнсоёлиргэншилхөгжсөнулсадпролетарихөрөн‐гөтөнхоёрынхоорондтээнэгэлзэж,хөрөнгөтөннийгмийннэмэгд‐эл хэсгийн хувиардахиндавтанбийболдогшинэжижиг хөрөн‐гөтөнбийболлоо.Гэтэлөрсөлдөөнэнэангийнгишүүдийгүргэлжпролетарийнэгнээндтүлхэноруулжбайдагбөгөөдтэдтомажүй‐лдвэрийгхөгжихийнхамторчинүеийннийгмийнбиедаасанхэсэгболжбайхаабүрмөсөнзогсоодорондньхудалдаа,ажүйлдвэр,та‐риаландээражилхянагчбойдоо,зарлагуудбийболохцагойртожбайгаагүзэжэхэлжбайна.

Бүх хүн амын тэн хагасаас илүү хувь нь тариачин байгааФранцмэтулсадхөрөнгөтнийгэсэргүүцэнпролетарийнталдоро‐од хөрөнгөтний байгууллыгшуүмжлэхдээ жижиг хөрөнгөтөн бажижигтариачныхэмжүүрийгхэрэглэж,ажилчныүйлсийгжижигхөрөнгөтнийүүднээс хамгаалжбайсан зохиолчнар гарчирэхньзүй ёсны хэрэг байлаа. Жижиг хөрөнгөтний социализм ийнхүүүүсчээ.СисмондиганцФранцадчбиш,мөнАнглидчиймэрхүүномзохиолыгтолгойлжбайна.

Коммуни ст намын тун ха г | 3 5

Энэсоциализморчинүеийнүйлдвэрлэлийнхарилцаандзөр‐чил байгааг тун хурцмэргэнээр гаргажээ.Мөн эдийн эасагчдынхуурамч өмгөөлөлтийг илрүүлэв. Машинт үйлдвэрлэлийн бахөдөлмөрийнхуваарийнхорхөнөөл,капиталгазарэзэмшилхоё‐рынтөвлөрүүлэлтхийгээдхэтүйлдвэрлэл,хямрал,жижигхөрөн‐гөтөнбатариачнызайлшгүйсөнөх,пролетаринарүгүйрэх, үйл‐двэрлэлэмхзамбараагүйболох,эдбаялгийгхэтэрхийтэгшбусаархуваарилах,олонулсүндэстэнхарилцанажүйлдвэрийнхөнөөлтбайлдаан хийх, хуучин ёс заншил, хуучин өрх гэрийн харилцаа,хуучинүндэстнийзадрахыгняцаажболшгүйгээрнотолжээ.

Гэвчэерэгагуулгаарааэнэсоциализмньнэгболүйлдвэрлэ‐лийнбаарилжааныхуучинхэрэгслийгсэргээн,түүнийхамтмөнөмчийнхуучинхарилцаа,хуучиннийгмийгсэргээхийгхүсэхбуюуэсвэл орчин үеийн үйлдвэрлэл, арилжааны хэрэгслийг үүндэвдүүлсэнбуюуэвдүүлэхёстойбайгааөмчийнхуучинхарилцаандхар хүчээр дахин чихэн оруулахыг эрмэлздэг байна. Энэ хоёрыналь алин дээр энэ социализм нэгэн адил харгис бөгөөд утопикбайна.

Түүнийхэлдэгэцсийнүггэвэлажүйлдвэртцехийнбайгуулалсэргэж,патриархалхөдөөажахуйтайболногэдэгюм.Энэчиглэлцаашдынхаа хөгжилд аймхайгаар гомдол өгүүлэх байдалдшилжжээ.

с.германыбуюу“үнэн”гэгчсоциализм

с.германыбуюу“үнэн”гэгчсоциализмНоёрхогчхөрөнгөтнийталхин дор үүсээд тэр ноёрхлыг ном зохиолд эсэргүүцсэн тэмц‐лийнилэрхийлэлболсонФранцынсоциалистбакоммунистутгазохиолГермандхөрөнгөтнүүдфеодалынхэмжээгүйэрхтёсыгдөн‐гөжсаяэсэргүүцэжэхэлжбайсанүедшилжижочсонбилээ.

Коммуни ст намын тун ха г | 3 6

Германыгүнухаантан,хагасдутуугүнухаантан,сайханүгтэн,Францаас Германд эдгээр зохиолыгшилжүүлэхийн хамт гагцхүүФранцын амьдралын нөхцөл мөн нэгэн адил шилжиж очоогүйгумартаад тэр ном зохиолыг улайраншүүрч авлаа. Германы нөх‐цөлдФранцынутгазохиолшуудажилхэргийнхамагчанарыгал‐даж, дан ганцном зохиолынурсгалынчанартайболжирээд, хү‐ниймөнчанарынбиеллийнтухайзавчөлөөихтэйхүмүүсийнхийбодлогошролшигүзэгдэхёстойбайжээ.ТийнхүүФранцынанхныхувьсгалыншаардлаганьXYІІІзууныГерманыгүнухаантандгаг‐цхүү «практик оюуны» шаардлага төдий утгатай байсан бөгөөдфранцынхувьсгалтхөрөнгөтнийзоригхүслийнилрэлньданзо‐риг хүсэл ямар байвал зохих, үнэхээр хүний зориг хүслийн хуу‐лийнутгачанартайюмшигээртэднийнүдэндүзэгддэгбайжээ.

Германы бичгийн хүмүүсийн бүх ажил нь гагцхүү францыншинэсанааггүнухааныхуучинойлгоцтойгооэвлэрүүлэхбуюучу‐хам дээрээФранцын үзэл санааг өөрийнхөө гүн ухааны үүднээстогтоонмэдэжавахадоршижбайв.

Тэгжтогтоонмэдэжавахньерньхарийнхэлийгхэрхэнтогто‐онмэдэжавдагтайадилаарбуюуорчуулахаргааргүйцэтгэгджээ.

Харламнарэртнийбөөгийншашинтныүеийнсонгодогзохи‐олыгбичсэнсудрынэхбичгийндээгүүрнькатоликшашныхааху‐тагт нарын шал дэмий намтрыг бичдэг байсан нь мэдээжийнхэрэгбилээ.Харингерманыбичгийнхүмүүсфранцынёсонбусынутгазохиолыгшалөмнөөгөөроролджээ.Тэдфранцынэхбичгийндоогуур нь гүн ухааныхаа дэмий балай зүйлийг бичиж орхидогбайжээ.Жишээлбэл: мөнгөний харилцаагшүүмжилсэнфранц эхбичигттэд«хүниймөнчанарыгхагацуулансалгахнь»гэжбичихбуюухөрөнгөтнийтөрийгшүүмжилсэнзүйлднь«ерөнхийБүхНи‐йтийнноёрхлыгхалахнь»гэхзэргээрбичдэгбайв.

Коммуни ст намын тун ха г | 3 7

Тэд францын онолыг өөрийнхөө гүн ухааны хоосон чаминүгээрийнхүүарилжинсольсноо«үйлдэхүйнгүнухаан»,«үнэнсо‐циализм»,«социализмынтухайгерманышинжлэхухаан»,«социа‐лизмыггүнухаанаарүндэслэсэннь»гэхзэргээрнэрлэдэгболжээ.

Тийнхүүфранцынсоциалист,коммунистномзохиолынагуул‐гыг ингэж бүрмөсөн саармагжуулжээ. Тэгээд герман хүний гарторсонтэрзохиолнэгэнтнэгэнангинөгөөангийнхааэсрэгтэмцсэ‐нийгилэрхийлэхчанарааалдсанболохооргерманхүн,«францхү‐нийганцталыгхэлтгийбаримтлагччанараас»давуудээгүүрбол‐лоо,жинхэнэхэрэгцээнийоронд,үнэнийгхүсэххэрэгцээгхангажбайна,пролетарийнэрхашгийнорондямарчангидхаръяагүйбө‐гөөдерөөсүнэндээбайдаггүйгагцхүүгүнухааныфантазийнбу‐дант тэнгэрт байгч ерөөсөө л хүний буюу хүний мөн чанарынашигтусыгөмгөөлөнхамгаалжбайнагэжитгэсэнбайжээ.

Болхидасгалааэрхэмчухалгэждэлхийдахиндөндөрдуугаарзарлаж байсан германы социализм яван явсаар өөрийнхөө хэтёсорхонгэмбуруугүймэтбайдагбайдлааалджээ.Германы,ялан‐гуяаПруссийнхөрөнгөтнүүдээсфеодалхийгээдганцаарааэзэрхэххаант ёсыг эсэргүүцсэн тэмцэл буюу ганц үгээр хэлбэл либералхөдөлгөөнньуламуламноцтойболжирэв.

Социалист шаардлагыг тийнхүү улс төрийн хөдөлгөөнийэсрэгтавьж,либерализм,төлөөлөгчдийнёстзасагтөр,хөрөнгөт‐ний өрсөлдөөн, хөрөнгөтний хэвлэлийн эрх чөлөө, хөрөнгөтнийхуульцааз,хөрөнгөтнийэрхчөлөө,тэгшёсыгуламжилжирсэнха‐раалаарзүхэж,хөрөнгөтнийтэрхөдөлгөөндардолонхамгааалда‐хаас өөр юу ч хожихгүй гэж тэдэнд номлох хүсэлтэй завшаан«үнэн» гэгч социализмд тохиолджээ.Францыншүүмжлэлнь ор‐чинүеийнхөрөнгөтнийнийгмийгоршинахуйнзохихматериал‐лагнөхцөлтэй,мөн зохих улс төрийнүндсэн хуультай хөрөнгөт‐нийнийгэмбайхюмгэжүзэжбайсныгбуюуөөрөөрхэлбэлтэрбүх

Коммуни ст намын тун ха г | 3 8

урьдчилсан нөхцөлийг Германд зөвхөн тэмцэн олох тухайүгүүлэгдэжбайсангэгчийгФранцыншүүмжлэлийнарчаагүйцуу‐райньбайсанГерманысоциализмтунцагийгньолжмартжээ.

Харлам,сургуулийнбагш,үхширсэнюнкерүүд,түшмэлнарынзэрэгбараабологчнартай германыхэмжээгүй эрхт засгийн газ‐руудад германы социализм нь өмнөөсөө аюултайгаар довтолжбайгаахөрөнгөтнүүдийнэсрэгхэрэглэхаятайханайвальмануухайболжөгсөнбайна.

Германы социализм нь эдгээр засгийн газраас германыажилчны бослогыг занчуур ташуур, бууны сумаар няцаан даржбайсандээрньамттайханнэмэрболжөгсөнбайна.

Тийнхүү«үнэн»гэгчсоциализмньзасгийнгазрынгартгерма‐ны хөрөнгөтний эсрэг хандуулсан зэвсэг болж байхын хамт басхаргисэтгээдийнашигтус,германыхарцуулынашигтусынилэр‐хийлэлньмөншуудболжбайсанбайна.ГермандXYIзууныүеэсүезалгамжлан ирээд энэ тэр ямар нэгэн хэлбэрээр дахин дахинүүсэгчжижигхөрөнгөтнүүдньоршинбуйбайгууллыннийгмийнжинхэнэүндсэнсуурьньбайжээ.

Тэрхүү жижиг хөрөнгөтнийг үлдээх нь германд тогтнон ор‐шижбуйбайгууллыгхэвээрүлдээхгэсэнхэрэг.Тэдхөрөнгөтнийажүйлдвэр, улстөрийнноёрхлооснэгталааркапиталбөөгнөрс‐нөөс,нөгөөталаархувьсгалчпролетаринарынөсөлтөөсболж,за‐йлшгүйсөнөхөөэмээнхүлээж,энэхоёрдайсныг«үнэн»гэгчсоци‐ализмганцчулуугаарцохинобайхгэжүзэжбайсанучир, «үнэн»гэгчсоциализмньхижигмэтдэлгэрчбайв.

Эцэнхийхатингархэдэн«мөнхүнэнээ»Германысоциалистуудийнхүү бясалган сэтгэх хоосон бодлогоор сүлжин нэхэж, уранүгийнчаминцэцэгхатганчимж,уяранбахадсанынулимсшингэ‐сэнмэдлэгийнцаадахнөмрөгөөрбүтээсэнньэнэмэтийнамьтны

Коммуни ст намын тун ха г | 3 9

дундтэднийбараагуламихээр гүйлгэнборлуулахад гагцхүүтусболжөгсөнбайна.

Германы социализм чмөн энэхүү харчуудын сүр бадруулсантөлөөлөгчньболохтавилантайгааөөрөөчуламуламухамсарлажбайв.

Германүндэстнийгүлгэржишээүндэстэнгээд,германыхар‐чуудыгүлгэржишээхүнгэжтэрсоциализмзарлав.Энэхүүхарчуу‐дындордөчүүхэнявдалбүхнийгүнэнчанараасньшалондообол‐госон нарийннууц, социалист эрхэм утгатай болгожээ. Германысоциализм нь эцэстээ хүртэл тууштай байсаар коммунизмын«бүдүүлгээрэвдэнсүйтгэх»чиглэлийнөөдөөсилтэсэргүүцэж,альчэтгээдэдхэлбийхгүйэрхэмсгээаливааангийнтэмцлээсдээгүүрбайнагэжзарлантунхаглав.Германдсоциалистбуюукоммунистгэдэгнэртэйгарчбайгаазохиолуудынтунцөөхнөөсбусадньцөмтархитолгойэргүүлэхтиймбузарзохиолмөн.

2.ХУУЧНЫГБАРИМТАЛСАНБУЮУХӨРӨНГӨТНИЙСОЦИАЛИЗМ

Хөрөнгөтний нэгэн хэсэг нь хөрөнгөтний нийгмийн тогтно‐лыгбататгaxгэжнийгмийнэмгэгийганагаахсанаатайбайна.

Үүндэдийнзасагч,хүнийгэнэрэгч,өршөөнгүйнёсыгхамгаа‐лагч, хөдөлмөрчдийн ахуйбайдлыг сайжруулагч, буяныүйлсийгбүтээгч, адуусан амьтныг тамлан зовоогчдыг жигшигч нар, ар‐хийгтэвчихнийгэмлэгүүдийгбайгуулагчнарынзэрэгянзбүрийнявганреформчидбагтана. Хөрөнгөтний энэ социализмнь бүрэнбүтэнсистемболжболовсруулагдажбайсанудаабий.

Коммуни ст намын тун ха г | 4 0

Жишээ болгож Прудоны «гуйланчлалын философийг» үгүү‐лье.

Социалист‐хөрөнгөтнүүд орчин үеийн нийгмийн тогтнолынүндсэннөхцөлийг гагцхүү түүнээс зайлшгүй гарах аюул тэмцэл‐гүйгээр үлдээхийг хүсэжбайна. Орчин үеийннийгмийг хүсэхдээтүүнийг задруулан хувьсгалжуулдаг зүйлгүйгээр хүсэж байна.Пролетаригүйгээрхөрөнгөтнийгхүсэжбайна.Хөрөнгөтнийноёр‐хожбайгааертөнцболертөнцийнхамгийнсайнньмөнгэжтэдэндаргагүй үзэгддэг болой. Хөрөнгөтний социализм нь сэтгэл засахэнэ бодлоо хагас буюу бүтэн ямар нэгэн систем болгон болов‐сруулж байна. Пролетари нарыг тэр системийг биелүүлж, шинэИерусалимдорноуу гэжурихдаа уг чанартаапролетарийгодоо‐гийн нийгэмд хэвээр үлдээгээд, гагцхүү тэр нийгмийг жигшинүзүүштэйюмгэжбоддогообольтугайгэжшаарддагбайна.

Энэхүү социализмын арай багавтар системчилсэн боловчажилхэргийнталаарилүүтэйнэгэнхэлбэрньулстөрийнямарнэ‐гэнөөрчлөлттусболохгүй,гагцхүүажтөрөхийнматериаллагнөх‐цөл,эдийнзасгийнхарилцааныбайдалөөрчлөгдвөлсаяашигту‐стай болно гэж ажилчин ангид ойлгуулахыг оролдон, аливаахувьсгалтхөдөлгөөнийгүлойшоонжигшүүлэхийгхичээдэгбайв.Гэтэл энэхүү социализм, амьдралынматериаллагнөхцлийн өөр‐члөлтгэхдээгагцхүүхувьсгалтзамаарбиелэгдэх,хөрөнгөтнийүй‐лдвэрлэлийнхарилцаагустгахявдлыгхэлдэггүй,харинэнэхүүүй‐лдвэрлэлийнхарилцаандээрүндэслэсэнучиркапиталхөдөлмөрхоёрын харилцаанд ямар ч өөрчлөлт гаргахгүй, сайндаа хөрөн‐гөтөндтүүнийноёрхохзардлыгхэмнэн,түүнийтөрийнажахуйгхялбарчлахзасагзахиргааныталынзасалөөрчлөлтюмгэжойлго‐догбайна.

Хөрөнгөтний социализмбол илтгэгчийн хоосон үг болохдоосаяхамгийнтохирсонилэрхийлэлтэйболжбайгааньтэрээ.

Коммуни ст намын тун ха г | 4 1

Чөлөөтхудалдаа!энэболажилчинангийнашигтусынтөлөөюм,хамгаалахгааль!энэболажилчинангийнашигтусынтөлөөюм,ганцганцаарньхорихгяндан!энэболажилчинангийнашигтусынтөлөөюмгэдэгньхөрөнгөтнийсоциализмынэцсийнганцчинүнэнүгдаруймөн.

Хөрөнгөтний социализм нь хөрөнгөтөн бол хөрөнгөтөн мөнбөгөөдэнэньажилчинангийнашигтусынтөлөөюмгэжхэлдэгторшино.

3.ШҮҮМЖЛЭЛТУТОПИСОЦИАЛИЗМХИЙГЭЭДКОММУНИЗМ

Бидэнэдээрорчинүеийналивааиххувьсгалдпролетарийншаардлагыгилэрхийлжбайсанбүх(Бабёфийнзохиолзэрэг)номзохиолыгүлөгүүлнэ.

Бүх нийтээр үймэн хөдлөх цаг, феодалын нийгмийг түлхэнунагах үес пролетари нар өөрийн ангийн ашиг тусыг шууд би‐елүүлэхийганхоролдсонньпролетарийнбайдалхөгжөөгүй,мөнтүүнийэрхчөлөөтэйболохынматериаллагнөхцөлгүйцэлдээгүйучраас (тэр нөхцөл нь гагцхүү хөрөнгөтний үеийн бүтээгдэхүүнболохоор) бүтдэггүй байжээ. Пролетарийн энэхүү анхны хөдөл‐гөөнийгдагалдсанхувьсгалтномзохиолзайлшгүйхоцрогдонгүйхаргис утга агуулгатай байдаг байна. Нийтээр ариглан тэвчиж,бүдүүнээртэгшитгэхийгшаарданномлодогбайна.

Сен‐Симон, Фурье, Оуэны систем зэрэг жинхэнэ социалистхийгээд коммунист системүүд, бидний дээр өгүүлсэн пролетарихөрөнгөтөнхоёрынхарилцантэмцэлдэхтэмцлийнхөгжижзавда‐агүйанхдугаарүедгарчээ.(“Хөрөнгөтөнпроле¬тарихоёр”‐түз)

Эдгээрсистемийгзохиогсодангийнзөрчилдөөнийгмөнноёр‐хогчангийндоторэвдэнсөнөөхзүйлажилланбайгаагчүздэгбай‐

Коммуни ст намын тун ха г | 4 2

на. Гэтэл пролетари нарт ямарваа нэгэн түүхэн өөрийн үйлдэл,жинхэнэөөрийнулстөрийнямарваанэгэнхөдөлгөөнбайгаагбай‐гааголжхардаггүйбайна.

Ангийн зөрчилдөөн хөгжих нь аж үйлдвэр хөгжихтэй мөрзэрэгцэх учир пролетарийн чөлөөлөгдөхийн материаллаг нөхц‐лийгэнэсистемзохиогчидолжхаржмөнчадахгүйбайна.Тэгээдэлнөхцлийгбийболгохгэжнийгмийнтиймшинжлэхухаан,нийг‐мийнтиймхуулийгсурагланэрдэгбайна.

Нийгмийнүйлажиллагааныорыгтэднийхувьхувийнбүтээнзохиох үйл ажиллагаа эзэлж, эрх чөлөөг олох түүхэн нөхцлийнорыг фантастик нөхцөл эзэлж, пролетари нар яван явсаар ангиболжзохионбайгуулагдахынорондэдгээрсистемзохиогчдынса‐наанаасзохиосонжороорнийгмийгбайгуулахявдалбийболохюмгэнэ.Дэлхийдахиныцаашдынтүүхньтэднийзохиосоннийгмийнтөлөвлөгөөгухууландэлгэрүүлж,ажилхэрэгдээрбиелүүлэхэдор‐шиногэжэдгээрхүмүүсүздэгбайжээ.

Эдгээр хүмүүс энэхүү төлөвлөгөөндөө ажилчин ангийгхамгийнихзовжбайгааангигэжүзэж,ихтөлөвтүүнийашигту‐сыгхамгаалжбайгаагааухамсарлажбайгаабололтой.Тэдэндпро‐летаринарболзөвхөнлхамгийнихзовжбайгааангиасцаашгүйажээ.

Гэвчангийнтэмцлийнхөгжөөгүйхэлбэрхийгээдмөнэдгээрсистем зохиогч хүмүүсийн амьдралд эзэлж байгаа байраас болжтэднарбиеэтэрхүүангийнзөрчилдөөнөөсангидхолбайгаагэжүзээд нийгмийн бүх гишүүдийн байр байдлыг тэр ч байтугайхамгийн сайн байдалтайг ч хүртэл улмаар байдлыг сайжруулнагэжэрмэлзэнхүсдэгюм.Тиймучраастэддандаабүхнийгэмдял‐гамжгүйхандантэрчбитгийхэлголцууноёрхогчангийнзүгханд‐дагбайна.Тэднийсистемийгойлговоллбайжболоххамгийнсайн

Коммуни ст намын тун ха г | 4 3

нийгмийнхамгийнсайнтөлөвлөгөөгэжтэрсистемийгмэдэжбол‐ногэдэгбайна.

Тэгээд тэд нар, ямар нэгэн улс төрийн ялангуяа аливаахувьсгалт үйл ажиллагааг эөвшөөрдөггүй юм. Зорилгодоо най‐рамдлынзамаархүрэхийгэрмэлзэжжижигжижиг,хэрхэвчбүтэш‐гүйтуршлага,үлгэржишээгээрнийгмийншинэевангелисудартзамзасажөгөхийгоролддогажээ.

Ирээдүйн нийгмийн байдлыг ийнхүү фантастикаар үгүүлэхнь пролетари нар харааханмаш хөгжөөгүй байдалтай байж, тэручраасөөрийнбайдлыгхараахантунфантастикаарсэтгэжбайгаацагт бий болж, нийгмийг нийтээр нь өөрчлөх гэж пролетарийнанхнызөнтөгөлдрөөрхөдлөнтэмүүлснээсгарчээ.

Гэвч эдгээр социалист, коммунист зохиолд бас шүүмжилсэнзүйлбий.Эдгээрзохиолтогтнонбайгаанийгмийнбүхүндэссуу‐рьтхалдандовтолжээ.Тиймучраасажилчдыггэгээрүүлэхявдалдтуйлын чухал материалыг гаргаж өгсөн байна. Хот, хөдөөгийнэсрэгтэсрэгбайдалустгаж,өрхгэр,аминыашигхонжоо,хөлснийхөдөлмөр устаж,нийгмээрээ зохицоннайрамдахболж, засаг төрнь гагцхүү үйлдвэрлэлийг удирдах жирийн захиргаа болно гэжирээдүйннийгмийнтухайтэднийэерэгдүгнэлтгарчбайсанэнэбаримтньсаяүүсчбайгааучраасгагцхүүанхныямарчдүрсхэлбэ‐рийголоогүй,тодорхойгүйбайдлаартэдэндмэдэгдэжбайгааан‐гийнзөрчлийгзайлуулахыгхүсэнилэрхийлсэнзүйлболно.Тиймучраасэдгээрбаримтлалхарааханүлбиелэгдэхутопикшинжтэйбайна.

Шүүмжлэлт үл гүйцэлдэх социализм, коммунист үзлийн ачхолбогдолньтүүхэнхөгжилтэйхаршуулбалурвуухарьцаатайбай‐на. Ангийн тэмцэл хөгжиж, улам бүр тодорхой хэлбэр дүрсийголох тутам, ангийн тэмцлийг фантастикаар үл зөвшөөрөн цаар‐галж,түүнийдээрбайхыгэрмэлзсэнфантастиктэмүүлэлньажил

Коммуни ст намын тун ха г | 4 4

хэргийналивааутгачанар,онолыналиваазөвтгөлийгуламуламалдаж ирнэ. Тийм дээрээс эдгээр системийг байгуулагсад заримталаархувьсгалчбайсанболовчтэднийшавьнарньхэзээдхаргисүзэлт сект байгуулдаг байна. Тэд, пролетарийн цаашдын түүхэнхөгжлийгхарахгүй,данбагшийнхаахуучинүзлийгүхширтэлба‐римталдаг байна. Тийм учраас тэд ангийн тэмцлийг дахиннамдуулж, зөрчилдөөнийг зохицуулахыг л оролддог байна. Тэднийгмийн тухай үл гүйцэлдэх үзлээ турших журмаар биелүүлж,ганц нэгэнфаланстер байгуулцгаан, дотооддоо колони бий бол‐гож(Home‐colonies),зохиож,өврийншинэИерусалимынөөдөс‐бя‐цханИкарийгбайгуулахыгодоохирньмөрөөдсөөрбайгаабөгөөдэнэбүхгандирсаншилтгээнийгбосгохынучирхөрөнгөтнийсэтг‐эл,түрийвчнийөршөөлөглөгийгхарахадхүрчээ.Тэгээдяванявса‐ардээрөгүүлсэнхаргисхоцронгуйбуюухуучныгбаримтланхад‐галсан социалистномлолтнызэрэгтбуураншилжээдтэднараасюугаарааялгаатайвэгэхэдгагцхүүсистемтэйпедантизмгэгчал‐гасалгүйнарийнзарчимчлахёсыгхэтбаримтлан,нийгмийнухаа‐ныхаа гайхамшигт чадалд үхширтэл биширдгээрээ ялгаатайболжээ.

Иймучраастэдажилчныямарваанэгэнулстөрийнхөдөлгөө‐нийг шинэ евангели сударт нь эс биширсэн мухар үзлээс гаравхэмээнихлхорсонтэмцдэгбайна.

Англид Оуэныхан чартистуудыг Францад фурьегийнхан ре‐формистуудыгэсэргүүцэжбайна.

Коммуни ст намын тун ха г | 4 5

IV.КОММУНИСТУУДЭЛДЭВОППОЗИЦИНАМЫГ

ХЭРХЭНҮЗЭХНЬ

Хоёрдугаар булэгт өгүүлснийг үзэхэд коммунистууд нэгэнттогтносон ажилчны намыг хэрхэн үзэх нь буюуАнглид чартист,Өмнөд Америкт газар тариалангийн рефорын талын хүмүүсийнтухайюугэжүзэхньилэрхийхэрэг.

Коммунистууд, ажилчин ангийн ойрын зорилго, эрх ашгийнтөлөө тэмцдэг боловч одоогийн хөдөлгөөнд бас уг хөдөлгөөнийирээдүйн явдлыг өмгөөлөн хамгаалж байна. Францад коммуни‐стууд, хуучныг хадгалсан консерватив, радикал хөрөнгөтнийэсрэгхандаж,тэгэхмөртөөхувьсгалтуламжлалаасгарахүг,хоосонсэтгэлийгшүүмжлэнүзэх эрхээорхилгүйгээр социалист‐ардчил‐саннамтайхамжижбайна.

Швейцарт коммунистууд, радикал намын нэгэн хэсэг ньФранцынхэлбэрмаягбүхийардчилсансоциалистууд,заримхэсэгнь радикал хөрөнгөтнөөр бүрэлдэн зөрчилтэй элементээс бүрэ‐лдсэннамбайнагэжмэддэгатлаарадикалуудыгдэмжижбайна.

Польш нарын дунд коммунистууд газар тариалангийнхувьсгалыг үндэсний эрх чөлөө олохын нөхцөл болгосон бөгөөд1846оныКраковынбослогыгүүсгэсэннамыгдэмжижбайна.

Германд хөрөнгөтнүүд хувьсгалчаар хөдөлж байгаа учрааскоммунистнамтэдэнтэйхавсранхэмжээгүйэрхтхаантзасаг,фео‐далын газар эдэлбэрийнөмч, харгис үзэлт харчуудынэсрэг тэм‐цэжбайна.

Гэвчтуснамхөрөнгөтнийноёрхлынавчрахёстойнийгэмулстөрийннөхцлийгтэрдорньтүүнийөөдөөсэргүүлжхэрэглэхзэ‐всэгболгон,Германдхаргисангиудыгтүлхэнунагамагцхөрөнгөт‐нүүдийнөөрсдийнхньэсрэгтэмцэхтэмцэлэхлэхийнучирГерма‐

Коммуни ст намын тун ха г | 4 6

ныажилчдадхөрөнгөтөнпролетарихоёрынхоорондоххаршзөр‐чилцөөнийгуламбүрилттодорхойгоормэдрүүлэхийгямагтэрмэ‐лзэжбайна.

Коммунистуудгермандголанхаарлаатавьжбуй,учирньгэв‐эл Герман орон хөрөнгөтний хувьсгал болохын өмнө байгаа бө‐гөөдэнэхувьсгалыгерньЕвропынсоёлиргэншлийннэлээддэв‐шилттэйнөхцөлдундуур,ХYІІзууныүеийнАнгли,ХYІІІзууныүе‐ийнФранцаасилүүхөгжсөнпролетаритайгаархийхтулкоммуни‐стууд тийнхүү гол анхаарал тавьж байна. Ингэхлээр Германыхөрөнгөтний хувьсгал, тийнхүү пролетарийн хувьсгалын зөвхөншуудудиртгалньболжболохбайна.

Ганцүгээрөгүүлбэл,коммунистуудэдүгээгийноршижбайгаанийгэм, улс төрийн байгууллын эсрэг хандсан аливаа хувьсгалтхөдөлгөөнийггазарсайгүйдэмжижбайна.

Эдгээрбүххөдөлгөөндкоммунистуудөмчийнасуудлыгихба‐га ямарнэгэн хэмжээгээр хөгжсөн хэлбэртэй болсон эссэнд хол‐богдуулалгүйгээрхөдөлгөөнийголасуудалболгожбайна.

Эцэстнькоммунистуудгазарбүхнээоронбүхнийардчилсаннамуудын харилцан холбоо тогтоож, учраа ойлголцохыг эрхэмболгожбайна.

Коммунистууд үзэл, зорилгоо нуухыг жигшүүртэй хэрэг гэжүзнэ.Зорилгообиелүүлэхдээгагцхүүэдүгээхүртэлбайсаарирсэннийгмийнбайгууллыгхүчээртүлхэнунагавалсаябиелүүлжбол‐но гэжилтилэрхийлнэ.Ноёрхогч ангиуд коммунист хувьсгалынөмнөчичрэндагжтугай.Пролетаринартэрхувьсгалааргинжнээ‐сээөөрюугчалдахгүй.Олохолохдообүхдэлхийголжавна.

ОРОНБҮХНИЙПРОЛЕТАРИНАРНЭГДЭГТҮН!