ธรกจกบสงคม Business & Society

19 CSR

CSR: สมพนธภาพระหวางคนตนนำ & คนปลายนำ ทบทวนสถานการณ...จดเปลยนการทำ CSR อยางมคณคา

หวใจ CSR เรมตนดวย ‘พนกงาน’

ฉบบท

Journal

SVN Asia (Thailand)

มกราคม-มนาคม 2553

�

SVN Asia (Thailand)

เครอขายนกธรกจนกวชาการและบคคลกอตงขนในประเทศไทยเมอป

พ.ศ.2540มการขบเคลอนอยางจรงจงตลอด12ปทผานมาSVNตระหนกถงความ

สำคญในการสงเสรมการดำเนนธรกจดวยจตวญญาณแหงความรบผดชอบตอสงคม

(CorporateSocialResponsibility)โดยประสานความรวมมอระหวางองคกรภาคเอกชน

ภาครฐ และองคกรสาธารณประโยชน บนความสมดลของหลกพนฐาน 3Pคอ

People,Planet,ProfitกจกรรมหลกของSVNประกอบดวยSVNTalk,SVNCollege,

SVNVisit,SVNAward,AnnualConferenceและการผลตวารสารCSRJournal

SVNมงมนนำสมาชกกาวไป เพอสานพลงพนธมตร เครอขายนกธรกจเพอ

สงคมและสงแวดลอมทงภายในประเทศและนานาชาตสเปาหมายในการดำเนน

ธรกจควบคไปกบการดแลสงคมและสงแวดลอม เพอความสมดลยงยน เพอให

อนชนรนหลงมคณภาพชวตและสงแวดลอมทด

Soc ia l Venture Network As ia (Tha i l and ) เครอข ายธรกจ เพ อส งคมแล ะส ง แวดลอม

SVN Asia (Thailand)

คณะกรรมการเครอขายเอสวเอน เอเชย (ประเทศไทย) 2551

ทปรกษา คณอานนทปนยารชน /ศาสตราจารยนายแพทยประเวศวะส /อาจารยสลกษณศวรกษ /

คณไพบลยวฒนศรธรรม/คณโสภณสภาพงษ/คณปรดาเตยสวรรณ

ประธานกรรมการ คณสทธชยเอยมเจรญยง

กรรมการ ม.ล.กรกสวฒน เกษมศร /คณจงเกยรตอนนตอมพร /คณชลนวตกรณวภาสธารตสกล /

คณดารณเรยนศรวไล/คณบณฑตศภกจศลป/คณประวทยเยยมแสนสข/

คณประสารมฤคพทกษ/คณพมพรศรวรรณ/คณเลศตนตสกฤต/คณวลลภพชญพงศา/

คณวเชยรเจษฎากานต/คณวบลยองคากล/คณวสนตกรณฑรตน/คณศศมนศพทธมงคล/

คณวระเดชสมบรณเวชชการ/คณสมเกยรตอภญญาชน/คณสมลกษณหตานวตร/

คณสรยนเภกะสต/คณโสภณเหลาสวรรณ

เลขานการ คณจนทรทญาสพดรมย

ฯพณฯอานนทปนยารชนH.E.AnandPanyarachunFormerPrimeMinister

Our Contributor Honorary Advisor

ตรา

นำมนถวเหลอง100%

�

Introduction

ฉบบน เปนฉบบแรกของป 2010นะครบความเปลยนแปลง

ทเกดขนจากฉบบนเปนตนไปคอการปรบปรงกองบ.ก.จากคณพมพร

เปนทมงานของคณบงอร เนองจากงานดานของCSR EVENTของ

คณพมพรลนมอจงตองสงไมตอใหกบคณบงอรซงมประสบการณ

ในการทำวารสารเชงสงคมมาเปนเวลานาน

อยางไรกตามคงตองใชเวลาสนๆ เพอปรบตวเองเขากบเนอหา

ของธรกจกบสงคมหรอCSRJOURNALนะครบฉบบนยงเปนเนอหา

ของแนวคดCSRในรปแบบตางๆทแนนดวยสาระเหมอนเดมครบโดย

เฉพาะเมอเรวๆน ไดมการจดเสวนาเพอทบทวนและเสนอแนะแนวทาง

รวมกนในกลมผรบผดชอบงานCSRขององคกรกบนกวชาการและผมประสบการณหลายทาน

ถาทศทางเปนไปตามเนอหาสาระทแทจรงของCSRคงจะทำใหสงคมนาอยขนอกเยอะนะครบ

คงตองขอความรวมมอจากทกฝายทเกยวของคอ เจาของเงนผบรหารพนกงานผบรโภคองคกร

ทางสงคมและราชการชวยกนออกแรงดงและดนใหเปนจรง

สทธชย เอยมเจรญยง

ประธานเครอขายธรกจเพอสงคมและสงแวดลอม เอเชย (ประเทศไทย)

บรรณาธการบรหาร: สทธชยเอยมเจรญยง

บรรณาธการ: บงอรไทรเกต

บรรณาธการบทความ: พมพรศรวรรณ

บรรณาธการศลปกรรม: สรญญาวศาลศกด

กองบรรณาธการ: ชฎาพนธมลพนธศรพรแสงแกวกนตนนทเพยสพรรณ

ศลปกรรม: สมลกษณรามโคกกรวดดลฤดอนทมาตย

พมพท: พมพด

ตดตอกองบรรณาธการ: บรษทสรางสอจำกด17/118ซ.ประดพทธ1ถ.ประดพทธ

แขวงสามเสนในเขตพญาไทกรงเทพฯ10400

โทรศพท022714339,022799636โทรสาร026187838

ตดตอเครอขายธรกจเพอสงคมและสงแวดลอม:คณจนทรทญาสพดรมย0879302238

ตดตอโฆษณาหรอสนบสนน: บรษทสรางสอจำกด/คณจนทรทญาสพดรมย

�

6 Cover Story CSR สายใยรกษ... ระหวางคนตนนำกบคนปลายนำ

18 Special Report 1 CSR 2553 ถงเวลาตองทบทวน

�5 Special Report � หวใจ CSR เรมตนดวย “พนกงาน”

�0 SVN Visit

�9 Interview

รบผดชอบสงคม

ดวยการตดฉลาก

คารบอน

�� Take a break

Avatar

ในแงมม CSR

contents

�6 Opinion Why does ‘CSR’ mean ‘charity’ to so many?

�

�

ชฎาพนธ มลพนธ

�

สายใยรกษ...ระหวางคนตนนำกบคนปลายนำ

CSR

...ป2545 เกดเหตการณท ไมคาดคดขน เมอลำนำแมตน ในอำเภออมกอย จากทเคยเออลนเตมสองฟากฝง กลบมาแหงขอดจนเหลอแตหนและกรวดทรายขนาดทฝงไกพากนวงวนจกกนปลาทดนกระเสอกกระสนเพราะขาดนำ

CoverStory

�

ภาพทปรากฏนไดสรางความฉงนสงสยภายใน

ใจคณบญเยน ใจตานายกเทศมนตร เทศบาลตำบล

อมกอยซงขณะนนเปนลกจางของสขาภบาลในสวนของ

การประปาและเพอเสาะหาความจรง เขาจงตดสนใจ

ลงพนทเพอหาคำตอบ

ทสดกพบ...

ภาพเบองหนาทเหนคอ ชาวเขาบนดอยไดกก

และผนนำเขาลำเหมองเพอนำมาใชในไรกะหลำปลกวา

หลายพนไร เปนไรกะหลำปลทกวางไกลสดลกหลกตา

ภาพทเหนน ไดทำใหหวใจของคณบญตาหนาวเหนบ

เพราะจากเทอกเขาท อ ดมสมบรณดวยปาไมกำลง

เห ยนเตยนส นสภาพปา และหากขนปลอยใหมการ

บกรกพ นท ปาเพ อปรบเปนไรกะหลำปลแบบนตอไป

ชาวพนราบอมกอยและคนปลายนำตองเผชญปญหา

ขาดแคลนนำอยางแนนอน

...อกดานหนงบนดอยสงจะฟะ จะเจอชาวเขา

เผามเซอผทำมาหาเลยงชพกวาคอนชวตดวยการทาไร

เลอนลอยและเรมหนมาปลกกะหลำปลดวยหวงวาการ

ใหผลผลตทรวดเรวของมนจะทำใหเขาและครอบครวม

ชวตทดขนแตความหวงนนเปนไดแตเพยงฝน เพราะยง

เพมพนทผลตมากเทาไร เขากลบยงจนลงจนลงและ

จนลง... ดวยตนทนการผลตท พ งพงป ยเคมและยา

ฆาแมลงทนบวนจะมราคาสงขนและทซำรายกวานน

ไรกะหลำปลไดทำใหสขภาพของเขาทรดโทรมลงเรอยๆ

เพราะสารเคมทตกคางในรางกายขณะเดยวกนเพอน

ชาวเขาหลายรายของเขาถกเจาหนาท จบกมในขอหา

บกรกพนทปาปญหาตางๆทถาโถมเขามานจะฟะจะเจอ

ไมร เลยวาเขาจะหาทางออกไดอยางไร ในเม อวถของ

ชาวเขาอยางเขาไดผกพนกบการทำไรบนทสงมาชวชวต

เร องราวทงของคณบญเยน ใจตา และจะฟะ

จะเจอ เปนหนงในปญหาหลกคอ เรองทดนทากนและ

การบกรกพนทปาซงเปนปญหาเรอรงซำซากของอำเภอ

อมกอย และเปนปญหาเดยวท เกดข นท วไปในพ นท

คณบญตา ใจเยน นายกเทศบาลอำเภออมกอย

จะฟะ จะเจอ หนาสวนกาแฟของเขา

�

�

ภาคเหนอซงปจจบนไดลกลามบานปลายเปนความ

ขดแยงระหวางคนตนนำและคนปลายนำจนเกดศก

แยงชงนำททวความรนแรงขนในแตละป แตปญหา

ดงกลาวกลบยงไมมการแกไขจดการดวยการบรหาร

ทรพยากรธรรมชาตรวมกนอยางยงยน

อมกอย...เมองในหบเขา อำเภออมกอยมพนททงหมด1,365,177.812

ไรแตภมประเทศเปนภเขาสลบซบซอนถงรอยละ80

ขณะเดยวกนพนทกวารอยละ 74 เปนเขตปาสงวน

แหงชาตหรอประมาณ1,059,860ไรอกรอยละ23

เปนเขตอนรกษพนธ สตวปาจำนวน 337,640 ไร

เหลอพนทราบใหราษฎรอาศยอยไมกพนไรเทานน

เพราะพนททำกนมจำกดประชากรบางสวน

จงตองอยกบปากบดอยจงมพลเมองชาวเขามาก

ถงรอยละ80คนซงลวนแตมฐานะยากจนมรายได

เฉล ยเพยงคนละ 20,000 บาทตอป ย ดการทำ

เกษตรกรรมเปนอาชพหลก จงสงผลใหเกดการ

บกรกตดไมทำลายปาทำไรเลอนลอยตามวถชวตท

เคยชนในอดต

อมกอยมลำนำหลายสาย แตท ถ อเปน

“สายเลอด”ของชาวบานคอลำนำแมตนหลอเลยง

พ นท การเกษตรถง 4 ตำบล (อมกอย ยางเปยง

มอนจองแมต น) ไหลลงสลำนำปงท จงหวดตาก

ระยะทางประมาณ 200 กโลเมตร โดยมชาวเขา

อาศยอยทตนนำแมตนประมาณ5-6หมบาน

จะฟะ จะเจอ และภรรยาค ใจ

จากปญหาลำนำแมตนแหงขอดเพราะ

เกษตรกรชาวเขาใชนำในการเพาะปลกเมอป

2545คณบญเยน ใจตาปจจบนดำรงตำแหนง

นายกเทศบาลตำบลอมกอย ได พยายาม

ประสานงานและเชญตวแทนหมบานปลายนำ

จาก 10 หม บานมารวมหาทางออกรวมกน

และนำมาซงการกอตงกลม“คนรกปาแมนำ

แมตน” เพอกำหนดกจกรรม รวมแรงรวมใจ

กนดแลรกษาปาตนนำแมตนดแลความเปนอย

ของชาวเขา

ประสบการณทคลกคลกบชาวเขาใน

พนทมาชานานทำใหคณบญเยนเรยนรวาการ

ตามจบชาวเขาทตดไมทำลายปาเปนเพยงการ

แกปญหาทปลายเหต ไมใชทางออกทย งยน

แตควรจะมการสงเสรมดานอาชพ ใหความร

ในการทำไร ท ถกต อง และชวยเหลอด าน

สาธารณปโภคนาจะเปนแนวทางทยงยนกวา

แนวคดการตามจบหรอการอพยพเคลอนยาย

ราษฎรชาวเขาท อาศยในพ นท ปาตนนำให

ลงมาอยในพนทเขตปฏรปโดยความสมครใจ

�

�

Contract Farming จดเปลยนอนยงใหญคำจนชาวเขาตวเลกๆ สงเหลานมาถงจดเปลยนขนานใหญ

เม อนกธรกจจากภาคกลางคณวระเดช

สมบรณเวชชการกรรมการผจดการบรษท

วพพโปรเกรสซฟจำกด(VPPProgressive)ผ

เร มตนธรกจดวยการตระเวนซอเมลดกาแฟ

จากภาคใตเพ อสงออกไปยงตางประเทศ

เมอ18ปกอน(พ.ศ.2534)ขยายผลสโรงงาน

ควกาแฟและรานกาแฟคาเฟดโอโร (Caffe’

D’Oro) 72สาขาทวประเทศไทยในปจจบน

ไดมโอกาสเขามามสวนรวมกบภาครฐคอ

สำนกงานปฏรปทดนเพอเกษตรกรรม(ส.ป.ก.)

จงหวดเชยงใหมเมอปพ.ศ.2546ใน“โครงการ

การปลกกาแฟพนธ อาราบกาในพ นท เขต

ปฏรปทดน อ.อมกอย จ.เชยงใหม”ในลกษณะ

การทำContract Farming เปนเวลา 15ป โดยสงเสรม

อาช พเกษตรกรชาวเขาปลกกาแฟพ นธ อาราบ ก า

สายพนธ คาตมอร F7 ซ งเปนพนธ ท ดท สดในปจจบน

ซงความรวมมอครงนคอบรษทฯจะไดวตถดบมคณภาพ

สำหรบชาวเขาไดสรางอาชพทมนคง

และนนคอจดเร มตนของกจกรรมธรกจทสราง

คณคาและตอบโจทยของสงคมอยางแทจรง ระหวาง

วพพ ชาวเขา และภาครฐ แตเร องทดเหมอนงายกลบ

ยาก...และตองทำมากกวาทคด

คณวระเดชเปดเผยวา ในเบองตนคดเพยงเปด

จดรบซอผลผลตกาแฟสงเสรมอาชพปลกกาแฟใหกบ

ชาวเขา แตเม อดำเนนการจรงกพบวา ตองเผชญกบ

อปสรรคมากมายจากเปาหมาย5,000 ไรภายในเวลา

5ป แตในปแรกกลบปลกกาแฟไดเพยง 300 ไร มาถง

ปจจบนผานมา6ปกวาๆปลกกาแฟไดประมาณ3,000

ไรคอทอ.อมกอย2,000ไรและอ.แมแจมไดเพยง1,000

ไรเทานน

คณวระเดช สมบรณเวชชการ กรรมการผจดการ บรษท วพพ โปรเกรสซฟ จำกด

�

10

“เน องจากร ฐจ ดสรรท ด นให

ชาวเขาคนละ 2 ไรคร งเทาน น ซ งนอย

มากและไมสามารถทำอะไรได อกทงการ

ปลกกาแฟกวาจะไดผลผลตกต องใช

เวลา 3 ป ซงระหวางนนชาวเขาจะไมม

อาชพทสรางรายได ดงนนเราตองหาทาง

แกไขปญหานโดยการจดตงกลมวสาหกจ

ชมชน ใหอำเภอเปนผรบรองกลม”

ชาวเขามรายไดเพมขนจากเดมปละ4,000-5,000บาท

มาเปน20,000บาทตอปเลยทเดยว

อยางไรกตาม แมจะมหนทางแกไขปญหา

ดงกลาวไดแลวแตยงมอกหนงปญหาทยากจะจดการใน

ระยะเวลาสนคอความเชอมนซงเปนประสบการณอน

บอบชำภายในใจทหยงรากลกมานานสบเนองจากใน

อดตพนทอำเภออมกอยเคยไดรบการสงเสรมใหมการ

ปลกกาแฟเปนพชทดแทนฝนอย บอยคร ง เร มต งแต

โครงการสงเสรมการปลกพชทดแทนและการตลาดทสง

ไทย-สหประชาชาต(HighlandAgriculturalMarketingand

Production,HAMP) เมอป2516 (ดรายละเอยดเพมเตม

ในลอมกรอบ)แตตอมาเกดปญหาราคากาแฟตกตำและ

ไมมตลาดรองรบอยางตอเนองอกทงการนำผลผลตไป

ขายตองด นดนแบกเมลดกาแฟเดนขามเขาเปนลกๆ

เพราะไมมเสนทางรถและเมอถงตลาดกลบถกกดราคา

เหลอกโลกรมละ2บาททสดชาวเขาจงตองหนกลบไป

ทำไรเลอนลอยอกครง

ฉะน นเพ อสร างความเช อม นใหเกษตรกร

ชาวเขาจงไดมอบหมายใหเจาหนาทสงเสรมการเกษตร

ของบรษทฯ ลงพนท เพ อใหความร ในการปลกกาแฟ

แกเกษตรกรอยางใกลชด ต งแตเร มปลก จนกระท ง

เกบเกยวรวมถงรบซอผลผลตจากตนกาแฟและประกน

ราคาขนตำขณะเดยวกนกนำพนธสตรอเบอร และผก

หญงชาวเขาทเขารวมโครงการโดยไดรบการจดสรรทดนจากรฐ

สำหรบวธการของวสาหกจชมชนกคอ

ใหสมาชกสามารถขอรบสนเชอจากธนาคารเพอ

การเกษตร (ธกส.)โดยปลอดดอกเบย3ป เพอ

ประวงเวลาหลงจากนนคดอตราดอกเบยเพยง

ร อยละ 3 หล งจากเร มม ผลผล ตขายแล ว

นอกจากนบรษทฯยงสงเสรมการปลกกาแฟ

ดวยการขายตนกลาในราคาตำกวาทนคอตนละ

5บาทและประกนราคาซอเมลดกาแฟสดใหใน

ราคาขนตำ8บาทเพอลดภาระและสรางความ

เชอมนใหแกชาวเขา ซ งจากการประเมนของ

วพพพบวาพนทปลกกาแฟ1ไรจะสรางรายได

ใหแกเกษตรกรไรละ10,000บาทดงนนหาก

เกษตรกรปลก3 ไร เมอหกคาแรงแลวกทำให

10

บรเวณเพาะตนกลากาแฟ

11

12

เกยวผลผลตแกคนในหมบานมกำไร 40,000 บาท

ตอป”ศรนวลลกสาวคนเดยวของเขาเผย เมอถก

ถามถงรายได

บนไดขนทหนงกาวขามไปแลวบนไดขน

ตอไปคอ เปาหมายทจะใหชมชนสามารถพงพา

ตนเองได แนวคดสรางแบรนดกาแฟท ประกาศ

แหลงผลตทองถนคอOmkoiEstateซงวพพมนใจ

วาจะสามารถสงออกไดภายในปพ.ศ.2555และ

การนตวาจะเปนสนคาทสรางความภาคภมใจแก

ชมชนในฐานะทมสวนรวมในการผลตเมลดกาแฟท

มคณภาพระดบโลก

“เรามนใจวาคน 10 คนหลบตาชมกาแฟ

ของเราเทยบกบแบรนดนอก ไมร ส กถงความ

แตกตาง เราไมแพเขาอยางแนนอน” คณวระเดช

กลาว

ขยายผลสโครงการกาแฟของหนและการทองเทยว การพฒนาอาชพท ย งย นใหเกษตรกร

ชาวเขาเพอหลดพนจากความยากจนไดขยายผล

ไปสโรงเรยนในพนทภายใตโครงการ “กาแฟของ

หน” นบตงแตป 2548 โดยรวมมอกบกระทรวง

ศกษาธการในโครงการสงเสรมอาชพระหวางเรยน

(สอร.) เพอใหความรแกนกเรยนโรงเรยนอมกอย-

พนบานมาใหปลกเพอใหมรายได

ตลอดป รวมท งพฒนาพ นท 50

กวาไรของสถานรบซ อผลผลตให

เปนศนยกลางการเรยนรเศรษฐกจ

พอเพยง (Learning Center) มท ง

แปลงทดลองและรวบรวมสายพนธ

กาแฟของกระทรวงเกษตรและ

สหกรณ เพอผลกดนใหอมกอยเปน

เม องกาแฟ และพฒนาอาชพท

ผมไม ไดปลกกะหลำแลว จะปลกบางเปน

พชสวนครวไวกนเองและปลกแบบปลอด

สารพษ สวนกาแฟคอ รายไดหลกของ

ผมตอนนชวตมความสขทกเชาจะตนมา

กนกาแฟแกวนงแลวไปไร ไปเกบกวาด

สขภาพดขน

หมบานของ จะฟะ จะเจอ

ยงยนใหเกษตรกรชาวเขาไดหลดพนจากความยากจน

และจากนนเปนตนมาใบหนาทเคยอมทกข

ของจะฟะจะเจอถกแทนทดวยรอยยมแหงความสข

เพราะเขาเชอมนวาผลผลตของเขาจะมตลาดรองรบ

ซงมาซอถงหนาบานแถมขายไดราคาดอยางนอยก

8-10บาทซงพอมกำไร

“ผมไมไดปลกกะหลำแลว จะปลกบางเปน

พชสวนครวไวก นเองและปลกแบบปลอดสารพษ

ส วนกาแฟคอ รายไดหลกของผม ตอนน ช ว ตม

ความสข ทกเชาจะต นมากนกาแฟแกวหน งแลว

ไปไรไปเกบกวาดไร สขภาพกดขน”จะฟะกลาวดวย

นำเสยงสดใสดวงตาเปนประกาย

“เมอปทแลวครอบครวมรายไดเพมจากการ

ปลกกาแฟปละ 60,000 บาท หลงจากหกคาจางเกบ

12

13

วทยาคมทจะเตบโตขนมาเปนเกษตรกรผปลก

กาแฟในอนาคต

บรษทฯ จดหลกสตร “ชวโมงกาแฟ”

สอนเรองการผลตกาแฟทกสปดาห เชนลงแปลง

เพาะปลกตนกลาและดแลตนกาแฟ โดยกำหนด

เปาหมายผลตกาแฟคว5,000ซองออกจำหนาย

ภายใตแบรนด“กาแฟของหน”ซงสามารถทำ

ยอดขายได100,000บาทและบรษทฯสมทบทน

ใหอก130,000บาท เพอนำเงนทหามาไดรวมกน

ไปพฒนาโรงเรยนสรางหองนำทถกสขอนามย

แทนทจะเปนการบรจาคโดยตรงซงในเวลาตอมา

ทางโรงเรยนอมกอยวทยาคมสงวชากาแฟนเขา

ประกวด “ความร 1 นวตกรรม 1 โรงเรยน

นำความรคคณธรรม สปรชญาเศรษฐกจ

พอเพยง”ระดบภาคและไดรบรางวลชนะเลศดวย

“เราเคยบรจาคเงนใหโรงเรยนโดยตรง

แตเหนวามนงายไปและชมชนไมมสวนรวม ซงผม

เหนโรงเรยนมพนทดานหลง 5 ไร สามารถปลกกาแฟ

ได 2,000 ตน หากนำมาหารกบจำนวนนกเร ยน

ท งหมด 800 คน เฉล ยจะมนกเรยนดแลตนกาแฟ

3 ตนตอคน จงไดใหนกวชาการมาสอนวชาปลกกาแฟ

ให และพาผ นำนกเรยนมากรงเทพฯ เพ อใหเหน

การทำงานของบรษทและรกระบวนการธรกจกาแฟ

ครบวงจรอยางแทจรง”คณวระเดชกลาว

จะเหนว าการทำกจกรรมเพ อส งคมหรอ

ซเอสอารของวพพไมไดอยเพยงแคการบรจาคเงนแต

มยทธศาสตรเปาหมายอย ท กระบวนการพฒนาท

ตอเน องระยะยาวโดยเนนการมสวนรวมกบชมชน

อยางแทจรง

กาวตอไปของบรษทฯคอการเพมรายไดให

กบคนในพ นท ในนคมเศรษฐกจพอเพยง ซ งเปน

ชาวเขาทอพยพลงมาจากดอยและไดรบการจดสรร

ทดนเพยงคนละ2.5 ไรดวยโครงการการทองเทยว

เชงนเวศนและวฒนธรรม

13

เมลดกาแฟสดทเตรยมพรอมเขาสกระบวนการผลตตอไป

14

“เราจะสงเสรมและประสานงานเพ อดง

นกทองเท ยวทอยากดวถชวตชนบทมาดไรกาแฟ

พกโฮมสเตยของชาวบาน เขากจะมรายไดเพมขน

คาดวาจะเรมโครงการไดปลายป 2553”

เ คล ดล บซ เ อสอาร -ต องทำจาก ใจผบรหารคอตนแบบ ในฐานะทวพพควารางวลในดานซเอสอาร

มามากมายโดยเฉพาะอยางยงรางวลธรรมาภบาล

ดเดนประจำป 2548จากสถาบนปวยองภากรณ

และSVNAWARD50จากเครอขายธรกจเพอสงคม

และส งแวดลอมแหงเอเชย ประจำประเทศไทย

คณวระเดชเปดเผยเคลดลบการทำซเอสอารให

ประสบความสำเรจงายๆ คอ ตองเร มตนจากผ

บรหารระดบสงสด

“ผบรหารตองทำกจกรรมซเอสอารดวยใจ

ไมใชเอาหนา สรางภาพ หลายองคกรทลมเหลว

กเพราะผบรหารไมทำจรง”

กจกรรมซเอสอารจงไมใชงานฉาบฉวย

เอาหนาแตตองหวงใยใสใจสงคมและเพอนมนษย

ทเกยวของดวยการแกไขปญหาอยางเปนระบบเปน

ยทธศาสตรท เนนการบรณาการ เพราะปญหาท

เกดขนลวนแตเชอมโยงกนซงไมอาจแกไขโดยใคร

เพยงลำพงกรณของอำเภออมกอยจงนาจะเปน

ตวอยางของการเรยนร การทำ CSRท ทกฝายม

สวนรวมซงทายทสดทกฝายกไดประโยชนรวมกน

ทงรฐเอกชนคนตนนำและคนปลายนำ... C

14

15

1�

Timeline โครงการชวยเหลอเกษตรชาวเขาในการปลกกาแฟ 2516-2522: โครงการสงเสรมการปลก

พชทดแทนและการตลาดทสงไทย-สหประชาชาต

(HighlandAgriculturalMarketingandProduction,

HAMP)โดยUnitedNationsFundforDrugAbuse

Control (UNFDAC) เปนโครงการทดลองใหความ

ชวยเหลอแกชาวไทยภเขาในการปลกพชทดแทน

และพฒนาชมชน

2523-2527: โครงการสงเสรมการปลก

พชทดแทนและการตลาดทสงไทย-สหประชาชาต

(HighlandAgriculturalMarketingandProduction,

HAMP)ระยะท 2 ใหความชวยเหลอดานการผลต

และการตลาดบนท สง พรอมกบใหสนเช อโดย

สำนกงานป.ป.ส. เปนผ รบผดชอบมกรมประชาสงเคราะห กรมปาไม และมหาวทยาลย

เชยงใหมเปนผดำเนนการเชนเดมโดยขยายพนทการดำเนนงานจาก30หมบานเปน67หมบาน

2524-2537: โครงการพฒนาทสงไทย-เยอรมน โดยหนวยงานความรวมมอทางวชาการ

แหงเยอรมน (GermanAgency for TechnicalCooperation :GRZ)สนบสนนโครงการปลกพช

ทดแทนและพฒนาชมชนบนทสงแกรฐบาลในพนทจงหวดเชยงราย (ลมนำแมสรวยดอยชาง)

แมฮองสอน(ลมนำลาง)และเชยงใหม(ลมนำปงตอนบน)

2528-2535: โครงการพฒนาทสงไทย-นอรเวย โดยองคการบรรเทาทกขแหงครสตจกร

นอรเวย (Norwegian Church Aid: NCA) และกองทนควบคมการใชยาในทางท ผ ดแหง

สหประชาชาต (UNFDAC)สนบสนนงบประมาณเพอแกไขปญหาการปลกฝนในจงหวดเชยงใหม

เชยงรายลำปางและพะเยารวม43หมบาน

2526-2535: โครงการศนยวจยและพฒนากาแฟบนทสง โดยรฐบาลเนเธอรแลนด

ใหความชวยเหลอดานงานวจยกาแฟบนทสง เพอพฒนาคณภาพของการปลกกาแฟ เพอให

กาแฟเปนพชทดแทนฝนและสรางรายไดใหแกชาวเขา

2546: โครงการปฏรปทดนโดยสำนกงานปฏรปทดนเพอเกษตรกรรม(ส.ป.ก.)จงหวด

เชยงใหม จดสรรท ดนทำกนใหแกเกษตรกรท สวนใหญเปนชาวไทยภเขา ซ งบรษท VPP

Progressive ไดรบสมปทานใหเขามาสงเสรมการปลกกาแฟแกเกษตรกรบนทสงของจงหวด

เชยงใหมในพนท2อำเภอคออ.อมกอยและอ.แมแจม

1�1�

1�

Happyworkplaceบนดอยสง ทกเชาคณสธาธาร ขดทอง เจาหนาทสงเสรมการปลก

กาแฟอ.อมกอยจ.เชยงใหมบรษท วพพ โปรเกรสซฟจำกด

จะเตรยมแผนดำเนนงานในศนยการเรยนรและสถานรบซอผลผลต

กาแฟรวมกบพนกงานอก3คนในพนทอ.อมกอย

จากชวตเรยบงายในอดต ในฐานะครดอยของการศกษา

นอกโรงเรยน (กศน.) ท อ.แมแจม แตปจจบนคณสธาธารคอ

เจาหนาทสงเสรมการปลกกาแฟทมหนาทตองทำงานทงดาน

วางแผนและลงพนทเปนวทยากรใหความรดานการปลกกาแฟ

แกเกษตรกรในพนททรกนดารหางไกลแมบทบาทจะตางจากเดม

แตลกษณะงานคลายคลงกนคอการใหความรแกประชาชนผดอยโอกาสซงเธอเชอมนวางานททำม

คณคา ใหความสขถงแมภารกจสงเสรมการปลกกาแฟใหกบเกษตรกรชาวเขาเปนเรองยากลำบาก

ราวกบ“เขนครกขนภเขา”กตาม

เธอเลาวาทกพนททเราไปประชาสมพนธปลกกาแฟตองผานหนวยงานของรฐคอองคการ

บรหารสวนตำบล(อบต.)หลงจากชาวบานยนความจำนงวาสนใจจะรวมโครงการกตองตามไปดพนท

หากมการปลกกาแฟเดมอยแลวกตองพยายามชกชวนใหปลกกาแฟใหม (เปนพนธคารตมอร F7

ทมคณภาพ)

ในการดำเนนงานนนตองฝาฟนอปสรรคมากมาย เชนความไมเชอมนของเกษตรกรทเคย

ปลกกาแฟแตไมมตลาดแนนอนรองรบจงหนไปปลกพชอนการขาดความรและการศกษาทำใหม

ปญหาดานการสอสารนอกจากนหลายหมบานคนเคยกบการรบของบรจาคมาตลอด

“เราแกปญหาดวยการสงเสรมผนำ โดยเฉพาะอยางยงทบานมเซอ ตองอาศยผนำทเขมแขง

จากทงหมดประมาณ 300-400 ครวเรอน และตองสรางความเชอมนดวยการประกนราคาขนตำ

และรบซอถงแหลงเพาะปลก ซงผลทออกมาเปนทนาพอใจ และจะขยายผลไปยงกลมตอไปในปน”

ภารกจทไดรบมอบหมายแมตองปฏบตงานไกลจากสำนกงานใหญ แตพนกงานภาคสนาม

ทงหมดรวมทงเธอ ไมเคยรสกเควงควางถกทอดทงบรษทฯวางระบบทกอยางไวดมการควบคม

คาใชจายขณะเดยวกนกเปดกวางมสวสดการกองกลางแกพนกงาน

สำหรบการเอาใจใสของ“ผบรหาร”คณสธาธารตอบไดทนทวาอบอนมาก“เจานายมาทน

ทกเดอน อยางนอยเดอนละครง มาตดตามผลดพนท เจานายเปนกนเองมาก ทอนเจานายอาจนง

กนขาวคนละโตะกบลกนองแตท น เราทำกบขาวกนกนและเจานายมารวมวงกนขาวดวย เปน

ครอบครวเดยวกน”

หลกตนๆของกจกรรมความรบผดชอบตอสงคมตองเรมจากงานใกลตวหรอภายในองคกร

กอนทจะเรมขยบขยายไปนอกรวและกลบไปสชมชนอนๆ เชนกนบรษทวพพ โปรเกรสซฟจำกด

คงสามารถตอบโจทยขอนไดถกทาง

คณสธาธาร ขดทอง

1�

18

CSR 2553

การดำเนนกจกรรมเพอรบผดชอบตอสงคม

(CorporateSocial Responsibility:CSR)ของภาค

ธรกจไทยในหลายปทผานมาจนกลายเปนกระแส

หลกท บรษทตางๆ ใหความสำคญ แตเสนทาง

การเดนทางของCSRนนยงมทประสบความสำเรจ

และลมเหลวบางกถกนำไปใชในทางท ผด แต

ทวายงไมสายเกนไปหากภาคธรกจสามารถปรบ

กลยทธใหดำเนนกจกรรมซเอสอารอยางทควรจะ

เปนในการสรางคณคาทแทจรงใหกบสงคมและ

สงแวดลอม

เพอทบทวนสถานการณซเอสอารในประเทศ

ไทย และกำหนดทศทางซเอสอารท เหมาะสมใน

อนาคต เครอขายธรกจเพอสงคมและสงแวดลอม

(Social Venture Network Asia (Thailand): SVN)

จ งจ ดงานสมมนา “ทบทวนสถานการณ....ส

จดเปลยนการทำซเอสอารอยางมคณคา” ข น

เม อ 27 มกราคมท ผานมาณสำนกงานกองทน

สนบสนนการสรางเสรมสขภาพ (สสส.) ในงานนม

ผมประสบการณดานซเอสอารเขารวมแสดงทศนะ

มากมาย ได แก คณสทธชย เอยมเจรญยง

ถงเวลาตองทบทวน

SpecialReport 1

18

19

ประธานเครอขายนกธรกจเพอสงคมและสงแวดลอม

( SVN ) ผศ.ดร .สทธศ กด ไกรสรสทธาสน

อาจารยประจำคณะพาณชยศาสตรและการบญช

มหาวทยาลยธรรมศาสตรMr.Alex Mavro จาก

CSRConsultantคณสกจ อทนทรองประธานCSR

CLUBและคณชยยทธ ชำนาญเลศกจกรรมการ

ผอำนวยการสถาบนธรกจเพอสงคม (CSRI) โดยม

คณอนนตชย ยรประถม ผ อำนวยการสถาบน

พฒนาธรกจอยางย งยน เปนผ ดำเนนรายการ

นอกจากนยงมตวแทนจากภาคธรกจและสอมวลชน

เขารวมแลกเปลยนความคดเหน รวมทงส นกวา

40รายสรปสาระสำคญไดดงตอไปน

สถานการณการทำ CSR ของประเทศไทยในปจจบน การทำซเอสอารเม อ 2-3 ปท ผ านมาม

พฒนาการพอสมควร โดยเฉพาะอยางย งบรษท

ขนาดใหญทมอทธพลตอการสรางผลกระทบทงบวก

และลบในระดบประเทศมความเขาใจในเรองนสง

อยางไรกตาม ผศ.ดร.สทธศกด ไกรสรสทธาสน

มองวาหลายองคกรยงไมเขาใจอยางชดเจนระหวาง

“เปลอก” กบ “แกน” ของการทำซเอสอาร เชน

องคกรเนนทำการกศลดวยการบรจาคแตลมนกถง

การดแลพนกงานและความรบผดชอบตอสงคม

ดงนนบรษทสวนใหญยงมองไมครบทกประเดน

นอกจากน ยงมการใชซเอสอารในทางท

ไมควร โดยม งผลกำไรและนำไปเปนเคร องมอ

ทางการตลาด เชนสนคาประเภทเหลาและบหร

พยายามโปรโมทภาพลกษณวาดแลสงคมท งๆ

ทควรพจารณาวาสนคาทำประโยชนเพอสงคมจรง

หรอไมรวมทงผลกระทบตอสงคมและสงแวดลอม

การทำซเอสอารม 3ระดบคอ1)บรษททำ

ตามกฎหมายซงพบวาบรษทสวนใหญทงในและ

ตางประเทศมกทำกจกรรมในลกษณะทแสดงความ

เออเฟอเผอแผตอเพอนมนษย 2)การดำเนนธรกจ

ขององคกรสงผลกระทบทางลบหรอไม และม

การปรบปรงแกไขอยางไร3)บรษทเหนวาการทำ

ซเอสอารนำไปสการแขงขนทางธรกจ สรางความ

แตกตางดานสนคาและบรการรวมทงการลดตนทน

และผลกระทบตอสงแวดลอมและชมชน

ปจจบนการทำซเอสอารอยในยคท 3แลว

คณสกจอทนท เรยกวายค 3G+กาวไปสยคท 4

ทงนกจกรรมยคแรกเปนการทำอะไรกไดเพอสงคม

เชนการบรจาคยคตอมาเรมสนใจผลตอบแทนของ

กจกรรมซเอสอาร ม การสงฝ ายบคคลไปปรบ

ยทธศาสตรรวมกบเอนจโอ ขณะท ยคปจจบนม

ความเคลอนไหวมากมายเชนจดตงชมรมซเอสอาร

ในตลาดหลกทรพยแหงประเทศไทยตอไปจะเปน

ระดบจงหวด (CitySR)อยางเชนกรงเทพมหานคร

กำลงทำอย เชอวายคตอไปคอการขยายไปสระดบ

20

เรมตนดวยความเขาใจวาตองรบผดชอบตอสงคม ความเขาใจเรองซเอสอารเปนปจจยสำคญบรษท

จงควรเขาใจความหมายและแนวคดท เร มตนจากศนย

เสยกอนMr.Alex Mavroแนะนำวาบรษทควรอทศตนและ

เหนถงความจำเปนทตองสรางแนวคดซเอสอารในองคกร

โดยถอเปนภารกจทตองทำในระยะยาว ไมเหมอนเมอ5ป

กอนซเอสอารถกมองวาเปนเพยงรายงานการบรการลกคา

(CustomerServiceReport)เทานนคำถามงายๆทตรวจสอบ

วาธรกจมซเอสอารหรอไมคอ“ผมสวนไดสวนเสยขององคกร

คอใคร” ถาผ บร หารตอบไมได ก บ งช ว าองคกรน ไมม

ซเอสอารหรออาจยงไมเขาใจทำใหดำเนนการไมถกทางซง

ในเรองนคณสทธชยเสรมวาซเอสอารเปนแนวคดททงองคกร

ใหญและเลกตางสามารถทำไดโดยตระหนกวาดำเนน

กจกรรมไปในทศทางทถกตองนนคอการรบผดชอบตอสงคม

ไมใชการแสวงหาแตผลกำไร

ประเทศ (CountrySR)และระดบอาเซยน (ContinentalSR)รวม

ไปถงการปลกฝงเดกตงแตการศกษา(ChildrenSR)ในอนาคต

อยางไรกตามแมการทำซเอสอารอยในยคทสามแลว

แตองคกรกลบเข าไม ถ งห วใจของซเอสอาร ค ณสทธ ช ย

เอ ยมเจรญยง เหนวาเอกชนควรแสดงบทบาททางสงคมเพอ

ความย งย นของการพฒนา เน องจากในอดตภาคเอกชน

นกวชาการ/เอนจโอและภาครฐตางแสดงบทบาทของตวเองแต

สงคมยงมปญหานอกจากนบรษทควรใสใจผบรโภคมากขน

โดยเฉพาะประเดนการคาทเปนธรรม (Fair Trade) ไมวาจะเปน

ธรกจคาปลกขามชาตทถกเถยงกนวาเปนFair Tradeหรอไม

กรณทจรต (Corruption) ระหวางเอกชนกบราชการกถอวาทำ

การคาไมเปนธรรม รวมไปถงการรบผดชอบเพอธรรมาภบาล

ดานผลตภณฑ (ProductGoodGovernance) โดยการเรยกสนคา

ทมปญหาคน (ProductRecall) แตปจจบนในประเทศไทยกยง

ไมมบรษทใดดำเนนการอยางจรงจงในเรองน

Mr.Alex Mavro จาก CSR Consultant

คณอนนตชย ยรประถม

ผอำนวยการสถาบนพฒนาธรกจอยางยงยน

21

ดร.สทธศกด ช ว าแมธ รกจไมอาจสละ

“เปลอก” ท งโดยสนเชงเพราะเปนธรรมชาตของ

ธรกจทมกำไรเปนแรงจงใจแตบรษทตองแยกวา

กจกรรมประเภทไหนคอ“แกน” (การมองซเอสอาร

เพอสงคมเขมแขง)หรอ“เปลอก” (การทำซเอสอาร

เพอสรางภาพหรอใชเปนเครองมอแสวงหาผลกำไร)

โดยควรเนนสราง“แกน”ใหมนคงแขงแรงแสดงให

เหนวากำไรทไดมานนสะอาดและมความเปนธรรม

อยางไร

ผบรหารไมสนบสนน ซเอสอาร ไมเกด ผบรหารระดบสง (Board) เปนปจจยสำคญ

ตอการปฏบตกจกรรมซเอสอารอยางจรงจงและ

จรงใจ โดยคณชยยทธ ชำนาญเลศกจ เชอวาทก

อย างข นก บม มมองของฝายบร หาร หากมอง

ซเอสอารเปนปญหาขององคกรกมงบรหารความ

เส ยง (RiskManagement) ถามองเปนโอกาส ก

ผนวกซเอสอารเปนสวนหน งของกลยทธธ รกจ

แตถามองวาเปนปญหาของโลกซเอสอารจะกลาย

เปนBusinessTransformationตองปรบเปลยนธรกจ

เพอสรางความยงยน ในทางกลบกนหากผบรหาร

ไมเขาใจแลวนำไปฝากไวกบหนวยงานทผด เชน

แผนกประชาสมพนธ การทำกจกรรมเพอสงคมจะ

เปนไปในเชงสรางภาพ

ทกบรษทควรมผรบผดชอบดานซเอสอาร

โดยเฉพาะใชแตเพยงผบรหารตองใหความสำคญ

ในการสงเสรมกจกรรมในองคกร คณสกจเหนวา

ควรมผ จดการดานซเอสอาร (CSRManager) ทำ

หนาทเปน“ChangeAgent”โนมนาวผนำของแผนก

ตางๆใหเขามาทำซเอสอารเนองจากเปนงานทตอง

วางยทธศาสตรและนำเสนอผลงานวจยทกรปแบบ

ผสมผสานกบการสรางแรงผลกผานทางสอผถอหน

ตลอดจนลกคา เชน ใหลกคาสนบสนนสนคาท

ตดฉลากสงแวดลอมและภาครฐ

หลายองคกรยง ไม เขา ใจอ ย า ง ช ด เ จ น ร ะ ห ว า ง “เปลอก” กบ “แกน” ของก า ร ท ำ ซ เ อ ส อ า ร เ ช น องคกรเนนทำการกศลดวยการบรจาค แตลมนกถงการดแลพนกงานและความรบผดชอบตอสงคม ดงนนบรษทสวนใหญยงมองไมครบทกประเดน

คณสกจ อทนท รองประธาน CSR CLUB

22

สวนการสงเสรมการทำซเอสอารดวย

การมอบรางวล เชนCSRAwardsกมการถก

เถยงกนวาควรมหรอไมสรปแลวควรดำเนน

การตอไป เนองจากภาคธรกจยงคงตองการ

ภาพลกษณแตหากมความคดเหนจากคณะ

กรรมการเพ อเป นแนวทางการปร บปร ง

กจกรรมเพอสงคมขององคกรตางๆทเขารอบ

กจะเปนประโยชนแมวาจะทำไดยาก

ซเอสอาร ไมตองมมาตรฐาน แตทำให ครบดาน ปจจบนมหลายบรษทเรยกรองใหม

การกำหนดมาตรฐานซเอสอาร เพ อสราง

ความมนใจวาตนกำลงดำเนนกจกรรมเพอ

สงคมอยางถกทางขณะทหลกการซเอสอาร

ในตางประเทศจดทำข นโดยหลายสถาบน

เชน3P,UNGlobalCompactและISO20006

ทำใหบรษทรสกสบสนในประเดนปลกยอยท

ตางกนไมเหมอนกบกรณธรรมาภบาล(Good

Governance)ทชดเจนทกคนรวายดหลกตาม

องคการเพอความรวมมอทางเศรษฐกจและ

การพฒนา (Organization forEconomicCo-

operationandDevelopment:OECD)

ความไมชดเจนเหลานสงผลใหหลาย

บรษทเตรยมขอใบรบรอง(Certify)ISO20006

เพราะเชอวาเปน“มาตรฐานความรบผดชอบ

ตอสงคม”ทจะมผลบงคบใชทางกฎหมายใน

อนาคตในเรองนคณชยยทธยำวาเปนเรอง

เขาใจผดเพราะขณะน ISO20006เปนเพยง

ขอแนะนำ(Guideline)เทานนไมอยากทำกได

ทวาธรกจควรทำซเอสอารถอเปนพลเมองด

ของสงคม ดงวาทะของนายโคฟ อานน

จงใจดวยมาตรการลดหยอนภาษ รฐมบทบาทในการสรางแรงจงใจใหภาคธรกจทำ

ซเอสอารทดคณสกจแนะนำวาภาคเอกชนควรรวมตวกน

เจรจากบภาครฐเพ อลดหยอนภาษ 2%ข นกบ Package

ว ากจกรรมซเอสอารประเภทใดนำไปลดหยอนภาษได

เน องจากคณกรณ จาตกวนช รฐมนตรวาการกระทรวง

การคลง เคยเปดเผยแนวคดลดหยอนภาษแกบรษทททำ

ซเอสอาร

ในเร องน คณชยยทธเสรมวา องคกรอาจไมได

ลดหยอนถง 2% ในทางปฏบตจรง เพราะหลกฐานอาจ

ไมชดเจน ไมผานเกณฑของกรมสรรพากร อยางไรกตาม

เชอวาไมมใครไมเหนดวยในหลกการเพยงแตการเจรจากบ

ภาครฐตองม Protocol หลายอนและมประเดนหลายขอ

ซงนาจะตองเจรจากนหลายรอบ

ผศ.ดร.สทธศกด ไกรสรสทธาสน

อาจารยประจำคณะพาณชยศาสตรและการบญช มหาวทยาลยธรรมศาสตร

23

Gu ide l i ne จ ะช วย ให บร ษ ททำ ซ เอสอารครบดานและไวขน ชวย ขจดปญหาในอดตทองคกรมกเนน แตเรองผลกระทบดานสงแวดลอมจนมองขามองคประกอบอนๆ

“ธรกจตองเปนประชาชนทดคนหนง”จงไมจำเปน

ตองมมาตรฐานการทำความด เพราะอาจทำเกน

กวามาตรฐานกได

อยางไรกตามซเอสอารอาจจะมมาตรฐาน

เกดขนภายใน 2-3ปขางหนา แมอาจถกทดแทน

ดวยแนวคดการพฒนาอยางย งยน (Sustainable

Development) และผ ประกอบการสงคม (Social

Entrepreneur)ในไมชากตาม

พรอมกนน ตลาดหลกทรพยแหงประเทศ

ไทยจดทำคมอ“เขมทศธรกจ 8 ขอ” เพอแนะแนว

ทางการทำซเอสอารแกบรษทไทยคณสกจเปดเผย

วามาจากการศกษาหลกซเอสอารของทกสำนก

ในตางประเทศ ผสมผสานเขาก บแนวคดดาน

ทศพธราชธรรม โดยมโครงการประสานกบองคกร

ตางประเทศในอนาคตเพอให“เขมทศธรกจ” เทยบ

เทา (Compatible)กบGuidelineของตางประเทศ

อยางไรกตามดร.สทธศกดแสดงความคดเหนเพม

เต มว าในโลกแหงการคาเสร ประเทศไทยควร

ยอมรบกตกานานาชาตซงตอนทายของISO20006

มแผนภมโยงใหเหนวามประเดนเดยวกนในOECD

GuidelineหรอUNGlobalCompactชวยลดความ

สบสนลงไปไดมาก

โดยสรป ISO 20006ถอเปนขอแนะนำท

ใชไดและการทำตามGuidelineยอมมขอดซงคณ

สทธชย เสรมวา Guideline จะชวยใหบรษททำ

ซเอสอารครบดานและไวขนชวยขจดปญหาในอดต

ทองคกรมกเนนแตเรองผลกระทบดานสงแวดลอม

จนมองขามองคประกอบอนๆขณะเดยวกนบรษท

ตองยดธรรมาภบาล (GoodGovernance) เปนสวน

หนงของซเอสอาร ซงแมธรรมาภบาลจะมหลกการ

ชดเจนตามเกณฑของOECD แลว แตการนำไป

ปฏบตในประเทศไทยยงมปญหาดานความโปรงใส

ดงน น ตองควรระมดระวงไมใหซเอสอารเผชญ

ปญหาเดยวกนน

คณชยยทธ ชำนาญเลศกจ

กรรมการผอำนวยการสถาบนธรกจเพอสงคม (CSRI)

24

ซเอสอาร ไมใชเครองมอกดกนทางการคา ตอกรณท บร ษทบางแหงมองซเอสอาร

เปนการกดกนทางการคาผศ.ดร.สทธศกดชวาเปน

แนวคดของธรกจทแสวงหากำไรดวยการลดตนทน

ใหตำทสดเทานนนาจะมองอกดานวาการทำธรกจ

โดยเนนความปลอดภยของพนกงานและสนคาจะ

สรางโอกาสใหประสบความสำเรจทางการคายงขน

ในฐานะท ทำธรกจสงออก คณสทธช ย

เสรมวากจกรรมซเอสอารเปนจดขายและเปลยน

วกฤตเปนโอกาสมากกวา เชนการดแลมาตรฐาน

แรงงานสงแวดลอมในโรงงานสงเหลานทำใหเราได

เปรยบจนและอนเดยทยงไมทำเรองนมากนก โดย

ตองทำต งแตหวถงหาง คอ Stakeholder จนถง

SuppleChainไมเอาเปรยบคคาและผบรโภค

ซเอสอารเปนเรองงาย เอสเอมอทำได สำหรบบรษทขนาดกลางและขนาดยอม

(เอสเอมอ)ทมกมขออางวามขอจำกดดานทนและ

งบประมาณ แต Mr.Alex แนะนำวา เอสเอมอ

สามารถทำซเอสอารไดง ายๆ โดยดขอปฏบตท

นอกเหนอจากขอบงคบทางกฎหมายเพยงแคผลต

สนคาทดมคณภาพและรบผดชอบตอผบรโภคของ

ตนเองกถอเปนซเอสอารแลวนอกจากนยงสามารถ

ทำไดโดยการปรกษาหารอกบผมสวนไดสวนเสยกบ

องคกรไดแกพนกงานและลกคา เชอวาเอสเอมอม

ขอไดเปรยบในการเปนองคกรขนาดเลก ผบรหาร

ระดบสงสามารถทำกจกรรมซเอสอารไดทนท

ผบรโภคและสอคอพลงแหงการเปลยนแปลงอยางยงยน เน องจากการทำซเอสอารมตนทน และ

เก ยวของกบDemandและSupplyหากDemand

ไมเกดSupplyนนยอมไมยงยนคณสทธชยจงเหน

วาผบรโภคปลายทางตองเขาใจและใหการสนบสนน

ผลตภณฑทมการทำซเอสอารทด ในขอนสอมสวน

สำคญอยางยงในการนำเสนอขอมลชวยใหผบรโภค

เกดการเรยนร โดยสอควรเขาใจเนอหาใหรอบดาน

ไมใชมงแตเสนอขาวกจกรรมซเอสอารในแงทน

คณสทธชย เอยมเจรญยง ประธานเครอขายนกธรกจเพอสงคมและสงแวดลอม (SVN)

สอมสวนสำคญอยางยงในการนำเสนอขอมลชวยใหผบรโภคเกดการเรยนร โดยสอควรเขาใจเนอหาใหรอบดาน ไม ใชมงแตเสนอขาวกจกรรมซเอสอาร ในแงทน

25

นอกจากนประชาชนยงมสวนรวมในการ

ผลกดนใหภาคธรกจทำซเอสอารมากข นได โดย

Mr.AlexMavroยกกรณศกษาของบรษทนำอดลม

ขามชาตยกษใหญรายหนงนำนำไปใชในกระบวนการ

ผลตทำใหหมบานแหงหนงในอนเดยขาดแคลนนำ

แตบรษทกลบมทาทแขงกราวไมยอมแกไขปญหา

จนกระทงชาวบานขอความชวยเหลอจากตางประเทศ

และมหาวทยาลยในสหรฐอเมรกา50แหงเขามา

มสวนรวมโดยประกาศยกเลกการจำหนายนำอดลม

ยหอดงกลาวจากนนบรษทยกษใหญเร มมทาท

เปลยนไปมการปฏบตตอชาวบานอยางเทาเทยม

มากขน

ดงนนการจะมงไปสสงคมทดทกภาคสวน

ตองร วมมอกน องคกรพฒนาเอกชนและส อม

บทบาทสำคญอยางยงในการขบเคลอนตรวจสอบ

และรวมหาแนวทางแกไขปญหาซเอสอารรวมกน

นอกเหนอจากภาคธรกจทตองทำเพอสงคมอยาง

จรงใจและรฐชวยสงเสรมผลกดนอกแรง

หลงจากจบการสมมนาครงนแลว เชอวา

ผบรหารระดบสงจะเขาใจแนวคดการทำซเอสอารท

มคณคาตอสงคมอยางแทจรงมากยงขนวาการทำ

ซเอสอารไมไดมขอจำกดดานทน หรอเปนเรองการ

ลงทนเพอผลกำไรทางธรกจ หากแตมหลากหลาย

ประเดนซงเกยวของกบกระบวนการทงภายในและ

ภายนอกองคกรเพอสรางความเปนธรรมตอผมสวน

ไดสวนเสย ไมวาจะเปนพนกงาน คคาหรอผบรโภค

นอกเหนอจากประเดนผลกระทบตอสงแวดลอมC

ขณะน ISO 20006 เปนเพยงขอแนะนำ (Guideline) เทานน ไมอยากทำก ได ทวาธรกจควรทำซเอสอาร ถอเปนพลเมองดของสงคม ดงวาทะของนายโคฟ อานน “ธรกจตองเปนประชาชนทดคนหนง” จงไมจำเปนตองมมาตรฐานการทำความด เพราะอาจทำเกนกวามาตรฐานกได

26

Alex Mavro speaks, writes, and consults about CSR matters. Contact him at

almavro@siv-asia.org

Here’sthesituation:I’minvited

toaddressacompany’smanagement

team on the subject of corporate

social responsibility. In response toa

standardquestionnaire I sendbefore

prepar ing my ta lk , the company

reports that it is heavily engaged in

CSR.How?Bydonating to theXYZ

Foundation.

Or in another case, a client

asksme to help them frame their

annual CSR/Sustainability report to

stakeholders.Iaskforadescriptionof

their CSR activities. They respond:

donations to the ABC orphanage;

financialsupportforthereconstruction

of anDvaravatimonument; assisting

afundingdrivefordisabledchildren.

Why does ‘CSR’ mean ‘charity’ to so many?

Wha t ’ s w rong w i th these

activit ies?Why do I not consider

themCSR?

Very simply,CSR is a direct

outgrowthofacompany’s impacton

the wor ld around i t - the peop le ,

the physical environment, and the

overall well-being of both.Without

acompanyororganization, therecan

benoCSR.

Anyone canmake charitable

contributions. Inmost cases, these

cont r ibu t ions he lp advance the

causes they support. But if those

causesareunrelatedtoacompanyor

i t s b r o ad impac t s , t h en t h e se

contributions cannot be considered

part of a CSR strategy. They are

benefical, usually; needed, often;

crit ical, sometimes. But in and of

themselves,theyarenotCSR.

Companies are notmeant to

replace governments in providing

for theoverallpublicgood.Theyare

to supplement governments when

company ou tpu t i n t e r r up t s t he

common good . Fo r examp le , a

company that builds a road to its

sa les of f ice is engaging in core

business development, not CSR.

But acompany that repairs a state-

builtroadthecompanyhasdamaged

-or better yet, takes steps to avoid

the damage in the f i rs t p lace- is

workingwithintherealmofCSR.

Itmaybesurprising,butmost

Opinion

27

companies are not accustomed to

payingattentiontohowtheireveryday

workaffects thecommunity. Theare

focusedontheefficientproductionof

goods or serv ices, per iod. More

goods at cheaper per-un i t cost

meansmore successful business.

That thenoise fromplantmachinery

running al l night might drive the

neighborscrazyisn’taconsideration.

WithaCSRstrategy inplace,

savvycompanies assess the impact

of a their smallest activity on the

community, big and small , within

which i t operates. Doing so-and

takingsteps to reducing thenegative

and increasing thepositive impact-is

whatCSRisallabout.

ManyCSRpractioners know

this.Butwhen theyengagemanage-

ment, theysoonencounterthe(mis)

understandingof ‘CSR’ toequate to

philanthropy.This isespecially true in

Thailand, but the attitude exists to

somedegreeoneverycontinent.

Given the obvious difference

between attenuating your impact

and dona t ing money , one i s to

wonderwhere this confusion arises.

My experience as a single-purpose

businessconsultat focusedonCSR

strategeyhashelpedmetorealizethe

sourceof thismisunderstandingand

itslingeringappealinThailand.

Followingthe1997TomYang

Kung crisis, charitable organizations

and foundations soon found their

revenuepipelinesreducedtoatrickle.

Fortuitously, beginning to appear

on t he ho r i zon was a new ( f o r

Thai land) business emphasis on

CSR. International buyersdemanded

that Thai suppliers tick the “CSR”

boxon theirqualification forms,even

though neither group understood

whatCSRmeant.

Alongcamethecharitysector,

hat in hand, offeringcom-panies an

outlet for their CSR angst. “Simply

donatetous,”saidthesecharities, in

effect,“andwewillverifythatyouare

agoodCSRcompany.”

Given the lackofunderstand-

ingofwhatCSRwas all about that

existed at the time, it is nowonder

that companies scrambled to grab

this lifeline.Thatscramblehas led to

an undying belief that CSR equals

philanthropy.Itisabeliefthatcharities

feed in an effort to continue to fill

theirrevenueneeds.

Thismisunderstandingistoday

a tremendous hurdle for the cause

ofdevelopinga responsiblebusiness

ou t look . I n o rde r to t ru l y beg in

planningaworthwhileCSRstrategy,

companiesmustunlearnthisspurious

CSRphilantropyconnectionandallow

themselves tobe re-programmed to

understand the greater issues to

whichaCSRmindsetmustrespond.

At thesame time,NGOsand

theentirecharitablesectormustlearn

to re-frame their pitches in termsof

trueCSR-basically, in termsofwhat

the NGO can do for the company

(and not for theworld)-in order to

emphas ize the l i nks between a

company’s business strategy and

itsoverallapproachtoresponsibility.

In other words, NGOsmust

h i gh l i gh t how suppo r t i ng t he i r

part icular causes wi l l benefi t the

company’smanystakeholders.Thisis

thecoreofCSR.

AlexMavro, “The Responsi-

bi l i tator ,” is a fu l l - t ime CSR and

Sustainabil ity consultant based in

Bangkok.Reachhimatalmavro@siv-

asia.org.

C

28

แนวคดเร องสงคมท ด และมสข ท ภาษาองกฤษเรยกวา

WellbeingSocietyกำลงอยในความสนใจความสนใจนยงครอบคลม

ถงความพยายามหาตวชวดอยางใหมทครอบคลมมตทมากกวาการวด

เพยงการเตบโตทางเศรษฐกจดวยจดพหากรวมเอาคณภาพชวต

คณภาพสงคมและคณภาพสงแวดลอมดวยคำถามทวา อะไรคอ

ความกาวหนาทแทจรงของสงคมกำลงเปนทถกเถยงกนมากขนโดย

สงคมควรตองชวยกนหาคำตอบวา เราตองการเดนไปในทศทางใด

อะไรคอเปาหมายของสงคมควรมองคประกอบหรอตวชวดใดบาง

อาทหากสงคมกาวหนาทางเศรษฐกจแตมปญหาดานสทธมนษยชน

หรอสงแวดลอมถกทำลายหรอมมลพษตางๆไมวานำเสยอากาศเปน

พษดนเส อมโทรม เปนตน ใชทศทางหรอเปาหมายทคนในสงคม

ตองการหรอไม

ชนบทกบเมองอาจมความตองการและใหความหมายตอ

ความกาวหนาทตางกนไปกเปนไดดงกรณมาบตาพดทชาวบานซง

ไดรบผลกระทบจากการพฒนาทมงเนนอตสาหกรรมหนกขนาดใหญ

ทำใหอากาศเปนพษและเกดการแยงชงแหลงนำใชชาวบานตองการ

การพฒนาทใหความสำคญกบภาคเกษตรมากกวาการใหนำหนกตอ

ภาคอตสาหกรรมเปนตน

ดงน น องคกรทใฝใจในประเดนคำถามทกลาวมา ดงเชน

คณะรฐศาสตร จ ฬาลงกรณมหาวทยาลย มลนธ เสฐยรโกเศศ-

นาคะประทปและศนยภฏานศกษาประเทศภฏานจงไดรวมกนจดตง

School forWellbeingStudiesandResearch โรงเรยนศกษาสงคมทด

และมสขโดยมหลกสตรภาคฤดรอน

หลกสตรภาคฤดรอนเพอศกษาสงคมทดและมสขระยะเวลา

สนใจเขารวมกจกรรมโรงเรยนตดตอไดท

วลลภาแวนวลเลยนสวารด

บรษทสวนเงนมมาจำกดผประกอบการสงคม

โทร.0-2622-0955,0-2622-0966

อเมลwallapa@suan-spirit.com

หนงเดอนซงจะเรมวนท 27กรกฎาคม-26

สงหาคม2553โดยตลอดสสปดาหนจะแบง

เปนสสวนคอ

สปดาหทหนง :ณอาศรมวงศสนท

เปนสปดาหแหงการเร มตน ในบรรยากาศ

ชมชนทางเลอกเนนการศกษาองครวมสมอง

มอและหวใจทงโยคะครวอาหารธรรมชาต

สวนเกษตรอนทรยเปนตน

สปดาหทสอง :ณคณะรฐศาสตร

จฬาลงกรณมหาวทยาลยเปนการเนนทพทธ

ปญญาดานวชาการรวมทงเรองตวชวดทาง

เลอก

สปดาหทสาม :ณประเทศภฏาน

เปนเวลา10วนอนเปนตนกำเนดเรองความ

สขมวลรวมประชาชาตแหลงแรงบนดาลใจ

ตอเรองความเปนอยท ด ชวตทด และการ

ยอนสอนาคตอนเกาแก

สปดาหสดทาย : กลบมาณจด

เรมตนแลวเราจะกาวเดนรวมกนอยางไรเรา

จะเกบเกยวความรประสบการณและแรง

บนดาลใจท ไดจากการศกษาแลกเปล ยน

ร วมกนในตลอดหน งเด อนน ให ผล ดอก

ออกผลอยางไร

หลกสตรภาคฤดรอนเพอศกษาสงคมทดและ มสข

NEWS

C

29

ทามกลางความเปลยนแปลงสภาพภมอากาศอยางรนแรงทเกดขนในระยะ 1-2 ป นาจะเปนสญญานเตอนใหมนษยชาตตระหนกและชวยกนหาทางฟนฟโลกสนำเงนใบน

ชฎาพนธ มลพนธ

รบผดชอบตอสงคมดวยการตด ฉลากคารบอน

ความพยายามผลกดนใหภาค

ธรกจมความรบผดชอบตอของเสยตางๆ

โดยเฉพาะกาซเรอนกระจกตวการสำคญ

ของการเกดสภาวะโลกรอนดวยมาตรการ

ตางๆอาทคารบอนเครดตฉลากคารบอน

เปนวธการหนงทประชาคมโลกเหนวานา

จะชวยลดการปลอยกาซเรอนกระจกได

ในเร องนดร.ขวญฤด โชตชนาทววงศ

ผ ช วยประธานสถาบนส งแวดลอมไทย

ไดพดถงรายละเอยด วธการ ตลอดจน

สถานการณโลกรอนในฐานะท สถาบน

ส งแวดลอมไทย เปนหน งในหวขบวน

ขบเคลอนดานองคความรสงแวดลอมและ

Interview

29

30

บรษททตองการเขารวมโครงการฉลากคารบอนตองทำอยางไรบาง ตอนน เราพยายามสงเสรมใหสนคาตดฉลาก

คารบอนบรษททสนใจสามารถสมครไดฟร โดยกรอก

ขอมลตามแบบฟอรม ซ งจะเปนขอมลของกจกรรมท

เกยวของกบคารบอนไดออกไซดนบตงแตป2545จนถง

ปจจบน โดยจะพจารณากนต งแตกระบวนการผลต

การใชพลงงานความรอน เช อเพลง ของเสยทเกดข น

จากกระบวนการผลต การบรรจหบหอ และการขนสง

ตลอดจนการกำจดกากของเสย

หลงจากสถาบนฯประเมนการปลอยกาซเรอน

กระจกในกระบวนการผลตของบรษทนบตงแตป 2545

แลววาผานหลกเกณฑกจะเขาสขนตอนการลงทะเบยน

ผลกดนใหเกดความรวมกนระหวางภาคตางๆ ในสงคม

นบตงแตการทำฉลากเขยวในป พ.ศ. 2537 เปนตนมา

นอกจากนยงไดรเร มโครงการฉลากอนๆ ไดแก ฉลาก

คารบอนรวมทงฉลากรอยเทาคารบอน(CarbonFootprint)

ซงคาดวาจะออกไดภายใน5ปขางหนา

ความเปนมาในโครงการ Carbon Reduction ทงฉลากคารบอน (Carbon Label) และฉลากรอยเทาคารบอน (Carbon Footprint) ฉลากแตละประเภทมคณคาตางกนสถาบนฯทำ

เรองฉลากเขยวมาหลายปแลวแตเปนฉลากเชงนเวศน

แสดงการปลอยสารพษ (toxic)วาสนคามผลกระทบดาน

สงแวดลอมตอสขภาพของคนและอนๆอยางไร

ในแงของการสงเสรมใหลดการปลอยกาซเรอน

กระจกปทแลวเรมคลอดฉลากคารบอน (Carbon Label)

ออกมาซงผบรโภคเหนแลวจะเขาใจไดทนทวาสนคาท

ตดฉลากนจะปลอยกาซเรอนกระจกนอยกวารอยละ 10

โดยใชป 2545 เปนปฐานดานผผลตกตอบสนองงายกวา

โดยขณะนใชวธการของ IPCC (Intergovernmental Panel

onClimateChange)ซงเปนรายงานทางวชาการเรองภาวะ

โลกรอนในการคำนวณการปลอยกาซเรอนกระจกทำให

เกดการยอมรบงายขนสวนฉลากCarbonFootprintนน

เราผลกดนมาหลายป แมจะดในแงการสงออกไปยง

ตางประเทศแตกยงอยในระหวางกระตนใหสนคาไทยเขา

มาทำฉลากตองใชเวลากวาคนจะเขาใจและตองมสนคา

เปรยบเทยบ

ทำไมฉลากคารบอนตองใชป 2545 เปนฐาน เพราะเปนปทประเทศไทยหนมาทำแผนการลด

พลงงานอยางชดเจนและเปนปทใกลเคยงกบทประชาคม

โลกกลาวถงเร องภาวะโลกรอนอยางมาก ทำใหไทย

สามารถนำไปบอกไดวาเรารวมมอกบนานาชาตในการลด

การปลอยกาซเรอนกระจก เพราะรวาผลตภณฑชนหนงๆ

มการลดกาซดงกลาวไปแลวกเปอรเซนต

ขณะนมการใชฉลากคารบอนมากนอยแค ไหน ถอวาประสบความสำเรจหรอไม ถอวาพอใจและไวกวาทคดเพราะของใหมๆยอม

สอลำบากตอนแรกคาดวามเพยง 5ผลตภณฑมาถง

เวลานหลงจากทำเรองฉลากคารบอนมาประมาณ1ปม

สนคาทไดตดฉลากแลวกวา 40 รายจากทงหมดทขอ

เขารวมโครงการประมาณ70กวาผลตภณฑซงสนคาท

จะผานเกณฑการปลอยกาซเรอนกระจกนอยกวารอยละ

10 ไมใชเรองงายเพราะมการประเมนทกป แตเราจะไม

เปดเผยวาใครบางทไมผาน

หนงในผลตภณฑทไดฉลากคารบอน

31

วทยาศาสตรและเทคโนโลยแหงชาต, สำนกงานกองทน

สนบสนนการวจย (สกว.) และกรมโรงงานอตสาหกรรม

ซงเราผลกดนเรองนมา4-5ปแลวแตยงไมออก

ทำไมฉลาก Carbon Footprint มปญหามาก มขนตอนทซบซอนกวา จากการประเมนฉลากคารบอนตางๆทวโลกพบ

วาCarbonFootprintนนยากในการสอสารตองอาศยการ

เปรยบเทยบยกตวอยางCarbon Footprint ในประเทศ

องกฤษโดยบรษทTescoใชสญลกษณเปนรปเทาระบการ

ปลอยคารบอนเปนจำนวนกรมแตคนไมเขาใจความหมาย

เชน ระบ 100กรมกบสนคามนทอดคนไมรวาคออะไร

ตองนำไปเปรยบเทยบฉลากของมนทอดอกย หอหน ง

ทระบ96กรมจงจะเขาใจวาสนคาไหนปลอยคารบอนได-

ออกไซดนอยกวาซงถามยหอเดยวตอบอะไรไมไดในแง

ผผลตกตองพจารณาทงวงจรทไดมาของสนคาและการใช

นอกจากน ยงหาขอสรปเกยวกบโปรแกรมทตอง

ใชในการประเมนไมได และตองซอมาจากตางประเทศ

แมทในตลาดมหลายโปรแกรมกตามอกทงตองใชขอมล

สบคนเยอะ สวนใหญตอนน ขอมลกไมคอยม ตองใช

Emission Factor มาคำนวน ถาแตละผลตภณฑใช

โปรแกรมตางกนอาจเกดขอผดพลาดได

ยกตวอยางโรงงานผลตแปงมน ตองพจารณา

ขอมลดงน 1)แหลงเพาะปลกวตถดบ2)วธการปลก เชน

ชนดและปรมาณการใชปยหรอสารเคม เพราะในการปลก

พชจะมการดดซบคารบอนจากบรรยากาศและดงคารบอน

จากในดนมาใช 3)วธการขนสงมายงโรงงานอตสาหกรรม

ซ งจะข นกบประเภทของพาหะ วธ การ ลกษณะของ

เช อเพลงและระยะทาง 4) ปรมาณการใชไฟฟาและ

เชอเพลงสำหรบกระบวนการผลตในโรงงานอตสาหกรรม

5) หลงจากผลตไดแปงแลว ต องพจารณาวธ การท

ผลตภณฑมาถงมอผบรโภค6) เมอบรโภคแลวเกดอะไร

เชนรางกายเกดกาซอะไรขนบาง 7)การกำจดของเหลอ

และของเสยเชนซอ100แตทง20ตองนำสวนทเหลอ20

คดตอวากระบวนการกำจดเปนอยางไร

ทงหมดนอาศยขอมลและเวลาทำใหคาใชจายตอ

โดยมคาใชจ าย 100,000 บาทตอผลตภณฑท นำมา

ขอฉลาก อยางไรกตาม ถาผลตภณฑน นมหลายชนด

เชน สตางกน และคณสมบตน นทำใหการใชพลงงาน

เปลยนแปลงกจะคดคาใชจายเพ มตวละ 30,000บาท

แตถาไมทำใหการใชพลงงานเปลยนแปลงกไมตองเสย

คาใชจายเพม

ชวงนยงอยระหวางโปรโมชน ในอนาคตบรษท

อาจตองเสยคาใชจายตงแตการยนขอฉลากแตกยงไมรวา

เมอไหรเพราะสถาบนฯตองการสรางความตระหนกใหแก

ผบรโภคมากกวามงไปยงสทธผบรโภคในการเลอกสนคา

บรษทประเภทไหนควรทำฉลากคารบอน บรษททเขามารวมทำฉลากคารบอนมกมขนาด

ใหญหรอไมกสงออกสนคาไปยงตางประเทศ เชนปน

ซเมนต ขณะนไดฉลากคารบอนประมาณ3บรษทแลว

ปนทพไอกเกอบครบ แตไมไดทกผลตภณฑ ดงน นจะ

พจารณาการตดฉลากเปนรายสนคาบางอนไมผานก

มบางรายกลบไปทำยงไงกไมผานหรอไมกตองรออก

หลายปหลงจากปรบปรงกระบวนการผลตแลว ดงน น

กวาจะไดฉลากไมใชเรองงาย

มการแบงทมทำงานสำหรบแตละฉลากอยางไร แบงกนเปนคณะทำงานฉลากคารบอนมคณะหนง

Carbon Footprint กมคณะทำงานอกชดหนงในเบองตน

มเจาหนาท ดำเนนงานในระดบหนงกอน จากนนจะม

คณะทำงานโดยผเชยวชาญ5ทานทำการประเมนวาใชได

แลวถงจะเขาบอรดใหญ เมอบอรดใหญอนมตกกลบมา

ยงคณะทำงาน

สถาบนฯ เปนหนวยงานเดยวในการทำฉลากคารบอนหรอไม ถาเปนเรองCarbonReduction (หมายถงฉลาก

แสดงการลดกาซเรอนกระจกรอยละ10) เราทำคนเดยว

แตถาเปน Carbon Footprint มอก 4 หนวยงาน เชน

องคการบรหารจดการกาซเรอนกระจก, ศนยเทคโนโลย

โลหะและวสดแหงชาต (MTEC) ของสำนกงานพฒนา

32

เรมตนชวยลดโลกรอนงายๆ โดยการแยกขยะ เพราะชวยทำใหรไซเคลงายขน นอกจากนชวยกนลดการใชพลงงาน เชน ดแลรกษาเครองปรบอากาศใหมประสทธภาพ

เพราะกระบวนการยงไมเสรจสมบรณอยางการสกรนบน

ตวกลองสนคาบางคร งจะเรงมากไมไดเพราะตองร อ

กระบวนการขนานใหญอยางโคกหรอเปปซไทยถาได

ฉลากCarbonFootprintจะมาตดทนทไมไดตองรออนมต

จากบรษทแมในตางประเทศถาเปนแค Tag เพมอาจไม

ยงยากเทาน

ผบร โภคจะ ไดอ ะ ไรบางจากฉลาก Carbon Footprint ผบรโภคจะรวาสนคานนมสวนเกยวของกบการ

ปลอยกาซเรอนกระจกเทาไหร เชนสนคานระบ 100กรม

แปลวาปลอยคารบอน100กรมตอขวดแตถาอยากรวา

สนคานดหรอไมตองอาศยการเปรยบเทยบกบสนคาชนด

เดยวกนของยหออนวามการปลอยกาซเรอนกระจกมาก

นอยแคไหน

ภาวะโลกรอนในปจจบนเปนอยางไร ปจจบนประเทศไทยมอณหภมสงขน 0.6องศา

(เซลเซยส)ภาวะโลกรอนสงผลกระทบตอสภาพภมอากาศ

ทำใหไมมรปแบบของฤดกาลทชดเจน นอกจากนยงม

แนวโนมทำใหเกดโรคระบาดสงขน เพราะอณหภมสงขน

สงผลใหยงและหนแพรพนธเรวขนเปนตน

ประเดนหลกทเราตองทำคอการปรบตวเพราะไทย

เปนประเทศเลกในฐานะทเปนแหลงวตถดบของโลกและ

อยในเขตรอนภาวะโลกรอนจะสงผลกระทบตอการเกษตร

และปศสตว รวมไปถงสขภาพดงนน ไทยควรมมาตรการ

รองรบ เชนการคดสายพนธขาวทนตอภาวะโลกรอนหรอ

โครงการทดลองควบคมอณภมในการเพาะปลก

จรงๆประเทศไทยควรเร มมองเร องเหลานเปน

วาระแหงชาตและตองหาทางแกไขโดยอาศยการรวมมอ

จากหลายกระทรวงปจจบนเราเนนศกษาเฉพาะเรองขาวซงกยงมองไมเหนเปนรปธรรมเชนกนแตเราควรใหความสำคญกบพชสวนอนๆดวยสงเหลานแสดงใหเหนวาเราตองการงานวจยอกมากซ งตองทำอยางตอเน องดวยไมเหมอนประเทศองกฤษเขาประเมนแลววานำจะทวมแนกเลยสรางเขอนมารองรบแตเรากลบยงไมคดเรองน

ผลตภนฑสงถง 500,000-1,000,000บาทอยางไรกตาม

การทำฉลากประเภทนจะคมคาสำหรบบรษททตองสงออก

ตางประเทศ เพยงแตตองรอระยะเวลาอกสก 4-5 ป

จนกวาจะมสนคาเขารวมโครงการจำนวนมากขน โดยเรา

ตองสงเสรมใหบรษทเขามาทำฉลากน ซ งมเง อนไข

ทางการคาระหวางประเทศเปนแรงจงใจ

คาใชจายสงขนาดนเปนอปสรรคตอการสงเสรมใหบรษทเขามาตดฉลากเพมขนหรอไม ไมสงผลกระทบ เมอเทยบกบสนคาบางรายการ

ขายไดพนลานบาทตอปนบวาสดสวนของคาใชจายม

นอยมากการตดฉลากจะทำใหบรษทมภาพลกษณทด

ยงข นและขายไดมากขนในตลาดตางประเทศ เปนการ

กดดนคแขงใหตองดำเนนตามมาตรฐานเดยวกนอกดวย

บรษทท เ ข ารวม โครงการฉลาก Carbon Footprint ขณะน ขณะนมผ สนใจทำอยประมาณ5-6ผลตภณฑ

รวมทวประเทศ20กวาผลตภณฑแตยงไมตดฉลากสวน

บางรายยงไมเสรจ เชนมามายงไมไดตดบนตวสนคา

32

33

34

บรษททสนใจการทำฉลากคารบอน (Carbon Label) สามารถดรายละเอยดและดาวนโหลดใบสมครเขารบฉลาก

คารบอนไดท http://www.tei.or.th/PR/carbonlabel.htm โดยจะมคาใชจาย 100,000 บาทตอสนคาหลงจากทเขาสขนตอน

ลงทะเบยนแลว

สำหรบฉลากรอยเทาคารบอน (Carbon Footprint) มคาใชจายในการลงทะเบยน 55,000 บาท และคาประเมน

ขอมลประมาณ 500,000-1,000,000 บาท

ลกศรแสดงระดบท

ลดลงของการปลอย

ก าซ เร อนกระจก

ตอหนวยสนคาและ

บรการ

การปลอยกาซเรอน

กระจกแสดงในรป

ของก าซคาร บอน-

ไดออกไซด

ผบรโภคไดอะไร

• ทางเลอกใหมในการซอสนคา

และบร การเป นต วกระต นให

ผผลตปรบปรงกระบวนการผลต

การไดมาซ งวตถดบ และผลต

สนคาทปลอยกาซเรอนกระจก

• มสวนรวมในการชวยลดปญหา

ภาวะโลกรอน

ผผลตไดอะไร

• ลดตนทนการผลตจากการ

พฒนากระบวนการผลตใหม

ประสทธภาพดข น ลดการใช

พลงงานฟอสซล เพ มการใช

พลงงานหมนเวยน

• แสดงเจตนารมณในการ

รบผดชอบตอสงคมและสราง

ภาพลกษณทดใหแกบรษท

ฉลากคารบอน (Carbon Label) สออะไร ขอดของการมฉลากคารบอน

บางคนมองวาการขาย Carbon Credit เปนการทำลายสงแวดลอมอยางถกกฎหมาย เร องน ตองแลวแตมมมอง ประเทศไทยควรมเพราะจะทำใหธรกจขนาดเลกปรบปรงกระบวนการผลตของตนใหสะอาดขนเชนฟารมหมขนาดเลกเมอมการทำCDMจะทำใหมการบำบดนำเสยแตถาปลกตนไมเพอนำมาขายเครดตกไมใชเรองด เพราะไมWin-Win เรองนมเกณฑตางประเทศเรยกวาGold Standard คอการลดคารบอนแลวสรางผลกระทบทดขนกวาเดม

สถาบนฯ มกลยทธสงเสรมความตระหนกดาน สงแวดลอมในภาคธรกจตอไปอยางไร สถาบนฯทำเร องปรบปรงกระบวนการผลตในภาคอตสาหกรรมมาหลายปแลวซงกประสบความสำเรจระดบหนง แตการสรางความตระหนกและเปลยนแปลงพฤตกรรมตองเขาถงผ บรโภคนอกจากเร องทำฉลากแลวเราตองจบมอกบภาคเอกชนในการโปรโมทดานส งแวดลอม เชน จดอเวนต ทำโฆษณา เปนตน และโดยเฉพาะอยางย งโครงการท เก ยวของกบการปลอยกาซเรอนกระจก เราตองเรงดำเนนการเชงรก เพราะปญหานจะสงผลกระทบทรนแรงตอมนษยในอนาคต

คนไทยสามารถชวยกนลดภาวะโลกรอนอยางไร เร มตนชวยลดโลกรอนงายๆ โดยการแยกขยะเพราะชวยทำใหรไซเคลงายขนนอกจากนชวยกนลดการใช พล งงาน เช น ดแลร กษาเคร องปร บอากาศใหม ประสทธภาพ ส วนภาคธ รก จควรดำเน นก จกรรมลดก าซคารบอนฯ เชนคณะกรรมการนกธรกจเพอสงแวดลอมไทย (Tha i land Business Counci l for Susta inab leDevelopment:TBCSD)เปนการรวมตวของ33บรษทใหญรวมมอกนทำกจกรรมลดการปลอยคารบอนไดออกไซดจากปทแลวรวมกนลดได1.3ตนปนตงเปาไวท3ลานตนซงสถาบนฯสอนวธการนบปรมาณกาซทลดไดตามสตรเดยวกบ IPCCบางคนกนำไปขายเปนCarbonCreditทเกดจากกลไกพฒนาพลงงานสะอาด (CleanDevelopmentMachanism:CDM)

ทำไมมบรษทไทยได ใบอนญาตขายคารบอนเครดตเพยงไมกราย ปจจบนมทำกวา 100 โครงการ แตกวาจะไดขายจรงไมใชเร องงายตองทำ Validation โดยบรษทตางประเทศซงมจำนวนนอยและอาศยเวลาประมาณ6เดอน-1 ปตอโครงการ ถามขอรองเรยนวากระทำการไมโปรงใสจะถกจบแขวนทนท เมอเสรจแลวกตองประเมนความถกตองกระบวนการทงหมดอกครงกอนซอขายจรง

C

34

35

CorporateSocialResponsibility (CSR)หรอการ

แสดงความรบผดชอบตอสงคมของภาคธรกจยงคงเปน

สงทหลายองคกรอยากทำใหสำเรจดวยหวงจะใหเปน

CSR ของแท หรอ ของจรง ท ไมใชแคเพยงแคการ

โฆษณาหรอประชาสมพนธเทานน

แตกเสมอนเสนผมบงภเขาทพบวางานCSR

มกจะละเลยงานสรางจากภายในองคกรกอนซงกคอ

“พนกงาน”พลงหวหอกสำคญของงานรงสรรคสงคม

ใหสำเรจลลวง และเพ อหาคำตอบดงกลาว งานCSR

Campaign ไดจดเสวนาเรอง “CSRกบการมสวนรวมของ

พนกงานองคการเภสชกรรม” เมอวนท 7มกราคม2553ท

ผานมาอาจทำใหเหนภาพและแนวทางเดนตอไปขางหนาได

หวใจ CSR เรมตนดวย

“พนกงาน”

ISR รหสนควรมตงแตเดก “ดร.มชย วระไวทยะ”อดตรฐมนตรอดตวฒสมาชกผกอตงสมาคมพฒนา

ประชากรและชมชนองคกรรณรงคเรองการใชถงยางอนามย และปจจบนทานดำรง

ตำแหนงประธานและผกอตงบรษทธรกจเพอพฒนาการศกษาและชนบทจำกดหรอ

BREAD (Business for Rural Education andDevelopmentCo., Ltd.) ไดถายทอด

ประสบการณในฐานะผเชยวชาญและผตกผลกทางความคดดานการทำกจกรรมเพอ

สงคมดร.มชยชภาพใหเหนวาทกครอบครวควรปลกฝงรนบตรหลานใหร จก ISR

(Individual Social Responsibility) หรอ การทำส งท เปนประโยชนตอสวนรวมม

“จตสาธารณะ” เพราะการอบรมสงสอนใหเดกเหนคณคาของการเปนผใหจะเปน

รากฐานใหสงคมขบเคลอนไปสความดงามทไมไดเอาผลประโยชนสวนตนเปนทตง

SpecialReport 2

36

คณภเศก โพธนคร ผอำนวยการฝายอาวโส ผบรหารฝายสงเสรมสรางทนทางปญญาและกจกรรมเพอสงคม ธนาคารกรงไทย

(ขวา) ดร.มชย วระไวทยะ ประธานและผกอตง BREAD (ซาย) คณสทธชย เอยมเจรญยง ประธานเครอขายธรกจ เพอสงคมและสงแวดลอมเอเชย (ประเทศไทย)

และเมอเดกเหลานเตบโตเปนผใหญ เขาจะมใจทจะรวม

และชวยทำใหสงคมดขนแมแตการทำธรกจกจะดำเนน

การดวยความสงางาม เพราะไมใชเนนการทำกำไรเพยง

อยางเดยว

สำหรบประ เภทของกจกรรม CSR สามารถแบงไดเปน 1.กจกรรมในรวบรษท เชนธรรมมาภบาลใน

องคกร การใหเกยรตสตรในองคกร การดำเนนธรกจ

อยางเปนธรรมการใสใจผบรโภคการมกจกรรมสำหรบ

พนกงาน

2.กจกรรมรอบรวบรษทเชนการทำกจกรรมกบ

ชมชนรอบองคกร แตไมใชทำเพ อไมใหชมชนตอตาน

โครงการขององคกรทจะไปลงทน อยางเชน กรณของ

โรงไฟฟาหลายแหง

3.กจกรรมนอกรวบรษท รปแบบเดมอาจเปน

ลกษณะของการทำสงคมสงเคราะห แตในทสดแลวควร

ทำใหเกดความยงยนตอพนทนนๆ เชนการสรางองคกร

ประชาชนใหเขมแขงการพฒนาเศรษฐกจในพนทใหม

รายไดทกษะธรกจในชมชน

4.กจกรรมเพอกระตนจตสำนก

5.กจกรรมโดยการจดตงบรษทธรกจเพอสงคม

โดยนำกำไรมาสำรองใชเพอประโยชนสาธารณะเหมอน

อยางท BREADดำเนนการอย ในการจำหนายสนคา

และบรการ เชน“ขาวโรงเรยน”ภายใตสโลแกน“ขาว

ทกคำ เพอสรางเดกดและขจดความยากจน” ซ ง

ไมเพยงแตทำใหชมชนมรายไดเทานนแตยงเปนรายได

สวนหน งท จะมาสนบสนนการเรยนการสอนโรงเรยน

ลำปลายมาศจงหวดบรรมยทคณมชยจดตงขนเมอป

2546 โดยมมลนธเจมสคลารคแหงประเทศองกฤษ เปน

พนกงานบางจากเขารวมกจกรรมทางสงคมกบบรษทฯ

37

ผสนบสนนงบประมาณในการกอสรางและการ

ดำเนนการ สำหรบนกเรยนช นอนบาลถงช น

ประถม

“องคกรตางๆ สามารถเลอกทำ CSR

ไดหลายประเภท แตอยาลมหวใจสำคญ คอ

พนกงาน เพราะในเมอพนกงานคอพลงททำให

บรษทประสบความสำเรจ มกำไรในการทำธรกจ

ได กสามารถทำให CSR ขององคกรสำเรจได

เชนกน” คณมชยกลาวใหสมภาษณหลงการ

เสวนา

นอกจากความคดเหนของคณมชยแลว

งานCSRCampaing ในครงนยงไดนำเสนอกรณ

ศกษาของ 2 องคกรท ทำ CSR ไดสำเรจโดย

ตงตนจากพนกงานคอบรษทบางจากปโตรเลยม

จำกด(มหาชน)และธนาคารกรงไทย

CSR บางจาก-“การทำด กคอ การทำงาน” “การทำดกคอ การทำงานเชนกน”คณ

ศศมน ศพทธมงคลผจดการกจการสมพนธ

บรษทบางจากฯ เรมตนดวยประโยคทแสดงถง

ความหมายไดอยางชดเจนวาCSRคอสงสำคญ

สำหรบทกคนและการทพนกงานรวมสนใจใน

กจกรรมตางๆ เปนอยางมากและอยามองแบบ

อคตวาพนกงานอาศยกจกรรมของCSR เพอ

เลยงการทำงานซงชาวบางจากทงฝายบรหาร

และพนกงานทกคนมความเขาใจตรงกนใน

เรองน

“พน กงานของบางจากฯ ท กคนม

ส วนร วมในก จกรรม CSR ของบางจากฯ”

คณศศมนกลาว

วธการของบางจากในการดงพนกงานมาเปนพลงได

สำเรจนนมาจากขอแรกคอ1.ผบรหารระดบสงรวมคดรวมทำ

อยางเตมตวและสนบสนนเตมท 2. การช นชมและขอบคณ

พนกงานสวนหนงคอระบบการประเมนผลงานของพนกงาน

แตละปนนหากใครมสวนรวมCSRของบรษทเพยง4ครงก

จะไดคะแนนประเมนเพ มสงสด 2%แตถงกระน นพนกงาน

จำนวนมากกรวมนบสบครงหรอสงสดถง 24ครงแมเขาจะได

เพยง2%กตามและ3.การมสอเชนเสยงตามสายในองคกร

หรอ Internet เพอสอสารกจกรรมตางๆ ใหพนกงานไดทราบ

อยางทวถง

“ในการขบเคล อนการดำเนนธรกจใหเตบโตควบค

ไปกบสงแวดลอมและสงคมนน พนกงานจะเปนปจจยสำคญ ซง

บรษทฯ ไดกำหนดใหมวฒนธรรมของพนกงาน คอ ‘การเปน

คนด มความร เปนประโยชน’ ดงนนไมเพยงจะตองมความ

รบผดชอบตองานทไดรบมอบหมาย บรษทฯ ไดเปดโอกาสให

พนกงานไดใชความร ความสามารถ และเวลาทำประโยชนตอ

ชมชนและสงคมดวย”

น นคอ ขอความทพนกงานของบางจากคนเคยและ

เขาใจตรงกนซงเชอมโยงกระบวนการธรกจและความรบผดชอบ

ตองสงคมไวเปนเนอเดยวกนซงสวนหนงทนำมาสCSRโดดเดน

พธเปดงาน GPO CSR

38

4.มตดานกฬา เชนการจดการฝกสอนฟตบอล

แกบตรพนกงานและลกคาเปนตน

ทง4มตอยภายใตหลกการดำเนนงาน4ดาน

1. เปนโครงการททำอยางตอเนอง 2.มความ

เชอมโยงกน เพอใหเหนผลทชดเจนมากยงขน 3.การม

สวนรวมของบคลากรทกระดบ4.การสรางพนธมตรเพอ

ใหการดำเนนงานมพลง

พนกงานกรงไทยยงไดรบการปลกฝงในเรองของ

CSRอยางทวถง แมกระทงในสาขาตางๆของธนาคาร

ทกรงไทยตองการบรการประชาชนอยางทวถง เชนกรณ

ของผสงอาย หรอผ พการทอาจเดนทางเขามาภายใน

สาขาธนาคารไมสะดวก บางสาขาพนกงานจงจดให

บรการในชนลางเพมเตมดวย

“เราตองการใหสาขาทวประเทศไมใชแคบรการ

ลกคา รบฝาก ถอนเงน เราร วามลกคาทมาใชบรการ

หลากหลาย ซ งเราต องปลกฝ งพนกงานใหบร การ

ประชาชนอยางทวถง เชนเดยวกบงาน CSR ทเราตอง

ปลกฝง โดยใหพนกงานมอสระทจะเลอกทำ จงจะทำให

CSR ขององคกรทำไดอยางมประสทธภาพและเปน CSR

อยางแทจรง”คณภเศกกลาวปดทาย

บทสรป CSR จงไมใชแคกจกรรมการแจกสงของแลว

ทำภาพขาวแจก เพอประชาสมพนธองคกรเทานน แต

เปนกระบวนการขบเคลอนทตองทำอยางจรงจง และ

จรงใจตงแตองคประกอบภายในองคกรคอพนกงาน

ทกระดบ อนเปนหวใจสำคญท จะทำใหงาน CSR ท

ประสบความสำเรจ

4 มต CSER กบกรงไทย คณภเศก โพธนคร ผอำนวยการฝายอาวโส

ผ บร หารฝายเสรมสรางทนทางปญญาและกจกรรม

เพอสงคมธนาคารกรงไทยสหรอเคทบกลาววาสำหรบ

ชาวกรงไทยแลวเรยกงานCSRวาเปนCSER (Corporate

SocialandEnvironmentResponsibility)ทปลกฝงพนกงาน

ใหเหนวา CSR เปนกจกรรมพเศษเพ อสงคมสมเหต

สมผลและพนกงานอาสาทำดวยใจ เชนมการตงชมรม

“เคทบ จตอาสา” โดยมพนกงานท ร วม CSER ของ

ธนาคารประมาณ1,000คนครอบคลมงาน4มตคอ

1.ดานการศกษานอกจากสนบสนนอปกรณ

การเรยนแลวอาสาสมครจากธนาคารยงเขาไปชวยวาง

ระบบ

2.ศลปวฒนธรรมเชนการจดแสดงงานศลปะ

3. สงคมและสงแวดลอม เชน โครงการ KTB

GrowingGreenอาคารประหยดพลงงาน C

(ซาย) นพ.วชย โชคววฒน ประธานคณะกรรมการบรหาร องคการเภสชกรรม (ขวา) ดร.ประสาร มฤคพทกษ สมาชกวฒสภา

39สำนกงานใหญ : 76 หม 11 ถ.พทธมณฑล สาย 5 ต.ไรขง อ.สามพราน นครปฐม 73210 โทร 0-2811-9022 แฟกซ 0-2811-9519

สาขาหาดใหญ : 37 ถ.โชตวทยะกล ต.หาดใหญ อ.หาดใหญ สงขลา 90110 โทร 0-7446-5506 แฟกซ 0-7446-5507

E-mail : marketing@palawatr.co.th www.palawatr.co.th

40

SVN VISIT ครงท 4 ซงมขนระหวางวนท 15-17

มกราคม เปนการเดนทางดงานในหลายพนทของ

เชยงใหม โดยสถานทแหงแรกทจะศกษาดงาน CSR คอ

เทศบาลอำเภออมกอย เพอเขาฟงในรายละเอยดของ

โครงการตางๆ โดย คณบญตา ใจเยน นายกเทศบาล

ตำบลอมกอย เปนผบรรยาย ถงแนวทางการอนรกษ

ตนนำอมกอย ดวยการสงเสรมอาชพแกชาวไทยภเขา

เพอลดการบกรกพนทปาตนนำ

เมอเสรจสนการบรรยายและซกถาม

เร ยบร อยแล ว สมาช ก SVN เด นทางไป

ยงไรกาแฟในโครงการการปลกกาแฟพนธ

อาราบก าในพ นท เขตปฏรปท ด น อำเภอ

อมกอยจ.เชยงใหมซงบรษทวพพโปรเกรส-

ซฟจำกดรวมมอกบหนวยงานภาครฐในการ

ส งเสร มเกษตรกรชาวเขาปลกกาแฟ เพ อ

ลดปญหาการบกรกพนทปาและการทำลาย

พ นท ปาตนนำของชาวไทยภเขา งานน คณ

วระเดชสมบรณเวชชการกรรมการผจดการ

เปนผนำชมวธการปลกกาแฟและเยยมชาวเขา

เผามเซอท เข าร วมโครงการ ตลอดจนการ

ดำเนนกจกรรมCSRของบรษทฯทมงเนนการ

มส วนรวมของทกหนวยงานเพ อใหช มชน

สามารถพงพาตนเองไดอยางยงยน

(จากซาย) คณสทธชย เอยมเจรญยง ประธานเครอขายเพอสงคมและสงแวดลอม เอเซย (ประเทศไทย) คณวระเดช สมบรณเวชชการ กรรมการผจดการ บรษท วพพ โปรเกรสซฟ จำกด คณบญตา ใจเยน นายกเทศบาลตำบลอมกอย

คณวระเดช สมบรณเวชชการ

ชมกระบวนการผลตกาแฟ

SVNvisit

41

คณสรสห-คณถนอมวรรณ โกศลนาวน

พระถนอมสงห สโกสโล

เวทสนทนาธรรมและปญหาสงแวดลอมในจงหวดเชยงใหม

หลงจากเยยมชมพนทปลกกาแฟเรยบรอยแลวสมาชก

เครอขายธรกจเพอสงคมฯไดพบปะกบบคคลในภาคสวนอนๆ

ทำใหเขาใจในปญหาบางสวนทจงหวดเชยงใหมกำลงประสบอย

รวมทงไดขอคดจากการสนทนาธรรมดงน

- แลกเปล ยนความคดเหนกบตวแทนองคกรพฒนา

เอกชน(NGO)ทแมรมโดยมครอบครวคณสรสห-คณถนอมวรรณ

โกศลนาวน เออเฟอและอำนวยความสะดวกในเรองทพกเปน

อยางดการแลกเปลยนครงนนำโดยคณชชวาลยทองดเลศและ

คณมนตรจนทวงศตวแทนคณะกรรมการประสานงานองคกร

พฒนาเอกชนภาคเหนอ ไดเลาถงปญหาพ นฐานของพ นท

ภาคเหนอคอ เร องทดนทำกน วาชมชนไมไดรบสทธเขารวม

ตดสนใจกบภาครฐในการใชประโยชนจากพนทปา นอกจาก

ปญหาพนท ปาแลวยงมปญหาอนๆ อกคอ ความคบคงและ

สภาพส งแวดลอมในตวเมองเชยงใหมท คลายกรงเทพฯ ซ ง

ชาวเชยงใหมไมตองการใหเมองท อดมดวยมรดกวฒนธรรม

อนเกาแกจะเสอมโทรมเหมอนเมองใหญอ นๆ ดงนน จงควร

จดแผนแมบท “จงหวดเชยงใหมจดการตวเอง” ดวยการ

รวบรวมความคดเหนของคนในทกสาขาวชาชพมานำเสนอวา

ตองการเหนเชยงใหมแบบใดในอนาคตและใชแผนดงกลาวน

เปนแนวทางในการพฒนานอกจากการนำเสนอภาพรวมแลว

วงสนทนายงไดสะทอนถงปญหาการทำงานขององคกรพฒนา

เอกชนซงพบวากำลงประสบปญหากบการขาดงบประมาณท

จากดอยางไรกตามคนทำงานยงคงมงมนทำงานตอไปแมจะ

ปราศจากรายไดกตาม

-ฟงธรรมจากพระถนอมสงห สโกสโลวดญาณสงวร

แนะนำวธปฏบตตนในฐานะมนษย 5ขอคอศรทธาศลสตะ

(การฟง)จาคะ(การบรจาค)และปญญาเพอใหความเปนมนษย

สงๆขนนอกจากนทานยงไดสะทอนใหเหนวาแมการมทรพย

มากไมไดหมายความวาจะมความสข เพราะวตถเปนความสข

ชวคราวเทานนหากแตหนาทของการเกดเปนมนษยคอการ

ยกระดบตนใหสงๆขนดวยการทำความด โดยใชปญญาในการ

แกปญหาทแทจรง

42

รอฝายพญาคำ

สถานท ส ดทายของ SVN VISIT คร งน จบท การพบปะกบ

ศาสตราจารยเฉลมพลแซมเพชรประธานภาคคนฮกเจยงใหมและ

ผนำกลมณฝายพญาคำ เพอสะทอนปญหาการพฒนาเมองทไมเขาใจ

รากเหงาของภมปญญาทองถนปญหาดงกลาวคอจงหวดพยายามรอ

ฝายพญาคำเพอผลกดนโครงการสรางฝายถาวรซงมลกษณะโครงสราง

เหมอนเขอนมประตปด-เปดนำ โดยใหเหตผลวาเขอนจะชวยปองกน

นำทวมและนำแลงแตชาวเชยงใหมกลบเหนวาการสรางเขอนไมใช

การแกไขทถกจด เพราะปญหาทแทจรงคอการสรางอาคารบานเรอน

ท ปดทางระบายนำและรกลำลำนำ และยงพบวาแผนดงกลาวไมได

ทำการศกษาผลกระทบดานสงแวดลอม(EIA)มากอนอยางไรกตามแม

โครงการสรางเขอนจะถกระงบไปแลวแตกเปนการชวคราวและภาครฐ

รอคอยจงหวะและชวงเวลาทเหมาะสมเพอสรางเขอนขนมาอกดงนน

กลมภาคคนฮกเจยงใหมจงเรยกรองใหทกภาคสวนหนมาใสใจปญหา

และรวมกนหามาตรการเลกลมโครงการสรางเขอนอยางถาวร

ศาสตราจารยเฉลมพล แซมเพชร ประธานภาคคนฮกเจยงใหม

C

ฝายพญาคำ

หนงในผนำ คนฮกเจยงใหม

42

43

TAKEa

ในขณะทกำลงนงจมปลกอยกบการเขยนรายงานฉบบสำคญ

บายวนหนงชวงใกลวนปใหมลกกจดแจงจบตวใสรถใหไปดหนงสามมต

เรองอวตารดวยคำบอกสนๆ วา “แมตองดหนงเรองน” โดยไมยอมเลา

อะไรเลย หลงจากโยนเราเขาโรงหนงไปพรอมเพอนอกสองคน เจาลก

ตวแสบกหอบหนงสอการตนไปนงอานรออยรานกาแฟแถวๆ หนาโรง

ระหวางเดนออกจากโรงหนงกคยกบเพอนอกสองคนวา คนอนๆ

เขาดหนงเรองนแลวคดอะไรกน และคนสรางเขาคดอะไรทมากกวาความ

จงใจสรางหนงทำเงนดวยความสนกตนเตนเราใจ โดยใสความทนสมย

ดวยเทคนคตระการตาเขาไปเพอใหโดนใจคนร นใหม สวนดานแงมม

ความคดทเกาะกระแสสงคมและสงแวดลอม มนเปนเพยงกลยทธเพอ

ตอบรบตลาดทหลากหลายไปพรอมกน หรอผสรางจงใจใสเขาไป แตไม

วาจะอยางไรกตองขอชมวาเกง เพราะหลงจากนนไมนานขาวคราวการ

วพากยวจารณหนงเรองนกกองกงวานไปทวโลก แมวาจะมงบการตลาด

150 ลานอดฉดลงไปดวยกตาม

เมอไปอานเบองหลงการทำงานของผสรางหนงจงเรมเขาใจมาก

breakคนนอกล

A V A T A R“เมอเรากำลงคดอะไรสกเรองอย ในใจมกเกดมมมองท เชอมโยงระหวาง

เรองทเหนกบสงทกำลงครนคดอยนนเสมอ ทำใหการเขาไปรเหนสงเดยวกน

ของคนทมมมคดตางกนยอมสะทอนภาพทเหนออกมาไมเหมอนกน”

ในแงมม CSR

ขน เรอนลโดใชเวลาเพยง 2 สปดาห

ในการเขยนบทภาพยนตรเร องอวตาร

ตงแต พ.ศ. 2537 กอนทจะลงมอสราง

หนงท ทำเงนมหาศาลเร องไททานค

เทากบอวตารตองใชเวลาเดนทางถง

15 ป กวาจะมาถงสายตาคนด ดวย

งบประมาณสรางกวา 200 ลานเหรยญ

(นยวาจายจรงกวา 300 ลานเหรยญ

ไมรวมคาการตลาด)

ฉากความจำยอมของนกวชา-

การทมตอธรกจผใหทน ในการเรงรด

เขายดพ นท จากชาวชมชนนาจะเปน

มมสะทอนความในใจของเรอนลโด

ในฐานะผสรางภาพยนตรทตองประสบ

กบการบบคนของแหลงทนทำใหตอง

44

ตอรองขยายเวลาและเพมเงนทนเพอให

ไดภาพยนตรคณภาพตามทตนวาดหวง

ไว ไดแสดงความม นคงในจดยนและ

รกษาศกดศรของผสรางภาพยนตรระดบ

ฝมอ ดวยการยนหยดฟนฝาอปสรรค

เพ อใหไดหนงคณภาพ ซ งรางวลแหง

ความม งม นท ไดร บน นกงดงามค มคา

เปนการแสดงถงความเปนมออาชพทไม

ยอมจำนนตอนายทนเสยทกเรองไป

องคประกอบของภาพยนตรเรอง

อวตารเรมทองคกรธรกจมความตองการ

สนแรราคาสงใตผนดนทชมชนทองถน

ของหลายองคกรธรกจท ใช คำ CSR แบบมอถอสากปากถอศล)

นกวชาการจงสรางนกชมชนสมพนธข นดวยการใชเคร องมอทาง

วทยาศาสตรทสามารถเลยนแบบเทคนคการใชพลงทางจตวญญาณ

หรอการถอดจตเปลยนรางตามแบบของนกพรตโบราณ* โดยแฝงตว

เขาไปในชมชนอยางกลมกลนเสมอนเปนพวกเดยวกบคนทองถนเพอ

ลวงความลบของชาวชมชนสงใหกบนกวทยาศาสตร นายทน และ

นายทหารผกระหายสงคราม

เม อนกวทยาศาสตรและนกชมชนสมพนธเขาไปคลกคล

กบชาวชมชนจงคอยๆ บงเกดความดมดำกบธรรมชาต วถชวตและ

วฒนธรรม ประกอบกบไดสมผสมตอนละเอยดออนทางจตใจของคน

พนถน ไดเหนถงความเคารพในธรรมชาตทงตนไมและสตวของคนใน

ชมชนทมวธการรกษาสมดลในการอยรวมกนอยางกลมกลน โดยไมม

อปนสยเบยดเบยน ทำใหจตใจของนกวชาการเปลยนไป เรมแลเหน

คณคาของการดำรงอยตามแบบฉบบของชาวชมชนวาเปนสงสวยงาม

และเปนววฒนาการในการอยรวมกนของสงมชวตขนสง เปนความ

พเศษทหาไดยากและเปนขอมลใหมทางวทยาศาสตรทสำคญ

ขณะเดยวกนเราจะเหนซกตรงขามระหวางกองกำลงทางทหาร

กบพลงความรวมมอของชาวชมชน ระหวางปนกบธน รถถงกบมาปา

เคร องบนกบนกยกษ ความเจรญและเคร องมอทางวทยาศาสตร

เทคโนโลยทย งยากซบซอนกบความละเอยดลกซงแตเรยบงายทาง

ธรรมชาตท อ ดมดวยความออนโยน และสายสมพนธท เช อมจต

วญญาณผานอวยวะของตนไมและสงมชวตอนๆ ในการรกษาความ

ดงเดมตงถ นฐานอย ธรกจเปนผใหทน

สนบสนนทางวชาการ ทางสงคมและกอง

กำลงทหาร เพอรวมกนกำจดชนพนเมอง

ใหออกจากพนท ภายหลงจากทไดรบ

ความลมเหลวในการใชเคร องมอดาน

สงคมสงเคราะหดวยการหยบย นการ

ศกษาใหแกเดกๆ แตกไมอาจจะชวย

ทำใหการเจรจาขอใหชาวชมชนยนยอม

ยายถนฐานออกไปจากพนทประสบความ

สำเรจ (เชนเดยวกบการตความท CSR

*เรอนลโดศกษาเรองอวตารนจากความเชอของฮนด ดวยความลงตวตามศพทคำวา อวตาร หรอ Avatar ตางมรากศพทมาจากภาษาฮนดเชนเดยวกน ทำให

ชอภาพยนตรนขายไดทงในประเทศโลกตะวนออกและตะวนตกอยางงายดาย

45

เปนหนงเดยวของชวตกบธรรมชาตทตงใจประคองสมดล

ของการอยรวมกนดวยชดความเชอทเสมอนเหนอจรง

เม อนกวชาการและนกชมชนสมพนธ รบใช

ระบบธรกจทมงประกอบการเพยงเพอผลกำไรสงสดและ

เพกเฉย หรอยอมจำนนตอวลทผสนบสนนทนจากภาค

ธรกจกลาววา “การฆาชาวพนเมองเปนสงเลวรายแต

สงทผถอหนเกลยดคอผลประกอบการทแยลง” การมงแต

จะสรางผลงานทางวชาการใหมๆ มากเสยจนไมคำนงถง

ศกด ศรของความเปนมนษยท เก ยวของและความไม

ชดเจนในคณธรรมจรยธรรมบนจดยนทางวชาการ ทำให

การรวมมอกนระหวางนกวชาการและนกชมชนสมพนธ

ทตางยอมใหตนถกใชเปนเครองมอนำทางเขาไปทำลาย

ชมชนและสงแวดลอมอยางโหดรายทารณ และกวาท

นกวชาการและนกชมชนสมพนธจะคดไดกสายเสยแลว

ลำพงผประกอบการธรกจไมมทางดำเนนงาน

งานนไดสำเรจหากปราศจากความรวมมอของทหาร

นกวชาการ และนกชมชนสมพนธ การม CSR หรอความ

รบผดชอบตอสงคมของผประกอบธรกจผกขาดไมอาจ

เกดขน ตราบทเงนซอผมความร ความเชยวชาญและซอ

กำลงอำนาจรฐได

จากแนวคดดงกลาวเราสามารถประมวลเปน

ภาพสามเหล ยมทำลายสงคมและส งแวดลอม ท งท

ปรากฏในภาพยนตรอวตารและชวตจรงตามสภาพสงคม

ในปจจบนภาพการรกรานชมชนและทรพยากรธรรมชาต

อยางหยาบคายน ยงคงปรากฏใหเหนอยท วไปโดยม

ความรทางวชาการเปนพนฐาน มรายไดเปนรางวลและ

เงนคาตอบแทนสำหรบทกคน ยกเวนคนทองถนและ

ทรพยากรธรรมชาตทตองเปนฝายสญเสยหรอจำตอง

เสยสละทกครงทมการขยายตวทางเศรษฐกจในทกยค

ทกสมย เปนสงครามยคใหมในการแยงชงทรพยากรทจะ

ยดเยอไปอกยาวนานและรนแรงขนทกวน ตราบทระบบ

คดมากสดรวยสดของกลมทนยงไมเปลยนแปลงไปส

การกระจายแบงปนทรพยากรทเปนธรรมและรจกคำวา

พอกนซะท

ภาพจรงของอวตารในโลกปจจบน กไมตางจาก

การรกรานดวยการลงทนของธรกจขนาดใหญในประเทศ

และธรกจขามชาต ซ งส วนใหญจดทะเบยนอย ใน

ตลาดหลกทรพยท วโลก บรษทเหลาน นกระทำตอ

ประเทศเลกๆ ตลอดยคลาอาณานคมทางเศรษฐกจ

เรอยมา จนกอใหเกดการตอสของชาวชมชนทกหยอม

หญาอยางไมจบสน

บทสรปสำหรบ CSR ของภาพยนตรอวตารบอก

ใหรวาความรบผดชอบตอสงคม ไมสามารถเกดขนเอง

โดยปราศจากการสนบสนนจากพลงสงคม ท งดาน

ความร การบงคบใชกฎระเบยบ และการควบคมการใช

อำนาจทเหมาะสมของทกภาคสวน และหนาทในการ

ทำใหเกด CSR ขนในสงคมนน มใชปลอยใหอยในมอผม

อำนาจสงในองคกรเทานน แตอยทการมสวนรวมของ

ทกคน และการรวมตวกนของ “ประชาชน” หร อ

“ผบรโภค” ซงเปนกลมผมอำนาจสงสดอยางแทจรง

แตกมกเพกเฉยไมยอมใชอำนาจของตนอยางจรงจง

เพ อตกรอบผประกอบการธรกจมใหเพกเฉยในความ

เงนทนกำไร

ธรกจ (ผบรหาร ผถอหน พนกงาน)

วชาการ สอสารสาธารณะ ชมชนสมพนธ

การเมอง กำลงอาวธ

เงน

ความร/เทคโนโลย

อำนาจ/กำลง

46

ความสำคญของการขบเคลอนความรบผดชอบ

ตอสงคมหรอ CSR ขององคกรธรกจขนาดใหญอยทตว

ชวดหรอการสราง KPI สำหรบผบรหาร หากวดความ

สำเรจทผลกำไรสงสดแตเพยงอยางเดยว ปฏบตการ

CSR ทแทจรงอยางครบดานยอมไมไดรบการบรรจลงใน

จตใจผบรหารและพนกงาน คอ จะไมมสาระสำคญของ

CSR บรรจอยในแผนงานอยางแทจรง จะมเพยงกจกรรม

ประชาสมพนธหรอ PR ทเรยกชอเทหๆ วา CSR เทานน

CSR ขององคกรธรกจขนาดใหญตองถกควบคม

ดวยผบรโภคและผถอหน

CSR ขององคกรธรกจขนาดกลางขนาดเลกตอง

สรางจากจตสำนกของผประกอบการ ทกำหนดไวใน

คณคารวมกนขององคกร ทเรยกวาคานยมหรอ Core

value

ประสทธผลของการทำ CSR มไดเกดจากการรอ

คำสงของผบรหาร แตคอการทำใหมสวนรวมจากทก

ภาคสวนของทกคนในองคกรและมการกำกบของคนใน

สงคมอยางใกลชด และประการสำคญคอการมธรรมาภ

บาล (CG) ของคนในภาครฐและนกวชาการ สอมวลชน

และคนทำงานดานสงคมควบคไปดวยเสมอ

“การตอสแยงชงทรพยากรระหวางภาคธรกจ

กบชมชนไมจำเปนตองจบดวยความพงพนาศของทง

ธรรมชาต และองค กรท น หากสามารถแยกสลาย

ความยดโยงกนของสามเหลยมทำลายลางสงคมและ

สงแวดลอมขางตนลงได”

รบผดชอบตอสงคม หรอปลอยปละละเลยใหมการ

ละเมดสทธชมชนและสทธมนษยชน สงคมจะตองม

มาตรการททำใหผประกอบธรกจไมสามารถกระทำผด

ตอสงคม และส งแวดลอมดวยการกลาแสดงพลงผ

บรโภคหรอ กลาปฏเสธอยางพรอมเพรยงกน

ดงเชนกรณตวอยาง บรษทนำดำแบรนดดงไป

ลงทนในประเทศอนเดย แลวกไปแยงชงนำทชาวนาตอง

ใชปลกขาวเพอผลตนำดำแบรนดดงของตน ชาวนาจง

ไปขอเจรจากบตวแทนผบรหารบรษทยกษใหญแหงนน

ผ บรหารทน นถามวา “คณรไหมวาบรษทนเปนใคร”

และปฏเสธคำรองขอใดใด ชาวนาอนเดยผนนกลดกลม

เพราะไมมนำทำนาจงเขาไปในอนเทอรเนต (ความโชคด

ดานภาษาทเปนเมองขนองกฤษมากอน) คนหาขอมล

ของบรษทแหงน และเลาเรองราวทเกดขน บนๆๆ ไปบน

อนเตอร ปรากฏวามนกศกษาในประเทศสหรฐอเมรกา

หลายสบสถาบนท ได อ านและส อสารก นบนโลก

อนเทอรเนต ตางรวมใจกนประทวงหามมใหนำดำยหอ

ดงกลาววางจำหนายในรวมหาวทยาลยหลายสบแหง

พรอมกน ผลปรากฏวาผบรหารทอนเดยตองเปนฝาย

เดนไปพบชาวนา “ฉนเปนเพอนคณนะมอะไรพดกนได”

ตวอยางของการรวมตวกนนอยในทำนองเดยวกบชน

เผาเลกๆ ทเขามาชวยกนรวมแรงตอสกบทหารทรกราน

ชนเผาเพอนบานของตนจนไดรบชยชนะในทสด อวตาร

จบลงแบบใหชมชนไดรบชยชนะเพราะตองการใหกำลง

ใจและไมทำรายคนดดวยความจรงทมากเกนไปกวาน

แมวาในโลกของความจรงชยชนะแบบนมนอยกวาความ

พายแพเสมอมากตาม

C

47

48