1. Czy rynek ochrony zdrowia i podmioty na nim

występujące są konkurencyjne?

2. Czy funkcjonowanie rynków ochrony zdrowia

prowadzi do efektywnych alokacji zasobów?

3. Co może nie udać się i jak w takiej sytuacji

powinno zareagować państwo?

wg Vilfreda Pareta występuje wówczas,

gdy nie jest możliwa poprawa niczyjej

sytuacji bez pogorszenia sytuacji kogoś

innego.

Pierwsze podstawowe twierdzenie

ekonomii dobrobytu głosi, że alokacja

zasobów na rynku doskonale

konkurencyjnym jest efektywne zgodnie

z teorią Pareta.

Pa

reto

im

pro

ve

me

nt

Pa

reto

op

tim

um

Możliwe jest wprowadzenie zmian do

systemu ochrony zdrowia, dzięki nim

niektóre osoby odniosą korzyść, a sytuacja

nikogo innego się nie pogorszy

Kiedy nastąpią wszystkie poprawy Pareta –

gdy nie będzie możliwa poprawa niczyjej

sytuacji bez pogarszania sytuacji kogoś

innego

Social marginal benefit = social marginal cost

1. Efekty zewnętrzne (dyfuzji)

2. Efekty zewnętrzne troski

3. Siła rynkowa

4. Dobra publiczne

5. Niedoskonałość informacji

To koszty i korzyści, które pojawiają się

w wyniku konsumpcji lub produkcji dóbr i

usług, ale nie są ponoszone ani osiągane

przez uczestniczących w transakcji

konsumentów i producentów.

1. Koszty zewnętrzne produkcji

2. Korzyści zewnętrzne produkcji

3. Koszty zewnętrzne konsumpcji

4. Korzyści zewnętrzne konsumpcji

Wyraża się poprzez istnienie świadomości

społeczeństwa, że ktoś otrzymuje ochronę

zdrowia jakiej potrzebuje, nawet jeśli nie

ma to bezpośredniego wpływu na zdrowie

innych.

Stanowi wypadkową relacji zachodzących

pomiędzy reprezentantami popytu

i podaży. Siła rynku określana jest także za

pomocą liczny konkurentów na nim

działających jak i homo- i heterogeniczno-

ścią produktów ochrony zdrowia.

Najczęściej występującymi strukturami

rynku są: konkurencja doskonała, monopol,

konkurencja monopolistyczna i oligopol.

Duża liczba przedsiębiorstw na rynku

Swoboda wejścia i wyjścia

Doskonała wiedza i dostęp do informacji

Sprzedawane produkty są niezróżnicowane

Przedsiębiorstwo jest cenobiorcą

W długim okresie firmy osiągają zerowy zysk

Jeden producent

Brak bliskich substytutów

Silne bariery wejścia

Maksymalizacja i gwarancja zysku

Wiele przedsiębiorstw konkuruje ze sobą na

rynku

Brak barier wejścia/wyjścia

Różnorodny produkt względem konkurencji

Osiągnięcie pewnej pozycji na rynku jest

gwarantem ograniczonego zysku

Wiele przedsiębiorstw konkuruje ze sobą na

rynku

Brak barier wejścia/wyjścia

Różnorodny produkt względem konkurencji

Osiągnięcie pewnej pozycji na rynku jest

gwarantem ograniczonego zysku

W danej gałęzi występuje tylko kilka przedsiębiorstw (>1)

Wejście na rynek ograniczone

Wzajemna zależność przedsiębiorstw

Ryzyko zmów w celu ograniczenia konkurencji

W przypadku braku zmowy konkurencja cenowa

Strategie działania wpływają na zachowanie konkurencji

Charakteryzują się brakiem konkurencji

w konsumpcji i niemożności wyłączenia

z niej kogokolwiek. To dobra, które są

wspólnie konsumowane przez wszystkich.

Dobra publiczne nie są oferowane na

rynku doskonale konkurencyjnym,

ponieważ prywatni konsumenci nie mają

bodźców do zapłaty za takie dobra.

Niewykluczalność oznacza, że ludzie mogą

osiągać korzyści z konsumpcji dobra, nie

płacąc za nie, a ponieważ nie mają

bodźców do płacenia za te dobra,

pojawia się problem gapowicza: ludzie

niechętnie płacą za dobra i usługi, jeśli

robią to za nich inni.

W praktyce, istnieje zarówno możliwość wykluczenia

z użytkowania, jak i konkurencja w konsumpcji. Skorzystanie

z jakiejś usługi z zakresu ochrony zdrowia przez jedną osobę

uniemożliwia zazwyczaj konsumpcję tej usługi przez inne

osoby.

Niemniej, działalność sektora zdrowia jako systemu, realizuje

znamiona pozwalające na uznanie opieki zdrowotnej za

dobro publiczne.

Pojawia się w ochronie zdrowia z powodu

niepewności i niedostatku wiedzy.

Problem niepewności da się rozwiązać

poprzez wprowadzenie ubezpieczeń

zdrowotnych. Niewiedza pacjenta może

prowadzić do kreowania popytu przez

lekarza.

Rzeczywistość pokazuje, iż rynki ochrony zdrowia będą

niezmiennie oddalać się od najlepszych rozwiązań,

realizujących efektywność Pareta. Najlepsza alokacja

zasobów nie zostanie zatem nigdy osiągnięta.

Zawodność rynku powoduje, że państwo za pomocą

narzędzi regulujących może poprawić dobrobyt

społeczny, angażując się w te sektory, gdzie nie dochodzi

do najlepszej alokacji.

Czy jest to działanie słuszne?

Stały wzrost wydatków na opiekę medyczną,

w tym na terapie farmakologiczne przewyższa

możliwości budżetów ochrony zdrowia. Wszystkie kraje

stają przed problemem racjonalizacji wydatków na leki,

z drugiej strony, rządy starają się zapewnić

społeczeństwu szeroki dostęp do opieki zdrowotnej o jak

najwyższej jakości.

Decydenci w tym zakresie, mają do dyspozycji wiele

mechanizmów kształtujących rynek leków. Korzystając

z nich najczęściej decydują się na wprowadzenie

regulacji, różnych w zakresie stopnia i zakresu.

We współczesnej ekonomii cenę określa się jako

wartość określonego dobra wyrażoną w jednostkach

pieniężnych lub też koszt, jaki trzeba ponieść, aby

uzyskać to dobro.

W przypadku świadczeń zdrowotnych zachowanie

zasad wolnorynkowych jest jednak niemożliwe. Do

przyczyn konieczności regulacji na rynku

farmaceutyków należą:

mnogość technologii,

asymetria informacji,

niejednorodny klient,

duża trudność wejścia na rynek,

częsty brak tzw. „bliskich substytutów”,

akceptowane społecznie aranżacje systemowe

wprowadzone przed laty.

Mechanizmy POŚREDNIEJ kontroli cen leków po stronie

podażowej to m.in.:

kontrola zysków i dochodów producenta w kraju,

określenie maksymalnych marż dla hurtowników,

obowiązkowe rabaty,

ograniczenia wydatków na cele marketingowe,

system cen referencyjnych (ustalenie cen na

podstawie porównania cen leków na różnych rynkach)

porównywanie cen leków w zakresie jednego rynku.

B. W przypadku farmaceutów:

substytucję terapeutyczną,

tańsze leki z importu równoległego (WWN),

wybór dowolnego dostawcy leków

C. W przypadku pacjentów:

pozytywnych i negatywnych list refundacyjnych oraz

koszyka świadczeń gwarantowanych,

współpłacenia za leczenie, czyli dopłaty do leków

i niektórych świadczeń opieki zdrowotnej,

ubezpieczeń zdrowotnych, w tym dodatkowych

ubezpieczeń prywatnych.

Cena

• Warunkowa

refundacja

• Obniżanie/zamrażani

e cen

• System cen

referencyjnych

• Rabaty

Wolumen

• Ograniczenie

wydatków na cele

marketingowe

• Ograniczenie

wielkości

produkcji/dostaw

Wydatki

• Kontrola zysków

• Kontrola przychodów

Cena

• Współpłacenie

• Przetargi

• System ubezpieczeń

• Substancja

terapeutyczna

Wolumen

• Wytyczne dotyczące

recept

• Listy pozytywne i

negatywne

• System

monitorowania

farmakoterapii

• Receptariusze

• Import równoległy

Wydatki

• Ograniczony budżet

na leki

• Limit dla lekarzy

• Kontrola wydatków

szpitali

Refundacja jako mechanizm

regulacji dostępu do leków

oraz kontroli cen

w Polsce

Refundacja ma na celu zapewnienie dostępności

do leków o udowodnionej skuteczności

i bezpieczeństwie, najbardziej opłacalnych

spośród opcji terapeutycznych oraz możliwych do

sfinansowania w ramach posiadanych środków

finansowych.

Umieszczenie leku na liście refundacyjnej oraz

ustalenie jego ceny urzędowej wraz z określonymi

zasadami odpłatności pacjenta i dopłat płatnika,

prowadzi do uzyskania przez dany produkt

uprzywilejowanej pozycji rynkowej w stosunku do innych leków.

są stosowane w lecznictwie otwartym (wykaz leków,

limitów, cen) lub przez zakłady lecznictwa zamknięte-

go (wykaz cen urzędowych hurtowych na produkty

lecznicze dla szpitali) a ich refundacja może być zali-

czona do finansowania świadczeń na zasadach fee

for service. Współpłacenie do leków refundowanych

jest najważniejszym mechanizmem kontroli kosztów

refundacji po stronie płatnika w stosunku do leków,

które już znalazły się na liście.

Refundowanie leków może odbywać się poprzez:

1. Wniesienie opłaty ryczałtowej przez pacjenta

w wysokości 3,20 zł (dotyczy leków

podstawowych), oraz równowartość 0,5%

minimalnego wynagrodzenia za pracę (2012 –

1500 zł => 7,50 zł za lek recepturowy)

2. Refundacja w wysokości 50% i 30% (leki

uzupełniające).

3. Bezpłatne wydanie leku uprawnionemu

pacjentowi.

Ceny leków weryfikowane są przez Zespół ds.

Gospodarki Lekami w oparciu o następujące kryteria:

poziom cen w krajach o zbliżonej wysokości PKB per

capita,

konkurencyjność cenowa,

wpływ leku na bezpośrednie koszty leczenia,

wielkość realizowanych dostaw w okresie

poprzedzającym złożenie wniosku i deklarowanych w

okresach późniejszych,

koszty produkcji,

udowodniona skuteczność leku,

znaczenie leku w zwalczaniu chorób o znacznym

Po uwzględnieniu tych kryteriów do ceny netto

producenta dolicza się 8% podatku VAT, marżę

hurtową i detaliczną (7%) i uzyskuje się maksymalną

cenę detaliczną leku refundowanego

Cena zbytu netto

Koszt wytworzenia

Cena zbytu brutto

8% VAT

Koszt wytworzenia

Cena hurtowa brutto

Marża hurtowa

8% VAT

Koszt wytworzenia

Cena detaliczna

brutto

Marża detaliczna

Marża hurtowa

8% VAT

Koszt wytworzenia

Zamrażanie cen leków polega na

administracyjnym zakazie podwyższania cen.

Zamrażaniem cen ma na celu ich utrzymanie

na dotychczasowym poziomie i zachowanie

krótkoterminowej dyscypliny budżetowej.

Drugim stosowanym mechanizmem kontroli

cen leków jest obniżanie cen leków.

Mechanizmy te są wykorzystywane w celu

krótkotrwałej kontroli publicznych wydatków

na refundację leków.

External benchmarking

w ustalaniu cen leków

praktyka ustalania ceny leku na podstawie ceny za ten

lek płaconej na innym rynku, przez innych płatników.

Zalety

• tani

• łatwy we wprowadzeniu i stosowaniu,

• względnie przejrzysty,

• daje poczucie bezpieczeństwa i względnej sprawiedliwości.

Wady

• może powodować opóźnienia we wprowadzeniu leku na rynek,

• stosowanie poufnych umów obniżających realny koszt dla płatnika utrudnia ocenę prawdziwej ceny leku w innych krajach,

• producenci mogą wykorzystywać zależności między cenami w krajach dla podnoszenia cen leków.

Internal benchmarking

w ustalaniu cen leków

Zestawienie cen leków w zakresie jednego rynku jest

narzędziem polityki cenowej, opartym na ustalaniu

limitu refundacji dla produktów leczniczych

przypisanych do tej samej grupy.

Głównym celem wewnętrznego systemu cen refere-

ncyjnych jest kontrola kosztów farmakoterapii.

W ramach tej metody wyróżnia się grupy leków:

1. Leki identyczne (ta sama substancja czynna),

2. Leki analogiczne (leki pokrewne o zbliżonym działaniu),

3. Leki stosowane w tym samym wskazaniu (leki

związane z leczeniem określonego schorzenia, niezależnie od

mechanizmu działania).

Współpłacenie,

czyli podział kosztów terapii

między płatnika i pacjenta

-

Jedyna skuteczna metoda zapobiegania

eskalacji nieuzasadnionych kosztów za

farmakoterapię przy współudziale płatnika

publicznego

Współpłacenie służy osiągnięciu celów:

1. Zmniejszenie wydatków ze środków publicznych lub

środków określonego rodzaju ubezp. zdrowotnego;

2. Uświadomienie pacjentom, że świadczenia

zdrowotne nie są darmowe oraz często

umożliwienie poznania rzeczywistych kosztów

leczenia chorób;

3. Zniechęcaniu pacjentów do stosowania zbyt wielu

lub zbyt kosztownych technologii medycznych

Struktura udziału w kosztach pacjenta i płatnika może:

1. Zobowiązywać pacjenta do uiszczania stałej

opłaty za każde wydane opakowanie leku;

2. Nakładać na pacjenta obowiązek określonego

procentowo udziału w kosztach leku;

3. Stanowić połączenie obu metod;

4. Określać minimalny koszt poniesiony przez pacjenta

na określoną terapię, powyżej którego płatnik

partycypuje w kosztach leczenia.

1. Rodzaju listy leków refundowanych, na której został

umieszczony dany lek,

2. Rodzaju odpłatności za lek,

3. Detalicznej ceny urzędowej leku,

4. Ustalonego limitu refundacyjnego dla leku,

5. Wielkości opakowania ryczałtowego dla danego

leku.

Opakowanie ryczałtowe leku to opakowanie wystarczające na miesiąc terapii lub czas standardowej terapii. Opłata zgodna z

wysokością płatności ryczałtowej.

To odsetkowe lub kwotowe obniżenie ustalonej ceny leku.

Tradycyjnie przyznawane za zakup dużej partii towaru lub

płatność gotówką.

Wyróżnić można rabaty:

1. Ilościowe,

2. Sezonowe,

3. Handlowe,

4. Gotówkowe,

5. Naturalne.

Wydatki na farmaceutyki zwiększają

się szybciej niż inne na składniki opieki

zdrowotnej i w wielu państwach

przekraczają 20% łącznych wydatków na

ochronę zdrowia. Tak jest praktyczniej, tak

bywa coraz skuteczniej, ale też może być

tańsze od stosowania specjalistycznych

terapii. W krajach Unii rosną też szybko

wydatki na refundację leków, co ma

chronić kieszenie ich mieszkańców.

W UE nie ma wspólnej polityki lub jednolitego systemu refundacji leków. W siedmiu krajach (Wielka Brytania, Irlandia, Niemcy, kraje skandynawskie) refundacja nie stanowi elementu polityki zdrowotnej rządu. Dlatego, że kiedy nowy lek zdobywa autoryzację rynkową, równolegle jest wpisywany na listę leków refundowanych. Wydawanie publicznych środków dokonuje się zatem bardziej za sprawą mechanizmów rynkowych niż administracyjnych.

Rządy tych krajów pośrednio

wpływają na politykę lekową, tworząc listy

negatywne i wskazując te leki, które nie

powinny być refundowane. Są

umieszczane na nich produkty

farmaceutyczne o nieudokumentowanej

skuteczności lub tzw. life style products

Większość krajów unijnych ma „bogatą”

paletę narzędzi kontroli cen leków, co jest reliktem

z czasów, kiedy rządy ingerowały znacznie szerzej

w gospodarkę narodową

Podstawą ustalania ceny jest koszt oraz wartość

produktu, która jest szczególnie trudna do

jednoznacznego określenia, i w istocie staje się

przedmiotem decyzji opartych na uznaniowości.

Kilka krajów (Holandia, Finlandia,

Portugalia) przy ustalaniu cen leków

refundowanych zaczęło uwzględniać

ekonomikę ochrony zdrowia, czyli szacowanie,

jak dany lek może wpłynąć na obniżkę

łącznych kosztów ochrony zdrowia. Do tej

grupy prawdopodobnie dołączą wkrótce

kolejne kraje.

Całkiem inna sytuacja występuje w Wielkiej Brytanii,

która rozciąga zasady wolnego rynku także na sferę cen

leków. Formalnie ceny wyznaczają dostawcy. Administracja

państwowa stosuje jednak mechanizmy kontroli swoich

wydatków na leki, np. poprzez negocjacje z producentami

i dystrybutorami wysokości ich zysku. Podstawą do rozmów

Urzędu Regulacji Wyceny Farmaceutyków Narodowej Służby

Zdrowia (PPRS) są oceny klinicznej efektywności kosztowej

oraz znaczenia budżetowego nowych technologii,

dokonywane przez Krajowy Instytut Zdrowia i Jakości Klinicznej

(NICE). Na lata 2005-2010 PPRS zawarła umowę

z producentami, że ceny leków zmaleją o 7%.

Stała wartość symboliczna,

Rozróżnienie wg grup wiekowych, społecznych,

Ryczałt proporcjonalny (Szwecja – pacjent o tyle

więcej, o ile mniejsze poniósł w ciągu roku wydatki

na leczenie),

Rozpiętość progów refundacji od 30 do 90%

(uzależnione od kategorii leku, łącznej kwoty

zapłaty przez pacjenta, statusu pacjenta itp.).

Oszczędności dla budżetu i pacjentów

w dużej mierze zależą od lekarzy i aptekarzy.

Mogą przecież informować, motywować lub

nie do stosowania tańszych zamienników.

Stosuje się tu formę pośrednią ograniczania

ordynacji i jej kontroli. Ma on formę publikowania

list z kosztami leczenia poszczególnych jednostek

chorobowych przez różnych lekarzy. Występująca

presja jest w zasadzie wystarczającym środkiem

samodyscyplinującym. Na wszelki wypadek –

oceny takie dokonuje też płatnik, który może się nie

zgodzić na odnowienie kontraktu z lekarzem.

Lekarze dysponują budżetem, który jest

przyznawany dla danego regionu. Kontrola jest

teoretycznie prostsza, gdyż dotyczy okresowego

sprawdzania realizacji budżetu, ale rozmywa się

zarazem odpowiedzialność za ewentualne

przekroczenie budżetu.

Polska znajduje się na drugim miejscu w Europie (po

Francji) pod względem spożycia leków w ujęciu

ilościowym. Statystyczny Polak konsumuje około 30

opakowań rocznie.

Polski rynek farmaceutyczny charakteryzuje się

znaczącym udziałem leków generycznych. W ujęciu

wartościowym leki generyczne stanowią 65% rynku,

a w ujęciu ilościowym aż 86,5 %. Dla porównania,

generyki we Włoszech stanowią 2% rynku pod

względem wartości i 4% pod względem ilości,

w Niemczech odpowiednio 22,7 i 41%, natomiast

w Czechach – 32 i 55 %.

60

61

62

PZU wprowadza innowacyjny produkt na polskim rynku

ubezpieczeń: Grupowe Ubezpieczenie Lekowe.

Ubezpieczenie oferowane jest na rynku ogólnopolskim

w formie grupowej i umożliwia obniżenie o 80%

kosztów zakupionych w aptece leków na receptę.

Limit wydatków objętych ubezpieczeniem lekowym to

2500 PLN w skali roku – z tego PZU finansuje aż 80% tzn.

2000 PLN i tyle właśnie wynosi suma ubezpieczenia.

63

PZU Ubezpieczenie Lekowe obejmuje prawie wszystkie

leki wydawane wyłącznie na podstawie recepty -

ponad 32 tys. pozycji, które pokrywają ok. 90%

substancji czynnych dostępnych w Polsce na

podstawie recept. Co istotne ani choroby przewlekłe,

ani zaawansowany wiek nie stanowią bariery dla

przystąpienia do ubezpieczenia lekowego.

Sierocy – interwencja medyczna

rzadki i ultrarzadki – choroba lub

schorzenie

Można przyjąć, że interwencja sieroca to jedyna

interwencja o udowodnionej skuteczności w

schorzeniu rzadkim lub ultrarzadkim

Nie istnieje jedna, wspólna, ogólnoświatowa

definicja chorób rzadkich. W USA The Orphan Drug

Act definiuje, że choroba rzadka dotyczy mniej niż

200 000 mieszkańców, tj. nie więcej niż

7 przypadków na 10 000 pacjentów

W Polsce w zarządzeniu Prezesa NFZ, dotyczącym

tworzenia programów terapeutycznych określono,

że choroba ultrarzadka dotyka nie więcej niż 750

osób w polskiej populacji.

Taka formuła definiowania wynika z bardzo

małej liczby pacjentów objętych

leczeniem. Ponadto, taka liczność nie

stanowi dla firm farmaceutycznych

atrakcyjnego inwestycyjnie obszaru. Niska

stopa zwrotu z inwestycji nie stanowi

atrakcyjnego inwestycyjnie obszaru.

1. Czy leki sieroce zasługują na szczególne traktowanie?

2. Jeśli tak, to czy na pewno wszystkie te produkty powinny

otrzymać priorytet finansowania przez budżety

narodowe?

Refundacja w ramach listy leków refundowanych

Umiejscowienie w ramach programów

terapeutycznych z ściśle określonymi kryteriami

włączenia uprawnionych pacjentów oraz z

restrykcjami sprawozdawczymi

Refundacja w ramach leczenia finansowanego w

oparciu o JGP

Odrębne środki resortu zdrowia

współfinansowanie

1. Analiza efektywności klinicznej w oparciu o

przegląd systematyczny

2. Analiza kosztów terapii

3. Analiza wpływu na budżet płatnika

A następnie weryfikować:

1. Potwierdzenie spełnienia warunków włączenia

2. Skuteczność i bezpieczeństwo

3. Najważniejsze zdarzenia generujące koszty

Proponowane rozwiązania systemowe

i wymagania formalne na rzecz

podejmowania decyzji refundacyjnych

i cenowych dotyczących

wysoce kosztownych

sierocych technologii medycznych

Przedłożenie agencji ds. oceny technologii medycznych wniosku

o refundację wraz z wymaganym przeglądem systematycznym,

analizą kosztów, analizą wpływu na budżet oraz uzasadnieniem

ceny.

Dodatkowym wymaganiem może być w tym przypadku

przedstawienie przez podmiot odpowiedzialny protokołu dla

rejestru kliniczno-ekonomicznego dla określonego wskazania.

Sprawdzenie jakości i kompletności analiz zgodnie z wytycznymi

oceny technologii medycznych oraz poprawności protokołu i

jego zgodności z zasadami dobrej praktyki refundacyjnej.

Ocena krytyczna analiz i protokołu. Bliska współpraca z

pozostałymi uczestnikami systemu. Negocjacje cenowe i

refundacyjne prowadzone równolegle; ewentualne zawarcie

wstępnego porozumienia cenowego przed uzyskaniem pozytywnej rekomendacji Zespołu ds. Chorób Rzadkich.

Ocena krytyczna analiz, uzasadnienie ceny, protokołu rejestru

oraz wstępnego porozumienia cenowego z uwzględnieniem

innych wartości i czynników

Podjęcie decyzji refundacyjnej i cenowe

Wyłonienie najtańszego produktu leczniczego, który pozwoliłby na zabezpieczenie potrzeb zdrowotnych określonej populacji, zapewniając jednocześnie wybranemu oferentowi nagrodę za zaproponowanie najniższej ceny w postaci uprzywilejowanej lub monopolistycznej pozycji na danym obszarze i/lub w określonym czasie trwania umowy.

Głównym celem prowadzenia przez rządy

polityki określanej mianem generycznej lub

progenerycznej jest zwiększenie konkurencji

cenowej na rynku produktów leczniczych.

Konsekwencją zwiększania konkurencji jest

ograniczenie wydatków związanych

z refundacją w szczególności starszych

leków i poprawa dostępności do

innowacyjnej farmakoterapii.

Zakupy centralne leków generycznych

wprowadzono w latach 1996-1997 w Nowej

Zelandii. Było to podyktowane względami iż

jedynie dwie firmy dominowały na tym rynku.

W ramach pilotażu w 1996 roku ogłoszono

przetarg na paracetamol, a rok później na 23

cząsteczki chemiczne. Zachętą dla oferentów

było uzyskanie statusu jedynego leku objętego

refundacją.

Proszę przeprowadzić analizę SWOT zakupów

centralnych leków ganerycznych biorąc pod uwagę

uczestników systemu, tj.:

• płatnika,

• producenta

• aptekarza

• lekarza

• pacjenta

Leki me-too, czyli leki kongeryczne są to substancje o podobnym

lub identycznym mechanizmie działania, ale nieco odmiennej

budowie cząsteczki. Ich skuteczność i profil bezpieczeństwa są

zbliżone i mogą być stosowane jako zamienniki terapeutyczne

na zasadach podobnych do leków generycznych.