Czy żyjemy po to aby jeść?

Czy jemy po to aby żyć?

Czy lepiej być zdrowym

i kontrolować wagę?

Czy można być zdrowym

i wagi nie kontrolować?

Kilogramy nie stanowią

o pięknie i wartości

człowieka, ale mogą

wpłynąć na jakość

Twojego życia!

Dlaczego o tym mówimy

Otyłość i związane z nią zaburzenia stały się w USA główną przyczyną wizyt w gabinetach lekarskich.

W USA częstość otyłości u dzieci w ciągu 30 lat wzrosła trzykrotnie i wynosi 15% w grupie od 6-19 lat.

Masa ciała dzieci polskich uległa znacznemu zwiększeniu w ostatnich latach. Czy idziemy w tę samą stronę?

Wraz ze wzrostem otyłości wzrasta częstość rozpoznawania cukrzycy i zaburzeń przemiany tłuszczów co zwiększa ryzyko rozwoju miażdżycy.

Otyłość

to nadmierne nagromadzenie

tkanki tłuszczowej w organizmie,

powyżej potrzeb, niekorzystne dla

zdrowia.

Za otyłość uważa się stan, w którym

tkanka tłuszczowa stanowi więcej

niż 20% masy ciała u mężczyzn

oraz 25% u kobiet.

Nadwaga

Otyłości towarzyszy nadwaga, czyli

nadmierna masa ciała - powyżej masy

optymalnej.

BMI = waga/wzrost² [waga w kilogramach / wzrost w metrach]

wartość prawidłowa 19 - 25

nadwaga 25 - 30

otyłość > 30

skrajna otyłość > 40 BMI = body mass index

Przybliżone metody oceny ilości tkanki tłuszczowej

Przybliżone metody oceny

ilości tkanki tłuszczowej c.d.

WHR (waist-hip ratio) stosunek obwodu w pasie do obwodu na wysokości bioder

wartość prawidłowa dla mężczyzn – 0,9

wartość prawidłowa dla kobiet – 0,7

obwód brzucha mierzony na poziomie talii nie powinien przekraczać połowy pomiaru wzrostu.

Test nadgarstkowy

Przyczyną otyłości bez względu na wiek jest nadmiar dostarczanych w żywności kalorii w

stosunku do ich wydatkowania.

Ważna jest nie tylko zwiększona ilość tkanki tłuszczowej, lecz jej nadmiar zlokalizowany

w okolicy brzusznej.

Jak jemy ?

Jemy coraz częściej żywność wysoko przetworzoną.

Zbyt obficie.

Zbyt tłusto.

Tłuszcze w pożywieniu najczęściej mają złe właściwości.

Jak jemy?

W wieku szkolnym coraz łatwiejszy staje się

dostęp do żywności poza domem.

Okres dojrzewania to wzrost zapotrzebowania na jedzenie i wzmożony apetyt.

Niestety często towarzyszy temu zmniejszenie aktywności fizycznej.

Jak jemy?

Młodzież ma coraz większy wpływ na to co je, a często wybiera niewłaściwie pod wpływem reklam czy rówieśników. Sięga po produkty typu fast-food.

Jak jemy?

Kto z was ma przygotowane śniadanie rano w domu i do szkoły?

Czy obiad i kolacja są w domu naszykowane?

Czy rodzice wiedzą i tłumaczą, czym grozi objadanie się fast-foodami?

Czy sami nie zachęcacie się nawzajem do takiego jedzenia?

Co to znaczy wysokie przetworzenie.

Składniki batonika

laktoza,

hydrolizat białek mleka

tłuszcz z mleka,

odtłuszczone mleko w proszku

demineralizowana serwatka w

proszku, ekstrakt słodu jęczmiennego,

lecytyna sojowa (E322),

naturalny zapach waniliowy

białko jaja

masło kakaowe,

masa kakaowa,

proszek kakaowy o zmniejszonej zawartości tłuszczu,

cukier,

syrop glukozowy,

tłuszcz roślinny,

słód jęczmienny ekstrakt,

sól,

Nie sięgaj często po:

chipsy

żelki

batoniki

pączki

gofry

fast foody

bo są kaloryczne i wysokoprzetworzone.

Unikaj napojów przygotowanych

w sposób przemysłowy.

Jedna szklanka napoju

tak wyprodukowanego

może zawierać do

6 łyżeczek cukru.

Indeks glikemiczny

to wartość która mówi nam, jak zjedzenie danej

żywności podniesie stężenie cukru we krwi w

porównaniu ze zjedzeniem glukozy.

Im wyższa wartość tym gorzej dla zdrowia.

Glukoza 100

Marchew surowa 30

Marchew gotowana 80

Piwo - maltoza 110

Kakao słodzone/czekolada (ekspresowe) 60

Czynniki sprzyjające

nadwadze i otyłości

Alkohol

Jedna butelka piwa

energetycznie

odpowiada

12 łyżeczkom cukru.

Zapotrzebowanie na sól kuchenną - NaCl- chlorek sodu

Sól to najprostszy dodatek poprawiający smak i

trwałość żywności. Należy jednak pamiętać, że jej nadmiar szkodzi. Zjedzenie jednej kromki chleba pokrywa dzienne zapotrzebowanie na sól kuchenną.

Substancje E - inne substancje

dodawane do żywności

Przeciwutleniacze i konserwanty

Barwniki

Emulgatory

Wzmacniacze smaku i zapachu

Substancje słodzące

Kontrowersyjne E

E- to substancje chemiczne wytworzone

przez człowieka dodawane do żywności.

Jest ich 1400.

Zdaniem Komitetu Naukowego Technologii

Żywności Unii Europejskiej, wszystkie są

bezpieczne, jednak istnieją na ten temat

liczne kontrowersje. Substancje E mają być

ponownie przebadane.

Inne substancje dodawane do żywności

Lista E nie obejmuje tzw. dodatków smakowo-

zapachowych identycznych z naturalnymi,

których zgodnie z prawem UE nie trzeba

dokładnie specyfikować, pod warunkiem, że

ich stężenie nie przekracza 1% masy

produktów. Nie możemy być pewni czy one

także nie są szkodliwe.

Klasyczna piramida żywności

Zapotrzebowanie na kalorie w kcal/dzień

Chłopcy

10 – 12 lat ok. 2000

13 – 16 lat ok. 2400

Dziewczęta

1800

2000

Przykładowe wartości energetyczne

Rosół to 100 - 130 kcal.

Zupa pomidorowa to 170 – 220 kcal.

Przykładowe wartości energetyczne

Drugie danie:

Kotlet schabowy z dodatkami

to ok. 880 kcal.

Kotlet mielony z dodatkami

to ok. 750 kcal.

Fast-foody

Kanapka to ok. 500 kcal (połowa tych kalorii pochodzi z tłuszczy).

Frytki (średnie) to ok. 380 kcal.

Napój 400 ml to ok. 150 kcal.

Razem ok. 1030 kcal.

Rodzaje tłuszczów:

dobre

n-9

(olej rzepakowy,

oliwa z oliwek),

n-3 (w rybach).

gorsze

n-6

(olej kukurydziany,

słonecznikowy,

sojowy).

Ryby są zdrowe, ale są wyjątki:

Panga - filety z niej zrobione nie zawierają prawie

wcale kwasów tłuszczowych omega-3, za które

cenimy ryby.

Zawierają za to duże ilości zanieczyszczeń, bo

hodowane są w warunkach przemysłowych w

hodowlach na rzece Mekong, która zbiera ścieki z

wielu ośrodków przemysłowych.

Ryby są zdrowe, ale są wyjątki:

Ryba maślana to właściwie kilka gatunków

ryb – niektóre z nich zawierają nietrawione

przez człowieka woski, bardzo smaczna, ale

spożycie jej może powodować zaburzenia

lub nawet zatrucia pokarmowe.

Czynniki pomagające kontrolowanie masy ciała.

Żywność – diety.

Aktywność fizyczna.

Odpoczynek i sen.

Dieta czyli sposób żywienia

Optymalną dietą jest

dieta śródziemnomorska

składająca się głównie z warzyw, owoców, ryb, oliwy z oliwek i względnie małej ilości mięsa i produktów mlecznych.

Aktywność fizyczna

Zalecana jest aktywność fizyczna przez

kilkadziesiąt minut dziennie.

Należy ograniczyć czas oglądania telewizji i korzystania

z komputera.

W Polsce dzieci od 10 do 16 roku życia obligatoryjnie mają

cztery zajęcia wychowania fizycznego w tygodniu-180 min.

Choroby nowotworowe związane z otyłością

Rak:

przełyku,

jelita grubego,

sutka,

trzonu macicy,

nerek.

Co to jest zespół metaboliczny ?

grupa objawów do których należą:

1. zaburzenia przemiany cukrów

2. zaburzenia przemiany tłuszczy

3. nadciśnienie tętnicze

4. otyłość brzuszna

Jeśli występują 3 z nich -

jest to zespół metaboliczny.

Zespół metaboliczny c.d.

22 mln dzieci poniżej 5 r.ż. jest otyłych

10% pomiędzy 5-17 r.ż. ma nadwagę lub otyłość (WHO 2004)

W Polsce częstość zespołu metabolicznego u dorosłych wynosiła dla mężczyzn 20,6% i dla kobiet 17,4%.

Występowanie zespołu metabolicznego potwierdzono u 14% otyłych dzieci w wieku 6-18 lat.

U pacjentów z zespołem metabolicznym 3 x wzrasta częstość chorób serca.

2 x wzrasta śmiertelność w porównaniu z populacją zdrową.

Dorośli z zespołem metabolicznym mają 5 x większe ryzyko rozwoju cukrzycy.

Zespół metaboliczny c.d.

Okresem krytycznym w rozwoju zespołu metabolicznego jest

dojrzewanie płciowe, wiąże się to z działaniem hormonów.

Zespół metaboliczny c.d. - co sprzyja jego wystąpieniu:

Otyłość.

Wrodzone uwarunkowania.

Predyspozycje etniczne.

Tryb życia (mała aktywność fizyczna, złe nawyki

żywieniowe).

Zespół metaboliczny c.d. - leczenie

Stopniowa redukcja masy ciała.

Zwiększenie aktywności fizycznej.

Stosowanie zdrowej diety.

Zespół metaboliczny c.d. - dieta

W leczeniu nadwagi i otyłości - dieta niskokaloryczna,

zbilansowana, oparta o produkty węglowodanowe o niskim

indeksie glikemicznym (45%) oraz tłuszcze roślinne z dużym

udziałem kwasu oleinowego i olej rybi (20%).

Zespół metaboliczny c.d. - błonnik

Właściwa jest dieta bogata w błonnik, szczególnie pochodzenia zbożowego, z produktów pełnoziarnistych np. otręby, płatki owsiane, ciemne pieczywo.

Dieta taka sprzyja rzadszemu występowaniu zespołu metabolicznego.

Rola błonnika polega na:

- zwiększęniu uczucia sytości

- korzystnie zwalnia przesuwania pokarmu z żołądka do jelita cienkiego

- poprawia sposób wykorzystania energii z pożywienia.

Zespół metaboliczy c.d. - zapobieganie

W zapobieganiu zespołowi metabolicznemu i jego powikłaniom u dzieci i młodzieży pierwszoplanową rolę odgrywa niedopuszczanie do powstawania otyłości i nadwagi.

U dzieci szczupłych, lecz pochodzących z rodzin w których występuje otyłość rodziców lub/i dziadków powinny być kontrolowane wskaźniki masy ciała. Rodzice powinni być poinformowani o konieczności zmiany stylu życia i diety, a także zwiększenia aktywności fizycznej.

U dzieci otyłych najważniejszym postępowaniem jest zahamowanie przyrostu masy ciała lub jej redukcja. Jeżeli otyłość jest znaczna należy wykonać odpowiednie badania.

Podobnie postępujemy z dziećmi rodzinnie obciążonymi cukrzycą .

Reguły dla zdrowia

Aktywność ruchowa przez kilkadziesiąt minut dziennie.

Ograniczyć picie słodzonych napojów.

Ograniczyć solenie żywności.

Dwa razy w tygodniu jeść ryby.

Posiłki przygotowywać na oleju rzepakowym lub oliwie.

Spożywać ciemne pieczywo – pamiętać o otrębach.

Nabiał tzw. „chudy”.

Chude czerwone mięso wystarczy jeść raz w tygodniu.

Drób jemy bez skóry.