Đề án lý thuyết tài chính tiền tệ

8/2/2019 Đề án lý thuyết tài chính tiền tệ

http://slidepdf.com/reader/full/de-an-ly-thuyet-tai-chinh-tien-te 1/36

Đề án môn học GV hướ ng d ẫ n: Ths. Nguyễ n Thị Minh Quế

1

CHƢƠNG 1

TỔNG QUAN VỀ VÀNG VÀ THỊ TRƢỜ NG VÀNG

1.1. TỔNG QUAN VỀ VÀNG

1.1.1 Khái niệm

Vàng là kim loại mềm, dễ uốn, dễ dát mỏng, màu vàng và chiếu sáng, vàng

không phản ứng với hầu hết các hóa chất, có dạng quặng hoặc hạt trong đá và

trong các mỏ bồi tích. Là 1 kim loại quý, dùng để đúc tiền

Vàng được dùng làm 1 tiêu chuẩn tiền tệ ở nhiều nước, được sử dụng trong cácngành nha khoa, điện tử, và trang sức.

1.1.2 Khái quát lịch sử ra đời của vàng

Vàng đã được biết tới và sử dụng bởi các nghệ nhân từ thời Chalcolithic. Các

đồ tạo tác bằng vàng ở Balkans xuất hiện từ thiên niên kỷ thứ 4 trước Công

nguyên. Các đồ tạo tác bằng vàng như mũ vàng, đĩa Nebra xuất hiện ở Trung Âu từ

thiên niên kỷ thứ 2 trước Công Nguyên trong thời kỳ đồ đồng.

Việc khai thác vàng được cho là đã bắt đầu từ thời Midas, và vàng ở đây đã

đóng vai trò quan trọng trong việc hình thành đồng tiền đúc đầu tiên tại Lydia

khoảng năm 610 trước Công Nguyên. Từ thế kỷ 6 hay thế kỷ 5 trước Công nguyên,

Nhà Chu đã cho sử dụng Ying Yuan, một kiểu đồng tiền xu vàng.

Người La Mã bắt đầu phát triển các kỹ thuật mới để khai thác vàng ở quy mô

lớn bằng các phương pháp như khai mỏ thủy lục, đặc biệt tại Tây Ban Nha từ năm

25 trước công nguyên trở về sau và tại Romania từ năm 150 sau công nguyên. Đế

chế Mali tại chậu Phi nổi tiếng khắp thế giới về trữ lượng vàng vô cùng lớn.

Dù giá của một số nhóm kim loại platinum cao hơn nhiều, vàng từ lâu vẫn luôn

được coi là kim loại đáng them muốn nhất trong các kim loại quý, và giá trị của nó




2

đã được sử dụng làm bản vị cho nhiều tiền tệ trong lịch sử. Vàng đã được sử dụng

như một biểu tượng cho sự thanh khiết, vương giả, sự giàu sang và danh vọng.

Vàng thời cổ đại về mặt địa chất khá dễ để có được, tuy nhiên 75% tổng lượng

vàng này đã được khai thác từ năm 1910, và trữ lượng này ngày càng giảm do nhucầu của phát triển. Trong thế kỷ 19, những cuộc đổ xô đi tìm vàng đã xảy ra bất kỳ

khi nào những trầm tích vàng lớn được phát hiện. Bởi giá trị cao từ trong lịch sử,

đa số vàng đã được khai thác trong suốt lịch sử vẫn đang được lưu hành dưới hình

thức này hay hình thức khác.

1.1.3 Chế độ bản vị vàng

1.1.3.1 Khái niệm Chế độ bản vị vàng là chế độ tiền tệ trong đó đồng tiền của 1 nước được đảm bảo

bằng 1 hàm lượng vàng nhất định theo pháp luật

1.1.3.2 Đặc điểm

- Dưới chế độ bản vị Vàng, quốc gia ấn định cố định giá trị đồng tiền của

mình với vàng, sẵn sàng mua bán vàng ở mức giá quy định không hạn chế.

Ví dụ trong trường hợp của Mỹ, giá của 1 troy ounce vàng nguyên chất là

20.67 USD, do đó sở đúc tiền Mỹ sẵn sàng không hạn chế mua vàng vào và

bán ra ở mức giá này. Bản vị vàng giữa 2 đồng tiền trở thành tỷ lệ trao đổi

giữa chúng.

- Dưới chế độ bản vị vàng, xuất khẩu và nhập khẩu vàng giữa các quốc gia

được tự do hoạt động. Do vàng được tự do chu chuyển giữa các quốc gia,

cho nên tỷ giá trao đổi thực tế trên thị trường tự do không biến động đáng kể

so với bản vị vàng.- Dưới chế độ bản vị vàng, NHTW luôn phải duy trị một lượng vàng dự trữ

trong mối quan hệ trực tiếp với số tiền phát hành. Số vàng dự trữ này nhằm

đảm bảo cho NHTW xử lý uyển chuyển việc chuyển đổi tiền ra vàng mà

không gặp bất cứ 1 trở ngại nào. Tiền do NHTW phát hành được đảm bảo




3

bằng vàng 100%. Quy định này buộc NHTW khi muốn mở rộng cung ứng

tiền cho nền kinh tế phải tuân thủ kỷ luật “chỉ phát hành tiền khi có luồng

vàng từ công chúng chảy vào NHTW”. Khả năng thay đổi cung ứng tiền

chính là sự thay đổi lượng vàng có sẵn trong tay người cư trú. Như vậy trongchế độ bản vị vàng, NHTW chỉ có vai trò là người mua vàng và thông qua

đó phát hành tiền ra lưu thông, do đó đã hạn chế sự năng động của NHTW.

1.1.3.3 Chế độ bản vị vàng cổ điển 1880-1914

- Mặc dù nước Anh hoạt động dưới chế độ bản vị vàng trong hầu hết thế kỷ

19, nhưng nhìn chung chế độ này vẫn chưa được áp dụng 1 cách phổ biến

cho tới những năm 1870. Hầu hết các nước châu Âu, mà dẫn đầu là Đức đãchuyển sang chế độ bản vị vàng trong thập niên 1870. Năm 1880, bản vị

vàng từ 1 số ít quốc gia đã phát triển thành hệ thống tiền tệ quốc tế. Cho đến

1914, khi chiến tranh Thế giới thứ nhất nổ ra, bản vị vàng bị bỏ rơi. Như

vậy trong hơn 30 năm từ 1880-1914, hệ thống bản vị vàng đã thống trị ở

hầu khắp các nước, liên kết chặt chẽ các quốc gia lớn với nhau.

- Chế độ bản vị vàng 1880-1914 được nhìn nhận là hệ thống hoạt động hoàn

hảo, trong đó các quy tắc lưu thông tiền tệ trên được áp dụng tương đối phổ

biến và triệt để.

- Tuy vậy vẫn có một số trường hợp ngoại lệ, 1 số nước đã từ bỏ hoặc né tránh

áp dụng chế độ này một cách hoàn toàn. Khủng hoảng tiền tệ argentina,

Mexico và các nước Mỹ La Tinh đã làm cho bức tranh lý tưởng về chế độ

bản vị vàng bị bóp méo.

- Ưu điểm: + Chế độ bản vị vàng 1880-1914 có tính đặc trưng của một hệthống tiền tệ quốc tế có trật tự. Hệ thống tiền tệ các quốc gia luôn hoạt động

thống nhất bên cạnh nhau, có trật tự. 1 số quốc gia đã neo giá trị đồng tiền

của mình với bàng Anh và thực hiện dự trữ ngoại hối để hỗ trợ bản vị vàng




4

+ Không có sự phá giá hay nâng giá nào giữa các đồng tiền của

các nước Anh, Mỹ, Pháp, Đức trong suốt thời kỳ 1880-1914. Các nguyên tắc

được áp dụng một cách khá triệt để đã kích thích tăng trưởng thị trường vốn

quốc tế - Hạn chế: +Nền kinh tế thường xuyên phải trải qua sự bất ổn định do phải

điều chỉnh cán cân thanh toán quốc tế thông qua giá cả, lãi suất,..

+ Quốc gia có thâm hụt cán cân thanh toán quốc tế phải trải qua

thời kỳ kinh tế đình đốn trong khi quốc gia có thặng dư cán cân thanh toán lại

phải trải qua thời kỷ lạm phát.

+ Trữ lượng vàng quyết định cung ứng tiền tệ của quốc gia, trở thành nguyên nhân kìm hãm phát triển kinh tế. Những phát hiện về các mỏ

vàng có thể xuất hiện bất cứ lúc nào, là nguyên nhân làm tăng lượng cung

ứng tiền, tăng lạm phát đột biến.

+ Tồn tài luồng vàng ròng di chuyển giữa các quốc gia

1.1.3.4 Chế độ bản vị vàng hiện đại 1925-1931

- Chế độ bản vị vàng sau chiến tranh gặp nhiều khó khăn, biến dạng k hông

giống như bản vị vàng nguyên thủy 1980-1914.

- Là chế độ bản vị hối đoái vàng: Tiền giấy không được trực tiếp chuyển đổi

ra vàng mà phải thông qua một ngoại tệ khác. Ngoại tệ đó phải đảm bảo:

+ Được chuyển đổi tự do và không hạn chế ra vàng

+Được tin cậy làm phương tiện trong thanh toán quốc tế, được chấp

nhận rộng rãi

- Hoạt động không ổn định như chế độ vàng cổ điển 1880-1914

- NHTW thay đổi cơ cấu dự trữ quốc tế, chuyển từ vàng sang nắm giữ ngoại

tệ được chuyển đổi ra vàng như bảng Anh và ngày càng nhiều bằng Đô la

- Sau cuộc Đại suy thoái kinh tế 1931: chế độ bản vị vàng hối đoái sụp đổ

1.1.3.5 Sự sụp đổ của chế độ bản vị vàng




5

Số lượng vàng trên thế giới là hữu hạn và việc sản xuất không gia tăng so với nền

kinh tế thế giới. Với sự tăng trưởng mạnh của các nền kinh tế, sư gia tăng trao đổi

quốc tế, dự trữ vàng thế giới và thị trường của nó trở thành một nhánh nhỏ của toàn

bộ thị trường. Điều đó dẫn đến các tỷ lệ trao đổi tiền tệ cố định với vàng đã khôngthể duy trì. Ở đầu thế chiến I, các quốc gia tham gia chiến tranh đã chuyển sang

một bản vị vàng ít hơn để phục vụ chiến tranh. Sau thế chiến thứ II vàng bị thay

thế bởi một hệ thống tiền tệ có thể chuyển đổi theo hệ thống Bretton Woods. Bản

vị vàng và tính chuyển đổi trực tiếp của các đồng tiền sang vàng đã bị các chính

phủ trên thế giới hủy bỏ, thay thế bằng tiền giấy. Thụy Sĩ là quốc gia cuối cùng gắn

đồng tiền cuối cùng của mình với vàng, vàng hỗ trợ 40% giá trị của tiền cho tớikhi Thụy Sĩ gia nhập quỹ tiền tệ quốc tế năm 1999

1.1.4 Ứng dụng của vàng trong đời sống kinh tế xã hội

Vàng nguyên chất quá mềm không thể dùng cho việc thông thường nên chúng

thường được làm cứng bằng cách tạo hợp kim với bạc, đồng và các kim loại khác.

Vàng và hợp kim của nó thường được dùng nhiều nhất trong ngành trang sức, tiền

kim loại và là một tiêu chuẩn trao đổi tiền tệ ở nhiều nước. Vì tính dẫn điện tuyệt

vời, tính kháng ăn mòn và các kết hợp lý tính và hóa tính mong muốn khác, vàng

nổi bật vào cuối thế kỷ 20 như một kim loại công nghiệp thiết yếu

1.1.4.1 Trao đổi tiền tệ

Vàng được sử dụng rộng rãi khắp thế giới như một phương tiện chuyển đổi tiền

tệ, bằng cách phát hành các đồng xu vàng hoặc thông qua các công cụ tiền giấy có

thể quy đổi thành vàng (bản vị vàng) theo đó tổng giá trị tiền được phát hành tương

ứng với một lượng vàng dự trữ. Vàng đã đáp ứng đầy đủ các đặc tính đầy đủ củamột đồng tiền hàng hóa: sự khan hiếm, tính bền, có thể chuyên chở, dễ phân chia,

đồng chất và chất lượng được duy trì lâu bền. Gía trị của vàng được thừa nhận rộng

rãi, và ổn định tương đối so với các hàng hóa khác, chất lượng của chúng có thể

được kiểm tra một cách chính xác và được các chuyên gia công nhận




6

Vàng nguyên chất quá mềm để có thể được sử dụng như tiền tệ hàng ngày và nó

thường được làm cứng them bằng cách them đồng, bạc hay các kim loại cơ sở

khác. Hàm lượng vàng trong hợp kim được xác định bằng cara(k). vàng nguyên

chất được định là 24k, các đồng xu vàng được đưa vào lưu thông từ năm 1526 đếnnăm 1930 là hợp chất vàng tiêu chuẩn 22k gọi là vàng hoàng gia.

1.1.4.2 Cất giữ của cải

Nhiều người sở hữu vàng và giữ chúng dưới hình thức các thỏi nén hay thanh như

một công cụ cất giữ của cải. Vàng được thừa nhận giá trị, và có giá trị tương đối ổn

định so với các hàng hóa khác

1.1.4.3 Trang sức Do vàng nguyên chất mềm, vàng thường được kết hợp với các kim loại khác để

làm các đồ nữ trang cho con người. Lĩnh vực dùng vàng vào ngành trang sức ngày

càng phát triển, và gia tăng vị trí của nó trong các ngành chế tác ứng dụng vàng.

1.1.4.5 Y tế

Các hợp kim vàng được sử dụng trong việc phục hồi nha khoa, đặc biệt là răng.

Tính dễ uốn của các hợp kim vàng tạo điều kiện thuận lợi cho việc tạo bề mặt kết

nối răng.

Vàng keo được sử dụng trong nghiên cứu ý khoa, sinh học và khoa học vật liệu

1.1.4.6 Công nghiệp

Hàn vàng được dùng để gắn kết các thành phần vàng trang sức bằng chất hàn

cứng nhiệt độ cao hay đồng thau.

Vàng có thể được chế tạo thành sợi chì và được dùng trong thêu thùa

Vàng có thể chế tạo thành lá vàngVàng cũng được ứng dùng để chuyển đổi màu của các điểm trắng và đen trên giấy

ảnh thành màu xanh và xám trong công nghệ ảnh.

1.1.5 Đơn vị đo lƣờng và cách quy đổi giá vàng thế giới và vàng trong nƣớc




7

- Trên thị trường thế giới, vàng thường được đo lường theo hệ thống khối

lượng Troy, trong đó 1 troy ounce(ozt) tương đương 31.1034768gram

- Ở Việt Nam, khối lượng của vàng được tính theo đơn vị là cây hoặc chỉ. Một

cây vàng nặng 37.5 gram. Mỗi chỉ bằng 1/10 cây vàng Tuổi vàng được tính theo thang độ K(karat). Một karat tương đương 1/24 vàng

nguyên chất. Vàng 99.99% tương đương với 24 K. Khi ta nói tuổi vàng là 18K

thì nó tương đương với hàm lượng vàng trong mẫu xấp xỉ 75%

Thị trường vàng thế giới

o Đơn vị yết giá (thông thườ ng): USD/ounce

o

1 ounce = 1 troy ounce = 0.83 lượng o 1 lượng = 1.20556 ounce

Thị trường vàng trong nước

o Đơn vị yết giá: VND/lượng

o Công thức quy đổi giá vàng từ đơn vị tính USD/Oz thành đơn vị tính

VND/lượng:

Giá vàng quy đổi (VND/lượng) = Giá vàng thế giới (USD/Oz) * 1.20556 * Tỷ giá

USD/VND

1.2. THỊ TRƢỜNG VÀNG

1.2.1 Khái niệm

- Là nơi diễn ra hoạt động kinh doanh, mua bán vàng

1.2.2 Đặc điểm chung của thị trƣờng vàng

Thị trường vàng không nhất thiết phải tập trung ở 1 vị trí địa lý xác định mà là bất cứ đâu diễn ra hoạt động mua ván vàng, do đó nó còn được gọi là ” thị trường

không gian”

Thị trường vàng là thị trường toàn cầu, không ngủ. Do sự chênh lệch về múi giờ

giữa các khu vực nên thị trường vàng diễn ra suốt ngày đêm




8

Các nhóm thành viên thị trường duy trì quan hệ liên tục với nhau thông qua các

phương tiện điện tử: điện thoại, mạng vi tính, telex và fax. Do thông tin được

truyền đi rất nhanh và hiệu quả nên tuy các thành viên tham gia thị trường ở rất xa

nhau, nhưng vẫn như đang hoạt động dưới một mái nhà chung - Thị trường nhạy cảm với chính sách tiền tệ của các quốc gia, các sự kiện chính

trị, kinh tế, xã hội, tâm lý.

1.2.3 Phân loại

1.2.3.1 Thị trường vàng giao ngay

Thị trường vào giao ngay là thị trường mà ở đó việc mua và bán vàng được thực

hiện ngay hoặc chậm nhất là sau 2 ngày kể từ thời điểm thỏa thuận. Các nghiệp vụnày được thực hiện trên cơ sở giá vàng giao ngay, giá được xác định và có giá trị

tại thời điểm giao dịch

1.2.3.2 Thị trường vàng kỳ hạn

Thị trường vàng kỳ hạn là thị trường mà ở đó việc mua bán vàng sẽ được thực

hiện sau một thời gian nhất định kể từ khi thỏa thuận. Thị trường vàng kỳ hạn là

nơi cung cấp phương tiện phòng chổng rủi ro khi giá vàng biển đổi bất thường.

Hợp đồng mua bán vàng kỳ hạn được sử dụng để cố định giá mua hoặc bán vàng

theo một mức giá cố định đã biết trước mà không cần tính đến sự biến động của giá

vàng trên thị trường.

1.2.4 Mối quan hệ giữa thị trƣờng vàng và các thị trƣờng đầu tƣ khác

1.2.5 Các nhân tố tác động đến giá vàng và thị trƣờng vàng

- Trên thế giới: biến động USD, biến động giá dầu, tình hình lạm phát

- Ở Việt Nam: giá vàng thế giới, cung cầu vàng, chính sách về vàng của nhà nước

Khi chênh lệch giữa giá vàng trong nước và giá vàng quốc tế tăng cao, những ngườiđầu cơ thường mua USD để mang lậu vàng vào, áp lực giảm giá đối với tiền đồngngày một lớn hơn.




9

Giá vàng tăng cao khiến hoạt động gửi tiền không còn hấp dẫn, người gửi tiền chuyểntừ nắm giữ tiền đồng Việt Nam sang vàng. Điều này có thể khiến áp lực lạm phát tăngcao.

Ngoài ra, người Việt Nam thường tính giá bất động sản theo vàng. Giá vàng tăng caođẩy giá bất động sản tăng, giá các loại hàng hóa khác cũng lên theo.

Tại thị trường còn non trẻ của Việt Nam, giá vàng tăng thường khi ến người ta kỳ

vọng vào khả năng giá sẽ tăng cao hơn

CHƢƠNG 2

THỰC TRẠNG THỊ TRƢỜNG VÀNG VIỆT NAM 2010 ĐẾN NAY

2.1. BỐI CẢNH THỊ TRƯỜNG VÀNG THẾ GIỚI TỪ NĂM 2010 ĐẾN NAY

2.1.1. Năm 2010

Biến động giá vàng năm 2010:

Năm 2010 là năm đánh dấu đỉnh cao của một thập kỉ liền tăng giá liên tục.

Hiệp hội vàng thế giớ i ngày 3/1 cho biết giá vàng đã tăng tớ i 1430,25 USD/ounce

vào ngày 7/12/2010 và tính cho cả năm giá vàng tăng tớ i 30%. Diễn biến giá vàng

trong cả năm 2010 khá phức tạp: đầu năm giá vàng thế giới chưa tớ i 1.100

USD/ounce, nhưng tới tháng 8/2010 lên cao vượt ngưỡ ng 1.200USD/ounce; tháng

9/2010 tới ngưỡng 1.300 USD/ounce; tháng 11/2010 vượt ngưỡ ng 1.400

USD/ounce và tháng 12/2010 giá vàng tăng leo lên 1.430,9 USD/ounce vào ngày

7/12/2010. Gía vàng tuy có hạ nhiệt sau đó, nhưng giá vàng thế giớ i vẫn dao động

ở mức 1.300-1.400 USD/ounce.

Nguyên nhân:

Trong năm 2010 , nguồn cung vàng thế giớ i chỉ tăng 2% trong khi nhu cầu

tăng 9% và đạt đỉnh cao nhất trong 10 năm qua vớ i 3812,2 tấn, riêng nhu cầu vàng




10

trang sức tăng 17% nhờ sức mua tăng mạnh tại hai quốc gia tiêu thụ vàng hàng đầu

thế giớ i là Ấn Độ và Trung quốc, tổng nhu cầu ở 2 quốc gia này chiếm hơn 1 nửa

nhu cầu vàng trang sức thế giớ i. Sau Ấn Độ va Trung Quốc lượ ng mua vào của các

ngân hàng trung ương( NHTW) trên thế giớ i lần đầu tiên trong 21 năm qua đã vượ tlượ ng bán ra, nguyên nhân đẩy vàng tăng giá và đạt mức kỷ lục.

Qúy 4 năm 2010, nhập khẩu ròng vàng của Ấn Độ tăng gần 30% sau 2 năm

bị kìm nén, sức mua tăng bất chấp giá vàng cao nhằm mục tiêu tránh thuế do chính

phủ Ấn Độ đã quyết định nâng thuế nhập khẩu vàng bắt đầu từ ngày 28/2/2011. Ở

Trung Quốc, nhu cầu vàng tại quốc gia này tăng 70% so với năm trướ c riêng nhu

cầu vàng trang sức đạt con số kỷ lục 428 tấn, đưa quốc gia này trở thành thị trườ ng

vàng lớ n thứ 2 thế giới. Các NHTW các nước đang phát triển như Trung Quốc,

Nga và Thái Lan đã tăng cườ ng mua vàng nhằm bảo tồn và đa dạng hóa dự trữ

ngoại tệ. Một số NHTW ở châu Âu bắt đầu bán ra khi giá vàng tăng, nhưng sau đó

lại mua vào khi xảy ra cuộc khủng hoảng nợ công và lo ngại rủi ro.

Theo đánh giá của Cục Dự Trữ liên bang Mỹ, kinh tế Mỹ sẽ phục hồi mạnh sau

thờ i kỳ suy thoái và sẽ là động lực thúc đẩy tăng trưở ng toàn cầu. Sự thiếu phối

hợ p giữa các nền kinh tế hàng đầu trong việc tái cân bằng kinh tế toàn cầu sẽ làm

thiết lập một mặt bằng giá mớ i, trong khi USD tiếp tục mất giá. Rối loạn Lybia, và

tình hình căng thẳng khu vực Trung Đông đã gây tâm lý lo âu về bất ổn trên phạm

vi toàn cầu

Trong khi đó trên thế giớ i tình hình khu vực đồng euro chưa sáng sủa, quan hệ

thương mại Mỹ- Trung còn căng thẳng, giá cả lương thực và nguyên nhiên liệu tiếp

tục leo thang do nhu cầu ngày càng tăng của các nền kinh tế mớ i nổi.

Tóm lại, lạm phát tiếp tục hoành hoành, bạo đồng xã hội còn u ám, nhu cầu vàng

tại Ấn Độ có thể hạ nhiệt, nhưng nhu cầu vàng tại Trung quốc và một số nướ c châu




11

Á tiếp tục tăng đã làm cho giá vàng tăng cao. Mức độ rủi ro của việc đầu tư quá

mức vào kim loại này càng ngày càng gia tăng.

2.1.2. 9 tháng đầu năm 2011

Bước sang năm 2011, giá vàng thế giớ i tiếp tục tăng mạnh mẽ, dao động trong

biên độ khá rộng 1.350-1.367 USD trong phiên giao dịch New York ngày

8/2/2011. Sang đến ngày đầu tháng 3/2011 giá vàng vượt ngưỡ ng cao nhất năm

2010 và lập kỷ lục mớ i chạm mốc 1.445,7 USD/ ounce, dù ở mốc này không lâu

lại quay đầu giảm giá. Ngày 18/7/2011 giá vàng giao ngay tại London là 1.601

USD/ oz, giá vàng đã lập kỷ lục mới, vàng đắt chưa từng có trong lịch sử

, vàng đắt chưa từng có trong lịch sử ở cả thị trường trong nước và trên thế

giới.Một nguyên nhân quan trọng nhất đó là khủng hoảng nợ đã kéo giá vàng thế

giới đi lên. Khủng hoảng nợ ở châu Âu ngày một lan rộng. Lần lượt Hy Lạp,

Ireland và Bồ Đào Nha bị các tổ chức xếp hạng tín nhiệm như Fitch, Moody’s và

S&P hạ bậc tín nhiệm và phải xin giải cứu từ IMF và ECB. Hy Lạp thậm chí còn bị

Fitch hạ xuống mức CCC, chỉ trên mức phá sản ba bậc.

Nước Mỹ cũng đối diện với nguy cơ vỡ nợ kỹ thuật. Tính đến hết tháng

6.2011, con số nợ của Chính phủ Mỹ đã lên tới 14.460 tỉ USD, tương đương 98,6%

GDP năm 2010 và vượt xa mức trần nợ 14.294 tỉ USD được quốc hội phê chuẩn từ

tháng 2.2010. Quốc hội Mỹ đang bế tắc trong việc xem xét nới trần nợ, trước khi

nước này bị coi là vỡ nợ kể từ 1.8 tới. Fed đang bị chia rẽ về việc có gói giải cứu

thứ ba. Nếu trần nợ được nới và Fed bơm thêm USD ra thì giá vàng sẽ lại có thêm

sức tăng giá do cung tiền đẩy lạm phát lên cao.




12

Do vậy, vàng tiếp tục được ưa chuộng và nhiều khả năng còn tiếp tục tăng

cao. Nhiều tổ chức đầu tư vẫn mua vàng với số lượng lớn. SPDR, quỹ tín thác đầu

tư vàng lớn nhất thế giới, đã mua 20 tấn vàng trong ngày 12.7 và gần 11 tấn vàng

trong ngày 15.7, dấu hiệu cho thấy nhu cầu sẽ còn gia tăng đối với hàng hoá kimloại quý này.

2.1. THỰC TRẠNG THỊ TRƢỜNG VÀNG VIỆT NAM TỪ 2010 ĐẾN NAY

2.1.1 Tình hình khai thác vàng

Vàng là một trong số những khoáng sản có diện phân bố rộng nhất Việt Nam, có

nhiều nguồn gốc và quặng hóa khác nhau. Vàng tập trung chủ yếu ở phần rìa vùng

trũng song hiển ( Pắc lạng, Nà pái), dọc theo các đứt gãy sâu sông Hồng, Sông Đà,

sông Mã hoặc ở phần rìa các khối nâng Hòa Bình( mỏ Kim Bôi), Kon Tum(mỏ

Bồng Miêu, Trà Năng, Suối Ty).

Vàng gốc phát triển chủ yếu trong một số kiểu thành hệ khoáng hóa như: thạch

anh-vàng(mỏ Bồ Cu- Thái nguyên), vàng- bạc( Nà Pái, Xà Khía).

Vàng cộng sinh: đây là nguồn tài nguyên khá quan trọng, hiện nay đã phát hiện

vàng cộng sinh với antimon, đồng, thiếc, chì, kẽm song có ý nghĩa kinh tế hơn cảlà vàng trong mỏ đồng Sinh Quyền với trữ lượng gần 35 tấn và hàm lượng trung

bình Au=0,46-0,55 g/t.

Các nhà địa chất thống kê rằng trữ lượ ng vàng của nướ c ta còn khoảng 1000-

3000 tấn. Các mỏ quặng nằm rải rác ở các tỉnh Bắc Cạn, Cao Bằng, Quảng Nam

vớ i quy mô khác nhau. Tuy vậy 95% trữ lượ ng vàng tiêu thụ trong nước đều đượ c

nhập khẩu.

Vàng đượ c khai thác ở VN hiện nay đa số là vàng nguyên chất, lẫn quặng, chất

lượ ng thấp và thô sơ. Do vậy còn phải xuất khẩu sang nướ c ngoài gia công và nhập

khẩu vàng về tiêu thụ trong nướ c.




13

Lợ i nhuận cao, số doanh nghiệp tham gia vào khai thác vàng ngày càng gia tăng.

Đầu tư cho khai thác vàng cũng ngày một lớ n. Tuy vậy đóng góp của khai thác

vàng vào GDP lại ngày càng giảm. Khai thác bừa bãi, đất nướ c ngày một nghèo đi,

môi trườ ng bị ô nhiễm nghiêm trọng là những nghịch lý trong việc khai thác vàng.Ở Việt Nam, Olympus Pacific là doanh nghiệp nướ c ngoài duy nhất đượ c phép

khai thác vàng ở Việt Nam, đây là một vấn đề cần đặt dấu chấm hỏi. Trong nhiều

năm qua, đã có rất nhiều công ty nước ngoài tìm đến VN thăm dò và khai thác

vàng nhưng đến rồi đi rất nhanh. Việt Nam đang áp dụng khung thuế 10% cho xuất

khẩu vàng cho nhà đầu tư nước ngoài đã đưa Việt Nam là 1 trong các quốc gia có

khung thuế đối với lĩnh vực khai thác khoáng sản cao nhất thế giớ i. Thuế suất xuấtkhẩu vàng quá cao, thêm vào đó là những chính sách không đãi ngộ, hấp dẫn đã

hạn chế các nhà đầu tư nước ngoài đầu tư vào khai thác vàng Việt Nam.

Việc khai thác ở Việt Nam hiện còn dướ i hình thức thủ công là chính, cơ sở hạ

tầng thấp kém, việc khai thác lậu, trái phép diễn ra tràn lan, bất chấp các cơ quan

nhà nước đã có những biện pháp ngăn chặn và xử lý. Tình trạng trên đã làm cho

môi trườ ng ở những nơi có mỏ vàng đang bị đe dọa nặng nề. Ngườ i dân ở đây đã

và đang phải trả giá đắt bằng chính sự sống và sức khỏe của mình.

2.1.2.Tình hình tiêu thụ vàng

Hiện nay ở Việt Nam người ta thường kinh doanh vàng dưới dạng các bánh, thỏi,

nhẫn, dây chuyền, vòng, lắc với hàm lượng vàng chủ yếu là 99,999% hay 99,99%,

99,9%, 99% hay 98%. Vàng dùng trong ngành trang sức thông thường còn gọi

là vàng tây có tuổi khoảng 18K. 95% lượng vàng tiêu thụ trong nước là nhập khẩu.

Năm 2010, Việt Nam là một trong những nước tiêu thụ vàng nhất trên thế giới

với mức tiêu thụ năm 2010 là 81.4 tấn. Tăng trưởng so với năm 2009 là 11%.

Nhiều quốc gia châu Á có nhu cầu tiêu thụ đồ trang sức vàng ít hơn trong năm




14

2010 vì người tiêu dùng đã nản lòng với giá vàng tăng vọt. Nhu cầu vàng trang sức

của Việt Nam cũng giảm nhưng đây vẫn là một thị trường tiềm năng. Năm 2010,

Việt Nam đứng thứ 8 trong 10 quốc gia tiệu thụ vàng nhiều nhất thế giới, sau Ấn

Độ, Trung Quốc, Mỹ, Đức, Thổ Nhĩ Kỳ,..

Qúy I/ 2011, hội đồng Vàng thế giới (WGC) công bố lượng vàng tiêu thụ ở Việt

Nam là 19.2 tấn, tăng 2% so với cùng kỳ năm trước. Vàng được coi là kênh trú ẩn

an toàn trong thời kỳ lạm phát tăng cao như hiện nay. Gía trị của tổng lượng vàng

tiêu thụ ở Việt Nam tương đương với 878 triệu USD, tăng 28% so với cùng kỳ

2010. Nhu cầu vàng nữ trang ở Việt Nam quý I/2011 tương đương với 5.5 tấn,

trong khí đó vàng đầu tư tăng 1%, tương ứng 14.2 tấn. 2.1.3.Tình hình nhập khẩu vàng

- 95% trữ lượng vàng tiêu thụ trong nước đều được nhập khẩu. Nhập khẩu chiếm

quy mô gần tuyệt đối trong thị trường vàng Việt Nam. Do vậy mọi biến động về

giá vàng quốc tế đều gây ra những ảnh hưởng trực tiếp và mạnh mẽ đến thị trường

vàng Việt Nam.

- Việt Nam cho phép nhập khẩu vàng từ những năm 90. Năm 1997, Nhà nước cấm

nhập vàng do khan hiếm ngoại tệ. Đến năm 2001, nhà nước Việt Nam chính thức

cho phép nhập khẩu vàng trở lại, và được điều tiết bởi Ngân hàng Nhà nước Việt

Nam. Các doanh nghiệp kinh doanh muốn nhập khẩu phải xin hạn ngạch và giấy

phép từ ngân hàng nhà nước.

Hoạt động nhập khẩu vàng bị quản lý chặt chẽ bởi NHNN. Tháng 5/2008, NHNN

ngừng cấp phép nhập khẩu vàng trong động thái để kiềm chế thâm hụt thương mại,

làm dịu áp lực lạm phát và giúp bình ổn nền kinh tế.

Năm 2006, Việt Nam nhập khẩu 91 tấn vàng, số vàng được nhập trong năm

2007 va năm 2008 lần lượt là 51 và 90.5 tấn. Hiệp hội kinh doanh vàng Việt Nam

cho rằng Việt Nam hiện có thểđang nắm giữ khoảng 500 tấn vàng. Người Việt




15

Nam quá quen với lạm phát cao và bất ổn trong nhiều năm, thường có thói quen dự

trữ vàng. Người Việt Nam nắm giữ vàng tính trên mỗi đồng đô la thu nhập nhiều

hơn bất kỳ người dân nước nào trên thế giới.

nhap khau vang, quyet dinh nhap khau vang khien viet nam lo to, nhap khau vang co phai laquyet dinh dung dan?

nhap khau vang – Trước mắt, toàn xã hội phải bù đắp 100 triệu USD cho việc nhập khẩu 5 tấn vàng và nhiều khả

năng tăng lên 200 triệu USD nếu số vàng nhập khẩu lên 10 tấn như ế hoch

Thông tin Ngân hàng (NH) Nhà nước cho phép nhập hẩu 5 tấn vàng và sẽ tiếp tục cấp phép nhập thêm 5 tấn nữa

trong vài ngày tới đã làm giá vàng trong nước có phần h nhiệt Tuy nhiên, cơ chế điều hành thị trường vàng còn bất

ổn dẫn đến việc xuất hẩu vàng giá thấp, nhập hẩu vàng giá cao hiến nền inh tế thiệt hi hông nhỏ

nhap khau vang – Nước ngoài lời to

Số liệu thống ê cho thấy 7 tháng đầu năm 2011 (giai đon xuất hẩu vàng nhiều nhất t cuối tháng 5 đến giữatháng 7-2011), Việt Nam đã xuất 30 tấn vàng, thu về 1,2 tỉ USD, tính trung bình 40 triệu USD/tấn vàng Trong hi đó,

nhiều quốc gia, tổ chức tài chính quốc tế li ồ t mua vàng Mexico, Hàn Quốc, Thái Lan…, mỗi quốc gia mua hàng

chục đến cả trăm tấn vàng Riêng tháng 7-2011, quỹ đầu tư hàng đầu thế giới SPDR Gold Trust mua gần 80 tấn

vàng nhưng chỉ bán ra vài tấn Thậm chí các doanh nghiệp của Nhật Bản, Nam Phi, Thổ Nhĩ Kỳ… cũng mua vàng tái

xuất t Việt Nam

Đến tháng 8-2011, giá vàng thế giới tăng mnh, những quốc gia đối tác nước ngoài mua vàng trước thời đim này

đã lời to Ti Việt Nam, giới inh doanh vàng tranh thủ giá vàng thế giới liên tục tăng, tâm l ỳ vng giá còn đi lên

của người dân, đã dùng ỹ xảo đẩy giá vàng trong nước tăng nhanh, cao hơn giá thế giới 1-2 triệu đồng/lưng T

đó, các tổ chức, cá nhân đã bán hống vàng cắn răng mua li vàng đ cắt lỗ, éo theo làn sóng mua vàng bao phủ

thị trường Nếu tính ti thời đim 15 giờ ngày 10 -8, giá vàng trong nước xuống còn 44,4 triệu đồng/lưng thì người

mua vàng vào những ngày trước với giá 45-46 triệu đồng/lưng đ trả n hoặc phòng thân đã thiệt hi nặng và sẽthiệt hi nhiều hơn nữa nếu giá vàng giảm mnh, nhất là hi 5 tấn vàng nhập hẩu sẽ về tới Việt Nam trong 2 ngày

tới




16

Giá vàng nhanh chóng hạ nhiệt sau thông tin NHNN nhập khẩu vàng.

Cơ chế xuất nhập bất cập

Thế nhưng, thiệt hi lớn nhất vẫn thuộc về nền inh tế Giả sử doanh nghiệp nhập hẩu ti mức giá 1750

USD/ounce thì với 5 tấn vàng đã tiêu hóa hơn 300 triệu USD, trung bình 60 triệu USD/tấn vàng Trong hi đó, nhiều

tháng trước, Việt Nam chỉ xuất hẩu với giá 40 triệu USD/tấn vàng Như vậy, trước mắt toàn xã hội phải bù đắp 20

triệu USD/tấn vàng, tính ra phải bù đắp 100 triệu USD cho việc nhập hẩu 5 tấn vàng và nhiều hả năng tăng lên 200

triệu USD nếu số vàng nhập hẩu lên tới 10 tấn trong vài ngày tới

Thực tế cho thấy những bất cập trong cơ chế điều hành xuất nhập hẩu vàng là nguyên nhân sâu xa dẫn đến cơn

sốt vàng và những thiệt hi hông đáng có T năm 2008 đến nay, mỗi năm, NH Nhà nước chỉ cho phép nhập hẩu

vàng vài đt với số lưng nhỏ git, gắn liền với những thời đim người dân đổ xô mua vàng, giá trong nước cao hơn

giá thế giới hàng triệu đồng/lưng Trong hi đó, hn ngch xuất hẩu vàng gần như bỏ ngỏ Doanh nghiệp chỉ cần

có giấy phép hoặc giấy chứng nhận đủ điều iện xuất hẩu; h hàm lưng, trng lưng vàng đ hưng thuế suất 0

là xuất đưc hàng chục tấn vàng ra nước ngoài Hệ quả là cung cầu về vàng nhiều thời đim mất cân đối, giới đầu

cơ tranh thủ làm giá Biu hiện rõ nhất là những ngày gần đây, chỉ trong vài giờ, giá vàng trong nước tăng – giảm 1-2

triệu đồng/lưng, trong hi sức mua bán vàng vào những thời đim đó rất yếu

Giá vàng giảm mạnh – nhap khau vang

Ngày 10-8, thị trường vàng TPHCM tr nên trầm lắng sau hai ngày “nổi sóng”, giá vàng giảm mnh về mốc 44,5 triệu

đồng/lưng Lúc 16 giờ, Công ty Vàng bc Đá qu Sài Gòn (SJC) niêm yết giá mua bán lần lưt là 44,1 triệu – 44,6

triệu đồng/lưng Mức giá này cũng đưc các thương hiệu vàng lớn ti Hà Nội niêm yết So với chiều hôm trước,

vàng giảm 500000 đồng/lưng và giảm gần 2 triệu đồng/lưng so với “đỉnh” ngày 9-8.

Cùng ngày, giá vàng thế giới cũng có phiên biến động mnh với biên độ rộng Lúc 16 giờ ngày 10 -8 (giờ Việt Nam),

giá vàng thế giới giảm về mốc 1743 USD/ounce, giảm 7 USD/ounce chiều hôm trước Giá vàng thế giới giảm mnh

trước áp lực chốt lời của nhà đầu tư Hiện quy đổi theo tỉ giá USD trong NH, vàng thế giới đang mốc 43,7 triệu

đồng/lưng, thấp hơn giá trong nước gần 1 triệu đồng/lưng

T.Phương




17

Cần dự báo xu hướng thị trường

TS Lê Xuân Nghĩa, Phó Chủ tịch y ban Giám sát Tài chính quốc gia, cho rng cơ quan quản l cần dự báo xu

hướng thị trường vàng đ t đó đưa ra quyết định xuất nhập hẩu vàng linh hot, cân đối cung cầu thị trường NH

Nhà nước nên hc tập NH Trung ương Trung Quốc, tức là điều hành xuất nhập hẩu vàng sao cho giá trong nước

luôn ngang bng với giá vàng thế giới đ hn chế tình trng đầu cơ

Theo ông Trần Thanh Hải, Tổng Giám đốc Công ty Đầu tư Kinh doanh vàng Việt Nam, thời đim này, NH Nhà nước

hông nên cho phép nhập hẩu thêm vàng mà giải pháp bình ổn nhanh nhất là sử dụng cơ chế đặc biệt, cho phép

các NH bán ra hàng chục ngàn lưng vàng đang tồn ho Cũng với cơ chế đặc biệt đó, các NH thương mi sẽ chn

thời đim thuận li mua vàng bù li số vàng đã bán ra Về lâu dài, ông Hải cho rng NH Nhà nước cần có cơ chế

riêng cho các NH giao dịch vàng giao sau với nước ngoài

Trong hi đó, Hiệp hội Các nhà đầu tư tài chính (VAFI) va gửi văn bản iến nghị thống đốc NH Nhà nước và bộ

trưng Bộ Tài chính về các giải pháp bình ổn thị trường vàng và h nhiệt lãi suất Theo Tổng Thư Nguyễn Hoàng

Hải, thị trường vàng hiện nay hầu như bị buông lỏng quản l Vàng có th đưc coi như ngoi tệ, trong hi ngoi tệ

bị cấm mua bán trên thị trường tự do, còn vàng hông bị cấm, hông bị đóng thuế Do vậy, đề nghị thống đốc NH

Nhà nước có biện pháp quản l vàng chặt như ngoi tệ

2.3. BIẾN ĐỘNG GIÁ VÀNG TRÊN THỊ TRƢỜNG VIỆT NAM TỪ NĂM

2010 ĐẾN NAY

2.2.1 Diễn biến

- Năm 2010

S. ĐỖ TH Ị TH Ủ Y – VietinBank

1. Năm của những mức giá kỷ lục trên thị trường vàng

Trong những năm gần đây, giá vàng có xu hướng tăng nhanh Năm 2010 thị trường vàng (TTV) biến động bất

thường với những mức giá ỷ lục liên tiếp đưc thiết lập Tháng 11/2010 người dân đã chứng iến giá vàng

trong nước đt mức giá 38 triệu đồng/lưng T cuối năm 2009 đến ngày 21/12/2010 giá vàng quốc tế tăng

26, giá vàng trong nước tăng 46 Sự biến động của TTV đã tác động hông nhỏ đến nền inh tế đặc biệt

trong bối cảnh hủng hoảng Bài toán vàng, lm phát li một lần nữa thách thức các nhà điều hành chính sách

tiền tệ

Vậy những nguyên nhân nào hiến giá vàng trong nước tăng đột biến?

Thứ nhất: Giá vàng Việt Nam chịu tác động của giá vàng thế giới

Giá vàng thế giới đã có những bước ngảy vt chưa tng có, lần đầu tiên trong vòng 10 năm qua, đt cao nhất

vào năm 2010, tăng gấp 5 lần Vào trung tuần tháng 10/2010, giá vàng thế giới đã lập ỷ lục 1379,1$/oune,

tăng 22 so với đầu năm Vàng đã tr thành tài sản đặc biệt, hông chỉ các Ngân hàng trung ương (NHTW)

mà các quỹ đầu tư nhỏ lẻ rất quan tâm Giá vàng thế giới tăng do 3 nguyên nhân chính:

Khủng hoảng tài chính toàn cầu khiến nhà đầu tư tìm đến vàng như một chỗ trú ẩn an toàn: Nhân tố chính ích

động giá vàng là lm phát hoành hành các nền inh tế Trong hai năm qua, cùng với các chiến dịch ích thích

tăng trưng inh tế, các NHTW của Mỹ, châu Âu, Trung Quốc, Nhật Bản và nhiều nước hác đã tìm cách tăng




18

chi tiêu đồng thời in thêm tiền mặt Hàng nghìn tỷ USD đưc bơm vào nền inh tế toàn cầu, hiến lm phát gia

tăng

Mặt hác, các yếu tố quốc tế đầy rủi ro sau hủng hoảng hiến vàng tr thành tài sản đưc ưa chuộng đ tích

trữ Chiến dịch nới lỏng chính sách tiền tệ đã hông th thúc đẩy nền inh tế và giảm thất nghiệp các nước

như mong muốn Thay vào đó, luồng "tiền nóng" chảy sang các nền inh tế đang nổi, nơi chúng đưc đổ vào

các mặt hàng giữ giá như vàng Ti Mỹ, sự mất lòng tin vào đồng USD hiến giá trái phiếu chính phủ Mỹ giảm mnh và lãi suất tăng vt Cứ 18

ngày, Mỹ li phát hành các loi giấy tờ ghi n tương đương giá trị sản lưng vàng hai thác 1 năm và mỗi năm

nước Mỹ vay n tương tương 1/3 tổng số lưng vàng hiện có trên thế giới Ti Châu Âu, n xấu ti một số

quốc gia có biu hiện ngày một trầm trng hơn, thúc đẩy nhà đầu tư tìm đến ênh đầu tư vàng…

Cung yếu: Bất chấp giá vàng đang mức cao ỷ lục, các Công ty hai thác vàng hông th đáp ứng đủ mức

cầu Dưới góc độ inh tế, mỗi hi cầu tăng thì cung sẽ tăng theo, qua đó giữ giá ổn định Tuy nhiên điều này

hông xảy ra với vàng, đơn giản vì hông có nguồn quặng mới đủ đ tăng sản lưng hai thác và thay thế

lưng vàng đi vào tiêu dùng Trong năm qua, sản lưng vàng thế giới chỉ tăng đưc 3, trong hi giá vàng

tăng hơn 20

Cầu bùng nổ: Bên cnh các yếu tố cơ bản hiến giá vàng luôn theo xu thế đi lên như: nhu cầu vàng trang sức

và vàng công nghiệp ngày càng tăng; tâm l ưa chuộng vàng của một số quốc gia (đin hình là Trung Quốc và Ấn Độ), thì động thái găm giữ vàng của các nhà đầu tư, các chính phủ đã hiến nhu cầu vàng năm 2010 tăng

vt Theo Hội đồng vàng toàn cầu, tổng giá trị đầu tư vào vàng trong qu 3/2010 tăng lên mức ỷ lục 9,6 tỷ

USD, tăng 60 so với cùng ỳ năm 2009 Đồng thời, các nhà đầu tư và một số NHTW, chủ yếu Trung Đông

và châu Á, cũng chuyn sang dự trữ vàng Trong năm 2009-2010, các NHTW của Ấn Độ, Sri Lana và Cộng

hòa Mauritius mua 212 tấn, Bangladesh mua 10 tấn Iran đã tuyên bố chuyn 45 tỷ USD dự trữ sang đồng

Euro và vàng Một số quốc gia Trung Đông hác cũng chuyn 200000 thùng dầu thô/ngày sang vàng, tương

đương 140 tấn vàng/năm (nếu tính theo tỷ giá vàng/dầu thô hiện nay)

Mặc dù giá vàng lên rất cao nhưng theo tính toán của các nhà đầu tư, thị trường này vẫn còn nhiều tiềm năng

Kết quả phân tích biu đồ chu ỳ giá vàng cho thấy, ti thời đim ngay sau hi giá mặt hàng này chm đỉnh, tỷ

trng cổ phiếu vàng chiếm 26 tổng giá trị cổ phiếu đầu tư toàn cầu So với năm 2009, tỷ trng này chỉ chiếm

0,8% – một con số hông đáng Do đó, các Quỹ đầu tư, đặc biệt là quỹ SPDR vẫn tiếp tục mua vàng với

hối lưng lớn đ canh giá cao bán ra iếm lời Hot động đầu tư vàng riêng lẻ của tư nhân cũng phát trin rất

mnh nhiều nước…

Thứ hai: Tâm lý giữ vàng

Vàng là một công cụ đầu tư, cất trữ truyền thống của người Việt Nam Việc quy đổi tài sản theo giá trị của

vàng đã tr thành thói quen lâu đời và đã đưc người Việt Nam lựa chn là phương tiện đo lường, trao đổi t

thế ỷ này sang thế ỷ hác Trước những đt biến động giá vàng trong thời gian gần đây, nhiều tổ chức và cá

nhân đã đổ xô đi mua vàng Có th thấy vàng đã len lỏi vào định giá hàng hoá, dự trữ và dẫn đến “vàng hoá”

Trên thực tế, Việt Nam cũng nm trong những nước nhập hẩu vàng lớn trên thế giới (Năm 2006, nhập 91 tấn

vàng, năm 2007 nhập 51 tấn vàng, năm 2008 nhập 90,5 tấn vàng)

Mặt hác, cùng với hủng hoảng inh tế, lm phát, năm 2010 việc đầu tư vào các chứng hoán và bất động

sản đều hn chế, thậm chí thua lỗ đã hiến các nhà đầu tư Việt Nam tập trung vào vàng Theo tính toán sơ bộ,

lưng vàng dự trữ (chủ yếu trong dân cư) của Việt Nam đã tăng liên tục trong nhiều năm qua và đt mức cao

nhất 1000 tấn vào cuối năm 2009 với tổng trị giá lên tới 45 tỉ USD, bng 50 GDP của Việt Nam cùng thời

đim và sang năm 2010 lưng vàng trong dân cũng tăng cao Do đó, việc nhìn nhận vai trò của vàng đối với

hệ thống tài chính là hết sức quan trng

Thứ ba: Cung vàng trong nước được kiểm soát chặt chẽ




19

Trong hi cầu vàng trong nước tăng đột biến thì cung li rất hn chế Khoảng 95 lưng vàng tiêu thụ ti Việt

Nam đưc nhập hẩu, tuy nhiên hot động nhập hẩu vàng đưc quản l rất chặt chẽ, các doanh nghiệp inh

doanh vàng muốn nhập hẩu phải xin hn ngch t NHNN Tháng 5/2008, đ làm dịu áp lực lm phát và bình

ổn nền inh tế, NHNN ngng cấp phép nhập hẩu vàng Điều này hn chế lưng ngoi hối dùng đ nhập

vàng, nhưng li to ra ít nhất là niệm han hiếm vàng Khi chênh lệch giữa giá vàng trong nước và thế giới

tăng cao, hông đưc phép nhập hẩu qua đường chính thức, nhà đầu cơ đẩy mnh mua USD đ nhập lậuvàng, to áp lực han hiếm đồng USD và đẩy giá USD lên cao

Thứ tư: tỷ giá hối đoái tăng cao

Giá vàng hiện chủ yếu đưc yết bng USD, do vậy hi USD bị đẩy lên cao, đến lưt nó li ảnh hưng trực tiếp

đến giá vàng Theo đó, hi giá USD tăng, giá vàng sẽ tăng tương ứng Giá vàng tăng trong hi cầu về vàng

vưt quá cung hiến nhu cầu mua USD đ nhập hẩu vàng tăng, lúc này, giá vàng đã tác động ngưc tr li

giá USD, to vòng xoáy giữa vàng, USD

2. Tác động của giá vàng đến các yếu tố kinh tế vĩ mô và hoạt động của các Ngân hàng thương mại

(NHTM)

Theo báo cáo của Hội đồng Vàng thế giới, lưng vàng hiện có ti Việt Nam (lấy lưng vàng nhập hẩu tr đi

số đã xuất hẩu) hoảng 1000 tấn, tương đương với 45 tỷ USD Tuy con số này chưa đưc công nhận,

nhưng chắc chắn một lưng vàng rất lớn đang đưc người dân nắm giữ, đang tr thành luồng vốn hot độnghông chính thức, gây sức ép hông nhỏ đến chính sách tiền tệ, tăng trưng inh tế nói chung và hot động

của các NHTM nói riêng

Mặt hác, giá vàng tăng cao gây ảnh hưng lớn đến hiệu quả của chính sách tiền tệ và ổn định inh tế vĩ mô

trong trung hn Xét t quan hệ ảnh hưng t trực tiếp đến gián tiếp có th thấy tác động của giá vàng tăng

như sau:

- Ảnh hưởng trực tiếp đến khả năng huy động nguồn vốn của khu vực tài chính: Khi giá vàng tăng người dân

rút tiết iệm đ đầu tư vàng thay vì gửi tiết iệm ti ngân hàng Đồng thời vốn rút ra li loanh quanh TTV và

ngoi tệ dẫn đến hả năng huy động vốn của các NHTM bị giảm sút, ảnh hưng đến hot động inh doanh

của hệ thống ngân hàng nói riêng và nền inh tế nói chung

- Thị trường ngoại tệ tự do bành trướng : Tình trng đô la hóa Việt Nam hông chỉ biu hiện bng tỉ lệ tiền gửi

ngoi tệ/tổng tiền gửi trong hệ thống ngân hàng mà còn là hối lưng ngoi tệ lưu hành ngoài hệ thống tài

chính Khi giá vàng tăng làm cho nhu cầu mua USD trên thị trường tự do đ nhập hẩu vàng lậu lớn dẫn đến

tỷ giá USD tăng, hó im soát

- Nguy cơ lạm phát : Tuy chưa thống ê đưc quy luật cụ th cho mối liên quan chặt chẽ giữa vàng và lm

phát Tuy nhiên, trong bối cảnh hủng hoảng inh tế dẫn đến hiện tưng dùng vàng đ định giá các tài sản

lớn, đin hình là giá bất động sản Khi vàng tr thành thước đo giá trị, việc vàng tăng giá éo giá bất động sản

và các loi hàng hóa hác tăng theo, gây nguy cơ lm phát

- Thâm hụt cán cân thương mại : Khi giá vàng tăng thì nhập hẩu vàng tăng và nhu cầu ngoi tệ đ nhập hẩu

càng lớn Với hối lưng vàng cất trữ rất lớn và gia tăng nhanh chóng những năm gần đây giải thích vì sao

thâm hụt cán cân thương mi

- Ảnh hưởng đến điều hành chính sách tiền tệ: Với số liệu trên cho thấy tỉ trng vàng trên GDP Việt Nam rất

lớn Điều này ảnh hưng há lớn đến điều hành chính sách tiền tệ Đơn cử, với tổng phương tiện thanh toán

không vàng (M2) thì hệ số nhân tiền theo tính toán của các chuyên gia hoảng 4,8 Nhưng nếu tính gộp M2

+ vàng thì hệ số này chỉ còn 2,0 Rõ ràng rng có rất nhiều vấn đề đối với hệ thống tiền tệ đang bị chi phối bi

hối lưng vàng và TTV đang bành trướng hiện nay

Như vậy, vàng hông còn là vấn đề nhỏ của các nhà inh doanh, mà đang thực sự tr thành một lực lưng thị

trường có hả năng chi phối cả tiết iệm, đầu tư, cán cân thanh toán, dự trữ ngoi tệ và hiệu quả sử dụng vốn




20

của nền inh tế Vì vậy, việc quản l TTV, vấn đề vàng hóa và đô la hóa cần phải đưc nghiên cứu toàn diện

hơn đ có chiến lưc và chính sách hp l

3. Chính sách của Chính phủ tác động đến việc bình ổn thị trường và hoạt động kinh doanh của các

NHTM

Trước tình hình tăng phi mã của giá vàng trên thế giới và trong nước, trong những năm qua Chính phủ đã

thực thi nhiều chính sách nhm bình ổn tình hình thị trường Cụ th: Trước tiên, để hạn chế lượng ngoại hối nhập vàng, giảm bớt thâm hụt thương mại, tháng 5/2008, NHNN ngừng

cấp phép nhập khẩu vàng. Tuy nhiên việc ngng cấp phép chỉ là giải pháp tình thế Trên thực tế, giải pháp này

đã có những tác động ngưc đến tỷ giá và lm phát mức độ nhất định và cần phải có sự điều chỉnh phù

hp T đó đến nay, NHNN đã một số lần phải nới lỏng hn ngch nhập hẩu vàng, cho phép doanh nghiệp

nhập hẩu hi giá vàng trong nước tăng quá nóng

Thứ hai là đóng cửa các sàn vàng trong nước và bãi bỏ việc kinh doanh vàng trên tài khoản ở nước ngoài của

các NHTM:

Trên cơ s đánh giá hot động inh doanh sàn vàng cho thấy: hot động này hông to ra giá trị gia tăng cho

nền inh tế mà còn ảnh hưng đến nguồn vốn cho sản xuất inh doanh và tiềm ẩn một số yếu tố có th gây

bất ổn inh tế – xã hội, NHNN đã yêu cầu bãi bỏ inh doanh vàng trên tài hoản trong nước dưới mi hình

thức Đồng thời, NHNN cũng huỷ bỏ quy định về việc inh doanh vàng trên tài hoản nước ngoài của cácNHTM vì mức rủi ro của hot động này rất cao hi giá vàng thế giới có những biến động mnh, lên xuống thất

thường với biên độ lớn

Sau các biện phát siết chặt nguồn cung “vàng thật” và cấm kinh doanh “vàng ảo”, NHNN thực hiện hạn chế

các hoạt động huy động và cho vay vàng của NHTM trong nước:

Tháng 10/2010 NHNN ban hành Thông tư số 22/2010/TT-NHNN với mục tiêu hn chế các hot động huy động

và cho vay vàng của các tổ chức tín dụng (TCTD): chỉ cho phép các TCTD huy động vốn bng vàng thông qua

phát hành giấy tờ có giá, cho vay vốn bng vàng đ sản xuất (chế tác) và inh doanh vàng trang sức (hông

đưc cho vay đ sản xuất và inh doanh vàng miếng); TCTD hông đưc chuyn đổi vốn huy động bng vàng

thành VND và các hình thức bng tiền hác

Với mục tiêu làm giảm sức hấp dẫn của ênh đầu tư vàng, loi bỏ dần việc vàng hóa, NHNN hy vng Thông tư

22 sẽ hiến các NHTM bán lưng vàng đang nắm giữ, làm giảm sức nóng của thị trường Mặt hác, cơ chế

mới sẽ hắc phục rủi ro về ỳ hn, thanh hoản và lãi suất đối với TCTD huy động và cho vay bng vàng Qua

đó tăng cường quản l hot động inh doanh vàng, ổn định thị trường ngoi hối, thị trường tiền tệ Hiệu quả

của Thông tư cần phải có thời gian đ đánh giá, tuy nhiên sau những biện pháp can thiệp nói trên, giá vàng

trong nước hông còn có những biến động bất thường như thời gian trước nữ

Tờ “Thời báo Tài chính” ngày 23/7 dự báo giá vàng cuối năm 2011 có th dao động mức thấp là 1684 - 1.700

USD/oz; mức trung bình t 1760-1780 USD/oz và mức cao t 1800 USD/oz đến 1838 USD/oz Giá vàng năm

2012 có th đt ngưỡng 2000 USD/oz

Có nhiều nguyên nhân hiến giá vàng tăng leo cao như nn đầu cơ thao túng thị trường, đồng USD mất giá, hủng

hoảng n công châu Âu Nhưng một nguyên nhân quan trng là các mỏ vàng đang dần hánh iệt và giá thành

hai thác tăng cao

Số liệu do Hiệp hội vàng thế giới công bố ngày 2/12/2010 cho biết hiện nay lưng vàng đã hai thác trên thế giới

hoảng 166000 tấn, tổng trị giá 7000 tỉ USD, trong đó dự trữ trong ho của các nước tới 29300 tấn, chiếm 18

Dùng làm trang sức 83700 tấn chiếm 50, cá nhân nắm giữ 29600 tấn, chiếm 18 Xét về quan hệ cung -cầu thì




21

giá vàng có th ổn định, nên giá vàng tăng mnh chủ yếu do cơn sốt vàng giả to gây ra

Tuy nhiên Hiệp hội vàng thế giới cũng cho biết tình trng trữ lưng của các mỏ vàng đang ngày càng hánh iệt, giá

thành hai thác ngày càng cao cũng là nguyên nhân quan trng đẩy giá vàng tăng cao Số liệu của Hiệp hội vàng thế

giới cung cấp cho thấy: trữ lưng vàng chưa hai thác hiện nay chỉ còn hoảng 26000 tấn, sản lưng vàng hai

thác trên thế giới trong 7 năm t 2000 tới 2006 đã giảm 6,7 Nam Phi, nước luôn giữ ỉ lục sản lưng cao nhất thế

giới trong 10 năm qua giảm sản lưng hai thác vàng tới 50 Năm 2006, sản lưng đt 291 tấn, năm 2007 chỉ đt

272 tấn, giảm 8 so với năm 2006

Các nước hác có truyền thống có sản lưng hai thác vàng cao như Mỹ, Australia cũng lần lưt bị suy giảm Duy

chỉ có Trung Quốc tăng lên Năm 2007, Trung Quốc lần đầu tiên vưt Nam Phi tr thành nước sản xuất vàng lớn

nhất thế giới với sản lưng đt 270,5 tấn, năm 2010 đt 340,88 tấn Tuy nhiên, sản lưng vàng hàng năm của

Trung Quốc cũng hông th tăng cao do các mỏ vàng bị nm trong tình trng dần dần bị hánh iệt

Ngoài ra, giá thành đầu tư hai thác vàng của các nước cũng tăng lên đáng Tờ “The Economist” (Nhà inh tế)

của Anh ngày 23/7, cách đây 10 năm, đ hai thác đưc 1 ounce vàng, người ta phải bỏ ra hơn 200 USD Nhưng

tới năm 2010, giá thành hai thác tăng lên tới 857 USD/oz và hiện đã leo cao trên 1000 USD/oz

Số liệu của Công ty tư vấn đầu tư GFMS cho biết t năm1999 tới nay hàm lưng vàng chứa trong quặng h ai

thác cũng suy giảm tới gần 30 Chính vì vậy, các th mỏ phải đào rất sâu mới hai thác đưc Một công ty chuyên

hai thác vàng của Nam Phi cho biết năm 2002, đầu tư 500 triệu USD vào hai thác, tới năm 2008 cũng một sản

lưng vàng như năm 2002 phải đầu tư tới 3 tỉ USD do phải đào sâu trong lòng đất và đầu tư cho máy móc hiện đi

hơn Đó là chưa giá nhiên liệu, giá thuê nhân công, trang thiết bị cần thiết hác thời gian qua tăng lên làm cho chi

phí hai thác tăng lên Hiện nay các mỏ vàng dễ hai thác hầu như đã hánh iệt, hông còn tồn ti một mỏ nào

Năm 2010, sản lưng vàng toàn thế giới hai thác đưc là 2686 tấn, tương đương với 10 năm trước đây nhưng giá

thành hai thác tăng vt lên rất nhiều

Số liệu của Nam Phi cho biết năm 2009, sản lưng hai thác là 210 tấn, nhưng năm 2010 chỉ đt 191,8 tấn, giảm

6,4, hơn nữa tình hình hai thác cũng rất hó hăn Trước đây độ sâu 39 mét bình quân mỗi tấn quặng cho 2,59

gram vàng, sau đó phải tiếp tục đào sâu tới 70 mét mới có vàng và mỗi tấn quặng cho 1,1 gram vàng Mấy năm gần

đây thông thường phải đào sâu trên 100 mét, thậm chí có mỏ phải đào sâu tới 4000 mét mới có quặng chứa vàng,

hơn nữa chất lưng hông bng vàng nm gần mặt đất

Giá vàng càng tăng cao, các nhà đầu tư càng đổ xô vào các mỏ vàng, thậm chí bang California Mỹ thời gian qua

dấy lên cơn sốt đi đào vàng, nhưng ết quả hông hả quan vì những mỏ vàng thời James Marshall phát hiện năm1848 nay đã hánh iệt

Tờ “The Economist” cho rng giá vàng càng cao, các mỏ bị hoét càng sâu, nhưng đâu phải chỗ nào cũng có vàng

Cơn sốt vàng đã dẫn đến hủy hoi môi trường sinh thái nhiều nơi Nó chẳng những tác động tới inh tế, thị trường

mà còn thúc đẩy tốc độ biến đối hí hậu




22

Năm 2010 là năm tăng kỉ lục của vàng khi mỗi lượ ng vàng trong nước tăng

đến 9,5 triệu đồng do giá vàng thế giới tăng hơn 300 USD/ounce, từ 1.100 USD

lên trên mốc 1.400 USD/ounce. Sự tăng vọt của giá vàng đồng thờ i gây ra những

cơn sốt chưa từng có trên thị trườ ng. Nhiều ngườ i Việt có thói quen tích trữ vàngthay vì đầu tư hay gửi tiết kiệm. Một số giao dịch có giá trị lớ n trên thị trườ ng

được định giá bằng vàng như giao dịch nhà đất. Vì vậy sự biến động của thị trườ ng

vàng thế giớ i gần như ngay lập tức tác động nhiều đến thị trường trong nướ c.

Tuy nhiên, việc giá vàng biến động mạnh trong năm vừa qua đượ c nhận

định không chỉ do nhu cầu thực sự của ngườ i dân mà còn chịu tác động từ những

chính sách của nhà nước như việc hạn chế nhập khẩu, chậm cấp quota nhập vàng...Đỉnh điểm của đợ t sốt giá vàng trong nướ c năm 2010 là ngày 9/11, giá vàng lên

tớ i 38,2 triệu đồng/lượ ng, khối lượ ng bán ra ở các cửa hàng tăng vọt, lượ ng mua

vào không đáng kể. Chênh lệch giữa giá mua - bán lên tớ i cả triệu đồng/lượ ng

nhưng ngườ i dân vẫn đổ xô đi mua.

Ngày 6/1/2010, NHNN yêu cầu các tổ chức tín dụng và doanh nghiệp chấm

dứt mọi hoạt động kinh doanh vàng trên tài khoản ở nướ c ngoài. Thờ i hạn này sauđó đã được lùi đến ngày 30/3 và 31/7. Quyết định này khiến cho thị vàng trầm lắng

trong một thời gian. Tuy nhiên, trướ c nhu cầu của giới đầu tư, những sàn vàng

“chui” vẫn tồn tại, gây ra nhiều rủi ro với các nhà đầu tư. Trướ c tình hình này, Ủy

ban Giám sát tài chính quốc gia đã có đề xuất vớ i Chính phủ khôi phục lại hoạt

động của sàn vàng nhưng có sự quản lý chặt chẽ hơn.

Năm 2011, Mặc dù trong tháng 6, giá vàng có những biến thái chậm chạpnhưng nhiều chuyên gia đã dự đoán giá vàng sẽ còn tăng trong thờ i gian tớ i.

Trong 6 tháng đầu năm, giá vàng tăng giảm trong biên độ vừa phải, tuy

nhiên những bi ến động này chỉ mang tính nh ấ t thời do ảnh hưởng của giá vàng




23

th ế giới hơn là nhu cầu giao dịch thực của các nhà đầu tư. Tính đế n cu ối tháng 6,

giá vàng đã tăng hơn 8,3% so với thời điểm th ấ p nh ấ t vào ngày 26/1/2011

(3.535.000đ/chỉ vàng 99,99%). Khác với năm trước, b ấ t cứ khi nào giá vàng bi ế n

động các nhà đầu tư lớn nhỏ đều lao theo với mục đích lướt sóng ki ế m lời nhưng

do năm nay lạm phát tăng cao, lãi suấ t ti ền gửi ngân hàng tăng mạnh và ổn định

khi ế n nhi ều nhà đầu tư lựa chọn hình thức gửi ti ế t kiệm hưởng lãi thay vì phải

th ấ p thỏm chờ đợi giá vàng vượt d ốc. Trong 6 tháng đầu năm, giá vàng đã tăng

hơn 8,3% và vẫn còn bỏ ngỏ khả năng biến động mạnh như một vài năm trướ c.

Mặc dù trong tháng 6, giá vàng có những biến thái chậm chạp nhưng nhiều chuyên

gia đã dự đoán giá vàng sẽ còn tăng trong thờ i gian tớ i.

Trong 6 tháng đầu năm, giá vàng tăng giảm trong biên độ vừa phải, tuy

nhiên những biến động này chỉ mang tính nhất thời do ảnh hưởng của giá vàng thế

giới hơn là nhu cầu giao dịch thực của các nhà đầu tư. Tính đến cuối tháng 6, giá

vàng đã tăng hơn 8,3% so với thời điểm thấp nhất vào ngày 26/1/2011

(3.535.000đ/chỉ vàng 99,99%). Khác với năm trước, bất cứ khi nào giá vàng biến

động các nhà đầu tư lớn nhỏ đều lao theo với mục đích lướt sóng kiếm lời nhưng

do năm nay lạm phát tăng cao, lãi suất tiền gửi ngân hàng tăng mạnh và ổn định

khiến nhiều nhà đầu tư lựa chọn hình thức gửi tiết kiệm hưởng lãi thay vì phải thấp

thỏm chờ đợi giá vàng vượt dốc. Đặc biệt khi Chính phủ ra Nghị định cấm kinh

doanh vàng miếng tại các cửa hàng vàng bạc tư nhân có hiệu lực, nhiều nhà đầu tư

đã chùn bước trước việc gom giữ vàng cũng như mua vàng làm của để dành. Bên

cạnh đó, sau khi có thông tin vàng bị trộn Vonfam xuất hiện trên thị trường cũngkhiến nhiều nhà đầu tư e ngại nếu mua phải vàng kém chất lượng.

Như vậy, bước sang năm 2011 với nhiều giải pháp quản lý điều hành vĩ mô,

nhất là đối với thị trường ngoại tệ, thị trường vàng ở trong nước đã ổn định

trở lại, với 3 biểu hiện chủ yếu.




24

Một là, tốc độ tăng của giá vàng đã chậm lại (sau 6 tháng chỉ tăng

5,18% - thấp chưa bằng một nửa tốc độ tăng 13,29% của giá tiêu dùng).

Hai là, giá vàng trong nước đã chuyển từ vị thế luôn luôn cao hơn,

sang thường xuyên thấp hơn giá vàng thế giới. Ba là, hiện tượng tái xuất vàng xuất hiện, tăng cao vào tháng 5, tháng

6 (kim ngạch xuất khẩu đá quý, kim loại quý và sản phẩm, nếu 4 tháng đầu

năm là 106 triệu USD, thì tháng 5 lên đến 242 triệu USD, ước tháng 6 lên

đến 630 triệu USD và tính chung 6 tháng lên đến 1027 triệu USD).

Tuy nhiên, trong mấy hôm nay, đặc biệt là từ sáng ngày 13/7, giá vàng

trong nước đã vượt qua mốc 39 triệu đồng/lượng, vượt xa so với đỉnh điểm38,5 triệu đồng/lượng trước đây.

Giá vàng trong nước tăng đột biến, vượt đỉnh cũ, chủ yếu do sự biến

động của giá vàng trên thế giới. Giá vàng trên thế giới vào trưa ngày 14/7

(giờ Việt Nam) đã lên mức 1586,4 USD/ounce, vượt xa so với đỉnh điểm

1577 USD/ounce vào đầu tháng 5.

2.2.1.5 6 tháng đầu năm 2011

Năm 2011, do chịu nhiều áp lực, giá vàng khó có cơ hội giảm sâu để trở về mức

giá đầu năm 2010 mà tiếp tục tăng nhưng với tốc độ ôn hòa hơn năm 2010

2.2.2 Nguyên nhân tác động đến sự biến động giá vàng

2.2.2.1 Sức ép lạm phát tiền tệ

Thứ nhất, sức ép lạm phát tiền tệ sẽ giảm do chính

sách thắt chặt tài chính - tín dụng, giảm chi tiêu và đầutư công; trong khi có sự gia tăng sức ép lạm phát chi phí gắn với xu hướng tăng giá

các mặt hàng trong diện Nhà nước kiểm soát giá, như điện, xăng dầu và than...

Thứ hai, các sức ép tăng giá vàng ngoại nhập sẽ dịu hơn năm 2010 do cuộc chiến

tiền tệ thế giới dường như đã được xả chút ít trước động thái mới về gia tăng tiết

Nguồn: garphics.com




25

kiệm ngân sách, thắt chặt hơn chi tiêu chính phủ, giảm quy mô gia tăng tín dụng và

đầu tư công, kể cả giảm chi tiêu phi sản xuất.

Thứ ba, sức ép trồi sụt có yếu tố phi kinh tế, phi thị trường đối với giá vàng trong

nước sẽ có thể đậm thêm lên từ những động thái kiểm soát thị trường ngoại hối tựdo đã làm mưa làm gió bấy lâu nay. Sự kiểm soát buôn bán và đầu cơ ngoại hối,

gồm cả vàng và ngoại tệ, một mặt, sẽ giúp làm lành mạnh và bình ổn tốt hơn các

động thái thị trường nhờ cắt bớt các nhu cầu ảo và buôn bán lòng vòng gây tăng

giá; mặt khác, nếu thiếu minh bạch và không được tổ chức tốt, dễ gây lạm dụng và

các biến thái, thậm chí có thể xuất hiện những cú sốc giá và sốc tâm lý phản vệ, tạo

ra xung lực mới gia tăng mãnh liệt và khó kiểm soát hơn. Thứ tư, giá vàng vẫn tiếp tục biến động phức tạp, nhưng nhiều khả năng cho thấy

các sức ép tăng giá từ bên ngoài sẽ có xu hướng nhạt đi, trong khi đó sẽ đậm dần

lên sức ép mới như hệ quả hội tụ các phản ứng tương thích với những động thái

chính sách trong nước.

Sự cải thiện về tốc độ tăng giá vàng ôn hòa hơn trong năm 2011 so với mức tăng

sốc của năm 2009 và 2010 được dựa trên kỳ vọng năm 2011 kinh tế thế giới tiếp

tục phục hồi, dù tốc độ có chậm lại chút ít so với 2010. Giá nguyên liệu có thể

giảm mạnh, làm tăng lợi nhuận ở các nền kinh tế phát triển. Lạm phát và bong

bóng tài sản thương mại đang tăng lên, nhưng chỉ xuất hiện ở một số nước, chứ

không lan rộng ra quy mô toàn cầu, vì tỷ lệ thất nghiệp khoảng 10% ở các nền kinh

tế phát triển, tiền lương thấp và mức tăng thu nhập chậm, nhu cầu tiêu dùng sẽ

chưa tăng nhanh. Thế giới cũng sẽ có cải thiện tốt hơn về xu hướng thắt chặt tiền tệ

và quản lý tài chính, cũng như sự điều chỉnh mạnh hơn và phối hợp chính sách đểgiải quyết các vấn đề quốc gia và quốc tế.

Việc kiểm tra tình hình mua bán ngoại tệ tại thị trường tự do năm 2011 sẽ thực

hiện theo phương thức mới. Theo đó, Ngân hàng Nhà nước (NHNN) phối hợp với

các cơ quan chức năng khác như công an, quản lý thị trường... thanh tra, kiểm tra




26

bất ngờ. Những cơ quan này cũng được trao quyền xử phạt khi phát hiện có vi

phạm. NHNN, quản lý thị trường, công an sẽ tiến hành kiểm tra độc lập thay vì kết

hợp liên ngành như trước nhằm tránh bị động trong quá trình triển khai. Mặt khác,

các cơ quan quản lý sẽ xử lý mạnh tay đối với các quầy thu đổi ngoại tệ vi phạmquy định bằng hình thức tịch thu tang vật chứ không chỉ phạt hành chính như

trước.

Thứ năm, “nhân tố Trung Quốc” tác động đến sức ép tăng giá vàng trên thị trường

hoặc tạo những chuyển động mới khó đoán định sẽ có thể đột ngột gia tăng vào

những tháng cuối năm 2011.Với trên 2.600 tỷ USD dự trữ ngoại tệ, lại chịu áp lực

tăng dự trữ vàng để cải thiện cơ cấu dự trữ quốc gia, củng cố vị thế quốc tế đồng Nhân dân tệ, kiềm chế lạm phát, Trung Quốc dư thừa phương tiện và có nhiều

động lực, cũng như toan tính và kế hoạch riêng để tiếp tục tạo sóng trên thị trường

tài chính quốc tế (Trung Quốc đã nhập khẩu 209 tấn vàng trong 10 tháng đầu năm

2010, tăng gấp gần 5 lần so với lượng nhập cả năm 2009 và đó là một trong các

nguyên nhân làm tăng giá vàng thế giới).

Về tổng thể và cơ bản, do chịu nhiều áp lực cũ, đa dạng, nhưng có điều chỉnh về

liều lượng và cơ cấu nhân tố cụ thể, giá vàng trong năm 2011 sẽ khó có cơ hội

giảm sâu để trở về mức giá đầu năm 2010, mà sẽ tiếp tục tăng, nhưng với tốc độ ôn

hòa hơn năm 2010. Mức tăng giá vàng cả năm 2011có thể chỉ vào khoảng trên

dưới 10 - 15% so với mức đỉnh cao nhất của giá vàng năm 2010, thay vì tăng tới

30% so với năm trước, như trong 2 năm liên tiếp 2009 và 2010.

Trong bối cảnh áp lực tăng lạm phát toàn cầu và suy giảm hệ số tín nhiệm, nhất là

trái phiếu chính phủ của hàng loạt các con nợ và cả các đồng tiền chủ chốt trên thếgiới, xu hướng tiếp tục gia tăng dự trữ vàng vẫn là chủ đạo trong trung hạn, cả ở

cấp vĩ mô, lẫn vi mô.

Những động thái liên quan đến thị trường vàng nói riêng và sự ổn định các giá cả

trong nước nói chung tùy thuộc rất lớn vào sự đảm bảo đồng bộ và phối hợp tốt




27

các chính sách và năng lực quản lý nhà nước về các vấn đề có liên quan, đảm bảo

sự liên thông trực tiếp giữa các loại thị trường trong nước và nước ngoài, phù hợp

nguyên tắc cạnh tranh thị trường lành mạnh, đầy đủ và minh bạch, dựa trên hệ

thống thông tin tốt, phản biện khoa học và bộ máy tham mưu có đủ năng lực vàtrách nhiệm cao...

2.3 BẤT CẬP VÀ HẠN CHẾ CỦA THỊ TRƯỜNG VÀNG VIỆT NAM

- Mức tăng giá vàng trong nước lớn hơn thế giới

- Biến động giá vàng mạnh mẽ và không ổn định

- Sự phát triển của thị trường vàng không cùng chiều với thị trường thế giới 2.4 Mối liên hệ giữa thị trường vàng thế giới và thị trường vàng Việt Nam

CHƢƠNG 3 ĐỊNH HƢỚNG VÀ GIẢI PHÁP PHÁT TRIỂN

THỊ TRƢỜNG VÀNG VIỆT NAM

3.1. Định hướng phát triển thị trường vàng Việt Nam.

Rõ ràng vàng không còn là vấn đề nhỏ của các nhà kinh doanh, mà đang

thực sự trở thành một lực lượ ng thị trườ ng có khả năng chi phối cả tiết kiệm, đầu

tư, cán cân thanh toán, dự trữ chiến lượ c và chính sách hợ p lý, chứ không thể chỉ

dựa vào quota hoặc cấm đoán như hiện nay. Phải coi vàng như một ngoại tệ, như

một dòng vốn để xây dựng cơ chế quản lý giám sát hữu hiệu theo nguyên tắc thị

trườ ng và có thể khai thác thị trườ ng này nhằm tăng thêm nguồn vốn cho nền kinh

tế có lẽ là tư duy chính sách đúng đắn, trái lại nếu hạn chế, cấm đoán bằng hành

chính chẳng những không mấy tác dụng khi quy mô thị trường đã rất lớ n, mà còn

tạo ra các giao dịch ngầm không thể kiểm soát đượ c, nhất là trong bối cảnh giá

vàng thế giớ i còn diễn biến rất phức tạp.

3.2. M ột số giải pháp phát triể n thị trườ ng vàng Việt Nam




28

3.2.1. Lấy vàng làm công cụ để hoán đổi ngoại tệ

Vẫn biết rằng việc chuyển hóa vốn huy động vàng thành tiền Việt Nam là

không đúng nhưng cũng không nên hạn chế hay cấm huy động, cho vay vàng bởi

sẽ làm lãng phí một nguồn lực lớn của xã hội. Mà cần tìm được phương án khả thi

cho nguồn vốn vàng, chẳng hạn như chuyển vàng thành ngoại tệ. Bộ Tài chính huy

động vàng của dân thông qua trái phiếu vàng, sau đó NHNN đưa số vàng này ra

nước ngoài để hoán đổi lấy ngoại tệ, dạng như cầm cố để lấy vốn cho đầu tư.

Phát hành trái phiếu bằng vàng để huy động vốn vàng trong dân vừa tăng

thanh khoản vàng, vừa giúp ngân sách nhà nước có thêm vốn để triển khai các dự

án, tăng dự trữ ngoại hối, giảm lượng ngoại tệ để nhập vàng. Khi đó, thay vì phảicấp phép cho các doanh nghiệp nhập khẩu vàng thì có thể mua trực tiếp từ chính

phủ.

Do đó, trước mắt các ngân hàng nên chuyển hình thức huy động vàng bằng

sổ tiết kiệm sang chứng chỉ tiền gửi bằng vàng, tuy nhiên lãi suất thì không đổi.

Người dân sẽ mạnh dạn gửi tiết kiệm vàng vì vừa an toàn vừa được hưởng lãi

3.2.2.Quản lý xuất nhập khẩu vàng

Việt Nam trung bình mỗi năm nhập trên dướ i 60 tấn vàng chưa kể khối

lượ ng nhập lậu tiêu tốn rất nhiều ngoại tệ mà việc sử dụng vẫn chưa hiệu quả, chủ

yếu là nằm trong khu vực dân cư. Thiết nghĩ NHNN và Vụ ngoại hối cũng như các

ban ngành liên quan nên xem xét kỹ lợ i hại để việc xuất nhập khẩu vàng đồng thờ i,

nên mở rộng loại vàng đượ c phép xuất khẩu thành vàng thỏi hayvàng miếng thay

vì chỉ là vàng nguyên liệu hoặc nữ trang như hiện nay. Bở i khi nhập giá đã cao dothị trường nước ngoài đã phải biến vàng thỏi thành vàng nguyên liệu để xuất cho

Việt Nam, rồi nếu đượ c phép xuất, phía Việt Nam lại phải nấu vàng miếng lại

thành vàng nguyên liệu mới đượ c xuất đi. Quy định này gây tốn kém nhiều chi phí

cho các ngân hàng và doanh nghiệp muốn xuất khẩu vàng.




29

- 3.2.3 Phát triể n vàng tiề n t ệ và sản xuấ t vàng theo tiêu chuẩ n quố c t ế :

Hiện nay, vàng miếng Việt Nam chưa đượ c chấp nhận lưu thông trên thị

trườ ng quốc tế. Do vậy, trong khi đợ i thời gian để đượ c chấp nhận chất lượ ng và

lưu thông trên thị trườ ng quốc tế thì Nhà nướ c nên có biện pháp khuyến khích đẩy

mạnh lưu thông vàng theo tiêu chuẩn quốc tế tại Việt Nam để sớm có cơ hội gắn

kết việc kinh doanh trên thị trườ ng quốc tế và giúp việc xuất nhập đượ c dễ dàng.

3.2.4. V ề quản lý hoạt động kinh doanh vàng

NHNN nên phối hợ p cùng vớ i Vụ quản lý ngoại hối và Hiệp hội kinh doanh

vàng ngồi lại cùng soạn thảo những quy định và chế tài riêng để áp dụng cho các tổ

chức đang kinh doanh vàng trên tài khoản này để tránh rủi ro và thiệt hại cho nhàđầu tư

- Tập trung phát triển nguồn nhân lực cho các ngân hàng để phát triển các

sản phẩm phái sinh vớ i chi phí thấp để phục vụ nhu cầu trong nướ c khỏi phải thông

qua các tổ chức nướ c ngoài (Option, Future, Mua bán khống…)

- NHNN cũng nên tổ chức tập trung và cho ra đờ i Trung tâm giao dịch

dànhcho vàng để các ngân hàng k ý gửi và giao dịch, tránh phải vận chuyển tớ i lui,trung tâm giao dịch này hoạt động công khai, minh bạch và hỗ trợ ngân hàng hay

chính phủ khi gặp khó khăn thanh khoản. Quy định tách riêng hoạt động quản lý và

kinh doanh để tránh mâu thuẫn quyền lợ i với nhà đầu tư.

- NHNN cũng nên xem xét lại việc dự trữ vàng để đa dạng hóa danh mục

dựtrữ nhằm can thiệp bình ổn tỷ giá, giá vàng khi cần thiết và tránh rủi ro biến

động USD khi đồng tiền này có nguy cơ mất giá trên thị trườ ng.3.2.5. Đố i vớ i nhữ ng nghiệ p vụ của ngân hàng thương mại

- Kinh doanh vàng trạng thái:




30

Nếu có đủ nguồn lực và kinh nghiệm, việc kinh doanh vàng trạng thái tại các

ngân hàng sẽ đem đến nhiều lợ i nhuận cho các ngân hàng mặc dù không tránh khỏi

nhữngrủi ro.

+ Thay vì duy trì số dư ngoại tệ trên một số ngân hàng nướ c ngoài thì nên

chuyển một phần qua vàng để tăng thu nhập khi có biến động giá. Mua vàng khi

giá thấp để cho vay hoặc đầu tư và bán vàng khi giá cao hoặc bán nguồn vàng huy

động đượ c của khách hàng vớ i giá cao và muavào trả lại vào lúc giá thấp – kinh

doanh trạng thái này tuy chứa đựng rủi ro nhưng đem đến lợ i nhuận vô cùng hấp

dẫn.

- Kinh doanh phối hợ p không tồn tại trạng thái:+ Ngân hàng có thể vay vàng hoặc lấy vàng huy động để bán kết hợ p vớ i

việc mua một quyền chọn mua (call option) trong tương lai hoặc muavàng kết hợ p

vớ i việc mua một quyền chọn bán (put option) trong nhữngthời điểm phù hợ p.

Việc kinh doanh này không tồn tại trạng thái, ít rủi ro hơn so vớ i hoạt động mua

bán trạng thái trong thời gian dài để kiếm lờ i.

+ Đồng thờ i, phát huy nghiệp vụ Option khi cần thiết để giảm thiểu rủi rocho ngân hàng khi các nhà đầu tư có nhu cầu tham gia hoạt động tín dụng vàng,

tránh trườ ng hợp nhà đầu tư không đủ khả năng trả nợ khi giá vàng biến động quá

lớ n.

3.2.6. T ổ chứ c lại thị trườ ng giao d ịch vàng, thành lậ p trung tâm giao d ịch

vàng.

Theo các chuyên gia kinh tế, vàng cũng chỉ là một tài sản, một kênh đầu tưtương tự như chứng khoán, trái phiếu hay bất động sản. Khi kênh đầu tư nào ma ng

lại nhiều lợi nhuận thì dòng tiền sẽ dồn vào đấy. Sự tồn tại của thị trường giao dịch

vàng là điều tất yếu. Vấn đề là sẽ quản lý thế nào để thị trường hoạt động quy củ,

bài bản và không gây rủi ro cho nền kinh tế? Có chăng nên xây dựng Sở Giao dịch




31

vàng vật chất cấp quốc gia, thay thế cho thị trường vàng vật chất tự do. Và khi

quản lý tập trung thì Nhà nước sẽ quản lý được. Nhà nước sẽ kiểm soát khối lượng

doanh thu vàng trong năm là bao nhiêu, các nhà đầu tư phải trả thuế gì và con số là

bao nhiêu. Hiện tại nhà nước đang bỏ ngỏ thuế doanh thu vì không quản lý được.Khi có sàn vàng vật chất cấp quốc gia, người dân muốn đầu tư vàng phải đem vàng

vào. Để tránh tình trạng đầu cơ thì tỷ lệ ký quỹ có thể là 90% thậm chí là 100%.

Như vậy, khi lượng vàng để trong két sắt của người dân được đem đến giao dịch và

thông kê qua sở giao dịch vàng vật chất thì Nhà nước sẽ trả lời được chính xác

lượng vàng trong dân là bao nhiêu.

Thành lập Sở giao dịch vàng vật chất cấp quốc gia đồng nghĩa với việc phảixác định được những thành phần tham gia thị trường, mối quan hệ của các thành

phần này với các cơ quan quản lý nhà nước và sở giao dịch cấp quốc gia. Các

thành viên của sở giao dịch vàng vật chất cấp quốc gia có thể là các doanh nghiệp

kinh doanh vàng miếng, các ngân hàng thương mại... Tuy nhiên đây phải là những

đơn vị kinh doanh lớn có đủ năng lực.

Khi nền kinh tế hội nhập sâu rộng với thế giới, thì thị trường vàng trong

nước và quốc tế sẽ quan hệ với nhau như thế nào cần phải được tính đến. Sự chêch

lệch vô lý giữa giá vàng thế giới và giá vàng trong nước trong thời gian qua là

nguyên nhân chính dẫn đến tâm lý đầu cơ và sự chảy máu ngoại tệ do nhập khẩu

lậu vàng qua biên giới. Cách đây 10 năm Thái Lan cũng quản lý xuất nhập khẩu

vàng bằng quota xuất nhập khẩu, bằng các mệnh lệnh hành chính nhưng không

ngăn nổi tình trạng buôn lậu vàng gia tăng. Đến năm 2000 Thái Lan đã bỏ cách

làm này và thực hiện quản lý theo tín hiệu thị trường. Nếu có thị trường vàng thông

suốt gắn với thị trường vàng thế giới, sẽ triệt tiêu được buôn lậu - chứ không phải

là tăng cường các biện pháp hành chính. Khi còn để chêch lệch giữa giá vàng thị




32

trường trong nước và thị trường thế giới thì tình trạng buôn lậu sẽ không tránh

khỏi.

Năm 2009 Chính phủ đã cấm “tổ chức thực hiện kinh doanh sàn vàng t rên

tài khoản dưới mọi hình thức” do chưa có cơ quan quản lý sàn vàng, chưa có các

quy định, chế tài cụ thể và thiếu cơ sở pháp lý và cơ sở kinh tế kỹ thuật, hoạt động

đầu tư trên sàn thiếu chuyên nghiệp.Như vậy có thể thấy rằng, việc đóng cửa sàn

vàng này chỉ có tính chất tạm thời bởi lẽ việc xuất hiện các sàn giao dịch vàng và

hàng hóa là bước phát triển tất yếu của nền kinh tế, thúc đẩy sự lưu thông vàng trên

thị trường.

Nhưng nếu lặp lại hình thức kinh doanh vàng ký quỹ qua tài khoản thì khôngthể giải quyết được vấn đề hiện nay của thị trường vàng. Sàn vàng nên là một bộ

phận trực thuộc Sở giao dịch hàng hóa (giống như Comex thuộc Nymex), tức xem

vàng là một loại hàng hóa. Nhà nước đóng vai trò quản lý tập trung, các ngân

hàng/doanh nghiệp là thành viên của sàn vàng.

Điều tiết hoạt động Sàn vàng bằng các giải pháp kỹ thuật như: Đối tượng

tham gia, tỷ lệ ký quỹ, quy mô trạng thái mở qua đêm được phép duy trì, dư nợ índụng tại Sàn vàng và quan trọng là các chế tài xử lý.

Ngân Hàng Nhà Nước xem xét tổ chức thi và cấp chứng chỉ kinh doanh

vàng cho những cá nhân, tổ chức hoạt động trong ngành vàng, tương tự như chứng

chỉ kinh doanh chứng khoán...

Người dân đi mua vàng và găm giữ là có tâm lý bất ổn. Nếu kinh tế phát

triển, ổn định, doanh nghiệp ăn nên làm ra, quản lý của các cơ quan chức năng vềthị trường tốt thì người dân sẽ chọn kênh đầu tư khác chứ không phải là vàng.

3.2.7. Liên thông thị trường vàng trong nước và thế giới trên cơ sở nới lỏng

có kiểm soát hoạt động xuất nhập khẩu vàng.




33

Xuất nhập khẩu vàng nên được quản lý theo nguyên tắc thị trường, thay vì

quota như hiện nay. Việc áp dụng quota luôn tiềm ẩn các hoạt động xuất nhập khẩu

vàng lậu, không thể kiểm soát được và thất thoát nguồn thu cho nhà nước. do

không kiểm sóat được lượng vàng xuất nhập khẩu nên sẽ không có thông tin chínhxác về cung – cầu vàng trong nền kinh tế. Xoá bỏ cơ chế quota xuất nhập khẩu

vàng, thì chênh lệch giá vàng trong nước và quốc tế (sau khi đã cộng các chi phí

nhập khẩu) cũng sẽ bị loại bỏ.

Liên quan tớ i thuế xuất nhập khẩu vàng cũng không nhất thiết phải áp thuế

nhập khẩu vớ i mục đích hạn chế nhập vàng, giảm áp lực lên cầu ngoại tệ, vì khả

năng tái tạo ngoại tệ của vàng rất cao. thực tế, quí I/2009, việt nam đã có xuất siêunhờ xuất siêu vàng. thuế xuất khẩu vàng cũng nên đượ c cân nhắc ở mức phù hợ p,

khuyến khích việc khơi thông đầu ra, qua đó phát triển công nghịêp khai thác vàng

và công nghiệp chế tác vàng trong nướ c, tạo công ăn việc làm cho xã hội.

A. KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ .

Tình hình kinh tế thế giới đang đứng trước những khó khăn rất lớn do tácđộng của cuộc khủng hoảng tài chính khu vực kinh tế lớn, cùng với vấn đề khủng

hoảng nợ ở Châu Âu và khả năng vỡ nợ của Mỹ sẽ làm các quốc gia khác ảnh

hưởng không nhỏ, giá dầu thô và các loại hàng hóa tăng cao chưa có dấu hiệu

giảm, đồng thời giá vàng cũng diễn biến thất thường, đòi hỏi Việt Nam cũng phải

chuẩn bị những phương án, giải pháp đối phó với các tình huống có thể xảy ra.

Hội nhập ngày càng sâu rộng là một xu thế tất yếu. Trong đó hội nhập về tàichính là không t hể thiếu. Khi đất nước ta ngày càng mở cửa thì những ảnh hưởng

từ thị trường tài chính bên ngoài là không nhỏ. Tìm hiểu thị trường vàng thế giới

và tác động đến thị trường vàng Việt Nam không chỉ là một vấn đề đáng quan tâm

hiện nay mà còn đáp ứng nhu cầu nâng cao tầm hiểu biết, kiến thức về vàng và




34

kinh doanh vàng, từ đó có thể dự đoán xu hướng và đưa ra giải pháp hữu hiệu cho

ổn định và phát triển thị trường vàng Việt Nam.

Trong bối cảnh giá vàng thế giới vẫn tiềm ẩn các biến động lên xuống khó

lường, yêu cầu cấp thiết đặt ra hiện nay là phải cải tổ việc quản lý vàng và phát

triển thị trường vàng. Theo đó, vàng với hàm lượng vàng cao nên được quản lý với

tích chất của một công cụ tiền tệ. Nhà nước cần phải nắm quyền và có các công cụ

hữu hiệu để điều chỉnh cung – cầu vàng, chủ động quản lý có hiệu quả, hiệu lực

tổng phương tiện thanh toán trong nền kinh tế. Bên cạnh việc quản lý vàng với tính

chất của một công cụ tiền tệ, cần có lộ trình cụ thể cho việc phát triển phát triển

theo thông lệ quốc tế, đa dạng hoá các kênh đầu tư, liên thông thị trường trongnước và quốc tế.

DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO.

1. Billbuck- Đơn vị đo lường và cách qui đổi giá vàng thế giới và vàng trong nước.

2. GS.TS Đỗ Đức Bình, PGS.TS Nguyễn Thường Lạng- Giáo trình Kinh tế quốc

tế- NXB ĐH Kinh tế Quốc dân.

3. Đặng Chí Chơn, Hồ Diệu, PTS Ngô Hường, PTS Đỗ Linh Hiệp, PTS Lê Văn

Tề- Tiền tệ và ngân hàng- NXB TpHCM.

4. Nguyễn Hồng Hải- Trung Quốc “can thiệp” thị trường vàng như thế nào? 5. TS Vũ Minh Hằng, PGS.TS Sử Đình Thành - Nhập môn tài chính tiền tệ- NXB

ĐH Quốc gia Tp HCM.




35

6. Julian D. W. Phillips-Kim loại quí và căn cứ phân tích kỹ thuật (Gold

Forecaster – Precious Metals and the Validity of Technical Analysis – Part 1, Feb

2011) .

7. Dương Hữu Mạnh- Tiền tệ và tài chính quốc tế- NXB Thống kê.

8. Phí Đăng Minh- Ba khó khăn khi Nhà nước tích trữ vàng thay dân.

9. Dương Ngọc- bài viết : Thị trườ ng vàng hai chiều hướ ng bốn hiện tượ ng.

10.Văn Thanh- bài viết: Giá vàng hiện nay và những yếu tố hỗ trợ .

11. Chiến Thần- Chơi vàng là gì, vàng tài khoản là gì?- Diễn đàn Forex Việt Nam.

12. GS.TS Lê Văn Tư- Thị trường hối đoái- NXB Thanh niên.

13.Trang USAgold, http://www.usagold.com/gold-price.html

14. Đặng Thị Tường Vân – Các giải pháp phát triển kinh doanh vàng tại Việt Nam.

15. Wikipedia- Bản vị vàng.

3.1. Định hướng

Quản lý và nghiên cứu thị trường vàng cần được thực hiện một cách toàn diện,

trong mối quan hệ với các thị trường khác và các mục tiêu kinh tế vĩ mô

3.2. Giải pháp phát triển thị trường vàng Việt Nam

3.2.1. Quản lý xuất nhập khẩu vàng

3.2.2. Tổ chức lại thị trường giao dịch vàng, thành lập trung tâm giao dịch vàng 3.2.3. Liên thông thị trường vàng trong nước và thế giới

3.2.4. Quản lý hoạt động kinh doanh vàng

3.2.5. Sản xuất vàng theo tiêu chuẩn vàng quốc tế

http://www.usagold.com/gold-price.html







KẾT LUẬN

Documents

Đề án lý thuyết tài chính tiền tệ