Divan e Mirza Jahanshah Haqiqi (Farsi + Turki)

7/23/2019 Divan e Mirza Jahanshah Haqiqi (Farsi + Turki)

http://slidepdf.com/reader/full/divan-e-mirza-jahanshah-haqiqi-farsi-turki 1/320

ديوان

حجهانشارزم

ترفارس

تهرادانشگا مرك كتابخان دستن نسخبراساس

كوشبه

رفف

علمداروز

وفي



يوسف

قرا

بن

جهانشاه

تركمان

حقيقي

-872.ديوا

:تهرا-.به كوشش فيروز رفاه/ديوان ميرزا جهانشاه حقيقي .1380333فيروزان

ISBN 964-92994-2-4

فيپا

اطالعات

اساس

بر

فهرستنويسي

.

تركي بر اساس نسخه دستنويس كتابخانه مركزي دانشگاه-ويوان فارس:عنوان روي جلد

تهران

1.فارس

شعر

-قرن

9 .2.ترك

شعر

-ايرا

-قرن

9 .ال

.فيرو

رفاهي

.گرد ورند

.

تركي بر اساس نسخه دستنويس كتابخانه مركزي-ديوان فارس:عنوا.عنوان .ب

تهران

دانشگاه

.

9/PIR 57324 33/اف ا8 693

1854-80كتابخانه ملي ايران

نتش ر ت فيروز

واحد:تهران طبقه پنجم برج پم وحيد دستگردي 22745670تلفكس5فريقا

ديوان ميرزا جهانشاه حقيق:عنوان

علمدافيروز رفاه:گرد ورنده و مصحح

فيروزا: ناشر

چاپ اول:نوبت چاپ

نسخ:1000تيراژ

:2--4--92994-964شابك



مندرجات

15م

ديوان فارسي

25اثنم

27المكا ثناابتدا كردم

30انبياس شا كعالمرسل

32اليزا اليموتس حآنكه

34در خطا آي آمد ك آوقت

35بو هويدا از چ عالخلقت

38پد ا اس ح ابراهيهركه

عشموسي

آم

صاحآ

قرا

39

40مثنو ذكر اليزالسشرح

42روبرآي آمدك آوقت

44اشتيا دار دوس بسومن

44بوالبش ا طل ك معنراه

45ايما اس دي سرماي كعقل

46باشد رهنموهركرا ادراك

عارف

مريد

شديتا

دانا

47 48بوه اگر ب و معنصورت

48كن چوناالح دعوهركسي

50پ ا نورالمكانسعشق

54دوس اندر پا افتادزلتا چو

56يا در و درما درمانسدرد بي

58مسجدس كاندرون مومقلب

59ا دا معشو صيادسعشق

جبرئيلمن

مريد

ا

پد

60

62كز كفرآيد ناسزاسنفهر



دي وا/

63يا عش خا متا شدم

64طل مردا برادر هماي

ديعلم

قل

تحرير

چو

آمد

65

66آمد فل كنا جوالا ملب

68كندذك شكگرصفات

68كر ا قدر صفادل

69بص ب ا علتسشهو حرص

69دربند ت سخ اي ديوسنرة

70نيس كا ب برادر در عاشقاي

71دلس صاح مسك جاناكوي

گفتانامه

ب

نا

دلنوا

72

72بو چحال خب بحال اي

77اليزا اليموت ح كاي

78كبرياس مقا سلطاعشق

78نيسذكر يا مدكارما جز

79و صبحگاتو صب منور باي

79اي بود صنعا شي ك از آپيش

ديوانه

مرا

ترسا

كردختر

80 81مرد اولياس گلشصاحب

82كن يزداابتدا بر حكمت

82نيس مرد راس رسعصياكفر و

83دگ ضد ه گشتايماكفر و

84در عاشقش روز ناچند

88او دلدار ماس ك شاهسشاهد آن

89پرس آت صد علتسمنبع

برغبت

عابد

سو

طاعتس

90

90رااهنگردد م احوشخص

91جتناعم ب شناسقرب

91نبود خشو حهركرا در راه

91پس ا را رها ك غفلخواب

92پرس عابد طاع هعاقلم

92خال تقليد را نيسمومنان

كاعشق

همتس

هم

بلن

93

93نخسبد در غال م معنتيغ



٥

/حقيق

93آسياسن گرگردش

94طل رو از ح برادر آاي

همه

عالاز

دلدار

چو

توي

94

صاحب 95ز آ د ا دردگرتو

95شافال نه ز از خامعرفت

95دوس اندرپا افتادتا چو زلف

96نيس ياودادر سر ما جز

96اس پيك هفقيمت كهرنفس

97كپرود جا برو نياز حق

97مري ا مرادس را عشمرد حق

كمن

سنجيدن

در

ميزا

شد

97

98وگن تا ياب آورك پيرنج

100در اميد بندگگرتو هستي

101نيس غوا اندر بحرعشهركه

102م ماو را ما و روقلب

103شد خر آفرين اوچونك

103پد ا برخوا با كفقل

شرسوزانمي

طاما

دفتر

ر

103 104ايس خان كاندرو جاناعشق

104همزبا موس ب د اگرشوي

104ش ادرا واقگرتو اهلي

105م داند را چ ناكهردل

105يار ك را را خاخويشتن

106ماس پيوس گرهمشهو حرص

106زبا بگشاي دوسشرگر ز

زلفاي

سر

هم

سودا

م

107

107يا سوداغ ا دارداغ

107نيس افال ن تو درتخمثل

108بد ظلماتس خا نورسروح

108گن گوهركا كابحرعشقم

109در بحر كهوا اگشته

109را اه ذوقس اه مسامع

111ستزم



دي وا/

113دركار برآمز ك دلبر طنآن

غزليا

115 دا كن اله شر كخواستمي

117

117انبي ختا عالكو شااي

118م مظهر حقيق تويدرا دراكه

119م گاشد تكي تو آستاتا خاك

120ا اول نور چشآفتا جمالاي

120بايد مر رو يار م اي ا يارطالب

121وكج كجاي ما با شاهد احوااي

كه

سوخدرا

مر

مالآت

ج

ا

121

122حبي جما دل چش روشچراغ

123حبي رفي اغاف ممشو زحال

123نق ازجما افكندوقت

124نقابرانداز دلبآچهر ادمتا

124نمازس دال وق ك بيفكسجاده

125رواسشاه ترخوبا جملدرميان

زمانمثل

در

تو

كس

ب

نظي

نيس

125 126حيا چشم لب خمرجا گشتآي

127جهانس شااز از رو ياركآن

127ماس دلبرجانان درطلعاشقان

128مراد محبوبسعقب مرا ز دنيي

129انسست اگرچاوس بش اص كيقين

129صال بصو آمدامرالاگر ز

130مصطفاس قو بالنيااالعماانما

جمالمحبابر

وعد

چراس

فردا

130

131حيوانسآ ت لع چشمبيا كه

132قادرس آ قدرجمال حسصناي

132چراس نقا سنبل رخبرآفتاب

133اشارتسي توگچش د برجان

133ماستو سرو روا قك در ماي

134جانس آيين ك محبورخسارة

انو

حپرتو

نوار

عالمسچش

134

135دلس تو حيا كوثر جانبخبيا كه



٧

/حقيق

136ابديس او آستان حضرجناب

136اس موجوادركاي ت عشكبيا

كمنم

مس

از

گشت

اا

السجا

137

138را قرار نيس تو د وصدر اشتياق

138وي تمنا وصغد متا دل

139دوس ا يارزل سدااسير

139وار مس شد آلودر عشخهلعلش ب

140كارما سازس تو سوزس عشكبيا

141يار ماس رو جهاخورشيد ممكنات

141بود يارس دال صاح طال ككسي

سر

مدار

اهپاادال

خدم

دوس

141

142نيسنجا ر تو د زلبند دااز

142شاهسسلطن اقباه كمنگار

143پرورس جا ب آآستاب سكتا

144ماس او سعاد ك سركگداي

144از يمنس كم يا وار لعقيق

145دلدارسراز دلربا اگرچجهان

كسك

معتك

خان

خراباتس

146 146واحدسفاع هواان نابه

147پيدا نيس عش اه شد كهنزمانه

147دامنسار پاآستا دتا سرم

148آمد پديالمكا ا ربك قوتا كه

149اق تو بر جان ما رسد تا شوق اشت

149زنسح شا دعو كرخ زلف

150رسي م ب چو ازآواز ابتداي

زلآن

پريشا

ك

ت

وكدار

دار

150

151نكركر بردرتو چ كهرعاشقي

151ناز برآي عز ب عشچو معشوقدال

152يار بو وص دلخستمراد عاشق

153نب تو بوالهو از سركوسعادت

153زن جا برحل حلق كتا سنبلت

154دري عش پردها زغم د كدمي

لعبه

ياد

ه

تو

كد

مس

ش

شيدا

155

156راز بواه پ در قدهرآنك



دي وا/

156باخبر بو خويشتن زحاهركه

157نبو ك تو خواهد فرا وص ككسي

ككسي

صد

اراد

و

بد

بيفزاي

157

158وزيسر كوي ا جن باتا هواي

158كن تو م كو ب تكي ك دلصاحب

159بيار سيمي گلرنبادبهار و

159بندآو خويزل سز حلقهاي

160خبردا احوا در همنفس هاي

161شود دلدايار م مر ك دمآدر

161ضمي د تو دارزل س سوداكتا

كرده

قدماچو

خوي

وجود

را

مدا

162

162خب دميخان خوردر سا پاي

163رو ش يار رخسار عاشازز

163شري در كما علمس اكم كيقين

164تو مشتا برجما شددرا درا كه

164عش جفا دردسچ محنتس چيارب

165يزل تو خورشي نور رو گشتاي

تجلي

كردتا

روي

از

فرو

يزا

165 166دلبرآ ا خود هستحاه م كهرچه

167قد نهاد ورا و د بستميان

167دلبر غيرتو نيس توي جها تويجان

168دلبر غيرتو نيسس محيا خضرمن

168مايي ك صف چو بدي داي

169خداوند جهاني وحيراما عاشق

169منور جمال شواز آفتاب

دام

ساسير

قامزل

آزاد

170

170ياري رخسار بسرگشت والما

171خويشتن يار جا در طلآناز

172نهد بسر قد رفيق كخوشا دمي

172طلب يار م كو معتكف ككنون

173وخسرو دورا انسا خالصتويي

173زمي آسما دورا خالصتويي

نوربخاي

ديد

و

و

راح

بد

174

175يار وفادار م ازلاي



٩

/حقيق

175ما كسوه نظر مايتو نگار جان

176يد برو تا ازحجا از صبمشرق

باي

م

گلعذار

جا

فدادل

ت

176

177ت نگاقرار ربود صب ماي

177از ما درخشيد مو ك تار زلآن

178از ما گشت ك مشكبار ك زلآن

178مر جها وابستاگرتو اكملي

179عالم اجما ازحقيق واقاي

180عالم تو شا اوصا مدگربخوانم

180روعاشقان مسياد لبهاگر ب

) شعرلتوركج(وان تركيد

( 181غزلل(غزليات تركي

183بير نئچه سؤز

187تو كمند ب سرزلاي

188صفا صف هر ب بولمد غمنديار

189آفتا جمالندي گؤتورتا سنبلن

خاي

خال

و

كما

ا

ه

ا

الكتا

191

192تا جا سوز فراق دوش گگل

193مسجو او اولن محرا اهلنحقيقت

194مد دالرام ا شوقرد يانجانمي

195دلم خمر مصف جادلعلن

197خب بر جه بي ن حسابنحشرن

198روخبدسحشاهكرخزلف

لعلنفخ

ا

صن

رو

روان

و

طع

د

199

200د ريحانل ساجن گلزا رخاي

201دسندرحماوجسجان سيمملاي

202د تاثي جانن هر كيم جاناعشق

203رسديدعدمعنصورتكحسنهتا

205ده شكربار لع القد رونفخ

206دهافشانن د نط لب توحيد اوعلم

207م Ĥء طهو لب و المثان سب خطاي

عينكوثرن

لب

جا

ميدرنشرابن

209



دي وا/

210ستوده صنوبر نه يرده وارقدنك كبي

211ا نظيريوخد جانفزادر كي حسنبو

جوري

كيبو

م

اوك

قل

سن

خار

ق

212

213دحيوا آ دوداغطودر سدركيوزن

214ل ميخانساچل حيوادر آكلبلرن

215ديل ستا د عيار ب او او دم

216سو جانا عاش گ آهين عشقاهل

217د پير عشق اه حقيق در را اول

217د يار جانمس غمز جفايارن

218هنو يگانتمد رف وحدتحجاب

جاخضرجان

جز

لعل

آ

حيوا

ايستم

221

222وفا بلمتم تر جاننيولن

223ايمبري تو خل وص با كگگل

224ايم آفتا عش آفتااي

225ايمطل آفتا مهر رخطلوع

227ديلرگرچكمخنداغنچآغزن

228عش هداي منرد گ شوقلداز

لمماهايلمهكرخظلمكساچاي

ك

229 231گ بيل و جما حس اتبارك

233لمآفتابچوپرتوجمالاي

235در يوز آفتاب نور تجللمع

236ك لب مصفاسر خ ربه سقاهاي

237افشان عنب نقا اوست آفتاداغل

238ل سلسبيل تسم عي لباي

239در سنه جمال نور دي گلگل

تيرغمزبه

قلد

چو

سين

آماج

ان

240

241عشق بيا چو دوشدشها غمن

242ديلر حيوا چشمد لبجام

243گ جها ملتف اول عشغره

244دوش و تا پي انچو سنبلد

245ا طفي رضوان سدره شاسرو اولد

246تقصير بيلمزك م م يولنقعش

دمن

شكست

گو

بو

يار

او

سال

در

247

249يار بيلمنخد آي سن گگل



/حقيق

251بيلمش گلنار ر اتا نور ديده

253د ال تا آي كتابيوزن

قدچمنده

سرو

ت

چنار

رممش

255

256باد نسيسدد زلف سنبسحرده

257من بازار ياريل او دوشازلدتا

259مش لقا م بير يار سن چوزلدا

261شت زار ة نا يولندلبرا عشقن

262بيلمش نگار يار او مدي و عقدني

263د پروان جانم چو شمعيناو رخن

265د ا بويا بو جگر قان جازهي

آيزلفن

دا

بالي

بال

م

266

267تحسي و خال خ ايلاو حسن

268ن رو دوشر مهتا هر ش شمعنجمالن

269ملرد جانان سن سومش گگل

270رلر عالم يار س بو گوخسرو خوبان

271هجر ناري فرق م غري ددوشد

273دردسر و خيالن فكر زماندوشمه

عالمقلدي

منير

م

شاهد

جما

ايل

275 277در ين جا منب لعلانفادلبرا

278ين مشتاق يال يارطالب

279گلعذار ين ما بو گو گيردچو رقصه

280دلپذير او مهر رخ گريارن

281او ز جا درد نال هر عاشقن

282گاللي زل سنب شاا چكدت

283سر داري چكد ساچ دا مناي

ن

ايميارب

نور

ياخدمني

ار

284

285يتمد جانان اولمد عاش هرجان

287دوشمد بريان ايل سوز عشهر كيم ك

289چراغن جمال شمرس هر كيم

290د االعل سدر هر كيكبوين

291قدرت اليزال ايچند حس كمااي

293د رحما صور ح رخسارفطرت

رساچل

مهر

صب

شامم

و

ازل

294

295ابد خيرالكالممس نفخ لبن



٢/او يد

296اولو ميي و ال و لب چو نوقاشن

297ر باشن ايلي تر جاننيولن

عارفي

تو

ااگر

د

خبير

خبر

ر

298

299اول پر كما صن صنم اوجمالي

300لم رضوا روجمالن

301يارينايست وارحق او ياگعشقه

( 303ؤرتلوكل(رباعيات

305آفتاكحسنعالمدايكا

305آفتا وجه ملكند ملاي

رخاي

مقصودا

اسماء

غي

305

306ا ت گلعذار اوو

306اولو جن چار دفعندوشمنن

306د پروانا جا رخسارشمع

307د مهتاب يوز نووحدتن

307د راز كنز كنسر حكمت

307رضوانم رو وصالاي

آخردوا

و

چو

ذا

بير

ايم

308

308ايم عيا بيار دلبر اول

308ايما توحيد كنةنكت

309صاد عي لب آبكوثرن

309در يوز تاب مهتابوحدت

309لم تاب مهتاب يوزاي

310لمطهور مالباي

310لم لحرام بي يوزاي

جمالاي

آفتا

اليزا

310

311و جما و حس صور مكراي

311آباد جن وصالاي

311اغيار اول غدارعالم

312الكال خي نك حديثاي

312الكال خي مجمو خطاي

312اي دالرا عز متا

لعلدلبرن

خندا

ايست

313

313و مكا مظهر كو حديثاي



٣

/حقيق

313م بريان دوشمش اوديلعشق

314بولمش و دولمسند اقبال

چوخ

ظلخسروا

بيدا

و

ايلم

314

314عاشقنك رازني گل فاش ايلمه

315س پار جا ا سلدمباغر

315س فتن حالخال خاي

315س ساي آله ظ ساچاي

316درعن قبا عشق اي

316ذاتنز حقين بيلكيمك

سؤزلر

أسكيلميش

317





مقدمه

جهانشام آ باكنلوهاس قراق سلسل حكمرانلو دو قراقرزا

جهانشارزمنبتوادكهجهانشارز.اسوس قرپدرش

اسز تركمان خود اد خالبر ر"ح" تخلمشهور

ها نام سا ك اسرا ااد از نوادح.ده اس كانتخاب

ادلحاهب

ب

بو

فرامو

شدسپرد

بو

.ماب

از

وجود

از

قان

ن موضوع را انكارز برو ح كنن اطال اظهار وان د

نهاونعبدالبا فواد كوپرولو با استناد به نوشته م. كننم1

ماثر در

سروده به زبان فارست جهانشاه كه شعد ب": گ رح

"2ز شعر سروده باش ترك به در مقالنورسن بار نخسبر.

نام

"شعار جهانشاه اظهار نظر نمود و سپس درباره " جهانشااشعار تر

1924كه در سال The Timeدر روزنامهضمن مقاله ا دا منتشر شد

اعالم كرتا در موزه برشدن اشعار حق نورس.ا ز در بعدها

منتشر نمو مقاالباره حق3

.

در905ساد وآم د بشهر مار د هج 842سا دحق

ن ك سربا دس بنبرد نمود در جام و طمشناخ را

سن وداع كردارالفاد ر قت ب سال س شصبود در او. را

بو قراق سلسل پادشادوم نلو به اوج حكومت قراق ادر زما.نلوها

شكوفا

و

رياقتدار

.سباد

طن

مطال

متنو

نگاشت

شد

وامورد و د بو مبهست قر تا اوادگا جك.است

.اسها ذكر شد در تذكراند مطالو

.

کلکته

رحيمي

ماثر

نهاوندي

٩٢٤مالعبدالباقي

-٩٣١خب

اول

.٣

-١

٢

مادة آذري . .٣١دایره المعارف اسالمي٣

. Jihan-Shah Qara Qoyunlu and his poetry, BSOAS, ٩٥٤,XV, ٢



٦/او يد

ننورالر شاعر ش خود را بروا ا نسخا در زماح

د جا فرستادجاعبدالرحمان دربارشعز فوربلند

:اسد گفت تم ب سخ اشعار حمضمون

بده ساقي ن جام گيتي نماي

كه هستي رباي است و هستي فزاي

ز د در ون كتاهم

پ تحهرهد از

د

درز

مثن

معن و اسرار صوز

زر از مط طاشد

ازر صا طرو

مقطه ك چمقط

ود منبراب

جا پرستا صور

ب داد نشاحشا

ك اسدر ما دس ب در سه نسخ حجهانشارز واد

ي نگاشته شده و بخش هوان او مطال دو نسخدر موردتنهاتاكنون

ن

آنها

از

خارج

در

ز

است

شده

چاپ

ران

.سو

حنسخه

كهوان

مركز كتابخانه تهراندر شماره دانشگاه شود نگهدا8198به

.وتاكنون مورد توجه ادب دوستان قرار نگرفته ب

بكنخستنسخه چستر موزه لندن نگهدادر شام شود در

غز فاراغزل ك دارد ور 86لندنسخ.اس شاعترا و

و درمجمو تر ربا 33تر غز 91فار غز118حاو



٧

/حقيق

قنبرع ب نستعبار ب خ ب نسخ.اس 1561

.اسشد نگاشت هج893سا د اصفها خسرابن

. اسرسيد طب بار در شهر باكو ب س تاكنو اين نسخاشعار ترك

رسي طب ب 1982شاعر درسا تر از غزليابخنخست

4دومين.

كالسيادبيا"ل بيسجلد سوم مجمودغزلياايبخبار

رسي چاب"آذربايجان5

.

كتابخانن

دستنويس

چستربتسخه

صفحه نسخه دستنويس دانشگاه تهران

.

Ə bulf əz R əhimov & MailƏliyev , Cahansah Həqiqi, Kecmisimizdən gələnsəslər,٢-ci buraxilis, Elm, Bak ı, ٩٨٢,s.٣-٤٧ ٥. Azərbaycan Klasik Kitabxanasi,٣-cu cild,Elm,Bak ı,



٨/او يد

ابوالفض توس 1986در سا براي سومين با شاع ترغزليامجموعه

زيور طبع آراسته ب عليماي زاد حسيلطي رحيموف

6 د.

ونورالدين عبدالرحمان جا ب ميرزا جهانشا مراسل ب نشر اخيمقدمه

همچنين ذكر. اشاره شده اسبه جاحقيقيارسال يك نسخه از ديوان

ناقاس و مستزاد شاع لندن فاقد مثنويا نسخشده است كه چون

اظهار تاس نيامددس ب تاكنو كام نسخاز اينكمي باشد

. اسشده

ميرز دونسخه " كتابخان د حقيقجهانشاديوان نس موسس

قديدستنويس

ب"ماتاناداراي

نا

ماشتومسرو"

ايروان"

شهر

در

و تنه بود ناق لند نسخ نيز در مقايسه ب نسخ اي.شو نگهدار

مجموع تر غز 60فار غز77دارا در . اس بي 985و

آخر كتا صفحا افتادعل و بشد نگاشت879ايروان در سانسخه

اي ترهغز. نيستدر دس آ در مورد خطا اطالهيچگونه

سانسخه ش زاد حسيلطي توس 1966در ايروا در چا بر

اسرسيده

7

.

اسگرديد تنظي آ نيز براسا كتااي ك حقي ديوا سونسخه

امرو بود ناشناختتاكنون آمطلهيچگونه تا نشد نگاشت درباره

ديوانسخايآي نظب.است جهانشاه كاملترين ميرزا موجود

شيري فرها حكايآنجمل و ا مثنويا نسخدر اي. اسحقيق

رباعيامستزايتر غزلياتغزليات فارمجنوي ليحكايت

گرترك

شاعر

اسآمد

.

فرزندنويسد ك " آذربايجادانشمندا"تذكر دتربي علمحمد

غرخ بجهانشاميرزا جهانشا. گشعاپد ب شدد دميرزا

: اس كرداين گونه نصيحو ر نوشته پسر ب كنامه

تا ن كك بي ت تا خال از را خلا

. Cahansah Heqiqi, Secilmis eserleri, Jazici,Bak ı, ٩٨٣

٧. Həqiqi,Şerlər, hazırlayan, Lətif Huseynzade, Ir əvan, ٩٦٦



٩

/حقيق

خطاسخالفالو راس الف ل ممنشاه

منصمكغصب

پيشي

روص

در ئسن

صفحه اول دستنويس كتابخانه مركزي دانشگاه تهران

مرحوبه نظر مي رس. برنمي خوري ابيااي ب تهرادانشگادر نسخه

نيز ب حقي اشعار ترمولفي.اسها آوراز تذكر اشعار ر ايتربي

نصيحت

خطااشعار

ميرزاجهانشاه

بآميز

پسر

و

كرده

رامطالاشاره

مثن چندي تهرا دانشگا در نسخ ك ذكراس ب الزالبت.اننوشته



دي وا/

ماننآميز خطاب به فرزند وجود داردنصحيت

"نصيحدفص

"" و

د

اي فو ابيا حاهيچكداليك"موعظ نصايح و نشا نيستند

:اس نداشت اختيادشاعر را كام ديواس دهد كم

پسياسمكامظهركو پسيكانسالوعشق

زيسلطابرتخسايبا ميزنرحمازعربعشق

صيجها د انت پسيرهارغفلواخ

دا بدابدول

شدا دعاشبگشديد

مركنسخه تهرانكتابخانه به ك دانشگاه نستعباخط

94مستزا غزل فار 108مثن 90دار اس شدنوشته

ا اشعا دستن اواسد. اس تر ربا 31ترغزل

غز( مرعرم شد داخ مرعتخلب) 27باچهار

كاست

ب

توج

آخه

روش

ك

بعدهگردد

توس

وارگرا

و چ چ دستن جد. اس شد دستنا بابتدا انتها

لند نسخ دستخب آ و شباه خب.خو بر ناسنام

دستن.نفر باشنسخهدوهد ناس شند ك جاگمان را

.اسشد مجزا تشاز دو بخش

روزگار پاعوام در اث از آقسمكه اس تذهي دار اوبخش

دواسشده

نامناسخبا

بسيار

ب

و

د

كلمسيا

الرحمابس"

" التعابسم" " حقيديوا" ديگر در زير آخو ب" الرحيم

ترك ديوا الرحي الرحماا بس"ابتدا دودر بخ.اس شدنوشته

ابتدا خ ب"حقيق د. اسشد نوشت بسيار كلياآغاز

كنا د ديگ نستلي خ باسجديصفحه



٢

/حقيق

دانشگاه تهراصفحه ای از نسخه دستنويس

دستنويس لندصفحه ای از نسخه

خو ب"عبار" الر الرحمابس" نوشت" شعرسار

صفحا.اسشده اثر داخدر ج توج در اظهار آ جدر

ا برا بر شد آوردرب و كلمارالزاشعا نابجنظرها

اضافعنوااشعار

شد

اس

.



٢/او يد

را از لحـاظجايگـاه خاص نـو فارس ابيـات و وجـود تركيبهـزيبـاي

ي ـ بـداـ قـيقح راع ـ شـا ه ـ بــم ـ هـد .نار ـ قـ تا ـ يـآ زا هدافت ـ سـاـ يـجم و

درحقيقـ. كنـد مـسجل مـ را بـه زبـان عربـ شـاعر احاطـه احاديث

. دارالن به و غزل پيرو موالناست و ارادت خامثنو

اوس بستا چشمير مع اوس حيرال ج عرفاها

زر او عشوا ز او سر پا تا ب

اسـت و در اشـعار اومتـاثر از عمادالـدين نـسيم در اشـعار تركـحقيق

عرفا

تعابير

از

نسيماستفاده

خاص

م

ديده

بطور

شود

كه

شباهت

اين

منسوب كرده انـد و را به نسيم از غزليات حقيقباعث شده است تا برخ

.اس ذكر شدهدر تذكره ها به خطا به نام استاد او نسيم

نسخه دستنويس به صورت اوليه ارائه شـده و هـيچ كلمـه اي تغييـر نيافتـه

.است

علمداري

رفاهي

فيروز

. تهرا1380



٢٣

/حقيق

نسخه كتابخانه مركزي دانشگاه تهراصفحه اول ديوان تر كي





امثنو





المكا ثنكردبتدا

جاوداث حتا بمان

اس ان شا واحد ك آح

ذاتغ

جملر

فناس

اندر

ح در شكر او دارشاكرم

شناسد هر خ كث حا

زن چو از خالگر نفس

شرعاجز

در

د

او

چو

زن

شااوصا ب در عشآمدم

لطفطال

م

الطا

از

شا

د جها خور تابند شدا

دلستا آ لماز فروغ

ا دار در بندبنده

ا ن رب از فض شوچون

اوسبا الما و اانس

گردوچر

اصطرال

چتر

اوس

ا آفا از همدر گذشت

ااز ساچ خمر وحد

شاه حالبر سر احوال

در واح كثر جا ك

واجبس با تو مطلواحد

جنا

مدر

تو

حاجبس



٨/او يد

تسد و ل ء اجمله

دل

عاربر

ر

تستمنا

ح شكر تو آر شرگر به

ح تو دارسالها در شر

ت آر بر زبا باش كمن

چوابنده

بند

دار

تر

دو راهسلم را تاخاك

رحماخاك

را

ك

غفو

ا

موجود آمدن مطلواخاك

جود آمدن رحماز برا

تو آدمن حكم ااخاك

ان مله و آتآباگر ز

س تو تابند كز شوهر كس

عاشقاادر

پ

ند

س

توا چو در را عشقسالك

توا درگا خاآستا

درشما تا در باش كمن

شما زهر هجرا بنوشي

تو دانند درد ردردمندان

رمرداطالب

مرد

شناسد

شم و اوصا بر مدآمدم

صف ز الطافابتا مگر

تا و گ آشفت كعقل

ترا و تا ابد سرگشته

وف ز چر فار شوك

به

درگاهگر

التجار



٢٩

/حقيق

م ساز جا چار طا

د

درد

درما

م

ي ت ساز جاچار طچون

ي ت درما درد دوه

ش خان محب داندرون

عشقغ

همر

از

شگان

از ما دع و كراز تو الطاف

االنسال

س

ما

اال

ت از سودي سودتا شدم

ت اندر پ مابد فرتا

و محر ر در وحد كا

دو عال ه و جاشنور

تو دارد جمس از جا ذوكهر

شادردمندان

تو

عالمس

تمته شناسد قدر ك

ت را فدنباشد جاگر

و دل چش روش چراا

بلبل وصالدر گلستا

كجم كج عالهست

سركو

ندارجز

التج

تمت حسازكمال

تپ دجا عقهزاراصد

جها دردمندا طا

عاشقا چشنندتو شد ا

دار تس خا محبدل

نگهدارنهم

تس

اسرار



دي وا/

فشا نگردد جا در راههركه

قدك

شناسد

جاوداعم

ي ت درد را درما دالب

ي ت هجراازالبافار

تو دارد ا وص را بدل

مگرداا

خداوندا

ن

ا

تس سرگردا حاشا پجان

دردمن

هجرات

تس

شكر ت تا برآر باش كمن

ت ذك دار ك دارشكر آن

عاشقا القلو مقا

بنما اما اماابه

ن

نعمدر

ع

السل

اس ان شا ك عالمرسل

صفاس اه جمرهنمو

ا او دار در شرناطقم

زبا بگش عشكز ح

رخسار او نور خداسلمع

كحمداهللا

چرا

او

اس

گد م جهانساو شهنشاه

فد او جا در ر نباشچون

تخ تا ملند پ ورا

بخ ذات فرخندطالع

س تا پجز خابر سرم

زلف

همچو

المعرال

س



٣

/حقيق

ا بر نا زد شاسك

عشقمست

ا

ابد

تا

اجا

ماس المعرا شاهزلف

ماس تا فر تا پخا

را نق ح معراكهر

ك

م

قدر

شناسد

حب

الو

گا سجد كرد دوسآستان

جانسقبل

ه

مرا

جا

و

عز

هو او دار عشبا هوا

جر چو در صفاتتا بنال

استواس كاو زلفس چآن

نور خداس ظلمتكاندرو

آسما و عربر و بحر و كوه

تحمل

در

ام

المكا

ا بند در آستان مكتا

ا تابند عاشاز فرو

بلبال صد چو بنالپس

نشا دار گلشنباتا ز

از ذكر دوساد نب زبامن

چپس

گشت

زبا

فك

در

دوس

المكاشر دارنكته

زبا بگشد ك بمستم

شا باشد ك م پنادل

را عذرخوا و بد جمل

زا مختار شافاعل

همدردمندانش

آشفت

حا



٢/او يد

دال صاح جمل تقها

زبا

رانند

او

شكر

در

ابد

تا

كاسعرچآ

اوسرالم

اوس سرگردا در رقبا فل

و ملد و سماواخور عر

آفجمل

در

مشترن

بوزدا قدر و كرعرش

تحعالم

در

او

بورا

م سلطا آواحد و فردست

جد بود از چوواحد

ار ذا س مطلذات

ا نشد مرآ مومجز دل

ل از پندار اساو منزه

جملواقفس

از

اسرا

خل

ان شااس السعالم

او بدارد او هرمنزل

شزند منصور آ ت

ش بند فد آمد جاهركه

اا كند شرگر چن

ابه

اثبا

دگر

نبود

ا

افت و مع علتا جهان

او برتافت عشآفتا

در تعز

زا موتس آنكه

ه

زنم

اساو

و

فكر

از

ا



٣٣

/حقيق

ا شكر عل در شرشاكرم

شوم

شتا

اندرست

ال

افت د بند و حلعلم

هر او برتافتاز فروغ

م

ا مه از فرو دارتاب

نچون

ك

جان

هر

م

از

ه

م

ا

ما بند المكا شااوست

فرو

طلعتاز

تابند

او آفتا گشتما چو ذره

او نبود حسا را در ذره

نور اوس ما فروآفتاب

ما معمور اوسرا دا

گر براندازد حجاآفتاز

ذر

گردد

آفتاتاب

مرا مقصود اوسد ممن

نامرا از مراد بمانك

دگ و مقلوبساو مقل

دگ مطلوار بطالب

جا محبو آ مطلوبسع

فدا

دشو

جار

فشااو

دا در پ كن فشاجان

ا دار پ مقبوتا شوم

اوس معبودا واماندعابد

اوس مسجودا در سجدساجد

مه در محراس ساجد هرك

تابندك

شود

مهتا

از

مه



٤/او يد

شاهدس آ مسجود مساجدم

امن

كثرت

واحدسر

او

آمدسر اث واحد

آمدس كو رفرد مطلق

معبود جو آ اس كور

سساجدم

بر

دار

او

سجو

شكر ذكر ح شراز حد

نوشتن

صدر

ورهزارا

شد

اندر بندس شاكر كه

ند پ او را قسمسن

س نعم را شكر او بشاكرا

س اندر عل در علغافالن

چو كفر مشركا اس و ظعل

المشراقتل

كالمس

و

ا

فكر ي فكر دادر

اب گر وارهاز گمان

در خطافص

در خطا آمد ك آوقت

بتاب

آفتاتا

نور

همچو

ت رخسا بر لمععاشقم

دار ت عمر منسحاصل

مبا تو عمر و زندگاب

وصالب

جوا

مبا

كبر و عز و ناند ترا پا

دردمندان

آمد

ترا

ا



٣٥

/حقيق

سوزنا مجنورگشت و واله

جملگشت

از

آفا

پا

با عهد تو بسپرد و دجان

برد از جها معكا

ممكنااو بود مقصود و جمله

جملآفتا

ذرا

ذا

گرس صف ردد

پخا

تو

گرس

فت ا ك گدمن

گر خط نم اگر گن

چاك بر آستانمدت

سرو عالشاهنشا به

ب

خلقادر

آد

ع

السل

بودا از چ ه عالخلقت

چرا كردند سجو بر جملگ

ا ك آنك بر خلقساجدم

و ج گردد اندر جس حسالك

ماس و و حوا چو دآ

بارگارهمنو

ر

ماس

آد زباشاكر حقست

آد امتحانسكفر و

طعنآدم

را

افال

زد

ا

ا خاد بر سر تا چ

ز نو ارواحس خاآدم

حالهر

در

ظهو

گردد



٦/او يد

آد و مكانسمظهر كون

چش

نور

و

جانس

آد

اوس اثباشد ظاهآدم

اوس ذراا هماجمله

آمدسمعرو مشهوآدم

به

روتا

آمدسموقوحش

آد راهس مرداطالب

آ

دشاكر

پناهس

آد

در كبر و نها قور اغ

خد و لطغافلند از رحمت

در ماجرا با همگناگراد

از جنامحرو وفارغند از عش

بو سا ب انساگرچه

نا

انسا

چو

بووا

و كفر كافراعس ضرنج

ما اگر آرند نس رون

س در صاح رسفروخود

س نباشد مرد را در ه

بو نامردا رسفروخود

تركهر

مر

كند

ب

ماس راز گردد شا صاحكهر

ماس را گا قبلطور وصل

س ران دل مخسروا ا

س گان درد را آشن

آمد چو انسا حقطالب

معكا

جا

مظهر

آمد



٣٧

/حقيق

ماس اشباگر عناصر ترك

كو

مظهر

مكا

ماساروا

وجو د كار آصدق

سجو آرا قبلتا بسو

و ح حقس مسجود مساجدم

علبر

از

ربا

سب

دلس شناس انساشرط

دارهركه

حاصلسمراد

بوبدناكف بخكبر

بو سرانجا عبادب

و رن دردس م و هسحرص

ابد او گننها بگذر هركه

اما و مانس د

كمر

رو

بو

اه

ز

العظات بخوانگر

غالاو باشد عفاب

د پ از معدمتاهر

باز گردد ناپ هجملگ

اخاسو آدار كمن

آردب

افالغ

ا

روزگاچرخ معشوعاشق و

نگادسا سرگشتجملگ

بوما گردا د گردوچرخ

بو مردا بافالكز

ا فت رب شو ازنده

االرك

موت

بعد



٨/او يد

العظام مقال

ح

اس

برخوا

ك

السل ع ابرادر صفت

پد حق اس ابراهركه

زبان

آتدر

جگ

اندازد

آتعشق

عاش

ب

اوسا

و

همخسرو

فرها

اوس

نواس ندارد آتكهر

ما سر خداس آس خآن

فت ا درد وما مق

ماس درم در حسرداغ

د فرا افز محن حسرداغ

اشكعاشقانرا

نگردد

ا

ا پرو اندر غسوختم

ا سود آرد بر سر تا

خوشس د كو كاندروآتش

اندر آتشس او كات اسآت

جانگدا آآتر مسوخت

عتاب

عشواز

و

نا

و

عز

با

و

بد رو كان دردداغ

خجز اگر باشد بود

صد زخا از هر غمزدارم

خ جا نگردد گر بسوزغ

ش او سوزند اندر عشهر كه

آتشوق

ب

افروزندد

ش



٣٩

/حقيق

همچو خسوز اندر آتشش

نما

ذتا

خجالتها

در

ماس جا كاندرو داغس چا

ماس درما درد و ه هآتش

از فرا و ناز و عشواز عتاب

داسوخت

را

ما

اش

درد

و

ا

بو جا اندر دروااشت

حسرداغ

درد

درما

بو

گداسو بو داندرون

با تو عز و ناگر كند معشوقه

نشا پسر در د دردداغ

فشا شو جا طلك دلبروصل

س محرو از رحمت فشاجان

ك

جهر

تن

و

معدوباز

س

راستا ح اس قرآنقل

داستا حكمتسا ن

فت نجاتس راراست

نو نماند از حراست

آرد قد اندر راسهر كه

ر

مطلودر

ن

خود

عد

ود

س باشد كو راسكالعدم

س ورا درخواسر معدوغ

السلعمومعجدر

قرا صاحآ آم عشموس

به

قتتا

ب

آرد

فرعو

ا



دي وا/

د پ اژدها عصاز

پ

ز

كافر

شود

ناپشتا

دلس معجز صاحكعصهر

باطلس د كفر كافر

عش سلطا آنس كاشف

دبرك

ثعبا

زند

عشا

و نا شود آنساز شجر روشن

تجل

تا

رنم

اد

ا شد ترا ل صدچون

زنا آمد ك اندر رقمو

فت و مواحمد و ع

دارند صف در مذههر

نو چآمقصچآ جانسچآن

طوچشمة

ماس

و

ه

ط

دمس صاح و ه ا كهم

خرمس ز نطق عالجمل

قرا صاح گردد آ رونق

جاوداتا بماند معجز

اقطمددر

روالجالموالنالمحق

سر قدس

مثنزالس ذكر شرح

مثن حالس معجان

آدمس مقصد نممثنو

عالمس كما صاحمع

بكس

عل

گرد

ق

نبود

او



٤

/حقيق

او صد آف بر علآف

معن

آمدسبحر

آ

خ

او مانند ج در گراد

ماسوا او سرچشمع

ماس جا از قطر

مر

آستانتا

گشتد

گشتان در ر مع

آالط

دلدار

بار

جا

نشا او دار دااز فرو

د گر جفنم گر عتاب

وف در عهد او دارصادقم

آمدس جا مطل معكان

آمدس درما درد و گاگا

هوا

عشبا

او

سرگشت

او گشت خرم خوش

از حاص دل كاكنم

فر پ در رگر سرآرم

گد و م جهااو شهنشاه

كه نو ز لطف مانحاشا

شرمبتد

با

دانند

او

ش

ش خوانند از خط مععلم

دنس بر و دانخوانش

دنس ورا بگ عااز هم

پرساز تقو نس منبع

آمدس و احسا لط معكان

گدا

آستاتا

شد

او



٢/او يد

او شد گلستا خوش

دوسشرح

شكر

ذك

گردد

باشد ه را فتمتق

هو دار مولبا هوا

منقب مع در علتا شو

دعاشقم

گفت

تو

ا

ا تق كن ك باش كمن

بأس

گر

ذام

نس

آدمس

اس عال مقصود جملمع

لق صاح آخسرو عشقست

ابد شف از لب جان

ا محرا بر قبلساجدم

ا اصحا از بندتا شوم

پخاك

اوس

كح

م

دلها تو در چكنم

اس او سرا علملمعة

اس ان قبو حرهنمو

اوس جمل مع جوهر كان

او مانند پوس در جمل

موالنا نور قبره باحضخطاب

روبر آمد ك آوقت

ا از بحبر وا آب

كشم

گون

صد

تو

جور

از

در

سر آ نگردد گر برآرغم

جادرماتدرد

اس

ط



٤٣

/حقيق

ن ز درد مان كحاش

دشاكرم

ب

شر

ت

شكر

و ذكر تمد خا شوچون

غم در را سرگشت ما

غم زآش روچند نال

همه

عالاز

درخواست

ترا

خواستدد مقبوتا شوم

درمانسا

تو

درد

مرا

جا

و

جاودا تو بما باش كم

اابند تو در عشسالكم

ا بند پتا ابد در خا

گا نم خطاگه

عذر م در گفت هسگرچه

سراچون

جانس

آ

ع

ت او كر در علمعن

اوسرا جمل عرفاها

اوس بستا چشمر معش

خاتا به

پ

سر

او

زن

زن او پر عشبا هو

صاحب

دمرد

م

مرادس

ا

نگردد نامراگر بود طالب

در عل طل كر معپ

ا جب مقبوتا ش

درد ت و هال نبود هركه

درد ت شناسد قدر صاحك

من

محمودخاا

و

ت



٤/او يد

ت معبود رارهنمو

زبا اا اششرح

ا اش دار دوس بسمن

از فراگر بنال نگردغ

مآه

نال

از

م

شد

ا

من

نغمسوز

از

م

شد

ا

بسوزم

بنالگر

گر

با

س

س و غمنا نالند ممثل

شد آشكا از درد م مآه

ا نباشد درد اگر برمآه

ش پار در فراق منس

شار از آ شد بر مهر چه

معن

حراز

جز

نبو

نبو در نبود كناله

ا د هفصل

بوالبش طل ك معراه

دگ نقم بشن نفي

گلستاوصل

دلبر

روزنس

زنس بر جگر آتنال

سودا زن گر آتده ن

غما زن را بر سر دملك

اندر بانس عاشهركه

نغمغافلس

از

آهن

دن

و

سوز

سراسر

آتشسد



٤٥

/حقيق

خوشس از عشمارا جا

آتش

جگر

زبر

از

بو

بو الش اندر سوز عاشق

كناز گ نال حمن

كن را ال سوزند دبس

درد

گرا

غهر

از

بود

ن

را نبود عگر بسوزد خ

ن

نالآ

و

در

كنافزو

كش گر غعابد سجاده

كن را مجنو و ا فه و دانعقل

افزايد فغا اگر با عشن

آيد سوختگا اندر آتآت

نيس و بيچار آشفت مثل

فرا

جز

از

سوز

و

چار

نيس

از آدميس و درد و سوز آه

عالميس خو را سوز آد

شيدا بو اندر سوز كهر

بو درد اندر دلداغ

پيدا

فرا را پيدا بود داهر كه

آه

اندر

اشتياسوزد

درد

و

ك عق در بيافصل

كعقل

سرماي

دي

اس

ايما

دارد نشا از كن كعق

كش ر ح بر س كعقل

كه

حيوانسهر

راكس



٦/او يد

ناز طل ك و دانعقل

دانعقل

و

مردا

رهبر

بو

بوتر و مرد آز پاهركه

از جها گذر ك اگر داعقل

جا مقصودا شو در راخا

عشهركه

اندر

بو

خاكستر

گوهر بوم چومتق

كعقل

خا

از

اس

خاكسترتر

جوهرس معاز كا كعق

بو واقد ك بسالك

بو زاه جمل سالك

د اوس توما نسهركرا د

د اوس از الحساووعدة

قدو

االساله

ر

باشد

ط زاه علگر بخوانم

ادراا درفص

هنمو باشد ادرا رهرك

جنود از مقاال فار

ادرافهم

و

طل

ازحق

پسر

طل رون معرفاز جها

جم ادراكا جو در افهم

د وس هد ب و دانفه

اوس مفهو ك عق و دانفهم

اوس تو معلو پنداجمل

در

چوما

پندار

وان



٤٧

/حقيق

بتخان ه كعب از هار

عاشق

و

خانرند

آم

پرداز

تو دمساز آم عشبا غ

جف وفا ز اه صفا ضدسغم

د صف نبود وفا نهركرا

وفب

جها

از

ح

جداس

اس ان شر از قو ح

آدم

نشر

و

معدوحشر

س

س معلو و اس مفهوگرچ

در معرفت

دانا شد عارتا مر

نا ش معرفاز جها

معرفت

مرزا

اس

پس

و هندا كند معرفت

اس سرم و از عقمعرفت

اس و فرو عاشدر د

برد سرم مع هركه

د وااز مراد خو

جسالك

شوند

باابند

با تابند معرفآفتا

د و د درسمعرفت

صاحب

دمرد

دان

بود

ا

باشد ر دكرا صاحهر

غ و حسر نماند در غ



٨/او يد

ض و

معصورت

و

ب

اگر

بوه

بو د صاح نط معشرح

گر اس صف و معصورت

گر اس در ماجرغافال

معرف جانس و معصورت

جهان

المكانساز

معرف

فضمعرفت

كمالس

و

و

ناز طل از حمعرف

مرد كاا در معاا

ادگا روز حشر ماندتا به

منصو حاادر

دعكهر

چونالح

كن

كن چو خال اشارا

س زند منصور دع كهر

س دور از آنك هسظلمت

بماند شمگر ترا هست

ن راس قد ثابدر ر

كه

خالقهر

سر

كن

افشا

رسوا كن را از جاهخو

نبود قبو افشاگسر حق

كند باشد فضو انكاكه

س سرماز جاهعاشق

س بهر س چرباس

دار ش عاش حسالك



٤٩

/حقيق

ار ش ب آ راخاك

فاعل

استغفاشكر

ذكر

ك

ستار ك واه س بدل

ماساستغفااز ذك مد

فار ماس شكر ما بر جان

كاراگنما

اوس

ار

فغ

مرا ستار اوس جملة

تب

نور

چو

دلبر

د

س

س د ترا غ رد

د نور ك جاآاتو

د بب از جملدمهر

تسد از سرمسربر

تسغمقدت س دملك

كهر

تو

عهد

اندر

شكسما

پرس ب بود ه كافر ب

ما و رخسار تو كفرسزلف

جا گوهر مع لعلنط

كرد اشار از چششمه

كرد و دلها استعارجا

سرم

دگر

قدپ

آرد

تو

ر نبود عد ذاتخلق

د وفز اندر مهر اهركه

ابد صف عاشاز فروغ

رخسار تس مما مجان

دارتس م فروهم

غنچلعل

از

تو

خندا

ترس



دي وا/

گوهرس مث ب از هر حد

شارونق

ب

پ

تو

باند

با خند لعل افز رونطق

عشا درفصل

پس نسالمك نوعشق

پس و مكانسمظهر كون

بانعشق

عر

از

رحم

زن

زن سلطا بر تخباسا

آفامخ

عشنسز

عش رحمانس عرباسا

را ظلما و ه نورس هعشق

آسما هفتب و تاز زم

عشخلقما

د

را

اف

در سوز او بگداخ شم

گداجاهخو سوزس دعشق

باعز و ناكنقصد دلها

شرماكفر

عش بكسانس

عش ب سانس ب عالجمل

جاترك

عش

در

بتوان

زد

زد نتوان عشتر دم

درد دلبرس را سرمعشق

سرسود تر هركرا در

جداس نامرس مركارعشق

خداسار بودهر كرا در

سپا نصر ه منصورسعشق



٥

/حقيق

پادشا بود چو عشقمث

اعشق

خسروانس

ر

پس

پس عاشقانسنور چشم

سسوز درد را جزآعشق

س دردمند دلسوز همچو عشق

سر

عاشبر

سود

بود

عش

عشاستغن معشوقنز

خداسعشق

از

تمنا

و

فكر

را

اس ان شا عشرهنمو

اوسرا و د سرگرداعقل

اوسدا در عشسرچو

معشوق خسرو وقعشق

در كف حكمتس صاحعش

عشعاشق

از

آرد

اش

فرا دا نگردد بر دلك

س و را باال و پسعشق

س دردمند دلهمچو عش

كن آشن حعشق

كن جانفز حهم

گگاه

و

درد

درمانس

چو

عش

عش و جانس و د چشرون

لقاس خسرو شوكعشق

خداسشاهد حالراست گفت

س س گنا را جرعشق

س س پادشا عشقمث

عشااشت

از

عاش

شد

ا



٢/او يد

گما اه اندر باطباط

هستكتا

هس

مر

عشسو

عشغوغ بوعاشسب

سز كند بر اگر دععشق

زك شهنشاكو رعشق

كوحاصل

ومكانس

عش

درد

گرد عش جانس چشتو

جاسوزانم

دد

اعش

دا پ دار درپتا شوم

كن رو نم خبر كب

كن جد از عشقدعوت

خداسرا عشسالكان

نواس نباشد كرا عشهر

داغ

هدردمند

عشرانس

عش درمانس را دال

با همگنا عاش معشوعشق

سوختگا نار بع اهبع

از رهنمو مبا پسر غافا

دود چرنم كاختال

چرخ

كجرو

چ

آمدس

غدار

ار آمدس بر سر سرك

جداسبدنا از كفو شكر

خداساركرا شكر بودهر

ر ظلمنا قوربنا

ح و برحرس تفع

عشق

در

گرسالها

او

اد



٥٣

/حقيق

اد ورا بگ عالاز همه

غمهركه

درد

را

نش

دا

دا نش بر دل شاعشق

ساخان عشدسمس چودل

ا دارد از نالهر

كفم

جامسدر

ب

و

جو

عشسر

عش مدهوا گشتددرك

ز

كمدهوتا

هو

با

آمد

آمدگو د حلق گشتبند

عش ب فداكرد جانهادسر

عش ب وفا كرد شرعاشقم

س خبر دمساز را هر عشق

س راز صاح گشت كدهر

عشحگر

آر

جها

در

جاودا مان عش حچو

آمدس پنها دلبر گنعشق

آمدس درماگا درد گاه

دلبر دردمن در عشعاشقم

را نبود گزندردمند عشق

عشآستان

منزلگا

ماس

ماس شادرد عشما گد

ع درد دمسازسدرد را هم

عشدارس ب خانعاشرند

كن تمنا را عاشكهر

كن سودا عشدر هوا

حسرداغ

ع

دلبر

درد

نا



٤/او يد

ا د هفز دآتش

اعشق

دا

زلر

دلبرا

دلبرا دلبران فدجان

ه

ر ما غال شمسذر

و در جس آمد عشسالك

زلصفدر

چو

افتادزلتا

پ

اندر

دوس

دوس سو هرگز نرفاز سر

و نور آمدس ظلم و رزلف

مستور آمدس اندر زلرو

ا عنبرم مش مشامسخوش

و بدهد از رن جانكهت

زلفحلقة

ك

آ

دا

بالس

مبتالستاب و در دمر

و طرة عنبرفشا مسچشم

جا قصكند ه دغار

ماهتا و ر او ابرسزلف

زند بر آفتا ظلمسا

امن

زل

ارر

در

ا

ا در ار وص گدچون

ماس سود سرمسنبلش

ماس عنبرس مش زلفخال

پس اسدان آ د چا

پس جانس برحلاحلقه

دامسزلف

او

اوسجا

بردار

او



٥٥

/حقيق

دار اوس و دلها عاشجا

عنبزلف

مشب

افشا

بو

بو رخشا طلعتآفتاب

ما رخسار او كفرسزلف

دلستا ب داحلق

گرفتارم

دتا

داآ

ب

مبت زلف در دااگشته

مشك

اس

زل

عنبرس

ا

ا بود سودبر سر عاشق

ا زل عنبرفشانسطرة

ا زل نور دخانسحلقة

اوس م و بر رن ادل

اوس هند طر فدجا

ز

دارزلابگر

زن

زن را بر هبسر افالس

اوس افشا مشر زل ادل

اوس در چوگا عشچو كس

ا زل م بشنگر ن

روزگامستار گردد بر

نس

صبحگااز

دلستا

دارد نشا عنبرفشاطر

ار دلبرر زل امن

بر د وصل از ك كحا

اوسس ق دلها حدام

اوس ر نور چشمروش

سوددارم

از

زلف

عاش



٦/او يد

عاش آر عش داتا ب

چشم

هغمز

رط

مش

نا

دلها خرا ب كند در عش

نو ابر و زل خا و غمزچشم

خود دارند فنو در فهر

خال

تتا

اسدان

زلف

دا

مشكند آقصد دلها

امن

دا

زلفر

در

ا

روزگاسر م آرد بتا چه

دا اسدان رعق و زلفخال

والسال جمال حقسكعب

ا زل عنبرفشانسسنبل

مشكبا مو هتارة

طلعتآفتاب

مصبا

ماس

ماس االروا مسكلف دا

افتاد زلر داتا اس

دادتاب دد جا

حن دفصل

ب

درمانسدرد

درما

و

در

ا

ا در ار ك گدمن

فت ادلبر گر اي

نو ماتا ابد محروم

ب دارند ار از كساب

نظار كندد كار بي

صاحب

دمرد

را

درد

امتحا



٥٧

/حقيق

آسد گ نبود كحد ك

هسترك

ك

ب

مرو

خزش

جخ شو مرا حسالك

بوالفضوه شودلبر اي

اصو كو نگهدارار آنس

اس

آستاما

دلبر

ب چو وصل از كد جا

درماوصل

او

دردس

پس

دردسر دردرا مسن

ما ش زبا هزماگر

شد دردمند و وال

فت عاشقان گدمن

صف داردر عاشتا ابد

حق

دردمنما

و

فر

و

الن نعس ك آنكحق

تر درد و درمان امن

ت جان و ه جا تم

تو و حسبر جمال

شرا

شا و گوالدردمند

دوا

درد

درما

م

م جا نور جمالو

گر عاش طل كدرد و درمان

درد عاش ز درمانسب

سعار و نارا ننعاشقان

س آزار عاشادر م

من

داردا

تو

درد

نشا



٨/او يد

جا مطلو ت طال شدم

قدي

تش

د

ب

مس

م مهر رتا شود تابنده

در عتا معشو اندر عشعاشق

آمد آفتا در عشمعشو

كردم

حمختصر

ث

فت

صف تو دارد وصبا ام

مؤم قلدرصفت

مسجدس كاندرون مومقلب

ساجدس ب جمل معاهل

ز ازا درمسجد دكهر

ز اال اذكر الاله

ازشاهدكهر

شكر

زن

كتا

باال زن از همچتر شاه

د پنا دلستاكرا آهر

گنا و و پااو بود معصو

شند او ز وعل حل شرع

شند افز عل معاهل

شكشرع

و

رسحل

بند

س

سابند را مطلوحضرت

دا شو اگر وعل و حلشرع

نا شو عال دهر

كر شكر ذكر اال اكهر

كر آگا بند را خو

بندبنده

در

آگا



٥٩

/حقيق

ش شا فد جا خود كترك

حسالك

ر

شو

مردا

طل

طل رضوا روض مومقلب

ا از درد طل را درماخو

بر مدا آستانز خاسر

د درتجفصل

عشق

معشوادس

دا

ا

ابدنا در بند و دعاشق

داگردد پمنصو نصرت

ا قربا در عاشبوگر

پس او را س درعاشق

س تر كنند افتادكهر

فرومن

عش

دار

آفتا

الحساو از غالبافار

جا تر ها كرد هسترك

جاودا مان دوس وصتا ب

آمدرا مسعاشرند و

آمداو گ عشآت

فارعاشعشق

ا

سمعشوق

س ف تف شمكاندرو نشان

ا مطلوبس را معشوقعشق

داند پ را در عاشعشق

بكد بر م خواهرچه

مكب در عاشعاشقم

رسعاشق

رس

كو

جهاد



دي وا/

كشا گرآرند بفروس

من

عاشعش

دار

سرو

نبود دو رو م چشآكتا

س عاش آن سرود عشا

س عاش و رن رس فدجا

رعاشق

توا

زند

تا

ا

ا مردكدتو بنباشگ

خاساعت

در

پ

زند

ند پ ز عمر دولب

السل ع جبصفدر

پد لد جبر ممن

خبآر از فتوح

آسع

ك

ك

ش

وفاه

م بشنو از مطلو ترالن

روز وصا طل ك مطلورو

منا هجرا آتدر فرا

قبو بند ما را ك حا

اصو عل معا تا ب

دوست

طلوبس

بندطال

ابند را مطلوبند

شند پ طل ك مطلوراه

ش زندزا خود كترك

تا زند مك كااغ

مرد و گما در ظور ن

طالكهر

بس

بند

س



٦

/حقيق

س ند خود پطلودر ره

چو

وحدغوما

بح

م

بهر م ا گوهرسدر معن

جداسعابد ز قالزاهد و

جداس اوبا رنتقزهد

سلطان

درشكر

و

س

س ك د اه

وقنان

آف

زهرس

و

نا

ما زه بود آخور ناكدر

ب رن تا ش خود كترك

خ طل ك مطلوراه

پرس شو مشو صور حسالك

الس از جا نوخمر وحد

غداچرخ

چو

ندارد

وف

را نبود صف معدوخاك

ده چو غدارس غداچرخ

زه چشاند گا شربگاه

آدمس چو ناموا كهر

حرمس ما نا حااز درون

آنسآدم

ك

ب

گردد

او

ما باشد خ حااز درون

بونسا چو گشت ككهر

بو بود كو جا دمرد صاحب

فدد جا ن اندر عشكهر

نو ماند از مراد خو

ما

مح

آم

دار



٢/او يد

ار آم طالي دتر

غم

سوددر

غمگسا

ار

اترا بهتر بو جاترك

فشا گردد جا اندرعشكهر

مكا در كونداو بود پا

كهر

مرد

او

نگذرد

خود

از

س

س در درد را همرد صاح

ملترك

د

كي

شه

ا

ا در ك طل دمرد صاحب

هس كفمذمدر

د ناسزاس كز كفرنفهر

اسر تز يناسز

رسهسكفر

صاح

عل

اس

اس ظلم او اندر دروذات

ل افز ظلمهسكفر

د

را نبود قل عشعاشقان

خطاس پسر هسكفر

اس كند از او تركهر

باطل

اگر

بوكفر

خوشترسآ

را رهبرس ح سشكر باطل

حاهشاكر مشكور گردد ز

بكنجد در ور اوصافشر

شاكر گردد اندر شكر علكهر

حل عل اندستاو بود ش

جان

مشكور

عالشاكر

اس



٦٣

/حقيق

او نامحرمس در عل كساب

اهل

گردد

مشكور

شاكر

شاكر آفنن بر آفر

دگر افشا مكراز معشوق

رسوا مك را در عاشخو

مطلوراه

ك

طل

ش

فشاجا

جاودا شا قراتا

عشا دفصل

ا عش را خا متا شدم

استوا گشت عشاز حد

كن كند سودعش ب كچهر

دا كن اشد رعشق

عشداغ

معشو

درد

از

دواس

نواس ندارد عش داكهر

چو درد عاشدرد معشوقست

گر عاش طل معشورو دل

الحساو از شد فارعاشق

را نبود عذا عشعاشقان

عشعاشق

با

دع

اگر

كن

كنعق يد ترك

باارو ر عشاشقاع

دار بادار شو طال

مكزا و زاگر كن

مك او عا قرباشور

مطلووصل

ك

طل

شو

اا



٤/او يد

روزگا در فراتا نمان

استمدا دفصل

طل مردا برادر هما

طلرا در د معگنج

د افز ع معگنج

خوبتر نبود ا كاره

علكهر

اندر

فتا

ش

ش مصباقد ت او سذات

ح اندر راس شاكر كهر

ح بود گمرا و ناداجاه

نبود قبونا شكر در رحمتش

هر بوالفضو ح بود مقبوچو

حبندگ

طل

زند

در

اندر بندست ش شت

س بند شاه اندر راكهر

س تابند خسراز فروغ

آرد قد اندر عاشكهر

او نبود التا ابد در ذا

معشوعاشق

آد

گردد

غ را نبود اندر عشآدم

كن با عش تا ب باش كمن

كن غم عشاه

س دمسا م در عشكهر

س سرباز عاش ممثل

سربازسكهر

باجا

آمدس



٦٥

/حقيق

باز آمدس عشداسر ب

عشرسم

عاش

و

جانبا

س

س باآ بور چهر

اسگ صف جانباعشق

گرس نها ماجرغ

تركهر

جا

سربا

كند

اوس

شهباز اوس مدانسما

كهر

آشفتگا

نظ

ابد

س گردد تر دوس فدجان

بو جانا مقد راخاك

بو دستا رستگر هزاران

گردد مبت اندر عشكهر

بدرد از محنفارغست

كشم

حرگر

عش

از

نام

خام بدسوزد اندر سو

ش خام آ سوزندمسوز

ش هر نام سرم معشق

درد فراآت سوزد كهر

ا اش نگردد از درونكم

علادفصل

ر قل آمد چو تح علم

را نبود ال عل آكات

امتحا كشد ب حرقلگر

اد حر حر شرنقط

ا

علا

از

پ

آمد



٦/او يد

داند ه چ قدرقدر

علم

حكمتق

ال

بو

بو ما داس اگر دعلم

اس ما از حكم علم

اس قدر بم كرهر

هما

ازقدر

ا

آمد

آمد آگا شر اه

علكهر

اندر

دمسا

س

س راز صاح بادا چونكس

فت دا و ح حقس علم

جدازح مش شو حسالك

اس غافلت د حال كهر

كمترس برتر و هوااو ز ح

اسالد

طل

روما

نو كش موشو چو شعبا

را در جها مس ي جدچون

با جانفشامكا كوتوش

خد تو مقبوبود ذاگر

نو از مراد بماك

عالنآفصفدر

آمد فل كنا جوالبا ملك

شد جوهر مل افالعارضش

معرش

و

اسما

و

آد

در عال در حالهر

عربانسا

افال

چتر

ش



٦٧

/حقيق

ش از خاتمطهر ماه

عربانسا

تخت

و

عالمس

و آدمسر و ج اندرونش

وا سرگشت در تخآدم

زاا ف ب نالكند بم

آدم

را

از

بود

صف

وف كن ي وفب

جنبآدم

از

افال

س

س خاشا و خاكسآدم

ا كن اانرا حكمتخاك

نا كن و و دانندعارف

آدمس از حكماخاك

اسه بر اندر خاورن

گحكمتش

رخا

ه

زنبر

زنآنجا د ا و معصورت

آد خا و معصورت

آد پا اوسانب

اسرهبا گان رآدم

گر اس قانو حكم قانورسم

داتو

ق

ه

احا

الصم ا اوس عالرب

كند نبود بگ قانوچهر

روز گا بود ماگر

اما نس از عل كالا

السل شناس قدركه



٨/او يد

دصفدر

صفات

دگر

ذكر

شكر

كن

كن را باطش انعال

دلس عال جملرهنمون

منزلس مبارمسجد حقس

ش آگا كز سر دكهر

شسالك

است

ش

ددل

عشقس

ع

و

بود در دمرد صاح

ش آگادل اتو مرگر

ش ا دانندسالك

مكدا شكر اجز خ

مك شو دگر زاحشاك

ض و ف

كر ا قدر صفادل

كر آگادر بند رخو

سر تاكرا كز درد دهر

سر او تددرماچار

كهر

تد

در

اد

و گما ظسوزد اندر آت

بو ناال كا گ گدل

بو سرگردا عقاآس

عا خا نطاعگر بود

مس

دساجد

اماد

نبود

دل

رساجد

اواما

اس

تر



٦٩

/حقيق

فرس نباشد اماكره

شهو حرمذمدر

بص علتسشهو حرص

ابد نظنها بگذرد كهر

شهوطالب

مطلو

مشو

ج

خ

وجود

محبوشتدر

ج

شهوهر

پرسكرا

س

برگشت از دلدان عقل

را رهبرس مرد حدان عقل

غمبرس مركدان عقل

نا بو رهبدان عقل

رود دانا بو ركهر

عقل

بارگادان

او

اس

صفاس اه جملرهنما

تو نبود رهنمب گ كعقل

خدرا دست ش شك

دلسصاح رهبدان عقل

مرد كاملسد صاحجا

عقل

اسدان

كما

مر

داند را پ عقمرد صاحكار

سخا دفصل

نرة

وس

سخ

د

ت

بند

بود پابند تزد گر گر

سخچون

معن

تس

بند

در



دي وا/

پابند تس جمل معاهل

سخا

بح

بحس

كرا

ا اندر نگنجد با حرو

ارش قبو داسخگر

ار ش بخاكسار آن

سخن

داتو

سخندا

شو

طل

طل جا معرفاز جهان

كسخهر

رو

بخ

او

اس

صفاس اه جملرهنمون

س بانگ گبگگر

س ادرا سخ رناكسا

شد صاحا درو سخن

شد بب ناكساجهااز

سخا

س

در

د

ع

غ دل بدله جا

ش ادرا سخ را كهر

ش افال ن بر فردانشش

ا نباشد را طاقخاك

د زبا بگش نبود ككحد

س كار برادر عاشا

س دلدا درد و عاشق

اس كو سرمس درعاشق

اسد و اساز عشكا

كاد ب اندر عاشكهر

ناله

اندر

سوزد

زاف

اد



٧

/حقيق

ساد ف نال جعاشق

غعاشقا

جز

را

فرهاد

س

وزنس و گ آت گعاشق

ر

روزنسكند گ هدگ

عاشكهر سدار كو

آفدجا

ب

سار

شدا گر تو مرد عاشق

آفدجان

ب

ش

ار

ا از درد مك احب

برمدا آستانخاسر ز

دلسصاح مسك جاناكو

منزلس مبار فهمكگ

لرب

زن

فها

اوس

پوس ن براداس معل

و فه و با ادراكس دركهر

از فكر و وه نف خاس

اسرا تق مر و دانوهم

اسقدر ه هركم

كه

ترسندمرد

را

در

شد

ح

بود آگانسا ح كو

اس او از ور مراتا

خداس مردا را سالكان

گردد وجو قبلگرد كو

وجوآرد با قدمگاتا سر

و

اتقزهد

متا



٢/او يد

صد رونزماد هفز

اسم عباتودر

دلنوا نا ب گفتنامه

ا درگاتا بود مقبول

س نام را حالهر درون

س سوز خامشرجگر ره

تدخامه

و

تفر

اوس

ر

اوس بود تق از م كه

كمااه ش خواهگر

منا از صد درد و غگر ك

مك كاا تا توان

مكا را بدخواناك

اند

از

صورشبگذر

پرس

بجس جا باصفدر هو

مگدان ه راز هر وحدت

ج شو محبوشاكر خالق

س پروان ا را ب دمرغ

س شهباز غافلترس هر كه

بالت

و

هوپر

در

بازك

پرواز ك المكا عرتا ب

موعظ نصدر

بو چحال خب حال ا

بو چ احوال كدا نزان

جهانفس

در

را

نشناخخود



٧٣

/حقيق

اف دآ ا عمرحاص

خ

ازكثرز

دامنفشا

سلطن ك طلاز در وحدت

ش واص حبتشو مجرد

ش كام معرفدر علو

دمرده

شو

گزند

بند

ند ترا پ متا بگ

دكتا

ناكسا

از

خا

ش

نش وا د اهادر

ابد وصا گشت گدهر

گردد اتصاتا كرا مقبو

بص داند چپرتو حسنش

ابد گه خرمهرطالب

عقل

جا

در

رت

شدرا

شد سرگردا سودادر غ

ا نداند رراه د كجان

ا سودغ آر د بك

و بهشرضوا هستند حوچگر

اندر غافال كنش د

كس

هر

كز

ا

دارد

او

ا نگردد ناز در وحدت

نش ح قبو در وحدكهر

نش صاد د اهادر م

كثرتس واحد گشآنك

در وحدتس حكمتكارها

متجاگشته

د

قاافعا



٤/او يد

با پ اندر هوتا زن

عرش

فر

ان

ملاسم

تا بسم ا در حكجمل

معمور خداس مومقلب

ازو برجو رواسيج چهر

آب

حور

كوثر

رضوا

جنا

د جاودا واصبر محبان

جرعكنكر

جگو

خب گرد مسزاال

رمو از محبانگر ندان

فرو د اندرو عشآتش

آمد پآسما شاعشق

م برتا شوند اهل

اااشت

عاش

ش

ا

گما اه اندر باطباط

ا شو ا از حكمتاخاك

شودا بود كرا عشهر

جما بك بگشا نظ جاچشم

ازكما حسد غتا نم

خرم

جملروز

ا

اوس

د اوس تو نكت كنزكن

اسعال چو نو از ذره

اس خرشوق عالجملة

ر وج مهتابسقرص

خ گردد زش مجماتم

عشق

وحدتراز

از

اظهاركر



٧٥

/حقيق

كرگلزا ر و فردوجنت

اسم

مسماسم

اشاز

نشاخود رود ماند مسم

صفاس اه كعب وصلكو

درد را دارالشفاس دالب

مكرا

صور

حس

جما

كما پ معااز كماالت

اول

خداون

كآخر

ق شا و ه السرسعالم

العال ر المخلوخالق

آفجا بست را تخا

حرو ا نقط شربخوانگر

وقواب را حرهش س

تجل

رتا

بر

آد

بتاف

اف او نو از پرتآفتاب

ور و قدر از حكمآفر

ر مرو صفما كعبة

ااوصابذكر بآفر

اقا به بركوآفر

بآفر

نو

تبركا

با

با تالطا خل بآفر

تواك س خاطالب

تواج و دجسسالها د

ماس تو منزلگاكتا سر

ماسهمرا ت همت عشق

چشغمزة

غما

شد

تو

م



٦/او يد

ساز م تو سوز عشآت

عشقغجز

دل

ر

چار

س

س چار تو عش دهمچو م

ا افتاد تا برخسارتا ز

ا افتادآفتاهمچو نو

عشآشنا

گشت

تو

شه

تو گد در آستاتا شدم

م

درادر

حضشا

ما

مختص ناوز از ددارم

تس هجراآت دد جان

تسا و گ آشفتدهد

م جاار و جا تمن

م او درماخستما م

آندا

خوشا

ك

عق

نط

جا

آرد زبا دلبرادر ح

رف جانان در و جانعقل

رف مردانآ ا سالدر ر

خ مطلو در ر مطالبم

خمحبوشتخ د شدزا

شاهاشاه

ط

انق

اس

و صفاس از در صدقدر هرك

او اسرار حقسطالب

انمكانس كووال

فناس شر هال كل

اس و گر ان عال شاچگ

اول

انا

اراا



٧٧

/حقيق

ا فرما جهاپادشاهان

ترالن

گش

مو

ر

خطا

آفتا ز پردتا شود روش

فرا از آ قطرگر چشم

ا ذوال مانهمچو خضر عش

گشتم

گدسالها

ك

ا

اس ب رتا برد جانم

نمره

قا

الحاجا

ماس

اس مقصود مقصوداجمل

كردگانباشد رهنمگر

روزگا كام ب شود حاصك

اس عالحال شاهد عالم

اس حاك حضر عا ربا

بگذشت

دلسالها

شك

در

دوس

اوس شك عالسر شاهاب

با بندآستان دمقبالن

با تابندابد از طلعتتا

زا مو كا

حكمت

صنع

و

پركماحد

س نقصا را ر پاكذات

س را آسا تو بندد

حرا و عقي د وصالب

ر اما تف قوااز

س ما بند مسك دارپا

بمرد

بت

زند

عمر

ز

س



٨/او يد

روالمعراله تو دد

بحعش

تو

كشس

ما

نو

نماس حاج قبلآستانت

تو خواهد رواس درد اگر درما

هنس عق و دانفهم

آفآف

صد

ب

عق

هفصل

درتو

اس كب مقا سلطاعشق

جداس ا از هميكب

س سرور شاهنشيكبر

س آگ از پادشابند

ا آرد حشك اندكهر

پهم

بود

هند

و

سرفرا

اد دد با تجكهر

جا بود ه دآفتاب

ض و

سار و ذكركار ما جز مدح

واقكه

ا

اسرار

س

او سادرمار درد اما

اوسپروا دس را پكه

دلس صاح مسك وصلكو

منزلس مبار آ انزرب

زنا ك عشق در راروم

راسقوتا

بگش

زبا



٧٩

/حقيق

كاصحا شو ك آن نمن

د

باش

ا

خوا

كر

اسل ع ننعمدر

و صبحگاتو صب ب منوا

وصلك

كعب

اربا

را

سبآ

تو

رخسار

المثا

بارگاه

صدر

جهاوا

اس تو سرم سودسربر

اس و تو كا درگاخا

گلشنس جها از خاك كي

روشنس از د اندرون

موا چشم لعلجام

ز

اوا

تو

جا

ما

دك از س رحمبو

ا و كرمه از لطدارم

مر دوا آماخضر

مر د تو جا جا تمن

برالرضواالرحمعصنعاشدعاشق

ترسدخت

بود صنعا كآ اپ

مود پرسب عشرا

عال ملكفر ما بگرفت

بدور خات فطراوز

و زار م چو آ سر كفرسبسر

چه

اتا

بود

خواهد

كردا

م



دي وا/

س مستور از دلبراراز دل

خا

درد

از

غ

رنجور

س

ش تا چو م باطچشم

ر ش خ از آن رضواروضة

ن ه و رهبار اس مسكنم

تقتر

كرد

ه

و

تر

بد د صاح ر معپ

دانندعارف

و

كام

و

بد

با ب دادزهد و ذكر و طاعتم

نزا هرگز ز مادر ك ممثل

س هس قرار ساعروز

هسار اخ وصال

درا دورس ب رازقصة

نالم

پردازچند

چند

ا

سجواه گر بد عبادمن

ربواز ر مر آخر آن

ض و ف

كرواندختر ترسا مرا د

كمال

خاز

شت

كرگان

پرس طاعگر بد عبادمن

نجس م از دروزهد و تق

عشرا سر ران گشته

عشا گا را كردشتخ

شد گرداآسما چرمثل

پب

حاشا

سرگردا

و

شد



٨

/حقيق

از حد گذش درد درازها

گكب

سرگذش

درد

راز

ا افتاد م ك كارس عجا

ا داد پرس كفر ب بد

حراحو زهد و تس ذگشته

هپز

سودلحظ

صد

خا

دگو سود فكم بسن

تمنآغ

دلبر

دگ

اندوختگرا نظر از چون

سوخت آت دعاقبت

الرحمعشبستمحموموالنالعارقطمددر

اساومر گلشصاحب

توگلشن

اسرا

خداسد

وحدتس گر راز اهگلشن

كثرتسها اندر دروننكت

كرا شرح ح معن

گهربار زبا الفاظنط

اختال ا شم در سن

اسراگفت

گزاح

نبود

پرور بو جا كز نطنفهر

گوهر بوم چومتق

گلشنس شرنقط حر نطق

روشنس در معهنكت

چونكته

كتابها

در

افت

خورمث

فل

برتافتد



٢/او يد

تما مع شرگر بخوانم

گردعاقب

محمود

والسال

الرحمعكلباالهماموالن السالهعمرسال

بر

كنزداحكمابتدا

كنرا وال ر حاه

المكا الملكسمالك

االنساخال

جهاخال

نو آرد ب طوفا كمس قآن

دارد ز رو را زنداخا

اوس ر از ورنآفر

اوس سود كسابر سر هر

ذا خاله السراسعالم

حالست

بشاهد

انوا

صفا

سر ض بر جملواقفست

و بعس كو سي خدآن

ا صد ز شم دارگرچه

زبا بگش چ سرحافظ

ناداانساشردفصل

س مرد راس رساعكفر

س راس ز اه ر رواكج

ما رو فك ك رااو عكفر

د مال افز را علناكسا

افتن عل را رواكج

كهرچه

بافتن

بد

بافتند



٨٣

/حقيق

س را اه رسفكر باطل

جهآ

مقبو

آ

درگا

س

اسش ان مركفكر باطل

اس پر پش ك اس پروان نآن

كرا د شد ب ادهر

حد

د

صاح

شد

دفصل

انساشر

كام

دگ ضد ه گشتماكفر و

بص و اه احو كآنچنان

ما تر شهو ترا عترك

را گردد كماد مرد صاح

ش مظهر ابوالبشر چون

خو

وجود

آگاشتاز

ش

س ا غ رر حشاك

س و جا از شرا وحدمس

ا كارس در خورد آ سخا

و سب و صرابشكند جام

ز اه حقساه مرد سالك

زناره

خل

لطا

اوس عابد عبادتگاگوشة

اوس رهبر گمرا احوشخص

اس او قلو طاعخانة

خداس نظرگا كانسا

بو انسا پرسعابد طاعت

عبادب

جاه

بونادا



٤/او يد

د مرافز كعبادهر

وصاب

رحمت

مباار

دلس صاح نكت روا

منزلس را صد هزاراقدهر

تما مرد راتو عز

ف

برااز

درگاه

سال

عاشصفدر

معشو

در عاشش روز چند نال

عاش گ طل دلبر كوص

در اه مردسس مرعاشق

نامرد مر بود در عاشك

بنهاد در عاشتا قدم

آزادشتگاازغ

س عاش پنا جا شاكو

س عاش گا تآستانش

ما نس سرمعاشق

جا تر معشوگركند در عش

دوس محبو آمد عشبندة

بدست

تا

پابو

رسد

دوس

جانگدا سوز معشو عاشعشق

ا باشد جز چ عاشچارة

خاستس معشو در شوعاشق

راستسمعشو قو عاششر

سلس لعلوانس آب

ره

جاندر

خون

فدا

س



٨٥

/حقيق

دود نكرا كز درهر

خو

مراد

از

ماند

نو

همگنا دلبر ناز و عشوعشق

زنند با سوختگا آتزخ

س را جز درد دلبر كاعشق

دره

كرا

بود

كا

س

ا در ارر عش امن

كمن

باش

كاندر

شما

در

ا از اش شمگر بنالم

فرا دبسوزدلها جا

ي

8 وف بود ه جان

صف صاح آرد ددسهتا ب

نشا دار عاش دا كمن

نباشچو

جاار

فشا

س بندو مع در راعاشق

سند تا ابد پ حسال

ا دار از عاشگر دم

سرفرا گردسالها در عشق

سوزنا عاش جا آتعشق

عشعاش

در

كرد

جام

چا

ا ر عاشقانسنور چشم

داند پ جهااز حدوثات

فز جا آد بلهو

وفدار اعهدتا ابد

حد گذش ا صنآانتظار

٨

.در دستنویس یا جاني نوشته شده اس.



٦/او يد

از حد گذش بر تنآرزو

ادل

غمز

اوسر

غماز

كاندر ناز اوس بگذشتمد

با ح كاندر باش كمن

معت در گناها نگرد

سرگشتاگشته

عش

در

بتا

ا روحا از غ البافار

مراه

سز

آ

جانا

كش

كش جا در آرزتا ب

ا از درد شمبنالگر

اشكبا ب دبحر گردد خون

در ن درمان ن ز رنجومن

زر گانم گلرنگاه

درمانست

درد

رنجور

ط

دارد ع خاسنههر ح

ج اسكندر آمد جانآ

از ال فراق كشتعاشق

درد دلبرا درمانسع

صهر دم جاهآرند جف گر

جفا

صاحاز

دلبر

خر

دراه نبود بادا هركسن

ا درد حسر دا آتعشق

ا نگردد دردرا كعاشقان

همچو در فراقگر بنالم

نامث اندر ح كن

آه

عاش

از

درد

پ

د



٨٧

/حقيق

نبود ب از درد و غعاشق

آشفتعاشق

و

گ

شدا

شد و ناالدردمند و وال

سوزنا گشتتا بدرد دوست

پا آفاهم ا دساشسته

دمن

آشفت

ا

جامطلو

نشا او دار دااز فرو

فراققرارب

در

قرا

ا از دردچش زهر حسرت

آمدس درمادرد دلبر ع

آمدسكسا جملهجرا وصل

پس وصالاشكر

پس بركمالس و عاشعشق

عشعاشق

با

محتر

گردد

را نبود قلدردمند عش

شناسد ناكسا قدر عاشق

رانند زبا عاشا برس

جو مطلوبس ك دالراآن و

نو افالدارد از مهر رخش

وصلباغ

گلشزا

اس

اس روش از جمالچشمنو

روزگا نورس گا ظلمگاه

قرا نبو حسرتا دردا كه

وفار دسدكدر

وف روزگار وز عتاب

اندارم

از

حسرش

فرا



٨/او يد

ا در اشش روچند نال

مسعاشرند

آمددا

دردمند درد دلدار آمد

دوس اندر پ م سر رفرق

دوسغم سر تا قداگشته

دردمن

ز

دارا

صفخود

كجخسرو و كجمن

افتاده

جدا

ازاتا

اوص

قرا نودردمند و ب

هنوگر ز دلبر صد جفا دارم

هنوار عهد اودر وفا

فشا نگردد جاار بهركه

جها سلطا بود مقبوچو

راخاك

گشت

مار

ف

خ علم از نكتتا شوم

س مدار جدا از وصمن

س مدزگد روز حسرت

اارس زندعمر و دولت

مدا سر از پهحب

گدمن

ك

ار

فت

فد جان س خوندر رهش

وع جد حتوح

او دلدار ماس ك شاهسشاهد آن

ماس اسرادانند خال

شرشرح

جز

ما

اسرار

س



٨٩

/حقيق

سار بآ ما جزشا

راهركه

اندر

ا

رولنگا

رو و بد رنگا بد فعدر پ

بزتر بود از فع پاهركه

ده و مقصود حقسناصرش

رجمله

مقصودا

اوسمقصود

اوس اثباا هم و اعالم

كه

هسهركرا

قر

آنجنا

آفتا ز نو بذره

ملاسما و ماآفتاب

در دور فلتا ابد سرگشت

**

پرس آت صد علتسمنبع

مومقل

طاع

مسجد

اس

گر

لادرا شربگگر

ش ج كف مقاآن

سوختآ س ككرهر

افروختشه انآتش

س ر باط باطفكر

ك

دفر

اه

ز

س

پرس آتروس كو ككهر

كمترس از س بل انسا نآن

ما پ با شو ك رنداخاك

بما رندان پ خارو ب

اد و خرو ف هسككجهر

اه

تو

همگر

با

بگو



دي وا/

**

برغبت

عابد

س

طاعتس

راحتس جانا را عشاعاشق

ماس جانا ما رغبراحت

ماسرا در د عشق گنج

سرم

پتا

در

استغن

اوس

اوس سود سر تا قدبر سر

فروغ

طلعتاز

تابند

ما بند جهااو شهنشاه

طس حكم افارغ

د ن افز درد عشتا كه

ماس جا كاندر دروآتش

ماس صد درد و صد درماراح

نالهر

اكرا

ف

ساد

س فرهاد اندر عاشنام

**

رااهنگردد احوشخص

شا بود مقبو احوشخ

ساز فلس وگ گفهركرا كه

آاسناك

خبر

سعلد

بص ادرا چس رفلسف

نظ صاحم شناسد چون

ند بكا نظر ن كمامر

ا شناسند قد خاكساران

پا شو در آستاخاك

تخا

شو

ابا

اه



٩

/حقيق

**

شاقرب

ب

اجتناعم

حجا را شرطس راكانزد

س نو جا قو شاقرب

س پابوست شهركس

شاقرب

ك

طل

پ

شو

دا

دام دار منصوسر ز پا

حكانزد

بوند

حرا

ح سرگرداها جملماب

دانند قدر را ♣... راكانزد

رود گردد تبا ك ر هر كه

**

بود خشو حهر كرا در راه

فطرتس

اندر

رس

خضو

عشرطسخشوركانزد

ك و موسبود گ

ج تا طل ك مرداقرب

باش

غچند

با

د

تن

خ

د خشو ب بنددر خضوع

بدرگاهش

قبوتا

ركو

افتد

**

پس را رها ك غفلخواب

بص در جهاماتا ن

دار شدارجو دولت

♣

اس

شده

پاک

دستنويس

در

قسمت

اين

.



٢/او يد

دار ش بگشا عاشدد

اندوه

از

خوابگذر

ر

آلود

مقصود ر طلدا وقت

س آ و خاكسآدم

س ر خوا ا دمرد صاح

**

پرس عابد طاع هعاقلم

عشقمست

كف

در

جا

الس

وجودار ك مس چبا

سجو آر اندر ركوعهر دم

ش پا چو از خاكفطرت

ش افال ن بر فرمتق

پا ما اروا اندر ذاهست

رسن

ما

جها

هساز

با

ا زهد و تسشكرها

سرفرا حرا در ركرد ما

**

د و خال تقس را مومنان

ر و گزاد و تزفارغند از

قوپاك

دامانند

پا

مر

در بود مقبو د صاحآه

آف از جافضجفا گگر

مخل بد خوشترس چه

وجو معبودس شاهد ك آحق

اندر سجورا شكره مهست

هر

سر

گوشدر

صد

سگان



٩٣

/حقيق

س خان قبو دد صاحم

**

بلن هم همتس كاعشق

عاشعشق نبود گزن را در

س سودا ب عشبر سر عشاق

عشكهر

قدر

ناك

نداند

س

خداس مستا عش آسرخوش

گرچمحقگ

شا

ان

اس

نبود هر زبا عش زباهم

مخوا عش حناك ه

**

نخسبد در غال معت

خال اهزند صد گردگر

معت

مرهمس

مردكا

با

مدا مرداد ا معت

شسچو مشرقلدشرح

اسك گرد برندزگر

عصاس معجزضا كد آن

س كو مردود خد فرعونسخص

اآن

رالموم

كو

درس

غمبرس معجز ذوالفقار

**

ا آسن گردوگردش

خواخورشاندر جندهر

حرارا گشت هر د غفلخواب

غفلخوا

مقبوس

اما



٤/او يد

و فلمد خورابر

خمجملگ

در

نم

افشانند

شما نا آناز برا

بهركا بود ادر خور مردان

ا برارند د چو پختنان

رحمخوا

صاح

دركشند

دال

گ چرا ز آ پختنان

بخورندگر

قندس

شك

**

طل برادر آبرو از حا

طل رون تو از آك نا

بو ز صال رسيآبرو

بو روشنپاكتر از آ

غم

و

درد

از

آزادآبرو

ش

ش زاد مرد رسيآبرو

دلبرا شد كمايآبرو

جهاا آبر فدجا

**

ي ت چو دلدار عالاز همه

داردلبر

وفا

تار

ي

وف اندر عهد تو دار كمن

از جف م كن چويفب

مكخوا تو ب مخواهن

مك را را رس دال

ت بدخوا م خواهن

م

آنالچند

درد

ز

ت



٩٥

/حقيق

**

صاحگر

درتو

د

آ

ز

ز آ بودصد رهز ب

س آ كاندر درونهر دل

س آگا درد سوختگاآز

آهر

كز

ص

شپار

ش چار بر آ آعاقبت

چارة

دردسچارگا

آ

ا درد نبود رو مرد صاح

**

شافال ن از خامعرفت

ش پا مع ب د صاحخاك

صد د صاح درسمعرفت

در

جانسگوهر

زك

هن كا ط درسمعرفت

گه شو كاا دمعرفت

**

دوس اندر پ افتادتا چو زلف

دوس سود هرگز نرفاز سرم

زلفحلقة

ك

آ

دا

بالس

مبتالستاب در دمر

عذا گ آ دامگرد كو

غبا باشد اگر باشدولت

ماسشاصبگرچرزلف

ماسادولبوسپ

**



٦/او يد

سار در سر ما جز هوا

د

آشفتهر

سدار

گار چارس هر كرا كه

بسوزاند جگ حسرآتز

حد گذشاا وصآرزو

ا

خواهبعد

ك

گ

سرگذش

ار حسر كز داهر دل

♣ ش

دآگوهرست

ن

سن

خار

ش

اوس دان جوهر معرفكان

بود مانند پوستا شناسا

بو حكم جملنآفر

بوم را قدرهر

متر اسگر ك را ازهر

اآن

برترسهزاراص

خاجس پا روآنچانك

و خاشارضوا باآنچانك

آرد زباشره معما گر ا

ا بود كرد مشكغا

سد از بهر صاح سخا

هركه

غافلترس

نا

سد

**

نفس

كهر

هفمت

اسك

اس گوه اندر معاهر

گوهر نش هر خاكستخاك

♣

زخ

معناي

به

ترکي

لغت

.



٩٧

/حقيق

نش زرم ب هر آهوزن

معاهل

خا

چو

را

كن

زر

را جوهر كن سن كالجرم

نطد ب زح كاهر معان

تت حاج چاسرارسنو

**

كپرود جا باز حرو ن

د

براز

حجارا

پرد

ك

س د پو حاز اه چون

س د صاح رسا

كنرا خلوتگر درون

كن جااز اندر دروص

بو ازهر تصور هر ن

آعاقبت

ب

د

سازتو

بو

**

م مرادس را عشمرد حق

بود گر باگر خل

بو خردمندا مراد بعشق

بو بود خنداگرا عشهر

عشقاهز

نالش

ف

اوس

اد

اد اوس ب بر دل عمارب

ق سلطا عش دار كمن

ناب با عشعاقبت

**

شدزا دن در سن كمن

سوزگ

چو

گ

سوزاد

شد



٨/او يد

رهبر مطل ذا بسچون

جممعجزا

غمبر

اد فرا فسهر زبانرا ن

ا سوز اشس را كه

حسرتس گر ز دادرد جانان

سوختن

در

ب

ج

طاعتس

راز حا حسر داسوزها

گفتوان

اگر

وصااب

فرهاد و حكا

وگن تاا آور ك رنج

رننابرد هد گن بب

س ان د ه گنال

مجنوكهر

صف

وان

س

دارد خب از سلطنخسرو

فرهاد هن مردبهر ش

رس ب و سوز عاشعشق

رس ر ترسنددهر

عشدلشادسا وص بچون

فرهادسچار

درد

ساز

عش

جانگدا عش هسكجا كهر

سا پروان در آتش رخو

سراسر نور ش را آتعشق

درو مستور ش عالظلمت

جا آ عشهقصه

دكهر

ص

كند

آفابد



٩٩

/حقيق

سفرهاا دو و حسرآه

عاشق

ب

ج

سفرها

م فرهاد اند هسچهر

ما ف همنس آز

كنا از خسر بگرفتدم

انكتا

كوهسابه

جبا سنكف د آبسمثل

آمآرو

اتصاابك

ماندر آم عجوزي

م زد اندروآتش

كراف نالهزاراصد

اد كر مرا بر نام

نا شد آ مردچند روزست

بگبه

افالس

ز

د فرهاد زما بش چونكه

بگشود زبا سرد آورد هآه

م جا از بر و حسرآه

م سلطا ش عالاز هم

حرام ب زند وصالب

عمارب

ساخت

تما

نامد

ساخت عمار ببهر ش

درباختر ره جااقب

كاد ب چ گ بدخوافعل

زا آ ر ب عاشالجرم

ا بع حرامسم بزندگ

آ

خا

آغوش

ز



دي وا/

قرباجا منباشگر

باب

وص

ا

جا

حالخون فد جاندر رهش

وصاخواه ز روز حشر م

از كار خ بلن گشت مبخت

گشتچونك

واق

اسرا

از

خ

حكا

مجنو

د بند در اتو هسگر

زند شد حرامياز جدا

ر د جانا تا ب خود كترك

ك ه ز طع فارتا ش

فد ش ك طلدار منصور

نم

مراداتا

از

نو

شن گو ح ح با حسالك

ر شو طل كشناحق

طل جا جاناسوز اندرعشق

طل درد را درماصاحمر

س عاش كو صفا مومرسم

هستر

ذا

عاش

س

نباشد چو مومرسم

د ا كند نب هركه

شد و مجنو آشفتعاشق

شد افزودل بدرد

ندارد عاش جز غم

مجنو

كدرد

طل

گ

عاش



/حقيق

س دو از درعاشق

مجنودجز

زغ

رنجو

س

د فرا افز در عشعاشق

ا نگردد اش را كعاش

بومجنو وال ككهر

داغ

ب

افزودل

بو

اس آتد ب عشدا چون

كاهرچ

ب

كند

خوشسم

ترا صد عز و ناگر كند ل

جانگدا سوز اندر آتش

فت عشما فدا

فد ما ما جا جا ل

س روم كند بار كاهرچ

بدرد

مجنود

دواس

ش سوخت ك طل مجنوآتش

شپخت ااندر آتسوز

شوان اعش اگر بعقل

شپروان ا ر شم بجان

س پروان رخشم بكهر

آشفتعاش

و

وان

س

بو افزو درد فراكرهر

بو مجنو سرنام اشرح

**

س غواعش اندر بحكهر

س الخا خادرگاهبن

واقگر

مرد

تو

را

ش



٢/او يد

ش آگاشتوجود خاز

طلهر

گر

اك

ك

ار

ك اسراواق رشتخو

دها بداك ه دم

دها ورا داوري

كهر

رهبركرا

رسو

نبود

بوالفضوكند آ يناسز

جلوه

ز

گر

بگشن

غبا

د

گردد آشكا از اخالدولت

مك كاا گر توان

مك دگر زا گشكر خال

ج اخالشتوجود خاز

ج خال رو حضربعد از

**

ما و ر ما و روقلب

م سودبهر تس اجملگ

كد آرو جگر را غرق

كد خوا را ترشتخو

راكفراشبگذر از اند

نپو

قبتا

از

ر

ا

سار از ا غافنا پ

سكا ح در را حاهل

خشا مرو ا غاف قدي

خ در را سرنگونماتا

كچا را صش انكسوت

ا

عزبعد

س

افال

ك



٣

/حقيق

مقا رحمانس عرهر كرا كه

اورهنمو

اما

باشد

ا

**

شد خرن آف اوچونك

خر در رسد هر منز بك

خردمند

طلرو

كا

شو

ا

متا ب آستانسر ز خاك

خردمنآن

ك

شا

ان

اس

خداس و مقبو خلرهنمون

**

پد برخوا با كقل

خبا لد معلتا ز

ر ك را تف رحمسورة

صاحقل

تا

را

درد

ك

ش آگاشتاز وجود خو

شا اسرار كنواقف

ج شو اخشاكر خالق

ج خالآ اخوا چهر

**

شرسوزانم

طاما

دفتر

ر

رذا شك شرتا بخوانم

س اثبا هس را مفهوذات

س ذرا صانر ذاتغ

ا درگا درگهس نهب

ا آگا عالمس كوشاه

رامرده

در

شو

پ

باند



٤/او يد

با زندزا تواچون

**

س خان كاندرو جاناعشق

سران داپ گنج

بوا پ گن جاناعشق

دل

كاكو

گن

را

بورا

س ش قلران را گنج

كاس

بادا

د

كز

ت

س

خداس رحمان عرشس مقلب

استواسالعر ع كي خدآ

**

همزبا مو ب د شگر

ما ا او ازفض گما

نمن

دل

گرفتار

دربند

كاهل مرد اه زباه

ك موس ب چو زبانهم

رطا از فعفارغ

ر ذا زبا ه زبانهم

لشناسم

خارذ ره ر

زبانهم

ه

زبا

ذا

ر

ر درگا بند آابنده

**

ش ادرا واقتو اهگر

ش افالغ االبافارغ

ك بد ان قو فعترك

تقزه

عباد

كش



٥

/حقيق

ما شد و عبادزهد و تقو

ككه

را

س

دادمنه

ا شتقزهد معادت

سرفرا گشت خوااما

**

ناكدهر

چ

را

داند

م

بود دمساز مبايمب

حالفلسف

را

را

س

س آگا م حااندروز

ظ و بخلسعل اجاهل

د حس نكابكا

دد بود صاح بالبته

كاه جاهاموزد بتا

كاچون

تو

مع

مي

نو

د نوب نوا را از تو ب

**

ار ك را را خاشتخو

غدار كي فكر دتر

آن دلدار با شوبا هوا

شخا

را

آدر

گلزا

با

گلزار ش آ باخوشه

خار ش رختادر گلس

جمطلو ا شربكزهر م

ج محبوآ اخوا هرچ

ك كوثر نو آزهر را چون

هزارا

عقصد

مدهو

را

ك



٦/او يد

بونسا سالكرا كهر

محبوعاقبت

جا

جا

بو

**

ماسوسگرهمشهوحرص

ماس سرمس د كافر

كهر

كجا

د

كش

كش فكر باطبارها

مرگر

تو

در

آ

د

مر

مر باط مش باطشخص

مگرا را ران هر دل

مگ جا را مقا ظلمكنج

فضوبند شد در بنكهر

د قبو ن د اه

كده

مقبوس

خد

نو مرادشد ا نوب

**

زبا بگش دوسشرگر ز

ا قرنها دار ساله

جفبار صلحظكند هگر

جفا

حدر

م

وف

د

س را وصلكرا با كهر

س آگاشت گز خ اسناك

فتار بالس را گ زلفكهر

مبتالستاب سالها د

ن ازسر زلف دار كمن

طعن

بر

ن

گلزار



٧

/حقيق

**

زلفا

سر

هم

سود

م

مالماوه جآستانت

توا كاز خدم دو نمن

توا دلجآگاها م

روعقل

و

د

و

ب

بسپرد

تو

ا بردآستان اصد مرا

كهر

كز

ب

شدتو

شد صاح كح پخاك

باشد مرادن را كدد

مبادار ز ار نواب

ده تو نبود روشب

اده ف ب حسر اا

**

ا سود ازغ دارداغ

ا صد سوزا سوزآز

س را را سوزهر درون

س آگا د از صاحهر د

طل دصاحاتو مرگر

حضرد

بگشا

كام

طل

د صاح آ شو در راخاك

منز با صد هزاراتا ر

ما پا خا ب شو رخاك

كما صاح هماتا

**

دمثل

تو

نتخ

افال

س



٨/او يد

س باعشق مبسوزگر

عشقت

بسوز

آت

سوز

ز

اس

اس غ ك آتسوز

كنزا كز تو آن نمن

كنا زاتو اا برنج

زارگرچه

م

ن

زار

ت

ت بار ه بندتا ابد هم

حكما دفصل

نورسروح

خا

ظلماتس

بد

حنها بو بخر

ا اندر فص جوهر گشتسنگ

و ر داند رند ك بجوهر

بحرگاه

گا

كش

گا

نو

چو روتاب عراز فرو

**

گن گوهر كا كابحر عشقم

رن نابرد مازگنبرد

ا آ خضر ه هبا منست

هرك

آب

نجاكشد

ابد

طل ك مردا راگرتو مرد

اداه ح در راتا ش

ج جاناناآشنا شو بعز

هح

شو

خگان

المست صراقس تحراه

بگذكه

تر

زو

ند

ابد



٩

/حقيق

ك آگا را در رهشتخو

راكه

بد

چا

در

كند

ك

چنمناظرة

در بحر كه غوااگشته

چنتا

بهر

و

آر

سخ

چنگسناله

گر

و

ف

ادز

آا

نال

د

د

مز

دگدو هرند و ه مناچون

جگ خونس بح شگفتن

سگاندگر از هدوشاهر

س را رازها و خانهر

گرس و قا را كر فكچنگ

حانا

ز

سودا

را

گرس

ادارد و نال فغان

دلنوابخ بود مقصون

سرود وحدتس هنغمه

كثرتسنها ماجراغ

اد آرد در نو اگر فنا

صاحآه

آ

از

درد

دو

ابد

اد اگف صنال صگر كنم

ادگ بود ف نالها

ض و

را اه ذوقس اه مسامع

ا هزارانسبر سر مو



١/او يد

از سرو زماگر جدا افتم

درونم

پدر

جز

نبوشا

خوشترسااد ما ف ناله

ما را رهبرس عشمطربا

ااد و فما سوزسكار

رازها

ما

جانگذاعش

ر دردمن ف هنكته

آروز

ك

دد

گردد

پسن



مستزاد





اسرار برآم كاش خواز پرد برآمكار د دلبر طناز كآن

شد نهاگر شامقصود ع

لحظي

نظ

جماالطاكرد

طالدب

او

برآم

دار

ش خود نگراه آدنبر ط

چو انوار برآم عشادبر تج درآمد باز طور مناجات

ش جاني معشورخسا

آم جبار ب از نفخ ك نطف حكم كرد نظ مدر س

زماس شهو من

اقباازحشمصفماسگشتگه

برآممختااحمصفبگ

ش جنامرشد ب شادر عرص

زار برآم جناعقواز دان ازحكم آمد حسوسكه

شفغا آك انسادر صورت

ستار برآم واهصفخود ب كالطا مخبرداشته

ش كنااز رح ر ك همع

دار گرفتار برآم آبر حل محس رو آ زدالح اندعو

صورت

معاز

و

ش

زمان

منصور

ار برآم ب مسادر ساخخو را ب جها چشماخوناب

شكشااز باد تو خانهم

م سزاوار بر مجنونبر برآمچنو وط لحظهر

ش استش در كسوت

گلزار برآم ب آشفتخود بلب كرد ز جها و گلستاحار

رونا

فردوز

نال

زنااز

ش

چو قهار برآم فرعوبركشت مشرخان و دمس كموسا



١٤/او يد

ش كنااز طف چو طف سال

گفتار برآم ب ك شاهد عالآ خو اظهار كند كثر كخواسم

ش جهاسلطا از وحدت

ار برآم آ كالمن حچشما دلبر دمساز كآن

شمقصود هما بو نگرابر



غزليات





1

دا كن اله شر كخواستمي

كن فد صفات بشت خجات

كنكن اسرانكت زنگر دم

همعشفرهاد

را

اه

صف

كن

رد متا

وافص امج الجسوا

كن زر حك مكحاشا

شدآستاآحضربمعتكچون

كنجاتراگنباشادشر

خل را بالمل لمزن فاگر

خسرواب

مل

كنگدرجها

رس ناپبتا روز رستخ

كناد گ ق ازح شمي

شونم خص هماگرچ جهاخلق

كجا التجا كن دوسجز آستان

ح ك طل ز درد دوسدرمان

درومتا

دل

درد

دو

را

كن

2

ان خت عال كو شاا

اسرار اوقح ا واقا

گرسمقصو ت لعحرما

رهنم لس د اگرچ رخشمع

عشآفتاشتجمااتابنده



١٨/او يد

ان شاد نوربخ

كمجموع

اگرخصنا

م

شون

التج آر تو آستاخاجز

تس جما جان قبل هجا كهر

خد واقفس دلحا تو واق

هدنقل

چتس

تحرمو

م رابرد تو س آستاخابر

در

فراغما

ش

تو

جهاست

در

گد ت در كد ما هزار گرچو

دوسرابحگذشهسچهاز

منتهبفضلد عاقبت

3

مق مظهر حي تدرا درا كه

كه

طاقس

هج

مقدرحت

فراا تو در وص غآتز

م عاد نگشتگداز سو ب

كر ز رسر برسد قدماگر

م بشار ز و دول سعادزه

هار دل و آخر چو اويتو

شمد

جما

هد

شد

تو

م

تسغ مسخ وجود ملچاگر

موشمعمو تعد فضب

رخخا غماز زلغمزچشز

م كرد غار لشكر پر فتندكش

غ چ فراش انآتمرا

اهسچ

توصا

محمد



٩

/حقيق

تسمقد انتظاجا جااتو

ب

خردرا

ب

كن

عزل

م

دل ر رخسارنور لمعة

م دول بتابد چراآفتاچ

رخفرا انال زناگر حق

مثب

خسر

حك

بود

م

4

خاك

آستاتا

ت

شد

تو

گا

م

مكال تا آمد دولبر فر

هجما پ رخفرا د گشتجان

ممامها ت ر شو برددل

را چو رسق هم ط راول

م راحا ا نف مباغاف

ردل

بسوخچنا

غ

رخآت

م شد از دود آا فلرو

تو در نظ جمادتس ومصباح

م ال مباد دور زفضاري

فراغ اار شد زل مچون

ما و بخطال نبود عج

و

دبمادرد

جان

گذشح

م و گنا نگردد جربرتر ا

خبمستس چ عشجازاهد

ماخان مدرس گشخانم

شا جنا شم ب شد حپروانه

م نباشد پنا شااز جنا

5



٢/او يد

او نور چش آفتا جمالا

لعللاز

مقصا

صفاه

سلطن تو تخك سمحبابر

دارالبق جنق ط صاحمسك

شهباشتاجهاخلمرشد

خابكردآنجز

التجآستان

اسرار مك افش كثرتادر م

وحدت

رراز

تنگ

شدار

خداه

سو چگفتسر خد رگان غافل

آشن داند نور شرد كآشنا با

قناداجاههشوردراز

ز داند صاحچ روحدس

ابشرخومشعشقاغافل

اورمكرحنشرچا

د ترد خدا ب تو اه حكا

اسرار م مع عال بكند روشتا

6

آارطالب

از

رو

مربار

د

د مرب گلزار ا آشفتبلبل

نهادم

قدتا

د

عشك

دلب

د مرب او گفتار مدسالها د

دلپا ش چ زلآر بن اچون

د مرب زنار ا دتا ببند

منصورواالالحانگفتگرچه

د مرب دار تق اهادر

بخوانم

علتا

ز

را

اسما

سر

م

لد



٢

/حقيق

د مرب اسرار نادفتر سر

آتز

هجر

والفراق

غ

اد

د مرب غمخوار كاز كرمها

از ازگشتدا طال حچون

د مربدار دن بر جهآز

7

كج ي كج ما با شاهد احواا

و

حادا

با

ما

كج

كي

مجادازعشقسمسلطابندما

كجيكجبامواچشما

تراهدتمهماتندجان

كجي كج تو بادا عرصدل

ت فرمااء هما ترا شهعالم

قرباجانم

بر

با

تو

كج

ي

كج

ذوالجالقهكازاپادشاا

كجيكجباجمالطمعد

بدمثاازسلطاعشا

كجيكجباخلابتناجا

عاشقاچشنوجهاشاهاشاا

كيكجباارحب

8

جف مالآت مر سوخدرا كه

جف اتصاسيجد بكدرا

درمانس جملگ درد تاخ

جفا غ د شد خراب

من

همچو

دلشدهزار

كند

را



٢٢/او يد

جف مجاد ش ت جناگر به

جاچگونه

بر

محب

از

ب

فرا

جفما پپا كرد س كورا

بگذشح دل بتو چوجوجفا و

جف جور بر كما بود سته

آتاگرچه

هجرس

ما

غم

جف اتصاسيجد بول

دحق

گر

سوزد

جفاغ

منا

جف احتما ترا صب دولتسك

9

ح جما دل چش روشچراغ

ح زال لزع عما

گعشوكشد بال دامرا به

حخازلغماغمزچشد

روشكنهخصوربنظ

حجمااقبلبداگر

بهشبا كند قامتااگر ق

سجد

درهزار

ب

اعد

حدا

كج بم كجعال د نقاخ

عشاخ

مرا

كرد

د

حا

ا ارود ب دو عال نقاخ

حخا گرفتار زل هس ككس

دل جاجفا گر رسد بهزار جور

ح وصاد نباشد اگر بغم

رخآفت ب وار نظركح

هساگرچه

د

بگو

مثاجها

ح



٢٣

/حقيق

10

ز

محامشو

غاف

ر

ح

تو غ شدند ا جمال عاشقاكه

دل خستك مر وصلار شربب

ازمند طتو مر زمامك

عشرصفا

كا

خالص

دورا

ن ال كند مرا تر خفضز

تعشكمرا

سعاددار

شرفس

رز جو غ چتو دار دركمر

بجا وصاعق يددال ز

ق مح ش جانا حضربمگ

عش سا زجا مستو عاشاگ

آ ج چ وحد بادبنوش

كنحاگ

بجا

فدا

خا

ره

ا رفض مععالشود ز

11

نقاجما ا افكندوقت

عتا نا ج را چعاشقا

كر سخ بنمودنسوقت

مفترنداب

االبوا

ا د ك گو سخ ادبه

حجاء ور مفسالوه

ا ش د واحد مثاعشق

حبا او چا ما دجان

دنا جما چوعاشقان

اك

شوند

زمانغ

خوا



٢٤/او يد

12

نقاآچهرادتا

براندازد

دلبر

آفتاد فروبخشنودها ر

روشهغمكنچشمعشوة

خرا هندستاملصكنهندخا

اشمه

زلفنكه

اگ

ص

آرد

نا مشبگردعنبرفشاعالم

نگاكاباشچارمتدچاره

خواچشاربوآرامصبمابرده

اك گرد هآ باراش بدخو

خضاآرآاشآلود خ خودست

سوز عشا نبود مختلرنگه

شاانافتادآت دب از

رعاشقا

باحتما

دد

عتاد

حجا بردار خجماا معشوكتا

چمبنالد د گ ح جابلب

غراه دارد سرو د نا ذوق

13

نمازس دال وق كفك سجاده

رو

تضراز

ب

هم

حا

ازس

رگدازند سوز د همعالم

نازسحال د دلبر طناز كآن

تضر بعاش ناز آمد بمعشوقه

و آزس نخوطلزهاد چرا در

ق ح ب جهاما سشاتو

سخاب

تك

ازسمحمود



٢٥

/حقيق

بگشرگ تزلس مي

شساصد

ب

قصد

درازس

شهنا پرد د عشااز نغمة

سازس چ داند ك ادوار چطالهر

مع صورآ رخساردر قبلة

كعبطرهاز

ازس

نمازس

هجراآت مر دردسةسرم

عشق

حبا

ك

سو

درو

گدازس

14

رواسشا ترخوبا جملادر

دهاسا بكرمهار مجان

خرمنارا دلدارا حورسمجل

چهاسحالچ دار سرگشت دا

محنهزاراص

بامنسگجفجو

راس وفادارسجان ت عشطدر

مباسرما ك ا هم زلس

ماس چش نوربخجمال حسپرتو

تعش باز روا كردماعه

صفاسجان د بما عشابد تا

اعاشقان

عالهس

فراغ

افتن

ماجراس كب خش زاهداادر

ماال ندارسر ك ج حچون

خداسحال شاه ندار حااغ

15

س ن ك تو در زمانمثل

جما

تتو

ضنو

سر



٢٦/او يد

تاندر هو زن كعشپرواز

دمرغ

ك

ب

ازلفس

سر

زلاسرا نداش ا ككهر

سر خ واعق حاز نكت

عشسلو مشو د مرا ن دا

طكاه

عش

ن

سپح

كر نگامب ت چشتا غمزه

ت

آماس

پرو

سر

د اندر درو ك حكمتس چار

سر و ن فغا هسسوز فراق

ر ح چش مرد حس شاا

سر ب تو كح كتراز غ

16

گشتا

خمرجا

لب

چشم

ا

ذادارالخلو ت وصا گلش

ازمشرا تر مهمصباح

ناد ك آمد و خورهدنو

عشق

تو

نه

ذا

تو

بد

ممكنا گشت تو ك ذاصفا د

طرهراز

بتوجا

س

تس

سومنا و مسجد وگگر خانقاه

عشم مرا ا ك كن هشكر

النجاشد مسك تجنا درخا

هس بوكجه ت جماا قبلا

ا با ت وصاا كعبا

لمعا

مه

ز

لرخ

نور

ز



٢٧

/حقيق

ا چشم لبجا قطرو

ناظر

ما

دوج

منظور

تو

نظ

جها تو مشهود شذا ما شاهد

ت صفاشره ح چومحوس

و مما خلق از ال فراغگشته

17

جهانس شااز از روكاآن

پرد

اسرادر

نهانسگناب

ش كج كزدار ع طالمن

نگرانسجان د ردبر د

وجودنا چ ا هم جاللدر پ

نشانسذر احضر د همعالم

احوا ناظه شاهد حالسهم

كچندان

بگفت

صفت

ر

آنساب

پنها هميج آمد فا هميج

انس نظرا صاحددر

م و دجا س عشقسيسود

جهانس تو سودسر زل مي

سدار ال لمعن د

نظربر

مقص

عال

جانس

هس ز كبدند ر كجا

زمانسما س خدا شافضاز

شح كرد حاقرار ازل

گمانس ب مشر كس معچ اري

18

دعاشقان

دلبطل

ماسجانان



٢٨/او يد

ماس دردان طال نظرا صاحجا

اگرچه

هم

وا

حقند

مظهر

ماسابد افسان ت از محفولوح

نظرس صاح معمور خدا كو د

ماس همخان مون نگقگر حق

ن

كساسآشنا

ك

تر

ندانند

ماسگان كورس اه غافل

معرفافت

نكت

اب

سر

ماسران در د اسرار ازگنج

خداس اهه او سج ك دوسمقدم

ماسشاهان افسصف سر صدا

عش خمخان مستند هم حچو

ماسمان از ساغر كش انمك

19

مراد محبوبسعق يمرا ز دن

مظلوبساارس چو طالدل

دوس و محنفرادرد حسر داب

تحمدبب

ز

چنان

وبس

ش مقد در ازعمر و اج چو رزق

طللقا

كار

ك

ج

منسوبس

شاهد ذاتس رن كدل

خوبس منظ ك كا چشنظر به

عشكند عباد ح در ر ككس

مجذوبس ك صان رحم ب

ا د ك بخوا الدال كال

همقحق

ا

چنان

مكتوبساء



٢٩

/حقيق

ابد كا تو عش در قد ككس

مثال

بمگر

پردم

محجوبس

بگذ او ز هس در طلح

محبوبس ارس طلانهر

جا سا نهاد جانادر آستانة

به

بستكمر

آنچنانشد

جاروبس

20

كي

اص

بش

اگرچاوس

انسس

سنز هم صان حكم حكب

قذا آفا هسجم

...حكمت جملنگ هرچبه9.

ماس دور مرش ك نبو ختزمان

... و ه شه م عذرخواب10.

سلطنوراست

عالرهنم

عربس خو اگرچمكانس كوسرا

و برس وص اقبا داماگر به

س با اگرچ م زكفدهنم

شرفس سعاد رد زما

طربس عشر مرا چشآناز

همدح

سا

طال

و

ح

ش

س ع اگر وحد بادبنوش

21

صال صوه آمالماگر ز

زكا زگن بد حجازبرو برا

٩ اس

شده

پا

قسمت

این

دستنویس

ر

. لندن

دستنویس

در

»اس

حلبی

«اس

شده

نوشته

.

.نوشته شده است» سببی است«ندننسخه در.در دستنویس این قسمت پاک شده اس



٣/او يد

اوسحكم علاء اظهور جملة

ذاب

ا

جقشد

ذا

صفا

نگذشجا خود سلطار دآنه

ا شخ بساجهان در دحرا

معشوق بر عاش مرد ك باچ

ب

اه

خوشت

مماااز

كررگر وصلر دامب

برهاندت

سخ

نكباجمل

نهاد بود وجو بر در وحدح

نجاا خاخال اف كازآن

22

مصطفاس قوا بالاالعماانما

مردودهاسا نشناخ سخ قدكهر

حق

كاشقدر

عل

اسرار

م

لد

اسانخت حقس طالرهنم

غ چ حعاشقابال د درمحنت

رواس ح و درد و بال بر عاشقامحن

وحد گرفت عال كثرااز

اساو مقا عار وحدقدرحق

حچو

ب

شو

را

دوس

را

متا

اسالت ج كدرگاههآور فروس

صانع صنرا سرگشت واله

خداسعالر شاه تاباد

23

فردا چراس وعد جمالمحبابر

عشقعشاسبر

ت

چراسسوداب



٣

/حقيق

رخحسبرا سرگشتجا عقل

ظلمحجاد

زل

چراسدنا

حا در وجم تق و اهزاهدا

چراسد و وال درمنداعاشقا

ساچارلطف گ جانگداقهر گه

حسكمابر

شاخو

چراسهمت

عججنب د اشباعناصر تراز

اخا

خبرازحكمت

ا

چراس

قدرتد جمل عال مخلوجط

چراسابد گ تزباه اه

اوس هوحدكثر شا چون حا

چراسكت واح مثا مثااز

24

كب

چشما

لع

ت

آ

وانس

آنس هسچ ه ك مالح آزكا

رخآفتا برافك زلنقاب

شانسپج عق اال دركه

كك

ب

عش

قددر

درنهاد

تو

مانس سمل سلطن جچه

بهمه

چش

ح

بق

نظر

ت

دارن

بهانس وقآ چ بروا ز پردب

نبو جها روش رخآفتاجز

چشمانسچشنو پرتو ا شوكه

قد نهد جاب ت عش كد

جانسدصباص تعشنثا

مهررخ

نوربخ

چش

دلس



٣٢/او يد

وانس كوثرس لب لعشرا

غمزآاكجراح

اس

جگرب

جانس مرهكخود ر نمودچنا

نش دوسهرآنكو فد واح

آنس مر كق ط اهام

25

قادرس آ قدرجمال حسصنا

قدهرك

تعش

عقلنشناخ

قاصرس

يكتا ت واحد و مثا از مثال

ناظرسجمال ب مع ارباجملة

نك ر مثخو حسكماب

حاظرس تب هس مالحكا دچهر

ازد جان گش جمال شوطال

دت

زبانالطافشكابد

شاكرس

ش دس عال هسهم ا حا

طاهرس كو مح عشق شو در راپاك

ابتظاه گشحكم باطقدر

ظاهرسحكم عال هس هسكتا

26

رخآفتابر

سنبل

نق

چراس

چراسآفتا ب زلف سنبنقا

از ز روجا تو شد عق عشفدا

چراس عتادلبجفجور دگر

سهم شادن خر ت وصبه

چراس خراغم د م شكستدل

جماگه

گلطاف

جالل

قه



٣٣

/حقيق

چراس انقال گشتچنا چگه

خاكستراگر

نماند

جسعال

چراس تو اجتنا عشآتمرا ز

رخ زآفتا برافك زلنقا

چراس ترا نقا حس معكمال

شكست

فغا

هجنالكن

چراس و ربا و د چن نكتصدا

فدحق

هرآنكو

وار

دوس

شو

چراساضطرا عق يدفكز

27

اشارتسگ ت زچشد جابر

بشارتس مح ككنشكص

مش تار وصا در كهر دل

هسممكناا

عال

فراغتس

د وصدارد ا ت عش را بجانم

استعارتس اگر اصد گون

ت وصكسرود نعقلم

ج چ پادشااز ملك

تجارتس

وا تو گردد ح فد جا كدهر

كبر

سلطندر

عش

دارتس

28

ماستو سرو روا قك در ما

ماس فشاجا س تس پكجه

تو گشت چش مردشتگاما

ماس و استخوا تو تغ دپوس

مدتسب

ك

د

سودغ

و

عاش



٣٤/او يد

ماس جا تو سرگشت عشاندر هوا

و

گماماكفر

و

نو

ظلمتس

ماسما كف طور حال بهر

وف غدار ي و دما عاش

ماس زما با تو زماك در ما

ربودعقلم

غار

جا

هنوكن

ماس دلستا غمك بغمزا

حك

كند

صفاا

ت

ماس دستا رخ وص هسجاكهر

29

جانسني ك محبورخسارة

نگرانسب همق حچشمان

صورب مع ب جهانسمحبو

دلبآن

دكب

رو

روانس

معاكشا ش حقمفتاح

آنس در همق حسكا

شنهاباص آمد بروپرداز

كارگرانمآن

جا

جهانسبخ

ارد ب م حالددمساز

ردبر

د

نگرانسجان

تح رهبه شد اظهار حقا

گمانسظ د جمل معرفتاب

ح چق ح بار طالم

نگرانس خو دل را دگونصد

30

حسنت

انوار

نوپرتو

عالمسچش



٣٥

/حقيق

اس ج جا منب لعلوا چشم

هجراگرچ

در

ت

آشفت

ادغ

همدمسجا د بال كاحم

صدبفشان عشقمقد ب جاكهر

غمسبمحن هجراآتها دسا

شكهزاراص

گشواج

ب

طاه

مدغمسجا دب تفرق وصچون

سكه

حضرتآستاب

آر

فرو

مستحكمسچتر دولتاطناتا ابد

نز سلطا طب سعادك دكهر

دمسصاحكو سرو ور گفت تواك

ادارن ت وصآرز دد جا

محرمسا داند ك ك حالقدر

حچو

ه

دك

جاعش

تو

كنبا

خرمسع ي د از غ البافارغ

كچوب دوس ر بگر نظر كرد

اس اعظ ثوا نظر كرد اقدر

31

دلسا تو كوثر جانبخا كب

ك

منبا

لع

لب

نبا

دلس

بگذش زحدل بغم درد كب

دلس زكاجا ت عشغ دك

اس متع ت جما لوحرو

دلس جها تو ش شوجود ذات

گرفتارسجا ت زل حلق داب

لعجاز

ت

سرچشم

دلسا



٣٦/او يد

رخآفتا برافك زلنقا

آفتاكه

ر

فرو

تو

ذا

دلس

دوس مقد بد جااگر نثاركنم

دلسثبا ا كنهزار شكر در

در خا ب سر وار نهادحق

خااناز

س

نجاك

تو

دلس

32

حضرجناب

آستان

او

اب

س

س ابان مرا آ جا مركه

از خزان گفتاطالدال تو

س اب نشان معااه سخ

عال د اكم كامتاگر

س اب او خزانكرا تد

زربه

نكت

و

سالو

گو

مدار

س ابفسان او ان زركه

او بطل عش توتو طالاگر

س اب او عاشقان طالاناز

دوس مقد بد جااگر نثار كنم

س ابشان جا مر عشط

فدحق

هرآنكو

وار

گرد

او

س اب جاودان دال اه به

33

اسموجونا تو در ك عشكب

اس معهو ز عشمحب كاك

انا رخ جماقبل مرشهادتست

وجكعبة

ت

اسمشهو



٣٧

/حقيق

تسحضرجنا ب دل ك

كدرا

نظدرا

مقصوجماب

اس

گرفتارس دلمر ت زل دابه

اسممدو كمن زلف حلق داب

ر سجد حقسعبادمرا

راناز

تو

الحرا

اسمعبو

ت خدم با گشتآ اخا

خاجناب

در

تا

فر

اسموم

خزان ا عشقس طالحق

اسمردو عشحا ا مدرسفق

34

الس ازجاا گشت از مس كمنم

وسا عش سرك خا بدل

التفاچ

نم

ب

كثرد

عال

فردس جها عرص د كهجر و

حسغ دلبترس لچنا

وردس همچو احم رخ ب رنك

گردسرگر دسعادتس

دسب دامن در دوس خا بسرم

به

عشدرا

اراد

و

بك

ازجا

سرمس وال و بتخان كعببرو ب

ل رنگه ب قدرشجر زحكمت

روردس برآرد چنانشاثمر ز

اار مطلارس طالحق

كالعدس بساهزار زاهد خودب

35



٣٨/او يد

س را قرا تو د وصادر اشت

فل

كروز

روزگا

بود

تو

س

تا در دلار گش اخ

سا اخ و هس عشسودا

ر ارس چونا زكحاص

كت

طلار

ك

جها

پ

سدا

هسهزا تو چن وصدرگلستا

گلش

وصا

تو

مر

زا

س

د خداس ذا لمعنآ

س غبا درو ك كن هشكر

درد دل ا و محن تو فرا

س شما و شمار گشگر ب

سكو عرص نهاد د قدتا

علا

قاز

كا

ورا

سبار

سدان اگر خا دوس زلدر دام

س شكا صاد عاش جاجز مر

ح فتاد عشا دچو

س كنار ا حتا زندة

36

دل

غتا

در

ما

وص

تمن

س

س سودزلا مشا ا

قرا حا آشفت گشتما چو زلفش

س س سم ما زل االروامسكن

رواسزخونچش اگر گردد فدا بجان

س غم غمازر غمز اد

صاحذات

د

ك

قلب

قبل

اه

صفاس



٣٩

/حقيق

سن طو ه بنگقحگ

آ

طاساجد

ابر

ك

محرا

در

اوس

س درپ كشان پ زلآص

نظنداز طو بر سدر داهل

س قد و با ما آ ستاكه

حچو

مس

عش

گرد

سلسجا

س تمن از لعلد كو بكهر

37

دوس اارزل سدااس

دوس ا نگار آ وصگدا

بركمند دار سزاسكشند مراگر

دوس ادار پغم دا پب

د ربود اهدست عشعنان

داد

آ

شهسوار

ا

دوس

هج آت بدلصب طاقسچو

دوس اار وصطل دشه

رو ش كن ه رسجود قبلة

آستان

دربر

خاكسار

ا

دوس

رخ وص و ز فرا لبز آرز

مسآا

و

و

د

اخمار

دوس

يفكر د چو حمنزه

س د ا غمگسار آ غآتبه

كشد خال زل س دامرا ب

دوس ا شكار چو مردان دابه

38

بلعلش

عش

خمر

آلود

شد

مسوا



٤/او يد

مسقرا گرد مهر رخ بزلف

چار

حكمتس

ك

د

وصبا

دوس

مسهزا هزارا برگرفتگوشص

خ حا بتضرزهعابد بذك

ار مسجا اكد اهرندان

به

زلزاهد

سماد

س

سنبل

وار مسبود آشفت اگنبود عج

زكعبلعلش

مرا

ب

خان

كش

مسخما لب ازشرا گشتزان

عشداپ فشاند د جا ككهر

دارمس پ بو دوس وصكد

ر عس رفص روز نشا

قرار مس همعاشقازهاد

شمالقچون

ساال

و

بخا

مرغزار مسل دركش بادبس

عشجا الستس مس ح دا

نگار مس لع ز جرع ازجا

39

سازسما تو سوزس عشكب

حسشات

ب

را

بازسنظتما

م ت عش سود غآتز

پردازسخانچار عاش رسكه

حس روض وص گلستااد با

پروازسهو ما د دولهم

ا ر نه س در خاباگر

سلطنسر

ر

سرافو

ازس



٤

/حقيق

رخ وص فد ح گشدراكه

وصفد

تر

عش

جانبازسكار

40

ماسا ر جهاد ممكناخورش

غمگسار ماس آ غمز فدجانم

ردل

داطرهكشد

ب

خ

ماسنگا بر سر زل ك حلقآن

غ

در

حشر

روز

سودتا

دلبرا

اد زار ماسف نال آوستپ

عش اندر هو كس حال چاري

ماس كور روزگا فل چو سرگشت

و د جا ب حشد خاكسار دوس

ماس او خاكسا ك دوس نگفرو

41

ارس بو دال صاح طال ككس

زارس گ وص آشفتمراد بلب

دوس آستان مدار ز درگارخت

دلدارس پ خا جاد كحك

وف اه برد در سلو راچگون

ككس

غاف

ا

عاشقا

دارس

د طل منصور كدرا ز نصر

سر دارس تو ب عشاگر ارادت

اوسمقصا ارس طالحق

ارسا حالتس ا غافآنكه

42

سر

مدار

اهپادال

خدم

دوس



٤٢/او يد

اوس و اراد خدم اب دولك

مسآنكهر

ح

شود

السجا

سبوس و شراخان از در فراغ

طل دوس بكو معا اهط

پوسچون جاهسب هم معرفكه

ا

مربود

هوچار

قراصب

اوس مرد غمزهآ د كراش

سنبل

كدو

ب

ا

نافمش

اس

هندوس طر چرس ع چندانم

ر ح كشد گرد خسه

از سر موس بال ك داكمند حلقة

43

س نجا ر تو د زلبند دااز

وصاغ

راز

ذا

مقصود

تو

س

تس جانفز ل فد خضركآن

سا جز آ ب رتباز خاك

خد اخواه تو لع د كام

غا

بر

كجا

ك

زكاآنا

س

م تواسر ك ب ك مدتسبس

شكستس

ر

التفانظ

س

عمر جاودا مباد زندار

س جهاشب ت فد جا ك دآن

نسوخ رخشمه وار حهركه

س نجا آتغ كسپروان

44

كمنگار

ب

اقبا

شاهسسلطن



٤٣

/حقيق

ماهسعار غنچلب چو سرو قد

دسعاد

محبجهانس

غ

دوس

گمراهس حالتس ا غافانهر

اوسق ح سرنام كدا

راهس واق كقدر شناسكس

ق

صهزار

عالفغفور

خسرو

شاهس آآستا د خاگدا

سيگدا

بك

اگر

دس

جاهسحشم اقبا سعاد ابه

نخور جفادر غ جگ خو كك

گاهس خان سخر نظرگاو چو

اوسد غمزآنكو ش وار هح

جانگداز آگاهس آناز و عشوز

45

پرورسجا ب آآستاب سكتا

خوشترس از جهاار جا بوپ

سلس لعلجا وخم ماهسرضعا

مكا درر بار نطنكت

گوهرس

پس حقس المعرال زلفنا

واقف

اسرار

مع

د

غمبرس

اوسك گدخاقا خسرو هزاراص

كسنك سااز گدا

11 كمترس

د مقبوس واعطامادفتر

ابترس كتا د صاح در جهآز

جاوداعمافوا آا خضگرچ

.در دستنویس چسبيده نوشته شده اس"کس ن"..



٤٤/او يد

دلبرس عمر شوا را عرفااهل

حا

عاش

خاكسار

جانان

ش

بر سرس جانا كو را عشس سعاشق

46

ماس او سعاد كك سگدا

سلطنسر

در

و

نهل

ماس

شدآ ا رخخا د غمزشه

هسك

ر

در

مطلو

جن

ما

ماس

عش خام شر ب حسر نامفرا

ماس رو از نكت كسقح

دوس عشوناز و عتا كجا رو

ماسغار قصد بجف چو هر

غمگسار ما جانس آنثار مق

پاخاهب

ش

كدا

آ

اراد

ماس

شدار از آك ساز خا

ماسعاد در محمود رس خدمك

فرا جفكا در طلح

وصادم

طل

ك

ك

سعاد

او

ماس

47

لعق

وار

كما

از

منس

عدنس چو لؤلؤ نس گبر نق

زا پ آزل سب رنبه

ختنس ز ناف ماه گرد عاربه

در م بر وصال ناچگون

منس هزار همچ فراق سوختگاكه

شمدل

جمال

اگ

ها

بود



٤٥

/حقيق

حسنس هد كشندكجا كبهر

رو

و

بلبنگارسبهار

مراد

جا

و چمنسا وصل كالخصوعل

زن چا جام سالوهزار خرقة

رهنس اندر درو سوختكه

حضرقبو

مطلو

آ

شود

د

د بد نسبس م عال در درونك

سالحق

ارس

مقص

اار

نسه رتس حا ا غاف ككس

48

دلدارساز دلربا پ اگرچجهان

شاهد وفادارس آ جاننظر ب

ده عال گرفتار بادال مباش

اندروكه

گلش

زخ

خا

ارسب

نرسشت مقصود خ دام بكفش

غدارسنا ك در طلانهر

عش دول ب دلشدهزار همچو من

بر سر دارس دامگرفت منصور

تسعاد رس چنوا بندطر

تحن

لطمر

كردارس

عق دان گهربار تو نطا

رسد ازكنوز اسرارس كدبهر

س ترا نهكما اكمت

كارس كو واق شناسد قدركس

وفط د ك آنس بندرسو

هزار

ناگر

دركشد

آزارسجفا



٤٦/او يد

دوس مقد ك وار بازد بحق

جاكورا

گرانم

خو

در

ارس

49

خراباتس خان معتك ككس

طاماتسد زر از الفراغ

زندن

دالاز

قبو

حضر

دوس

مناجاتس در ن گوشكمگ

تو

جااكماگر

جها

بطل

نما

مرآتس ك مومز اندرونة

با دس خانآ ا عشبسا

ماتس كن باو گر هزار شهان

كدهاس كن ب رندا مجلصف

طاعاتس زهعابد ب زاهد نشا

جهان

اجمل

خر

شدند

شاء

ذراتس نوربخ از آفتاكه

رو ادا كند ش صفات شرحق

الذاتس اكبر منز فاعول

50

واحدسفاع ا هان نابه

دمم

جهانسز

چه

بدس

قرآالمثا سبتو حافاگر

صمدس ا ت احد ك بخوان

السرسعاللد خداوند چو ل

ولدسول شاهمكا كومع

مرارسد ب ن االروا مسككز

آنهر

در

د

مي

جسدس

د



٤٧

/حقيق

دوسكعبرود ب كنا سجد كسر

هب

ك

رحمكجا

رسد

خد

مددس

شتنخكااف در طلبحق

اسدس طال ب سعاد بركمگر

51

كهنزمانه

شد

اه

عش

سد

سد دردمند د شكستمچ

كدل

منتظر

دوسپايب

نش

سر سود ا زلف حلق دابه

نف را ب كند مرد زندچگون

سح م همد در طلآنه

نكن تحم حسر آت داب

سدا سوز درو آ كدرونة

حضرقبو

سلطا

خ

نبوشت

س گ ك كسعاد طو كبه

انساخا خش رباطس كو كهنجها

س ا مقاد مكعمارتش

منا فرا آت سوز دحق

س فردا د وصا ادگر مگو كه

52

دامنسار پاآستا دتا سرم

با منس سعاد آربدس گ بوسپ

كر الطا رسب اگرو

مستحسنس افتد بقبو گ نثارجان

آرد د ن طاقا غمزاز سنان

دستارستم

جوهزاراصباگ

نس



٤٨/او يد

سلسلعلسرقد ماهسعارضش

ا

خاتودها

پ

روشنس

شاج جسند بم را چوسالكا

زنس ر دك بود ه ناك

شآلود خو گر ب چشمآ ادامنش

جاهزاراصد

بر

فدا

راهنسدام

خل ا طل صور احس حا

آآ

حس

صور

ب

ل

خ

احسنس

53

آمد پ از المكا ربك قوتا كه

پ آم فكا ازكمكا كومظهر

زنور ل كرد رخسارتجتا

آمد پمكا عر اعظن

قدم

آتا

بنهاد

ب

دلبر

ك

عاشقا

پ آما مقدم بد جا

ر بنمود بر چش طلعتآفتاب

آمد پ جاودا لعلجا اجاخض

عشدا در آشفت م عشقرستم

آمد پآ ا رز قاب در بزمسكه

تجچون

كرد

جمالانو

بر

دل

پ آم جاپرتو رخسار او ا

مختار گشفاع اااالسما علم

آمد پ ترجماد ازكال توعلم

عشدا پدا در منصورسكهر

آمد پ جانفشاق در ح حچو

54



٤٩

/حقيق

رس مجاب تا اشتا شوق

درونور

مااز

نه

رسر

سما

كف ماند اندر ضال ك گشتكم

رس كج منز بس طصاحب

ا كند د ا ر عشكشبس

كبو

وفا

نف

از

رس

جانفزا

نگار م وجود خاگر بگذرد به

قددر

بهر

چش

دل

تو

رس

ا

را برد مع حقاز نكتة

ا رس اوقد ب ك دصاحب

فرا مرا حسر بسوخقدتسر

دلربا رس آغ د كآتاز

ر م محبال زنف ك

گون

حسوصد

از

اگ

رس

بال

سنبل س سم زلدر آرزو

گدا رسسه عاشسود

مجاا ن حعش شود واقف

ككهر

ح

با

مق

مقصود

رس

55

زلف

كرخ

دع

شا

زنسح

زنجگب جفغمز چشاز

عش كند ب چار چ شكستفرهاد دل

زنشك از لخسرو چو بر ل

م بو بر سر ك ك دصاحب

زن س ما آقامسرپد

شانه

تا

دركشد

سسم

سنبل



٥/او يد

زن ت مش گل ربباد صبا

اهسكان

عش

تو

كنند

چش

زن كد وجودخا اگشاگ

برد مرا ال كرا لطاز

زن كم عدالا د ككهر

لخورش

چزد

د

رخبكند

قمر زن دو ب كمند حلقزلف

دا

ح

ح

ك

ندارد

نف

زن خب سوز درد فراقآا

56

ر م ب چو ازآواز ابتدا

ركج م مرتب ك بدا دا

رف وقهجرا آم وصاا

مرشكخدشكر

رصفصاح

ظهو كنالح رمز ان كخواستم

ر ند محبا شجر باز واد

ز ل شا آ م خونبه گشچون

ر بق و زماروز فنا گذش

دوسهو اندزن پرواز عشق

بلبال

وق

چو

گلستا

م

ر

هزار شك كرد هزاراآمد حق

ر گد سلطاضر بر آستان

57

دارك دا ت كشا پزلآن

دارك دا ت ك درافشا لعا

ساا

احسا

ب

د

خضر

م



٥

/حقيق

دارك دا ت كوا چشمآن

كنعاوسو

ب

حس

مالح

دارك تو دا كما س ملآن

بر سر عالي ت ك ال ظا

دارك دا ت كزدا سآن

غمزة

خونتا

قات

شد

تو

دوراز

دار ك تو دا ك فتا نرگآن

حسلطان

ك

ت

همي

در

عال

دار ك دا ت ك فرما بندا

58

نكرتو چاكد ب كعاهر

نكر سرو جها عاشقاكدر

دوسجما بجانكرد كو نظهر

دعنيآ

اسكندوار

نكر

در دلانداخ ت عش ك آتآن

نكر آز وجود خودنطفب

مشت ما و فلناد كخورش

حس

با

خل

دعلط

تو

نكرگ

كناسرار كن نداش ا كدهر

هست

زاز

زما

و

دلب

نكر

و كنشخان نبرد بزاهد مرا

نكر رهب از آس د عشمرش

واح تو گرد عش فد كجان

نكرسفك ت آستاكبر

59

معشوقدال

عشچو

عب

برنا



٥٢/او يد

از بر اك س خابمرا

برس

دد

مژدجان

هزار

احسا

دلنواز بر شا كررمگر

فروخباد نمود مرا ر بود آنكه

بر نماه ازو زهد ك كهما

ن

چارسچو

تد

و

م

بر

طع

ر

بر سا چار كبرانكهزار

سكهب

اخالروز

م

نشان

صد

برا اگ محمو حضرخا

از مطر ك ندان حكمچه

بر از حجاد گ حصار نمگه

رخ فرا آت غمرا بسوخت

بر جانگداسرما عش بكمگر

نالحق

ف

چواد

زند

برسابسوز ا نف سبآاز

60

ار بو وص دلخستمراد عاشق

بو نگازد آ بران عشوكهز

كند زلف جا مر قصد دباگر

پ

در

مو

سر

هر

بوكمند

شكار

ماس در درون ك مع عالفروغ

گلعذار ب ما آپرتو رز

جفجگر سنا زند بغمزاگر ز

هزار بو ص غمز آعشوشه

حس خسر كند ب حقار چشنظر به

كك

عاش

رخسار

بو

نگار



٥٣

/حقيق

ماسد نوربخ درغبار خاك

درونو

دگر

خا

ا

بو

غبار

د بود ار جامكا كورف

بوار غمگسا آ كو الخعل

دوس شود خاكسار مقداگر حق

جهانسسعادت

دو

ن

نن

بوعا

61

سسعادت

از

بوالهوك

تو

نبر

نبر ك تو ه عش غدولز

پرواكن ت هو ب جامرس

نبر قف طاق دل مرآناز

رخاسرار عاشقا نامفراق

نبر نفك هآ كقتسح

وصاشب

سرم

تو

سعاد

ماس

نبرعس ما شحنخبر ز حال

زانال زآازس عشطر

نبر صد جر نغم ك آوازبدان

محجو شو مطلو حضرقبول

ور ما فكر بوالهآاز

نبر تص

خاا

آاز

از

ح

شد

ب

شاد

نبر. هوس هر سلطن جان ب دك

62

زن جا بر حل حلق كتا سنبلت

زن بر جگر ناتوا تو غمزچشم

فرا آتغ بركشآگر

رخو

ز

جگر

آ

با

روا

زن



٥٤/او يد

نشر معطر كند دماتا روز حشر

نكهآ

ك

طر

عنبرفشا

زن

عابد نگار مگر بگذرد ز گوشة

زن جا تر رخاد وصعابد به

اوس نشا عال جمل ك نشا آن

كس

وجود

را

كس

از

نشا

زن

صن و رخسار آ سنبآرزدر

هم

دعشزاهد

ب

كفرو

زنما

د در انجم برنال گر زآن

زنجگر عاشقا بنال آصد

كند خرا د ب فراآتاز

زن فغا وصل در غ كسوزنده

شم ندارد ك ح ح دا

حكمت

فنواز

ال

زنا

63

د عش پردهغم د كدم

ب ثبا چرفل اارادت

وص گرد دام ب ك زندگر چگونه

گمار هج چ فراقجفمر

مژده

كهزار

صبا

باد

وفب

بر عاشقا سرك ب قدقدم

د شود آ مقبو حضرقبول

بدشت اسرار خ راز پردك

زلس لا آ تشن ككس

نگار چل ا از جاشراب

حلقة

آكمند

ك

ها

رط

دا

بالس



٥٥

/حقيق

كخ س ب خود همرا ز اراد

غمزفدا

آ

از

غم

پ

زادس

م هزار معاهزار ش

مجا ن كند طلق ح راحق

ند تق انكو ب هدسمق

64

شد مس كد تو هاد لعبه

جاشراب

از

درك

شد

ي دا ند جا فكنه

شم س تو همس عش كد

آفا خسرش در خاگدا

شپ س شا حسود دولت

ابا دهد مرد انورا

لعحد

جا

تو

م

پرور

ش

حا

شا طور وحد در آ عشگل

ش گافدوس ازخبقح

س ت آستاخاا ج بممراد

شج كك نرسد ه منزب

تس غ را محب د خلودرون

درونزه

د

خ

كر

تو

ش

دا

ارس لچارگا تشناح

ش م از ل زند خضر ن آننه

فرا مردگا و سرگشتهزار واله

شا تو جمل وص جنافچو

شاهد از عش در طلحق

هبه

كطر

نظ

كرد

شنباز



٥٦/او يد

65

قدآنهر

در

پ

بواه

راز

دلنواز بو شا آ حضرقبول

طل دوس ح شرتو ناطاگر

بو درا قص هما ك

شكستدل

ك

پار

صد

ب

شد

جف

ز كارساز بو خون غمزفدا

بكورا

درد

ا

درمانس

هزار

بوسا چار ك اس طا احچه

شد آ مقصود خ حضرقبول

از بو محمود خود غ در كه

فرا ب سركشد از آتچگونه

ار جانگداز بو در طلآنهر

حق

صفاتاگر

نف

كند

ادا

از بو او سرك بهر طر

66

باخبر بوشتن خحا كهر

نظر بو صاح د خدممقبول

بود مسر ك ب داننده

درخا

ب

اهر

بو

بصر

ت جانفز نف لطافتسع

حد بشر بو ن ك جماعبا آن

امتحا صد بار كس هر آنكسالك

با حذر بوشتن خ شادر راه

د جا تو گردد بد عش شكهر

خاك

كهه

ركجا

تا

بود

سر



٥٧

/حقيق

دلبرا سود سورهاز كرم

خانخ

عشه

ب

خو

جگ

بو

راكا نز در قد حنطق

بونظ درخور صاح شود كروز

67

ككس

وص

فرا

خواهد

تو

ك

نبو

نبو كا اش غم سوختگابه

رسنفاق

محبا

اه

عرفا

س

نبو ك نفاان كمباد ه

اف خواهاتفا دو جهاسعادت

نبو ك ما ز اتفاانگر و

هر طر دلشدهزار همچو من

نبو ك در عرا رخ وصفد

طلبآنهر

در

اف

المعراه

نبو ك برا ركابگا بوسب

سلطا حشد چو ت كگدا

نبو ك ترا طمطرا كگد

68

فز د ب و اراد صد ككس

بندطر

را

در

دوس

ننم

بگو دوسوص مه در طلچو ذره

بگش تا حجا رخآفتاز

س آستان جز خا بد چو كحل

ب را ن بدخوا جانبنظر

جا عالمل ارسمرا مراد چو

ب

ك

دلار

در

ن



٥٨/او يد

دلسد اه مقر حمراد پ

ز

غبار

خمرآاگر

بزد

ابدس سعاداراد د صدمر

شد نورزد م صد كك

مد كن جها هزار جان

سلوو

ارادگر

و

بفرمده

در ك طل حدرا ز عشق

محبك

او

مطلو

را

فز

69

وسر ك ا جن باتا هوا

رد جانا وص ن ك دمژده

گذش كانتظار از ح در د بگذشتمدت

اگرد د دردند بر ا

رخسارزلف

و

به

د

گفتدخوا

ا

س بخا دول اسد شوطال

ان هم اه ك سر كااز گدا

م هزارانسد مچو رهر

حعاشقان

ن

را

جهانند

پس

د نتواهر س وفاهمچو باد ب

حچو

مس

عش

آمد

العجا

كبار گه نط از لوا آب

70

كن ت ك ب ت ك دصاحب

كن تو ر گلش فدا بجانش

زل چو دا نجاتس را مقاواند

اد

را

سرمر

تو

كن



٥٩

/حقيق

د عقكد كنرندان

هز ر

زجاهرچه

كند

سب

و

تو

كن

ده توب كر عش اهواعظ

كن تو كد مسكافر نظر به

مرا كعبي را چو ت حذات

كه

هسهرجا

سجد

تكه

كن

12

71

بادة

و

گلرنبهار

و

بار

بشم از سعاداگر ضد بگفت

ب نو جرع رندامرو زگوش

خب شنا د معرفزاهل

عشآت بود رندا مجلكباب

و هزار جگ سرگشتنهزار س

رمالحت

آ

ما

نه

را

س

دلب آ كما كمالسبمنتها

د طل ك در دوسغبار خاك

بصاه غبار بود توآكز

بهشزا و الل گلستا چوگشتجهان

ب دسمصفا ار را

مجال

نشاطس

و

غنچ

خنداد

را بكد زمان مهواد ساب

منا دوس فرا سوز ز داحق

نظ اه فراقند قبو سوختگاك

72

آو بن خزل سهز حلق

١٢ سد هب يشعرم زا توافتم .نویس اضافه شده اس بعد از این اشعار اشعاري با خط



٦/او يد

كمند آوآ را هزار دلشده

منوازش

نفكچار

زهر

را بلند آو خاو قدر سه

شاخسر بگو ب از لحكا

فرهاد مستمند آو عشح

غمالتفاز

گشت

پاا

گوهر

چو

پسند آوشتخ د خا برخ

دردآز

و

كآت

نالها

كرد

هزار چند آو هزارادگر مگو ك

م ساد فدا گشآنهر

كمند آو آزلر س ادل

فرا ب آت سوز دحق

دردمند آو آ دال خست سب

73

خبردا احوا در همنف ها

داسرار نگ پردجها جاو

عشقن همر تو در عالمستان

دا آشفت هم جمالعشاق

مقصو قاصي ناظر و منظور تا

و

شاهد

ت

واقيمشهود

اسرا

اء نشناس ا ترا در هم كجان

سزاوا عشاهرگز نشود بر دل

رنا گرفتار خوا د كآنان

دا دول نخواهد شدنصومن

س سر ال هم حاحوال

كونست

دو

كنمردود

آنكو

هر

انكا



٦

/حقيق

74

دآدر

ك

مرا

دلداار

شود

ا شود د ما نزد وحدبه

قوشرا بستجا ك حضرتبه

انكاكن ن قول شرآدر

كمنم

د

ك

نهادسر

جاسا

اقراا كردسر اخال اآناز

دوست

چظهور

ماس

باز

ما

ا

ظاهر

اظها ظاه ز ما گش دوسمگر كه

احضر د كااسافتآنهر

ا افسانكند ا فكدگر چه

بشنا ك دفتر احواحق

اسرانسخ ق ح علبخوا

75

ضد تو دارزل س سودكتا

ا گرفتار زا زلفتا ابد در دام

م چش د رخسارتا نباشد شمع

ب اهد جاكند ب قبول

فلچر اد غ سرگشت واله

تابادر

ب

تا

ر

مان

ض

دوسهجا منارا سرگشت دا

تر كرد مح ن شر چ

نظ د دلبر مقابنباشد صورگر

ضاسرا عشقد مع برچون

عالمسچش نو و جمالپرتو حسن

زلفظلمت

ب

عارض

گرد

را

ن



٦٢/او يد

صورت آفتاد تا حچون

ذراجمل

عال

م

بدر

مرا

شد

76

مدا را وجود خ قدماچو كرده

تو مدا قد بنما از دلعنا

مجلكدرا

خلو

م

سرا

ش

ا

اا اس مجل ا غاف ككس

غمزز

جف

ب

خوزد

قصد

دل

نگاكند نگا دلخومگر ز

م م چ رخ وصاد گلشبه

هزار هزا ص برآوردنال فغا

تو ش بر آستا حمدار جان

مدار مداآ خود را ا دمحبت

77

خب دخان خوردر سا ا

جگ ساكف شد باد رنچون

طاعتس زهد در ط اگرچصوف

نظ د معشوق و صورما عاش

عش جا سرمسكدر و بعارف

ب

كنزاهد

مدرس

خان

از

خب

عالمس رمكا كومقصود ما ز

و ز د ب م گشتآن

دوس آستار سلطنتس س دا

س درآور متا دوسجنا بجا

كردوس محرا ب سجدشساجد هم

نشستواعظ

ب

منب

خرچسر



٦٣

/حقيق

د مرا حاف چو حاز فضل

فراغگش

او

غ

از

ان

و

بشش

78

رو شار رخسار عاشازز

رو ش نگار سود غ هوبه

طلاشده

در

فار

ا

كو

مكا

رو شنداركا كار دگ جز ب

دانة

بد

خو

گشت

قدم

اندر

رو ش بكار دان ا ك آنپ

دلشادار ز جا غ بارگرچه

رو شار به ك دولزه

اوس پروا ل بكوثر ماء مع

رو شخمار مسآ ا آشفتم

معتكازز

خا

دوس

در

شد

رو ش غبار كآ د كاح

طلا ر وصجها حا

رو شزار غ د م كش انمك

79

ش در كما علمس اكم كي

احچ

با

بود

تعكما

او

كرم باشد اكش باشد اگچمرا

تص ا و معا شرلو

ت از كما كند دعهزار سا

تش ز مقدمو جاناباگر

جها ممكنا مطلوگانيتو

خالصيتو

دورا

عشبر

.ل



٦٤/او يد

از ز روجا و شد عق عشفدا

دچراس

چو

آشفتگا

تك

تو

80

تو مشتاجما ب شددرا درا كه

طا ابرآرز چو كماادخ

كر

بار

آتشهزار

بسوخ

چ

با

فرا سو بكن طل وصاچو م

فراغت

اتفاغ

بدخواها

نفابا حسود شا مرس آناز

رخوص قل بود چوشا دزبا

كشد اورا بدا قدر كاتاز آنكه

نط گهربار تو ب لع كدم

مشتا بوجار هزار طوط

معتكحق

خا

آستان

تس

عرا ملگر ب خراسااگر بود به

81

عشجف دردسچ محنتس چاري

راحا

و

جانس

وف

عش

س غباش ت ك گدمگ

هسكجهر

شا

جهانس

گد

عش

معن عشا زمراتفاب

عش فد تو صد جااد وص بكردم

صن رخساراز كوهسار قبلة

عش وفد ز باد صبا دب

در سلوي ت زمان هاچو

مار

ذا

خد

گردد

تو

عش



٦٥

/حقيق

زل ب دا حلقتا از

كآشفته

كجا

مبت

بود

عش

فرا نگردد غ را اگر ند

عشابد صف دوس وصدركو

وف نظر از منك حس

شاه

كوتو

عال

او

نو

عش

82

گشتا

ر

نور

خور

تو

ل

زد

از تو از مشر پرتو جما

عشا اندر ك حالتس چاري

خر حااش هجر

ك گذا هس از كرشم صوا

خلذر ماق در حس چو

كتاسرما

هد

ح

قتس

رم و گر نكتگر بحر سالمست

مل در كبعال هر دتو شا

و جد حج تو غالما بند

ممكناجملد ت ر مثس چون

بد و مث تو حسآفتاشد

فضل

دوساز

اف

مرا

د

عم من و عباد س

المكا تو از او شد جماتابنده

زد ل تو خور نور ذاندپ

83

زا فرو از ر كردتا تجل

مرآگشته

دل

صاحني

كما



٦٦/او يد

المثاسب و رخسار ت خ و حرنقط

جاقطر

سرچشمب

آ

زال

هندستاكند از روها قصد دل

هالابر و غمز و چش افشا مشزل

نتابد تا ابمع صورآفتا

ن

نگارگر

برقندازد

حس

از

جما

فرقتسوه شمع گ پروان شدگ

دم

سرگشت

ار

ب

وصاآرس

چمحا گش زاا نمروآت

كما ب توك آسا شود صاحتا خ

دخواا گر وصا حچو

منا ك تحمها در سوز هجرانسال

84

كهرچه

م

ب

حا

هست

خود

دلبرآا

بركج دگ او ج زكدل جا

مغمگسادلبما و منسجا

سرب نها عش روزگار ممون

معرفت

افض

ساف

سلطن

گوهر در م آ بها ا گراگشت

آب

جاوداا

مرا

داد

كوثر

ساغر نشود ك عالم بگر بدهم

نو گد گار محتش اگا

كمتر ح گار سلطن س بگه

قت ط رو آ رعت شدر طل

چاكر همچو حقت از حواقفم

ك

نارهبر

ما

شا

عالد

اس



٦٧

/حقيق

او گر نشود مكدر فد و دلجان

85

قد نهاد را و د بستام

رقدك جا ب كمال شرنوشت

از ن فقر گش سلطنكمر

جچه

شا

عال

چ

ج

ملك

ج

او سعادفض د ازكرر

جاننهاد

و

سر

بر

رض

عش

قد

جها و خلنا كهم فراغت

غچ فكچ مر عال همهسز

دگ ج بت ز سر ككجا رو

هزار جور و ست مرا صياگر نما

بگذشجا تو عش چو در طلدل

سلطنسر

فقرر

تااف

س

معمو شو در د و دل و جاجهان

كر لط ز ر نقابياگر گشا

ره خا ب سروار نهادح

سعادزه

اقبا

و

دو

و

خر

86

تجان

جهاي

ت

ي

دلبرستو

دلبرستو ي ت جاودابا

يت سر جا واقي تشاهد بندگا

دلبرستو ي تالمكاواح

يت گلستاروضي تدلستادلب

دلبرستو ي ت بوستارون

گمااظر

ت

مكتي

يتا



٦٨/او يد

دلبرستو ي ت جا جهابل

كصاح

فكا

ت

معدي

فشا

تدر

ي

دلبرستو ي تا ه باط

اد كن رخ مد صن حنط

دلبرستو ي ت داستانز

87

دلبرست ما مخضر

مصب

و

ما

تو

دلبرسر

تمس عش تو سا دس ب از جا

دلبرسر تو تو پرسدل جان

ي تكا گوهر بحر ي تشاهد المكا

دلبرسر تو ي ت درفشامعد

م غمگسا مون روزگار حاص

مگلش

نوبهار

تو

دلبرسر

مبرا قدر م م و صال مصو

دلبرسر تو ما معمر

مكابحگوه م جاچرا چش

دلبرسر تو مرابخ دولت

داد ترا ح از كر لطصاح

هما

صفا

م

تو

دلبرسر

88

ي م ك صف چو ب دا

ي جانفز عشيآ

تز دو زاهد زرو

ي خدحكمما مظهر

قدرت

حكماز

و

ال



٦٩

/حقيق

يگ لبا بده

اعظشاهنشه

اگرچ

ي گد وحدتدر عال

سر صد اراد اخالز

ي كابس

ا

ح

از

خبر

مق

ي فدقت حدر راه

درخابر

س

چو

نها

ي رهنم عشدر عال

فد جا حتا گشت

ي جانفز عشنيآ

89

خداوند جهارا ما عاشق

خندر

ا

نگراآنرو

حالس چو خدا شاهمغر در مشرق

آاگشتجها سرمس ما عاش

ق ح مع ب جهارندان

چنا چنا عشتا زندة

شاهد حالي و ت حيما

فاع

دگ

مختار

ندا

كار

90

منور جمال شواز آفتاب

راه زلعنبو

طعم

عاشق رن فلچر خور غم

شد مقدر ز روز ازاج رز

و

بهشحور

جن

كوثررضوا



٧/او يد

بركج جمالشو لع ذو

وصاار

دوس

آر

ب

خدس

ردر انتظار دوست

از آنرو مكد

91

آزاد قامزل سر دااس

ب

دتا

بال

كمند

افتاد

رخسا پ آ سود غآتز

فربه

فلكس

آه

ادفسو

شهنشاخدم بندطر

باد ب چو خاار جهاگر

رو غدا ك چرغ فراغتم

اد نگار دل آ راد وصبه

نكنشت خجا س ترچگونه

شكستم

ك

را

در

عش

فرهاد

فرا سوختگادا ش پا نابه

زاد پ غماز آ غمزفد

عش باد جا مسوار شدحق

افتادنا ك از الفراغ

در دوس از آستان ردال متاب

ازحتن

استادز

داد

همچو

92

ا رخسار بسرگشت والما

نگازل س سودآشفتة

ماسس ب خسرو خوبا آتا مقدم

ندا را قد سعادجزك

عشاتربگر

خا

بود

ر

دوس



٧

/حقيق

بكا خاآ اد در مردم

ي

مو

بزل

مل

د

جهانس

نگا سر زل سودغتا د

سا بگذر رخش وص عمر كهر

نشما عم ب كدا شبا خاك

اندع

زدالح

ب

بازا

سر

آس بدا عرص دبازآ كه

چگ

بغ

صفا

دارسار

سر

سردافداغتا در

تسد كر ا باد حف

زا و ما عاشما كتو شاه

93

شتن خار جا در طلآنا

الفراغ

از

من

و

ما

روزگار

اس ن از آ وصالبهشمرا

حسن در ان ب ترراز

افرلقا شد باد آبه

كنعاوسآز

چو

حزنعقو

ر پ آل سر دااس

غمزش

خوند

خز

شتنار

وفاساز هزا خوشت غممرا جفا

برنزن ال كدا ش پاخاه

ح پرور ر جااد مجلبه

بدن درون حسر آتبسوخ

فراد خ بلبدوار حق

گآرزدر

رالل

اسمن



٧٢/او يد

94

دم

كخوشا

ر

قدق

ب

نهد

سر

براز مراد خ هزار مرا مك

سال فك ب پادنظر بد

نظر آ قبو م كنظركتو ه

خلقت

روز

مز

نف

غاف

مشو

گهرم ب خاك دااگر چه

فغان

زانال

و

علس

دو

خبربرن ن جانا نزد حضرب

فرا ب در آفروا مدار ك

هنركنند سرزنششهم

غم ك چنا حسر گمرا به

جگر شد خونابمكا بحر كوكه

خاك

تربتز

ار

ب

هبرند

طر

د از اثر بر وفهنوز بو

فرا از جف فاروار شوحق

كدر دجمل عهد وصالاگر به

95

طلبار ك معتكف ككنون

سعاد

گردگار

نظر

از

طلب

فرا ب ز آت زن آچگونه

طلب نگار وص ك شكستم

نا ش كح درغبار خاك

طلب غبار چش مرد باز آن

شتنار خ اخم ستد زمانه

اخ

شدز

اخار

طلبار



٧٣

/حقيق

با بر كمند دار چاگر كشند سرم

م

پچو

در

ز

نظر

طلبدار

ر در هو آشفت بلببسان

طلبغزار م و چمشكوف

فل آفتا ب نم التفاچه

كدم

آد

گلعذار

طلب

جها نوربخ اوس ر شوحق

آ

باز

جاد

شو

طلبا

96

دوراخسر انسا خالصيتو

زما ز تو در هس مثس ك

تخ و دولتا ا شوكتراس

زداحكم مع هديت

خلهمفراغتم

عالكثر

جاسا نهاد بر در وحدانا

تسد برع ش راچاگر

ا حد شرس ترا و ذاصفات

ازلسق سر ح طالانهر

و كماشان فراغتست

ك

مدار

مانروا

فرا

انتظار

در

زما نكند تا مرا زدمق

خ وحد گرف كثراز همحق

جها مل ج چ وحدنبرد طال

97

زآسما دورا خالصيتو

كه

مثس

عال

در

تو

سا



٧٤/او يد

مكا كو رهنم شرسد كتر

ك

سزد

تترا

بود

بگا

خلد

عال برآمد رخآفتاچو

پر ا قمر گشت دوشعا

ش نه حد تو حسكما

بركماااحچه

تحبود

تو

دل جا بكجفا فرابس

وصااگ

نمر

خوشسي

هما

ه

ت ابر هال قود قبضكش

كما از خونفتاد غمزة

جهاممكنا فراغ گشحق

تم سلطندر اقبا بافچو

98

نوربخا

د

و

راح

بد

جا ت عق ي تو مباد د

چاجامخرق تو صاد وص بكردم

ره چو تو بگردتا گرد دام

خلقاواز

آد

پ

شد

چو

حس صورد ب ن تو كمثل

هد

دتسنور

جما

ت

همچو مس رخ شم بپروانه

ا چشم چو سرو لب قامتا

اسم تو بر سنبلدر

س نجا زلف حلقدارا دل

تو در بدا ب م جاتا هس

وصااشدر

ب

تو

نال

زن



٧٥

/حقيق

انجم شا و د نوربخ

سعادتسطوق

سود

ز

خ

خا

رسگردن تو د زلتا از

نهاد س روضدر گلستان

چم سرو تو دقامد قتا د

99

ار وفادار م ازا

اب

مون

م

غمخوار

در رو باشد ككار چه

كار مذكر خداوند منست

اظهار م م و فا مشاه

اسرار م محر مباط

عش سلطا در رشد ازل

جهاجا

و

ب

مخت

اطوار

م مسجد و محراگقبله

و ادرار م ترا واجسجد

سر اسرار م حعشق

ار م دلبر شدا

100

جان

نگار

متو

نظي

ب

س

كم

ك و جفا ره دردمند ما را ز غد

از آم ز سر سر ما بر آستانت

آشنا كب جن ما را ببنواز جان

تو آشن غ ب نو چو گدا

كغن خو وصا بي نم كرراگ

خاغ

آستان

س

عاشقانتا



٧٦/او يد

ك مكالسهرا عاشقاتاسر

ك

شاتو

شه

ملا

هم

ا

بر خدا ك كرم پادشاز نو

دارما جا تحسر آ حق

ك نما شف نظي م جاتو طب

101

بروحجا تا ا از صبمشرق

چورو

دلبر

فرو

آفتا

برو

شانتاب زلگر دراندازد ب

برو نا از مش عنبرفشانكه

خونكند با غمزها قصد د

د بروخوا مرد آ كدر سحرگاه

در حسا زلف آرد شر خواهد ك هد

شرحتساا

زلف

حسا

از

برو

دلبرا و سو كاندر آ بگذشتمد

برو كبا كز د غ نگذشتشم

لبا بر ك كرد چنا حسرگ

د برو شرا چو چشم از آ دخو

گرح

عج نبو رقد بوار ذر

ه

فروذر

از

نور

را

آفتا

برو

د

102

ت فددل جا گلعذار م با

تجانفز صور مچراگوهر شب

غ چمتا گر كشغدرعتاب ناز

ت وفكر ب م عش رهس

طاهل

سالك

برسم

مقص



٧٧

/حقيق

ت رهنم كند مرا كوشگر كر

اگرچه

در

هسر

دتو

بجها

تجانفدعاش دگ كم چس

فشانمب تو دار عش هو بجان

ترض م شود عش ح قبوكتا

سوختگادبر

غ

گش

ع

محتر

تجف غ درگرا وف ب

حچگر

ب

تسرك

عششدگد

تگد بوك ه اس عالخسرو مل

103

ت نگاقرار ربود صب ما

تا كرد دو چشخرا ردل

سا تو احخل حستعر

حسشات

عال

عال

پنا

ت

ز كارگ خون غمزهاز عشوه

ت نگا زند را هزار زخدل

تس وجود ش زمان هاچون

هد

رتسنور

ما

و

مهر

ت

شو ح فدار خدر راه

كروز

بود

گنا

بخشد

تار

104

از ماد درخ مو ك تارزلآن

ازصبحگا ه آمدد مشرخورش

نگا عشو ب گرفتصد كشور

از تبا هزار خسرو خوباگشت

شاآن

الل

ر

چمك

مل

حس

اوس



٧٨/او يد

ازابند را وص ك بهرك

چون

بار

دلكند

جوجف

از پنا د بر پناكبا

كز آ شد روا روا اش جگر بخون

ازاد بر كوهسار اللب

زلآن

ك

مو

و

سمتاالسرل

ازا بود روس نافهرجا ك

رخش

كمهر

كون

عالمس

از نگا از هزار عمر بودب

فراوار كند نال حهركه

از گذرد سوز آ فل ناز فر

105

از ما گشت ك مشكبار ك زلآن

هداسپ

صبحگاش

اثر

از

حاجتس اربا كعب ك درخاك

ازگا كند سجدس عابجا كهر

سستان آجه م پنا دچون

ب

كآخر

وص

ك

آر

پنا

از

آفتاب حجابسمو ك تا زلآن

خراعالم

گشت

بخت

و

ازا

رخحسر د كس آت چاري

از سوز آ ال با منسوست

هجماشود پوا حهركه

ازرا بردار توا وصآخر به

106

اكمتاگر

وابست

جها

مر



٧٩

/حقيق

مر ثبا آفا جاندگر به

ذابه

پا

ك

جمل

مقصود

شا

مر صفا د بطل تو ذات

عرفانس اه نط جهابخاح

مرا چشمتو خضروار س

حر

دمشو

كب

ظلمابخ

مر جها س طلگر جها

كعبطواف

اربا

حاجتس

مقبو

مر ممكنا شا آز گرد كعب

بخا را مردسا نفاگر ع

مر ال س ب كوگر موس

غاف مش مشكلس ب راحق

ار جان ب

ح مر مشكال

107

عال اجماق ازح واقا

آد مقصوي ت م نورچش

م تو شد در زبا قا مقا خو

محر احوا در هم حا اهو

ش ما چ سرانجا تا كما در غم

صاحب

سخاوتو

و

و

فكر

غ

فراغتس و عقي د ز كنجان

همد جانا حضربباشد مگر

نگ عاشقا دسهرهنما

د ترق ح چش بتا بنگرم

جهآ ا نهاد حا در جا

زخ

از

باف

مره

درد



٨/او يد

108

مدبخوانگر

اوصا

شا

تو

عال

د صاحوس خوبر كما

خووصا كرگان مرا ن هجرگرچه

همد آشنا محبكسبر

حواقف

سر

ق

شو

اه

گما

نامحرد داند ه را چراز وحد

آتتشن

در

هجرا

ت

ا

گذشح

ج تو جاوا از چشمدب

او ك گفت مرا زد غمزر مژگانت

مرهجان كر را خو آشفتدز

اب ت وجود تو كرد عش راخا

د مقد تو ب محبباسركبر

109

رعاشقان مساد لبهاگر ب

روان او ك س ب دوادوا

شاهس آاالسرار زلز مخزك

رزان برا شاتو خازمگ

رخوص نثا كجها جاهزا

ر

غلتو

مك

د

ك

جا

رفشان

روان چو آمس ق شا كب

ران آ س ركجا كه

دوسوحدجها ا خبرس خرد ك

ر زماند درنهاده دت

ازآشن كر غلا حق

مگگان

تو

هس

رگان



شعرلجتورك

ترواد

غزلل/غزليات





بير نئچه سؤز

يـارادان ميـرزاآذربايجان كالسيك شعرينين أن گؤزل نومونـه لرينـ

لريميزدن أدبيات تاريخيميزده اونودولمـوش شخـصيتجهانشاه حقيق

شـاه اسـماعيل محمـد أمـاقاضـي برهـان الـدين . ساييليربير

اي ـ طـخو يرالخو ـ چـ ر ـ يـبـميك ح يـقدركر ـ سـ هد -ريعا ـ شـ

اولور

داخيل

سيراسينا

تلريميزين

شخص

.

ديوا

تـاريخينينحقيقينين

اينكيشاف

ديلينين

آذربايجان

عصر

اورتا

ترير ـ سـؤگ و ـ نـونؤي. ند ـ تـهج نومض ـ مـ نينيرلرع ـ شـ ي ـ تـاني ـ سـاملوا

ديلي آخيج و دؤورون دانيشيق سيماسيني گؤسـترنيديباخمياراق

جهانشاهين شعرلري ديل و مضمون باخيمينـدان عمادالـدين.ديلدير

ائلـه بونـا گـؤره ده.نسيمينين ياراديجيليغينا اوخـشارليغي چوخـدور

نسيمينين

شعريني

نئچه

بير

سـاليبالراونون

ديوانينـا

اونون

بيليب

كي

.

.بئله شعرلري كيتابين أتك يازيسيندا گؤسترميشيك

هي د او عـرب ديلينـا اوالن شعرلر گؤسـترير كـينوادحقيقينين

.بلد ايميياخشي

ايماناو ساجاهريدشب

اال بالحضو القل الصل مقبولي

مصطفاس قو بالنيااالعماانما

مردودهاسا نشناخ سخاي قدكهر

رح ـ شـ نير ـ لـتكرح و نيرالحالطـصا جنرط ـ شـ ند ـ فـرط اقـشاب نو ـ نـوا

. اولماسينا داللت ائديتانيششطرنج ايله

قار گچر ر فيلة كنافرس

سورپياد

فرزين

شا

تعلي

در



٨٤/او يد

رينـا محبتدن دانيـشاركن آذربايجـان موسيقيـسينين موقامتالحقيق

گؤ

و

ائدير

كسايشاره

موسـيقي ير

دبـدهو

زامانـدا

او

فورمـاالري

.اوالن موسيقي نؤوعلريندن ساييليرديالر

در عرا شرح عشاايل شهناقلمشم

ين مشتاق ادوا اودن مبو مقا

اورتـاينميـ دحقيقينين ديلينده ائله سؤزلره راستالشيريق كـ

دايره سيندهصع آنجاق ايشلك لكسيك بو گون أسكيلشميشديرلر

مـثلنساييليرالر

:ياخـد

أسـرود

دوزاغ

ايريـشمك

بولمـاق

. و سايآرينماق

بير نئچـه حالـدا اونـون ديوانينـدا اؤزلليكلرينه گؤره يااو عصرين

نيـشهآي// واريانتدا قئيد اولونوبالر مثلن آيروغسؤزلر ايك نيجـه//و

بئلـه.دخـ//داخـ دوطـد//دوتـدكمـي //كب خج//هچان

//مثلن مـاز. ده گؤزه چارپي كيم كاتئگورياس قرامئرموازيليك ديل

.بيلمز// بيلمن شكمز و اونون أسك

راحـات اوخومـاقل يـازيلميش بـو شـعر قابـاق بو يوز ايلآلت

يراوچـون اونـون التينجـا اوخ ـ صـاعوم نيناوـيد ارالوـجوخوا اد وـشونو

.ديليميز باخيميندان باخماغا ايمكان يارادير

اونـون شـعرلرينينين. موالنـادير بيزيم أدبياتيميزدا ايكينجـحقيق

ديل و باشقا جهتلريني آراشـديرماق اوچـوق گلجكـده چـوخ ايـشلر

.لمه لييگؤز

باشـقا

عـالوه

سـيندن

نوسـخه

تئهـران

بيز

اوالنبورادا

لـرده

وسـخه

ليـكـركجت

هلـه

حقيقينـين

كـي

ائتميـشيك

داخيـل

ده

شعرلري

دئمك حاضيركي نـشرده حقيقينـين.ي احاطه ائتسينيبوتون شعرلر

. دؤردلوگو قئيد اولونوبدو 35غزلي و 94آذريجه

اونـو حقيقينين حياتي حاققينـدا مؤوجـود اوالن بيليكلـر تـضادليدير

يازانالرين يانيندا چوخ ظولم ائدن بيريسييبدئعدالتلي بير سولطان



٨٥

/حقيق

تـورك عـاليم مكـرمين يينـانچ حقيقينـين.اولـدوغونو يـازانالر دا وار

يـازير

ائدرك

نقل

تاريخچيلردن

شخصيتيندن

:»

مدرسـه

تبريزدكـي تبريزده محتشم و مزين.سينده مشهور عاليملر درس اوخوتموشالردير

هنين موختليف يئرلرينـي آبيـدياپتيران و مملكتي)مسجي(بير جامي

لـر ايلـه سوسـليين بـو حؤكومـدار عـرب شـعرينين بوتـون

– بوتـون

عـصيردهچؤكـدويو

بـو

باشـالديغي

اينحيطاطـا

ده

شـعرينين

ايـران

و

شاعيرلري حمايه ائتميش و كنديسي ده حقيقي مخلصي ايله فارسـي

تورك

گتيرميشديو

ووجودا

ديوان

بير

و

يازميش

شعرلر

ه

.16-

نجـي

مجالس(ير سونوندا أثرلريني يازميش اوالن فاضي نوراهللا المرعشيعص

نومره پاريس ملي كيتابخانه سي بـو سـالله نـين)190المومنين

بوتون حوكمدارالريني شيعه بيلمكده و جهانشاهي دا اونـالر آراسـيندا

»يماقداديسا13

.

سينه ظـولماوغلو پيربوداغ شيرازدا حاكيم اولدوغو زامـان شـهر أهاليـ

ائدير

.

قـاچير

بغدادا

شهردن

اوغلو

و

گئدير

قارشي

اونا

حقيقي

»867-

نجـي سـنه سـي سـون باهـارينين اورتاالرينـا دوغـرو شـيرازا گيـرن

جهانشاها بو شهرين أكابري

"رسم قدوم

" ياپاراق هديه اولمـاق اوزره

اوغلـو پيربـوداغين زامانينـدا ائـدينميش اولـدوقالري أدبيـات و شـعر

او زامان حقيقتن بيـر علـم وجهانشا.بالري تقديم ائتميشلرديكيتا

ات مركزي اوالن شـيرازين عـاليم و شـاعيرلرينه چـوخ ائلتفـات وأدبي

ائتميش

حؤرمت

«

14

ؤز ـ سـ ر ـ يـب چئ ـ هـ و ر ـ يـليرئو ي ـ مـيك وغود ـ لـوا ي ـ سـالميا نينا ـ مـزايلأ

بـو دا ديليميـزين تـاريخي باخيمـدان آراشديرماسـينا.دييشيلميبدير

.راديزمين يا

٣

. Mükrimin H. Yinanç , Cihan-Şah. İslam Ansiklopedisi,٣-ci cilt, İstanbul, ٩٦٣ ,s. ٨٨

٤

. Mükrimin H. Yinanç , İslam Ansiklopedisi,٣

-ci cilt, İstanbul, ٩٦٣

, s.٨٢



٨٦/او يد

Ey səri zülfi to k əməndi bəla,

Pişe qədət sərvü senübər duta.

Sureyi vəşşəms yüzün ayəti,

Hərfi hidayətdə xətin vəzuha.

Xızri lə bin çeşmeyi abi həyat,

Aşiqi dilxəstəyə ləlin şəfa.

Kim ki, səri kuyuna xak olmadı,

İrmədi məqsuduna ol bivəfa.

Ahilə yandurdı məni f ərqətin,

Gəl mənə vəslindən irişdi dəva.

Ayəti vəlleyl saçın şəninə,

Xalü xətin fateheyi r ə bəna.

Kim ki, səni gördü bu vəchilə şah,

Oldu sənin xaki r əhində f əda.

Sidreyi boyun sərvinə qıldı sucud,

Arizi ruxsar ına bədri duca.

Husnu litaf ətdə yüzündür qəmər,

Küfrü zəlalətdən saçın dər bəla.

Vəslinə yar oldu Həqiqi bu gün,

Həqdən irişdi ona f əzlü əta.



٨٧

/حقيق

مند و اي سر زلف ت

1

ق

صنوپيش

سرو

تردت

آيـ يوزالشم ورس

والضـ خطتددا رح

چشلخض

آ

ح

ا

شفـ لعلتيهخ داشع

كيم

كوي

سر

خا

اولمدا

وف ب او مقصوايرمد

فرقت من ياندوردآهيله

دوو ايرش وصلك مگ

نش ساچ والليآيت

ربن فاتح و خطخا

شا بو وجهل گور سن كيم

فدد ره خا سناول

سجو قلد سروين بويسيدره

رخسارعارض

دج

بدر

ا

در قمك يوز و لطافتدحسن

ب د ساچكفر و ضاللت

بو گو حقيق يار اولكوصلن

و عطا ف ا ايرشدحق

١ .امهاس ایکينجي سيرادا گلير و بيز صحيفه ني .الماق اوچون اونو بيرینجي یئزینه قویدوبو شعر دیواندا



٨٨/او يد

صفا صف هر بولم غمندري

جفر چك ن وفاساري

هرك

عها

♣

ق

وفا

حلمز

وف در عهد اول ادرا

دوس زلمز از دا نجاجانم

مبت تا اول سالسل حلاو

ت حك و مجنو ر عقلم

فد چو فرهاد جا اولولنش

رخ غول ز نور لنمدع

ر ما ب تو كح آستا خا

لم گان لر ا هر ك

وصاار

اولم

ا

آشنار

طواف وصل كع حقلد

و صفا مرو اسر اول حق

صندر ك جمال جهانيآ

نورر او ح بصرهر

Yar ın ğəmində bulmadı hər bisəfa səfa,Yar ın vəfasını nə bilir çəkməyən cəfa.

Hər kim ki,yar ə əhdü vəfa qı

lmaz ey həkim,♣

İdrak ilən ülaik ədir əhdə bivəfa.Canım nicat istəməz əz dami zülfi dust,Ol həlqeyi səlasilə ta oldu mübtəla.Əqlim itirdi Leylivü Məcnüm hekayətin,Şirin yolunda oldu çü Fərhad canf əda.Eynimdə nuri ləmyəzəl oldu ğəmi rüxun,Ey xaki asitani to k əhli bəsiri ma.Hər kim ki, yar ı ğeyr ilə biganə bilmədi,

Yar ın vüsalı olmadı ol ğeyr ə aşina.Qıldı Həqiqi k ə beyi vəslin təvaf ını,Həqdən müyəssər oldu ona Mərvəvü Səfa.Ayineyi cahan ki, cəmalındır, ey sənəm,Hər bibəsər haçan gör ər ol nurdən ziya?

♣

سينده

نوسخه

لندن

»عهده

«London nüsxəsində əhdə



٨٩

/حقيق

آفتا جمالندتور تا سنبلن

آفتا آلند فتن جهاند

فراقل سحاب دوش قمرددور

آفتالند ه نق حستابند

من رخ خا كمندن ساچچكدي

آفتا خالند فتن فتننداو

گلستان

اولدو

وصالنمحو

ت

اب

آفتا آلندبو برد ر رنتا

حقيقييرد اي ميند لبجام

آفتا زاللند لع حياتآ

Ta sünbülün götürdü cəmalından aftab,

Tutdu cahanı

fitnəli alı

ndan aftab.Dövri qəmərdə düşdü səhabə f əraqilən,

Tabində hüsni nəqşi hilalından aftab.

Çəkdi saçı k əmədinə xali rüxi məni.

Öyr əndi fitnə fitnəli xalından aftab.

Məhv oldu gülüstan vüsalında ta ə bəd,

Ta r əngü bu bər əd rüxi alından aftab.

Cami lə bin meyindən içirdi Həqiqiyə,

Abi həyatı ləli zülalından aftab.



٩/او يد

Ey xətü xalın kamalullah♣, həm ümmül kitab♦,

Həsr ətindən dideyi üşşaq olubdur ğərqi ab.

Ğəmzeyi çeşmin işar ət qıldı əhli vədəyə,

Məsti eşqin şol cəhətdən qalmadı eynində xab.

Leylətül-əsravü vəlleyl endi zülfün şəninə,

Ayəti Vəşşəmsə vəchindən göründü aftab.Ey mənim eynimdə rüxsar ın çü nuri ləmyəzəl,

Vey saçın hər tar əsindən aləm üzr ə mişki nab.

Aləmi qıldı münvvər nuri vəchin ta ə bəd,

Lövhi məhfuzində rövşən oldu həm yövmül hesab.

Zarü bimar əm əgər təşrif qılsan bir nəzər,

Xaki rahi məqdəmində sə pmişem gözdən gülab.

Ol xətü xalü rüxü zülfün hesabın qılmağa,

Hasebi eşqə müyəssər oldu həqdən ehtisab.

Sur ətin ayineyi eşq oldu əhli aləmə,

Lövhi məhfuzində Quran♠ oldu hikmətdən kitab.

Ey Həqiqi, başını qoy ol cənabi həzr ətə,Qoymagil əldən vüsali damənin əz hiç bab

♣ London nüsxəsində k əlamullah.♦ Nəsimi divanının Bak ı nəşrində ona aid olunubdur.♠ London nüsxəsində furqan.



٩

/حقيق

الكتا ام ها ♣ كما و خال خاي

♦

آدر غر اوا عش ديدحسرت

ي وع اه قلد اشار چشمغمز

خوا عينند قالمد جهتد شو عشقمس

شانن زلف اندواللياالسرهليل

وجهيوالشمسهآي

د

آفتارن

يز چو نور ل رخسار عينمد منا

نا مش ازر عالسند هر تار ساچو

اب تر نور وجه منو قلدعالمي

الحسا يو ه اول روشد محفوظلوح

بير نظ قلس اگر تشريزار و بيمارم

راخاك

مقدم

د

سپم

ش

گالز

قلم حسابي و زلف و ر و خا خاول

احتسا حقدسر اول مي عشقحاسب

عالم اه اول عش آييصورتن

♠ قد محفوظلو كتا حكمتدول

حضرت جنا او قو باش حقيقاي

وصالقوي

دامن

هي

از

با

.»کال«يندهلندن نوسخه ♣

دیوانيندا

نسيمي

شعر

بو

)- جيلد

نجي

.٥

(اولونوبدو

منسوب

اونا

.»فرقا« لندن نوسخه سينده ♠



٩٢/او يد

گل

♣ تا جا سوز فراقدوشكه

خرال هجر ل سرخلوت

ناري

در

غم

عشق

عاشق

فكن♠ و خوا فكر د و نق

د نور چش تو پرتو جماب

رذ دننامشملوا شع زا اتفآ

گزن اولم وصك وجود ذاتاري

و اضطرا تاك دوشم ناولسون

شانه

قلتا

طر

عنبرفشا

ساچ

نا مش توت از آ عشاافال

قو جا خال دا ااولد

دا

♦ و تا زل مال ب

سوز د ح سند گل

عذا بد هجر آت فراچك

Gəl gəl ki, düşdü suzi f əraqında cana tab,Xəlvətsərayi könlümü hicr eylədi xərab.Yar ə b, nə dərd imiş ğemi eşqin ki, aşiqə, Nə fikri dünya qoyduvü nə fikri deynü xab.Bipərtovi cəmalı to, ey nuri çişmü dil,Manəndi zərr ə olmuşam əz eşqi aftab.Yar ə b, vücudi zatına vəsl olmasın gəzənd,Olsun nəsib düşmənə tabü iztirab.Ta şanə qıldı türreyi ənbər f əşan saçın,

Əflakiyani eşq əz an tudu mişki nab.Oldu əsir daneyi xalında can quşu,Dayim bəlaya saldı məni zülfi piçü tab.Gəl-gəl ki, səndən ayr ı Həqiqi be suzi dil,Çəkdi f əraqi atəşi hicrində bəs əzab.

♣London nəşrində gəlgil oxunulubdurاوخونو» کلکي«لندن نوسخه سينده ♠

سينده

نوسخه

لندن

»دین

« London nüsxəsində dini

دام«لندن نوسخه سينده « London nüsxəsində dami



٩٣

/حقيق

مسجو او اولن محرا اهلنقح

قلعجب

اگر

نباشد

اه

عش

سجو

بو شكستالوجنابن

مسعو طال اقبال سرش

عش ز غم فغا شكستن

چنربا

و

دف

و

اول

شاهد

نغ

عود

زاه اولم واصن جنوصال

ك

دولز

اقبا

و

اول

چو

مردو

رسو اول واصرااله او دم

♠ صعو اه قل افالك منزعرو

ردر وصا قبل چون اهقحق

♣ سجوزلدر قل خلقنتراب

ر ز روز از ق ر سجحق

ا

ساجدن

او

وج

م

ت

مسجوي

Həqiqət əhlinə mehrab olanda ol məscud,Əcə b nə başəd əgər qılsa əhli eşq sucud.Cənabına yüzü saldı bu şik əstə könül,İrişdi sayeyi iqbalə taleyi məsud. Neyi şik əstə f əğan eylədi ze ğəmzeyi eşq,Rübabü çəngü dəf ə şahid oldu nəğmeyi ud.Vüsali cənnətinə vasil olmadı zahid,

Ze kuyi dövlətü iqbal oldu çün mərdud.O dəm ki, Leylətül əsrayə vasil oldu R əsul,Üruci mənzili əflak ə qıldı əhli suud.Həqiqət əhlinə çün qiblədir vüsali rüxü,Turabi xülqünə qıldılar əzəldə sucud.Həqiqi səcdeyi ruyət qılır ze ruzi əzəl,Əz an ke sacidəm ol vəchə mən toyi məscud.

♠ سينده

نوسخه

لندن

»دو

سجود

«London nüsxəsində sucuddur

London nüsxəsində bu beyt yoxdurبو بيت لندن نوسخه سينده یوخدور ♣



٩٤/او يد

شوقرانجانم

دالرام

مد

♣

مد آرام گت توكن صبرقالمد

ر د وصال دوشد ل ا خ

مدام رضوا رو وصا

جانسروا

لب

سرچشم

سند

زا

♠ كانگ مد جامدر سرچشخمرند

بگرچه

اولمشا

عشق

د

سن

دلبر

مدنام ب عالمد اولمر وندا

ن عابد سجاد حش قوپقامتندن

مد اسالم اهرش آندرحمته

زل داآرز ح ملك جاخي

مدد دام دا دامندا خا ساا

Canımı yandırdı şövqün , ey dilaramım, mədəd,Qalmadı sə brim, tük əndi , getdi aramım, mədəd.Xeyli əyyam oldu kim,düşdüm vüsalından irağ,Ey vüsalı rövzeyi rizvani əyyamım, mədəd.Əsrüdi canım lə bim sərceşməsindən layəzal,Gəl kanın xəmrindədir sərçeşmeyi camım, mədəd.Gərçi bədnam olmuşam eşqindən, ey dilbər sənin,Mundan ayruğ olmasın aləmdə bədnamım, mədəd.

Qamətindən qopdu həşri abidi səccadənin,R əhmətə andan irişdi əhli islamım, mədəd.Yaxdı can mülkün Həqiqi zarizuyi dami zülf,Ey saçı damında xalı daneyi damım, mədəd.

♣ یوخدو

سينده

نوسخه

تهران

شعر

بو

Bu şer Tehran nüsxəsində yoxdur Ki onun deməkdirکي اونون دئمکدیر ♠



٩٥

/حقيق

دلم خمر مصف جادلعلن

درلم السوده ح سياهخالن

رخن

مهر

قمر

دور

خبر

درلم نور مع سمادعرش

د بو عرص اولد س شاهد حقيقچون

درلم گويحكمت بالقدرو

ك جمال كما مشاط حاجت

درلم مهي خجست صورشول

دد لب كوثر جا خضر دلم

چشم

حيااز

ت

احي

درلم

قدر وصال بيلمدهر بيخبر ك

درلم ادنا او اودحيوان

پيوسته

قانمك

مستان

زلر

درلم مبر كافر از ايماشو

د آفتاب رخ المكامر

درلم قاتندا منظر اعلعارف

جان

چورد

حقيق

بها

وصال

ك

درلم تمن فقير اووصلن

Ləlində cam xəmri müsəfa deyilmidir?Xalın siyahi hübbəti sevda deyilmidir?Mehri rüxun ki, dövri qəmərdən xə bər verir,Ər şi səmadə nuri müəlla deyilmidir?Çün şahidi həqiqi sən oldun bu ərsədə,Rühülqüdüs bu hikmətə guya deyilmidir?Hacət deyil məşatə k əmali cəmalına,Şol sur əti xocəstə mühəyya deyilmidir?

Xı

zri diləm ki, kövsəri camı

lə bindədir,Əz çeşmeyi həyati to əhya deyilmidir?Hər bixə bər ki, bilmədi qədri vüsalını,Heyvandan ol ülaik ədna deyilmidir?Peyvəstə tökdü qanımı məstanə gözlərin,Şol kaf ər əz iman mübərra deyilmidir?Merati laməkan ki, rüxün afitabidir,Arif qatında mənzəri əla deyilmidir?Can verdi çün Həqiqi bəhayi vüsalına,Vəslindən ol f əqir ə təmənna deyilmidir?



٩٦/او يد

Həşrin hesabını nə bilir cəhli bixə bər,

Gəl, həşr ə qaıl ol ki, bu hikmətdədir nəzər.

Ey tacü taxtə, mülki cahana həris olan,

Arif qatında tapmadı miqdar simü zər.

Zahid eşitdi nəfxeyi surun sədasını,

Yovmül qiyamət ♣oldu, nə yatırsan, ey bəşər?

Düşdü cahana fitnəvü aşubü ğülğülə,

Ta sünbülün götürdü cəmalından ol qəmər.

Aşüftə zülfü xalü rüxi, çeşmü ğəmzəsi,

Qıldı məni itab ilə az xiş bixə bər.

İdrakü f əhm irişmədi ovsaf ı

zatı

na,Qıldım hədisi ləlin onun şərhi müxtəsər.

Əndişənin gümanını tərk eylə, fariğ ol,

Peymanə dolmayınca tökülməz xun az cigər.

Ey cənnətin şərabi lə bi yardir deyən,

Canım həyati ləmyəzəl ol yardən dilər.

Fəzli ilahidən iki aləmdə şah imiş,

Ol əhli dil ki, yar ilə ömrünü sərf edər.

Verdi Həqiqi canını yar ın vüsalına,

Tərki əlayiq etdivü kuyində qoydu sər

♣ Sayir nüsxələrdə yovmül qiyamədir.



٩٧

/حقيق

خب ر جه ن حسابحشرن

در نظر بو حكمتد او ق حشرگل

اول ح جها مل و تخت تاا

و زر مقدار اپم قاتنداعار

صدا صور نفشت زاهد

امالو

♣

اول

ن

رسا

بش

و غلغل و آشو فتندوشدو جهان

قم ا جمالند گتورتا سنبل

و غمز چش و ر و خا زلآشفته

خب از خل عتا مقل

ذ اوصارشم و فهادراك

مختص شر ان لعل حقلدم

او فارل تر گماننشاند

ازجگكلمز خو نولمان

ر دارد ل شرا جنتا

ل ار اوز لا جان

م شا عال د الفضل

در صرم لا د اهاول

حرو

جان

وصالنا

عالئترك

كت

و

قند

س

♣. دی-»يامیوم ال«لندن نوسخه سينده



٩٨/او يد

رو خبر د و سح شا و رخزلف

رو خبر بشرد رو مشاآنن

لبش

ح

جانبخ

عال

س

رور خبر شكرد و شه لرشكر

عارفلل رمز انل چوموس

رو خبر و شجردو و ناسآ

آفتاب رخ شور هر

رو خبر نور بصردر باه

ل چش مستان قانك وستپ

غمزاو

خول

جگرد

خبر

رور

ار عش اسفن اولمچند دام

رور خبر و هنرد هنر

كشف

حل

ح

ث

ان

رو خبر گهرد فشا داول

♣ خسرو خوبا وجهر هر

رو خبر دور قمرد جهاناه

Zülfü rüxun ki, şamü səhər xə bər verür,Anın məşami ruhi bəşərdən xə bər verür.Şirin lə bin hədisi ki, canbəxşi aləməst,Şükr eylər əm ki, şəhdü şək ərdən xə bər verür.Musa çü bildi r əmzi ənəllahi arif ə,Anəstu nar ı Turü şəcərdən xə bər verür.Hər kim ki, gördü şövqi rüxün aftabını,Əhli bəsir ə nur ı bəsərdən xə bər verür.Peyvəstə tökdü qanımı məstanə çeşmilə,

Ol ğəmzələr ki , xuni cigərdən xə bər verür.Meydan içində olmadı İsf əndiyari eşq,Hər bihünər ki, eybü hünərdən xə bər verür.K əşf eylədi Həqiqi hədisin bəyanını,Ol dür f əşani gör ki, gühərdən xə bər verür.Hər kim ki, gördü vəchini ey xosrovi xuban♣ ,Əhli cəhanə dövri qəmərdən xə bər verür.

♣ London nüsxəsində zəmandirدی-»زمان«لندن نوسخه سينده



٩٩

/حقيق

د طع و روان رو صن لعلنفخ

د طع حور جنان صورتچند خوبل

رو جاعن بهاسن رخوصل

♣ ك

د طع و مكان كوس وصلجن

اغراه باشددرخاك

تاج

تخل

خسرو

مل

جهان

طع

د

غمانو شر مالح رخحسن

د طعان و شر مالح آن گ

خدنگلرغمزه

چك

كمان

قاشلر

د طع كمان قللها غمزباغر

گوهر المكا او مطل وجوفرده

د طعگمانو ظر

هد اول م دوشم و كثرتاسود و ز

د طعان سود و اول محوحدت

مانم كفر حرخ زلف

كفر

ما

ل

مغان

طعر

د

Nəfxeyi ləlin ey sənəm ruh u r əvanə tən edər,Xubliq içində sur ətin huri cinanə tən edər.

Vəsli rüxün bəhasının beyinə can verür ♣ gönül,Cənnəti vəslin istəyən kövnü məkanə tən edər.

Xak ı dərində başını kim ki, salır ayağına,Tac ilə təxti xosrovə, mülki cahanə tən edər.

Hüsnü rüxün məlahəti şerhü bəyanə sığmadı,

Gəl kim,anı

n məlahəti şerhü bəyanə tən edər.Ğəmzələrin xədəngini çəkdi k əmanə qaşlar ın,Bağr ımı ğəmzə yarlu qıldı, k əmanə tən edər.

Fərdə vücudi mütleq ol, kövhəri laməkanı bil,Kim ki, yəqin bilir onu zənnü gümanə tən edər.

Sudü ziyanü k əsr ətə düşmə, müqəyyəd olma kim,Vəhdətə məhv olan könül sudü ziyanə tən edər.

Zülfü rüxün Həqiqiyə küfrü iman imiş yəqin,Kürfri iman bilən könül, piri Muğanə tən edər.

♣«London nüsxəsində ver ərdirویر«لندن نوسخه سيند



دي وا/

دحا اچلر گلزار جن رخا

•

درا ن جاوا آ دوداغو

لوحندصورتن

ح

چكم

كما

قدرت

د رحما قدر كما صوراحس

آت عش حسرتد ماندره گل

د درماندرد خست ب وصلشرب

♣ ♠ روزندر اه قلبندمومن

حعارف

اسرار

شو

روض

رضوان

د

رحمانم قدردر كماك حس ا

رحمانقدرت

اولرا

دطا

جانفد اولگساهگهولندلبرن

د عمر جاوداول بتم جاترك

♦ اول فضلدك س ح حا مستعان

دا ر و رحموصااشك

Ey rüxün gülzari cənnət, saçlar ın reyhanidir •,Vey dodağın abi heyvan, can onun heyranidir.

Sur ətin lövhində həq çəkmış k əmali qüdr ətin,Əhsəni sur ət k əmali qüdr əti r əhmanidir.Gəl ki, yandırdı məni həsr ətdə eşqin atəsi,Şərbəti vəslin bu dərdi xəstənin dərmanidir ♣.Möminin qəlbindədir əhli yəqinin rövzəni ♠ ,Arifi əsrari həq şol rövzənin rizvanidir.Ey ki, hüsnündür k əmali qüdr əti r əhmanimiz,Qüdr əti r əhmanə heyran olmayan şeytanidir.

Dilbərin yolunda gər əhlisən olgil canf əda,Tərki can etmək bu yolda ömri cavidanidir.Ey Həqiqi, həq sənə f əzldən oldu ♦ müstəan,Şükri əyyami vüsalü r əhməti r ə bbanidir.

• -(بو شعر نسيمي دیوانيندا منسوب اولونوبدو)٧.نجو جيلد .اونا

Nəsimi divanının Bak ı nəşrində ona aid olunubdur.♣

Tehran nüsxəsində bu beyt yoxdurتهران نوسخه سينده بو بيت یوخدو ♠

سينده

نوسخه

لندن

»س

روضه

«London nüsxəsində rövzəsidir

اولدي ز فضل« لندن نوسخه سينده ♦ « London nüsxəsində oldu ze f əzləş dir



٢

/حقيق

د سند رحما وجس جا نم ملا

♣

حمصحف

جمال

شردر

برها

سند

د

امر تو در عالآنسد االجانافذ

د سند فرمانج ر سن عالجم

ك وجه حق اول رف پرد كنزكنت

د سند پنها گنس محر رازبچو

و چار وصل درماندرد ب

ط

دردمندا

گ

درما

سند

د

روا خدر مد لعل خاكوثرن

د سندوا كاد از آن جازند

دكا د س كامن سن و عقدن

د سند دورا گ دو عالما س

حال ح نظر قلگرل كرگل

د سند و احسا لطس و كر خلصاحب

Ey mələk sima,nə cansan, vəchi r əhman səndədir ♣,

Müshəfi həqdir cəmalın, şərhi bürhan səndədir. Nafizül cavid əz anəst əmri to dər aləmi,

Cümleyi aləm sənin r əyincə, f ərman səndədir.Künti k ənzin pərdəsi r əf oldu həqdən vəchinə,

Çün bu razın məhr əmisən, gənci pünhan səndədir.Dərdi bidərmanıma vəslindən ayr ı çar ə yox,

Ey tə bibi dərdiməndan, gəl ki, dərman səndədir.Kövsərin xasiyyəti ləlindədir, mən Xızrvar,Zindeyi cavid əz anəm kabe heyvan səndədir.

Dünyavü üqba sənin kamınca, sən dər kami dil,Ey Süleymani do aləm gəl ki, dövran səndədir.

Gəl k ər əm birlə nəzər qılgil Həqiqi halına,Sahibi xülqü k ər əmsən, lütfü ehsan səndədir.

♣

دیوانيندا

نسيمي

شعر

بو

)- نجوجيلد

.٢٩

(اولونوبدو

منسوب

اونا

.

Nəsimi divanının Bak ı nəşrində ona aid olunubdur.



٢/او يد

جاناعشق

هر

جاننم

تا

د

د تق قلم قربا جاناجانن

ت ر وجهندآننكهر مفسر ك

د تف عالما هلر ا سجوهم

دولدجاو

بولمز

منصور

ارد

د تزلا هردانن عش

رخسارآ

معشوق

حرن

بحر

د تحد جالوه قدركات

ر ر چند خواب

♣ رخسا گل

د تعوز وجهل او مصوس

دلبسنسعالمد ن حچون

د تق قلم قرباولجان

Eşq canan hər kimin canında ki, təsir edər,Canını canana qurban qılmasa təqsir edər.Hə müf əsir kim onun vəchində gördü ayətin,Həm sucud eylər ona həm aləmə təfsir edər.Cavıdanı dövləti mənsur bulmaz yardan,Eşq meydanında hər kim yar ılən təzvir edər.Ayəti ruxsar ını məşüqənin hərf ən be hərf,Katı bı qudr ət be lövhi can u dil təhrir edər.

Xab içində görmüşəm bir mah ♣ gülruxsar ı kim,Yusufu Misri onu yüz vəchilən tə bir edər.Çün Həqiqinin iki aləmdə sənsən dilbəri,Canını yolunda qurban qılmasa təqsir edər.

♣ یا«لندن نوسخه سيند «London nüsxəsində yar



٢ ٣

/حقيق

رسد دعد معن صورتسن حتا

نورعارضن

جالل

د

♣

تجل

رسد

محرابرمز قاشلر گ و ايماسجده

رسد كسر طا آنكيهر بصيرتسز

ده رخسار خالمثان سبةسور

رسدمعندش ه صورت جهتشول

عاشق لعل انفا سند مسيحاي

رونف

نطالقد

عيس

رسد

عاش كيم♠ رخسارنه معشواواولم

رسد اعممعنيدك م او داهل

سرحمان صور شو ق سجدزهدا گل

رسد تق اه چوك س حقسج

عش در ميدا منصور اول ه حقيقچون

محب

دار

سر

شربر

دع

رسد

Ta ki, hüsnün sur əti mənidə dəva görsədir,

Arizin nur ı cəlalından ♣ təcəlla görsedir.Səcdəvü iman gətirməz qaşlar ın mihrabına,Hər bəsir ətsiz kim anı Taqı K əsra görsədir.

Sureyi sə bül məsani xətti rüxsar ındadır,Şol cəhətdən sur ətin hər şeydə məna görsədir.

Ey Məsihadəm, sənin ənfasi ləlin, aşiqə,

Nəfxeyi rühülqüdüsdən nitqi İsa görsedir.Kim ki, aşiq ♠ olmaz ol məsuqənin ruxsar ına,Əhli dil ol müşriki mənidə əma görsədir.

Zahida,gəl səcdə qil şol sur əti r əhmanə sən,Səcdeyi həqqi sənə çün əhli təqva görsədir.

Çün Həqiqi hər ki, Mənsur oldu dər meydani eşq,Bər səri dari məhə bbət şerti dəva görsedir.

♣

سينده

نوسخه

لندن

»جمالنکدان

« London nüsxəsində cəmalından

♠ حيران« لندن نوسخه سينده «London nüsxəsində heyran



٤/او يد

Nəfxeyi ruhülqüdüs ləli şək ərbar ındadır,

Nükteyi elmi lədunna şərhi göftar ındadır.

Qibləvü imandir ol peyvəstə ə brun aləmə,

Fitneyi axır zaman şol eyni məkkar ındadır.

Xilqətin şənində münzəldir hürufi kayinat,

Ayəti sə bülməsani xətti rüxsar ındadır.

Kövsərin cami meyi ləlində rövşəndir sənin,

Məsti eşqin rövnəqi şol xəmri xummar ındadır.

Damunun nar ında izhar oldu hicrin illəti,

Cənnətin zövqü hüzuri vəsli gülzar ındadır ♣.

Huriyi rizvanə tən eylər cəmalın hüsnilə,Sidr ətül məva sucudı qədrü r əftar ındadır.

Aləmı ğəddar ı çün darül f əna bildi könül,

Dəviyi Mənsur ənəlhəqdən səridar ındadır.

Ey xətü xalın k əlamüllah, ləlin səlsə bil,

Lövhi məhfüzin hürufi nəqşi didar ındadır.

Ey Həqiqi, həq sənə f əzlindən oldu müstəan,

Elmü tövhidin bəyani k əşfi əsrar ındadır.

♣ Bu beyt Tehran nüsxəsində yoxdur.



٢ ٥

/حقيق

رونفخ

القد

لع

شكربا

ده

ده گفتار شرلدعلةنكت

عالم ابرووست در اوما و قبله

آخفت

شوزما

مكار

ده

نا كدر حرو منز شانندخلقتن

سب

المثا

خ

رخسار

ده

در سن روشد لعل جاكوثرن

ه ار خم خم شو رون عشقمست

عل هج اظهار اول نارندامونن

ده گلزار وص و حضو ذوجنتن

♣

حسنللر جمال طع رضوانحور

ده قدر و رفتار سجوسدرالما

ل دارالفنا چوا غدعالم

دهدار سلحق منصور اندع

خا

خال

و

كال

ا

لعل

سلس

دهدار نق حرو محفوظلو

مستعا اول فضلنك س ح حا

ده اسرار كشا د و توعل

♣ .بو بيت تهران نوسخه سينده یوخدو



٦/او يد

دهافشانن د نط لبد او توعلم

جاوحدتن

لع

درخشانن

ده

عاشقالحساودهمحفوظنلوح

دهشانن پ بال زل داةحلق

الكتا افتحنادر خ انصورت

فتحآ

اوم

صورت

شانن

ده

د معاو مولد عش مسزاال

كوثر

♣

خمر

دودا

آ

دهوانن

د زلعنبرافشا وال والشمصورت

دهمانن كفر و مگ عاشقن

سلس تسدر ه جامنلبلر

ده رحمانن عر جمال او قوقا

گولر ب شر و دندا ل او حچون

خاگوهر

نط

د

دهفشاننElmi tovhid ol lə bin nitqi dür əf şanındadır,Vəhdətin cami meyi ləli dir əxşanındadır.Lövhi məhfüzindədır yomül hesabı aşiqin,Həlqeyi dami bəla zülfi pərişanındadır,Sür əti inna f ətəhnadır, xəti ümmül kitab,Ayəti f əthən mübin ol sur ətin şanındadır.

Layəzali məsti eşq oldum mən ol mənidə kim,Kövsərin ♣ xəmri dudağı abi heyvanındadır.Sur ərti vəşşəms, vəlleyl ənbər əf şan zülfüdür,Aşiqin dini məgər kim, küfrü imanındadır.Lə bləri camındadır eyni təsəmma səlsə bil,Qabi qövseyn ol cəmalın ər şi r əhmanındadır.Çün Həqiqi ol lə bü dəndanı şərh eylər bu gün,Gövhərin xasiyyəti nitqi dür əf şanındadır.

« London nüsxəsində nigar ınگارینک« لندن نوسخه سينده ♣



٢ ٧

/حقيق

و طه م Ĥلب المثا سب خطا

•

نور سربسر عالمد پرتون جمالو

امالووعد

♣

حقن

عارف

صوند ك وحدت چالناولروز حش

امر اسجدو او منزنند خلق

و اول شكرامر بطا لمب

♠ آدشب مان او ساجاه

مقبو

الصل

القل

بالحضو

اال

دهشا پ زل اوخاطر جمع

جهتشول

اولم

خا

خطوال

از

ر شمج ظلم گلمز جهاننمع

♦

نونمد مردس س عالمد چو

وصلار بول ح حمدهللا

النشوروو م از غالبافارغ

Ey xətin sə bül məsani, vey lə bin mai təhur,Vey cəmalın pərtövündən sərbəsər aləmdə nur.

Vədeyi yomül qiyamət ♣ endi həqdən arif ə,Ruzi həşr oldu, çalındı vəhdətin kuyində sur.

Xilqətin şənində münzəl oldu əmri üscüdu.Bilmədi şeytan bu əmrin şükrini, oldu ğəyur.Şübhədən ar ın ze ♠ əhli sacid ol, imanə gəl,

Leysə məqbuləl səlatül qəlb illa bilhüzur.Xatiri cəmiyyət ol zülfi pərişanindadır,

Şol cəhətdən olmadı xali xəyalın əz xütur.

Eynimə gəlməz cahanı

n zülməti bir şəmcə ♦

,Çün iki aləmdə sənsən mərdümi eynimdə nur.Həmdi lillah kim, Həqiqi buldu yar ın vəslini,

Fariğül bal əz ğəmi dünyavü min yomin nüşur

-( بو شعرنسيمي دیوانيندا • منسوب اولونوبدو)٢.نجوجيلد .اونا

Nəsimi divanının Bak ı nəşrində ona aid olunubdur. القيامه«لندن نوسخه سينده ♣ «London nüsxəsində yomül qiyamə♠

سيندهل

نوسخه

دن

»و

«London nüsxəsində ar ınü

♦ شمعجه«لندن نوسخه سينده «London nüsxəsində şəm’cə



٨/او يد

Kövsərin eyni lə bin camı şərabindanmidir?

Sureyi r əhman rüxün hərfi kitabindanmidir?

Türreyi ənbərf əşan zülfün nəsimi aləmə,

Sərbəsər qıldı müəttər,mişki nabindanmidir?

Cənnətin bağında sidr ə şol qəd u balamidir?

Aftabi ləmyəzəl ol hüsni tabindanmidir?

Hübbətüsevdamidir, ya daneyi xali rüxün?

Fitnəli eyninmidir, ya fitnə xabindanmidir?

Abi heyvan çeşmi ləlindən istər Xızri can,

Məsti eşqin badəsi ol eynin abindanmidir?

Lalənin qəlbində dağ əz ahi dil şeydamidır?

Kövsərin camında mey vəslin şərabindanmidir?

Könlümün deycuri ol ənbərf əşan zülfünmidir?

Eynimin nuri cəmalin afitabindanmidir?

Tökdü bağr ım qanın ol nazü itabü ğəmzələr ♣,

Həşrü nəşr ol ğəmzənin♠

nazü itabinanmidir?

Vacib olmuşdur Həqiqi, səcdə qılmaq vəchinə,

Və bədu allah vəchə vəcheyin xitabındanmıdır?

♣ London nüsxəsində işvə birlə bağr ımı yandırdı vəslin firqəti♠ London nüsxəsində işvənin



٢ ٩

/حقيق

ميدر شرابند جا لبين كوثرن

ميدر كتابند حر رخ رحمةسور

عنبرفشاةطر

زلف

نسيم

عالم

ميدر نابند معطر مشسر بسر قلد

باغنجنتن

سدر

شو

ق

ميدربا

ميدر تابند حس او يز لآفتاب

رخ خا دايدرالسودامهحب

ميدر خوابندميدر يا فتنك عينفتنه

ايستر خضر جا لعل چش حيواآب

ميدر آبند عين اوس باد عشقمس

قلبندنالله

دا

ا

دآ

شيد

ميدر

ميدر شرابندوصل م جامنكوثرن

ميدرك زلفنبر فشا او ديجورلمك

ميدرآفتابندنك جما نورعينمن

لغمز عتا نا او قاني باغركت

♣

ن غمزحشر و نشر اول

♠ ميدرعتابندنا

حقيقواجب

اولمشدر

سجد

قل

وجه

ك

ميدر خطابند وجه وجاواعبد

♣ سينده

نوسخه

لندن

»فرغت

وصلنک

یاندوردي

باغرمي

بيرله

عشوه

« ♠

»عشوه نن«لندن نوسخه سينده



١/او يد

قدنك كب

رده واروبر نه ستوده ص ♣

رده وار عنبر نهعنبرفشان ساچنك كم

كه

رخنك

خط

♠

المثانم

سبع

رده وار خطوط معنبر نهلبو حسن ا

كه جانبخش عالمسن لبنك حش

ب

♦ رده وارچنده قند مكرر نه ذوق ا

چكمش جمالنكاول قلم كه قدرت

رده وارله مصور نهنقاش خبره ب

ا دااضنه دوشحسننك ب

ا

طور

نهبو

ر

مدو

خال

وارچنده

رده

رخنك ك زلباده صباده نكهت و

رده وار معطر نهچنده برضوان ا

حچا

خمر

لبنك

جام

رده وار نه ماء مطهچند بو طور

Qəddin kibi ♣ situdə sənubər nə yerdə var?Ənbər f əşan saçın kimi ənbər nə yerdə var?Xətti rüxün ki, ayəti ♠ sə bül məsan imiş,Bu hüsn ilə xütuti müənbər nə yerdə var?Şirin lə bin hədisi ki, canbəxşi aləməst,Bir ♦ zövq içində qəndi mük ərr ər nə yerdə var?Əvvəl qələm ki, qüdr əti çəkmiş cəmalına, Nəqqaşi Çində beylə müssəvər nə yerdə var?Hüsnün bəyazina düşəli daneyi siyah,Bu tövr içində xali müdəvvər nə yerdə var?

Badi sə badə nikhəti zülfü rüxün kimi,Rizvan içində buyi müəttər nə yerdə var?İçdi Həqiqi cami lə bin xəmrini, dedi:Bu tövr içində mai müəttər nə yerdə var?

کيم«لندن نوسخه سينده ♣ «London nüsxəsində kimi♠

سينده

نوسخه

لندن

»ي

آیه

«London nüsxəsində ayeyi« London nüsxəsində buب«لندن نوسخه سينده ♦



٢

/حقيق

وخدرا ن جانفزادر حسبو نه

♠

وخدر دلپ جهان ك آنك

نظر او باخج و خال و خبو جمال

وخدر نظر برتند بنك

بو جالر هد قار و قوسكمابو

خان ك غمخدن ش♣

وخدر ت

تشب م چند جها بسن

وخدرن جهان ك سن

صراط

مستبو

م

فز

باغل

وخدر از ضجتند م آنچون

قار و خال دا كمند زلفن اسنن

وخدر ا كدمند خست دم

حه قل ا ن حقد كالحق

وخدرا خ حا ب شرمك

Bu nə hüsnı canf əzadır kim, ana nəzir yoxdur ♠,Kim anın kimi cahanda dəxi dilpəzir yoxdur.Bu cəmalü xətü xalə necə baxsın ol nəzərsiz,

Kim anın bəsir ətində nəzəri bəsir yoxdur.Bu k əmanü qövsə qar şı hədəf eylər əm bu canı,

Nişə kim, xədəngi ğəmzən kimi xanə ♣ tir yoxdur.Səni bu cahan içində kimə eyləyim təş bih,

Ki, sənin kimi cahanda dəxi binəzir yoxdur.

Bu sirati müstəqimdən gözünü f əqih bağlar,Çün anın məşiyyətində becüz əz zərir yoxdur.

Sənin ol k əməndi zülfündəki, dam u xalə qar şı,Məni dərdiməndi xəstə kimi bir əsir yoxdur.

Həqiqi k əlami həqdən nə bəyan ki, qılsa həqdir,Kimə şərh edim bu halı kim, ana xə bir yoxdur.

♠ -(بوشعر نسيمي دیوانيندا منسوب اولونوبدو) ٦.نجو جيلد اونا

. Nəsimi divanın Bak ı nəşrində ona aid olunubdur جان«لندن نوسخه سينده ♣ «London nüsxəsində canə



١٢/او يد

ق خار سن قلاوك م جوبو

ر قپارپار باغرمل جفت

فلكده

گج

اور

ماهتا

رم

چو

آه

بو

اوشرر

ستارند

چخر

ق

روا غار چشمخوناب

ق ما كنار اش ا مدرسفق

ل و غمز زل آشفتل قاكمانه

ي و جور و جف بو محنج

♣ قار

جمال

اون

دلبر

قل

نظر

ق غبار قلن درون

ا ج صور او ل عجب

♠ سنبسحاب ق تار آفتاب

د شكم و جفا جوحق

ق شمار ا چوو جورجف

Bu cövri kim mənə ol qəlbi səngi xar ə qılır,Tiği cəfa ilə bağr ımnı par ə-par ə qılır.Fələkdə bir gecə ol mahitabi görmək üçün,Şər ər bu ahım odundan çıxar, sitar ə qılır.Xunabi çeşmimi yar ın ğəmi r əvan edəli,Fəqihi mədr əsə əz əşki ma k ənar ə qılır.K əmanə qaşlar ı, aşüftə zülfü ğəmzələri, Necə bu mehnəti cövrü cəfayi ♣ yar ə qılır.Cəmali ayinə ol dilbərin nəzə qılmaq,Dəruni ayineyi qəlbi biğubar ə qılır.Əcə b deyilmi kim, ol sur əti cəmilüllah,Səhabi sünbülü ♠ afitabi tar ə qılır.Həqiqi cövrü cəfadən kimə şikayət edə,

Cəfavü cövrünü çün yar bişumar ə qılır.

♣ سينده

نوسخه

لندن

»جفان

« London nüsxəsində cəfanı

« London nüsxəsində sünbülünüسنبلنک«لندن نوسخه سينده ♠



٢ ٣

/حقيق

وزي

♣دوا آ دوداغطودر سدر

♠

دوا اول ن ذوق ماانن

منز شاننفتحنادر تبار انوزي

د عرفاهلر صورحس وجب

رن مغر قزر قار گلزاررخن

دافشا عنب ن زلف مشرقطلو

آفاور قل من پرتو نوجمالن

د پنها ظلمتد ساچوا آدوداغن

گوهحد

هدافشان

نه

سدر

دررا د شرح ان عرفان اهعقول

فراغا م نا حسروصالن

درضوا حو جمال جا س مانه

عالم اول منزر س چوحق

د ذكر سبحالند رحم صورند

Yüzündür ♣ sidr əvü tuba, dodağın abi heyvandır ♠,Onun mahiyyəti zövqün nə bilsin ol ki, heyvandır.

Yüzün inna f ətəhnadır tə bar ək şəninə münzəl,Bu vəchi əhsəni sur ət deyənlər əhli ürfandır.Rüxün gülzar ına qar şı qızardı məğribin r əgi,

Tülui məşriqə zülfün nəsimi ənbər əf şandır.Cəmalın pərtövvi nuri münəvvər qıldı afaqı,

Dodağın abi heyvanı, saçın zülmətdə pünhandır.

Hədisi gövhər əf şanın hidayətdir nəhayətsiz,Üquli əhli ürfanın onun şərhində heyrandır.

Vüsalın həsr əti nari məni yaxdı f ərağında, Nə mahiyyətsən, ey can kim, cəmalın huri rizvandır.

Həqiqi çün səni gördü münəzzəh oldu aləmdən,Gözündə sureti r əhman , dilində zikri sübhandır.

«London nüsxəsində boyundurبوینکد«هلندن نوسخه سين ♣♠

دیوانيندا

نسيمي

شعر

بو

)- جيلد

نجي

.٩٨

(اولوبدو

منسوب

اونا

.




١٤/او يد

ساچلروا آدركلبلرن♣ لخان

لر و دان شو دا عش جامرغ

وصلجنت

د

دالرام

من

لرگان و غافل نآشنا حال

مالم را بچون

♠ در شهكعشق

لران د اول معمور عش سبزان

م گرفتار ابد قل خالدان

لر تا ابد پروانان رخسارشمع

د تشن بو جا شرابند لعلاص

لرمان شها جورند تا لب

جدولزعشقن

قربا

قل

داپد

لر مردانوخدر دعد هر دل

قلم قربا جانا جان حا

لرشان عذر درر و ق تققلم

وخدر حاص تر افسانواعظا

ل افسانه جاهل چكدرد جانا

Lə blərindir abi heyvan, saçlar ın ♣ meyxanələr,Mor ği canı seydi eşq etdi şu damü danələr.Cənnəti vəslindən ayr ı, ey dilaramım mənim,Aşina halın nə bilsin ğafilü biganələr.Çün bu viran könlümün bimar ♠ eşqindir şəha,Zan sə bə b məmuri eşq oldu dili viranələr.Daneyi xalın giriftari ə bəd qıldı məni,Şəmi rüxsar ında yandı ta ə bəd pərvanələr.Susadı ləlin şərabından bu canı təşnə dil,Ta lə bin dövründə cuş etdi şeha, peymanələr.

Eşqiniz yolunda can qurban qılandır paydar,Hər dili əyridə yoxdur dəviyi mərdanələr.Ey Həqiqi, canını canana qurban qılmağa,Qılmaqıl təqsir ə vü qılqı üzri dərvişanələr.Vaiza, əfsanəyi tərk et ki, yoxdur hasili,Dərdi canan çəkməyən cahıldədir əfsanələr.

♣ سينده

نوسخه

لندن

»گوزلرنکدر

«London nüsxəsində gözlərindir معمار« لندن نوسخه سينده ♠ «London nüsxəsində memar



٢ ٥

/حقيق

ل دلستاار ب او او دم

ل جناد قامتناق

زلحكا

سر

او

پ

زاد

آفتا

رخبر

ظلم

جها

ل

خلشور هر نج لعلخواص

ل جاا آچ خضر ازلده

انغان چو ر شرصفات

ل كراحد و صفاتن

حسنكمال

بدر

ق

تش

ر

ل شا جاار او خوبلزمان

س در جگ بال و داهزار محنت

ل دلبرا سود غآتز

دلب او ازر عال در چوگاني

ل گاگا خلق صفاتنآ

سنت تر و جها جاحق

اوغمند

ب

جا

پرور

آسا

ل

O dəm ki, ol büti əyyar ə dilsitan dedilər,Qiyami qamətinə sidreyi cinan dedilər.

Hekayəti səri zülfünü ol pərizadın,Bər aftabe rüxəş, zülməti cahan dedilər.Xəvası ləlini hər necə sormuşam xalqa,Əzəldə Xızr için abı həyatı can dedilər.

Sifati şərhi rüxi çün bəyanə sığmaz onun,Onun sifatını bihəddü bik əran dedilər.

K əmali hüsnünü bədr aya qıldılar təş bih,Zəmanə xublar ın ol yar ə canf əşan dedilər.Hizar möhnətü dağü bəla ki, dər cıgər əst,

Zə atəşi ğəmi sedayı dilbəran dedilər.Yeganədir çün iki aləm üzr ə ol dilbər,

Onun sifatını xəlqə yegan yegan dedilər.

Həqiqi,canü cahan tərk etməyi səndən,Ğəmində ol büti can pərvərin asan dedilər.



١٦/او يد

و جانا عاش گ آ عشقاهل

و رضوا رو مقاخسرو حسنن

تسذكر

حو

ا

ست

شابد

و

جاتوح

شراب

مس

جا

ودا

منتشل زاه اسرارسالكن

و ربا وار عار حال بو رازسن

نال آوست ن آشفتبلبل

و رضوا سد گر سبز خاول

حسرداغ

چون

او

ي

غر

عاشق

در

و سرگرداجا ب داغبو حسرگ

خب علتن نفسطا اولمگل

و ساجد رحمارابعرفانسگر

لعلن نگار او م تشن ا

وه وا چش او بادخضر عشق

وا پروان رخ سوز در شم حچون

عشقآتش

غ

گ

د

بو

گ

وا

Əhli eşqin ahını,gəl,aşiqi canana sor,Xosrovi hüsnün məqamın rövzeyi rizvana sor.Zikrü təsbihin niyazın istə şeyxü şabdan,Vəhdətin cami şərabın məsti cavidana sor.Salikin əsrar ını zahiddən eylə müntəşir,Sən bu razın halını var arifi r ə bbana sor.

Bülbüli aşüftənin peyvəstə ahü naləsın,Ol xəti sə bzə, rüxı gül sidreyi rizvana sor.Dağı həsr ət çünki ol yar ın ğəmidir aşıqə,Gəl bu həsr ət dağını bu canı sərgərdana sor.Olmagil şeytani nəfsin illətindən bixə bər,Gər ze ürfansan bu razı sacıdı r əhmana sor.Ey deyən ki, teşnəyəm mən ol nigar ın ləlinə,Xızri eşqin badəsin ol çeşməyi heyvana sor.

Çün Həqiqi suz, dər şəmi ruxəş pərvanəvar,Atəşi eşqin ğəmin, gəl bu dili giryana sor.



٢ ٧

/حقيق

در عشق اهق ح در را اول

♣

جانبازلغدعو

عش

تقل

د

البافارغ

اس

از

عقد

تو

اب

در تام هر ا دالرامشول

اسرار مع المثان السبآ

در تح و د جا لو ب قدركات

اب تر جا او شرح كنكنت

د تف عالم كمالب العال

السعالم

انند

خبر

فرم

در تز نا قارشزاهد زراق

غمز قلوان و آشفتتا من

د زن جا برحل افشان مشزل

ر وج م در خواشر حا

♠

♦ آن مصوس در تعلوجوز

Ol ki, dər rahi həqiqət əhli eşqə pir edər ♣,

Dəviyi canbazlığında eşq ilə təqsir edər.Fariğül bal əst əz dünyavü üqba ta ə bəd,Şol dilaramın xəyalı hər kimə təsir edər.

Ayətül sə bül məsanın məniyi əsrar ını,Katibi qüdr ət be lövhi canü dil təhrir edər.

Künti k ənzin şərhini ol can bilir kim ta ə bəd,Aləmül ğeybin k əmalın aləmə təfsir edər.

Aləmül sirrin bəyanından xə bər verməz f əqih,

Zahidi zərraqə qar şu naleyi təzvir edər.Ta məni aşüftəvü divanə qıldı ğəmzəsi,Zülfi mişk əf şanını bər həlqi can zəncir edər.

Ey Həqiqi, görmüşəm dər xab mən bir vəch ♠ kim,Yusifi Misri anın ♦ yüz vəchilən tə bir edər.

Buبو شعر تهران نوسخه سينده یوخدور ♣ şer Tehran nüsxəsində yoxdur♠

سينده

نوسخه

لندن

»وجه

« London nüsxəsində vəchi آنک« نوسخه سيندهلند ♦ « London nüsxəsində anı



١٨/او يد

دار جانم غمز جفاري

♣

فراآه

و

پارلند

جگر

پار

د

جفاس ده آغد غماري

دمار انجو وفا قلگل

م دارالخلو مسكدمحشر گونن

قبلكعابداول

رخسار

دار

زل فتن ان چو اسروقانمدن

هجان

ش

چش

او

خمار

د

رشمز وصال ل ندر اري

دار باغرم حسر داوستپ

ر د اول م عشقول بك

د گوشوار نف عارفدسمع

آفتا حس اندر ح ذرچون

چومهتاب

نسند

چو

ستار

د

Yar ın cəfayi ğəmzəsi canımda yar ədir ♣,Ahu f əraq əlində cigər par ə-paredir.Yar ın ğəmində ağr ıma, ey dil, cəfasına,Qılgil vəfa ki, cövri onun bişümar ədir.Məhşər günündə məsk əni darülxülud imiş,Ol abidin ki, qibləsi ruxsari yar ədir.

Qanı

mdan əsrüdi çün onun fitnə gözləri,Canın həmişə meyli o çeşmi xumar ədir.Yar ə b, nədir ki, könlüm irişməz vüsalına,Peyvəstə dağı həsr əti bağr ımda yar ədir.Kim ki, bu yolda eşqə mürid oldu, ey r əfiq,Səmində arifin nəf əsi güşvar ədir.Çün zərr ədir Həqiqi , onun hüsnü aftab,Məhtab çevr əsində nəçük kim sitar ədir.

Buبو شعر تهران نوسخه سينده یوخدور ♣ şer Tehran nüsxəsində yoxdur



٢ ٩

/حقيق

وحدتحجاب

رف

يگانتمد

هنو

هنو زمان وفا قلمد عشقمحب

نثار جانم كيج ميولند

هنو قالبدر دوشر گمان ايچندگمان

لر جگر د ايل پيكاس غمزاگرچ

هنو نشان قلمش جا خدنگينانن

قلبي

بو

هر

پاج

ايل

م

دروي

هنو قونمز آشيان گل عشسيمرغ

صاد عاش اول وص جنتوصا

هنور فسان زاهد قر تعجبقال

چنبر عشهر ق محب رقحقيقي

هنودر تران وحدتسرود نغ

Hicabi vəhdəti r əf etmədi yeganə hənuz,Mühibbi eşqə vəfa qılmadı zəmanə hənuz.

Yolunda mən necə kim canımı nisar edər əm,Güman içində qalı bdır, düşər gümanə hənuz.

Əgərçi ğəmzəsi peykan ilən dələr cigəri,Onun xədənginə can qılmışam nişanə hənuz.

Bu qəlbi hər necə pak eylər əm məni dərviş,Simür ği eşq gəlib qonmaz aşiyanə hənuz.

Vüsali cənnətə vəsl oldu aşiqi sadiq,Qalır təəccübə zahid, qılır f əsanə hənuz.

Həqiqi r əqsi mühə bbət qılır be çənbəri eşq,Sürudi nəğmeyi vəhdətədir təranə hənuz.



٢/او يد

Xızri can cüz cami lələt abi heyvan istəməz,

Cənnəti vəslindən ayr ı əhli dil can istəməz.

Küfrü imandır rüxü zülfün çü bilməz müttəqi,

Sünbülün sərhəlqəsində küfrü iman istəməz.

Ey vusalın dərdə dərman ,ey yüzün darülxülud,

Dərdi dərmansız könül vəslində dərman istəməz.Gərçi tökdü qanımı eşqində eynin ğəmzəsi,

Qar ətü qəsdi dilü can eylər ol qan istəməz.

Failin mahiyyətin bilməz f əqihi bixə bər,

Zati bimislin sifatın qəlb viran istəməz.

Məqdəmi vəslində can şukranə vacibdir bu gün,

Çün könül təxtində səndən özgə sultan istəməz.

Ey boyun sidr ə, lə bin eynən təsəmma səlsə bil,

Saliki r əhro bu şərhə nəqli Quran istəməz.

Cənnətabadi səri kuyində ayruğ ♣ ta ə bəd,

Rövzənin bağında zahid hurü rizvan istəməz.

Çün Həqiqi cami ləlindən içər yek cür ə mey,Xızri eşqin çeşməsindən abi heyvan istəməz

♣ London nüsxəsində ayrux



٢٢

/حقيق

جاخضرجان

جز

لعل

آ

وا

ستم

ستم جا د اه وصلجن

متلم چو زلف ماندر ركفر و ا

ستم ما كفسند سرحلقسنبل

دارالخلووز درما درد وصالا

درمادرد

وصلز

درماد

ستم

غمزن د عشق قانك گرچ

ستم قالر او جا و قصد دغارت

خب لمز ف ا فاعلن

ذات

مثل

صفات

قل

را

ستم

واجبدر بو گو شكران جاد وصلمقدم

ستم سلطازگ سن تختند چو

سلسنا تس لب سدر با

ستم ق نقرو بو شرح رسالك

روندكآباد سرجنت

♣ اب تا

ستم زاهد حور و رضوا باغننروضه

حچون

جا

لعل

جرعچر

ست وا آسن چشمخضر عشقن

»آیروخ« لندن نوسخه سينده ♣



٢٢/او يد

♣ وفا بلمتم تر جانولي

بلمز جف بال چك الندفراق

سوادساچن

وا

قلل

ت

بلم والض والشم دوز

زاهد تقلاز وتجهان

ا بلم سالقت حنآ

عابس ك كعبطواف

و صفا بلم مرو رخجز وصاهب

ت حك ان قلك سور مرق

حالگانب

اه

هر

بلم

آشنا

از سر اخال د اواولمآ

مبتال بلم و دام دانبو جان

ظلمحجاب

باغلل

ب

رت

ا بلم تو هرغبار پ

مراد وصل حتنوا

نوا بلم هر اه مرادنآ

Yolunda canını tərk etməyən vəfa bilməz ♣,Fəraq əlində bəla çəkməyən cəfa bilməz.Saçın səvadını vəlleylə qılmayan təş bih,Yüzündə ayəti vəşşəmsü vəzzüha bilməz.Cahanı tutdu niyaz ilə zahidi təqva,Onun həqiqətini saliki riya bilməz.Təvafi k ə beyi kuyindən istəyən abid,Becüz vüsali rüxət Mərvəvü Səfa bilməz.R əqibi sor mənə, qılma onun hekayətini,

Biganə haləti hə əhli aşina bilməz.İlahi olmasın ol dil ki, əz səri ixlas,Bu canə danəvü damında mübtəla bilməz.Hicabi zulmət ilən bağladı bəsir ətini,Ğübari payını hər kim ki, tutiya bilməz. Nəvayə yetdi Həqiqi muradı vəslindən,Onun muradını hər əhli binəva bilməz.

Buبو شعر تهران نوسخه سينده یوخدور ♣ şer Tehran nüsxəsində yoxdur



٢٢٣

/حقيق

م ب تو خل وص با گگل

لبت

جاخمر

كوثر

ز

آف

م

م گرفتار عشق بدام

م الم حب تار زلفمشو

رمش شكران وصلمكا كون

رس

بو

رسچند

محب

ه

م

لبموا چشروز ازلده

نزلفن

مش

و

رخ

اسم

م

زلفن سرمدارالخلود ا

ق ح ♣

♠ مل اهلن وحدهرگوشه م د

د بو عرص اولدو س زمان هاچون

م االرو واسط لرشكر

ن كمن سر زلف حچكد

قاشلشو

كم

ك

كاندر

م

Gəl gəl ki, bağı vəsli to xüldi bərin imiş,Xəmri lə bət ze kövsəri can af ərin imiş.

Dami bəlayi eşqə giriftar edən məni,Şul zülf imiş ki, tar əsi hə blül mətin imiş.

Kovni məkanı vəslinə şükranə vermişəm,Bu r əsm içində r əsmi məhə bbət həmin imiş.

Ruzi əzəldə çeşmeyi heyvan imiş lə bin,

Zülfün nəsimü mişki rüxün yasəmin imiş,Darülxülud imiş səri zülfün♣ həqiqəti,Hər guşə vəhdət əhlinə mülki♠ din imiş.Çün hadiyi zəmanə sən oldun bu ərsədə,Şükr eylər əm ki, vasitə rühül əmin imiş.

Çəkdi Həqiqini səri zülfün k əməndinə,Şol qaşlar ın k əmanəsi k əndər k əmin imiş.

♣ سينده

نوسخه

لندن

»کوین

« London nüsxəsində kuyin«London nüsxəsində bir mülkiبير ملک« لندن نوسخه سينده ♠



٢٤/او يد

م آفتا رخ عش آفتاا

م لكتااه حرووجهن

ان بو مالحتدم حس ناري

م خطاقه ن وجتعر

مانمكفر و ا

♣ ق ح و زلف رخ

م ماهتاواد عجالسكالنور ف

فرااخي

او

م

حسر

غم

و

م العذاو غ حسرت گگل

لبل ا اسرار كنت كنز

م آفتا رخ جهانظار

ح شك قلند غاري

م چو ناز و عتا و فرا غاي

Ey aftabi eşq, rüxün aftab imiş,Vəchin hürufi ayəti ümmül kitab imiş.Yar ə b, nə hüsn imiş bu məlahətdə kim,onun,Tərifi vəchi şəninə həqdən xitab imiş.Küfr u iman imiş♣, rüxü zülfün həqiqəti,Kelnuri fis səvad əcə b mahtab imiş.Yaxdı f əraq oduyla məni həsr ətü ğəmin,Gəl,gəl ki, həsr ətin gəmi yomül əzab imiş.

Əsrari künti k ənzi bəyan eylədi lə bin, Nəzzareyi cahana rüxün afitab imiş.Yarin ğəmində qılma şikayət, Həqiqiya,Yarin ğəmü f əraqi çü nazü itab imiş.

« London nüsxəsində imanü küfrimişایمان و کفرمش« لندن نوسخه سينده ♣



٢٢٥

/حقيق

♣ طلع آفتا مهر رخطلوع ايمش

ايم وحد الكتا ا آيجمالن

چشحيات

حيوا

لبايم

خضر

ايم وحدنا مشخط زلمشام

صداز سالد كيا باشنياغا

ايم وحدالحسا ي ازغفراغ

يز ل جما رخ پردگتورد

♠

اه

ظالمهنوز

♦حجا

وحد

ايم

دوشل محيطن عشققلكناره

غم

بحر

حباد

وحد

ايم

ابد ايمل ظس ساي ساچن

ايم وحد ماهتا يوزو شبندنآ

• بيلمد حكعحقيقي يار وجهن او

ايم وحد خطاچو امر اسجدو حقد

Tülui mehri rüxün aftabi tələt♣ imiş,Cəmalın ayəti ümmül kitabi vəhdət imiş.

Həyati çeşmeyi heyvan imiş lə bin Xızra,Məşami zülfü xətin mişki nabi vəhdət imiş.

Ayağına başını kim ki, saldı əz səri sidq,Fərağət əz ğəmi yomül hesabi vəhdət imiş.Götürdü pərdə rüxündən cəmali ləmyəzl♠,

Hənuz əhli zulamə♦ hicabi vəhdət imiş.K ənar ə qılmadı eşqin mühitinə düşəli,

Könül ki, bəhri ğəmində hübabi vəhdət imiş.

Saçı

n ki, sayəsi zilli ilah imiş ə bədi,Onun şə bində yüzün mahtabi vəhdət imiş.Həqiqi K ə beyi həq bilmədi• vəchin ol yarin,

Çü əmri üscudu həqdən xitabi vəhdət imiş.

♣ وحد« لندن نوسخه سينده «London nüsxəsində vəhdət dir لم یزل« لندن نوسخه سينده ♠ «London nüsxəsində ləmyəzəli♦

سينده

نوسخه

لندن

»طالی

«London nüsxəsində tulayə بيلد« لندن نوسخه سينده • « London nüsxəsində bildi



٢٦/او يد

Ağzını gönçeyi xəndan dedilər, gerçək imiş,

Xəti rüxsar ını reyhan dedilər, gerçək imiş.

Lövhi məhfüzini ta gördü k əlam əhli sənin,

Ayəti hüsnünə♣ Quran dedilər, gerçək imiş.

Zövqi eşqin ki, ğəmi dünyəvü üqbayə dəyər,Bu könül təxtinə sultan dedilər, gerçək imiş.

Tərki can qılmağı eşqin ğəmi vəslində sənin,

Məni aşüftəyə böhtan dedilər, gerçək imiş♠.

Ləlini çeşmeyi heyvana təş bih qılı ban♦,

Dürci yaqutuna mərcan dedilər, gerçək imiş.

Əhli təqva ki, sücud eylədi vəchində sənin,

Sacidi sur əti r əhman dedilər, gerçək imiş.

Ənbər əf şan saçını küfr ə münasib qılı ban,

Şəmi rüxsar ını iman dedilər, gerçək imiş.•

Ey Həqiqi, çü sənə nəqli k əlam oldu müin,

Nəfsinin şərhini bürhan dedilər, gerçək imiş.

♣ London nüsxəsində vəchinə ♠ Başqa nüsxələrdə bu beyt yoxdur♦ Bu misra London nüsxəsində belədir:Ənbərəf şan saçını küfr ə

münasib qılı ban• Tehran nüsxəsində bu beyt yoxdur.



٢٢٧

/حقيق

غنآغزن

خندا

گرچكم

لر

لر گرچكم حا رخسارخ

سن اه كالر تا محفوظلوح

حسنكآ

♣ق

گرچكم

لر

و عق د غ عشذوق

ك

تختنبو

سلطا

گرچكم

لر

سند وصل غ عشق قلم جاترك

لر گرچكم بهتا آشفمن

♠

ب قوانا تشب چشلعلن

♦

درتوقااجرم ا مكچرگ رل

سند وجهل سجو تقواهل

گرچكمل رحماصورساجد

ب ق مناس كفر ساچافشاعنبر

لر گرچكم ما رخسارشم

•

حا

س

چو

نقك

كال

اول

م

لر گرچكم برها شرحنفسنن

♣»وجهنک« لندن نوسخه سينده بو بيت باشقا نوسخه لرده یوخدو ♠

دی

بئله

سينده

نوسخه

لندن

مصراع

بو

:قلوب

مناسب

کفره

ساچنکي

عنبرافشان

سينده یوخدو • بو بيت تهران نوسخه



٢٨/او يد

عش هد مر گ شوقلدا

عش سرل كشك مسعاد

♣ باشاغا زاد پ اوال

عش هد م وصل دامري

صف غارلم ن هر

عش كف جاهل اوسر اولمم

ر فاع كش تو نكمحبه

عش رو چو اسرا پرگتورد

و جال ا مستغر شرحناب

عش نه ن گ مالطم

ونم رل نار لقشع

عش♠ رع م شا بودر نظر ه

ار وفادر حجفا و جور

اول

مشرر

تو

حكلد

عش

Əzəldə şövqə gətirdi məni hidayəti eşq,Səadəti mənə k əşf eylədi sirayəti eşq.Ayağına başını♣ saldı ol pərizadın,(başımı)bYetirdi daməni vəslə məni hedayəti eşq.Hər anki, bilmədi yarin ğəmini eyni səfa,Müyəssər olmadı ol cahilə kifayəti eşq.Mühebbə nükteyi tovhidi k əşf edər fail,Götürdü pərdeyi əsrari çün revayəti eşq.

Bəyani şərhinə müstəğr əq oldu canü könül,Mühitə saldı məni künci binəhayəti eşq.Münəvvər eylədi viranə könlümü eşqin,Həmin budur nəzər, ey şahi mən, riayəti ♠ eşq.Cəfavü cövri vəfadır Həqiqiyə yarin,Bir oldu məşr ə bi tovhid ilən hekayəti eşq.

♣ سينده

نوسخه

لندن

»باشم

« London nüsxəsində başımı

«London nüsxəsində r əvayətiروای« لندن نوسخه سينده ♠



٢٢٩

/حقيق

لم ماهايل مه رخ ظلم ساچاي

لم و جاهدر اقباه درگاهخا

اولمشدرواجب

قلك

عالم

مسخر

ايكچو

عالمد

سنس

پادشاه

لم

الكتاا آي منزنند خطاي

لم گواهدر حقد محفوظلو

نار فراق ياخد من دردحسرتن

لم عذرخواه اول وصلجنت

سنتاج

خسرودر

فضل

ا

سلطا

حس

لم كاله و سعادت اقبافر

ده پريشان زل صورتآفتاب

ل المشدر سياه روش جهتشول

مسخر عالم قلدايل خونريغمز

لم شكر سپاهدره و خال خچو

تا اب حقيق محو اول كويندوحدتن

عشقط

تكيزلدركور

گاه

لم

Ey saçın zülmət, rüxün mehr ilə mahı könlümün,

Xaki dərgahındadır iqbalü cahı könlümün.Vacib olmuşdur mənə qılmaq müsəxxər aləmi,

Çün iki aləmdə sənsən padşahı könlümün.Ey xətin şənində münzəl ayəti ümmül kitab,

Lövhi məhfuzindədir həqdən gəvahı könlümün.

Həsr ətin dərdi məni yaxdı f əraqın nar ına,Cənnəti vəslindən oldu üzrxahı könlümün.

Tacı xosrovdur sənin f əzlindən, ey sultani hüsn,Fərqi iqbalü səadətdən külahı könlümün.

Aftabı sur ətin zülfi pərişanındadır,Şol cəhətdən rövşən olmuşdur siyahı könlümün.

Qəmzeyi xunriz ilən qıldın müsəxxər aləmi,Çün xətü xalındadır ləşk ər sipahı könlümün.

Vəhdətin kuyində məhv oldu Həqiqi ta ə bəd,Turi eşqindir əzəldən tekyegahi könlümün.



٣/او يد

Tə bar ək allah, hüsnü cəmal beylə gər ək ♦,

Bu hüsnü sür ətə həm xəttü xal beylə gər ək.

Əgərçi vəchinə təş bih qılmışam ayı,

Vəli məlahət ilən♣ bu k əmal beylə gər ək.

Bəhayi

♠

vəslinə can vermişəm zi rüzi əzəl,Səadəti ə bədə mülkü mal beylə gər ək.

Lə bin mizacını sormaqda istər əm Xızr ı,

Deyəm ki, çeşmeyi abi zülal beylə gər ək.

Ayağına başımı salmışam məni dərviş,

Cənabi həzr ətinə ittisal beylə gər ək.

Ümidi vəslinə şad olmuşam f əraqında,

Həqiqət əhlinə dəfi məlal beylə gər ək.

Vüsalını dilər əm kam ilən ze f əzli ilah,

Məni şik əstəyə kamı vüsal beylə gər ək.

Bəsir ət əhli gör əndə qiyami qamətini,

Dedi ki, sərvi səhi dər misal beylə gər ək.Həqiqi şərhi dəhanın qılanda ruzi əzəl,

Anın bəyanına şirin məqal beylə gər ək.

♦ Nəsimi divanının Baki nəşrində ona aid olunubdur.♣ London nüsxəsində ilə ♠ London nüsxəsində bahar ı



٢٣

/حقيق

♦ گل و جما حس اتبارك

گل خا خ ه و صورتبو حسن

ي قلمشم تشك وجهاگرچه

ل مالحول

♣ گل بو كمال

بها

♠ ا ز رورمش جاك وصل

گل ما ملبد سعاد

خضست ور مزاجلبن

گل زال آة چش

در مالمشا باشاغا

گل اتصاك حضرتجناب

فر شاد اولمشكد وصلام

گل مال دف اهلنقحق

آل ز فضل كال وصالن

گل وصا كا شكسم

قامتا ند هربص

س گل در مثا سرو

شرحق

دهان

قلن

روز

گل مقا ان آنن

♦ نج-(بو شعر نسميي دیوانيندا منسوب اولونوبدو) ٦.جيلد .اونا

♣

سينده

نوسخه

لندن

»ایل

«

♠»بهاري«لندن نوسخه سينده



٣٢/او يد

لم آفتا چو پرت جمالا

مصحصور

خط

ا

الكتا

لم

ستم دلدار زگ سند و عقدون

لم انتخا سنس عالمد چو

اد لب بر آشفت م اولدخضر عشق

آب

رقوانن

حبا

لر

لم

ن قل شان چو افشان مشزلف

♣ در صباح

بسرس

جهاوت

مش

نا

لم

عمرادر سنمان لبلرن♠

لم در شراند ساغلسلس

نم بدر كحه درگاهنخاك

لم در نور و حجاه و رخسارزل

حشر و احتساو م فارغ حچون

رحمت

الحساورهرن

لم

Ey cəmalın pərtövi çün aftabı könlümün,Sur ətin müshəf, xətün ümmül kitabı könlümün.Dünyəvü üqbadə səndən özgə dildar istəmən,Çün iki aləmdə sənsən intixabı könlümün.Xızri eşq oldum məni aşüftə bər yadi lə bət,Abi heyvanında r əqs eylər hübabı könlümün.Zülfi mişk əf şanını çün şanə qıldın ♣ dər sə bah,

Sərbəsər tutdu cahanı

mişki nabı

könlümün.Lə blərin peymanəsindəndir həyatı ömrünün♠,Səlsə bilin sağərindəndir şərabı könlümün.Xaki dərgahındadır k əhli bəsiri eynimin,Zülfü rüxsar ındadır nurü hecabı könlümün.Çün Həqiqi, fariğəm men yomi həşrü ehtisab,R əhmətin dövründədir yomül hesabı könlümün.

♣

سينده

نوسخه

لندن

»قلد

« London nüsxəsində qıldı

♠ عمرمن«لندن نوسخه سينده «London nüsxəsində ömrümün



٢٣٣

/حقيق

جن اه رحما صور جمالا

دوداغ

چش

اهوا

جنت

المستدر صرا استواكفر زلفن

جنت اهما نورندعارضن

حس اسم رخ اندامدر سرو گسدره

عاشق اهدر قراد محفوظلو

عالم رهنمالكتا ا خطا

وصالو

رو

رضواة

اه

عالم

عاشقدر دارالخلود وصلدام

جنت اهدر زندا بن زلفدام

مزاهلس گر منند عشبردل

جنت اهطا م اولمشدر واج

ت لر جمال كش حچون

جنت اهدر برهاه انفاسنشر

Ey cəmalın sur əti r əhmanı əhli cənnətin,Vey dodağın çeşmeyi heyvanı əhli cənnətin.

Küfri zülfün üstüvasıdır siratül müstəqim,Arizin nurindədir imanı əhli cənnətin.

Sidr ədir sərvi güləndamın, rüxün əsmai hüsn,Lövhi məhfuzindədir Quranı əhli cənnətin.Ey xətin ümmül kitabı, r əhnüması aləmin,

Vey vüsalın rövzeyi rizvanı əhli cənnətin.Daməni vəslindədir darül xüludi aşiqin,

Dami zülfün bəndidir zindanı əhli cənnətin.Dilbərin eşqində k ər mən eyləsə zahid məni,Vacib olmuşdur demək şeytanı əhli cənnətin.Çün Həqiqi kim ki, k əşf eylər cəmalın ayətin,

Şərhi ənfasındadır bürhanı əhli cənnətin.



٣٤/او يد

Ləmeyi nuri təcəlla aftabıdır yüzün♥,

Leylətül əsra saçın zilli hicabıdır yüzün.

Əhsəni sur ərt cəmalındır iki aləmdə çün,

Aləmül qeybin k əlamı intixabıdır yüzün,

Sur ətin inna f ətəhnadır, xətin ümmül kitab,

Şol cəhətdən arifin yovmül hesabıdır yüzün.

Lövhi məhfuzində münzəldir ♣ tə bar ək ayəti,

Qul tə bar ək şəninə həqdən xitabıdır yüzün.

Leylətül meraca əsrada r əfiq oldu saçın,

Qabi qövseni hilalın mahitabıdır yüzün.

Sidr ədir sərvi güləndamı

n, rüxün əsmai hüsn,Sureyi tənzil xətü xalın kitabıdır yüzün.

Heyətin şərhini məntinqdən bəyan eylər f əqih,

K ənzi hikmətdən k əlamın ehtisabıdır yüzün.

Rövşən oldu cümlə aləmdə vəchin pərtövi,

Çün Həqiqinin muradi ♠ aftabıdır yüzün.

♥ Nəsimi divanının Bak ı nəşrində ona aid olunubdur.♣ London nüsxəsində məhfuzindədir münzəl.♠ London nüsxəsində ciraği.



٢٣٥

/حقيق

تجللمع

نور

آفتاب

يوز

در

♥

در يوز حجاب ظ ساچاالسلهل

چو عالمد ايكدك جمال صوراحسن

در يوز انتخاب كالم الغيبعال

الكتا امفتحنادر خط انصورتن

جهتشو

عارف

يو

يوزالحساب

در

♣ دده منز محفوطلوح آيت تبار

تبارق

شانن

حق

خطاب

يوز

در

ساچ اول رفياسراهالمعراهل

در يوز ماهتاب هالل قوسينقا

گسدره

سرو

اندامدر

رخ

حس

اسماء

در يوز كتاب و خال خ تنزيسور

ايلر فقي بيا منطق شرحنتهي

در يوز احتساب كالمكنز حكمت

پرتو وجه عالمدة جم اولروشن

حقيقچو

مرادن

♠

آفتاب

يوز

در

♥ -(بو شعرنسيمي دیوانيندا منسوب اولونوبدو)٦١.نجوجيلد .اونا

♣

سينده

نوسخه

لندن

»د

منزمحفوظنکده

«♠»چراغ«ن نوسخه سينده لن



٣٦/او يد

♠ لب مصفاس خمر ربه سقاهاي

لب صهباس ساغر و جامن عشقمس

رسد هداي االسماء كالمندعلم

لب مسماس اول بياكنز حكمتدن

ل رد لر يغماي غمز سپاهشول

جاغارت

جها

و

يغماسيلد

چو

لب

عاشقالمثانر سب محفوظلوح

لبتسماسدر عينه جامنكوثر

صورتميدر يا آفتا نوروحدتن

لب سوداسدر يا خاالسودامحبة

چود عشق غ يتد لب جا حقيقاي

جالبندلع

حقد

تمناسدر

لب

Ey səqahüm r ə bbəhüm xəmri müsəfasi lə bin,Məsti eşqin sağəru camında səhbası lə bin.Elmi əsma k əlamindan hidayət görsədir,Könti k ənzindən bəyan oldu müsəmmasi lə bin.Şul sipahi qəmzələr yağmaya verdi gönlümü.Qar əti canu cahan qıldı çu yağması lə bin.

Lövhi məhfuzindədir sə bi məsani aşiqin,Kövsərin camındadır eynən təsəmması lə bin.Vəhdətin nurumıdır ya aftabi sür ətin.Hübətul sevdamıdır ya xal sevdası lə bin.Ey Həqiqi cah lə bə yetdi qəmi eşqində çün,Ləli culabındadır həqdən təmənası lə bin.

♠.Başqa nüsxələrdə bu qəzəlباشقا نوسخه لرده بو غزل یوخدو.



٢٣٧

/حقيق

داغل

اوستفتا

نقا

عنب

افشان

•

شان پ او مشا آفامعطر قلم

د ح ازل محفوظ لوحروف

عرفاناهادر روش شرحندنآ

ربا عل آچلالكتابند امخطن

ترجماكالم

ح

افشان

گوهر

ي

الما جن جمالطو ودر سدر ♣

كو

جنابسر

♠

مقا

رضواندر

حور

زلفة پرگتورد

آفتابند جمال ♦

جان قالم قرا صب عقلمتوكن

عشق بارش لعل جاحق

وان آدر خواسند چشمچو آن

Dağılmış aftab üstə niqabi ənbər əf şanın •,Müəttər qılmış afaqı məşamı ol pərişanın.

Hürufi lövhi məhfuzin yazılmış ayəti həqdir,Onun şərhində rövşəndir bəyani əhli ürfanın.Xətün ümmül kitabından açıldı elmi r ə bbani,K əlamı tərcüman etdi hədisi kövhər əf şanın.

Yüzündür ♣ sidr əvü tuba,cəmalın cənnətul məva,Səri kuyi cənabındır ♠ məqamı hurü rizvanın.

Götürdü pərdəyi zülfün ♦ cəmalın aftabından,Tük əndi əqlimin sə bri,qərar ı qalmadı canın.

Həqiqi cami ləlindən irişdi badeyi eşqə,Çü anın çeşməsindəndir xəvası abi heyvanın.

-(بو شعر نسيمي دیوانيندا • منسوب اولونوبدو)٦٤.نجوجيلد اونا


« London nüsxəsində boyundurنکدبو«لندن نوسخه سينده♠

سينده

نوسخه

لندن

»جناننک

« London nüsxəsində cınanındır

«London nüsxəsində pərdə zülfeyninپرده زلفيننک«لندن نوسخه سينده



٣٨/او يد

ل سلس تس لبا

رخو

شم

هد

دت

ل

روز خلقتد

نم ردر جمال مصو

نار حكمت

ل ردر خ منو

د آشفت مارد غم شچون

عش

كاهدانن

القدر

ل

از بهر غموست وصلنحسرتند

خوجا

جگردر

آ

ل

♣ ب ستاستوار ا س اسال اهل

ل ج اول ه مطلفاع

نم بدر كحه درگاهنخاك

ل در نور جهمهر رخسارند

حفضدر ازرشت س عشقل حا

هوآتش

و

باد

و

ي

♠

آ

و

ل

Ey lə bin eynən təsmma səlsə bili könlümün,Vey rüxün şəmi hidayətdən dəlili könlümün.Ruzi xilqətdən müsəvvərdir cəmalın eynimə, Nari hikmətdən münəvvərdir xəlili könlümün.Çün şəhidi qəmzeyi yar əm məni aşüftə dil,Eşq meydanındadır kanül qətili könlümün.Həsr ətindən vəslinin peyvəstə əz bəhri qəmət,

Caridir xuni cigərdən abi Nili könlümün.Üstüvar etdi səni bər ♣ əhli islami səlim,Faili mütləq ki, həm oldu cəlili könlümün.Xaki dərgahındadır k əhli bəsiri eynimin,Mehri rüxsar ındadır nuri cəmili könlümün.Ey Həqiqi, eşq ilən sərriştədir əz f əzli həq,Atəşü badü həvayi ♠ abü gili könlümün.

♣

سينده

نوسخه

لندن

»بي

« London nüsxəsində bir ♠« London nüsxəsində həvadənهوادن«لندن نوسخه سينده



٢٣٩

/حقيق

در سنه جمال نور گلگل

قمردد

فتنر

هالل

سنه

در

و دالم نو و قاش زل چو آغزن

در سنه و دال اوش هل

♣ چشچند ظلمات لبوانم ح

خضر

آا

زالل

سنه

در

♠ حسنة عشوآفاق مالحت

فتناو

مرد

آل

سنه

در

صندر تا روز حشر نور هدا

سنده جمال ز لمصبا

ور خ اهل حسابخطن

در سنه خال نقط اول

د بكا حق وصل حسا

مران

كا

وصال

سنه

در

Gəl gəl ki, nuri didə cəmalındadır sənin,Dövri qəmərdə fitnə hilalındadır sənin.

Ağzın çü mim, zülfü qaşın nunü dal imiş,Könlüm həmişə ol mimü dalındadır sənin.

Zülmat içində çeşmeyi♣ heyvan imiş lə bin,Xızr ın həyatı abi zülalındadır sənin.

Afaqı tutdu işvəyi hüsnün♠ məlahəti,

Ol fitnədən ki, mərdümi alı

ndadı

r sənin.Ta ruzi həşr nuri hidayətdir, ey sənəm,Misbahı ləmyəzəl ki, cəmalındadır sənin.

Xəttin hesabını bilən əlhi xə bir ə sor,Ol ayəti ki, nöqtəsi xalındadır sənin.

İstər Həqiqi vəslini həqdən bekami dil,Onun muradı kami vüsalındadır sənin.

♣

سينده

نوسخه

لندن

»چشمم

« London nüsxəsində çeşmimə ♠« London nüsxəsində işvəvü eyninعشوه و عينن«لندن نوسخه سينده



٤/او يد

♣ ان آماجن چو قلدرغمز به

جانلرس

گ

احرگ

اناج

هام هر اول ر شمدل

ان سراج حاندرسراجزا

اتشرم هر ل صدولني

آللنا

فل

رز

نا

و

ساج

و

ان

و ر زل چكمان ل كفجهان

رورگ

ل

خ

و

خراج

ان

عابست كي كعبطواف

♠ حجاب كند دام بوسلر د انن

خست دردل اول چونغمنده

ان عالج گ عشقط

ت تاك باش در خاحق

عرشفلكد

م

تاجتر

ان

Be tiri qəmzə çü qıldın sinə amacın onun♣ ,Dilərsə canımı, gəl, vergil ehtiyacın onun.Dəlili şəmi rüxü oldu hər kimə hadi,Əzəl səracla yandırdı həq səracın onun.Yolunda sidq ilə hər kim bişirməz ətməyini,Əlindən aldı f ələk rizqü nanü saçın onun.Cahanı küfr ilə imanə çəkdi zülfü rüxü,

Gətirdi Rum ilə Çinü Xəta xəracı

n onun.Təvafi K ə beyi kuyindən istəyən abid,Dilər ki, busə konəd daməni hücabın♠ onun.Qəmində çünki könül oldu dərdilən xəstə,Tə bibi eşqə degil kim, qıla əlacın onun.Həqiqi xaki dərindən başına tac etdi,Fələkdə ər şə məlayik yetirdi tacın onun.

♣

یوخدور

سينده

نوسخه

تهران

شعر

بو

Bu şer Tehran nüsxəsində yoxdur ♠ حجاجن«لندن نوسخه سينده « London nüsxəsində hücacın



٢٤

/حقيق

عشقا چو دوشدشها غمن

عشق المكا مرتبرش

مجفاسن

محو

ل

وفا

لم

♣ بو دستار تدنه عشق

ز لد عش تو مشرر اولب

عشقا دوش قلمكناره

اروا عال اول كشل و نوچو كاف

دوشطم

اخ

•كن

فكا

عشق

ار او زمان رخن پردتورگ

اولقو

تا

زباه

بو

ابد

♠

عشق

د وصال جا بولز لاح

♦

عشق جاودا منزري

جمالل شر هحق

عشقا گل منطگتورد

Şəha, gəmində çü düşdü bəyani eşqə könül,İrişdi mərtə beyi laməkani eşqə könül.

Cəfasına məni məhv eylədi, vəfa qılmaz, Nə tədbir eyləyə bu dəstani ♣ eşqə könül.

Bir oldu məşr ə bi tovhidi eşqi ləmyəzəli,K ənar ə qılmadı düşdü miyani eşqə könül.

Çü kafü nun ilə k əşf oldu aləmi ərvah,Mühitə düşdü baxar kün f əkan eşqə könül.Götürdü pərdə rüxündən zəmanə ol yar ın,

Qul oldu ta be ə bəd bu zə bani♠ eşqə könül.

Həyati ləmyəzəli buldu can vüsalı

ndan♦

,Yetirdi mənzilini cavidani eşqə könül.Həqiqi heyəti şərh eylədi cəmalında,

Götürdü məntiqi gəldi bəyani eşqə könül.

دلستا« لندن نوسخه سينده ♣ « London nüsxəsində dilistani• بو عج« لندن نوسخه سينده «London nüsxəsində bu iczi♠

سينده

نوسخه

لندن

»زما

« London nüsxəsində zəmanə

♦ وصالنکد« لندن نوسخه سينده « London nüsxəsində vüsalında



٤٢/او يد

لر وا چشد لبجام

لر رضوا رود باغوصلن

بدام

زلف

نچو

اول

ا

لر زنخدا چاد عارضچون

دلر اه طلچند درد درمان

لر درمات نهبو درد

ر در سماع قو وار رق ذرجان

اوزررخسارن

درخشا

مهر

لر

دبو عرص اولد س زمان هاچون

درخا

ملد

س

ما

لر

ساچ معراجم شنم گگل

♣ صور استواداول لر رحم

جناب فدا چو قل حجانن

لر قرباك وصل و مكاكون

♠ و آخ اوا عش رهنم

لر تو احساكر لطاز

Cami lə bində çeşmeyi heyvan dilər könül,

Vəslin bağında rövzeyi rizvan dilər könül.Dami bəlayi zülf ə nəçük olmaya əsir,Çün arinzində çahı zənəxdan dilər könül.Dərmani dərd içində tələ b eylər əhli dil,Bu dərdi binəhayətə dərman dilər könül.Can zərr əvar r əqsə gir ər dər səmai qol,Rüxsarin üzr ə mehri dir əxşan dilər könül.Çün hadiyi zəmanə sən oldun bu ərsədə,

Xaki dərində mülki Süleyman dilər könül.Gəl gəl ki, eynimə şə bi merac imiş saçın,Ol üstuvadə sur əti ♣ r əhman dilər könül.Canın Həqiqi qıldı f əda çün cənabına,Kövnü məkan vəslinə qurban dilər könül,Ey əvvəlinü axərin ♠, vey r əhnəmayi eşq,Əz lütfi bik ərani to ehsan dilər könül.

♣ سينده

نوسخه

لندن

»سور

«London nüsxəsində süreyi آخر « لندن نوسخه سينده ♠ « London nüsxəsində axırüvü



٢٤٣

/حقيق

غ

♣ جها ملتف اول عشق

معشقه

اول

طالد

المكا

منو چوكامالم خلخلقت

فكا كلمز قاب آ بو رم ك

د بو عرص جها اول نشانحكمتنن

عشقفاع

حكم

نشا

م قوب قال و ربكسر الست

ك

قو

بو

خلقلم

جاودا

اولم حضر قاب زاهدا و زرق

گما در شبهچند و گماظ

بشر بو گودر سند المكامر گرچ

ا آ قاب اولم عارنفسن

ح ق باش دلبرولنعشق

ك

ب

باشول

ق

جانفشام

Ğəreyi ♣ eşq olan könül mültəfiti cahan deyil,Eşqə müqqəyəd olmayan talı bı laməkan deyil,

Xilqəti xəlqi aləmin əmri çü kafü nun imiş,Kim ki, bu r əmzi anlamaz qabili kün f əkan deyil.

Hikmətinin nişanəsi oldu cahan bu ərsədə,Faili eşqin, ey könül, hikməti binişan deyil.

Sirri əsləstü r ə bbiküm qalü bəladə qovl imiş,Kim ki, bu qovli bilmədi, xilqəti cavidan deyil.Zərqü riyasi zahidin qabili həzr ət olmadı,

Zənnü küman içindədir, şübhəsi biküman deyil.Gərçi simurqi laməkan səndəndir, ey bəşər, bu gün,

Nəfsinə arif olmasa qabili aşiyan deyil.Eşqi yolunda dilbərin başını qoy, Həqiqiya,

Kim ki, bu yolda başını qoymadı, canf əşan deyil.

♣« London nüsxəsində izzətiعز«لندن نوسخه سينده



٤٤/او يد

دوش و تا انچو سنبلد

آتشت

عشقند

تاب

دوش

زاد پ او رخسا رندگ

وجهلحرو♣ دوشالكتا ام

و فراقن حسرن م وصنه

تعشقگه

گ

اضطراب

دوش

ل روا قا باغر آبزمگ

دامبدس

خضاب

دلبر

دوش

ان ساچند عنبرفشا داسچو

دوش ناب مش پل مشن

اق حاخل و نازعتاب

دوشتاب نال نازه ا

ز لد عش تو مشرر اولب

ا

ابد

واحد

خطابلچو

دوش

Çün sünbüldən onun piçü tabə düşdü könül,Tutuşdu atəşi eşqində tabə düşdü könül.Gör əndə ayəti rüxsar ını ol pərizadın,Hürüfi vəchilən ümmül kitabə düşdü könül ♣. Nə vəsl imiş ki, onun həsr ətü f əraqında,Gəhi təəşşüqə, gəh iztirabə düşdü könül.

Gözümdən abimi bağr ım qanı r əvan eylədi,Be dəsti daməni dilbər xizabə düşdü könül.Çü əsdi dan yeli ənbər f əşan saçından onun, Nəsimi misk ilə pəs mişki nabə düşdü könül.İtabü naz ilə yaxdı Həqiqini yar ı,O əhli naz ilə nazü tabə düşdü könül.Bir oldu məşr ə bi tövhidi eşqi ləmyəzəli,Çü vahidi ə bəd ilə xitabə düşdü könül.

♣ London nüsxəsində bu beyt yoxdurلندن نوسخه سينده بوبيت یوخدور



٢٤٥

/حقيق

ا ط رضوان سدرهشاسرو اولد

ا طوان چشماء م

نثان ب ساچ ناف مشتا قلد

ا ط شبستان شم اولمهتاب

آ چو قل س حس شاعالمده

ا ط رحمان صور اولخوبان

وحار

گلستااسم

و

ارغوا

و

ا ط خندان غنچندگلزار

خضرش لب جاا آب

ا طشان پ زل اولظلمات

قمندر ك مسك هر سالكن

ا ط مهر درخشان جهاقلد

حچون

خسرو

س

اولد

زما

ا طمان س حك اولآفا

Sərv oldu şahı sidr ə rizvanına tüfeyl,Mai müin çeşmeyi heyvanına tüfeyl.

Ta qıldı miski naf ə saçın buyinə nisar,Məhtab oldu şəmi şə bistanına tüfeyl.Aləmdə şah hüsn səni qıldı çün ilah,

Xuban oldu sur əti r əhmanına tüfeyl.Reyhanü yasəmənü gülüstanü ər ğəvan,Gülzar içində ğünçeyi xəndanına tüfeyl.

Abi həyata camı lə bindən irişdi Xızr,Zülmat oldu zülfi pərişanına tüfeyl.

Hər salikin ki, məsk əni kuyindədir, ey qəmər,Qıldı cahanı mehri dir əxşanına tüfeyl.

Çün xosrovi Həqiqi sən oldun zəmanəyə,

Afaq oldu hökmi Süleymanı

na tüfeyl.



٤٦/او يد

تقصير بيلمزك م م يولنعشقن

تاثير بيلمز جانزگ عشق

ك س ايلد قو من يزتقدير لم

تقدير ايچنده

تغيير بيلمز شم

مريد اول عشق حقيقة نكا

گگ

سند

زگ

بيلمزخ

پير

فا اولود زاهد كتزوير و زرق

تزوير بيلمز غ رند عاشقم

مثال ب ر جمارمشتا گ

تكبير بيلمزم تكبير قلمشم

ايل فرا عشق غ حقيقنياخدي

آيدوصل

چار

بيلمز

تدبير

و

Eşqin yolunda mən mənə təqsir bilməzəm,Eşqindən özgə canıma təsir bilməzəm.Təqdiri ləmyəzəl məni qul eylədi sənə,Təqdir içində şəmmeyi təğyir bilməzəm.Ey nükteyi həqiqəti eşqə mürid olan,Gəl gəl ki, səndən özgə dəxi pir bilməzəm.Təzviru zərq zahidi k əcrodən oldu faş,Mən rindi aşiqəm gəmi təzvir bilməzəm.Ta görmüşəm cəmalı rüxi bimisalini,Təkbir qılmışam demə, təkbir bilməzəm.Yaxdı Həqiqini ğəmi eşqin f əraq ilə,Vəslindən ayr ı çar əvü tədbir bilməzəm.



٢٤٧

/حقيق

♣ ا بو گو شكست دمن در سال ياره

در سال عيار بتا روز حشر او

صب فراقحم وفا و جورعشقه

در سال يار وفادار عشق اهاول

و جنا حضر اوك مدارالخلودايمش

در سال دلدار حضردارالخلود

بهاراولد

گلستاچلد

مرغزا

و

در سال و گلنار ر اوگلزار ايچنده

ك باد مس♣ا رند الابالمن

در سال خمارايل خملردميخانه

ايل فرا حقيق ياند آييارندن

در سال عيار ب او وصالكو

Məni dilşik əstədən bu gün o ♣ yar ədir salam,Ta ruzi həşr ol büti əyyar ədir salam,

Eşqə vəfavü cüvr ə təhəmmül, f əraqə sə br,Ol əhli eşqə, yari vəfadar ədir salam.

Darülxülüd imiş mənə ol həzr ətü cənab,Darülxülüdə, həzr əti dildar ədir salam.

Oldu bahar, açıldı gülüsatanü mərqzar,Gülzar içində ol rüxü gülnar ədir salam.

Mən rindi laübalivü o ♣ məsti badəkeş,Meyxanələrdə xəmr ilə xümmar ədir salam.

Yar ından ayr ı yandı Həqiqi f əraq ilə,Küyi vüsalə ,ol büti əyyar ədir salam.

♣« London nüsxəsində olاو«لندن نوسخه سينده



٤٨/او يد

Gəl gəl ki, səndən ayr ı daxı yar bilmənəm,

Bigülşəni vüsali to gülzar bilmənəm.

Vermən bu çərxi k əcrovi ğəddar ə könlümü,

Ol təcərüdəm♣ ki, aləmi ğəddar bilmənəm.

Eşqin qədimü mehri rüxün layəzal imiş,

Mən mundan♠ özgə nükteyi əsrar bilmənəm.

Xəmri lə bindən əsirmişəm, ya ze xumari mey,

Xəmri lə bin kimi dəxi xümmar bilmənəm.

Mənsurvar gərçi məni dar ə çəksələr,

Darüşəfa der əm mən, anı, dar bilmənəm.

Gər goymuşam libasımı meyxanədə girov,

Sərməsti badəyəm, sərü dəstar bilmənəm.

Şəmi rüxündə canımı pərvanə qılmışam,

Ol nar ə düşmüşəm, dəxi mən nar bilmənəm.

Peyvəstə qaşlar ın kimi mehrabə baxmanam,

Məstanə gözlərin kimi əyyar bilmənəm.

Şərhi lə bin çü nitqə gətirdi Həqiqini ,

Mən mundan♦ özgə nitqi dür ərbar bilmənəm.

♣ London nüsxəsində təcridəm♠ London nüsxəsində bundan♦ London nüsxəsində bundan



٢٤٩

/حقيق

يار بيلمنخد آي سن گگل

گلزار بيلمن ت وصا گلشب

ل كجرو غدار بو چررمو

تجرداول

♣عال

بيلمن

غدار

ايم اليزا و مهر رخ قديعشقن

موندم

♠

اسرانكزگا

بيلمن

خمار م يا اسريمشدلبخمر

خمار بيلمنخ كمخمر لب

ل چ دار منمنصوروار گرچ

دار بيلمن آن مشفا دي ادار

گر ميخاند لباسمگر قويمشم

بادسرمست

بيلمن

دستار

و

سر

قلمش پروان جانم رخندشمع

نار بيلمن مخ دوشمش ناراو

باخمن محراب كم قاشلرپيوسته

عيار بيل كمزلر مستان

حقيقنرد گ چو نطق لبشرح

موندم

♦

نطزگ

د

بيلمن

بار

»تجرید«لندن نوسخه سينده♠

سينده

نوسخه

لندن

»بوند

«♦»بوند« لندن نوسخه سينده



٥/او يد

Ta nuri didə ol rüxi gülnar ı bilmişəm,

Misbahi ləmyəzəl mən o didari bilmişəm.

Kövnü məkani vermişəm onun vüsalına,

Bazari eşq içində bu bazari bilmişəm.

Təfsir qılmışam xətü xalın kitabını,

Ol arif əm ki, nükteyi əsrari bilmişəm.Ğərq olmuşam ğəmində f ərağin cəfasına,

Çün vəsli ləmyəzəl, mən o gülzar ı bilmişəm.

Ey gövhərin həqiqəti nitqindən aşikar,

Şükr eylər əm ki, nitqi göhərbar ı bilmişəm.

Canü cahanı vəslinə şükranə qılmağa,

Naseh mənə sən olma, mən ol kar ı bilmişəm.

Ta zülfi piçü tab ilə sevdaya düşmüşəm,

Dami bəladə türreyi tərrar ı bilmişəm.

Ey sur ətin təcellisi ənvar ı könlümün,

Xur şidi ləmyəzəl, mən o rüxsar ı bilmişəm.

Yar oldu çün Həqiqiyə yar ın ğəmi bu gün,Yar ın ğəmində dərd ilə həm yar ı bilmişəm.



٢٥

/حقيق

ديده

نور

اوتا

ر

گلنار

بيلمش

بيلمش او ديدار م يز لمصبا

وصال انرمش و مكانكون

عشق

بازارايچندبازار

بو

بيلمش

كتابن و خال ختفسير قلمشم

عارفاو

نك

اسرارة

بيلمش

جفاس فراقد غم اولمشغرق

بيلمش او گلزار م يز ل وصچون

آشكا نطق حقيقت گوهراي

بيلمش گهربار نط شكر ايلر

قلم شكرانك وصل و جهانجان

بيلمش كار او م اول سك مناصح

دوشمشه سوداايل و تا پيتا زلف

بيلمش طرارة ط بالددا

صورتاي

تجليس

انوار

لم

بيلمش او رخسار م يزخورشيد ل

بو گو غم يار حقيقي چواوليار

بيلمشيار ه درد ايل غمنديار



٥٢/او يد

Yüzün kitabına ta ayəti ilah dedim,

Cənabi həzr ətini canıma pənah dedim.

Mücərr əd eylədi eşqin məni zəmanədə çün,

Nə fikri dünyavü üqba, nə izzü cah dedim.

Ayağı

na yüzümü qoydum♣

əz səri ixlas,Məni gədavü səni padişahü şah dedim.

Düşəndə gülşəni vəchindən ayr ı bülbüli can,

Saçın kimi mən onun bəxtini siyah dedim.

Sən oldun əvvəlü axırda çün mənə hadi,

İki cahanda səni halıma güvah dedim.

Təcəlli qıldı cəmalında vahibi sur ət,

Bu mənidən sənə mən məzhəri ilah dedim.

Götürdü pərdə yüzündən hicab zülfeynin,

Ğulami hüsni rüxün oldu mehrü mah dedim.

Tutuşdu çərxü f ələk birlə asimanü zəmin,

O dəm ki, fiqəti eşqin ğəmindən ah dedim.Həqiqiyəm ki, bu dövrü mədar içində səni,

Səriri səltənət üstündə padişah dedim.

♣ London nüsxəsində saldım.



٢٥٣

/حقيق

د ال تا كتابوزي

د پنا جان حضرتجنا

چود زمان م عشقلمجرد ا

د عز و جا ن و عق فكر دن

د قوزااغا

♣ از سر اخال

گدمن

س

پادشاو

شا

و

د

جا بلب د وجه گلشدوشنده

د ا بختن م كساچ

هاك م چو و آخرد او اولدسن

د گوا حال س جهان

جتلق

جمال

و

صور

د ل مظهر مك سبو معن

زلف حجادوز پردترگ

د مهر و ما اولرخ حسغال

و ز آسمارل و فل چرشتو

د ن غ عشق فرق او د

سچندمدار ر ب حق

د پادشا اوستندر سلطنسر

♣ »سالدی«لندن نوسخه سينده



٥٤/او يد

Çəməndə sərvi qədintək çinar görməmişəm,

Rüxün kimi səməni gülüzar görməmişəm.

Əzəl günündə sənin eşqin ilə ta be ə bəd,

Mənim kimi dəxi bir biqərar görməmişəm.

Fəraqü dərdü ğəmindən nə fikrim ola mənim,

Çü sən təki sənəmi ğəmgüsar görməmişəm.

K ənar ə qılmamışam eşq ilə ze ruzi əzəl,

Miyani eşqə düşəndən k ənar görməmişəm.

Cəmali hüsnünə ayinədir zəmiri münir,

Cəmalın ayinəsində ğubar görməmişəm.

Saçı

n səlasili dami bəlayə saldı

məni,Bu dami hicri bəladən güzar görməmişəm.

Saçın kimi Xütəni mişkbara baxmamışam,

Rüxün kimi çəmənü mər ğzar görməmişəm.

Apardı sə brü qərar ımı ol qara gözlər,

Özümdə mən dəxi sə brü qərar görməmişəm.

Həqiqiyəm ki, bu dövrü mədar içində bu gün,

Bu hüsn ilə sənəmi ruzigar görməmişəm.



٢٥٥

/حقيق

قدچمنده

سرو

ت

چنار

رممش

رممش گلعذار سم كرخ

باب تل عشق سن گوننداز

رممشرار ر منم

من او فكر نو غم درفراق

سچ

ت

صن

غمگسار

رممش

ز ز روزل عش قلمشكناره

عشقا

دوشن

كنار

رممش

ر مدر ضن ك حسنجمال

رممش غبار سندن جمالن

سساچن

داس

ب

مال

رممش گذار هجر بالدبو دا

باخممش مشكبا خت كساچن

رممش مرغزار چم كرخ

قرارپارا

و

صبر

او

قرا

زل

مزمدا

قرار

و

صبر

رممش

بوگوچندو مدار بو حق

رممش روزگار صنل بو حس



٥٦/او يد

باد نسد زلف سنبسحرده

ر استخوااپز لا

زاه اولم واصك جنتوصال

نار ج اولا مسك ادانا

تكرا صد بار قلمش حروف

ل نو اولنا تش قاشساچن

وجهلب

و

س

خلق

خاللم

احن

اوا

حس

بو

صورت

و

تع

اب اولم واصزل لاح

تس قلم هر جانولن

قار گچر رل ة كنافرس

در تع شان فر سوراد

و جها جولن عشقنثار قلمغ

اهلنقط

اح

اولا

تك

خل خال قل محبو سحق

تقل عالم خلق او د

Səhərdə sünbüli zülfündən əsdi badi nəsim,Həyati ləmyəzəli tapdı üstüxani r əmim.Vüsali cənnətinə vasil olmadi zahid,İnayətindən ona məsk ən oldu nari cəhim.Hürufi ayəti səd bar qılmışam təkrar,

Saçı

nla qaşı

na təş bih olanda nun ilə cim.Bu vəchilən ki, səni xilqət eyləmiş xaliq, Nə ehtiyac ola bu hüsnü sur ətə təzim.Həyati ləmyəzələ vasil olmadı ə bədi,Yolunda caını hər kim ki, qılmadı təslim.Fər əs k ənar əyə fildən keçər ruxa qar şı,Piyada sürməyi ferzinə şah edər təlim. Nisar qılmağa eşqin yolunda canü cahan,Təriqət əhlinə ehtiyac olmaya təklim.Həqiqiyə səni məhbub qıldı xaliqi xəlq,O dəm ki, xilqət aləmni eylədi təqsim.



٢٥٧

/حقيق

من بازار ياريل او دوشازلدتا

عرشفرقتند

چخد

نا

زارة

من

ول ساخلرد ايچند جانمراز عشقن

من اسرار گن گيز اول فاعاقب

متقاه اولم قربا يولندلبرن

ناصاولمگ

وا

و

اون

اقرار

من

اول

♠ يوخدر قيمت گوهر پاكيز مكر

عالمدكي

اودرر

وفادار

يار

من

لب از بو معطر اول رضواروض

من گلزاررستد خنداننتا گل

روزگا بو چر يار اولميسندن

من دلداردي و عق دن سنس گل

رخسارنن معشوق اور حقيقچون

اقباللد

و

يتد

بخ

بيدار

من

Ta əzəldən düşdü ol yar ilə bazar ım mənim,Firqətindən ər şə çıxdı naleyi zar ım mənim.

Razi eşqin canımın içində saxlardım vəli,Aaqibət faş oldu gizli k ənci əsrar ım mənim.

Dilbərin yolunda qurban olmağa, ey müttəqi,Olmagil naseh ki, vardir onda iqrar ım mənim.

Ol♠

mük ərr əm pakizə gövhər ki, yoxdur qiyməti,Kimdurur aləmdə ol yari vəfadar ım mənim.Rövzeyi rizvan müəttər oldu əz buyi lə bəş,

Ta güli xəndanını görsətdi gülzar ım mənim.Səndən ayr ı olmasın, yar ə b, bu çərxi ruzigar,

Gəl ki, sənsən dünyavü üqbadə dildar ım mənim.Çün Həqiqi gördü ol məşuqənin rüxsarini ,Dövlətü iqbalə yetdi bəxti bidar ım mənim.

♠سينده « London nüsxəsində şolشو«لندن نوسخه



٥٨/او يد

Əzəldə çün səni bir yari məhliqa demişəm,

Hezar canü dili eşqinə f əda demişəm.

Gözünlə mərdümini fitneyi zəmanə bilib,

Saçın səlasilinə həlqeyi bəla demişəm.

Bu canə mehri rüxün dilpəzir olanda sənin,

Onun şüainə vəşşəmşü vəzzüha demişəm.

Pənah qılmışam ol asitani dövlətə mən,

Xudast şahidi haləm ki, biriya demişəm.

Hidayət endi♠ sənin şəninə ze f əzli ilah,

Bu mənidən sənə mən xətmi ənbiya demişəm.

Vüsali eşqi rüxün gənc imiş nəhayətsiz,Viranə könlümü ol gəncə aşina demişəm.

Həyati ləmyəzəli bulmuşam vüsalından♣,

Lə bində çeşmeyi heyvanə canf əza demişəm.

Səni yeganə məqsudi kainat bilib,

Vücüdi zatına həm sayeyi xuda demişəm.

Həqiqivar ğəmində bimari hicr olana,

Hədisi ləli şək ərbar ını şəfa demişəm.

♠ London nüsxəsində etdi.♣ London nüsxəsində vüsalında.



٢٥٩

/حقيق

چوزلدا

س

ارر

م

لقا

مش

مش فدا ك عشق و دهزار جا

زمان فت مردملزگ

مش بال حلق سالسلنساچن

سنر اولن دلپ مهر رخبو جان

شعاعنان

والشم

والض

مش

م دولت آستا او قلمش اگپناه

مشا شاهد حالخداست

لفض ك شان سن ♠ هدا

مع

سبو

مك

خت

ان

مشاء

ن گنجم رخ عشوصال

مش آشنا گنج اول رانو

د وصال بولمشز لاح

♣

مش جانفزا وان ة چشدلب

نا مقصود كةگاسن

مش خدة س هكوجود ذات

غمحق

وار

د

هج

مار

اول

مش شفا شكربار لعحد

♠

سينده

نوسخه

لندن

»ایتد

« ♣

»وصالمکد«لندن نوسخه سينده



٦/او يد

Dilbəra, eşqin yolunda naleyi zar etmişəm•,

Cənnəti vəslindən ayr ı tərki gülzar etmişəm.

Mundan ayruğ♣ mən dəxi cövr ə təhmmül qılmazam,

Gərçi mən səd cövr ilən ol yar ə iqrar etmişəm.

Küfrü iman şərhini ta bilmişəm elmül yəqin,

Olmuşam imanə yoldaş, küfr ə inkar etmişəm.

Olmasın ruzi vüsali cənnəti vəslin mənə,

Dünyavü üqbadə səndən özgə gər yar etmişəm.Daneyi xalın xəyalından məni aşüftə dil,

Mür ği cani dami zülfündən♠ giriftar etmişəm.

Dəviyi zikri ənəlhəq qılmışam Mənsurvar,

Bər səri dar ı məhə bbət gör nə güftar etmişəm.

Sahibi K əşşaf ə məntiqdən məani sormuşam,

Elmi heyətdən bəyanü şərhi təkrar etmişəm.

Görmüşəm rüxsar ını rövşən zəmiri çeşm ilə,

Naziri hüsn olmuşam bəs k əsbi didar etmişəm.

Qılmışam canü cəhan şükranə yarin vəslinə,

Zi ticar ət kim, məlik mülkundə bazar etmişəm.

Nafizül cavid vəhdət oldu ruhi qüdsiyan,

Mən bu zati xilqətin nəfsində zinhar etmişəm.

Çün Həqiqi, bilmişəm sirri k əlamüllahi mən,Həmdilillah ki♦, bu elmi k əşfi əsrar etmişəm.

• Nəsimi divanının Bak ı nəşrində ilk on beyit ona aid olunubdur.♣ London nüsxəsində ayrux♠ London nüsxəsində zülfündə ♦ London nüsxəsində kim



٢٦

/حقيق

تمش زار ة نا يولندلبرا عشقن

•

وصلجن

آي

تر

گلزار

تمش

♣ آيرموندن قلمز تحم جورخ م

تمش اقرا يار او صد جورايلمگرچ

اليقي عل تا بيلمش شرحنايماكفر

ايماناولمشم

يولدا

كفر

انكا

تمش

ك م وصل جن وصا روزاولمس

عقدن

و

سندي

يازگ

گر

تمش

د آشفت م خيالند خالةدان

♠ زلف دا جانمر تمش گرفتار

منصوروا قلمشالحان ذكدعوي

تمش گفتار ر ن دار محببر سر

ورمش معان منطقاف كشصاحب

هئعل

بيات

شر

و

تمشتكرا

ايل ضمير چش روش رخساررمشگ

مشا ديدا كس ب اولمشناظر حس

وصلن يار شكران و جها جاقلمشم

تجارز

كي

مل

ملكند

بازار

تمش

قدسيا رو اولنافذ الجاويد وحدت

بم

خلقتذا

نفسند

زنهار

شت

مله سر كما بيلمش حقيقچون

حمدا♦تمش اسرار كش بوعلم

منسوب اولونوبدو)٨..نجوجيلد -( بيتي نسيمي دیوانيندا بو شعرین • .اونا

♣»آیرو«لندن نوسخه سينده ♠

سينده

نوسخه

لندن

»زلفنکد

«»کي«لندن نوسخه سينده ♦



٦٢/او يد

لمش نگاار او مد و عقدن

لمش گلعذا او ه مقصولم

جاچمشا

خمرزال لبن ♣

لمش خما شراد جامس

د مرغزار وص نگار المجنت

لمش مرغزا وصا زارمرغ

شما حسابنددر حشرد محفوظلوح

عشحاسب

اولمش

م

او

شما

لمش

دلبر او مند سر كد اولدتا مر

لمش روزگا ط ر عشق

نم ر بدر كحه درگاهنخاك

لمش غبا نور او حن اولمش

ن پ نگار او باشا حچون

حمد

جنا

شه

ا

لمش

Dünyavü üqbadə mən yar ol nigar ı bilmişəm,Könlümün məqsudi həm ol gülüzar ı bilmişəm.İçmişəm cami ♣ lə bindən layəzalın xəmrini,Məsti cavidəm, şərabi bixumari bilmişəm.Cənnətül məva nigar ın mər ğizari vəslidir,Mür ği zar əm kim, vüsali mər ğizari bilmişəm.

Lövhi məhfuzindədir həşrin hesabindan şumar,Hasibi eşq olmuşam, mən ol şumar ı bilmişəm.Ta mürid oldum səri kuyində mən ol dilbərin,Piri eşqəm ki, təriqi ruzigar ı bilmişəm.Xaki dərgahındadır k əhli bəsir ət eynimə,Olmuşam binayi həq, nur ol ğubar ı bilmişəm.Çün, Həqiqi, salmışam baş ol nigar ın payinə,Həmdilillah ki, cənabi şəhriyar ı bilmişəm.

♣« London nüsxəsində yar ınیارن«لندن نوسخه سينده



٢٦٣

/حقيق

د پروان جان چون شماو رخن

♣

ماندراخ

آت

هجران

د

سالبند بال پ زاهدلنئچه

آشفتنئچه

چكل

زندان

او

د

فاتحچون او وزوي

د قرآن سرنام حراز اوي

مثا رضوانةد قامشالق

د رضوانةد اول جاقعا

خاقدم

د

ائتموزوند

را

د سلطان او را م دولزه

مار ل ا غارل غمزعشوه

د كافر توركان نئچون او م

ار ر بو مالح حا

حسراخي

غ

باغل

ب

ان

د

O rüxün şəminə çün canımı pərvanə dedim ♣,

Yaxdı yandırdı məni atəşi hicranə dedim. Neçə zahidləri pabəndi bəla qıldı saçı,

Neçə aşüftələri çəkdi o zindanə dedim.Yüzünün ayətinin əvvəli çün fatihədir,

Yaz onun hərfini sərnameyi Quranə dedim.Qılmışam qamətini sidreyi rizvanə misal,Aşiqəm can ilə ol sidreyi rizvanə dedim.

Qədəmi xaki dərindən yüzümü etmən iraq,

Zehi dövlət ki, mən o razı

mı

sultanə dedim.İşveyi ğəmzələri ğar əti din eylər iman,Ki, mən o eynə neçün kaf əri Türkanə dedim.

Ey Həqiqi, bu məlahət ki, rüxi yaridədir,Yaxdı həsr ət ğəmilən bağr ımı büryanə dedim.

♣Buتهران نوسخه سينده بو شعر یوخدور şer Tehran nüsxəsində yoxdur



٦٤/او يد

Zehi can ki, bu ciyər qanına boyanə dedim ♣,

Af ərin ol tənə ki, eşq oduna yanə dedim.

Kim ki, can qılmadı ol dilbəri əyyar ə nişan ♠,

Yaxdı həsr ət ğəmilə bağr ımı büryanə dedim.

Nəfsi şəhvət pər əstin felinə aldanma könül,

Ki, ziyan eylər anın illəti insanə dedim.

Zöhdu təqva xə bərin abidi r ə bbniyə sor,Oxu ol ayəti kim həq dedi men kanə,dedim.

Fələkin hişmətü əndişəsinin tərkini qıl,

Özünü salma bu ğəddar ilə üsyanə dedim.

Xəlvətü yar dedim badeyi gülr əngi lətif,

Hər nə ♦ ki, yar ə dedim, mən anı rindanə dedim.

Qətreyi yaquti canpərvərinin cür əsini,

Əzəli eşq şərabından içən canə dedim.

Qıldı biganə məni vəslinə həmsayeyi hicr,

Bu sə bə bdən mən ona bidilü biganə dedim.

Çün onun xalü rüxi qoydu mənim canıma dağ,

Zehi dövlət kim, onun dağilə can yanə dedim.

Ahü f əryadını bu aşiqi aşüftə dilin,

Qaməti sidre, lə bi çeşmeyi heyvanə dedim.

♣ Tehran nüsxəsində bu şer yoxdur, burada Irevan nüsxəsi esasinda

qeyd olunubdur.♠ London nüsxəsində nisar♦ London nüsxəsində hər çe



٢٦٥

/حقيق

د ا بويا بو جگر قان جازهي

♣

اوآفرين

تن

عش

ياود

ا

د

♦ نشا دلبر عيار او قيلمد جا كيم

د بريا باغرم غميل حسرياخدي

آلدان فعلن پرستي شهونفس

د انسا علت ايلر آن زياه

و عابد ربانيتقوا خبرزهد و

اول

آيتاوخو

كي

ح

دئد

م

كا

د

قي تركنسن و انديش حشمفلكن

د عصيابو غدار ايلمه سازا

لطي گلرن بادي و يار خلوت

هرنه

♠ د رندا آن مدي يار

س جرع پرورن جا ياقوقطر

عشازلي

شرابند

ايچ

جا

د

هج همساي وصلن من بيگانيلدق

د و بيگا بيد او مبو سببدن

انچون

خا

رخ

قويو

من

جان

دا

د يا جا داغيل اونو كي دولزه

دل آشفت بو عاش و فريادنآه

د حيوا چشم لب سيدرقامتي

♣.ان نسخه سي اساسيندا بورادا قئيد اولونوبدوایر.تهران نوسخه سينده بو شعر یوخدو ♦

سينده

نوسخه

لندن

»نثا

«♠»هرچ«لندن نوسخه سينده



٦٦/او يد

م بال ب دا زلفن

مر مبتال ك من م داماول

عشلمز طر زهد چو زاهد

م صفا اهك آ موخدر صفا

خوبلرل حسد خسرو زمانا

مر گدا ك حضرت جهاشا

ا

وفادتصبر

نگار

جفاس

م وفا اه م وف اول

كوث لب دوا دردما

م دارلشفا جنت وصلن

در عاشقك و خال خز لمحفوظ

م خطا زمد ب معار

حچكد

زلفق

سر

كمندن

م بال و داال بدا

Zülfündən ayr ı damı bəlayə bəla demən,Ol damə mən mənim kimi bir mübtəla demən.Zahid beğeyri zühd çü bilməz təriqi eşq,Yoxdur səfasi mən anə əhli səfa demən.Ey xosrovi zəmanədə hüsnilə xublərin,

Şahı cahanı həzr ətinə bir gəda demən.Sə br etməyən vəfadə nigar ın cəfasına,Ol bivəfayə bil ki,mən əhli vəfa demən.Ey dərdimin davasi lə bin eyni kövsəri,Vəslindən ayr ı cənnətə darülşəfa demən.Məhfüzi ləmyəzəl xətü xalındır aşiqə ,Arif bilir ki, mən bu sözümdə xəta demən.Çəkdi Həqiqini səri zülfün k əməndinə ,

Dami bəlayə saldıvü dami bəla demən.



٢٦٧

/حقيق

تح و خال خل او حسن

تحزال مصحاول

جانفزا آاول

تح ذوالجاللة چشاول

د قل او عارف

تح و مال و ملبو د

آل

فتنل

قل

ن

تح و آل فتناول

الجنان سد قاماول

تحلد و ل نواو

چند آفتاة قرشول

تح هالل او قل

ك

هر

ح

اول

قل

تح و خال خل زلاول

O hüsn ilə xətü xalə təhsin,Ol müshəfi layəzalə təhsin.

Ol abi həyatı canf əzayə,Ol çeşmeyi zülcəlalə təhsin.Arif deyil ol ki, qıldı daim,

Bu dünyavü mülkü malə təhsin.Al eylədi fitnə qıldı eynin,Ol fitnəli eynü alə təhsin.Ol qaməti sidr ətül cinanə,

Ol nun ilə mimü dalə təhsin.Şol qürseyi aftab içində,

Kim qılmaya ol hilalə təsin?Hər kim ki, Həqiqi oldu, qıldı,

Ol zülf ilə xəttü xalə təhsin.



٦٨/او يد

ن رو دوشر مهتا هر ش شمعنجمالن

ن رو دوشبدر تا آفتابندنچو

رلر باد صبا گن پرمعنبر زلف

ن رور قالا دردمندانبحل

دردغم

و

دلب

آ

اگر

دلس

د

ن روال آخر مردة ز اش

اول نور جاودا رخسار ظلندساچن

ن رو اطنار چتر فلادبو حسرت

ت وصا تمنا چود آستانحق

ن رو با آچلقت حتج

Cəmalın şəminə hər şə b düşər məhtab rovzəndən,Çün onun aftabından düşübdür tab rovzəndən.Müənbər zülfi pürçinin gəlir badi sə ba birlə,Behəlqi dərdməndanət salur qullab rovzəndən.Ğəmü dərdindən,ey dilbər, əgər ah eyləsəm dər dəm,Ze əşki dideyi mərdüm axar seylab rovzəndən.

Saçın zillində rüxsar ın ki, nuri cavdan oldu,Bu həsr ətdən salur çətri f ələk itnab rovzəndən.Həqiqi astanından təmənna çün vüsal etdi,Təcəllaye həqiqətdən açıldı bab rovzəndən.



٢٦٩

/حقيق

♣ ملردنان ج س سومش گگل

اجان

ولننر

بو

ملردوان

مكا چوت عش غل رانو

ملردران د بولمش گنب

مصفا لب جا نهر تشته

چم

آبا

او

ملردمان

لمش تس جان غمندش

تحكخسرو

افسانم

ملرد

و و زاهدس و مدرس خانقاچون

ملرد خان اوست مراد حقد

ا آشنا امدرر گانب

ملردگان آشنا داوال

چود رخ شم جان حاخي

باند

پروانلسوزآ

مدل

Gəl gəl ki, sevmişəm səni cananələrdə mən ♣, Can oynaram yolunda bu divanələrdə mən.Viranə könlümü gəmi eşq etdi çün məkan,Bəs gənc bulmuşam dili viranələrdə mən.Hər teşnənin ki, cani müsəffa lə bin deyil,İçmən həyat abın o peymanələrdə mən.

Şirin ğəmində canı

mı

təslim qı

lmı

şam,Xosrov hekayətin demən əfsanələrdə mən.Çün xaneqahü mədr əsəvü zahidəstü şeyx,Həqdən murad istər əm ol xanələrdə mən.

Biganə kimdürür kim ona aşina deyəm,Ya olam aşina dili biganələrdə mən.

Yaxdı Həqiqi canını şəmi rüxündə çün,Yandım bu ahü suz ilə pərvanələrdə mən.

♣ Buتهران نوسخه سينده بو شعر یوخدو şer Tehran nüsxəsində yoxdur



٧/او يد

رلر عالم ا س بو گوخسرو خوبان

رلر عالم گلنا ر سوسحسن

نونمد مرد سنس عالمد چون

رلر عالم دا او ♣ مقصودعاشقن

ت ماوا چشخضر عشقن

ا آخدالبلر

♠ رلر عالم

گرچ

قانك

دورند

ش

♦

فتنه

رلر عالم مكاز اوكافر خون

نال آوست ن آشفت دمن

رلر عالم ا ب سز آرزو

لادار بول دول حچون

رلر عالم دا او و آزادعار

Xosrovi xuban bu gün sən yari derlər aləmə,Hüsni yüsif sən rüxi gülnar ı derlər aləmə.Çün iki aləmdə sənsən mərdümi eynimdə nur,Aşiqin məqsudini ♣ ol didar ı derlər aləmə.Xızri eşqin çeşmeyi heyvanının mahiyyətin,Lə blərin yar ından axan yar ı ♠ derlər aləmə.Gərçi tökdü qanımı dövründə eşqin ♦ fitnəsi,Kaf əri xunriz ol məkkar ı derlər aləmə.Mən dili aşüftənin peyvəstə ahu naləsin,Zarezuyi sən büti əyyar ı derlər aləmə.Çün Həqiqi dövləti bidar buldu yar ilən,Arifü azadə o bidar ı derlər aləmə.

♣ مقصودین«لندن نوسخه سينده « London nüsxəsində məqsudin♠

سيندهلند

نوسخه

»بار

«London nüsxəsində bar ı♦«London nüsxəsində eyninعينن«لندن نوسخه سينده



٢٧

/حقيق

هجر نا فرق م غ ددوشد

چكه

فرقتا

جور

وصل

او

نگا

اشارن غم جان قلدغمز

شكا م چكل كمند زلف

ل و فرا غانلم قدر وصال

دلبر غمگسا اول وصلل جا

جهاجان

و

تر

ا

وصالمش

گلعذا جن اولمش حسربلبل

زلدروز

ل

اوشر

نگا

م

غبا ر خانالمشوز

محتش مهر رخند غل تا من

انتظا دوشن اولمحتش

م جما اا اولمشناظر قدرت

گذا صنم شو و د بجامنتظر

باد لبندچ دلبر حچونك

خمانزل دوشر اول السمس

Düşdü dili ğəribi mən firqəti hicr nar ına,Ta çək ə cövrü firqətin vüslət ola nigar ına.Ğəmzədə qıldı canımı ğəmzəsinin işar əti,

Zülfi k əməndi seydilən çəkdi məni şikar ına.Qədri vüsalı bilmədi, yandı ğəmü f əraqilən,Can ilə vüslət olmayan dilbəri ğəmgüsar ına.

Canü cahanı tərk edib istəmişəm vüsalını,

Bülbüli həsr ət olmuşam cənnəti gülüzar ına.Ruzi əzəldə könlümü vermişəm ol nigara mən,

Yüzümü salmışam onun xak ı r əhi ğubar ına.Ta məni eylədi ğəmi mehri rüxündə möhtəşəm,

Möhtəşəm olmaya onun düşməyə intizar ına. Naziri qüdr ət olmuşam ta gör əm ol cəmalı mən,

Müntəzir əm becanü dil şol sənəmin güzar ına.Çünki Həqiqi dilbərin içdi lə bində badəsin,

Məsti ələst olub düşər gözlərinin xumar ı

na.



٧٢/او يد

Düşmə zəmanə fikrinin dərdi sərü xəyalına,

Olma həris dünyanın gəncinə, mülkü malına.

Cənnəti vəsli dilbəri gəl tələ b et illahidən,

Cənnətə vasil olmayan irməz onun vüsalına.

Xülq ilə vü cəmal ilə məndən apardı mənligi,

Af ərin ol cəmilənin xülqüna vü cəmalına.Əhsənin hüsni sur ətə səcdə gətir, ibadət et,

Ta biləsən bu sur ətin hüsnü nədir, cəmalı nə.

Ağzınavü miyanına hər necə kim baxım dedim,

Zərr əcə irmədi mənim əqlim onun xəyalına.

Saçlar ının k əməndilə♣ çəkdi apadr ı könlümü,

Canı müqəyyəd eylədi dami bəladə xalına.

Ləmeyi hüsni sur əti tənə bər afitab edər,

Qüdr ət əli çək ər qələm qaşlar ının hilanına.

Xilqətinin turabına arif isən sücudə gəl,

Ta yetəsən bu xilqətin mərif ətü k əmalına.

Lütfü cəmali vəslini gəl tələ b et Həqiqiya,Şaibə qılmagıl onun lütfünəvü cəmalına.

Canü cahanı tərk edib eşq ilə gəl bu ərsəyə,

Düşmə bu çərxi k əcrovun hirsinəvü məlalına.

♣ London nüsxəsində ilən



٢٧٣

/حقيق

دردسر و خيالن فكر زماندوشمه

و مال مل گنجينن د حرياولم

د آل طل گ دلبر وصجنت

واصجنته

اولمي

ارمز

وصالن

منليگپارد مندايل و جما ايلخلق

اوآفري

جميل

ن

خلقي

جمال

و

ر عباد گ سجد صورت حساحسن

ندر جمالن حس بو صورتستا بيل

د باخ كي هر نج و ميانيآغزين

هرذجدمريا نم لقع نلايخ

ايل كمننساچلري

♣ ل پارد چكد

ايلدجاني

مقيد

دا

بالد

خال

د بر آفتا طعن صورت حسلمعه

هاللن قاشلر چكر قللقدرت

گ سجود ايس عار ترابنخلقتي

معرف بو خلقتستا يته

كمال

و

حقيق طل گ وصلنجماولطف

قلمگشائبه

لطن

جمالن

و

عرصي ب گ ايل عش تر و جهانجان

و مالل حرصنرو ك بو چردوشم

♣ »ایل«لندن نوسخه سينده



٧٤/او يد

Qıldı münir aləmi şahidi mən cəmal ilə,

Müshəfi r ə bb imiş rüxi ayətü xəttü xal ilə.

Çeşm ilə zülfü xalınının dərdü ğəmü f əraqını,

Gəl mənə sor ki, canımı yaxmışam ol xəyal ilə.

Camı lə bində cür əsi badeyi eşq imiş məgər,

Məsti ələst edər bizi kövsəri zülcəlal ilə.

Hüsnünə çün zəmanədə kimsə bərabər olmadı,Tutdu cahanı sərbesər hüsn ilə ♣ vü cəmal ilə.

Ey məni dağü həsr ətə yandır ı ban həlak edən,

Gəl nəzər eylə halıma, qoyma məni bu hal ilə.

Teşnə lə bəm deyən könül kövsəri canf əzasına,

Eyni həyata vəsl ola səlsə bili zülal ilə.

İşvəvü nazilən məni gərçi yaxar cəfasına,

R əngimi laləgün edər lə bləri xəmri al ilə.

Al ilən ol qara gözün ğəmzəsi ♠ dəldi bağr ımı,

Dövri zəmanə fitnəsi yaxdı məni bu al ilə.

Eşqi rüxündə dilbərin ol irişür murada kim,

Canü cahanı varlığın tərk edə mülkü mal ilə.Verdi Həqiqi könlünü şahidi laməkana çün,

Şövk əti cavidan dilər , r əhməti layəzal ilə.

♣

London nüsxəsində hüsnləvü♠ London nüsxəsində ğəmzəsilən



٢٧٥

/حقيق

ايل جما شاهد م منير عالمقلدي

رمصح

رخايم

آي

خاخو

و

ايل

و فراقن درد و غ و خا زل ايلچشم

ايل خيا او ياخمش جانموك مگ

مگ عشقم بادس جرع لبندجام

ايل كوثر ذوالجالر بزي لسمست

چوحسننه

زماند

كمس

اولمد

برابر

ايل سربسر حس جهان

♣ ايل و جمال

مناي

دا

حسرت

و

يان

هالرب

ايلحا ب من قوي حال نظر ايلگ

فزاس كوثر جا دي لبتشنه

حياعين

وص

او

سلسبي

زال

ايل

ياخر جفاس گر منايل و ناعشوه

ايلآي خمر لبلر گو اللرنگمي

س غمزز قر اوآليلن

♠ باغرملد د

ايل بو آ من ياخد فتنر زماند

رخندعشق

دلبر

او

مرا

اريشور

كي

ايل و ما ملد تر وارلغ جهانجا

چو شاهد المكال حقيقردو

ايل اليزا ديلر رحم جاوداشوك

♣

سينده

نوسخه

لندن

»حسنل

« »غمزه سل«لندن نوسخه سينده ♠



٧٦/او يد

Dilbəra, ənfasi ləlin mənbəyi ♣ candır yenə,

Tələti hüsni rüxün mehri dir əxşandır yenə.Zikrü təsbihin niyazı oldu zatində zühur,

Xilqətin şənində münzəl şerhi Qurandır yenə.

Üstüvayı zülfini bərhəm ki, qıldı dan yeli,

Xatiri cəmiyyətin halı pərişandır yenə.

Həsr ətin dərdi məni yaxdı f əraqın yar ına♠,

Həmdilillah kim, vüsalın dərdə dərmandır yenə.

Ey xətü xalın k əlamüllah, ləlin səlsə bil,Arizin dövründə zülfün ənbər əf şandır yenə.

Aləmi ərvahə nitqin r əhbər oldu ♦ ta ə bəd,

Nəfxeyi ruhülqüdüsdən gör nə bürhandır yenə.

Küfrü imanın səvadı zülfü rüxsar ındadır,

Zülfü rüxsar ın səvadı küfrü imandır yenə.

R əhmətin kuyində çalındı bəşar ətdən sürud,

Əhli ürfanın k əlamı şükri r əhmandır yenə.

Çeşmeyi heyvanını xızr • içdi oldu cavdan,

Zülməti zülfündə ləlin abi heyvandır yenə.

Vəhdətin əhvalını ərz etdi vahid kesr ətə,

Arifi həqsən xə bir ol gör nə dövrandır yenə.

Rindü sərməstin məqamı guşeyi meyxanədır,

Əhli təqvanın k əlamı zikri sübhandır yenə.

Ey Həqiqi, sacid ol Adəmdə həqqin vəchinə,

Olmayan sacid bu vəchə zəhli şeytandır yenə.

♣ London nüsxəsində məniyi♠ London nüsxəsində nar ına♦ London nüsxəsində nitqin taə bəd• London nüsxəsində ki,Xızr içdi



٢٧٧

/حقيق

لعلانفادلبرا

منب

♣

ينجا

در

در ين مهر درخشا رخ حسعط

ظهو ذات اول نياز تسبيح ذكر

در ين قرآ شرنز منند خلقتن

يل دا قلد بر ه زلفاستواي

جمعيت

حالخاطر

پريشا

ين

در

اري فراق ياخد من دردحسرتن

♠

حمداهللا

وصال

در

درما

ين

در

سلسبي لعلا كال و خال خاي

در ين عنبرافشا زلفرند عارضن

♦ رهبر اول نطق ارواحعالم ابت

در ين برهان دالقد رونفخه

ده و رخسار زل سوادكفر و ايمانن

در ينايماف سواد و رخسارزلف

سرو بشار چالند كويندرحمتن

عرفاناهل

كالم

رحما

شكر

ين

در

حيوانچشمه

ايچد

خضر

اول

جاودا

•

در ين حيوا آ لعلد زلفظلم

واحد كثرتتد عر احوالنوحدتن

در ينا دور ن خبير اوس حعار

سرمستن د ميخان گوش مقامرند

در ين ذكر سبحا كالمني تقاهل

حقيقاي

او

ساجد

آدمد

حق

وجهن

در ين شيطااه ساجد بو وجهاولمي

♣»معن«لندن نوسخه سينده »نارین«لندن نوسخه سينده ♠♦

سينده

نوسخه

لندن

»نطقن

رهبراولدي

«•چشمه حيواننکي که خضر ایچدي اولدي جاودا:لندن نسخه سيند



٧٨/او يد

ن مشتاقازلارطالب

كجنت

اوند

دلدا

مشتاق

ن

مقصودد جاتدارن گرچ

ن مشتاقدا او م حمدهللا

ا وص ك م اول حرا و عقدن

مشتاقازلارلاي

ن

م عالمدتمش فا اسرارنعشق

سگل

بو

مشتاقاسرااور

ن

در عرا شرح عشال شهناقلمش

دبو مقا

♣ ن مشتاق ادوا او م

دلبر نآباد سر كجنت

ن مشتاق گلزاه آشفبلب

نو منصور اگر قلس دع حچون

منصور

ناصر

دارا

مشتاق

ن

Talibi yar əm əzəldən, yara müştaqam yenə,Cənnətin küyində ol dildara müştaqam yenə.Gərçi didar ında yetdi canü dil məqsuduna,Həmdilillah ki, mən ol didara müştaqam yenə.Dünyavü üqba həram oldu mənə bivəsli yar,Yar ilən yar əm əzəldən, yara müştaqam yenə.

Eşqinin əsrar ı

nı

faş etmişəm aləmdə mən,Gəl bu sirri gör kim, ol əsrara müştaqam yenə.Qılmışam Şəhnaz ilən Üşşaq şərhin dər Əraq,Bu məqamatdan ♣ mən ol ədvara müştaqam yenə.Çənnətabadi səri kuyindən ayr ı dilbərin,Bülbüli aşüftəyəm, gülzara müştaqam yenə.Çün Həqiqi dəviyi Mənsur əyər qılsam nola, Nasiri mənsura heyran, dara müştaqam yenə.

«London nüsxəsində məqamındanمقامنکد«لندن نوسخه سينده ♣



٢٧٩

/حقيق

نگلعذار ما بو گور چو رقصه

ن قرار قالم صبتوكن

قركاهگذ

اودووز

پ

زاد

ر

ز

كرمگر

گذار

ن

غبار پا

♣ ر قل ب كحل

ن از غبار اول صان وجو

جا بلباد قل و ف نالندغم

ن مرغزارد وصل گلشآچل

عشقمحبت

ظاهر

فاعل

ا شه اسرا پردتر

ن ♠

بش اول واصاان اشجرده

ن خاكسار بول ابسعادت

بو گو ف اولم غرحق

نرر در شاهوار جابسم

Çu r əqsə girdi bu gün mahı gülüzar yenə,Tük əndi sə bri könül, qalmadı qərar yenə.

Güzargahına yüz qoydum ol pərizadın,Məgər ze ruyi k ər əm eyləyə güzar yenə.Ğubar payini ♣ k əhli bəsir qıldı könül,Vücudi ayinə saf oldu əz ğubar yenə.

Ğəmində naləvü f əryad qıldı bülbüli can,Açıldı gülşəni vəslində mər ğizar yenə.

Məhə bbət eşqə özün zahir eylədi fail,Götürdü pərdeyi əsrari şəhriyar ♠ yenə.Şəcərdə inni ənəllahə vasil oldu bəşər,

Səadəti ə bədi buldu xaksar yenə.Həqiqi ğərqi mühit oldu, ey f əqih, bu gün,

Be səmi can yetirir dürri şahvar yenə.

♣ سينده

نوسخه

لندن

»پا

«London nüsxəsində payi♠ شهسوا«لندن نوسخه سينده «London nüsxəsində şahsuvar



٨/او يد

ر او دلپ مهر ر گراري

♠

ر او ا جهاچند و خلتا حسن

و صورت حس نظر ا قل هر ك

ر او ب گر اهنروخدر ب

مز جمالر بول ن چولحسن

اوعالمده

گان

مگر

ن

او

ر

♣ عشچارب ر و چار تد ن

ر او ف و عاش عال شامعشوق

لمش اسرا نكتچندد توح

ر او خ بو حا نظر گرصاح

ح ز فض ح اولنمنصور عشق

ر او الن نع مآن

Yar ın gər əg ki, mehri rüxi dilpəzir ola ♠,Ta hüsnü xülq içində cahanə əmir ola.Hər kim ki, qılmaya nəzər ol hüsnü sur ətə,Yoxdur bəsir ət onda gər əhli bəsir ola.Hüsnilə çün nəzir bulumaz cəmalına,Aləmdə ol yeganə məgər binəzir ola.Biçar ə, eşq ♣ neyləyə tədbirü çar əsin,Məşuqə şahi aləmü aşiq f əqir ola.

Tovhid içində nukteyi əsrar ı bilmişəm,Sahib nəzər gər əg ki, bu halə xə bir ola.Mənsuri eşq olanda Həqiqi ze f əzli həq,Anın müini ayət nemən nəsir ola.

اونامنسوب اولونوبدو)٣ .نجوجيلد -(نسيمي دیوانيند ♠ Nəsimi divanının Bak ı nəşrində ona aid olunubdur.

♣ «London nüsxəsində eşqəعشقه«لندن نوسخه سينده



٢٨

/حقيق

عاشقن

هر

نال

در

و

جا

ز

او

او جانفشا او عاقبولنجانان

ات جها تر غمنداري

اوا جاودا ا خلق جااو

فرامنب

وصال

طل

♣ ر فدر اوواج او جا تر اول

فراق

و

محندرد

و

ان

و

غو

و

هجر

و

ر گلستا جملولنار

♠ او

دوس در آستاا باش هر ك

تا

♦ او آستا اور سلطن سر

مز تو د حچند اسرار عشق

اوا از خود مراتنهر كمس

Hər aşiqin ki,naləvü dərdi ze can ola,Canan yolunda aqibət ol canf əşan ola.

Yar ın ğəmində tərki cahan etməyən könül,Ol can deyil ki, xilqət ona cavdan ola.

Biminnəti f əraq vüsalın tələ b qılan,Vacibdir ol f əqir ə ki ♣ , ol tərki can ola.

Dərdü f əraqü möhnətü ənduhü hicrü ğəm,Yar ın yolunda cümləsi bir gülüstan ♠ola.

Hər kim ki, başını sala dər asitani dust,Taci ♦ səriri səltənət ol asitan ola.

Əsrari eşq içində Həqiqi, to dəm məzən,Hər kimsənin məratibi əz xud əyan ola.

♣«London nüsxəsində kimکي«لندن نوسخه سينده ♠

سينده

نوسخه

لندن

»ستا

گل

«London nüsxəsində gülsitan♦«London nüsxəsində təxtتخ«لندن نوسخه سينده



٨٢/او يد

گال زل سنب شاا چكت

دوشلآ

بلب

آشفت

نا

جمال قدر كاتر صورت

رسااز حس كماوص

♣ تار ماو عشراني جفاسن

فراداغ

قلب

ب

ال

♠

او ن وصال شرا جااول

بهشتح

طعور

آد

زال

گدا تس غ كور پگر خسته

ر نواش لبلگ لط

و رخ ذكر ل م شوقلاسروت

ا ك لعلتا سلس

ق ح وصل هجر گلشآغلت

دخونا

بوالش

چم

ازر

ژا

Ta çəkdi şah sünbüli zülfün gülaləyə,Ah ilə düşdü bülbüli aşüftə naləyə.Sur ətdə gördü katibi qüdr ət cəmalını,Vəsfi k əmali hüsnünü yazdı risaləyə.Yandırdı eşq odu məni tar ın ♣ cəfasına,Dağı f əraq qəlbimi bənzətdi laləyə ♠ Ol cana ki, şərabi vüsalın nəsib ola,

Huri behiştə tən edə, abi zülaləyə.Gər xəstə payü kör ki, ğənisən geda təki,Lütf eylə gəl lə bindən irişdir nəvaləyə.Əsrütdi şövq ilən məni zikri lə bü rüxün,Ta səlsə bili ləlini tökdü piyaləyə.Ağlatdı hicr gülşəni vəslin HəqiqiniXunabi dil bulaşdı cəmən üzr ə jaləyə.

♣

سينده

نوسخه

لندن

»یارن

«London nüsxəsində yar ın♠ «London nüsxəsində ğaləyəغالي«لندن نوسخه سينده



٢٨٣

/حقيق

سر دا چك ساچ دا ما

رخسا آ غماخجانم

م صاني اعرافممسكن

ا ب سگو ب اول قو ك

عاشق رخ وص روضلنا

مسبلب

اول

ارم

گلزا

دوش دامن پرتاسنبل

افكا در چش ا قلجان

و حسر درد و غار باول

نا ماخل قاباغر

عش از جا خم ا حچا

تا

لبرش

باد

گلنا

Ey məni dami saçın çəkdi səri dar ına,Canımı yaxdı ğəmin atəşi rüxsar ına.Məsk əni əraf imiş, ayinəsi saf imiş,

Kim ki, qul oldu bu gün sən büti əyyar ına.Ey əzəlin rövzəsi vəsli rüxün aşiqə,

Bülbüli məst olmayan irmədi gülzar ına.

Sünbüli pürtabinin damına düşdü könül,Canımı qıldı əsir, çeşmi diləfkar ına.Ol büti əyyar ənin dərdü ğəmü həsr əti,Bağr ımı qan eylədi, yaxdı məni nar ına.İçdi Həqiqi əzəl xəmrini əz cami eşq,Ta kim, irişdi lə bin badeyi gülnar ına.



٨٤/او يد

♣ ناراخم م نور ارب ي

دار چك م ذاتم ناري

قلزلدصبح

دماغ

معطر

مشكبارن سا داس ت

پ خا در بكحل

كوهسارنرشسر ر گگر

ل كو آشفت و غمز و چشخال

زلفنچكد

كمند

شكارال

ر غ آخزم قانباغرم

قل

آن

نگار

اب تسرو لعلندورنده

رشمز خمار س د بادشول

غمزار قرل عشوباغرمن

ارر غمز قدر عشو نار

ل فرا حان ارندي

و زار آنل تفرگلگ

Yar ə b, nə nə nur imiş ki, məni yaxdı nar ına ♣,Yar ə b, nə zat imiş ki, məni çəkdi dar ına.Sübhi əzəldə qıldı müəttər dimağımı,Ta əsdi dan yeli saçının mişkbar ına.K əhli bəsiri didə qılım xak ı payını,Gər bir gəzər irişsəm onun kuhsar ına.Xalıyyü çeşmü ğəmzəsi aşüftə könlümü,Çəkdi k əməndi zülfünə saldı şikar ına,

Bağr ım qanın gözümdən axıtdı gəmi rüxi,Simin əlini qıldı anınla nigar ına.Dövründə ləlinin meyi əsrütti ta ə bəd,Şol badədən ki, kimsə irişməz xumar ına.Bağr ımnı işvə birlə qılır yara ğəmzəsi,Yar ə b,nə işvədir ki, qılır ğəmzə yar ına.Yar ından ayr ı yandı Həqiqi f əraq ilə,Gəlgil təf ərrüc eylə onun ahü zar ına.

♣Buتهران نوسخه سينده یوخدور şer Tehran nüsxəsində yoxdur



٢٨٥

/حقيق

هرجان

عاش

اولمد

جانان

يتمد

يتمد پريشا زل عشقسودا

بيلمي قدر سليمان مثاآصف

يتمد سلطا حضر گدااولد

قويم قد كي يولنعشقن♣

بصدق

وصالكا

ارمي

درما

يتمد

بيلمد هر جا لعلقدر وصال

يتمد حيوا چش حياآب

دوس بيلمز بكو حالنحقيقهركيم

يتمده رضوا رودارالخلوده

Hər can ki, aşiq olmadı cananə yetmədi,

Sevdayi eşqə, zülfi pərişanə yetmədi.

Asəf misal qədri Süleymani bilməyən,

Oldu gəday həzr əti sultanə yetmədi.

Eşqin yolunda kim ki, qədəm qoymaya ♣ besidq,

Kamü vüsalə irmədi , dərmanə yetmədi.

Qədri vüsali ləlini hər can ki, bilmədi,

Abi həyati çeşmeyi heyvanə yetmədi.

Hər kim Həqiqi halını bilməz bekuyi dust,

Darül xüludә, rövzeyi rizvanә yetmәdi.

♣ «London nüsxəsində qoymadıقویمد«لندن نوسخه سينده



٨٦/او يد

Hər kim♥ ki, suzi eşq ilə bir yanə düşmədi,

Vəslin ğəmində atəşi hicranə düşmədi.

Qıldı məni saçın kimi aşüftə ruzigar,

Badı sə bada zülfunə ta şanə düşmədi.

Ey həsr ətü f əraq ilə bağr ımı qan edən,

Dərdin məni əritdi vü dərmanə düşmədi ♣.

Gəl-gəl ki, Xızr ə çeşmeyi heyvan imiş lə bin,Hər bixə bər bu çeşmeyi heyvanə düşmədi.

Bir ləhzə keçmədi ki, ğəmindən f əraq ilə,

Xüni cigər bu dideyi giryanə düşmədi.

Ol zülfü xalə canını təslim edən könül,

Dayım♠ bəlayə , çahi zənəxdanə düşmədi.

Peymanə doldu vədeyi vəslində♦, ey sənəm,

Xəmri lə bindən aşiqə peymanə• düşmədi.

Hər bixə bər ki, bilmə qədri vüsalını,

Darül xüludə rövzeyi rizvanə düşmədi.

Bir suz ilə tütüşdü Həqiqi bu şəmə kim,

Pərvazi eşq ilən ona pərvanə düşmədi.

♥ London nüsxəsində dil ♣ London nüsxəsinde bu beyt yoxdur.♠ London nüsxəsində damı ♦ London nüsxəsində vəslindən• London nüsxəsində Darülxülüdə,rövzeyi rizvanə düşmədi



٢٨٧

/حقيق

هر ك

♥ دوشمان بل سوز عش ك

غمندوصل

آت

هجران

دوشم

روزگا آشفت ك ساچ مقلد

دوشم تا شانك زلفباد صباد

قا باغرل و فرا حسرا

♣ دوشم و درمانت مدرد

لبوانم چش خضر گگل

دوشموانةخبر بو چشهر ب

ل فرا غم كچمر لحظب

دوشمان گ جگر بو خو

زلاول

جانخال

تس

د

♠ دوشم زنخدان چا بال

دولمانپ

وع

وصلة

د

♦صن

• دوشممان عاشقخمر لب

قدر وصاللم خبر هر ب

دوشم رضوان رودارلخلوده

بو شمع حش تلر سوب

دوشما پروانل پرواز عش

♥ »دل«لندن نوسخه سينده ♣ یوخدوبو .يت لندن نوسخه سينده»دا«لندن نوسخه سينده ♠

سينده

نوسخه

لندن

»وصلنکد

«»دارالخلوده روضه رضوانه دوشمد« لندن نوسخه سينده •



٨٨/او يد

Hər kim ki, görsə şəmi cəmalın çirağını,

An`estü nar ilən qoya qəlbində dağını.

Çəkdi k əməndi dami bəlayə məni saçın,

Ta saldı aftab üzünə pərri zağını.

Ey nükteyi həqiqəti eşqə mürid olan,

Piri təriqə sor r əhi eşqin sorağını.Yar ın vüsali vəsli çü darül xülud imiş,

Yar ə b, nəsibə qıl sənə♣ ol vəsl bağını.

Xəmri ələstdən olmaya sərməsti cavdan,

Xəmri ♦ lə bindən içməyən eşqin ayağını.

Vəchində nur • zülməti ta gördü əhli eşq,

Verməz iki cahana siyahilən ayağını.

Yar ın Həqiqi cənnəti vəslin tələ b qılır,

Nari cəhimə saldı çü əhli duzağını.

Hər kim irişdi nükteyi♠ zülfün nəsiminə,

Badi sə bada qıldı müəttər dimağını.

♣ London nüsxəsində mənə ♦ London nüsxəsində cam• London nüsxəsində nur o zülməti♠ London nüsxəsində nükhəti



٢٨٩

/حقيق

كيم

هر

شمرس

جمال

چراغن

داغن قلبند قو و نار ايلستآ

ساچ من بالي كمند داچكدي

نا پر اوزن آفتاالدتا

مريد اول عشق حقيق نكاي

طريق

پير

ر

عشقور

وراغن

چو دارالخلودايم وص وصايارن

ك قي نصيباري

♣ باغن وص اول

جاودا سرمس اولماخمر الستد

خمر

♦ ياغن عشق ايچمي لبن

• نوردوجهن عش اهر تا ظلمت

آغن سياهيل جهارمز ايك

ق طل وصل جن حقيقيارن

دوزاغن چو اهالدنار جحيمه

كيم

ايرشدهر

نك

♠

زلف

نسيمن

معطر دماغن قلدباد صبا

♣ »منک«لندن نوسخه سينده ♦ »جام«لندن نوسخه سينده •

سينده

نوسخه

لندن

»ظلمت

و

نور

«

♠ »نکه«لندن نوسخه سينده



٩/او يد

االع سدر هر بو

صلنك

♣

ك

هر

باخ

ج

الماوا

از عشا گرفتار اولد زلفدام

سودا سرم هر تارسنب

جاوداا اول نخضر لعل

ا اا سرچشوان چش

ساچ اول ر اسرا معراتا شب

اد ا شران ن قوقا

لوحن جمال چك قل قدركاتب

خاول

خال

و

حرو

عل

االسما

دجان

♠ دام زلفاول گرفتا دوش

السودا ه اه خادان

النها اطرال اظهار نند صورتن

االسرا ه زلفرند عارضن

ت حرو رخسارر حچون

او مصن ب صد آفآفر

Boyunu hər kim ki, gördü sidr ətül əla dedi,Vəslinə ♣ hər kim ki, baxdı, cənnətül məva dedi.Dami zülfündə giriftar oldu üşşaqi əzəl,Sünbülün hər tar əsin sərmayeyi sevda dedi.Xızra ləlindən nəsib oldu həyati cavdan,Çeşmeyi heyvanına sərçeşmeyi əhya dedi.Ta şə bi meraca əsrada r əfiq oldu saçın,Qabi qovseynin bəyanın şərhi o ədna dedi.Katibi qüdr ət qələm çəkdi cəmalın lövhinə,

Ol xətü xalın hürufin əlləmül əsma dedi.Canü ♠ dil düşdü giriftar oldu zülfün damına,Daneyi xali siyahın hübbətüs-sevda dedi.Sur ətin şənində izhar oldu ətrafün-nəhar,Arizin dövründə zülfün leylətül əsra dedi.Çün Həqiqi gördü rüxsar ın hürufi ayətin,Af ərin , səd af ərin bər süni ma oha dedi.

♣

سينده

نوسخه

لندن

»وجهنک

«London nüsxəsində vəchinə «London nüsxəsində mor ğe dilمرغ د« لندن نوسخه سينده ♠



٢٩

/حقيق

قدرت اليزال ايچند حس كمااي

قدرتدر كمال منزنند صورت

محراماه

قاشنو

جبينك

قبلدر

س

قدرت هاللدر او جها چشروش♣

س نقط و خال ريحا عنبر خط ساچاي

قدرت و خال خ ايچنداالم و

ذكر سلسبي ظاهر اولرند لبلرن♠

قدرت زاللدر آد لعلچش

دابد بر جا تزل اولموشدرواصل

جماگ

لط

احسا

و

گ

جالل

قدرت

وحدتس آشيان جاودان مر اي

قدرتبالر بو په سن جهتدشول

و كر احسا بيرل لطافالطا خلق

قدرت حالدر بو مونسند يميسس

اب ت حقيق ديلر جا حقوصلن

قدرت جز وصال نصيب ياراولمس

Ey k əmalı hüsn içində layəzalın qüdr əti,Sur ətin şənində münzəldir k əmalın qüdr əti.

Mahı no mehrab, qaşındır cə binin qibləsi,Rövşəni çeşmi cahandır ol hilalın qüdr əti ♣.Ey saçın ənbər , xətin reyhanü xalın nüqtəsi,

Vey k əlamüllah içində xətü xalın qüdr əti.Lə blərin dövründə zahir oldu zikri səlsə bil ♠,

Çeşmeyi ləlindədir abi zülalın qüdr əti.Vasil olmuşdur əzəldən ta ə bəd bər canü dil,

Gəh cəmalı

lütfü ehsan, gəh cəlalı

n qüdr əti.Ey ki, mür ği cavdani aşiyanət vəhdətəst,Şol cəhətdən səndədir bu pərrü balın qüdr əti.

Xülqü əltafü lətaf ət birlə ehsanü k ər əm,Sənmisən, ya səndədir bu munca halın qüdr əti.

Vəslini həqdən dilər cani Həqiqi ta ə bəd,Olmasın yar ə b nəsibəş cüz vüsalın qüdr əti.

♣

سيند

نسخه

لندن

-گلي

سطرده

نجي

London nüsxəsində yeddinci sətirdə gəlir ♠«London nüsxəsində səlsə bilüسلسبيل«لندن نوسخه سينده



٩٢/او يد

Fitr əti rüxsar ını həq sur əti r əhman dedi,

Löhi məhfuzun hürufin ayəti Quran dedi.

Qalə mən yohyil izam oldu lə bindən aşikar,

Şaribül xəmr ol dodaği çeşmeyi heyvan dedi.

Əhsəni sur ət cəmalındır dedi ruhül qüdüs,

Sərvi gül əndamını həm sidrevü rizvan dedi.

Üstüvayi zülfünü bər həm ki, qıldı dan yeli,

Şol pərişanın məşami nükhətin reyhan dedi.

Çün hədiyyül mütəqin oldu dəlinin aləmə,

Nükteyi lareybə fih şənindədir, bürhan dedi.

Damunun nar ında giryan eylədi aşiqlərin♣,

Cənnətin küyindəsən məşüqeyi pünhan dedi♠.

Ayəti inna f ətəhnadən açıldı eşqə bab,

Üstüvayi ər şi r əhmandan munu♦ subhan dedi.

Çün Həqiqi gördü ol məşuqənin rüxsar ını,

Huriyi rizvanmıdır, ya sur əti insan dedi.

♣ London nüsxəsində aşiqləri♠ Bu beyt Tehran nüsxəsində yoxdur♦ London nüsxəsində bunu



٢٩٣

/حقيق

رحما صور ح رخسارفطرت

قرآ حرو محفوظلو

آشكا لب اولالعظا مقال

وا چش دودا الخمر اوشارب

صوراحسن

جمال

ك

رودر

القد

و رضوا سدر ه اندامگسر

زلفاستوا

بره

قل

دا

حا نكهت مشاشان پشو

عالمل د اولالمت هچون

النك

نن

برهاره

♠ عاشقلرل ا گ نارندامونن

♣ پنها معشوسن كجنت

با عشق آچلفتحنا انآ

♦ مو رحماند عراستوا سبحان

حچون

اور

معشوق

رخسارن

انساصورر رضواحو

♠»عاشقلر«لندن نوسخه سينده ♣

یوخدور

بيت

بو

سينده

نوسخه

تهران

)وا

بيت

بو

لرینده

نسخه

لندن

و

ایروان

(. ♦»بون«لندن نوسخه سينده



٩٤/او يد

از و شامم صب مهر رساچل

كوثلبند

ازالعظا

♣ وزندي رر اولور قربا هر

ازامم ما عارمگر

عج ن گر مختصر قل لعلصفات

ازالكالمم چو دوسح

و مع صور و مالحتد حسكمال

مسلا

ها

و

مستدامم

از

قبلرخ

چو

محرابم

و

قا

ار

♠ از امامم اهلنعباد

خار ما ب داساچند

خاساچ

و

عج

دا

داممة

از

ملر ز فض وصل جنحق

از غالمم چوك حضرتجنا

Saçıyla mehri rüxi sübhü şam imiş əzəli,Lə bində kövsəri yohyil izam imiş əzəli.Yüzündə eydini ♣ hər kim görür olur qurban,Məgər ki, arizi mahi siyam imiş əzəli.Sifati ləlini gər müxtəsər qılam nə əcə b,Hədisi dust cü xeyrül k əlam imiş əzəli.K əmali hüsnü məlahətdə sur ətü məni,Ona müsəlləmü həm müstədam imiş əzəli.Rüxi çü qibləvü mehrab imiş qaşı yar ın ♠,

İ badət əhlinə eyni imam imiş əzəli.Saçında dami bəlayə salır məni xalı,Saçıyyü xalı əcə b danəyi dam imiş əzəli.Həqiqi cənnəti vəslin dilər ze f əzli müin,Cənabi həzr ətinə çün ğulam imiş əzəli.

♣ سينده

نوسخه

لندن

»عيننک

«London nüsxəsində eynini «London nüsxəsində sonark ı sətirdə gəlirگليسونر«لندن نوسخه سينده ♠



٢٩٥

/حقيق

لبن

نفخ

ابرالكالمم

اب چو در نظامما ن

سر صد اال وزاجنابن

ابا احترامم جهان

اهل

سجچو

محرا

اول

قو

ن

ابامم ان اهلناقامت

جمالن

ا

وحدتمالكتا

اب و شامم صب مهر رخساچ

م ق حخا خ كوث لبن

اب مدامم شر شارب اهاول

گفشانجاه هل صدولي

اب مستداممنوجود ذات

چوازلده

س

ك

فكامقصود

ح

اب غالممد در خاح

Lə bin ki, nəfxəsi xeyrül k əlam imiş ə bədi,Onun bəyanı çü dürri nizam imiş ə bədi.

Cənabına yüzünü kim ki, saldı əz səri sidq,İki cahanda ona ehtiram imiş ə bədi.

Çü əhli səcdəyə mehrab oldu qovseynin,

Iqamət əhlinə eynin imam imiş ə bədi.Cəmalın ayəti ümmül kitabi vəhdətimiş,

Saçınla mehri rüxün sübhü şam imiş ə bədi.Lə bin ki, kövsəri xumxaneyi həqiqət imiş,

Ol əhli şaribə şürbi müdam imiş ə bədi.Yolunda sidq ilə hər kim ki, canf əşanə gəlir,

Vücudi zati onun müstədam imiş ə bədi.Əzəldə çün səni məqsudi kün f əkan dedi həq,

Həqiqi xaki dərində ğulam imiş ə bədi.



٩٦/او يد

اولو و ال و لب چو نوقاشن

اول ع رخ لوحروف

جنشا

وصل

جناب

ل

اول و م بو حسرت دوشر

صدس اال وزااغا

اول محت اوستندر سلطنس

خالل اان اشجرده

انعشموس

شر

كن

اول

منك اولم واصكت جنوصال

ك

اومگر

بشر

قسم

اول

رش چووا ش دلبن

اول و ساپز لا

ط اه اول واصك حضرتجناب

اولالق مگر مال من

رخعش معمور قلل رانو

اول مستن ابعمارت

لم خونبها ر جاك وصلحق

قلمبهانه

عشق

محتد

اول

Qaşın çü nunü lə bin lamü biyü mim oldu,Hürufi lövhi rüxün ayəti əzim oldu.İrişdi cənnəti vəslin cənabına könlüm,R əqib düşdü bu həsr ətdənü müqim oldu.Ayağına yüzünü kim ki, saldı əz səri sidq,Səriri səltənət üstündə möhtəşim oldu.

Şəcərdə inni ənəllah söylədi xaliq,Musayi eşq onun şərhinə k əlim oldu.Vüsali cənnətinə vasil olmadı münkir,Məgər kim ol bəşərin qisməti cəhim oldu.Lə bində çeşmeyi heyvana çün irişdi könül,Həyati ləmyəzəli tapdıvü səlim oldu.Cənabi həzr ətinə vasil oldu əhli təriq,Onun müini məgər malikül qədim oldu.Viranə könlümü məmur qıldı eşqi rüxün,İmar əti ə bədi onda müstəqim oldu.Həqiqi vəslinə can verdi,xunbəha diləməz,Bəhanə qılmadı eşqində, möhtərim oldu.



٢٩٧

/حقيق

ر باش تر جانولي

او

من

عشقد

رند

اوبا

در مل شكر ةهزار سجد

اهلنقح

محرا

اولن

قااوه

چش غم اولا جاروغبار پا

فراند من سالسساچ

زاه اولم واصك جنتوصال

♣ نا او قدر وصالم مگر ك

قلد

سننثار

♠

شمقد

دف

ازلر در گرانمبسا

رونزعشق

مجل

اصحابرش

رند قالخان طالند

حق وصال بولل كاحق

بو حسرتد چالرق♦داه باش

Yolunda canxını tərk eyləyən nedər başını,

Kim ola mən edə eşqində rindü obaşı.Həzar səcdəyi şükranə eylər əm məni dərviş,

Həqiqət əhlinə mehrab olanda ol qaşı.Ğubari payinə carob oldu ğəmzeyi çeşm,

Saçın səlasili mən eyləyəndə f ərraşı.Vüsali cənntinə vasil olmadı zahid,

Məgər ki, bilmədi qədri vüsali ol naşı ♣. Nisar qıldı sənin ♠ məqdəmi şərifində,

Besani dürri giranmayə gözlərim yaşı.Ze eşqi rövnəqi məclis irişdi əshabə,Gör əndə talibi meyxanə rindi qəllaşı.

Həqiqi kam ilə buldu vüsalını həqdən,R əqib çaldı bu həsr ətdə ♦ başına daşı.

♣ «London nüsxəsində obaşıاوباش«لندن نوسخه سينده ♠

سينده

نوسخه

لندن

»شه

سننک

«London nüsxəsində sənin şəha♦ حسرت«لندن نوسخه سينده « London nüsxəsində həsr ətə



٩٨/او يد

ر خب ر خ د اگر تو عارف

مناس

اهلم

خ

ر

خب

ار او زمان رخن پردگتورد

ونملمش امج لصب

صدس اال وزاغا

هنل اول عش خدمقبو

لكمان

قز

قار

قو

لر جگ دل كا غمزخدن

اهربص

قلم

نظر

♣

وجه

ك

بش بو وجهلمس رمهجهان

شكر لبن

♠ زبا گلان ثند حد

مختصفشا د اولمكرر ا

عال و محن اندو اولفراغت

بو نظ قل ظر ح ح

Əgər to arifi ey dil, xə bir ə ver xə bəri,

Münasib eyləmə əhli xə bir ə bixə bəri.Götürdü pərdə rüxündən zəmanə ol yar ın,Münəvvər eylədi şəmi cəmal ilən bəsəri.Ayağına yüzünü kim ki, saldı əz səri sidq,Qə buli xidməti eşq oldu eyb ilən hünəri.K əmani ləmyəzəli qurdu qabi qovseyni,Xədəngi ğəmzəsi peykan ilən dələr cigəri.Bəsir ət əhli nəzər qılmadı ♣ vəchinə dedi kim,

Cahanda görmədi kimsə bu vəch ilən bəşəri.Şək ər lə bin♠ hədisində bəyanə gəldi zə ban,Mük ərr ər eylədi ol dürf əşan müxtəsəri.Fərağət oldu ze ənduhü möhnəti aləm,Həqiqiyə nəzəri həq ki, qıldı bu nəzəri.

♣

سينده

نوسخه

لندن

»قلد

«London nüsxəsində qıldı «London nüsxəsində lə biniلبنک« لندن نوسخه سينده ♠



٢٩٩

/حقيق

اول پر كما صن صنم اوجمال

اول زال چشن خمدلبن

ر ماهتا او گل عجب

اول هال قا مناس بدرجما

ان قدالحساول آنهر

لت زبان

الل اولزبا ♣

سبكازني

المثا

حس

♠

اول و خا خ جمالن نقطحرو

زل ل ذا محو اولل عشحق

اولز ل ذا چوق حن

Cəmalı ol sənəmin süni pür k əmal oldu,

Lə bində xəmri onun çeşmeyi zülal oldu.

Əcə b degilmi ki, ol mahtabi niyyərinin,

Cəmalı bədr ə münasib, qaşı hilal oldu.

Hər an ke bilmədi yovmül hesab qədrin,onun,

Zə banının dili altına ♣ zə banı lal oldu.

Yazanda kateb♠ sə bül məsanı ayəti hüsn,

Hürufü nöqtə cəmalında xəttü xal oldu.Həqiqi eşq ilə məhv oldu zati ləmyəzələ,

Onun həqiqəti çün zati layəzal oldu.

♣

سينده

نوسخه

لندن

»التند

«London nüsxəsində altında♠ ,«London nüsxəsində yazanda ayəti katebi hüsکاتب حس..یازنده آی«لندن نوسخه سيند



دي وا/

ل رضوا روجمالن

♣

ل وا چشدوداغ

ربهسقاهم

خم

لب

ل و برها ا

سوالا و زلفرخ

ل ما كفر و

ساغرنن مستانسنن

ل ا و گ سرگشتجها

قربا جاولنشها عشقن

قلمورسب

آسا

ل

عال سلطا سرگشتدل

ل را تا ابد چوسن

كشحق

اسرار

مطل

ل نادا فهآ

Cəmalın rövzeyi rizvan deyilmi? ♣

Dodağın çeşmeyi heyvan deyilmi?Səqahüm r ə bbihüm xəmri lə bindən,Bəyani ayətü bürhan deyilmi?Rüxü zülfün bəyazilə səvadı,Biri küfrü biri iman deyilmi?Sənin məstanə eynin sağərindən,Cahan sərgəştəvü giryan deyilmi?Şəha, eşqin yolunda canı qurban,

Buyursan, qılmağı asan deyilmi?Dili sərgəştə , ey sultani aləm,Səninçün ta ə bəd heyran deyilmi?Həqiqi k əşfi əsrar etdi mütləq,Onu f əhm etməyən nadan deyilmi?

♣ دیوانيندا

نسيمي

شعر

بو

)-جيلد

نجو

.٤٩

(اولونوبدو

منسوب

اونا

. Nəsimi divanının Baki nəşrində ona aid olunubdur.



٣

/حقيق

است وارحق اواگعشقه

♣

ا ب او و مكاخسرو كو

كوثر

چومان

نگار

لبل

ماء خوشگواچ ندا جا اونوگ

ا و زهد و تسست زاهد تقوادان

اسرا ائتم فا نامحرمجاهل

اردي وفست د غواجوهر

اونوتاوالار

نف

ال

ا

نظ صاحر ر فاع عالمد چون

اونوگل

تر

ائولوندا

عال

غدا

ور عابد اسراي نكت كنكنت

بازا گن وار او او حسال

او عار نفسلا صاني كؤنلومون

ا نق گؤرسد معيسك

ر منصوروادانا ل عش حا

دا پست دارا اوندانونو چبو

Eşqə gəl, yar ol , könül, var həqdən istə yar ını ♣,Xosrovi kövnü məkan bil ol büti əyyar ını.Kövsərin peymanəsidir çün nigar ın lə bləri,Gəl onun camından içgil mai xoşgüvar ını.Zahidi təqvadan istə zöhdü təsbihü niyaz,

Cahili naməhr əmə faş etməgil əsrar ını.Cövhəri qəvvasdən istə, vəfayi yaridən,

Yar ilən yar ol, unutgil nəfs ilən əqyar ını.Çün iki aləmdə fail birdir , ey sahib nəzər,Gəl onun yolunda tərk et aləmi ğəddar ını.

Künti k ənzin nükteyi əsrar ını sor abidə,Saliki həqq ol , var ol gəncil qıl bazar ını.

Könlümün ayinəsin saf eylə, nəfsə arif ol,Sikkeyi mənidə görsət nəqdini, əyyarini.

Ey Həqiqi , eşq ilən meydanə gir Mənsurvar,Boynunu çək dara ondan istə payi dar ını.

.Buتهران نوسخه سينده یوخدور ♣ şer Tehran nüsxəsində yoxdur





ب ر

دؤرتلوكلر





1

آفتاكحسنعالمدا

الكتاادد وجهمصحف

تاد هجرآتجاندوشد

كبا قل باغر عشقشو

Ey iki aləmdə hüsnün afitab,Müshəfi vəchindədir ümmül kitab.

Düşdü canə atəşi hicrində tab,Şövqi eşqin bağrimi qıldı k ə bab.2

آفتا وجه ملكند ملا

♠

الكتاا خط سدر

تاد هجر غاخجانم

كبا قل باغر عشقشو

Ey mələk mülkündə vəchin afitab♠,Vey boyun sidr ə,xətin ümmül kitab.Canımı yaxdı ğəmi hicrində tab,Şövqi eşqin bağr ımı qıldı k ə bab.

3

اسماء مقصودا رخا

صفاتو

ذا

موجودا

ذاشاهد و مشهود مثلن

مواجب

اولموشدر

ك

♣

اثبا

Ey rüxün əsmai məqsudati ğeyb,Vey sifatın zati mövcüdati ğeyb.Şahidü məşhud mislin zati eyb,

Vacib olmuşdur mənə ♣ isbati ğeyb.

♠

دیوانيند

نسيمي

روباعي

بو

)-نجوجيلد

..٦٢

(اولونوبدو

منسوب

اونا

. Nəsimi divanının Bak ı nəşrində ona aid olunubdur.

♣ «London nüsxəsində sənəسنک«لندن نوسخه سينده



٦/او يد

4

ا ت گلعذار اوو

اب ت دار پ باشقو

حرا اولسو حراو عقدن

اب ت نگارا اول

Ver könül ol gül uzar ə ta ə bəd,Qoy başını payi dar ə ta ə bəd.Dünyavü üqba həram olsun həram,Olmayan heyran nigar ə ta ə bəd.

5

اولو جن چار دفعندوشمنن

اولو لنولنرلاولغ

اولو همرنلنن گرچلاي

لو ان بو فهم عقجاهلن

Düşmənin dəfinə çar ə cəng olur,Ğeyr olan ərlik yolunda ləng olur.

Yar ilən gerçəklənən həmr əng olur,Cahilin əqli bu f əhmə dəng olur.

6

د پروانا جا رخسارشمع

♣

د پروان گنجن وصالدل

عشقاهل

چو

س

خان

د

اوندن

ت

♠

حسرتخانه

د

Şəmi rüxsar ına can pərvanədir ♣,Dil vüsalın gəncinə pərvanədir.Əhli eşqin meyli çün sən xanədir,Ondan ötrü gönlü həsr ətxanədir .

♣

سيند

نوسخه

تهران

یوخدور

Bu rubai Tehran nüsxəsində yoxdur ♠«London nüsxəsində könlümکونکلو«لندن نوسخه سينده



٣ ٧

/حقيق

7

نووحدتن

مهتاوز

د

د اطنا ساچاالسهل

د قندا لب خمثرك

د غرقان با او عشمست

Vəhdətin nuru yüzün məhtabıdır,Leylətül əsra saçın itnabıdır.

Kövsərin xəmri lə bin qəndabıdır,Məsti eşq ol badənin ğərqabıdır.

8

د را كنز كنسر حكمت

د دمسا ان وحدعارف

د با ز شطرن ب باعشق

دلر غال قطنفسن

Sirri hikmət küntu k ənzin razıdır,Arifi vəhdət onun dəmsazıdır.

Eşq bazi beh ze şətr ənc bazıdır, Nəfsini qət eyləyənlər ğazıdır .

9

رضوانم رو وصالا

دوداغو

چش

وانم

جانم سنس عالمدچون

مانمدر شركفر زلفن

Ey vüsalın rövzeyi rizvanımız,Vey dodağın çeşmeyi heyvanımız,

Çün iki aləmdə sənsən canımız,Küfri zülfün şərhidir imanımız.



٨/او يد

10

آخردوا

و

چو

ذا

مر

واحد

اثبانن

م

ما ر خمصحف

م اموا جملر وجه

Əvvəlü axırdə çün bir zat imiş,Vahidiyət şəninə isbat imiş,Müshəfi xətti rüxi ayat imiş,

Ğeyri vəchəş cümləgi əmvat imiş.

11

ما بار دلبر اوي

م گلنا عنبر رطره

♣ غمند رسعاشقن ما

م گلزا روض وصباغ

Yari dilbər ol büti əyyar imiş,Türr əsi ənbər, rüxi gülnar imiş.Aşiqin r əsmi ğəmində raz♣ imiş,Baği vəsli rövzeyi gülzar imiş.

12

توةنكت

كن

ماد

كوحدتن

شاند

واحد

م

م گمرالاكراعشقه

ما آگا قلمومن

Nükteyi tovhid k ənzüllah imiş,Vəhdətin küyində vahid şah imiş.Eşqə ikrah eyləyən gümrah imiş,Müminin qəlbi ona agah imiş.

♣«London nüsxəsində zarزا«لندن نوسخه سينده



٣ ٩

/حقيق

13

♠ صاد لب آكوثرن

اهكوجه

سجود

طوا

لر

خالد معر اول و تززرق

التخارش حقمومنه

Kövsərin abi lə bin eynində saf ♠,

Vəchinə əhli sücüd eylər təvaf.Zerqü təzvir oldu mənidə xilaf,Müminə həqdən irişdi latəxaf .

14

وزدر تا مهتاوحدتن

وزدر حجا كشظلمت

وزدر كتاد تواهل

وزدر الحساوعارف

Vəhdətin məhtabi tabıdır yüzün,Zülmətin k əşfi hicabıdır yüzün.Əhli tovhidin kitabıdır yüzün,

Arifin yovmül hesabıdır yüzün.

15

مهتاوزا

تا

لم

لم آفتا جمال

خطا

ا

الكتا

لم

م الحساو صورتن

Ey yüzün məhtabı tabı könlümün,Ey cəmalın aftabı könlümün,

Ey xətin ümmül kitabı könlümün,Sur ətin yovmül hesabı könlümün.

♠

دیوانيندا

نسيمي

روباعي

بو

)- نجو

..٧٧

(اولونوبدو

منسوب

اونا

. Nəsimi divanının Bak ı nəşrində ona aid olunubdur.



١/او يد

16

لمطهو مالبا

ساچو

♣

لمكنوظلند

لمقصووخدكاعشق

محضودجهتدشول

Ey lə bin mai təhuri könlümün,Vey saçın ♣ zillində nuri könlümün.Eşqinə yoxdur qüsuri könlümün,Şol cəhətdəndir hüzuri könlümün.

17

لم الحرا وزا

ةغم

امان

لم

لم العظاكوثر

لم صهبا و جالبلر

Ey yüzün beytül hərami könlümün,Ğəmzeyi eynin imamı könlümün.Kövsərin yohyil izamı könlümün,Lə blərin səhbavü camı könlümün.

18

زا آفتا جمالا

هال دور قمر قاشوز

لعلچشمه

آد

زالدر

خا خدك حقدر رخ

Ey cəmalın aftabi layəzal,Vey yüzün dövri qəmər, qaşın hilal.Çeşmeyi ləlindədir abi zülal,Ayəti həqdir rüxündə xəttü xal.

«London nüsxəsində saçıساچ«لندن نوسخه سينده ♣



٣

/حقيق

19

و جما و حس صور مكرا♣

دولت

بولرند

جا

وصا

سنال وحو رضواروض

انفعا حسرت حسنچك

Ey mük ərr əm sur ətü hüsnü cəmal♣,Dövlətin dövründə buldu can vüsal.

Rövzeyi rizvanü hurül eyn sənin,Çəkdi hüsnün həsr ətindən infial.

20

وصالا

جن

آباد

د سر ك

دا

استاد اولمهر عشقن

فروتعال

ا

♠

Ey vüsalın cənnətabadi könül,

Ey səri kuyində bünyadi könül.Mehri eşqin oldu ustadi könül,Aləmi tutdu f ər əh şad♣ könül.

21

ار اول ا غدارعالم

♣

اولار

وفادار

ار

او بردال قرباجان

پندار اود كوحدت

Aləmi ğəddar ə əğyar ol, könül♣,Yar ilən yari vəfadar ol, könül.

Canı qurban eylə bər dar ol, könül,Vəhdətin küyində pindar ol, könül.

♣.Tehran nüsxəsində yoxdurتهران نوسخه سينده یوخدو ♠

لندن

سينده

نوسخه

»شاد

«London nüsxəsində şadi♣.Tehran nüsxəsində yoxdurتهران نوسخه سينده یوخدو



١٢/او يد

22

الكال نكث حا

لعلشوق

جها

دوت

جا

الحرادر رند عارضن

اما محرابقاشلرن

Ey hədisin nükteyi xeyrül k əlam,Şövqi ləlindən cahanı tütdü cam.Arizin dövründədir beytül həram,Qaşlar ın mehrabına eynin imam.

23

الكال مجمو خطا

ا در ما دورندعارض

العظا كوث دوداغا

والسل حقدر جمالكعب

Ey xətin məcmueyi xeyrül k əlam,Arizin dövründədir mahi siyam.Ey dodağın kövsəri yohyil izam,K ə beyi həqdir cəmalın vəssəlam.

24

دالرا عز متا

لد فكر صبر و آراترك

سودال

عاوفا

لد

لد نا لمد عزاو

Ta ki, mən əzmi dilaram eylədim,Tərki fikri sə brü aram eylədim.Bivəfa sövdalar ı xam eylədim,Özümü aləmdə niknam eylədim.



٣ ٣

/حقيق

25 ست خندا لعلدلبرن

ست وا آلبلرن

ستر جا عالمد چون

ست قرباولننج

Dilbərin ləlini xəndan istər əm,Lə blərindən abi heyvan istər əm.

Çün iki aləmdə bir can istər əm,Canımı yolunda qurban istər əm.

26

و مكا مظهر كوث حا

و دخا والشم و والضح

ا ح كالد صفاتا

ل

محفوظو

كشد

اول

اEy hədisin məzhəri kovnü məkan,

Vəzzuha, vəlleyl, vəşşəmsü düxan.Ey sifatından k əlami hə bəyan,

Lövhi məhfuzində k əşf oldu əyan.

27

اوعشق

دوشمشل

ب

مان

مان اودند بو عشچ م

اب ت اودند عشقانمزي

مان آتشندحسرگر بو

Eşq odilə düşmüşəm bir yanə mən,Mən haçan bu eşq odundan yanə mən.

Yanmazam eşqin odundan ta ə bəd,

Gər bu həsr ət atəşindən yanə mən.



١٤/او يد

28

بولمش و دولمسند اقبال

سركو

قدتا

روزد

اوصاشر

جما

♣

لس

رو معدمدر رسگ

Məsnədi iqbalü dövlət bulmuşam,Ta səri kuyində qoydun yüz yer ə.Şərhi ovsafi cəmalın ♣ söyləsəm,Görsədər bir dəmdə məna yüz yer ə.

29

لمدا و ظلخسروا چوخ

♣

لم مانند فرهاد عاش

لماد ب جور هجراعزم

لم شاد نمد

Xosrova, çox zülmü bidad eyləmə ♣

,Aşiqi manəndi Fərhad eyləmə.Əzmi hicran, cövr bünyad eyləmə,Müddəinin könlünü şad eyləmə.

30

لم گل فاش عاشقنك رازن

♠

ا

اوباش

و

رند

جان

لمقصد

لم داش دلبرا سن باغرم

مقانلو

اشمدن

لماش

Aşiqin razını gəl faş eyləmə ♠,Qəsdi canı rinü obaş eyləmə.Dilbəra sən bağr ımı daş eyləmə,Qanlı yaşımdan məni yaş eyləmə.

♣ «London nüsxəsində cəmalıجمال«لندن نوسخه سينده ♣

سينده

نوسخه

تهران

»دویو

«Tehran nüsxəsində yoxdurBaşqa nüsxələrdə yoxdurباشقا نوسخه لرده یوخدو ♠



٣ ٥

/حقيق

31

سلدباغر♦

پار جا ا

زخبدسنده

چاردرد

درد عشق ارشچو•

پاره

الواروخدر دطاقت

Bağr ımı dəldin, sən ♦, ey can par əsi,Səndədir bu zəxmü dərdin çar əsi.

Çün irişdi dərdi eşqin • par əsi,Taqətim yoxdur dəxi yalvar əsi.

32

فتن حالخال خا

فتن هاللن قوقا

فتن آلد مستنرگس

فتن جمالوتعالم

Ey xətu xalında halın fitnəsi,Qab qövseynin hilalın fitnəsi. Nərgisi məstində alın fitnəsi,

Aləmi tutdu camalın firnəsi.

33

ساچا

ظ

آله

س

سرم عالمث حو

عشقپ

چور

س

اولد

د

وعشقعرفادسند

Ey saçın zil allahın sayəsi,Vey hədisin aləmin sərmayəsi.Pir eşqin çün sən oldun dayəsi,

Səndədir irfani eşqin vayəsi.

♦

سينده

نوسخه

لندن

»گ

«London nüsxəsində gəl«London nüsxəsində əsdi canı həsr ətجان حسراسدي«لندن نوسخه سينده •



١٦/او يد

34

ا

عشق

قبا

درع

فرعل لمز ن اصلن

اوب ث د ولندلبر

شرح بو عشقل ا گل

Ey geyən eşqin qə bavu dərini,Əslini bilməz nə bilsin f ərini.Dilbərin yolunda ey dil sabit ol,

Gəl bəyan eylə bu eşqin şərhini.

35

ل مك

♣ ذاتنز ح ا

♠

اثباتنند ورمگ

آتق عنمز شطرنا

شهماتن بو رقعرگ

Kim ki, bilməz ♣ öz həqinin zatını♠,

Sormagıl ondan onun isbatını.Oynamaz şətr ənci eşqin atını,Görməyən bu röqənin şahmatını.

«London nüsxəsində bilmirبيلم«لندن نوسخه سينده ♣منسوب اولونوبدو)٩٦..ن جوجيلد-(بو روباعي نسيمي دیوانيندا ♠ .اونا

♠ Nəsimi divanının Bak ı nəşrində ona aid olunubdur.



:أسكيلشميش سؤزلر

تميز:))arıآر

تميز اولماق:))arınmaqآرينماق

ش آريتالماقبو فعلدن يارانم(

)بوگون ايشلكدير

حيل:))alآل

قيرم:))alآل

كنا:))ayruqآيروغ اوزاق

باشق:آير//))ayrıآير

چؤر:) )әtmәkاتمك

نائل:) )әrmәkارمك يئتيشمك

اولماق

:) )әsrükأسرومك سارالماق

ناخوش اولماق

چاتما:) )irişmәkايريشمك

أسيينعوضلاو :))olاول

افورم

باغير

)bağır(: كونواوره

تاپما:))bulmaqبولماق

دوچار:))tuşmaqتوطشماق

آليشماق اولماق

:) )tük әnmәkتوكنمك

قورتارماق

داخ

)daxı(:داه

جنه:))damuدامو

دوزاغ

)duzaq(:گسوپ هلت

دئم:) )söylәmәkسويلمك

ولماقسوسوز :))susmaqصوصاماق

ولما تشنه

بو سؤز موعاصير (يان:))qatقات

.ديليميزده باشقا معناده ايشله نيلير

اؤچ قات باهاسيناما:مثلن

.)ساتير

قيلماق

)qılmaq(:هلئا ائتمك

ناماز«بو فعل بوگون يالنيز(مك

مركب فعلينده ايشله»قيلماق

)ينيل

چوك

نه

)nәçük (:جئن

ئجه سؤزون قديم بو سؤ:))nişәنيشه

.شكليدير

يانديرما:))yaxmaqياخماق





FİRUZAN PUBLİCATİON

Mirza Djahanshah Haghighi

Divan of poems (Farsi-Turki)

Tehran University Central Library Manuscript

First Print 2001Compiled and researched by Firuz Refahi Alamdari İ

lSBN 964-92994-2-4



Documents

Divan e Mirza Jahanshah Haqiqi (Farsi + Turki)