381

NH GI KT QU TI C CU H THNG NGN HNG (2012-2014) V NHNG KHUYN NGH

PGS.TS. Ng tr Long

Nhng nm qua h thng ngn hang thng mi (NHTM) Vit nam a co nhng bc phat trin ang k ca v quy m tai san, mng li giao dich, san phm dich vu, cng nh h thng cng ngh ngn hang. Bn cnh nhng mt t c thi h thng NHTM Vit Nam cng ang bc l nhiu hn ch, yu kem. Do o, vic tai c cu li h thng NHTM Vit Nam hot ng hiu qua hn la vic cn thit phai lam trong giai on hin nay. Nghi quyt Hi nghi Trung ng 3 (Khoa XI) khng inh mt trong ba trng tm tai cu trc kinh t la c cu li h thng tai chinh, trong o trng tm la c cu li h thng ngn hang ca Vit Nam.

i. Ti c cu h Thng ngn hng - Khu ThEn chT ca Ti cu TRc nn Kinh T

1. S cn thit ti c cu h thng nhTm Vit nam

NHTM la mt t chc trung gian tai chinh lam cu ni gia khu vc tit kim vi khu vc u t ca nn kinh t vi nghip vu c ban la nhn tin gi, cho vay. NHTM la mt loi hinh doanh nghip cung cp danh muc cac dich vu tai chinh a dng nht, c bit la tin dung, tit kim va dich vu thanh toan. Ngoai ra, NHTM cn cung cp nhiu dich vu tai chinh khac nhm tha man ti a nhu cu v san phm dich vu tai chinh xa hi. NHTM la loi hinh t chc chuyn nghip trong lnh vc to lp va cung cp cac dich vu tai chinh, tin t cho cac t chc kinh t va dn c. Thanh cng trong hot ng kinh doanh ca ngn hang phu thuc vao cac yu t nh: nng lc quan tri iu hanh, nn tang cng

382

ngh, i ng nhn s, cht lng va tinh a dng ca san phm dich vu cung cp.

Trong nhng trng hp nao ca mt quc gia se tin hanh tai c cu h thng NHTM:

- Khi h thng NHTM phat sinh nhng vn bt n va co nguy c y h thng ngn hang ri vao khng hoang keo dai, keo theo nguy c khng hoang kinh t - xa hi hoc mt ngn hang ln bi ri vao khng hoang co nguy c lan rng ra toan h thng. Co nhng du hiu cho thy h thng NHTM bt n trm trng cn phai thc hin tai cu trc. Khng hoang kinh t keo dai, mi trng kinh doanh ca ngn hang xu i nghim trng dn n cac mt hot ng ca ngn hang kem hiu qua, n xu gia tng, t l an toan vn giam st lam cho h thng ngn hang co nguy c mt thanh khoan, ri ro v n ngay cang ln, h thng ngn hang suy yu e da s bt n ca nn kinh t ca quc gia. Khi khun kh giam sat va quan ly yu kem.

- Khi nn kinh t phat trin se i hi h thng NHTM phai thay i thich ng, am bao cac hot ng ca nn kinh t co hiu qua. Muc tiu ca tai c cu h thng ngn hang nhm hi sinh h thng NHTM yu kem va duy tri s phat trin n inh, hiu qua ca h thng NHTM.

nhng l do Vit nam cn phi ti c cu i vi h thng nhTm:

Nhng nm qua h thng NHTM trong nc a co nhng bc phat trin ang k ca v quy m tai san, mng li giao dich, san phm dich vu, cng nh h thng cng ngh ngn hang. H thng cac NHTM Vit Nam c chia lam 2 nhom da vao quan h s hu: mt la, cac NHTM do Nha nc s hu trn 50% vn; hai la, nhom cac NHTM c phn. H thng cac NHTM Vit Nam phat trin nhanh v s lng va ngun vn s hu sau khi i mi, nht la t khi gia nhp T chc Thng mi Th gii (WTO). Chinh s phat trin nhanh v mt s lng, cho n nay h thng cac NHTM a co mng li bao ph n tt ca cac

383

tinh, thanh ph trong ca nc, c bit co NHTM a xy dng h thng cac chi nhanh bao ph n tn huyn, thm chi la ti cac xa, lin xa; mng li ca h thng NHTM trai rng khp n cac vng, min ca t nc, qua o ngay cang ap ng nhu cu s dung san phm dich vu ngn hang ca cac t chc, ca nhn trong va ngoai nc, a gop phn rt quan trng trong vic thc y phat trin kinh t.

Bn cnh o, di ap lc tng vn iu l nhm ap ng yu cu cnh tranh va hi nhp kinh t quc t, cng nh ap ng yu cu theo quy inh ti Nghi inh s 141/2006/N-CP ngay 22/11/2006 ca Chinh ph thi n nm 2010, vn iu l ti thiu ca cac NHTM phai t 3.000 t VND. n nay, cac ngn hang a thc hin xong quy inh vn phap inh ti thiu, trong o mt s ngn hang cn co s vn iu l kha cao nh: VCB, BIDV, Viettinbank, Agribank, ACB..., cac chi nhanh ngn hang nc ngoai cng dn tng quy m vn iu l am bao hot ng t trn 15 triu USD.

D n cho vay tng nhanh trong nhng nm va qua. Trn thc t, h thng NHTM Vit Nam a va ang ong vai tr chi phi thi phn tin dung (86,47% toan h thng), y la ngun vn ang k gop phn cho vic thc y tng trng kinh t ca t nc, cng nh gop phn xoa oi, giam ngho va n inh trt t xa hi.

Chinh sach quan ly ngoi hi tng bc c t do hoa. Vic thc hin chinh sach quan ly ngoi hi a c tin hanh theo hng y mnh phn cp, y quyn quan ly nhm nng cao tinh thn trach nhim va hiu qua hot ng ca cac ia phng, ng thi to iu kin cho doanh nghip va ngi dn thc hin cac giao dich ngoi hi, t o gip NHNN co iu kin tp trung nghin cu c ch, chinh sach theo m hinh ngn hang trung ng hin i. Bn cnh o, NHNN a xoa b nhiu loi giy phep theo hng ph hp dn vi yu cu hi nhp quc t, tng bc ap ng c yu cu ca cai cach hanh chinh, to ra s thng thoang hn cho hot ng kinh t i ngoi.

384

H thng cng ngh nganh ngn hang a co s tin b r rt. iu nay c th hin rt r la nu nh trc y, trong khu thanh toan phai mt thi gian t 1 ngay n hang tun mi thc hin hoan chinh mt giao dich thanh toan, thi ngay nay nh co i mi cng ngh, thi gian thanh toan a c rt ngn chi c tinh bng pht, thm chi bng giy. Hn th na, nh co i mi cng ngh ma h thng ngn hang thng mi a a ra c rt nhiu cac san phm dich vu gia tri gia tng da trn nn tang cng ngh thng tin, chng hn nh: dich vu nh ATM, POS, EDC, internet banking, telephone banking, ngn hang trc tuyn... t o a gop phn khng nh trong vic ap ng nhu cu ca khach hang, cng nh gop phn thc y san xut va lu thng hang hoa phat trin.

Bn cnh nhng kt qua trn, tinh hinh hot ng ca cac NHTM Vit Nam nhng nm qua cho thy cn nhng tn ti:

Tinh hinh huy ng vn ca toan h thng ngn hang lin tuc tng qua cac nm, tuy nhin tc tng khng n inh, co xu hng giam. Nhng nm u khng hoang tai chinh toan cu tc tng trng huy ng vn duy tri trn 20%, nhng nhng nm tip theo t l tng huy ng chi t trn 12%. Mt s im ang ch y trong hot ng huy ng vn t 2008 - 2012: lai sut huy ng vn co din bin phc tp; lai sut thc t vt lai sut quy inh; d n tin dung ca h thng NHTM tng ln kha mnh. Trong giai on 2008 - 2012, tc tng d n binh qun kha cao trn 21,2%. Hot ng tin dung ca cac NHTM nhng nm qua cn cha n rt nhiu hn ch: t l cp tin dung so vi ngun vn huy ng vt xa mc cho phep ca NHNN lam cho tinh thanh khoan ca h thng lun cng thng; tin dung tng trng nong dn n cht lng tin dung giam thp; c cu k hn cho vay va k hn huy ng khng cn i.

Hot ng tin dung ca cac NHTM phat trin theo hng tng quy m va tc tng trng, nhng li khng tp trung nng cao cht lng tin dung trong iu kin kinh t v m khng n inh, khin

385

cht lng ca cac khoan tin dung rt thp, y a tr thanh nhng khoan n xu. N xu ca h thng NHTM giai on 2008 - 2012 co xu hng gia tng: nm 2008 la 2,17%; nm 2009 la 2,05%; nm 2010 la 2,165%; nm 2011 la 3,3% va nm 2012 tng vt ln 8,6%. y la con s NHNN cng b, nhng theo anh gia ca hang xp hng tin nhim Fitch Ratings nm 2011 khng th thp hn hai con s vao khoang 13%. N xu ngn hang ng mc cao va co xu hng ngay cang gia tng. Vic co qua nhiu ngn hang khng phai la iu xu, vn chinh la cac ngn hang hot ng khng hiu qua trong o vn n xu trong cac ngn hang - nhng tai san khng sinh li ca cac doanh nghip la thach thc ln nht i vi h thng cac NHTM. Chinh tinh hinh n xu ca cac ngn hang ngay cang trm trng khin cho yu cu tai cu trc ngn hang khng th chm ch hn na. Mc du chng ta a thanh lp VAMC x ly n xu, nhng cho ti hin nay hin nay n xu vn la ung nht ca cac NHTM.

T l an toan vn ti thiu (Capital Adequacy Ratio - CAR) co th giam sut nu cac NHTM trich lp qu d phng ng, theo ng quy inh ca NHNN. Thi gian qua, theo bao cao ca cac NHTM a s cac NHTM a t mc t l am bao vn t co ti thiu trn 8% theo khuyn nghi ca Hip c Basel II. Tuy nhin, t l CAR cn co khac nhau gia cac ngn hang va nhom ngn hang. c bit trong giai on hin nay, t l n xu tng cao, trong khi cac ngun thu khac giam xung, iu tt nhin t l nay se bi sut giam rt nhanh nu nh cac NHTM tun th ng theo quy inh ca NHNN, hch toan ng, d phng cho cac khoan n.

Tinh hinh thanh khoan ca cac NHTM i lc cn bp bnh, nm 2011, t l s dung vn trong h thng ngn hang ln ti hn 100%, dn n thiu thanh khoan; nay tinh hinh nay a c cai thin, t l s dung vn dao ng t 93 - 96%, nhng cha chc chn. Ti cac NHTM hang u trn th gii, t l s dung vn chi khoang 30 - 70%, cn 30 - 40% cn li se dng u t vao cng cu co thanh khoan cao,

386

trong khi cac ngn hang Vit Nam hoan toan u t vao tin dung. Tinh thanh khoan ca cac NHTM ngay cang giam st th hin t l tng tin dung / tng vn huy ng tng lin tuc nhng ngun vn huy ng vao li co biu hin giam. Vi vy NHNN a ban hanh Thng t 13/2010/TT-NHNN, co hiu lc vao thang 10/ 2010 quy inh t l nay mc ti a 80% cho cac ngn hang va 85% cho cac t chc tin dung khac nhng cho n nay t l nay vn cha giam va vn vn cha c giai quyt trit . ng thi, t l tin dung cho vay / vn huy ng li co xu hng tng ln, trong khi tin dung tng trng cao hn mc tng trng vn huy ng. y la iu khng tt tng tinh thanh khoan trong hot ng cho vay ca ngn hang.

Nhng bt n v kinh t v m trong nc, c bit la lm phat cao trong nhng nm tr li y va nhng chinh sach tht cht tin t ca NHNN nhm kim ch lm phat a t h thng NHTM trc nhng ri ro rt ln v lai sut. Bn cnh o, nhng bin ng ln va t ngt v lai sut, cng vi nhng bin phap iu hanh lai sut cn mang nng tinh hanh chinh a khin cho cac NHTM thng xuyn trong trng thai i pho, khi thi chy ua tng lai sut huy ng, khi li gi lai sut cho vay mc rt cao phng nga bin ng lai sut. Vi vy, hin tng vt trn lai sut din ra tng i ph bin lam giam hiu lc ca cac chinh sach tin t, ng thi lam suy giam o c kinh doanh ca khng it can b quan ly cng nh can b tac nghip trong h thng ngn hang.

Nng lc quan tri ca cac t chc tin dung cn nhiu bt cp so vi quy m, tc tng trng tin dung va mc ri ro. Nng lc anh gia, thm inh, quan ly tin dung va giam sat s dung vn vay ca cac t chc tin dung cn nhiu yu kem. Mt b phn khng nh vn tin dung va nhiu t chc tin dung tp trung u t vao cac lnh vc tim n nhiu ri ro, chng hn bt ng san, nn khi gia bt ng san giam su keo theo n xu ca cac t chc tin dung tng nhanh.

Vi phm quy inh phap lut v hot ng cp tin dung va an toan hot ng ngn hang dn n n xu ln nhiu t chc tin dung. Qua

387

cng tac thanh tra, nhiu t chc tin dung bi phat hin vi phm nghim trng cac quy inh an toan hot ng tin dung nh gii hn cho vay mt khach hang va ngi co lin quan, c bit la vic cp cac khoan vay co gia tri rt ln i vi c ng ln va ngi co lin quan. Khach hang vay co tinh hinh tai chinh kem lanh mnh hoc kinh doanh thua l, giai th, pha san, s dung vn vay sai muc ich va phng an u t, kinh doanh kem hiu qua dn n khng tra c n vay ngn hang. H thng phap lut cn bt cp, nht la trong lnh vc quan ly t ai, pha san, giai th doanh nghip, thi hanh an dn s, x ly n, tai san bao am tin vay cn nhiu vng mc, phc tp, chm c khc phuc, hoan thin to iu kin thun li cho x ly n xu.

Vic x ly n xu phu thuc nhiu vao cac iu kin kinh t v m va thi trng, song thi trng bt ng san cha phuc hi, san xut kinh doanh cn nhiu kho khn, tiu thu hang hoa chm, nng lc tai chinh va kha nng tra n ca doanh nghip cn rt thp, chm c cai thin. S tri tr keo dai ca thi trng bt ng san, thi trng tai chinh gy kho khn cho vic ban, x ly tai san bao am tin vay va n xu co nguy c gia tng. Vi vy, vic huy ng cac ngun vn va tim kim cac nha u t co nng lc tai chinh tham gia x ly n xu ca cac t chc tin dung khng thun li.

Trong nn kinh t chuyn i, ang phat trin nh Vit Nam, t chc tin dung vn la knh dn vn chinh cho nn kinh t, nn din bin chi s kinh t v m co anh hng su sc n hot ng kinh doanh ngn hang va ngc li. Xut phat t thc tin cui nm 2011, tinh trng khu vc ngn hang Vit Nam tim n nhiu ri ro h thng, co th la nhn t kich hot cho s v kinh t: lai sut cho vay tng cao ln n trn 20% va keo dai t 2009 - 2011; thanh khoan ca h thng NHTM gp kho khn, lai sut cho vay lin ngn hang ln ti 30% - 40%; n xu tng nhanh; hiu qua va li nhun giam st t ra yu cu v tai c cu hot ng ca h thng.

Trc thc trng o ang va Nha nc ta a xac inh nhim vu trng tm ca nhim k 2011 - 2016 la thc hin tt 3 khu t pha

388

chin lc gn vi tai c cu nn kinh t, chuyn i m hinh tng trng. Vic tai cu trc h thng ngn hang c xem la khu then cht nm trong chin lc tai cu trc tng th nn kinh t.

Nghi quyt Hi nghi Trung ng 3 (Khoa XI) khng inh mt trong ba trng tm tai cu trc kinh t la c cu li h thng tai chinh, trong o trng tm la c cu li h thng ngn hang ca Vit Nam. Chinh vi vy, chng ta phai c cu li h thng ngn hang khc phuc nhng yu kem tn ti trong h thng, nhm lanh mnh hoa toan b h thng ngn hang, bao am h thng hot ng an toan, thng sut, tr thanh knh dn vn ang tin cy va hiu qua, giam thiu cac ri ro.

2. ni dung ti c cu h thng nhTm

Ni dung tai c cu h thng NHTM bao gm: tai c cu tai chinh; tai c cu hot ng kinh doanh; tai c cu h thng quan tri; tai c cu s hu.

Tai c cu tai chinh ca NHTM la tng quy m, cht lng vn t co ca cac NHTM va x ly n xu. Do c im ca loi hinh kinh doanh ngn hang vn t co chi chim mt t trng nh trong ngun vn kinh doanh, nhng vn t co y ngha rt ln i vi s tn ti va phat trin ca NHTM. Quy m va cht lng vn t co ca NHTM to nn tang cho hot ng, am bao s an toan, duy tri nim tin va iu chinh hot ng ca NHTM. Trong qua trinh tai c cu tai chinh NHTM, mt ni dung ht sc quan trng la phai bit chinh xac s n xu co cac bc x ly co hiu qua. X ly n xu co th cu trc li n, x ky tai san am bao, ban cho cng ty mua ban n, chuyn n thanh vn gop,

Tai c cu hot ng kinh doanh NHTM la cng c, chn chinh li hot ng nhm nng cao hiu qua hot ng ca NHTM va ap ng cac chun mc va thng l quc t. Tai c cu hot ng kinh doanh ca cac NHTM bao gm cac ni dung: tai c cu v dich vu; tai c cu v nhn s; tai c cu v cng ngh; tai c cu v m hinh t chc hot ng.

Tai c cu h thng quan tri co y ngha c bit quan trng i vi NHTM, bi tinh c th la doanh nghip kinh doanh tin, nn co ri

389

ro cao va mc anh hng ln i vi h thng tai chinh va toan b nn kinh t quc dn. Tai c cu h thng quan tri ca NHTM cn tun th 14 nguyn tc c ban ca y ban Basel ban hanh nm 1999, sa i nm 2006. Trong bi canh kinh t co nhiu bin ng kho lng, thi quan tri ca NHTM co y ngha v cng quan trng.

Tai c cu s hu NHTM co y ngha quyt inh ti chc nng, nhim vu, phm vi hot ng va vic tun th quy inh phap lut ca tng loi hinh NHTM. Theo hinh thc s hu co th phn chia thanh cac loi hinh NHTM: ngn hang thuc v s hu t nhn; ngn hang thuc v s hu ca cac c ng (NHTM c phn); ngn hang thuc s hu Nha nc; ngn hang lin doanh. Theo xu hng chung ti cac nc, vic tai c cu s hu la giam dn t l s hu nha nc, tng dn t l s hu trong lnh vc s hu cho cac thanh phn kinh t khac. Hu ht cac quc gia u ch trng thu ht vn u t nc ngoai vao lnh vc ngn hang.

NHNN vi vai tr la c quan quan ly nha nc trong lnh vc ngn hang, co trach nhim am bao an toan cho toan b h thng NHTM va co vai tr rt ln trong qua trinh tai c cu NHTM; T chc qua trinh tai c cu h thng NHTM (ra soat anh gia tinh hinh hot ng ca toan h thng; lp phng an tai c cu h thng NHTM trinh Chinh ph ph duyt); iu phi, h tr thc hin tai c cu (h tr giai quyt vn thanh khoan, lam trung gian gia cac NHTM, thc hin va lam u mi hoan chinh cac quy inh phap lut co lin quan n hot ng NHTM, kim soat mi trng v m, cai thin lng tin ca cac nha u t nc ngoai ); anh gia v tai c cu h thng NHTM.

ii. KT qu Ti c cu h Thng ngn hng (2012 - 2014)

Thang 3/2012, ti Quyt inh s 254/Q - TTg ngay 1/3/2012, Chinh ph thng qua an C cu li h thng cac t chc tin dung giai on 2011 - 2015. Bt u t 2011- 2012, tp trung h tr thanh khoan; ra soat, phn loi TCTD va thc hin mua ban sap nhp ngn

390

hang yu kem va n nm 2014 hoan thanh cn ban tai c cu tai chinh va 2015 hoan thanh cn ban tai c cu hot ng va quan tri.

Sau mt nm, ngay 11/3/2013 Th tng Chinh Ph a ban hanh Quyt inh s 363/Q-TTg v vic thanh lp Ban chi o lin nganh trin khai an C cu li h thng cac t chc tin dung giai on 2011-2015.

Sau hn 2 nm thc hin trin khai an Tai c cu h thng cac t chc tin dung giai on 2011-2015, anh gia v kt qua tai c cu h thng ngn hang co nhiu y kin khac nhau v thanh cng cng nh hn ch. Tuy nhin, anh gia mt cach co cn c cn da vao nhng muc tiu va l trinh ca an; ng thi da trn nhng tiu chi anh gia ca nhiu quc gia a thc hin. anh gia hiu qua ca qua trinh tai cu trc h thng ngn hang ca cac quc gia, thng s dung h thng chi tiu o lng so sanh vic thc hin cac muc tiu trc va sau tai cu trc, nh: kha nng thanh toan va kha nng sinh li; s cai thin nng lc thc hin chc nng trung gian tai chinh; khi phuc nim tin ca cng chng,.

Cn c vao muc tiu, cng nh l trinh ca an, bc u co th anh gia kt qua v nhng thanh cng va hn ch ca qua trinh tai c cu h thng NHTM trong 2012 - 2014 nh sau:

1. nhng kt qu bc u

- Khun kh php l v an ton hot ng ngn hng tng bc c hon thin.

Cac an va hanh lang phap ly, c bit trong vn x ly n xu a c thit lp to tin y nhanh tin trinh tai c cu h thng ngn hang. h tr cho qua trinh tai cu trc h thng t chc tin dung, thang 5/2013, Chinh ph thng qua an X ly n xu ca h thng cac t chc tin dung va an Thanh lp Cng ty quan ly tai san ca cac t chc tin dung Vit Nam (Quyt inh s 854/Q-TTg ngay 31/5/2013). to s ng thun, quan tm, ng h ca toan xa hi i vi cac an, NHNN a ban hanh k hoch hanh ng, thanh

391

lp ban chi o lin nganh trin khai cac an, tp trung thanh tra toan din, giam sat tich cc, yu cu thc hin kim toan c lp i vi cac t chc tin dung anh gia ng thc trng hot ng ca h thng cac t chc tin dung va xac inh cac t chc tin dung yu kem cn c cu li. NHNN a ch tri hoc vi cac c quan lin quan xy dng va ban hanh nhiu vn ban y nhanh qua trinh tai c cu nh: Quyt inh s 48/2013/TTg-Q ngay 1/8/2013 ca Th tng Chinh ph; Thng t s 02/2013/TT-NHNN ngay 21/1/2013; Chi thi s 06/CT-NHNN ngay 9/11/2012; Quyt inh s 780/Q-NHNN ngay 23/4/2012; Chi thi s 01/CT-NHNN ngay 31/1/2013; Chi thi s 04/CT-NHNN ngay 17/9/2013, v.v

Trn c s hanh lang phap ly c ban hanh, tai cu trc h thng ngn hang a va ang c trin khai va bc u a t c mt s kt qua ang ghi nhn gip hot ng ngn hang tng bc c c cu li theo hng lanh mnh. NHNN a tin hanh thanh tra toan din phap nhn 32 t chc tin dung trong nm 2012 va 25 t chc tin dung trong nm 2013 phn loi, anh gia ng thc trng tai chinh, hot ng, quan tri ca t chc tin dung. Trn c s kt qua thanh tra, giam sat, NHNN a xac inh c mt s t chc tin dung yu kem hoc vi phm nghim trng quy inh an toan hot ng cn c u tin tp trung c cu li. Cn c kt qua thanh tra, giam sat va kim toan c lp, NHNN a yu cu cac t chc tin dung xy dng phng an c cu li nhm khc phuc nhng yu kem, vi phm phap lut va thc hin cac giai phap c cu li ph hp. Ring i vi 9 ngn hang yu kem cn c cu li, NHNN a thanh lp t giam sat ti tng ngn hang giam sat cht che, toan din va bao v tai san ti cac ngn hang; chi o cac NHTM nha nc h tr thanh khoan va tham gia c cu li; thanh lp ban chi o tai c cu i vi tng ngn hang vi s tham gia ca mt s b, nganh, ia phng. Bao cao xin y kin chi o ca Th tng Chinh ph khi cn thit.

- Cc ngn hng c ti c cu bc u a co s thay i nng lc ti chinh, an ton h thng a dn c ci thin.

392

Nhim vu c cu li c thc hin ng b trn tt ca cac mt v c ch, chinh sach, tai chinh, quan tri, hot ng i vi tt ca cac nhom t chc tin dung ca trong nc va nc ngoai. Bc i u tin ca tin trinh tai c cu ngn hang co th c anh du bng ng thai khoanh vng nhom t chc tin dung yu kem ca NHNN. Vic sap nhp, hp nht, mua li cac t chc tin dung a va ang din ra, ch yu thc hin theo nguyn tc t nguyn. NHNN cha phai ap dung bin phap can thip bt buc i vi trng hp nao theo quy inh ca phap lut.

Sau khi xac inh chin ngn hang yu kem cn c cu li (bao gm: SCB, Nht, Vit Nam Tin Ngha, Habubank, Tienphongbank, GP Bank, Navibank, TrustBank va Western Bank), NHNN a tin hanh cac bin phap kim soat tinh hinh hot ng ca cac ngn hang nay. ng thi, phi hp cac b, nganh, ia phng ph duyt va chi o trin khai phng an c cu li i vi tng ngn hang. Trong o phai k n la s hp nht 03 ngn hang: NHTM c phn Sai gn, ngn hang nht va ngn hang Vit nam Tin ngha. Trc khi hp nht, ba ngn hang nay lm vao tinh trng mt kha nng thanh khoan trm trng, nhng sau khi sap nhp vi nhau thanh mt ngn hang di s bao tr ca ngn hang u t va Phat trin Vit Nam va s h tr ca NHNN thng qua khoan vay tai cp vn. Sau khi sap nhp, NHTM c phn Sai Gn bao am an toan tai san Nha nc, am bao cac khoan chi tra cac khoan tin gi ca dn chng va thanh toan c hu ht cac khoan n vay tai cp vn ca NHNN. Kt qua bc u ca tai c cu h thng NHTM co th thy r qua vic phat hanh c phiu tng vn iu l, ban c phn cho c ng nc ngoai, sap nhp mt s NHTM c phn vi nhau.

Cac NHTM yu kem co nguy c v cng a c NHNN kim soat cht che va tng bc c x ly thng qua cac giai phap thich hp nh o ma thi trng tin t bc u dn i vao n inh.

- Tng bc lnh mnh hoa ti chinh, trng tm l tng vn iu l v x l n xu cua cc t chc tin dng.

H thng ngn hang a tich cc thc hin cac giai phap ng b kim ch n xu gia tng va x ly n xu nh: trin khai cac giai phap

393

t x ly n xu; c cu li n h tr doanh nghip tip cn c vn vay phuc vu san xut, kinh doanh; kim soat va tit giam chi phi hot ng k ca chi lng, thng va c tc tng kha nng trich lp d phng va x ly n xu bng d phng ri ro; thc hin cac giai phap nng cao cht lng tin dung va tich cc ban n xu cho Cng ty Quan ly tai san ca t chc tin dung Vit Nam (VAMC). Nh o, n xu ca cac t chc tin dung a tng bc c x ly, cht lng hot ng ca cac t chc tin dung tng bc c cai thin dn.

Tuy nhin, y mi chi la nhng bc kt qua bc u, cac ngn hang vn cn mt chng ng dai y thach thc phia trc trong tin trinh tai c cu co th t c s chuyn bin mnh me v cht trong toan b h thng nh muc tiu an a a ra. Bn cnh nhng thanh cng, qua trinh thc hin cho thy, vn cn qua nhiu hn ch, kha nng kho hoan thanh muc tiu, nhim vu v ich ng hn ca an vao nm 2015.

2. nhng hn ch

- Cc ngn hng sau hp nht, sp nhp, mc d a co s tng ln ng k v quy m vn v ti sn nhng cc thng v sp nhp, hp nht thi gian qua mi chi l s sp nhp, hp nht v mt c hc, ch cha co s ci thin ng k v mt ti chinh v qun tr.

Chng ta u bit rng tai c cu chi co hiu qua sau khi vic mua ban, sat nhp to ra mt sc din mi cho ch th c. Phn ln cac ngn hang c tai c cu va qua a co s thay i ban u, ch trng tai c cu cac t chc tin dung bc u co hiu qua khi t chc mnh mua t chc yu. Song, phai tha nhn mt thc t, tai c cu mi chi dng li binh mi ru c, cha co s thay i mnh me ca v cht ln lng, cng nh phng thc hot ng.

Tc tng n xu tuy co gim nhng quy m vn ln- .N xu ngay cang kho xac inh va n nay vn cha co bin phap

x ly c ban va bai toan giai quyt n xu vn nan giai. an tai c cu h thng cac t chc tin dung giai on 2011 - 2015 t ra l trinh

394

n nm 2015 hoan thanh c ban x ly n xu. Tuy nhin, theo anh gia ca nhiu chuyn gia kinh t, muc tiu nay kho co th thc hin c bi cho n nay, mc d tc tng n xu co giam nhng quy m n xu cn rt ln, ri ro h thng vn cn va khng hoang thanh khoan vn co th xay ra bt c lc nao do anh hng ca n xu.

ang ch y, sau khi NHNN ban hanh Quyt inh 780 cho phep cac t chc tin dung c cu li n theo hng gian, hoan k hn n tranh ap lc n bi nhay nhom, khng it n vi a lm dung qua mc chinh sach nay tranh ap lc v s liu n xu. Chinh hanh vi nay dn n n xu khng c phan anh thc cht va khng trich lp mc cn thit.

Theo bao cao tai chinh ngn hang 6 thang u nm 2014, cho thy li nhun ca nhiu ngn hang sut giam so vi cng k. c bit, n xu ca cac ngn hang cng ng lot tng. Theo cng b ca NHNN, t l n xu trn toan h thng hin cui thang 6/2014 mc 4,17% tng d n cao hn mc 4,07% vao cui thang 5/2014 va mc 3,61% cui nm 2013. n thi im nay, tng n xu a x ly khoang 210.000 t ng, hin cn li khoang 161.000 t ng. N c cha giai quyt dt im li phat sinh n mi. Vi vy, nu khng giai quyt dt im thi y la im nghen ca nn kinh t; cn tn ti n xu cao thi nguy c bt n kinh t v m vn cn. Trong khi o hang xp hng tin dung Moodys c tinh la 10-15%. N xu vn la ung nht ca cac ngn hang thng mi. Nu xet v t l n xu, thi ang noi nht nm nhom ngn hang thng mi c phn khi a s cac t chc co t l vt 3% - ngng an toan do NHNN va cac t chc quc t t ra.

Lin quan n n xu nhiu y kin cho rng vic x ly n xu hin nay cn gp nhiu kho khn va chng ta mi chi thc hin khoanh vng n xu ch cha x ly dt im c, x ly n xu cn nhiu nan giai. Quy 4 nm ngoai khi Cng ty Quan ly tai san ca cac t chc tin dung (VAMC) i vao hot ng va nhng khoan n u tin c mua, ngi ta a hy vng nhin thy kha nng x ly n xu. Nhiu ngi cho rng

395

mt c ch x ly n a ra i, ging nh cac nc trong cac cuc khng hoang trc y, va c ch nay se mang li hiu qua.

C ch hot ng ca mt t chc nh VAMC cac quc gia khac thc cht la Nha nc b tin ra mua n, m khoan n o mt thi gian, sau o khi kinh t phuc hi, thi trng tai chinh, bt ng san m ln, nhng VAMC ca Vit nam khng nh vy. VAMC mua n bng giy, giy o la trai phiu c bit, c mang ln giao dich vi Ngn hang Nha nc vay tin. Ban n, cm giy, ngn hang vn phai tip tuc i n va thm mt cng on mi la mi nm trich d phng ri ro 20% tng gia tri t giy cm y. Hin VAMC ang gp kho khn trong vic phat mai tai san am bao thng qua u gia. VAMC a t chc ba ln u gia nhng u tht bi. VAMC u gia theo cach thng thng, gia ban khng linh hot, nn khng lam cho thi trng n chuyn ng, tht bi la o. VAMC cng b n cui thang 8/2014 a mua c tng cng 59.000 ti ng n xu. Con s nay co th thp hn s n xu phat sinh t thang 10 nm 2013 n nay. VAMC m n, ma cha x ly c thi lam sao n giam c? Cai cn hin nay la cho VAMC mt c ch thi trng va mt ngun lc tai chinh khoang 3.000 - 5.000 ti ng x ly n xu. C ch y la cho phep VAMC ban u gia tai san theo gia thi trng, ban n khi co ngi mua. Vng mc nay cn c thao g. Cn c vi cach thc tin hanh hin ti, se chng co ngn hang nao giai th, pha san vi n, nhng se n n cht.

- Vn s hu cheo gia cc t chc tin dng vn cha c hn ch v kim sot hiu qu.

Nghi inh 141/2006/N-CP, ngay 22/11/2006 yu cu tt ca cac NHTM phai co vn iu l ti thiu la 3.000 t ng vao cui nm 2010. Ap lc tng vn iu l a buc cac ngn hang phai lin kt vi nhau thng qua nm gi c phn ca nhau. Vic NHNN thc hin chinh sach tin t ni lng trong mt thi gian dai t nm 2006 n nm 2010 a thc y tng trng tin dung bng n mt cach mnh me. co vn cung cp cho nn kinh t vi quy m ln va thng xuyn, thi cac

396

t chc tin dung buc phai lin kt s hu vi nhau. Vic sap nhp cac t chc tin dung vi nhau theo an c cu li h thng cac t chc tin dung giai on 2011 n nm 2015 ca Th tng Chinh ph a khin cho mt nhom ngn hang hoc ca nhn tr thanh ch s hu ca nhiu ngn hang khac.

Hin trng mng li s hu cheo Vit Nam vn ang ht sc phc tp, a to thanh mt ma trn chng chit n mc bao ng, d cac quy inh khng ch tinh trng nay khng thiu, ma rt it thng tin c cng khai.

Trn thc t, lut cac t chc tin dung nm 2010 a co nhng quy inh r rang v vn s hu c phn ca cac ca nhn va cac t chc tin dung. Tuy nhin, lach lut, cac t chc tin dung a hoc thng qua trung gian mua c phn ca cac t chc tin dung a mua c phn ca minh, hoc ca nhn thi tim cach np bong ngi khac s hu c phn ngn hang vt qua con s quy inh la 5% vn iu l ca t chc tin dung nh quy inh.

Vn s hu cheo, u t cheo trong h thng t chc tin dung Vit Nam ang co xu hng din bin phc tp, tim n ri ro va anh hng n an toan hot ng ca tng t chc tin dung noi ring cng nh toan h thng t chc tin dung noi chung, gy can tr nht inh n qua trinh c cu li h thng cac t chc tin dung. S hu cheo a gy nn mt s tac ng tiu cc n hot ng quan tri, iu hanh, tinh minh bch trong hot ng ca mt s t chc tin dung gy ra nhng can tr nht inh n qua trinh c cu li h thng.

Co nhiu y kin phan anh vn s hu cheo va s hu co tinh lng on trong hot ng ngn hang ngay cang nong hn, nht la khi tin hanh tai c cu h thng ngn hang.

- Ti cu trc h thng ngn hng trin khai con chm, cha tht s hiu qu.

Th tng cng a nhiu ln nhc NHNN quyt lit va y nhanh tai c cu. Ti phin hp Chinh ph thng k thang 8/2014 va qua,

397

mt ln na Th tng Nguyn Tn Dng li nhn mnh n vic thc y tai c cu h thng ngn hang, ma nu cn thit se cho pha san ngn hang yu kem. Tuy nhin, co nhng vng mc vt tm giai quyt ca ngn hang o, hay ca chinh NHNN. Nhiu chuyn gia kinh t vn cho rng, phai quyt lit hn na tai c cu h thng cac t chc tin dung, ma trng tm u tin vn la x ly n xu phai mnh me va dt im. Ti cac k hp Quc hi (khoa XIII) yu cu t ra la NHNN phai to cho c chuyn bin tich cc trong vic tai c cu h thng ngn hang, cac t chc tin dung, cac cng ty tai chinh gn vi thi trng chng khoan, thi trng tai chinh, bao am n nm 2015 co mt h thng ngn hang lanh mnh. Nhng hn 2 nm qua tai c cu h thng ngn hang cha chuyn bin tich cc nh mong i.

- C cu t chc v hot ng cua cc ngn hng chuyn bin chm. B may quan ly va quy trinh hot ng cn cng knh vi s lng

lao ng va s lng chi nhanh, phng giao dich qua nhiu nhng phn b khng hp ly va lam vic kem hiu qua. Ngoai ra vic trin khai m hinh mi cn chm va trinh nhn lc cn cha ap ng c yu cu xy dng va phat trin th ch quan tri ngn hang hin i.

- Nng lc qun tr iu hnh con nhiu hn ch mi cp iu hnh. Trinh quan tri ngn hang vn cha ap ng tt cac chun

mc quc t. Vic thiu cac thanh vin c lp trong Hi ng quan tri, s hn ch v trinh ca nhng ngi iu hanh vn la nhn t hn ch hiu qua hiu qua quan ly ti cac ngn hang. S thiu r rang va minh bch trong mi quan h gia hi ng quan tri, ban iu hanh, ban kim soat cng nh cha co c nhng c ch giai quyt trit dn ti giam tinh c lp ca ban kim soat khi thc hin vai tr ca minh.

Hip c Basel I ra i nm 1988, nhng phai 17 nm sau Vit Nam mi bt u thc hin vi s ra i ca hai quyt inh quan trng: Quyt inh 457/2005/Q-NHNN, ngay 19/4/2005, Quyt inh nay sau o a c thay th bng Thng t 13/2010/TT-NHNN, ngay 20/05/2010 va Thng t 19/2010/TT-NHNN, ngay 27/09/2010, v am bao cac t l

398

an toan trong hot ng ca cac t chc tin dung; Quyt inh 493/2005/Q-NHNN, ngay 22/4/2005 v phn loi n, trich lp va s dung d phng trong hot ng ca cac t chc tin dung. Cac quy inh nay nhin chung a theo tinh thn ca Basel I. Tuy nhin, mc vn dung Basel I ca cac ngn hang Vit Nam vn cn cha y do thiu h tng k thut va c s d liu. Cu th, t l an toan vn ca cac NHTM ln d a t mc 8%, nhng cac t l nay c tinh toan trn c s cac chun mc k toan Vit Nam. Vy, bao gi h thng ngn hang Vit Nam co th tun th hoan toan Basel I? Cn Basel II n khi nao? Kinh nghim nhiu quc gia chu A a trin khai Basel II cho thy, thng phai mt t 5 nm n 7 nm k t lc bt u n khi hoan toan tun th. Do o, nu khng trin khai nghim tc t u, h thng ngn hang Vit Nam vn cn cach ich Basel II kha xa. Trn thc t, cac NHTM tuy a t c t l an toan vn ti thiu la 8% theo Basel II, nhng nu trich lp d phng ri ro ng va theo quy inh ca NHNN, chc chn t l nay se sut giam, nht la trong iu kin hin nay, khi con s n xu cha xac inh chinh xac la bao nhiu.

Hin ti t l n xu, s hu cheo, can thip ca chinh quyn trung ng va ia phng trong hot ng cho vay ca ngn hang, cng tac thanh tra giam sat ngn hang cha thc s phan anh chinh xac hot ng ca thi trng tai chinh Vit Nam.

3. nguyn nhn chu yu cua nhng hn ch

- Nguyn nhn t th ch v kinh t vi m H thng phap lut v lnh vc hot ng ngn hang cn thiu,

chng cheo, bt cp hoc chm sa i, b sung, ap dung nhng quy inh quan trng to iu kin cho nganh phat trin ph hp vi cac chn mc quc t va l trinh hi nhp, nh Lut Pha san, Lut Mua & Ban, Sat nhp, hp nht ngn hang, H thng thanh tra, giam sat hot ng ngn hang cha co hiu qua cao trong bi canh cac NHTM phat trin nhanh v quy m va hi nhp quc t su rng. Cac tiu chun cp phep, cac chun mc an toan cha cht che, cha kim ch mc ri ro gia

399

tng trong hot ng ngn hang. Nguyn tc thi trng trong hot ng ngn hang va k cng, k lut, an toan trong hot ng ngn hang khng c cao. S thiu minh bch v thng tin va cac hanh vi c y lam trai quy inh phap lut trong ngn hang cha uc x ly nghim.

Vic quan ly, giam sat ca NHNN va Chinh ph cha hiu qua. Chng hn theo Thng t 13/2010/TT-NHNN va Thng t 19/2010/TT-NHNN v hot ng giam sat t xa ca NHNN mi chi c th hin trong ni dung giam sat cht lng tai san bng vic thng k cac khoan n qua hn, hoc trong vic giam sat cac gii hn tin dung ca NHTM ma iu nay cha anh gia mc ri ro tin dung ca NHTM, vi cn phai co thm nhng anh gia inh tinh khac nh anh gia tiu chun cp tin dung va anh gia quy trinh cp tin dung ca ngn hang. Hot ng giam sat ca NHNN i vi cac NHTM ch yu vn mang tinh theo di, giam sat mt cach ring l vi tng ngn hang, ma cha thy c xu hng chung ca ca h thng; cha ch trng vao hot ng canh bao sm ca cac NHTM. Do vy, ri ro h thng va khng hoang thanh khoan co th xy ra bt c lc nao do anh hng ca n xu vn cn.

Kinh t v m tuy bc u co s phuc hi, song s chuyn bin cha thc s r net, th hin: thi trng bt ng san cha c pha bng, hot ng san xut kinh doanh cn nhiu kho khn, sc mua cn thp, nng lc tai chinh va kha nng tra n ca doanh nghip cn rt thp, nn vic vic x ly n xu cn nhiu kho khn. Cng vi no la thi trng tai chinh trong nc va quc t vn cn nhiu kho khn nn vic huy ng cac ngun vn va tim kim cac nha u t cng hn ch.

Nguyn nhn t cc NHTM- Cha ch ng t tai c cu, n xu cha c xac inh mt cach

y , cha thc s nghim tc chp hanh nhng quy inh v cho vay va am bao an toan trong hot ng tin dung. Trinh va nng lc ca cac cp lanh o, cng nh nhn vin cn nhiu hn ch, cha n lc

400

trong vic phat trin san phm, dich vu mi, cha tim ra hng i ring trong hot ng ngn hang.

Vic c cu li h thng cac t chc tin dung va x ly cac t chc tin dung yu kem la vn ht sc phc tp, nhy cam, lin quan n quyn, ngha vu, li ich ca nhiu bn va mt nhiu thi gian vi nhiu th tuc, quy inh. Do vy, vic tai c cu h thng ngn hang, vic x ly cn co l trinh, tng bc, thn trng va bng nhiu giai phap ng b, nhng cng cn quyt lit hn na.

iii. KhuYn ngh

y mnh c cu li h thng cac t chc tin dung trong nhng thi gian cn li ca an t c nhng muc tiu a inh, xin co mt s khuyn nghi sau:

hon thin mi trng php l 1.

Ra soat h thng vn ban phap ly theo hng y , ng b va ph hp vi thng l va chun mc quc t, ng thi vn am bao tinh c th ca nn kinh t Vit Nam, to iu kin thng thoang cho cac NHTM Vit nam, nng cao hiu lc quan ly.

Chng hn h thng phap lut v M&A. Tuy nhng quy inh phap lut hin hanh a cp n hot ng M&A, nhng khai nim cha c chun hoa, cha thng nht vi cac vn ban khac. Cac quy inh nay mi chi dng li vic xac lp v mt hinh thc ca hot ng M&A. Nhng ban cht ca M&A la mt giao dich thng mi, tai chinh, i hi phai co nhng quy inh cu th nh: kim toan, inh gia, t vn, mi gii, cung cp thng tin, bao mt, chuyn giao xac lp s hu, chuyn dich t cach phap nhn, c phn, c phiu, cac ngha vu tai chinh, thng hiu, c ch giai quyt tranh chp, Hin cng cha co cac vn ban hng dn cac th tuc, quy trinh M&A r rang, cu th, gy kho khn trong vic xac lp cac giao dich, ia vi mi bn mua ban cng nh hu qua phap ly sau M&A. Hoc vn s hu cheo cn co vn ban phap quy cng nh vic kim soat vic thc thi cac iu khoan quy inh. Vi du b sung thut ng s hu cheo vao trong Thng t 13/2010/

401

TT-NHNN ng thi hinh s hoa cac vn lin quan n s hu cheo ngn nga hanh vi nay (b sung vao lut dn s). Hoan thin cac vn ban phap ly khac chi phi hot ng ca cac NHTM, n vic i mi h thng quan tri doanh nghip, quan tri ri ro, minh bch hoa trong hot ng ngn hang.

2. nng cao vai tr nh hng, qun l, gim st cua nhnn v chnh phu

NHNN cn tham gia, h tr su hn x ly nhng vn lin quan n nhiu ch th khac nhau. Vi du, mt khoan n xu co th do mt vai nhn hang quan ly, khi giai quyt mi ngn hang u c gng gianh phn li cho minh, dn n nhng chi phi phat sinh khng ang co. Trong trng hp nay NHNN cn tham gia vi vai tr t vn, sp xp, gop phn y nhanh qua trinh x ly n xu va giam chi phi xa hi phat sinh. Hoc trong qua trinh tai c cu h thng ngn hang, o la vn huy ng vn. Vic tng von co th dn ti tinh trng s hu cheo ngay cang trm trng. Do vy, vic kim soat t xa, giam sat ti ch NHNN phai kim soat c tinh minh bch ca cac lun tin khi NHTM tng vn. Vn n xu, NHNN cn n c, giam cht che qa trinh ban, x ly n xu gia cac NHTM va VAMC theo an Chinh ph a ph duyt.

Chinh ph theo di, kim tra, giam sat, n c qua trinh tai c cu h thng ngn hang mt cach thng xuyn. Chinh ph cho trin khai c phn hoa su rng hn bng cach bt t l s hu ca Nha nc trong cac ngn hang a c phn hoa la: VCB, BIDV, Vietinbank va MHB. i vi NHTM Nha nc ln nht Vit Nam - Agribank cn c c phn hoa, nhng vn am bao Nha nc nm gi c phn chi phi. Bi hot ng ca Agribank cha hiu qua, n xu cao. Tuy nhin, trc khi c phn hoa cn c tai cu trc li, phn u giam n xu.

Tng bc nng dn t l s hu c phn ca nha u t nc ngoai i vi NHTM trong nc, c bit la nhng inh ch tai chinh quc t co uy tin, vi nhng kinh nghim, ngun lc (v con ngi,

402

quan tri ri ro, phat trin san phm, tip cn thi trng vn quc t) se la nhn t thc y phat trin h thng ngn hang Vit nam.

3. i vi vic x l n xu

Mt trong nhng vn mang tinh quyt inh i vi chng trinh tai c cu h thng va cng la nhim vu nng n i vi cac t chc tin dung la phng an x ly n xu. x ly tn gc vn n xu trong h thng cac t chc tin dung, trc mt cn minh bch hoa thng tin n xu ca tng t chc tin dung. thc hin vn nay, NHNN phai co bin phap kim tra va giam sat cht che hot ng ca tng t chc tin dung, am bao cac thng tin v n xu do cac t chc nay cung cp phai ph hp vi quy inh ca phap lut va thng l quc t. Tng cng cng tac thanh tra, giam sat cac t chc tin dung chp hanh cac quy inh v hot ng ngn hang, x ly n xu; i mi v t chc va hot ng thanh tra, giam sat ngn hang ph hp vi thng l va chun mc quc t; ban hanh cac c ch, quy inh an toan hot ng ngn hang nh phn loi n, trich lp va s dung d phng ri ro, quy ch cho vay, mua trai phiu doanh nghip,y thac; x ly dt im tinh trng s hu cheo gia cac t chc tin dung... Cn co bin phap x pht thich ang i vi cac t chc tin dung vi phm.

i vi cac t chc tin dung cn tich cc x ly n xu: thng xuyn anh gia li, phn loi ng cht lng va kha nng thu hi ca cac khoan n; tip tuc c cu li n; h tr vn khach hang khc phuc kho khn va phuc hi san xut kinh doanh; kim soat cht che va giam chi phi hot ng; tng cng trich lp va s dung d phng ri ro x ly n xu; cac t chc tin dung tng cng nng lc quan tri ri ro, nht la ri ro tin dung, nhm hn ch n xu mi phat sinh, ng thi phi hp cht che vi cng ty Quan ly tai san (VAMC) trin khai thc hin quyt lit cac giai phap x ly n xu theo quy inh ca phap lut. i vi khach hang vay: cng c, chn chinh, tai c cu hot ng, nng cao nng lc tai chinh, quan tri, tng cng ng dung cng ngh va kha nng cnh tranh; phi hp vi t chc tin dung xy dng va trin khai cac phng an c cu li n.

403

NHNN iu hanh linh hot, thn trng chinh sach tin t, tin dung; trin khai cac giai phap x ly hang tn kho, n ng trong xy dng c ban; khuyn khich u t, tiu dng, thao g kho khn cho san xut kinh doanh; phat trin thi trng bt ng san; ch ng phi hp vi cac c quan lin quan xut xy dng va ban hanh chinh sach v min, giam thu thu nhp doanh nghip, thu gia tri gia tng i vi cng ty quan ly tai san ca cac t chc tin dung Vit Nam va hot ng mua, ban tai san bao am thc y phat trin thi trng mua ban n va h tr x ly n xu ca cac t chc tin dung cng nh sa i, b sung va hoan thin mt s quy inh lin quan n giao dich bao am, x ly tai san bao am va cac quyn ca ch n, ngha vu ca bn vay, bn bao am ti Lut Dn s, Lut t ai, Lut T tung dn s, Lut Thi hanh an dn s.

VAMC a c thanh lp hn mt nm, cho ti nay mi phat huy tac dung goc la gop phn lam sch bang cn i tai san ca cac t chc tin dung trc mt, trong ngn hn gip chng tr nn lanh mnh hn nhm khai thng tin dung cho nn kinh t va gip h thng ngn hang hp dn cac nha u t, c bit la u t nc ngoai hn. VAMC ang va lam va iu chinh, va nhim vu chinh cng chi la cai ti n xu ca nganh ngn hang. Mun VAMC giai quyt trit vn n xu thi tt nht la hay to ra mt sn chi chung, rng hn v quy m va thng thoang hn v lut l vi s tham gia ca cac t chc AMC hin thi hay se thanh lp t nhiu ngun lc khac ma khng nht thit phai lam tn hi n ngn sach nha nc. Nha nc cn to hanh lang phap ly thun li cho cac t chc quc t cng nh ca nhn quan tm n vic u t vao cac khoan n xu nay co c hi tip cn. Theo o, y nhanh vic ban n xu cho i tac ngoi thi cac th tuc hanh chinh, phap ly cng cn phai c cai cach theo hng n gian va rt gn hn to thun li nht cho nha u t sau khi h quyt inh mua. Cn phai nhn thc c rng Vit Nam cn phai tim mt giai phap toan din, trit , va hu hiu hn cho vn n xu, ch khng nn n thun quan nim rng thanh lp VAMC la iu kin cn va

404

giai quyt vn nay, hoc t qua nhiu hy vng vao VAMC trong vic giai quyt n xu.

Vn x ly n xu n nay c hy vng hn khi NHNN - B T phap - B Tai nguyn va Mi trng ban hanh Thng t 16 hng dn mt s vn v x ly tai san bao am, co hiu lc thi hanh k t ngay 22/7/2014. Theo thng t, t chc tin dung c trao quyn rng hn so vi trc trong qua trinh x ly tai san ca khach hang thu hi n nh c quyn ban tai san khng qua u gia, quyn yu cu y ban nhn dn cp xa h tr vic thu gi tai san, quyn ky trn cac giy t chuyn quyn s hu, quyn s dung tai san trong trng hp bn bao am khng t nguyn thi hanh... Song, mt vn t ra liu cac t chc tin dung co th t minh tin hanh theo nhng quy phm phap lut nu trn hay vn phai trng ch vao s phi hp ca cac nganh hu quan. Trn thc tin vic thi hanh an dn s cho thy hiu lc phap lut trong qua trinh x ly thu hi n xu theo cac quyt inh ta tuyn an hin vn cn qua nhiu bt cp. y la ly do cn hoai nghi Thng t 16 liu co i vao cuc sng hay khng.

a n lc cn hinh thanh mt thi trng mua ban n gia cac doanh nghip ngoai cac t chc tin dung.

2. V s hu cho

Phai xac inh s tn ti s hu cheo la mt tt yu khach quan, c bit la trong tin trinh tai c cu cac t chc tin dung. Tuy nhin, cn cp bach giai quyt vn tiu cc trong s hu cheo ang hinh thanh mt cach mnh me, kho kim soat hin nay. Co 3 ri ro ln xut phat t s hu cheo trong hot ng ngn hang, o la thu tom ngn hang, n xu va tng vn ao, t o dn n ri ro mang tinh h thng.

Vn s hu cheo ca cac t chc tin dung Vit Nam cn c x ly tng bc, thn trng va bng nhiu giai phap ng b. Trc ht, cn phai anh gia ng thc trng s hu cheo trong h thng ngn hang. Mun vy, phai minh bch hoa thng tin v t l va i tng s hu, thm chi cn phai cng ch bng nhng bin phap hanh chinh,

405

cng nh x pht nng i vi cac ca nhn va t chc tin dung tim cach lach lut, lm dung vn s hu cheo vi phm phap lut, t li ca nhn, thao tng thi phn, lam giam nng lc cnh tranh ca cac doanh nghip cng nh cac t chc tin dung. NHNN coi vic thc y cac NHTM nhanh chong nim yt trn san chng khoan la bin phap minh bch hoa hot ng ca ngn hang. NHNN phai co k hoch buc cac NHTM phai co l trinh hin thc hoa qua trinh nim yt. gop phn giai quyt tinh trng c ng ln chi phi va biu hin gia inh tri trong h thng, cn thc y nhanh tin trinh ln san nim yt ca tt ca cac NHTM c phn. ng thi, nn ni room s hu cho cac nha u t nc ngoai.

Co rt nhiu vn cn nghin cu chinh sa. Vi du, vn h thng giam sat tai chinh, vn minh bch hoa thng tin, vn tach ra n mc nao gia cai gi la ngn hang u t va ngn hang thng mi. Tinh trng nhp nhm gia chc nng, nhim vu ca ngn hang u t va ngn hang thng mi Vit Nam hin nay cng la mt trong nhng yu t gy nguy hi cho toan h thng. Vic cac ngn hang thng mi tham gia u t la mt trong nhng nguyn nhn chinh dn n cac cuc khng hoang tai chinh thi gian qua.

3. cn minh bch thng tin cua cc t chc tn dng

Phai ra soat li va chn chinh cng tac thng k, x ly d liu, cht lng s liu tai chinh cn thp nn mc tin cy ca cac bao cao tai chinh cha ang tin cy. Cht lng s liu tai chinh thp a anh hng n vic o lng mt cach chinh xac hu ht cac chi s hiu qua hot ng nh ROA, t l n xu, va cac h s vn.

Phai nht quan trong vic cng b cac thng tin, s liu trong hot ng ngn hang noi ring va tt ca cac hot ng kinh t khac noi chung. Vi t cach la c quan ng u va giam sat tt ca cac hot ng trong lnh vc ngn hang, NHNN cn th hin s nht quan va s thuyt phuc trong thng tin v s liu, c bit la n xu, tranh to tm ly hoang mang va nghi ng trong d lun, gy mt nim tin ca d lun

406

i vi h thng ngn hang va to nn tm ly cha thc s tin tng vao cac s liu ca Ngn hang.

NHNN cn hng cac NHTM ch ng cng b va minh bch thng tin trong quan tri ri ro. Sm xy dng l trinh cu th thc hin quan tri ri ro toan din theo Basel I, Basel II va Basel III am bao an toan trong hot ng ngn hang.

4. Tip tc sp nhp, cho ph sn cc ngn hng yu km

Lut Pha san c Quc hi thng qua ngay 19/6/2014 a co im mi, chinh thc lut hoa cac quy inh v pha san t chc tin dung. Quan im nu cn thit se cho pha san ngn hang yu kem cng a c ngi ng u Chinh ph nhn mnh trong phin hp chinh ph va qua.

i vi cac NHTM co tinh hinh n xu cao, thanh khoan yu kem va tinh hinh tai chinh yu thi NHNN nn tip tuc chi o cho sap nhp va mnh dn cho pha san nhng ngn u tin chi tra u tin. Nu vic sap nhp, pha san c thc hin mt cach bai ban thi se gip cac NHTM hot ng c tt hn, am bao cho h thng NHTM hot ng n inh, cnh tranh lanh mnh. Trc khi sap nhp hoc pha san, nha nc cn thn trng x ly cac khoan phai thu va phai tra cho khach hang, nh thu mt cng ty kim toan c lp inh gia a vao vn gop (i vi ngn hang sap nhp), hoc thanh ly tai san ca NHTM co c s giai quyt nhng khoan n ma NHTM huy ng va vay ca cac t chc, ca nhn. Tuy nhin, i cng la s tra gia va phai tra gia, thay vi chi vi giai phap ghep vao mt thc th khac bng sap nhp, hp nht x ly.

5. Tng cng nng lc ti chnh cua cc nhTm

NHTM cn ch ng nng cao nng lc tai chinh ca minh trn mt s phng din chinh nh: vn t co, cht lng tai san va kha nng sinh li. thc hin c iu o, cac NHTM cn phai tng bc tng vn iu l, xy dng l trinh tng vn iu l cho ph hp vi iu hin hoan canh thc t ti Vit Nam, cng nh am bao cho cac NHTM nng

407

cao sc cnh tranh va ch ng hi nhp trong khu vc va th gii; trich lp y cac khoan d phng ri ro nhm minh bch hoa tinh hinh tai chinh va tai san co ri ro; khi cho vay hoc u t mi phai thc hin ng quy trinh cho vay va u t, chp hanh nghim chinh vic cho vay va u t vao nhng doanh nghip sn sau ca ngn hang.

2. i mi v kin ton cng tc nhn s

y la mt yu t v cng quan trng i vi s phat trin ca h thng cac ngn hang. Mt i ng can b khng co hoc hn ch v trinh , yu kem v o c thi se kho lng a NHTM phat trin theo ng muc tiu, inh hng a ra, thm chi se y ngn hang xung vc su ca khng hoang. Do o, NHNN va cac NHTM cn c bit quan tm n cng tac can b, iu o cn c thc hin t khu tuyn dung, ao to n khu b nhim can b, lam sao xy dng i ng can b co nng lc trinh , co ban lnh va o c ngh nghip.

KT Lun

Tai c cu h thng ngn hang phai lam cho thi trng tai chinh noi chung va ngn hang noi ring hot ng hoan toan theo c ch thi trng, giam dn cac bin phap hanh chinh ca Nha nc. a n lc cn phai t b vic s dung cac bin phap hanh chinh va khun mu hoch inh chinh sach da trn cac bin phap hanh chinh.

Tai c cu h thng ngn hang la ch trng ln ca ang va Nha nc nhm a cac NHTM hot ng lanh mnh, hiu qua hn, gop phn a h thng tai chinh ca nc ta phat trin n inh. y la mt cng vic phc tp i hi cn c s ng thun, quan tm ng h va giam sat ca ca h thng chinh tri. Trong khun kh ca mt bai vit, chi anh gia mt s khia cnh v kt qua, hn ch va nhng kho khn ang t ra i vi h thng NHTM, qua o a ra mt s khuyn nghi c ban gi y nhm tai c cu li h thng NHTM hot ng lanh mnh, an toan va hiu qua hn trong thi gian ti. Hy vng rng nhng khuyn nghi trn y se gop phn nh vao vic tai c cu li h thng NHTM nc ta trong giai on hin nay./.