Döküntülü hastalıklar(fazlası için )

1

Döküntülü Hastalıklar

Yard. Doç. Dr. Selim ÖNCEL

2

KIZAMIK

3

Kızamık

• Yüksek derecede bulaşıcı akut bir viral enfeksiyon

• Birinci hastalık• İlk kez 7. yy.’da tarif edilmiş.• Aşı çağından önce neredeyse bütün

çocuklar kızamık geçirmekteydi.• Ekonomik yönden gelişmekte olan

ülkelerde yaygın ve sıklıkla ölümcül

4

Kızamık Virüsü

• Bir paramiksovirüs (RNA), genus Morbillivirus

• Hemaglütinin Önemli yüzey antijeni

• Tek antijenik tipi var.

• Isı ve ışık ile hemen tahrip olur.

• Havada veya eşyanın yüzeyinde iki saatten az bir süre canlı kalabilir.

5

Patojenez

• Virüs solunum salgıları ile bulaşır.

• Nazofarenkste ve bölgesel lenf düğümlerinde çoğalır.

• Hasta ile temastan 2-3 gün sonra primer viremi ile retiküloendotelyal sisteme (RES) gidiş

• RES’te çoğalma

• Hasta ile temastan 5-7 gün sonra sekonder viremi ve dokulara yayılım

6

Klinik Özellikler

• Kuluçka süresi: 10-12 gün

• Prodrom−2-4 gün sürer−Basamaklı olarak yükselen ateş (40,5 °C)−Öksürük, burun akıntısı, konjonktivit−Koplik lekeleri

• Bir çeşit enantem• Döküntüden 1-2 gün önce – 1-2 gün sonra• Kızamık için patognomonik

7

Klinik Özellikler

• Döküntü−Prodrom başlangıcından 2-4, hastayla

temastan 14 gün sonra−Beş-altı gün devam eder.−Saç çizgisinden başlayıp yüze boyuna

geçer, daha sonra aşağıya ve dışa doğru yayılarak ellere ve ayaklara ulaşır

−Makülopapül, zamanla birleşirler.−“Geldikleri gibi giderler”

8

Komplikasyonlar

• Komplikasyon

oranı: %30

• Beş yaşından

küçüklerde, 20

yaşından büyüklerde

komplikasyonlar

daha sık

Komplikasyo

n

Bildirilme

Oranı

İshal 8

Otitis medya 7

Pnömoni 6

Ansefalit 0,1

Konvülsiyon 0.6-0.7

Ölüm 0.2

Yüzde

Pnömoni Hastanede tedavi

Yaş grubu (yıl)

9

Komplikasyonlar

• En sık komplikasyon: İshal

• En sık ölüme yol açan komplikasyon:

Pnömoni

10

Komplikasyonlar

• Akut ansefalit−Döküntünün başlangıcından 6 (1-15) gün sonra−Ateş, baş ağrısı, kusma, ense sertliği, menenks

iritasyon bulguları, uyuklama, konvülsiyon, koma−Beyin-omurilik sıvısında (BOS) pleositoz, yüksek

protein−Vaka fatalite oranı: %15−Nörolojik sekel oranı: %25

• Ölüm−Tüm hastalarda en sık nedeni (%60) pnömoni−Çocuklarda pnömoni, erişkinlerde akut ansefalit

11

Komplikasyonlar

• Subakut sklerozan panansefalit (SSPA)−Beyinde persistan kızamık virüsü enfeksiyonu−Kızamıktan 7 yıl (1 ay – 27 yıl) sonra−Oran: 5-10/1 000 000−Sinsi başlangıç davranışsal ve bilişsel

işlevlerin azalması ataksi myoklonik nöbetler ölüm

• Gebelerde kızamık−Prematür eylem−Spontan abortus−Düşük doğum ağırlıklı bebekler

12

Komplikasyonlar

• Atipik kızamık−İnaktive (“ölü”) aşı olanlarda görülür.−İnaktive aşı koruyucu değildir, sadece

aşılananı virüs antijenlerine duyarlı kılar.−Kızamık enfeksiyonu ile birlikte aşırıduyarlık

poliseroziti gelişir (ateş, pnömoni, plevral efüzyon, ödem)

−Makülopapüler, peteşiyal, ürtikaryal, purpurik, veziküler döküntü

−Önce el ve ayak bileklerinde başlar.−Canlı aşı ile önlenebilir. Canlı aşıyı takiben

vahşi virüs enfeksiyonu ile oluşandan daha hafif bir klinik tablo görülebilir.

13

Komplikasyonlar

• Modifiye kızamık−Hatalıkla karşılaşma sonrasında

profilaktik İg alanlarda ve annesinden kendisine az da olsa antikor geçişi gerçekleşmiş küçük bebeklerde ve aşılı bireylerde

−Enkübasyon dönemi uzun−Prodrom hafif−Döküntüler seyrek ve kısa sürede iyileşir

14

Komplikasyonlar

• Hemorajik kızamık−Yüksek ateş (41 °C)−Konvülsiyon−Deliriyum−Solunum sıkıntısı−Deri ve mukoza kanamaları

• Bağışıklık yetmezliği olan kişide kızamık−Daha şiddetli−Daha uzun−Lösemi, lenfoma, EBYS−Hastalar virüsü haftalarca çıkarabilirler.

15

Komplikasyonlar

• Ekonomik yönden gelişmekte olan

ülkelerde kızamık−Bir yaşın altında çok sık−Malnütisyonlu, özellikle A vitamini eksikliği

olan çocuklarda daha şiddetli−Komplikasyon olarak ishal, dehidratasyon,

stomatit, beslenememe ve bakteriyel enfeksiyonlar

−Vaka fatalite oranı: ~%25−Afrika’da önde gelen körlük nedenlerinden biri

16

Kızamığın Laboratuar Tanısı

• Virüs izolasyonu rutin olarak önerilmez.

• Nazofarenks sürüntüsü, idrar

• İgM, döküntünün başlangıcından 72 saat sonrasından en az 28 gün sonrasına kadar saptanabilir (tek numune).

• On-30 gün arayla alınan iki numunede anlamlı İgG artışı

17

Kızamık Epidemiyolojisi

• Rezervuar İnsan

• Asemptomatik taşıyıcı yok.

• Geçiş Hava yolu ile

• En sık kışın ve ilkbaharda

• Bulaşıcılık Döküntülerin başlamasından

4 gün önce – 4 gün sonra

• Bulaşıcılık oranı Duyarlı kişilerde %90

18

Kızamık Aşısı

• 1954 John Enders

tarafından virüsün keşfi.

• 1963 Ölü ve atenüe aşılar

• 1965 Schwarz suşu

• 1967 Atenüe aşı

piyasadan çekildi.

• 1968 Edmonton-Enders

suşu

• 1989 İki dozlu şema

Kızamık – ABD, 1950-2004

Yıllar

Aşının Lisans Alması

• Canlı virüs

• Etkililik: %95 (%90-%98)

• Bağışıklık: Vahşi virüsten daha

düşük, ama yaşam boyu

• Şema: İki doz (%99 etkililik oranı, ilk

doz bir yaşından önce verilirse)

• Mümkünse KKK veya KKKV olarak

verilmeli

19

Neden İkinci Doz?

• Tek doz aşıya yanıtsızlık %2-%5

• Neden: Mevcut antikor, bozuk aşı,

yanlış kayıtlar

• Yanıtsızların çoğu ikinci doz aşıya

yanıt verirler. İkinci doz, bazı

kişilerin antikor titrelerini

yükseltebilir.

20

Kızamık (KKK) Aşısı ve Kullanımı• On iki ayı geçen tüm çocuklar

• Duyarlı bütün erişkinler

• İlk doz ilk doğum gününde veya sonrasında yapılmalı

• İlk doğum gününden önce yapılmış aşılar yapılmamış sayılmalı

• İkinci doz ilk dozdan >4 hafta sonra veya 4-6 yaşında yapılmalı

• Aşıla(n)mak için antikor bakmaya gerek yok.

21

Kızamık (KKK) Aşısı ve Kullanımı• Kızamık için risk altındaki yetişkinler:

− Üniversite öğrencileri− Sağlık çalışanları− Uluslararası seyahat edenler

• Bir sağlık kuruluşunda çalışan herkes kızamığa ve kızamıkçığa bağışık olmalıdır.

• Kimlere ikinci aşı yapılmalı?− İlk aşısını ilk doğum gününden önce olanlar− Ölü aşı ile aşılananlar− Ölü aşı olup 4 aydan kısa bir süre sonra canlı aşı olanlar− 1968’den önce bilinmeyen bir aşıyla aşılananlar

22

Profilaksi

• KKK aşısı−Hasta ile temasından sonraki 72 saat içinde

yapılırsa duyarlı kişileri korur.

• İg−İmmünosüprese hastalar ve bir yaşından

küçük bebekler için önerilir.−Hasta ile temastan sonraki 6 gün içinde

yapılmalı (immünokompetanlar için 0,25 mL/kg, immünosüpreseler için 0,5 mL/kg) (maksimum 15 mL).

−Aşı yapılması için İg yapılmasından sonra 5 ay geçmeli.

23

KKK Aşısının Yan Etkileri

• Yan etkiler -alerjik

reaksiyonlar hariç-, hafif bir

kızamık enfeksiyonunun

parçalarıdır.

• Aşılamadan 5-12 gün sonra

ortaya çıkarlar.

• Aşılanmış veya hastalığı

geçirmiş kişide görülmezler.

• Yan etkiler arasında otizm

yoktur.

• Ateş %5-%15 (en sık)

− 7-12 gün sonra

− 39,5 ºC

− 1-2 gün sürer

• Döküntü %5

− 7-10 gün sonra

• Eklem yakınmaları %25

− Kızamıkçık aşısına bağlı, kadınlarda

• Trombositopeni <1/30 000 doz

− İki ay içinde

− Gerçek enfeksiyonda risk daha fazla

• Parotit Nadir

− Kabakulak aşısına bağlı

• Sağırlık Nadir

• Ansefalopati <1/1 000 000

24

KKK Aşısı Kontrendikasyonları• Aşı bileşenlerinden birine karşı veya KKK

aşılamasından sonra gelişmiş şiddetli

reaksiyon

• Gebelik−Aşılandıktan 4 hafta sonrasına kadar gebe

kalınmamalı

• Bağışıklık yetmezliği

• Orta veya ağır şiddetli hastalık

• Yakın zamanda kan ürünü verilmesi

25

KKK Aşısı Kontrendikasyonları• Yumurta alerjisi

− Kızamık ve kabakulak aşıları tavuk embryosu fibroblast kültüründe hazırlanır.

− Bunlara karşı oluşan alerjik reaksiyonlar yumurta antijenlerine karşı değil, jelatine karşıdır.

− Yumurta alerjisi olanlara önceden deri testi yapmadan –prediktif değil- güvenle aşı yapılabilir.

• Asemptomatik veya hafifçe semptomatik “HIV” enfeksiyonu kontrendikasyon değildir.

• Lösemi tedavisinin bitiminden 3 ay sonra aşı yapılabilir.

• Emzirme, bir kontrendikasyon değildir.

26

KKK Aşısı Kontrendikasyonları• PPD ve KKK aşısı

− PPD ile KKK aynı anda yapılabilir.− PPD önce yapılmışsa KKK aşısı, PPD’nin okunduğu gün

yapılabilir.− KKK aşısı önce yapılmışsa PPD >4 hafta ertelenmelidir.

• Steroid tedavisi ve KKK aşısı− Steroid dozajı <2 mg/kg/gün veya <20 mg/kg/gün

prednizon− Süre <14 gün− Fizyolojik dozajda idame tedavisi− Günaşırı tedavi− Topikal, aerosol, intraartiküler, intrabursal,

intratendonal enjeksiyonlar

KKK AŞISI YAPILABİLİR!

27

Aşının Saklanması ve Nakli

• KKK aşısı 2-8 ºC’de saklanmalıdır.

• Aşı dondurulabilir.

• Çözücü buzdolabında veya oda sıcaklığında saklanabilir.

• Karıştırılmasından sonra 8 saat içinde kullanılmalıdır.

• KKKV aşısı <-15 ºC’de saklanmalıdır.

• Karıştırılmasından sonra 30’ içinde kullanılmalıdır.

28

KIZAMIKÇIK

29

Kızamıkçık

• Rubella (Lat.)= Küçük kırmızı, kırmızıcık

• Üçüncü hastalık

• Kızamığın bir çeşidi olarak düşünülüyordu.

• 1814’te ayrı bir hastalık olarak tarif edildi

“Alman kızamığı”

• Avusturyalı göz hekimi Gregg, 1941’de

konjenital rubella sendromunu tanımladı.

30

Rubella Virüsü

• 1962 Parkman ve Weller

• Bir togavirüs (RNA), genus Rubivirus

• Tek antijenik tip

• Kimyasallarla, UV ışıkla, ısıyla ve

düşük pH’da ve amantadinler hızla

tahrip olur.

31

Patojenez

• Solunum yolu salgıları ile bulaşır.

• Nazofarenkste ve bölgesel lenf

düğümlerinde çoğalma

• Virüsün vücuda girişinden 5-7 gün sonra

viremi

• Fötüs, bu viremi sırasında enfekte olur.

• Hem hücre harabiyeti olur hem de mitoz

bölünme durur.

32

Klinik Özellikler

• Edinilmiş rubella−Enkübasyon dönemi: 14 (12-23) gün−Enfeksiyonların yarısı subklinik veya

asemptomatiktir.−Çocuklarda prodrom görülmesi nadirdir.−Büyük çocuklarda ve erişkinlerde 1-5 gün

süren ve düşük ateş, halsizlik, lenfadenopati ve ÜSYE bulguları ile giden bir prodrom

−Virüsün alınmasından 14-17 gün sonra makülopapüler döküntü

33

Klinik Özellikler

• Döküntüler baştan başlar, kızamık döküntüsü gibi yayılır.• Kızamık döküntüsünden daha soluktur ve birleşmez.• Yaklaşık üç gün sürer, kaşıntılıdır, sıcak banyodan ya da

duştan sonra belirginleşir.• Lenfadenopati ikinci haftada başlayıp haftalar sürebilir.• Posterior servikal, suboksipital• Artralji, artrit erişkinlerde çok sık• Konjonktivit, testalji, orşit• Yumuşak damakta Forschheimer lekeleri Diyagnostik

değil

34

Rubella Komplikasyonları• Sık değil, erişkinlerde daha sık

• Artrit/artralji− El parmakları, el bileği, diz− Döküntü ile hemen hemen aynı

zamanda− Bir aya kadar sürebilir.

• Ansefalit− Erişkinlerde, özellikle kadınlarda− Mortalite: 0-%50− Progresif panansefalit Nadir

• Hemorajik komplikasyonlar− Çocuklarda daha sık− Trombositopeniye ve damar

harabiyetine bağlı− Genellikle trombositopenik

purpura şeklinde− MSS, GİS, intrarenal kanamalar− Aylar sürebilir.− Hastaların çoğu, iyileşir.

Artralji/artritErişkin kadınÇocuk

%70Nadir

Trombositopenik

purpura

1/3 000

Ansefalit 1/6 000

Nörit Nadir

Orşit Nadir

35

Konjenital Rubella Sendromu• Fötal enfeksiyon tüm gebelik boyunca olabilir.• İlk trimestrde enfekte olan fötüslerin %85’i hastalıktan

etkilenirler.• Son trimestrde defekt riski normal bir gebeliktekiyle

aynıdır.• Bütün organları etkileyebilir.• Fötüsü öldürebilir veya prematür eyleme yol açabilir.• Fötüste yaptığı hasarın derecesi jestasyon yaşı ile ilişkilidir.• Hemaglütinasyon inhibisyon titreleri düşük, nötralizan

antikor titreleri yüksektir.• Reenfeksiyon mümkündür.• Bazı çocuklarda hücresel bağışıklık azalır.

36

Konjenital Rubella Sendromu• Sağırlık

− Özellikle dördüncü aydan sonra tek bulgu olabilir.

• Göz defektleri− Katarakt− Glokom− Retinopati− Mikroftalmi

• Kalp defektleri− PDA− VSD− Pulmoner stenoz− Aort koarktasyonu

• Nörolojik anomaliler− Mikrosefali− Mental retardasyon− Progresif ansefalopati

• DM− Fötal enfeksiyondan iki-dört yıl

sonra

• Sağırlık• Katarakt• Kalp defektleri• Mikrosefali• Mental

retardasyon• Kemik değişiklikleri• Karaciğer ve dalak

hasarı

37

Laboratuar Tanısı

• Burundan, kandan, boğazdan,

idrardan ve BOS’tan virüs izole

edilebilir.

• Rubella-İgM antikoru pozitifliği

• Rubella-İgG antikorunun anlamlı

artışı

38

Epidemiyoloji

• Rezervuar: İnsan

• Kronik taşıyıcılık yok.

• Geçiş: Damlacık bulaşı

• En sık kışın ve ilkbaharda

• Orta derecede bulaşkan

• Döküntünün çıkmasından 7 gün önce – 5-7 gün sonra

• Konjenital rubella sendromlu bebekler, virüsü bir yıl kadar çevrelerine yayabilirler.

39

Rubella Aşısı• Canlı aşı• İnsan embryosu fibroblast kültürü kökenlidir; yumurta proteini içermez.• Aşı virüsü, emzirme dışında bir yolla bulaşmaz.• Tek rubella içeren aşı yerine KKK aşısı tercih edilmelidir.• Etkililik oranı: %95 (%90-%97)• Bağışıklık süresi: Yaşam boyu• Kızamıkçık ve kabakulak aşıları için ikinci dozun gerekli olup olmadığı

bilinmiyor.• Endikasyonları ve şema (KKK) kızamık aşısı ile aynı; doğurganlık çağındaki

kadınlara özel önem verilmeli.• Bazen aşılananlarda rubella İgG negatif bulunur. Bu kişilere bir doz KKK

aşısı yapır. Seroloji kontrolüne gerek yoktur.• Ne rubella aşısı ne de İg profilakside etkilidir; ama virüsle karşılaştıktan

sonra aşılanmanın bir zararı olmaz!

40

Rubella (KKK) Aşısının Yan Etkileri•En sık Ateş, lenfadenopati, artralji•Yan etkiler sadece duyarlı kişilerde -daha çok kadınlarda- görülür.•Rubella aşısı artropatisi

−Erişkin kadınların %25’inde−Yüzde 10’unda artrit benzeri semptomlar−Aşılamadan 1-3 hafta sonra ortaya çıkar, 1 gün – 3 hafta sürer.

•Ateş %5-%15•Döküntü %5•Eklem bulguları %25•Trombositopeni <1/30 000•Parotit Nadir•Sağırlık Nadir•Ansefalopati 1/1 000 000

41

Kontrendikasyonlar

• Emzirme kontrendikasyon değildir.• Dört hafta içinde gebe kalmaya niyeti olan kadınlar

aşılanmaz.• Aşı virüsünün konjenital rubella ile ilişkili olduğu

saptanmamıştır.• 1971-1989 yıllarında yanlışlıkla aşılanan 321 gebeden

doğan 324 bebekte %1-%2 subklinik rubella saptandı; hiçbirinde konjenital rubella sendromu yoktu.

• Gebelikte rubella aşısı, gebeliği sonlandırmak için bir neden olmamalıdır.

• İdeal olarak tüm hastane personeli, rubellaya bağışık olmalıdır.

42

KIZIL

43

Kızıl

• Eski metinlerde “scarlatina” olarak

geçer.

• A grubu ß-hemolitik streptokokun

(AGBHS) meydana getirdiği

eksotoksin aracılı hastalıklardan

(büllöz impetigo, streptokoksik

toksik şok sendromu gibi) biri

44

Fizyopatoloji

• AGBHS Genellikle tonsillerde ve

farenkste yerleşir; ancak deri ve

yumuşak doku enfeksiyonlarından,

cerrahi yaralardan (cerrahi kızıl) ve

uterus yerleşimli enfeksiyonlardan

(puerperal kızıl) sonra da kızıl gelişebilir.

• Neden: Eritrojenik toksin

45

Sıklık

• “Beta” farenjitlerinin %10’undan

azında

• Bulaşma hastalardan veya

taşıyıcılardan damlacık enfeksiyonu

ile

• Kalabalık ortamlarda sıklık artar.

46

Morbidite - Mortalite

• Genellikle selim bir seyir izler.• Morbidite veya mortalite süpüratif (peritonsiller

apse, sinüzit, bronkopnömoni, menenjit vd.) ve immün aracılı (romatizmal ateş, akut glomerülonefrit) komplikasyonlar nedeniyle meydana gelir.

• Akut bir streptokok enfeksiyonu tedavi edilmezse akut romatizmal ateş gelişme olasılığı epidemilerde %3, endemilerde % 0,3

• Enfeksiyona neden olan AGBHS’nin nefritojenik bir suşuysa glomerülonefrit gelişme olasılığı %10-15

47

Cinsiyet ve Yaş

• Erkek = Kız

• En sık görüldüğü yaşlar: 4-8

• On yaşındaki çocukların %80’i streptokokların pirojenik eksotoksinlerine karşı bağışık

• Kızıl iki yaşından önce nadir Maternal antieksotoksin antikorları nedeniyle

48

Anamnez


• Hastalık ateş, baş ağrısı, boğaz ağrısı, karın ağrısı, kas ağrısı, bulantı, kusma ve bitkinlik ile aniden ortaya çıkar.

• Döküntü, ateşin başlamasından 12-48 saat sonra ortaya çıkar.

• Hasta tedavi edilmezse ateş ikinci günde zirve yapıp 5-7 günde düşer.

• Hasta tedavi edilirse ateş 12-48 saat sonra azalır.

49

Fizik Muayane

• Eksudatif tonsillit

• Yumuşak ve sert damakta peteşiler

• Birinci-ikinci günlerde dilin üstünü beyaz

bir “pas” kaplar, bunun altından

hiperemik papillar çıkar ve dile beyaz

çilek görünümü verir.

• 4-5. günlerde pas kaybolur Kırmızı çilek

dili

50

Fizik Muayene

• Döküntü eritemli yamalar şeklinde kulak altından, göğüsten ve aksilladan başlar

• Yirmi dört saatte gövdeye ve ekstremitelere yayılır.

• Yaygın eritemli taban üzerinde kırmızı maküller (haşlanmış ıstakoz görüntüsü)

• Zamanla döküntü yaygınlaşarak güneş yanığı kaz derisi görünümünü alır.

• Palpasyonda deri, iri taneli zımpara kağıdı gibidir.

51

Fizik Muayene

• Derinin katlantı yaptığı yerlerde lezyonlar daha belirgin• Buralarda frajil kapillerlerin rüptürü ile peşpeşe sıralanmış

peteşilerden oluşan çizgiler meydana gelir Pastia çizgileri• Pastia çizgileri döküntü kaybolduktan sonra 1-2 gün daha kalır.• Sirkumoral pallor• Şiddetli hastalıkta karında ellerde ve ayaklarda küçük veziküller

oluşur Miliyer sudamina• Eksantemin şiddeti bir hafta içinde azalır.• Döküntünün kayboluşundan 7-10 gün sonra başlayıp altı hafta

kadar sürebilen deskuamasyon meydana gelir Kızıl için karakteristik

• Soyulma aksillada, kasıkta ve parmak uçlarında daha belirgin; şiddeti döküntünün şiddetiyle orantılı

52

Laboratuar Tetkikleri

• Boğaz kültürü− Duyarlık: %90− Taşıyıcılık oranı %10-15 olduğundan pozitif boğaz

kültürü, tanıyı kanıtlamaz.

• Hızlı antijen testleri− Duyarlık: %78-100− Özgüllük: %44-100

• ASO bakma endikasyonu yoktur.

• Beyaz küre− 12,000-16,000/mm3

− İkinci haftada eozinofili görülebilir.

53

Tedavi

• Amaçlar−Akut romatizmal ateşi önlemek−Enfeksiyonun yayılmasını önlemek−Süpüratif komplikasyonları önlemek−Hastalığın süresini kısaltmak

• Penisilin−Bulaşıcılık tedavinin başlangıcından 24 saat

sonra biter

• Odinofaji şiddetliyse hastanede tedavi gerekebilir.

54

Komplikasyonlar• Servikal lenfadenit• Otitis medya• Peritonsiler apse• Sinuzit• Bronkopnömoni• Menenjit• Beyin absesi• Intrakraniyal venöz sinüs trombozu• Septisemia• Nadiren myokardit ve toksik şok benzeri sendrom• Akut romatizmal ateş• Poststreptokoksik glomerülonefrit• Haftalar-aylar sonra tırnaklarda enine oluklar (Beau çizgileri) ve saç

dökülmesi (telojen efluvium)

55

“ERYTHEMA INFECTIOSUM”

56

Giriş

• Etken: Parvovirus B19 (PV-B19)

• Prodromsuz, üç dönemli, döküntülü

bir hastalık

57

Fizyopatoloji

• PV-B19’a karşı Th-1+ özgül İgM

yanıtı

• Yakınmalar ve bulgular, kanda

dolaşan virüse değil, deride ve

eklemlerde depolanan immün

komplekslere bağlı

58

Sıklık

• Kışın sonu, ilkbaharın başında daha

sık

• 4-7 yılda bir sıklığı zirveye çıkar.

• Yirmi yaşa kadar insanların %60’ı

PV-B19 ile karşılaşmış olurlar.

59


• Bağışıklık sistemi normal olan

kişilerde komplikasyonlara ya da

hastalık nedeniyle ölüme

rastlanmaz.

60

Cinsiyet

• Erkek = Kadın

• Artropati, kadınlarda daha sıktır.

• Gebelikte komplikasyonlar meydana

gelebilir.

61

Yaş

• Üç-15 yaşlarındaki çocukların hastalığıdır; ama her yaşta görülebilir.

• Erişkinlerde PV-B19 enfeksiyonu, genellikle döküntüsüz akut artropati şeklinde görülür.

• Klasik “erythema infectiosum” şeklinde de ortaya çıkabilir.

62

Anamnez


• Geçiş: Damlacık enfeksiyonu

• Kan ürünleri ve transplasental geçiş de mümkün

• Prodrom farkedilmeyecek kadar hafif geçebilir.

• İmmünokompetan kişiler virüsü ancak kuluçka döneminde yayabilirler.

• Subklinik veya asemptomatik geçebilir.

63

Fizik Muayene

• Eklem ve deri bulguları vardır.

• Birinci evre−Tokatlanmış yanak ile başlar.−Aniden beliren parlak kırmızı, ödemli,

güneş yanığı gibi bir eritem−Burunda, ağız çevresinde ve göz

çevresinde yok.−İki-dört günde solar.

64

Fizik Muayene

• İkinci evre−“Tokatlanmış yanak”tan 1-4 gün sonra daha çok

ekstremitelerde ortaya çıkan maküler-morbiliform döküntüler

−Ekstansor yüzeyleri sever.−Kaşıntı yoktur.

• Üçüncü evre−Birkaç gün sonra bu döküntü de solarak

dantelvari, ağsı (retiküler) bir döküntü meydana gelir. Beşinci hastalık için asıl karakteristik olan döküntü, budur.

−Retiküler döküntü, hastalığın tek bulgusu olabilir.

65

Fizik Muayene

• Erişkinler−Genellikle simetrik eklem ağrılarıyla

başlar.−Artropati, daha çok, kadınlarda görülür;

günler-aylar sürebilir.−En sık el parmakları, el bileği, diz, ayak

bilekleri−RA’nın aksine, artralji gün ilerledikçe artar

ve eklem harabiyeti olmaz.−Sinoviyal sıvıda hücre ya da virüs

bulunmaz.

66

“ROSEOLA INFANTUM”

(“EXANTEM SUBITUM”)

67

Giriş

• Altıncı hastalık

• Üç günlük prodrom

• Kuluçka dönemi 9 (5-15 gün)

• İnsan herpes virüsü tip 6 (HHV-6B) ve olasılıkla HHV-7

• A suşu daha virülan, B suşu daha sık

• Hepatite, ansefalite, hemofagositik sendroma ve erişkinde mononükleoz benzeri sendroma da neden olabilir.

68

Fizyopatoloji

• Damlacık enfeksiyonuyla bulaşır.

• En çok febril ve viremik dönemde

bulaşır.

69

Sıklık

• Bir yaşındaki çocukların %86’sı, dört

yaşındaki çocukların tamamı

seropozitif

• Sıklık ülkeden ülkeye çok değişken

70

Mortalite - Morbidite

• Kendi kendine sekelsiz iyileşen bir

hastalık

• En sık komplikasyon Konvülsiyon

(%6-15) (febril dönemde)

• Ansefalit, fulminan hepatit,

hemofagositik sendrom çok nadir.

71

Cinsiyet

• Erkek = Kız

72

Yaş

• İlk iki yıl içinde en sık

• Zirve 9-21. aylarda

73

Anamnez

• Tipik öykü: Yüksek ateş (40 ºC) Yüksek

ateşin aniden düşmesi ile beliren döküntü

• Döküntü 2 saat – 2 gün sürer

• Makülopapüler veya maküler (eritematöz)

• Gövdede başlar, boyuna ve

ekstremitelere yayılabilir.

74

Anamnez

• Pruritik değil

• Basmakla solar.

• Konvülsiyonlar (%6-15)

• Diyare (%68)

• Prodromda halsizlik, huzursuzluk

• Öksürük (%50)

75

Fizik Muayene

• Genel durum iyi

• Ateş (%98)

• Döküntü (%98)− İki-beş milimetre çapında pembe renkli

maküller veya makülopapüller−Döküntüler birbirinden ayrı, çok nadiren birleşir,

basmakla solar−Tipik yerleşim gövdededir (göğüs, sırt).−Bazı lezyonların çevresinde soluk bir hale

vardır.

76

Fizik Muayene

• Kabarık ön fontanel (%26)

• Nagayama lekeleri (yumuşak damak ve uvulada eritemli papüller) (%65)

• Periorbital (%30) veya palpebral ödem (daha çok, döküntüden önce)

• Servikal, postoriküler, oksipital LAP (%31)

77

Fizik Muayene

• Spelenomegali

• Ansefalopati

• Konjonktival ödem

78

Laboratuar Testleri

• Rutinde gereksiz

• Periferik kandan virüs izolasyonu

• Özgül İgA, İgM ve PZR

• Lökositoz olabilir.

79

SUÇİÇEĞİ

80

Giriş

• Etken: Varisella-zoster virüsü (VZV)

• Genellikle kendi kendine iyileşen, hafif bir hastalık

• Komplikasyon oranı: 1/50

• Çok bulaşıcı; ergenlikten önce hemen hemen bütün çocuklar geçirir.

• Evde geçiş oranı: %80-90

81

Giriş

• Evde geçiş oranı, okuldakinden ya

da yuvadakinden daha yüksek

• Evdeki ikincil vakalar daha şiddetli

• Kışın sonu ve ilkbaharda daha sık

• İkincil subklinik enfeksiyonlar

olabilir; ancak ikincil suçiçeği çok

nadir.

82

Fizyopatoloji

• Aynen ... gibi, birincil ve ikincil

viremi dönemleri var.

• Önce nazofarenkste ve bölgesel lenf

düğümlerinde çoğalma RES’e göç

etme RES’te çoğalma ikincil

viremi ile organlara (karaciğer, MSS)

dağılış

83

Sıklık

• Dünyada yılda 80–90 milyon vaka

84


• İmmünokompetan çocuklarda (1-14 yaş) mortalite: 2/100 000

• Ölm nedenleri: Ansefalit, pnömoni, ikincil bakteri enfeksiyonu, Reye sendromu

• İmmünosüprese hastalarda mortalite yüksek

85

Cinsiyet ve Yaş

• Erkek = Kadın

• En sık 1-6 yaşında

• On dört yaşından büyükler tüm

vakaların %10’unu oluşturuyorlar.

86

Anamnez ve Fizik Muayene

• Damlacık enfeksiyonu ile bulaşır.

• Kuluşka süresi: 10-14 gün, 21 güne uzayabilir.

• 1-2 günlük prodrom

• Döküntü− Kümeler halinde− Kırmızı makül Papül Vezikül Püstül Kabuk− Gül yaprağı üstünde çiy tanesi− Lezyonlar değişik yaşlarda− Orofarenkste ve gözde lezyon olabilir.

• Ateş vardır.

87

Konjenital Varisella Sendromu• Birinci-ikinci trimestrde VZV alan

gebelerin bebeklerinin %1-2’sinde

• İUBG, mikrosefali, kortikal atrofi, ekstremite hipoplazisi, mikroftalmi, katarakt, koryoretinit, deride skarlaşma

• Bebekteki hasar annedeki enfeksiyonun şiddetiyle orantılı değil

88

İnfantil Zoster

• Yirminci gebelik haftasından sonra

enfekte olan annelerin bebeklerinde

• Toraks dermatomlarını tutar.

89

Neonatal Varisella

• Doğumdan 5 gün önce veya 2 gün sonra annede suçiçeği başlamışsa bebek annenin ikincil viremisine maruz kalmış demektir.

• Bu süre içinde annede bebeği koruyacak antikor gelişmesine zaman kalmamıştır.

• Neonatal varisella çok şiddetli olur ve mortalite %30’dur.

• Bu oranı azaltmak için VZV İg ve asiklovir gerekir.

• Bu sürenin dışında VZV İg endikasyonu yok; asiklovir verilebilir

90

Etken

• Her herpes virüsü gibi, bir DNA

virüsü

• Bulaştırıcılık Döküntüden iki gün

önce – tüm lezyonlar kabuklanana

kadar

91

Laboratuar Tetkikleri

• Gereksiz

• İlk üç gün lökopeni olabilir.

• Tzanck testi Çok çekirdekli dev hücreler

• PA akc. gra.’de difüz, bilateral, nodüler enfiltrasyon primer varisella pnömonisi

• Varisella ansefalitinde BOS’ta glükoz normal, protein hafif yüksek hücreler LP’nin yapıldığı zamana göre PNL veya mononükleer

92

Tedavi

• İkincil AGßHS enfeksiyonları, hızla

nekrotizan fasiite ve TŞS’ye

ilerleyebilir.

• Kaşıntı için oral antipruritik

93

Korunma

• Oka suşu içeren aşı• %71-100 koruma sağlar.• 1-12 yaş Tek doz• 13 yaş < Çift doz (en az 4 hafta ara ile)• Remisyondaki lösemili hastalara yapılabilir.• Varisella ile karşılaşmadan sonraki 72 saat içinde yapılan

aşı koruyucu.• İg yüksek riskli kişilere (96 saate kadar). Üç hafta korur. Üç

hafta öncesine kadar İVİG alınmışsa gerek yok.− Gebeler ve tüm bağışıklık yetmezliği olanlara yapılır.

94

Komplikasyonlar

• İkincil bakteriyel enfeksiyonlar

• MSS enfeksiyonları 1,77/100 000−Ansefalit Mortalite oranı: %5-20

• Reye sendromu

• Aseptik menenjit, Guillain-Barré semdromu, poliradikülit

• Pnömoni Daha çok, büyük çocuklarda ve erişkinlerde

95

Komplikasyonlar

• Herpes zoster Aşı, zoster olasılığını da

azaltır.

• Otitis medya (%5)

• Trombositopeni

• Hepatit

• Glomerülonefrit

• Hemorajik varisella

96

Mutlu bayramlar...

Zevkli çalış[email protected]

Documents

Döküntülü hastalıklar(fazlası için )