50
Động vật chuyển gen Động vật chuyển gen ứng dụng và thành tựu ứng dụng và thành tựu Nhóm 1: Nhóm 1: Trần Thị An Trần Thị An Hoàng Đức Anh Hoàng Đức Anh Giáp Thị Ngọc Ánh Giáp Thị Ngọc Ánh Bùi Ngọc Ánh Bùi Ngọc Ánh Lê Thị Kiều Chang Lê Thị Kiều Chang Đỗ Thị Chiến Đỗ Thị Chiến Trần Thị Kim Dung Trần Thị Kim Dung

Dong Vat Chuyen Gen

Embed Size (px)

Citation preview

Page 1: Dong Vat Chuyen Gen

Động vật chuyển genĐộng vật chuyển genứng dụng và thành tựuứng dụng và thành tựu

Nhóm 1:Nhóm 1:Trần Thị AnTrần Thị An

Hoàng Đức AnhHoàng Đức AnhGiáp Thị Ngọc ÁnhGiáp Thị Ngọc Ánh

Bùi Ngọc ÁnhBùi Ngọc ÁnhLê Thị Kiều ChangLê Thị Kiều Chang

Đỗ Thị ChiếnĐỗ Thị ChiếnTrần Thị Kim DungTrần Thị Kim Dung

Page 2: Dong Vat Chuyen Gen

Một số hình ảnh về động vật Một số hình ảnh về động vật chuyển genchuyển gen

Page 3: Dong Vat Chuyen Gen
Page 4: Dong Vat Chuyen Gen
Page 5: Dong Vat Chuyen Gen

I. Khái niệm động vật chuyển genI. Khái niệm động vật chuyển gen

Ðộng vật chuyển gen là động vật có gen Ðộng vật chuyển gen là động vật có gen ngoại lai (gen chuyển) xen vào trong DNA ngoại lai (gen chuyển) xen vào trong DNA genome của nó. Gen ngoại lai này phải genome của nó. Gen ngoại lai này phải được truyền lại cho tất cả mọi tế bào, kể được truyền lại cho tất cả mọi tế bào, kể cả các tế bào mầm. Việc chuyển gen cả các tế bào mầm. Việc chuyển gen ngoại lai vào động vật chỉ thành công khi ngoại lai vào động vật chỉ thành công khi các gen này di truyền lại cho thế hệ sau.các gen này di truyền lại cho thế hệ sau.

Page 6: Dong Vat Chuyen Gen

II. Công nghệ tạo động vật chuyển II. Công nghệ tạo động vật chuyển gen.gen.

1. Các PP chuyển gen vào tế bào động vật.1. Các PP chuyển gen vào tế bào động vật.

1.1. PP hấp thụ ngẫu nhiên ADN là sự hấp thụ 1.1. PP hấp thụ ngẫu nhiên ADN là sự hấp thụ ngẫu nhiên hỗn hợp cADN vào tế bào động vật ngẫu nhiên hỗn hợp cADN vào tế bào động vật theo cơ chế hấp thu của hiện tượng thực bàotheo cơ chế hấp thu của hiện tượng thực bào

1.2. PP thấm điện: dùng xung điện thế cao để 1.2. PP thấm điện: dùng xung điện thế cao để giúp ADN ngoại lai xâm nhập vào bên trong tế giúp ADN ngoại lai xâm nhập vào bên trong tế bào và ghép vào NST của tế bào.bào và ghép vào NST của tế bào.

1.3. PP sử dụng vector là virus : như retrovirus 1.3. PP sử dụng vector là virus : như retrovirus (virus có nhân là ARN) có khă năng ghép vào (virus có nhân là ARN) có khă năng ghép vào NST của tế bào động vật chủ. Có thể sử dụng NST của tế bào động vật chủ. Có thể sử dụng virus này làm vector chuyển gen vào tế bào virus này làm vector chuyển gen vào tế bào động vậtđộng vật

Page 7: Dong Vat Chuyen Gen

1.4. PP vi tiêm: tiêm trực tiếp ADN 1.4. PP vi tiêm: tiêm trực tiếp ADN ngoại lai vào nhân tế bào động vật ngoại lai vào nhân tế bào động vật nhờ dụng cụ vi tiêm. PP này thường nhờ dụng cụ vi tiêm. PP này thường dùng để đưa ADN vào hợp tử hoặc các dùng để đưa ADN vào hợp tử hoặc các tế bào phôi sớm.tế bào phôi sớm.

2. Quy trình tạo động vật chuyển gen2. Quy trình tạo động vật chuyển gen

Công nghệ tạo động vật chuyển gen là Công nghệ tạo động vật chuyển gen là một quá trình phức tạo bao gồm các một quá trình phức tạo bao gồm các bước chính sau: bước chính sau:

Page 8: Dong Vat Chuyen Gen

Hình 4.1: Sơ đồ tạo động vật chuyển gen

Page 9: Dong Vat Chuyen Gen

2. 1. Tách chiết, phân lập gen mong muốn và tạo tổ hợp gen biểu hiện trong tế bào động vật2.2. Tạo cơ sở vật liệu biến nạp gen2.2. Tạo cơ sở vật liệu biến nạp gen2.3 Chuyển gen vào động vật2.3 Chuyển gen vào động vật2.4 Nuôi cấy phôi trong ống nghiệm 2.4 Nuôi cấy phôi trong ống nghiệm

( đối với động vật bậc cao)( đối với động vật bậc cao)2.5 Kiểm tra động vật được sinh ra 2.5 Kiểm tra động vật được sinh ra

từ phôi chuyển gen.từ phôi chuyển gen.2.6 Tạo nguồn ĐV chuyển gen một 2.6 Tạo nguồn ĐV chuyển gen một

cách liên tụccách liên tục

Page 10: Dong Vat Chuyen Gen

III. Một số thành tựu trong lĩnh vực tạo III. Một số thành tựu trong lĩnh vực tạo động vật chuyển gen:động vật chuyển gen:

Bằng kỹ thuật vi tiêm DNA vào tiền nhân người Bằng kỹ thuật vi tiêm DNA vào tiền nhân người ta đã tạo ra nhiều động vật chuyển gen như ta đã tạo ra nhiều động vật chuyển gen như chuột, thỏ, lợn, cừu, bò, gà, cá... chuột, thỏ, lợn, cừu, bò, gà, cá...

Các gen dùng để chuyển vào Các gen dùng để chuyển vào độngvật:độngvật:

Người ta đã chuyển khá nhiều gen lạ có Người ta đã chuyển khá nhiều gen lạ có nguồn gốc từ người, động vật, thực vật và vi nguồn gốc từ người, động vật, thực vật và vi sinh vật vào các loại động vật như chuột, sinh vật vào các loại động vật như chuột, thỏ, cá và các loại vật nuôi như bò, cừ, dê, thỏ, cá và các loại vật nuôi như bò, cừ, dê, lợn , gà, chim thậm chí cả vào muỗi.lợn , gà, chim thậm chí cả vào muỗi.

Page 11: Dong Vat Chuyen Gen

Động Động Vật Vật nhậnnhận

Gen và chức năngGen và chức năng

Cá Cá

--Gen sinh trưởng và yếu tố sinh trưởng (fGH, Gen sinh trưởng và yếu tố sinh trưởng (fGH, hGH, bGH) hGH, bGH) -crystallin (gà), -crystallin (gà), -gallactosidase, -gallactosidase, kháng hygromycine, protein chống đông lạnh, kháng hygromycine, protein chống đông lạnh, ÀP, ÀP, -globin-globin..

LợnLợn --Các loại gen hóc môn sinh trưởng và yếu tố Các loại gen hóc môn sinh trưởng và yếu tố sinh trưởng (mMT, hGH, mMT-bGH, PRL-bGH sinh trưởng (mMT, hGH, mMT-bGH, PRL-bGH ))

ChuộtChuột hGH, rGH, hGRF, gen mã hoá luciferasehGH, rGH, hGRF, gen mã hoá luciferase

CừuCừu smt-sGH5, sMT-sGH9.smt-sGH5, sMT-sGH9.

1-antitripsin (trong điều trị viêm phổi), tạo 1-antitripsin (trong điều trị viêm phổi), tạo albumin, yếu tố trong quá trình đông máu. albumin, yếu tố trong quá trình đông máu.

Bò Bò b_ GHb_ GH

Page 12: Dong Vat Chuyen Gen

2. 1. Chuột chuyển gen2. 1. Chuột chuyển gen

• Vào năm 1982, Palmiter Vào năm 1982, Palmiter và Brinster đã thành và Brinster đã thành công trong việc tạo ra công trong việc tạo ra động vật chuyển gen động vật chuyển gen đầu tiên trên thế giới, đầu tiên trên thế giới, bằng cách bằng cách chuyển gen chuyển gen của loài chuột này sang của loài chuột này sang phôi loài chuột khácphôi loài chuột khác. . Gen chuyển đã biểu Gen chuyển đã biểu hiện ở chuột nhắt và hiện ở chuột nhắt và các thế hệ con cháu sau các thế hệ con cháu sau khi lấy gen của chuột khi lấy gen của chuột cống.cống. Hình 4.6:

Chuột chuyển gen horrmone sinh trưởng (bên phải)

và chuột đối chứng (bên trái)

Page 13: Dong Vat Chuyen Gen
Page 14: Dong Vat Chuyen Gen

ChuộtChuột chuyển gen đã cung cấp những công cụ chuyển gen đã cung cấp những công cụ để khám phá nhiều câu hỏi sinh học.Nó thể hiện để khám phá nhiều câu hỏi sinh học.Nó thể hiện tất cả những triệu trứng của con người mà chuột tất cả những triệu trứng của con người mà chuột bình thường không làm được.bình thường không làm được.

Tất cả những vấn đề liên quan đến con người đều Tất cả những vấn đề liên quan đến con người đều được nghiên cứu ở chuột trước. được nghiên cứu ở chuột trước.

Phôi thai chuột khi Phôi thai chuột khi chuyển genchuyển gen

Page 15: Dong Vat Chuyen Gen

2. 2. Thỏ chuyển gen2. 2. Thỏ chuyển gen

• Việc tạo ra thỏ Việc tạo ra thỏ chuyển gen thành chuyển gen thành công đã được công công đã được công bố vào năm 1985. bố vào năm 1985.

• Vào năm 2001, đã Vào năm 2001, đã tạo một con thỏ tạo một con thỏ chuyển gen có khả chuyển gen có khả năng phát ra ánh năng phát ra ánh sáng màu lục ở sáng màu lục ở trong tốitrong tối

Hình 4.7: Elba, thỏ chuyển gen protein huỳnh quang màu xanh lá cây

Page 16: Dong Vat Chuyen Gen

_ Còn có loài thỏ chuyển gen người _ Còn có loài thỏ chuyển gen người lấy sữa thì đã được vắt sữa trên lấy sữa thì đã được vắt sữa trên quy mô công nghiệp tại công ty quy mô công nghiệp tại công ty sinh học Phamging có cơ sở ở Hà sinh học Phamging có cơ sở ở Hà LanLan_ Sữa thỏ chứa protein người được _ Sữa thỏ chứa protein người được dùng để bào chế thành một loại dùng để bào chế thành một loại thuốc mới điều trị bệnh thuốc mới điều trị bệnh angioedema do di truyền, một angioedema do di truyền, một bệnh rối loạn máu hiếm gặp có thể bệnh rối loạn máu hiếm gặp có thể dẫn việc sưng phồng các mô của dẫn việc sưng phồng các mô của cơ thể. cơ thể.

Page 17: Dong Vat Chuyen Gen

2. 3. Lợn chuyển gen2. 3. Lợn chuyển gen

Hình 4.8: Lợn chuyển gen siêu nạc

Page 18: Dong Vat Chuyen Gen

Lợn chuyển gen được ứng dụng rất Lợn chuyển gen được ứng dụng rất nhiều trong các lĩnh vực khác nhau nhiều trong các lĩnh vực khác nhau đặc biệt là trong việc tăng tỉ nạc/mỡ, đặc biệt là trong việc tăng tỉ nạc/mỡ, tăng khối lượng để đem lại hiệu quả tăng khối lượng để đem lại hiệu quả kinh tế. Trong y học, sử dụng một số kinh tế. Trong y học, sử dụng một số nội tạng để thay thế cho người.nội tạng để thay thế cho người.

Page 19: Dong Vat Chuyen Gen

2.4 Cừu, dê chuyển gen2.4 Cừu, dê chuyển gen

Page 20: Dong Vat Chuyen Gen

Tạo ra cừu chuyển gen mà trong sữa của chúng có chứa protein Lactoferrin có tác dụng như một chất kháng sinh.

Tạo ra dê chuyển gen mà trong máu của chúng có chứa yếu tố

antitrombine, một glucoprotein có chức năng điều hòa sự đông máu.

Protein trị liệu từ động vật chuyển gen là những protein có cấu hình

đúng, đảm bảo hoạt tính cần thiết và an toàn hơn.

Page 21: Dong Vat Chuyen Gen

2.5. Khỉ chuyển gen2.5. Khỉ chuyển gen

Bằng PP vi tiêm đã tạo được khỉ Bằng PP vi tiêm đã tạo được khỉ chuyển gen phát ra ánh sáng chuyển gen phát ra ánh sáng xanhxanh

Hình 4.10: ANDi - chú khỉ rhesus chuyển gen được chào đời

vào ngày 2 tháng 10 năm 2000

Page 22: Dong Vat Chuyen Gen

2. 6. Gà chuyển gen2. 6. Gà chuyển gen

• Gà chuyển gen được Gà chuyển gen được phát triển nhằm các phát triển nhằm các mục đích: phát triển, cải mục đích: phát triển, cải tiến các phương pháp, tiến các phương pháp, kỹ thuật thí nghiệm; kỹ thuật thí nghiệm; sản xuất dược phẩm và sản xuất dược phẩm và protein trong trứng để protein trong trứng để sử dụng trong y học sử dụng trong y học người và vật nuôi; nhận người và vật nuôi; nhận biết và khai thác các biết và khai thác các tính trạng sinh học có tính trạng sinh học có lợi cho sản xuất thịt gia lợi cho sản xuất thịt gia cầm; nghiên cứu sự cầm; nghiên cứu sự phát triển phôi.phát triển phôi.

Hình 4.9: Gà chuyển gen để nghiên cứu quá trình phát triển phôi

Page 23: Dong Vat Chuyen Gen

2.7. Cá chuyển gen

Có rất nhiều PP chuyển gen vào cá,PP có

hiệu quả nhất là vi tiêm trực tiếp DNA vào phôi.

Chuyển gen vào phôi và cá bột thành công bằng phương pháp xung điện, chuyển gen ngoại lai vào cá bằng phương pháp biến nạp bằng xung điện,gen luciferase đom đóm và lacZ của E. coli và chuyển vào trứng thụ tinh đã loại bỏ màng chorion của cá trê Châu Phi và cá mú vằn bằng phương pháp xung điện.

Page 24: Dong Vat Chuyen Gen

Cá chép (Cá chép (Common carpCommon carp) chuyển gen hormone sinh ) chuyển gen hormone sinh trưởngtrưởng

Page 25: Dong Vat Chuyen Gen

Cá trê Châu Phi (Cá trê Châu Phi (Channel catfishChannel catfish) chuyển gen ) chuyển gen

hormone sinh trưởnghormone sinh trưởng

Page 26: Dong Vat Chuyen Gen

Cá hồi chuyển gen hormone sinh trưởng (phải) Cá hồi chuyển gen hormone sinh trưởng (phải) và cá hồi đối chứng (trái)và cá hồi đối chứng (trái)

Page 27: Dong Vat Chuyen Gen

***Kết luận: ***Kết luận:

_ Mục tiêu chính là tăng khả _ Mục tiêu chính là tăng khả năng sinh sản, hiệu quả chăn năng sinh sản, hiệu quả chăn nuôi, tăng năng suất sản phẩm nuôi, tăng năng suất sản phẩm và tăng khả năng chống bệnh và tăng khả năng chống bệnh

_ Những ứng dụng của động vật _ Những ứng dụng của động vật chuyển gen nhờ vi tiêm như sau: chuyển gen nhờ vi tiêm như sau:

Page 28: Dong Vat Chuyen Gen

• Tăng cường khả năng sinh Tăng cường khả năng sinh trưởng và thay đổi đặc tính cơ trưởng và thay đổi đặc tính cơ thể:thể:

_ Khả năng sinh trưởng và chất lượng sản _ Khả năng sinh trưởng và chất lượng sản phẩm động vật cao do sự kiểm soát bởi phẩm động vật cao do sự kiểm soát bởi các gen tăng cường sinh trưởng. các gen tăng cường sinh trưởng.

_ Chuyển gen hoocmon sinh trưởng của _ Chuyển gen hoocmon sinh trưởng của chuột hoặc người vào động vật đã tăng chuột hoặc người vào động vật đã tăng tỉ lệ và kích thước cơ thể lên hai lần. tỉ lệ và kích thước cơ thể lên hai lần.

_ Ở lợn được chuyển gen 9 tháng tuổi _ Ở lợn được chuyển gen 9 tháng tuổi nặng hơn 28% và có mức hoocmon sinh nặng hơn 28% và có mức hoocmon sinh trưởng gấp 50 lần.trưởng gấp 50 lần.

Page 29: Dong Vat Chuyen Gen

_Ở chuột nhắt sau khi nhận gen (hGH, _Ở chuột nhắt sau khi nhận gen (hGH, rGH)của chuột cống thì có kích thước rGH)của chuột cống thì có kích thước và khối lượng tăng gấp 10 lần.và khối lượng tăng gấp 10 lần.

_Ở cá, chuyển gen GH hay gen mã _Ở cá, chuyển gen GH hay gen mã hóa protein đông lạnh từ cá hương vào hóa protein đông lạnh từ cá hương vào cá chép thì có độ tăng trưởng nhanh cá chép thì có độ tăng trưởng nhanh 22% so với cá đối chứng.22% so với cá đối chứng.

Page 30: Dong Vat Chuyen Gen

•Tăng sản lượng và chất lượng sữa, Tăng sản lượng và chất lượng sữa, thịt:thịt:

Machlin(1979) thấy rằng tăng hoocmon sinh Machlin(1979) thấy rằng tăng hoocmon sinh trưởng HGH có nguồn gốc ngoại sinh làm tăng trưởng HGH có nguồn gốc ngoại sinh làm tăng 18% sản lượng sữa. 18% sản lượng sữa.

Nếu bò được chuyển gen hoocmon sinh trưởng Nếu bò được chuyển gen hoocmon sinh trưởng không gây tác dụng xấu như tiêm nhiều không gây tác dụng xấu như tiêm nhiều hoocmon sinh trưởng.hoocmon sinh trưởng.

Viện nghiên cứu Nông nghiệp quốc gia Pháp đã Viện nghiên cứu Nông nghiệp quốc gia Pháp đã tạo ra giống bò tiết sữa chua do chuyển gen tạo ra giống bò tiết sữa chua do chuyển gen sản sinh các sản phẩm lên men sữa chua vào sản sinh các sản phẩm lên men sữa chua vào bộ máy di truyền của bò sữa ( đấy là bò BUBU)bộ máy di truyền của bò sữa ( đấy là bò BUBU)

Page 31: Dong Vat Chuyen Gen

•Tạo các biệt dược, mô và phủ Tạo các biệt dược, mô và phủ tạng thay thế cho người.tạng thay thế cho người.

_ Đã tạo ra con cừu chuyển gen mà trong _ Đã tạo ra con cừu chuyển gen mà trong sữa có chứa protein lactofein có tác sữa có chứa protein lactofein có tác dụng như chất kháng sinh. dụng như chất kháng sinh.

_ Dê chuyển gen mà trong máu của _ Dê chuyển gen mà trong máu của chứng chứa chất antitrombine có chức chứng chứa chất antitrombine có chức năng điều hoà sự đông máu.năng điều hoà sự đông máu.

_ Ngày nay phủ tạng lợn dễ tìm và có kích _ Ngày nay phủ tạng lợn dễ tìm và có kích thước tương tự như của người nên được thước tương tự như của người nên được sử dụng nhiều để ghép nội tạng.sử dụng nhiều để ghép nội tạng.

Page 32: Dong Vat Chuyen Gen

ĐV ĐV chuyển chuyển gengen

Dược Dược phẩm/ phẩm/ proteinprotein

Sử dụngSử dụng

Máu và hệ tuần hoànMáu và hệ tuần hoàn

LợnLợn HemoglobiHemoglobin ở ngườin ở người

Tạo ra 3 lợn chuyển gen từ phôi 1ngay tuổi.Gen được Tạo ra 3 lợn chuyển gen từ phôi 1ngay tuổi.Gen được chuyển tạo ra hemoglobin của người có KN vận chuyển tạo ra hemoglobin của người có KN vận chuyển oxi bình thường.chuyển oxi bình thường.

Cừu,lợCừu,lợn, bòn, bò

Chống Chống đông máu đông máu VIII,IXVIII,IX

Điều trị bệnh ưa chảy máu và giảm nguy cơ PƯ Điều trị bệnh ưa chảy máu và giảm nguy cơ PƯ truyền máutruyền máu

Cừu, Cừu, bòbò

FibrinogeFibrinogen n

Điều trị vết thươngĐiều trị vết thương

Bò Bò Albumin Albumin huyết huyết thanh thanh ngườingười

Duy trì thể tích máu và chống sốc khi mất máuDuy trì thể tích máu và chống sốc khi mất máu..

Dê Dê Chống Chống đông máu đông máu nhóm IIInhóm III

Xuất hiện thường xuyên trong cơ thể, có vai trò Xuất hiện thường xuyên trong cơ thể, có vai trò chống đông máu.cty CNSH massachusess đã tạo ra chống đông máu.cty CNSH massachusess đã tạo ra dê chuyển gen này, hàng năm tạo ra 500-800l/condê chuyển gen này, hàng năm tạo ra 500-800l/con..

Page 33: Dong Vat Chuyen Gen

CừuCừu Alpha-1-Alpha-1-antitripsinantitripsin

Thiếu hụt dẫn tới hội chứng “Emphysema”. Thiếu hụt dẫn tới hội chứng “Emphysema”. Protein này giúp tăng quá trình vận chuyển Protein này giúp tăng quá trình vận chuyển qua màng của dưỡng khí và chất thải. Các qua màng của dưỡng khí và chất thải. Các nhà KH ở Scottlen đã tạo ra cừu biến đổi gen nhà KH ở Scottlen đã tạo ra cừu biến đổi gen sản xuất >35g alpha-1-antitripsin trong 1 lít sản xuất >35g alpha-1-antitripsin trong 1 lít sữa=1/5 nhu cầu điều trị cho 1 bệnh sữa=1/5 nhu cầu điều trị cho 1 bệnh

nhân/nămnhân/năm Cừu,dCừu,dê,lợnê,lợn

Yếu tố hoạt Yếu tố hoạt hoá hoá plasminogen plasminogen của mô bàocủa mô bào

Enzyme chống đông vón sử dụng điều trị Enzyme chống đông vón sử dụng điều trị một số bệnh tim mạch, ngẽn mạchmột số bệnh tim mạch, ngẽn mạch

Điều trị và phòng chống lây nhiễm.Điều trị và phòng chống lây nhiễm.

Dê Dê Pro 542Pro 542 Điều trị HIVĐiều trị HIV

Dê, Dê, cừucừu

Yếu tố vận Yếu tố vận chuyển chuyển xuyên xuyên màngmàng

Bò Bò Alpha-Alpha-lactabuminlactabumin

Chống nhiễm trùngChống nhiễm trùng

Bò Bò colagenI và IIcolagenI và II Sửa chữa mô bào, điều trị thấp khớpSửa chữa mô bào, điều trị thấp khớp

Page 34: Dong Vat Chuyen Gen

Kháng thểKháng thể

Gà Gà Kháng thể, Kháng thể, dinh dưỡng dinh dưỡng ,protein ,protein máumáu

Trứng với hàm lượng dinh Trứng với hàm lượng dinh dưỡng phù hợp với nhu cầu dưỡng phù hợp với nhu cầu con người con người

ChuộtChuột Kháng thể Kháng thể ngườingười

Kháng thể động vật có phản Kháng thể động vật có phản ứng quá mẫn nhưng kháng ứng quá mẫn nhưng kháng thể người được tổng hợp từ thể người được tổng hợp từ chuột thì không.chuột thì không.

Gà, bò, Gà, bò, dêdê

Kháng thể Kháng thể đơn dòngđơn dòng

Các loại vaccine được tạo ra Các loại vaccine được tạo ra như vaccine viêm gan B.như vaccine viêm gan B.

Page 35: Dong Vat Chuyen Gen

Các loại khácCác loại khác

Dê Dê Protein Protein chống sốt chống sốt rétrét

Sữa dê có chứa 1 loại protein giống với Sữa dê có chứa 1 loại protein giống với protein của ký sinh trùng số rét, vì vậy protein của ký sinh trùng số rét, vì vậy sữa này có thể được dùng như một loại sữa này có thể được dùng như một loại

vaccine chống bệnh sốt rét.vaccine chống bệnh sốt rét.

ThỏThỏ Alpha-Alpha-glucosidasglucosidasee

Chống bệnh Pompe’s, bệnh rối loạn tế Chống bệnh Pompe’s, bệnh rối loạn tế bào gan-> không có khả năng chuyển bào gan-> không có khả năng chuyển

hoá glycogen –> đái đường.hoá glycogen –> đái đường.

Bò Bò LactoferiLactoferinn

Dê Dê Acide Acide glutamic glutamic decarboxydecarboxylaselase

Điều trị tiểu đường nhóm 1Điều trị tiểu đường nhóm 1

ChuộtChuột Hoocmon Hoocmon sinh sinh trưởng ở trưởng ở ngườingười

Page 36: Dong Vat Chuyen Gen

Ngoài ra còn một số khi chuyển Ngoài ra còn một số khi chuyển gen vào động vật lấy sữa có thể gen vào động vật lấy sữa có thể thu được sữa có thành phần thay thu được sữa có thành phần thay đổi hay mang protein kháng đổi hay mang protein kháng khuẩn: khuẩn: Ở Mỹ chuyển gen cho dê Alpine để Ở Mỹ chuyển gen cho dê Alpine để sản xuất sữa chứa protein đặc hiệu sản xuất sữa chứa protein đặc hiệu điều trị ung thư: BR96.điều trị ung thư: BR96.dược liệu protein liên quan đến dược liệu protein liên quan đến máu được quan tâm nhiều và quan máu được quan tâm nhiều và quan trọngtrọng

Page 37: Dong Vat Chuyen Gen

• Giá trị thương mạiViệc tạo một con vật chuyển gen trong Việc tạo một con vật chuyển gen trong

giai đoạn hiện tại còn đắt (100.000-giai đoạn hiện tại còn đắt (100.000-200.000 USD năm 1999) và hy vọng 200.000 USD năm 1999) và hy vọng vài năm sau chỉ có 5000 USDvài năm sau chỉ có 5000 USD

Hiệu quả của động vật chuyển gen đem Hiệu quả của động vật chuyển gen đem lại khá cao, công ty Winscosin dự tính lại khá cao, công ty Winscosin dự tính một con bò chuyển gen trong vòng đời một con bò chuyển gen trong vòng đời của nó có thể tạo ra 200-300 triệu của nó có thể tạo ra 200-300 triệu USD trị giá dược phẩmUSD trị giá dược phẩm

Page 38: Dong Vat Chuyen Gen

Thống kê giá một số SP thuốc của cty Thống kê giá một số SP thuốc của cty Animal pharmingAnimal pharmingThuốc Thuốc ĐộngvậĐộngvậ

ttGiá/con/Giá/con/nămnăm

AAT(a-1antitrypsin,thiếu hụt di AAT(a-1antitrypsin,thiếu hụt di truyền dẫn tới hội chứng truyền dẫn tới hội chứng emphysema)emphysema)

CừuCừu 15.000 USD15.000 USD

TPA(điều trị đông máu)TPA(điều trị đông máu) DêDê 75.000 USD75.000 USD

Yếu tố VIII(đông máu,chống chảy Yếu tố VIII(đông máu,chống chảy máu XI)máu XI)

Cừu Cừu 37.000 USD37.000 USD

Hemoglobin(máu thay thế)Hemoglobin(máu thay thế) LợnLợn 3.000 USD3.000 USD

Lactoferin(chất thay thế bỏ sung Lactoferin(chất thay thế bỏ sung cho trẻ nhỏ)cho trẻ nhỏ)

BòBò 20.000 USD20.000 USD

CFTR(điều trị nang xơ)CFTR(điều trị nang xơ) Cừu,dê, Cừu,dê, chuộtchuột

75.000 USD75.000 USD

Human protein C,chống đông Human protein C,chống đông máu,điều trị đông máumáu,điều trị đông máu

LợnLợn 1.000.000 1.000.000 USDUSD

Page 39: Dong Vat Chuyen Gen

•Sản xuất nội tạng thay Sản xuất nội tạng thay thế:thế:

Khoa học tiến bộ đã sử dụng nội Khoa học tiến bộ đã sử dụng nội tạng đặc biệt của lợn để thay thế tạng đặc biệt của lợn để thay thế cho người.cho người.

Trường ĐH Cambridge đã tạo ra Trường ĐH Cambridge đã tạo ra lợn chuyển gen có tim được bao lợn chuyển gen có tim được bao bọc protein người có thể ghép bọc protein người có thể ghép cho người mà không gây PƯ đào cho người mà không gây PƯ đào thải.thải.

Page 40: Dong Vat Chuyen Gen

•Tạo côn trùng kháng các tác Tạo côn trùng kháng các tác nhân gây bệnh cho ngườinhân gây bệnh cho người..

Chuyển gen vào muỗi để chống lại Chuyển gen vào muỗi để chống lại bệnh sốt rét với 2 hướng:bệnh sốt rét với 2 hướng:

1.1. Tạo muỗi có khả năng đề kháng với Tạo muỗi có khả năng đề kháng với ký sinh trùng sốt rét.ký sinh trùng sốt rét.

2.2. Tạo muỗi mẫn cảm với với ký sinh Tạo muỗi mẫn cảm với với ký sinh trùng sốt rét.trùng sốt rét.

Page 41: Dong Vat Chuyen Gen

•Tạo các sản phẩm kinh tế khác:

Chuyển gen làm tăng tốc độ mọc lông, làm Chuyển gen làm tăng tốc độ mọc lông, làm tăng tổng hợp collagen và làm tăng độ tăng tổng hợp collagen và làm tăng độ bền của da.bền của da.

Tạo ra được giống cừu chuyển gen mà có Tạo ra được giống cừu chuyển gen mà có thể tự thay bộ lông khi ăn một loại thức thể tự thay bộ lông khi ăn một loại thức ăn đặc biệt mà không cần cắt xén.ăn đặc biệt mà không cần cắt xén.

Một giống cừu chuyển gen khác có thời Một giống cừu chuyển gen khác có thời gian cho lông chỉ bằng 1/3 so với cừu gian cho lông chỉ bằng 1/3 so với cừu không được chuyển gen.không được chuyển gen.

Page 42: Dong Vat Chuyen Gen

•Khả năng ứng dụng tại Việt Khả năng ứng dụng tại Việt NamNam

Thực vật chuyển có khả năng kháng bệnh, Thực vật chuyển có khả năng kháng bệnh, chịu hạn, chịu lạnh, kháng chất diệt cỏ, chịu hạn, chịu lạnh, kháng chất diệt cỏ, bất thụ đực, gạo có tiền chất caroten, cà bất thụ đực, gạo có tiền chất caroten, cà chua chín chậm….đã được đưa vào ứng chua chín chậm….đã được đưa vào ứng dụng rộng rãi.dụng rộng rãi.

Triển vọng của động vật chuyển gen cũng Triển vọng của động vật chuyển gen cũng không có giới hạn.không có giới hạn.

Page 43: Dong Vat Chuyen Gen

Ở Việt nam, công nghệ gen được phát triển Ở Việt nam, công nghệ gen được phát triển khá mạnh mẽ.khá mạnh mẽ.

NC chuyển gen thực vật và động vật đã NC chuyển gen thực vật và động vật đã được tiến hành ở nhiều cơ sở nghiên cứu được tiến hành ở nhiều cơ sở nghiên cứu như Viện Di truyền nông nghiệp, Viện Công như Viện Di truyền nông nghiệp, Viện Công nghệ sinh học,Trung tâm công nghệ sinh nghệ sinh học,Trung tâm công nghệ sinh học -Đại học quốc gia Hà nội…học -Đại học quốc gia Hà nội…Ở động vật, nghiên cứu chuyển gen mới Ở động vật, nghiên cứu chuyển gen mới được bắt đầu. được bắt đầu.

Chuyển gen trên cá có nhiều thuận lợi hơn Chuyển gen trên cá có nhiều thuận lợi hơn rất nhiều so với chuyển gen vào động vật.rất nhiều so với chuyển gen vào động vật.

Page 44: Dong Vat Chuyen Gen

Động vật chuyển gen đã và đang trở Động vật chuyển gen đã và đang trở thành một xu hướng nghiên cứu và thành một xu hướng nghiên cứu và phát triển thay vì chỉ cung cấp thực phát triển thay vì chỉ cung cấp thực phẩm đơn thuần, phục vụ nhu cầu phẩm đơn thuần, phục vụ nhu cầu ngày càng cao của con người.ngày càng cao của con người.

Page 45: Dong Vat Chuyen Gen

IV. An toàn sinh học sau chuyển gen

Mặc dầu những thành tựu của kỹ thuật Mặc dầu những thành tựu của kỹ thuật chuyển gen rất to lớn và dễ nhận thấy chuyển gen rất to lớn và dễ nhận thấy nhưng những nguy hại từ nó cũng không nhưng những nguy hại từ nó cũng không nhỏ, thật khó nắm bắt và đề phòng.nhỏ, thật khó nắm bắt và đề phòng.

Nhìn lại dưới góc độ tiến hoá,chuyển gen Nhìn lại dưới góc độ tiến hoá,chuyển gen nhân tạo làm đảo lộn dòng gen trong tự nhân tạo làm đảo lộn dòng gen trong tự nhiên, dễ sinh ra một sự ưu chuyển dòng nhiên, dễ sinh ra một sự ưu chuyển dòng gen hỗn độn trong tự nhiên mà con người gen hỗn độn trong tự nhiên mà con người khó kiểm soát hết được, gây hiểm họa khó kiểm soát hết được, gây hiểm họa cho môi trường sinh thái và bệnh ung thư cho môi trường sinh thái và bệnh ung thư tiềm ẩn.tiềm ẩn.

Page 46: Dong Vat Chuyen Gen

Gây mất cân bằng hệ sinh thái, có khả Gây mất cân bằng hệ sinh thái, có khả năng sinh sản thấp, nếu lai với động vật tự năng sinh sản thấp, nếu lai với động vật tự nhiên có thể làm giảm khả năng sinh sản, nhiên có thể làm giảm khả năng sinh sản, giảm số lượng, đe doạ sự tồn tại của loài. giảm số lượng, đe doạ sự tồn tại của loài.

Một số có khả năng kháng bệnh kém hoặc Một số có khả năng kháng bệnh kém hoặc có biểu hiện bệnh lý. có biểu hiện bệnh lý.

Một số thực phẩm gây dị ứng.Một số thực phẩm gây dị ứng.

Page 47: Dong Vat Chuyen Gen

Hocmôn tăng trưởng của người, cừu, lợn và bò đã đượcchèn vào nhiễm sắc thể tế bào để chúng tăng trưởng nhanh, tăng tỷ lệ nạc/mỡ và tăng chuyển hóa thức ăn...

Tuy nhiên, chi phí tương đối cao để tạo ra các giống vật nuôi chuyển gen và chúng dễ bị bệnh, như lợn chuyển gen hocmôn tăng trưởng đã lớn rất nhanh nhưng sau đó chúng bị loét dạ dày, hư thuận và gan, nhạy cảm với viêm phổi, dễ bị viêm da và mất khả năng sinh sản. Cừu chuyển gen tăng trưởng người và bò cũng dễ bị bệnh tiểu đường, dẫn đến chết sớm.

Page 48: Dong Vat Chuyen Gen

Động vật biến đổi gen để sản xuất các sản Động vật biến đổi gen để sản xuất các sản phẩm phi thực phẩm, chẳng hạn như con phẩm phi thực phẩm, chẳng hạn như con bò sản xuất thuốc trong sữa.Nhưng dược bò sản xuất thuốc trong sữa.Nhưng dược phẩm này có thể gây tác dụng phụ.phẩm này có thể gây tác dụng phụ.

Trong khi đó, những ứng dụng trong y học Trong khi đó, những ứng dụng trong y học của động vật chuyển gen dễ dàng được của động vật chuyển gen dễ dàng được chấp nhận hơn bởi đó là giải pháp ít rủi ro. chấp nhận hơn bởi đó là giải pháp ít rủi ro. Trong tương lai không xa, các nhà khoa học Trong tương lai không xa, các nhà khoa học hy vọng sẽ làm tăng nhận thức của công hy vọng sẽ làm tăng nhận thức của công chúng và sự chấp nhận những sản phẩm chúng và sự chấp nhận những sản phẩm chuyển gen. chuyển gen.

Page 49: Dong Vat Chuyen Gen
Page 50: Dong Vat Chuyen Gen