Drugi Seminarski Ristikić (2)

7/24/2019 Drugi Seminarski Ristiki (2)

1/21

UNIVERZITET U ISTONOM SARAJEVUSAOBRAAJNI FAKULTET

DOBOJ

LOGISTIKA U SAOBRAAJU

I SEMINARSKI RAD

Implementacija EDI ten!l!"ija # l!"i$tici

kolska: 2014/15Pre!"e ! !"e: #ro$ !%&e'a: (r)*a: O+$e%a:Sadraj:Aleksandar Luka A3598/13


2/21

I"*le"e%,a+!$a E-I ,e.%olo!$a ) lo!s,!+!

1.UVOD.3

2.POJAM EDI..4

3.ZNAAJ EDI TEHNOLOGIJE I STANDADA POSLOVNE DO!UMENTA"IJE U

LOGISTI"I..#

3.1 EDIFACT standard u logistici.5

3.! EDI i EDIFACT " #$o%en&e i koristi od EDI i EDIFACT"a..5

4.PIMEI PIMENE EDI$JA...%

#.EDI I ELE!TONS!A TGOVINE &E"'..(

5.1 EDI standardni 'or(at.8

5.! Ar)itektura EDI"&a..9

5.3 EDI standardni 'or(at...1*

5.3.1 +A, -+alue Added ,etorks..11

5.3.! +A, -+alue Added ,etorks i Iternet11

5.0 ri(ena Interneta 2a EDI.....1!

5.5 sno$ne karakteristike Interneta 4a ri(enu EDI"&a...13

).OGANIENJA !LASINOG EDI$JA1#

%.NOVE !ON"EP"IJE U AZVOJU EDI$JA1#

6.1 7ulti(edi&alni EDI...1

(.EDI U ELE!TONS!OJ TGOVINI1%

8.1 EDI u gra%e$inarst$u.16

8.! EDI u 4dra$st$eno& 4atiti.16

!


3/21


8.3 EDI u industri&i na(eta&a.18

*.ZA!LJUA!.1*

1+.LITEATUA.21

1. UVOD

# danan&e $re(e se na&e:e oslo$ni odaci o;ra%u&u na raunaru ali su se 4adrdrut$o ;e4 aira?.

3


4/21


2. POJAM EDI

EDI skra:enica od Electronic Data Interc)ange ;uk$alan re$od ;i 4naio elektronska ra4(ena

odataka. osto&i $ie de'inici&a EDI"a od ko&i) se na&e:e koristi slede:a EDI &e ra4(enastruktuirani) oslo$ni) odataka i4(e%u raunara 4ase;ni) 'ir(i= i4$rena ;e4 (anuelneinter$enci&e= elektronski( ute(= osredst$o( standardi4o$ani) oruka ko&e 4a(en&u&utradicionalne airne doku(ente. B1

EDI &e esto de'inisan kao ra4(ena 'or(atirani) oslo$ni) transakci&a u standardno( 'or(atu=od raunara do raunara i4(e%u oslo$ni) artnera. oslo$ni artneri o;ino i(a&u ra4liiteraunarske siste(e i oslo$ne rogra(e= EDI okru


5/21


(etalurgi&i= re)ra(;eno& industri&i= ;ankarst$u= osigura$a&u:i( 4a$odi(a= (aloroda&i=dr


6/21


EDIte)nologi&u. ri(er &e ko(ani&a >rocterKa(;le? ko&a auto(atski $rsi isoruku roi4$odalancudiskonta >Mal 7art?.ocetko( de$edeseti) godina JJ $eka singaurska ri$reda &e u$elaEDI te)nologi&u= ona se s(atralidero( u koriscen&u EDI te)nologi&e ali i no$i( kokurento( nas$etsko( tr4istu.granicen&a 4a u$od&en&e EDI te)nologi&e u naso& 4e(l&i su na strani"institucionalni) 'aktora= ose;no 4akonsko ra$ne regulati$e"teleko(unikacionein'rastrukture"nedostatka o;uceni) kadro$a@oristi od ri(ene EDI te)nologi&e i EDIFACTstandarda u oslo$an&u ko(ani&e i o;a$l&an&ulogisticki) akti$nosti suB3

Ns(an&en&e trosko$a= $re(ena= oso;l&a otre;nog 4a o;radu doku(taci&eN

s(an&en&e o;i(a doku(etaci&e u airi(a= ko&u ne tre;a ula4o$ati i i4la4o$ati.

N(an&en&e gresaka o;rade doku(etaci&e

Nlaksano ruko$an&e elektronsko( doku(entaci&o(

N7ogucnost ;r4e onude in'.= &er se skracu&e $re(e o;rade i dosta$l&an&a in'.

NE'ikasni&e ura$l&an&e toko$i(a od do;a$l&aca do otrosaca

NE'ikasni&e ura$l&an&e $rednosni( toko$i(a

NE'ikasni&e ura$l&an&e skladiste( i 4ali)a(a

NE'ikasni&e ura$l&an&e transortni( akti$nosti(a

NE'ikasni&e ura$l&an&e carinski( akti$nosti(a

Nr4i ciklus isoruke ili sna;de$an&a= sto utice na skracen&e $re(ena cekan&a 4a s$eucesnikelanca sna;de$an&a

NOedukci&a trosko$a

Norast rodukti$nosti

Norast ro'ita;ilnosti

EDI i EDIFACT st$ara&u ;ol&e odnose 4aosleni) sa artneri(a i ;ol&i (enad4(entin'or(aci&a(a uko(ani&i= sto se re'lektu&e na ;ol&e odnose u celo( logisticko( lancu i lancusna;de$an&a.Kla$ni ro;le( u EDI te)nologi&i i dal&e &e standardi4aci&a &e4ika. D$a osno$nastandarda u s$etu-A,I AC J1! ra4$i&en od strane AD i EDIFACT ra4$i&en od strane #, suro&ekto$ana 4aglo;alno ko(uniciran&e ali nisu ko(ati;ilni sa drugi(a


7/21


4. PIMEI PIMENE EDI$JA

Kla$na ri(ena EDI alikaci&a &e u i4$ra$an&u 'unkci&a kao to su= kuo$ina i roda&a ro;e i

ser$isa= ali EDI tako%e se (o


8/21


#. EDI I ELE!TONS!A TGOVINE &E"'

EDI se de'inie kao (e%u rocesna ko(unikaci&a -raunar"raunar oslo$ni) in'or(aci&a u

standardni( elektronski( 'or(ati(a. Elektronska trgo$ina &e iri o&a( ona ukl&uu&e EDI= aliukl&uu&e i (e%ul&udsku ko(unikaci&u -o$ek"o$ek= trans'er no$ca= i del&en&e 4a&edniki) ;a4aodataka sa dodati( akti$nosti(a i o(o:i u e'ikasni&e( $o%en&u osla. Ge4gro EC te)nologi&eini EDI ali tu se (ogu u$rstiti &oB!

elektronski trans'er no$ca= Electronic Funds Trans'er -EFT=

'inansi&ski EDI= Financial EDI -FEDI=

otiko reo4na$an&e 4nako$a= tical C)aracter Oecognition -CO=

keniran&e= canning and I(aging=

re$o%en&e u ;ar kod= ar Coding -C=

elektronska ra4(ena korisni) in'or(aci&a= Electronic ene'its Trans'er -ET=

otroake kartice= rocure(ent Cards=

elektronski 'oru(i= Electronic For(s -E"Foru(s=

elektronska ota= Electronic 7ail -E"7ail=

Intranet i

Internet.

#.1 EDI -a/dard/ r;a

sno$ne rocese EDI transakci&e se (o


9/21


-A,I J.1! tako da do;a$l&a (o


10/21


Internet

,o$e konceci&e EDI"&a odra4u(e$a&u rela4ak sa ni$oa standarda na ni$o doku(enata-se(antiki ni$o. B!

2a ra4(enu elektronski) transakci&a rani&e su se na&e:e koristile +A, (re


11/21


J.1! transakcioni set se godin&e doun&a$a na tri sastanka lano$a AC J.1!. $ako& dounistandarda &e dodel&ena $er4i&a i ;ro& i4da$an&a. ,a ri(er= 3*5*= 4nai $er4i&a 3= i4dan&e 5= toko&a &e i4data 199. 7nogi od korisnika J.1! ne koriste trenutnu $er4i&u/i4dan&e 4;og toga ton&i)o$i oslo$ni artneri su starto$ali sa stari&i( $er4i&a(a/i4dan&i(a i s(atra&u i) adek$atni(.$o 4nai da &edna ko(ani&a (o


12/21


$e +A, organi4aci&e ko&e su o$e4ane na Internet su ti(e i (e%uso;no o$e4ane i(e sei4;ega$a $e:ina ro;le(a $e4ani) 4a ri$atne (re


13/21


oslo$ni artneri tre;a da ra4(eneB11. Internet elektronsku adresu 4a EDI oruke=!. Internet elektronsku adresu 4a ersonalnu ko(unikaci&u ko&a se odnosi na EDI=3. ora4u( 4a kritogra'isan&e oruka i rotokol 4a digitalni otis= ukl&uu&u:i i ot$rduute( elektronske ote.0. Ga$ne kl&ue$i 4a E7 ili K (etode kritogra'isan&a -ili ri$atni kl&u 4aDekritogra'isan&e=5. ora4u( o 'or(atu oruka= odnosno IETF"7I7E/EDI.

@o(ani&e reko Interneta (ogu ra4(en&i$ati 'a&lo$e transakci&e koriste:i FT= na o$a& nain'a&lo$i se (ogu i'ro$ati i ko(reso$ati riliko( tak$e ra4(ene= to o;e4;e%u&e sigurnostodataka. ora4u( i4(e%u oslo$ni) artnera 4a ri(enu FT"a (ora da sadr


14/21


2a distri;uci&u in'or(aci&a reko Interneta ose;no su 4naa&ni

#senet ,es -elektronske kon'erenci&e

Distri;ucione liste

,aini o$e4i$an&a na Internet su ;ro&ni i (e%u n&i(a tre;a ose;no ista:i

I4na&(l&ena $e4a

+e4a na 4a)te$

+e4a u odre%eni( $re(enski( inter$ali(a

7ode(ska $e4a

LI ili rotokoli

Kla$ni ra4lo4i ri(ene Interneta 4a EDI su

Internet o$e4u&e $eliki ;ro& (re


15/21


). OGANIENJA !LASINOG EDI$JA

#otre;a EDI"&a u oslo$an&u donosi (nogo rednosti ali &a$l&a&u se i neki od o4;il&ni&i)ro;le(a u i(le(entaci&i i kori:en&u. Da ;i (ogli da (e%uso;no ko(unicira&u= ra4liitiuesnici u elektronsko& trgo$ini tre;a&u da usaglase n&i)o$e rocedure i rocese. osto&itendenci&a da s$aka organi4aci&a usosta$l&a s$o&a ra$ila i ad(inistrati$ne roise= u$e:a$a&u:itroko$e sa $iestruki( oslo$ni( artneri(a= ako s$aki od n&i) i(a s$o&e $lastite rocedure i4a)te$e. B0

,a&e:i ro;le(i $e4ani 4a uotre;u EDI"&a &a$l&a&u se 4;ogB0

$isoki) troko$a ra4$o&a alikaci&a i n&i)o$e eksloataci&e

strogo de'inisani) 4a)te$a o itan&u rotokola i ret)odno ustano$l&eni) dogo$ora

deli(ini) reen&a ko&e nudi= oto se na&$ie koristi u do(enu orud


16/21


ristu (odelo$an&a kori:en 4a t$oreni"EDI re'erenci&alni (odel u4i(a u o;4ir d$a (odelaoslo$no"oerati$ni ogled -usiness"erational +ie M i ogled 'unkcionalnog ser$isa-Functional er$ice $ie F+. # elektronsko& ra4(eni odataka ra4d$o&ila su se d$a ni$oa= asa(i( ti( su se i odelila 4adu


17/21


8. EDI U ELE!TONS!OJ TGOVINI

EDI &e iniciran 4a trgo$ake otre;e i elektronska trgo$ina &o u$ek redsta$l&a na&4naa&ni&i deo

ri(ene EDI= a $rlo $eliki deo s$i) EDI transakci&a su narud


18/21


(.3 EDI 0 /d0-rj /a;8@aja

#esnici na tr


19/21


*. ZA!LJUA!

2a narui$an&e ro;e ili ser$isa tradicionalni( ute(= narud


20/21


trategi&ske rednosti ko&e se stiu u$o%en&e( EDI"&a su

(ogu:nost ;ol&eg uslu


21/21


1+. LITEATUA

B1 Ili:= +.= >EDI " Electronic Data Interc)ange?= a$gust= 1998.

B! 7esari:= G.U Du&ak= D. = > C7 u trgo$ini na (alo " oslo$ni rocesi i ICT

r&een&a? !**9

B3 .scri;d.co(

B0 .ilic$.on.neo;ee.net/EDI.)t(l

!1

Documents

Drugi Seminarski Ristikić (2)