DZIAŁALNOŚĆ ORGANIZACJI POZARZĄDOWYCH W ŚWIETLE OBOWIĄZUJĄCYCH PRZEPISÓW

PRAWA

PROBLEMATYKA PRZEDSTAWIANA PRZEZ ORGANIZACJE POZARZĄDOWE I GRUPY

INICJATYWNE W TRAKCIE ŚWIADCZONYCH PORAD

GŁÓWNE PROBLEMY

• WYBÓR FORMY• TREŚĆ STATUTU• REJESTRACJA ORGANIZACJI W KRS• ZWROT WNIOSKU• PROBLEMY „KORPORACYJNE” – KONFLIKTY • STATUT OPP• NIEZROZUMIENIE IDEI NGO

REAKCJA NA PROBLEMY PRZEDSTAWIANE W TRAKCIE PORAD

• KOREKTA STATUTU• KOREKTA SPOSOBU WYPEŁNIENIA

FORMULARZY DO KRS• OMÓWIENIE OBOWIĄZKÓW WIĄŻĄCYCH SIĘ Z

ZAŁOŻENIEM I FUNKCJONOWANIEM NGO• KSIĘGI RACHUNKOWE – KONIEC MARZEŃ O

WŁASNYM NGO

STOWARZYSZENIE A FUNDACJA

STOWARZYSZENIE – GŁÓWNE CECHY

• Stowarzyszenie jest dobrowolnym, samorządnym, trwałym zrzeszeniem o celach niezarobkowych;

• Stowarzyszenie samodzielnie określa swoje cele, programy działania i struktury organizacyjne oraz uchwala akty wewnętrzne dotyczące jego działalności;

• Stowarzyszenie opiera swoją działalność na pracy społecznej członków; do prowadzenia swych spraw może zatrudniać pracowników;

• Prawo tworzenia stowarzyszeń przysługuje obywatelom polskim mającym pełną zdolność do czynności prawnych i niepozbawionym praw publicznych;

• Osoby w liczbie co najmniej piętnastu, pragnące założyć stowarzyszenie, uchwalają statut stowarzyszenia i wybierają komitet założycielski;

FUNDACJA – GŁÓWNE CECHY• Fundacja może być ustanowiona dla realizacji zgodnych z podstawowymi

interesami Rzeczypospolitej Polskiej celów społecznie lub gospodarczo użytecznych,

• w szczególności takich, jak: ochrona zdrowia, rozwój gospodarki i nauki, oświata i wychowanie, kultura i sztuka, opieka i pomoc społeczna, ochrona środowiska oraz opieka nad zabytkami

• Fundacje mogą ustanawiać osoby fizyczne niezależnie od ich obywatelstwa i miejsca zamieszkania bądź osoby prawne mające siedziby w Polsce lub za granicą.

• W oświadczeniu woli o ustanowieniu fundacji fundator powinien wskazać cel fundacji oraz składniki majątkowe przeznaczone na jego realizację.

• Fundator ustala statut fundacji,

SPOSÓB POWSTANIA STOWARZYSZENIA

• Stowarzyszenie jest zakładane na zebraniu założycielskim przez co najmniej 15 osób, które stają się członkami założycielami stowarzyszenia;

• Na zebraniu założycielskim członkowie podejmują uchwały o: powołaniu organizacji, wyborze komitetu założycielskiego, uchwaleniu statutu, mogą też wybrać zarząd i komisję rewizyjną.

• Następnie komitet założycielski składa wniosek o rejestrację stowarzyszenia do Krajowego Rejestru Sądowego. Stowarzyszenie uzyskuje osobowość prawną z chwilą wpisania do KRS

REJESTRACJA ORGANIZACJI W KRS

REJESTRACJA STOWARZYSZENIA

• KRS-W20 – formularz podstawowy, • KRS-WK – służy do zgłoszenia osób wchodzących w

skład organów: zarządu i komisji rewizyjnej• KRS-WF – służy do zgłoszenia informacji o osobach

wchodzących w skład komitetu założycielskiego• KRS-WM – służy do zgłoszenia zakresu działalności

gospodarczej i wpisania, tym samym, stowarzyszenia do rejestru przedsiębiorców;

ZAŁĄCZNIKIDo wniosku o rejestrację stowarzyszenia załączamy:• statut stowarzyszenia – dwa egzemplarze, podpisane przez komitet

założycielski;• protokół z zebrania założycielskiego – dwa egzemplarze, podpisane przez

przewodniczącego i sekretarza zebrania;• lista członków założycieli (zawierająca imię, nazwisko, datę i miejsce

urodzenia, adres zamieszkania, numer dowodu osobistego, numer PESEL, własnoręczny podpis – dwa egzemplarze, podpisane przez przewodniczącego i sekretarza zebrania;

• podjęte na zebraniu uchwały – wszystko w dwóch egzemplarzach, podpisane przez przewodniczącego i sekretarza zebrania (uchwały: o powołaniu stowarzyszenia, o przyjęciu statutu, o wyborze komitetu założycielskiego; także uchwałę o wyborze zarządu i uchwałę o wyborze komisji rewizyjnej, jeśli takie uchwały podjęliśmy);

DODATKOWE ZAŁĄCZNIKIJeżeli stowarzyszenie rejestruje równocześnie działalność gospodarczą

składa dodatkowo:• wzory podpisów osób upoważnionych do reprezentowania

uwierzytelnione notarialnie;• wniosek o wpis w rejestrze REGON (druk RG-1);• zgłoszenie identyfikacyjne do Urzędu Skarbowego (druk NIP-2) wraz

ze wskazaniem właściwego naczelnika US; do NIP-2 trzeba dołączyć umowę/dokument umożliwiającą korzystanie z lokalu w którym jest siedziba;

• zgłoszenie płatnika składek w rozumieniu przepisów o systemie ubezpieczeń społecznych (o ile chce od razu zatrudniać pracowników).

• dowód uiszczenia opłaty od wniosku

SPOSÓB POWSTANIA FUNDACJI

Niezbędne dla powołania fundacji są:• Akt fundacyjny - Wola fundatora aby założyć

fundację – w formie aktu notarialnego;• Opracowanie statutu;• Złożenie wniosku rejestrowego o wpisanie

fundacji do Krajowego Rejestru Sądowego;• Wpisanie fundacji do KRS.

REJESTRACJA FUNDACJI

Wniosek o rejestrację fundacji w KRS składa się na urzędowych formularzach:

• KRS-W20 – formularz podstawowy• KRS-WK – formularz – załącznik służący do

zgłoszenia osób wchodzących w skład zarządu oraz organu nadzorczego;

• KRS-WM – służy do zgłoszenia zakresu działalności gospodarczej i wpisania, tym samym, fundacji do rejestru przedsiębiorców

ZAŁĄCZNIKI

Do wniosku o rejestrację fundacji załączamy:• oświadczenie o ustanowieniu fundacji (akt notarialny);• oświadczenie wskazujące właściwego ministra nadzoru

(jeżeli nie znalazło się ono w akcie fundacyjnym);• statut fundacji (w trzech egzemplarzach, podpisany

przez fundatora);• uchwały o powołaniu władz fundacji - uchwała o

powołaniu zarządu fundacji ewentualnie uchwała o powołaniu rady fundacji;

• dowód dokonana opłaty za wniosek o wpis do rejestru

Jeśli fundacja rejestruje równocześnie działalność gospodarczą składa dodatkowo:

• wzory podpisów osób upoważnionych do reprezentowania fundacji uwierzytelnione notarialnie

• wniosek o wpis w rejestrze REGON (druk RG-1)• zgłoszenie identyfikacyjne do Urzędu Skarbowego

(druk NIP-2) wraz ze wskazaniem właściwego naczelnika US; do NIP-2 trzeba dołączyć umowę/dokument umożliwiającą korzystanie z lokalu w którym jest siedziba

STATUT

STATUT STOWARZYSZENIA – ELEMENTY OBOWIĄZKOWE

Statut stowarzyszenia określa w szczególności:• nazwę stowarzyszenia, • teren działania i siedzibę stowarzyszenia,• cele i sposoby ich realizacji,• sposób nabywania i utraty członkostwa, przyczyny utraty członkostwa oraz

prawa i obowiązki członków,• władze stowarzyszenia, tryb dokonywania ich wyboru, uzupełniania składu

oraz ich kompetencje,• sposób reprezentowania stowarzyszenia oraz zaciągania zobowiązań

majątkowych, a także warunki ważności jego uchwał,• sposób uzyskiwania środków finansowych oraz ustanawiania składek

członkowskich,• zasady dokonywania zmian statutu,• sposób rozwiązania się stowarzyszenia.

STATUT FUNDACJI

Statut fundacji określa w szczególności:• Nazwa i siedziba,• Majątek (czyli informacje o tym skąd fundacja będzie miała

pieniądze na działanie oraz jaka jest wysokość funduszu założycielskiego itd.),

• Cele fundacji,• Sposoby realizacji celów statutowych (tj. zasady, formy i

zakres działalności),• Obowiązkowe władze fundacji,• Sposób reprezentowania fundacji i zaciągania zobowiązań

majątkowych;

ELEMENTY DODATKOWE

• Informacje o władzach fundacji innych niż zarząd (np. rada fundacji, rada fundatorów)

• Zmiana statutu, zmiana celu• Połączenie z innymi organizacjami• Określenie sposobu likwidacji fundacji i

przeznaczenia jej majątku• Wskazanie ministra właściwego dla danej fundacji• Prowadzenie działalności gospodarczej• Postanowienia ogólne

NADZÓR PREZYDENTA

NADZÓR NAD STOWARZYSZENIEM

• nadzór nad działalnością stowarzyszeń należy do starosty właściwego ze względu na siedzibę stowarzyszenia

Organ nadzorujący może dokonać kontroli działalności stowarzyszenia pod kątem jej zgodności z prawem lub zapisami statutu dotyczącymi:

• nazwy stowarzyszenia• terenu działania i siedziby• celów i sposobów ich realizacji• sposobów nabywania i utraty członkostwa, przyczyn jego utraty a także praw i

obowiązków członków• władz stowarzyszenia, trybu ich wyboru, uzupełniania składu i ich kompetencji• sposobu reprezentowania stowarzyszenia, zaciągania zobowiązań finansowych

oraz ważności uchwał• sposobu uzyskiwania majątku i ustanawiania składek członkowskich• zasad dokonywania zmian statutu• sposobu rozwiązania stowarzyszenia• kwestii związanych z oddziałami

Organ nadzorujący ma prawo

• żądać dostarczenia przez zarząd stowarzyszenia, w wyznaczonym terminie, odpisów uchwał walnego zebrania członków,

• żądać od władz stowarzyszenia niezbędnych wyjaśnień,

W razie niezastosowania się stowarzyszenia do wymagań określonych powyżej, sąd na wniosek organu nadzorującego może nałożyć grzywnę w wysokości jednorazowo nie wyższej niż 5.000 zł.

PRZESŁANKI STOSOWANIA AKTU NADZORU

W razie stwierdzenia, że działalność stowarzyszenia jest niezgodna z prawem lub narusza postanowienia statutu w sprawach, o których mowa w art. 10 ust. 1 i 2, organ nadzorujący, w zależności od rodzaju i stopnia stwierdzonych nieprawidłowości, może wystąpić o ich usunięcie w określonym terminie, udzielić ostrzeżenia władzom stowarzyszenia, wystąpić do sądu o zastosowanie środka określonego w art. 29 (następny slajd).

SANKCJE

Sąd, na wniosek organu nadzorującego lub prokuratora, może:

• udzielić upomnienia władzom stowarzyszenia,• uchylić niezgodną z prawem lub statutem uchwałę

stowarzyszenia,• rozwiązać stowarzyszenie, jeżeli jego działalność

wykazuje rażące lub uporczywe naruszanie prawa albo postanowień statutu i nie ma warunków do przywrócenia działalności zgodnej z prawem lub statutem.

SNAKCJA ROZWIĄZANIA STOWARZYSZENIA

Na wniosek organu nadzorującego sąd wydaje postanowienie o rozwiązaniu stowarzyszenia, w razie gdy:

• liczba członków stowarzyszenia zmniejszyła się poniżej liczby członków wymaganych do jego założenia,

• stowarzyszenie nie posiada przewidzianych w ustawie władz i nie ma warunków do ich wyłonienia w okresie nie dłuższym niż rok.

NADZÓR NAD FUNDACJĄ

Właściwy minister lub starosta może wystąpić do sądu o uchylenie uchwały zarządu fundacji, pozostającej w rażącej sprzeczności z jej celem albo z postanowieniami statutu fundacji lub z przepisami prawa. Organ ten może jednocześnie zwrócić się do sądu o wstrzymanie wykonania uchwały do czasu rozstrzygnięcia sprawy.

SANKCJE

• Jeżeli działanie zarządu fundacji w istotny sposób narusza przepisy prawa lub postanowienia jej statutu albo jest niezgodne z jej celem, organ nadzoru może wyznaczyć odpowiedni termin do usunięcia tych uchybień w działalności zarządu albo może żądać dokonania w wyznaczonym terminie zmiany zarządu fundacji.

• Po bezskutecznym upływie terminu, o którym mowa w powyżej albo w razie dalszego uporczywego działania zarządu fundacji w sposób niezgodny z prawem, statutem lub celem fundacji, organ, o którym mowa w art. 13, może wystąpić do sądu o zawieszenie zarządu fundacji i wyznaczenie zarządcy przymusowego.

ORGANIZACJA POŻYTKU PUBLICZNEGO

STATUS OPP

Status OPP oznacza stan prawny organizacji (fundacji, stowarzyszenia, klubu sportowego itp.) która:

• spełnia wszystkie wymogi ustawy, aby zostać organizacją pożytku publicznego oraz

• uzyskała potwierdzenie tego faktu w Krajowym Rejestrze Sądowym (KRS)

PRZYWILEJE I OBOWIĄZKI

Bycie organizacją pożytku publicznego, czyli posiadanie statusu OPP, wiąże się z:

• przywilejami – przede wszystkim możliwością otrzymywania 1% podatku od osób fizycznych

• obowiązkami – przede wszystkim konieczność wprowadzenia wewnątrz organizacji bardziej wymagających mechanizmów samokontroli, przejrzystość działań i finansów

OPP

• działalność pożytku publicznego – art. 4 ustawy o działalności pożytku publicznego i wolontariacie,

• Kto może być OPP – art. 20 DPPiW• Co najmniej 2 lata – art. 22 ust. 1 DPPiW

WYMAGANIA ODNOŚNIE STATUTUStatut OPP musi zabraniać:• udzielania pożyczek lub zabezpieczania zobowiązań majątkiem organizacji w stosunku do

jej członków, członków organów lub pracowników oraz osób, z którymi członkowie, członkowie organów oraz pracownicy organizacji pozostają w związku małżeńskim, we wspólnym pożyciu albo w stosunku pokrewieństwa lub powinowactwa w linii prostej, pokrewieństwa lub powinowactwa w linii bocznej do drugiego stopnia albo są związani z tytułu przysposobienia, opieki lub kurateli, zwanych dalej "osobami bliskimi",

• przekazywania ich majątku na rzecz ich członków, członków organów lub pracowników oraz ich osób bliskich, na zasadach innych niż w stosunku do osób trzecich, w szczególności, jeżeli przekazanie to następuje bezpłatnie lub na preferencyjnych warunkach,

• wykorzystywania majątku na rzecz członków, członków organów lub pracowników oraz ich osób bliskich na zasadach innych niż w stosunku do osób trzecich, chyba że to wykorzystanie bezpośrednio wynika z celu statutowego,

• zakupu towarów lub usług od podmiotów, w których uczestniczą członkowie organizacji, członkowie jej organów lub pracownicy oraz ich osób bliskich, na zasadach innych niż w stosunku do osób trzecich lub po cenach wyższych niż rynkowe.

REJESTRACJA W KRS - FORMULARZE

Organizacje, które są już zarejestrowane w KRS, składają następujące formularze:

• KRS-Z20• KRS-W-OPPOrganizacje, które nie miały obowiązku rejestracji

w KRS, składają następujące formularze:• KRS-W21• KRS-W-OPP

ZAŁĄCZNIKI• oświadczenie członków organu kontroli lub nadzoru o niekaralności oraz nie

pozostawania w związku małżeńskim, we wspólnym pożyciu, braku pokrewieństwa, powinowactwa i podległości z tytułu zatrudnienia wobec członków zarządu,

• oświadczenie członków zarządu o niekaralności,• oświadczenie członków zarządu, że cały dochód (nadwyżka przychodów nad

kosztami) organizacji jest przekazywany na działalność pożytku publicznego,• oświadczenie członków zarządu, że działalność gospodarcza (o ile organizacja ją

prowadzi) jest działalnością dodatkową w stosunku do działalności statutowej • dokumenty potwierdzające, że organizacja prowadzi działalność pożytku

publicznego nieprzerwanie przez okres co najmniej 2 lat np.:- sprawozdanie merytoryczne, finansowe z ostatnich dwóch lat działalności- rekomendacje, artykuły prasowe o organizacji i wszystkie inne dokumenty, które stanowią dowód prowadzenia działalności pożytku publicznego.

• statut – składamy jedynie wówczas, kiedy organizacja zmieniła zapisy statutowe, dostosowując je do wymogów ustawy;

OPP mają obowiązek w ciągu 15 dni od daty zatwierdzenia sprawozdania finansowego:

• przekazać sprawozdanie merytoryczne i finansowe (w wersji papierowej) do ministra właściwego ds. zabezpieczenia społecznego

• opublikować sprawozdanie merytoryczne i finansowe w internetowej bazie sprawozdań opp prowadzonej przez ministra właściwego ds. zabezpieczenia społecznego,

KONIEC, DZIĘKUJĘ