1ALBISLAM | 1 Dhjetor 2008 | 3 Dhul Hixhe 1429

EDITORIALI

LLOGARIA PËRFUNDIMTARE,OFERTA E SUKSESIT

Muaji Dhul Hixhe është muaji i fundit në kalendarin islamik. Në këtë vit përputhet memuajin dhjetor që është sërish fundi i vitit solar. Fundi i vitit zakonisht na përkujtonllogarinë përfundimtare tek tregtarët, kurse besimtarëve u përkujton llogarinëpërfundimtare të vitit, duke shikuar grafikonin e lëvizjes së tij, treguesi shkon përpjet oseka rënë poshtë.

Allahu, subhanehu ve teala, thotë: “O ju që besuat, kini parasysh frikën ndaj Allahut dhele të shikojë njeriu se çka ka bërë për nesër, dhe kini frikë Allahun, e s’ka dyshim se Allahuështë që e di në detaje atë që punoni! E mos u bëni si ata që e harruan Allahun, e Allahu bëriqë ata ta harrojnë vetveten! Të tillët janë ata të prishurit. Nuk janë të barabartë ata tëxhennetit dhe ata të xhehennemit. Banuesit e xhennetit janë ata fatbardhë që ia kanë arrit-ur qëllimit”. (Hashr: 18- 20).

Dita e kijametit përndryshe quhet edhe Jeumut Tegabun, që domethënë dita e dështimit,dëmtimit dhe mashtrimit, sepse njeriu i bën disa vepra dhe i bën kalkulimet gabimisht dhenë fund në vend të fitimit, ai mer humbjen dhe dështimin.

Allahu, subhanehu ve teala, thotë: “Ditën e kijametit, kur Ai ju tubon juve, ajo është ditëe mashtrimit (ditën e kijametit duket se kush është mashtruar). Kush beson Allahun dhebën vepra të mira, Ai ia shlyen të këqijat e tij dhe atë e fut në xhennete, nëpër të cilëtrrjedhin lumenj; aty do të jenë përgjithmonë, e ai është shpëtimi i madh”. (Tegabun: 9).

Për këtë shkak duhet të jemi më të vëmendshëm, më të kujdeshëm, më vigjilentë dhemë të vendosur për të shfrytëzuar të gjitha të mirat që ia ka dhënë Allahu, subhanehu veteala, njeriut, për të bërë një tregti të sukseshme dhe fitimprurëse. Nëse ka njerëz qëhumben tërësisht dhe shashtisen kur humbin pasurinë në bursat e ndryshme, pse mos tëmërziten aspak kur humbin në raport me Allahun, subhanehu ve teala?!

Cili meriton më shumë të frikësohet dhe trishtohet prej këtyre dy kategorive?! Dhe ngacila kategori e njerëzve jemi ne?!

Muaji Dhil-Hixhe ka dhjetë ditët e para, që sipas sqarimeve të Pejgamberit, salallahualjehi ue selem, janë ditët më të mira gjatë vitit.

Ai thotë: “Ska ditë tjera kur veprat e besimtarit janë më të dashura tek Allahu, se vepratqë bëhen në dhjetë ditët e Dhul Hixhes. Shokët i thanë: e as xhihadi në rrugë të Allahut?Tha: as xhihadi në rrugë të Allahut, përpos njeriut i cili del me pasurinë dhe shpirtin e vetdhe nuk kthehet me asgjë”. (Buhariu).

Andaj logjika e një besimtari të sinqertë e detyron atë që ta shfrytëzojë maksimalishtkëtë shansë dhe ofertë.

Ai e shfrytëzon këtë shansë duke lexuar Kur’an, madje duke e përfunduar leximin e tërëKur’anit gjatë këtyre dhjetë ditëve, duke e falë namazin me xhemat në xhami, duke u marrëme përmendjen e Allahut ditën dhe natën, duke agjëruar këto dhjetë ditë, namazi i natës,shoqërimi dhe vëllezërimi i sinqertë, kujdesi ndaj farefisit, lëmosha për të ngratët,studentët dhe jetimët, pjesëmarrja aktive në përhapjen e të mirave dhe largimin e tëkëqijave, angazhimi për shfrytëzim maksimal të ditës së Arafatit, e shumë e shumë vepratjera të mira, të cilat mund t‘i realizojë besimtari gjatë këtyre ditëve.

Kjo shansë që na është dhënë është edhe një farë mundësi e re për të kompensuar tërëatë që na ka ikur në muajt tjerë, andaj nëse edhe këtë shansë nuk e shfrytëzojmë, atëherëduhet vënë në pikëpyetje vigjilencën dhe kujdesin tanë për t‘iu afruar Allahut, subhanehuve teala. Allahu na bëftë prej të bekuarve, në jetën, dijen, pasurinë, familjen dhe veprattona. Amin!

Nga Medineja, Qyteti i Pejgamberit, salallahu alejhi ue selemBekir Halimi

2

PËRMBAJTJA

REDAKSIAOmer BERISHA – kryeredaktor

Anëtarë të redaksisë:Ahmed KALAJA, Bekir HALIMI, Agim BEKIRI, Driton LEKAJ, Ali SHABANI, Ismail BARDHOSHI,

Talha KURTISHI, Bledar HAXHIU, Sedat SHABANI, Agron TERZIQI, Lulzim SUSURI, Genc PLUMBI, Zeki ÇERKEZI, Enver AZIZI, Bashkim BAJRAMI, Bilal TEQJA.

Bashkëpunëtorë: Ekrem AVDIU dhe ENIS RAMARoald HYSA – redaktor gjuhësor Halil BERISHA – redaktor teknik

Dorlir KRAJA (ENSARTDESIGN Studio) - ballina Sedat RAMADANI - shpërndarje dhe marketing

Boton: AlbIslam

Adresa: rr: 110 nr: 5 | Çarshia e vjetër | Shkup 1000email: revista@albislam.com

sms: +389 75 436 718 | fax&tel: +389 2 3230 827Revista është e regjistruar pranë Agjencisë për

Informata të Maqedonisë nr. 02-124/2ISSN: 1409-6250

Tirazhi: 2000

ABONIMI NJË VJEÇARPër Maqedoni: 600 den, Jashtë vendit: 20 euro

(në çmim janë të përfshira edhe harxhimet postare)e-mail: albislam.abonues@gmail.com

ALBISLAM DOOELXhirollogaria: 300000002770453

Komercijalna Banka A. D. – Skopje Numri tatimor: 4030008038784

Abonimet me euro mund t'i bëni online nëpërmjet shërbimitPAYPAL. Të dhënat mund t'i gjeni në www.albislam.com

AKTUALENacionalizmi shqiptar në udhëkryqin e globalizimit 3-4

KËNDI IM“Ata të kërkojnë ty përshpejtimin e dënimit” 5-7Këshillë: a je i pranishëm nëpër derse?! 7-8Dialogu me të tjerët 9-12O njeri! a e di kush je? 13-14Muslimanët dhe festat e fundvitit 15-17dështimi i haramit (kriza globale ekonomike) 18-20

AKIDEDashuria dhe urrejtja në islam mes teprimit dhe shpërfilljes 21-25

FIKHTalaku – divorci 26-29

AVANCIMI PERSONALProjekti personal 30-32

FAMILJAMësimi i akides (besimit) tek fëmijët 32-35Konflikt mes gjeneratash 36-39

TEFSIRMiqësimi dhe armiqësimi 40-47

HADITHDashuria dhe urrejtja-pjesë e besimit 48-51

LIBRIPrezantim i librit “fikhu i duave dhe i dhikrit”52-53

BOTA ISLAMEMbretëria e Bahrejnit, Republika e Beninit dheRepublika e Bruneit - Dar es-Selam 53-55

FETVA DHE KONSULTIMEFetva të zgjedhura 56-57

HISTORIHistoria e palestinës së vjetër (3) 58-60

3ALBISLAM | 1 Dhjetor 2008 | 3 Dhul Hixhe 1429

AKTUALE

SHKRUAN: ROALD A. HYSA

Mbarimi i asaj që njihet nga historianët si“Pax Ottomanica” si pasojë erevolucionit xhonturk të vitit 1908 solli

ndryshime, të cilat patën pasoja dëmprurësepër të gjitha trojet shqiptare, po ashtu patënndikime të ndjeshme më pas edhe për tëgjithë Ballkanin. Në këtë revolucion me tiparetë theksuara nacionaliste (Jeun Turcs-Turqit eRinj) do të merrnin pjesë edhe një grup indjeshëm shqiptarësh, një revolucion që dota dëmtonte ndjeshëm politikën e brendshmeosmane. Pak vjet më pas Ismail bej Qemali dotë ngrinte flamurin në Vlorë dhe do të

shpallte shkëputjen përfundimtare ngaPerandoria Osmane pas rreth pesë shekujsh.Ndërkaq mbarimi i Luftës I Botërore do tësillte ndryshime të ndjeshme edhe në tëgjithë hartën politike të shteteve evropiane, ecila do të sillte zhdukjen e tri formacioneveshumë të rëndësishme në skakierën politikebotërore, të cilat i përkasin formës së regjimitmonarkik: Perandoria cariste Ruse,Perandoria Austrohungareze dhe PerandoriaOsmane; gjithashtu një sërë regjimeshmonarkike u zhdukën pak kohë më pas për t’ilënë vend formës republikane parlamentare.Kështu megjithëse rilindësit shqiptarëkërkuan bashkimin e katër vilajeteve në njëtë vetëm, ndryshimet e forta me ndikimin eFuqive të Mëdha të kohës në skakierën

NACIONALIZMI SHQIPTAR NËUDHËKRYQIN E GLOBALIZIMITKështu shqiptarët gjenden përpara një udhëkryqi të vështirë dhe nuk e dinë se kush është shtegu që duhet të marrin.Nacionalizmi, globalizimi, proceset integruese, MSA, Bashkimi Evropian, NATO, Ballkani Perëndimor dhe realiteti.

4

AKTUALE

ballkanike sollën krijimin e një shteti shqiptartë cunguar dhe orientimin e ideologjisërilindëse drejt një nacionalizmi shqiptar tëcunguar gjeografikisht dhe një Evrope tëdominuar nga shtete nacionale shumë tëfuqishme si: Franca, Anglia, Italia dheGjermania, e cila shumë shpejt do të kërkonte“hapësira jetike”, të cilat i mungonin. Shumëshpejt lufta për ekspansion e këtyre fuqive tëmëdha në Evropë, si dhe e SHBA-së, eJaponisë gjetkë në Paqësor do të kishte pasojatragjike për të gjithë globin. Mbarimi i LuftësII Botërore do të sillte një realitet krejt tjetërpër shqiptarët dhe nacionalizmin e tyre.Internacionalizmi proletar nuk do të ishte njëpetk i përshtatshëm për t’ia veshurnacionalizmit dhe ndjenjave patriotike tëshqiptarëve në të gjitha trojet ku atogjendeshin. Gjendja paraqitej jo vetëm eturbullt, por shumë alarmante. Brenda njëperiudhe të shkurtër, më pak se 40 vjet ngaqytetarë të një perandorie me pasaportën e sëcilës mund të udhëtonin lirisht, tashmë vihejnë pikëpyetje edhe ekzistenca e tyre. Çamëtdo të deportoheshin përfundimisht nga shtetikombëtar grek, ndjeshëm do ta pësonin edhekosovarët nga një shtet i dominuar nga serbo-sllavët, vetë shqiptarët brenda kufijvepolitikë do ta pësonin nga përndjekjet e njështeti me ideologji të theksuar komunisteshartuar me elemente të njëinternacionalizmi, si dhe nga trysnia eushtruar nga jashtë tij në dëm të një elementinacionalist, i cili deri në vitin 1944 ia doli tëmbajë gjallë frymën nacionalistembarëkombëtare. Në vitet në vijim ndarja eshqiptarëve në tre formacione të ndryshmepolitike do të thellohej gjithmonë në dëm tëpolitikës së tyre nacionaliste, ndërkaq ardhjae demokracisë në vendin tonë e në Ballkandhe ndryshimet e thella politikendërkombëtare nuk do të sillnin ndonjëpërmirësim të ndjeshëm. Në skenën botëroredo të shfaqet një ideologji e re tashmë, ajo e

globalizimit dhe të ashtuquajturat proceseintegruese me bazë kapitalin, pra, BashkimiEvropian etj., si dhe NATO-n një organizëmushtarak si garantues i paqes dhe i stabilitetitnë Evropë dhe më gjerë. Kështu shqiptarëtgjenden përpara një udhëkryqi të vështirëdhe nuk e dinë se kush është shtegu që duhettë marrin. Nacionalizmi, globalizimi, procesetintegruese, MSA, Bashkimi Evropian, NATO,Ballkani Perëndimor dhe realiteti.

Kush mund t’i japi zgjidhje këtij rebusi?...Shteti Shqiptar(?), i cili nuk ka zgjidhur endenjë pjesë të madhe të problemeve tëbrendshme, shteti i sapolindur i Kosovës qënga një anë ka nevojë për ndjesitë nacionaletë shumicës shqiptare për t’u konsoliduar dhenga ana tjetër në bazë të marrëveshjevendërkombëtare të nënshkruara i duhet tëngrihet në baza multietnike, apo Maqedoniaqë nga përqindjet është një shtet multietnik,por që vepron me tipare të theksuaranacionale kur është në fjalë emërtimi i sajndërkombëtar dhe mosnjohja e saj ngaGreqia. Kjo mosnjohje i kushtoi Maqedonisëmarrjen e ftesës për në NATO, gjë të cilën tëgjitha partitë politike në Maqedoni e kanë nëbazën e tyre programore, qofshin shqiptare,qofshin maqedonase. Bashkimi i shqiptarëvedhe thyerja e kufijve politikë midis tyre ështëimperativ i kohës, por se si mund të arrihetkjo gjë është një rebus me të vërtetë i vështirëpër t’u zgjidhur.

...Bashkimi i shqiptarëve dhethyerja e kufijve politikë midistyre është imperativ i kohës,por se si mund të arrihet kjo gjëështë një rebus me të vërtetë ivështirë për t’u zgjidhur...

“

“

5ALBISLAM | 1 Dhjetor 2008 | 3 Dhul Hixhe 1429

KËNDI IM

PROF. DR. NASIR EL OMER

Kurani Famëlartë na tregon neve një fenomen tëçuditshëm, që është përsëritur shpesh ndërmjet disaprofetëve dhe përgënjeshtruesve prej popujve të

tyre. Pasi këtyre të fundit u dështonin mundësitë për t’indalur profetët nga thirrja e vërtetë, dhe pasi gjatëdebateve e polemikave dilte në pah dobësia eargumenteve dhe besimi i prishur i këtyrepërgënjeshtruesve përballë fakteve mahnitëse dheargumenteve të prera, që tregonin vërtetësinë eprofetëve dhe të asaj që sillnin nga Zoti i tyre, mënyra efundit tek e cila gjenin mbështetje ishte tallja që u bëninprofetëve të Zotit. E në formë këmbëngulëse u kërkoninatyre, që t’ua përshpejtonte Zoti dënimin e premtuar.

Allahu duke na treguar për përgënjeshtruesit epopullit Ad, populli i profetit Hud thotë:

“Ata thanë: A po na vjen ti, që të adhurojmë Allahuntë vetëm dhe të lemë atë që kanë adhuruar etërit tanë?Atëherë na e sill dënimin nëse je prej të sinqertëve.”(Araf, 70).

Ndërsa për përgënjeshtruesit e popullit të Nuhuttregon: “Ata thanë: “O Nuh, ti na kundërshtove derisa eteprove me kundërshtim e debat, prandaj na e sill atë qëna premton nëse je prej të sinqertëve”. (Hud 32).

Po ashtu thotë për popullin e Lutit: “Ata thanë: “Na esill neve dënimin e Allahut nëse je prej të sinqertëve”.(Ankebut 29).

Kurse për përgënjeshtruesit e popullit të Shuajbittregon: “…prandaj hidh mbi ne dënim prej qiellit nëse jeprej të sinqertëve”. (Shuara 187).

Për sa i përket profetit tonë ai është përballur meformat më të çuditshme të këtij fenomeni. Siç i tha

“ATA TË KËRKOJNË TYPËRSHPEJTIMIN E DËNIMIT”Nëse Sunduesi i Lartësuar duron ndaj atyre që i mohuan dhe përgënjeshtruan profetët e Tij, nëse vetë Profetisalallahu alejhi ue selem, duroi talljet e tyre akoma më shumë duhet që ne të bëjmë durim ndaj atyre që tallenkur i ftojmë të besojnë Allahun e Lartësuar.

6

KËNDI IM

populli i tij: “O Zoti ynë, nëse vërtetë kjoështë e drejta prej Teje, atëherë hidh mbi negur prej qiellit ose na sill dëmin tëdhembshëm!” (Enfal 32).

E pa dyshim që kjo tregon logjikën e dobët,mendjelehtësinë dhe papjekurinë e tyre,sepse më e drejtë për ta do të kishte qenë tëthoshin: “O Zoti ynë, nëse vërtetë kjo është edrejta prej Teje, na udhëzo edhe neve...”, e josiç vepruan që këmbëngulnin në mohim e ikërkonin Allahut t’i dënojë për këtë, porse atae tejkaluan cakun maksimalisht, e Allahu i lanë humbje për shkak të këtij tejkalimi.Përparësia që i dhanë kësaj bote i shurdhoiata nga e vërteta dhe i verboi nga udhëzimi.

Me të vërtetë është për t’u habitur me këtëkrijesë të dobët. Allahu e solli në këtë botëpasi nuk ekzistonte, e pasi e solli nëekzistencë, e ushqeu, u kujdes për të mebegati të ndryshme derisa u rrit, pastaj edhepse çdo lëvizje e tij dhe e gjithçkaje është nënsundimin dhe fuqinë e Allahut, edhe pse ecënmbi tokën e Allahut, strehohet nën qiellin eTij, pi nga uji i Tij dhe ha nga furnizimi i Tij,megjithatë mendon se në ndonjë çast do tamundë Zotin e tij.

Çdo popull që i ka kërkuar profetëve të vetpërshpejtimin e dënimit iu është bërë realitetmbi veten e tyre. E çdokush prej tyre kamarrë dënim të veçantë veç dënimit tëpërgjithshëm në Zjarrin e Xhehenemit, që dot’i përfshijë të gjithë mëkatarët Ditën eKiametit.

Pati prej tyre që u dënuan me një britmëjashtëzakonisht të fortë, ndërsa të tjerë metërmet. Disa i fundosi Allahu, kurse disa imbuloi në barkun e tokës pasi e përmbysi atë.Pra, të gjithë përgënjeshtruesit e dënimit ushkatërruan me dënim, me përjashtim tëpopullit të Muhamedit, salallahu alejhi ueselem, përgënjeshtruesit e të cilit nuk i kapërfshirë ndonjë dënim masiv. Kjo si nderimpër të salallahu alejhi ue selem, dhe se popullii tij është i fundit. Allahu ka thënë: “Allahu

nuk ka si t’i dënojë ata e ti je në mesin e tyre,e kurrë Allahu nuk është dënues për ta derisaata kërkojnë falje”. (Enfal 33).

Allahu i Lartësuar nuk i zhduku ata për tëkëqijat e tyre, por i afatizon e kurrë nuk i lë nëharresë. Allahu në një ajet tjetër thotë: “Ata tëkërkojnë ty përshpejtimin e dënimit, e sikurtë mos kishte një afat të caktuar, dënimi dot’u vinte atyre. E padyshim që atyre do t’u vijëdënimi e ata s’do ta ndjejnë”. (Ankebut 53).

Të gjithë ata që e merituan dënimin,Allahu i afatizoi. Disa prej tyre u vranë nëBedër, të tjerë në vende e kohë të tjera,ndërsa disa vdiqën pa luftë, por Ditën eKiametit vendi i tyre dhe i të gjithë mohuesveprej të parëve dhe të fundit do të jetë dëniminë Zjarrin e Xhehenemit.

Ky afatizim prej Allahut të Lartësuar nëvetvete ka urtësi shumë të mëdha. Po tëvëresh, shumica e atyre që përgënjeshtruanProfetin salallahu alejhi ue selem, në fillim,më pas u bënë muslimanë para dhe pasçlirimit të Mekës, ndërsa ata që vdiqën nëmosbesim prej tyre ishin të pakët. Shumë prejkëtyre njerëzve, që u bënë muslimanë lanëgjurmë të mëdha në historinë islame dheishin ushtarë të bindur dhe ambasadorë tëdevotshëm të tij. Ndërsa nga ata që vdiqën nëmosbesim, nga pasardhësit e tyre Allahunxori njësues të Zotit, si përgjigje përshpresën e Profetit salallahu alejhi ue selem,ditën që engjëlli i maleve i kërkoi leje tëpërmbysë malet mbi ta e ai iu përgjigj : “Jo!

...Pati prej tyre që u dënuanme një britmë jashtëzakonishttë fortë, ndërsa të tjerë metërmet. Disa i fundosi Allahu,kurse disa i mbuloi në barkune tokës pasi e përmbysi atë...

“

“

7ALBISLAM | 1 Dhjetor 2008 | 3 Dhul Hixhe 1429

KËNDI IM

Unë shpresoj që Allahu të nxjerrë ngapasardhësit e tyre njerëz që e adhurojnëZotin të vetëm pa shok”.

Profeti ynë salallahu alejhi ue selem, erdhimëshirë për mbarë Botët, deri edhe për këtamohues e tallës, saqë për shkak të pozitës qëka Profeti salallahu alejhi ue selem, tekAllahu, ata nuk i përfshiu dënimi masiv siç kandodhur edhe me popujt e mëparshëm.

Në këtë fakt ka mësim të madh për ne.Nëse Sunduesi i Lartësuar duron ndaj atyreqë i mohuan dhe përgënjeshtruan profetët eTij, nëse vetë Profeti salallahu alejhi ue selem,duroi talljet e tyre akoma më shumë duhet qëne të bëjmë durim ndaj atyre që tallen kur iftojmë të besojnë Allahun e Lartësuar.

Të mos jetë thirrja jonë lutje që këtanjerëz t’i mbulojë shkatërrimi. Aq më tepërkur kjo bëhet për të dalë fitimtare vetvetja ejo feja e Allahut dhe muslimanët.

Ne sot shohim mohimin e mohuesve,talljen e injorantëve, mendjemadhësinë ndajmuslimanëve dhe keqtrajtimin e tyre. Ne edimë me siguri të plotë se çdo mundësi që atazotërojnë në pozitë dhe mendjemadhësi nukështë gjë tjetër veçse afatizim për ta prejAllahut. E sa më shumë që ata e shtojnëhumbjen e tyre, aq më tepër përngjajnë meata që kërkuan përshpejtimin e dënimit,madje gjendja e tyre e flet një gjë të tillë edhepse nuk e shprehin gjuhët.

Madje çdo njeri që ecën mbi tokëkëmbëngulës në mëkate dhe larg rrugës sëZotit, ndërkohë që dëgjon premtimin eAllahut për ata që mëkatojnë, nuk ka dyshimse të tillët përngjajnë me ata që përshpejtojnëdënimin e vet.

Ndërsa detyra jonë kundrejt tyre është t’uthemi siç i tha Salihu, alejhi selam, popullit tëvet: “Ai tha: O populli im, përse kërkonipërshpejtimin e të keqes përpara të mirës,përse nuk i kërkoni falje Allahut se mbasemëshiroheni”. (Nahël 46).

Përktheu: Bilal TEQJA

AGON SIMNICA

Një ditë Ibën Mesudi pasi kishtemarrë vesh se Hudhejfeja ishteshtrirë në shtratin e vdekjes

vendosi ta vizitojë atë dhe në të njëjtënkohë të marrë një këshillë prej tij, sepsedihet që porositë e njeriut që polargohet nga kjo botë janë shumëmbresëlënëse. Ibën Mesudi i tha: “OHudhejfe më këshillo!” Hudhejfe e pyetiIbën Mesudin: “A të ka ardhur bindja nëatë që po ec (Islamin)?” Ai i tha po,“Atëherë përqendrohu aty dhe mos umashtro”, e këshilloi ai.

Pasi meditova shumë rreth porosisësë Hudhejfes së drejtuar Ibën Mesuditnë çastet e fundit të jetës së tij, meqë aii kërkoi që ta këshillojë, vendosa që t’ishkruaj disa porosi për vëllezërit e mijo-hoxhallarë!

Kush ishin protagonistët e ngjarjes?

KËSHILLË: A JE IPRANISHËMNËPËRDERSE?!

8

KËNDI IM

Ibën Mesudi ishte nga sahabet e shquar,prej dijetarëve të tyre, këmbët e të cilitpeshonin tek Allahu më shumë se kodra eUhudit. Pejgamberi alejhi salatu ue selamka thënë se kush dëshiron ta dëgjojëKuranin, ashtu si ka zbritur le ta dëgjojëIbn Mesudin.

Hudhejfeja ishte sekretari i Muhameditalejhi salatu ue selam, i dinte emrat emunafikëve, ishte njeriu më i ditur përsprovat, që do të ndodhin në umet.

Më shtyu kjo bisedë ndërmjet këtyre dysahabeve të ndershëm, që ta këshillojveten së pari veten e pastaj t’i këshillojvëllezërit e mi, që pasi e kuptuanrëndësinë e tubimeve të dijes dhe edëshmuan vetë këtë me gojët e tyre mos t’ibraktisin ato sepse janë kusht idomosdoshëm për përqendrimin nërrugën drejt Allahut. Ne jemi dëshmitarë,që shumë vëllezër, që i kanë braktisur ato(tubimet e dijes) janë dobësuar në ambiciete tyre për thirrje në fenë e Allahut, kanë

devijuar në kuptimin e metodës së saktëduke iu bashkangjitur atij apo këtij grupidhe më e keqja një numër i madh i tyre ekanë braktisur edhe Islamin tërësisht,Allahu na ruajt!

Ibën Mesudi edhe pse ishte dijetar ishquar dhe e dinte se nuk do të kishtemundësi të përfitonte shumë, meqëHudhejfa ishte në agoninë e vdekjes, por aiishte nxënësi i Muhamedit alejhi salatu ueselam, dhe mbeti modest gjatë të tërëjetës, kështu edhe nuk ngurroi të kërkojëkëshillë nga vëllai i vet, dhe jo si disavëllezër, që i kanë lënë tubimet e dijes mepretendimin se të njëjtat gjëra popërsëriten. A mos jemi ne më të dijshëm seIbën Mesudi? Besimtari i sinqertë nuk ethotë këtë fjalë, sepse ai nuk e di se cilakëshillë do të jetë shkak që ai të forcohetnë fenë e Allahut dhe të futet ne Xhenetine Tij. Amin.

9ALBISLAM | 1 Dhjetor 2008 | 3 Dhul Hixhe 1429

KËNDI IM

OMER B. ABDULLAH SADUN

Tema e dialogut me të tjerët është rrahurshumë shpesh kohët e fundit dhe në tëgjitha fushat, ose ndryshe i ashtuquajturi

dialogu mes civilizimeve. Mospajtimi iqëndrimeve është i pranishëm midisrrymave të mendimit perëndimor, midis atijkrahu që përkrah dialogun midis civilizimevedhe atij që përkrah konfliktin dhe bën thirrjepër të ecur në rrjedhën që të çon në rrugëtqorre të historisë. Ky mospajtim dhe kjopërplasje ideore, nuk është i çuditshëm midisdisa popujve, mendimi i të cilëve prodhonkurorën e logjikës njerëzore të kufizuar, i cilinuk i shpëton dot paqëndrueshmërisë sëmendimit, perversitetit të opinionit, osemisioneve dhe besimeve të devijuara, të cilatbëjnë thirrje për konflikte, madje i nxisin ato,në mënyrë që tirani të zërë rrënjë nëpadrejtësinë e tij. Ajo që po ndodh në Irak,Palestinë dhe në vende të tjera tëmuslimanëve është shembulli më i keq i kësajfryme, për racizmin e skajshëm dheashpërsinë e tij, i cili mbërrin deri aty, sa pot’i marrë gjërat në dorë, i shfaros brezat dhetë mbjellat. A ka terror dhe frikë më tëmadhe, se kjo gjuhë e konfliktit, dhunës dhederdhjes së gjakrave? Më tej, ata nadrejtohen neve për të na akuzuar për gjëra,që ata vetë i kanë. Një fjalë e urtë dhe e vjetërarabe qëllon në shenjë, kur thotë: “Më hodhisëmundjen e saj dhe vetë gjeti rehati.” IDërguari i Allahut salallahu alejhi ue selem,thotë: “Ajo çfarë ka mbetur nga fjalët e

DIALOGU ME TË TJERËTTjetri për ne është gjithkush, që bie në kundërshtim me besimin tonë, me mendimin tonë, me vlerat tona, merrugën tonë që bazohet në Kuran dhe në Traditën Profetike, të cilat kuptohen ashtu siç e kanë kuptuar tëparët tanë vepërmirë të këtij Umeti

...origjina e thirrjes sënjerëzve është me fjalë, e cilae paraprin shpatën, ndërsalufta për të bërë thirrje drejtrrugës së Allahut, nuk ështëveçse një mjet për të larguarpengesat...

“

“

10

KËNDI IM

profecisë së parë është: “Kur nuk ke turp, bëjç’të duash.”

Por çfarë do të thotë dialogu me të tjerëtpër ne, ndjekësit e Islamit? A i ka kushtuarrëndësi Islami kësaj teme, apo është një temëdytësore, që nuk ka rëndësi për ne, apo janëthjesht disa manovrime të çastit për t’ilarguar akuzat nga vetja?

Para se të futem në temën e dialogutdëshiroj të sqaroj, se çfarë është tjetri për ne,ndjekësit e Islamit dhe të Sunetit, në mënyrëqë fjala të thuhet rreth diçkaje të njohur, qënuk rrethohet nga padija dhe as nukmbulohet nga fshehtësia.

Tjetri për ne është gjithkush, që bie nëkundërshtim me besimin tonë, me mendimintonë, me vlerat tona, me rrugën tonë qëbazohet në Kuran dhe në Traditën Profetike,të cilat kuptohen ashtu siç e kanë kuptuar tëparët tanë vepërmirë të këtij Umeti –Allahuqoftë i kënaqur me ta.

Me këtë kuptim, tjetri për ne ështëgjithkush që i përmbahet një feje tëndryshme nga Feja Islame, duke përfshirëkëtu të gjitha ato mendime, rryma dhegrupime islame të ndryshme, që nukbazohen në Kuran dhe në Traditën Profetike,ose që i kuptojnë këto të fundit ndryshe ngatë kuptuarit e të parëve vepërmirë tëmuslimanëve. Këto grupime islameqëndrojnë afër apo larg nesh, në varësi tëafërsisë apo largësisë së tyre nga Kurani dheTradita Profetike.

Fjala dialog (diskutim) është përmendurnë Kuranin Famëlartë në tri vende:

Surja Kehf: 34: “Ai kishte të vjela dhe i thashokut të tij, duke diskutuar me të: “Unë kampasuri më shumë se ti dhe kam të afërm mëtë fortë.”

Surja Kehf: 37: “Shoku i tij i tha, dukediskutuar me të: “A e mohove Atë, që të krijoiprej dheu, pastaj prej një pike dhe pastaj tëformësoi në një burrë?!”

Surja Muxhadele: 1: “Allahu e dëgjoi atë

(grua) që diskutonte me ty rreth burrit të sajdhe ankohej tek Allahu. Allahu e dëgjondiskutimin e ju të dyve. Vërtet, Allahu ështëDëgjues dhe Shikues i gjithçkaje.”

Kështu, dialogu, diskutimi dhe debati ishoqëruar me sjellje të mirë, të gjitha këtojanë shprehje të përafërta me kuptim tënjëjtë, ashtu siç thotë Allahu: “Dhe mosdebatoni me ithtarët e librit, përveçse nëmënyrën më të sjellshme” dhe: “Thirr nërrugën e Zotit të tënd me urtësi dhe këshillëtë mirë dhe debato me ta në mënyrën më tësjellshme.”

Kurani është i mbushur me debate dhediskutime midis profetëve salallahu alejhimue selem, dhe atyre që e kundërshtoninthirrjen e tyre dhe të të dërguarve.

Përsëritja e “fjalës”, e cila përmendet nëKuranin Famëlartë në shumë vende, nukështë gjë tjetër veçse një shembull real dhepraktik i dialogut. Të tjerët paraqesindyshimet dhe paqartësitë e tyre, të cilat ishohim të fillojnë me fjalët: “Ata thanë” dhenga ana tjetër, i Dërguari i Allahut salallahualejhi ue selem, është i urdhëruar prejAllahut që t’i përgjigjet dhe t’i hedhë poshtëpaqartësitë e tyre me fjalët: “Thuaj”, siçpërmendet në ajete të shumta. Disa prejkëtyre ajeteve janë:

Fjala e Allahut: “Ata që nuk e shpresojnënë takimin Tonë, thanë: “Përse të mos nadërgohen engjëj, ose përse të mos e shohimZotin tonë?” Ata e tejçmuan lart veten e tyredhe u sollën me arrogancë të madhe.”(Furkan: 21)

Fjala e Allahut: “Ka prej tyre, që tëdëgjojnë ty, por Ne krijuam mbulesa nëzemrat e tyre, që të mos e kuptojnë atë dhenë veshët e tyre hodhëm shurdhim. Edhesikur t’i shohin të gjitha faktet, ata nukbesojnë, derisa të vijnë tek ti dhe tëdebatojnë me ty. Ata që mohuan thonë: “Nukështë gjë tjetër ky (Kurani), vetëm se disarrëfime të hershme.” (Enam: 25)

11ALBISLAM | 1 Dhjetor 2008 | 3 Dhul Hixhe 1429

KËNDI IM

Fjala e Allahut: “Thuaj: “Unë ju këshillojvetëm me një gjë: Të angazhoheni sinqerishtdy e nga dy, ose një e nga një për hir tëAllahut dhe pastaj të mendoni thellë, seshoku juaj (Muhamedi) nuk vuan nga ndonjëçmenduri. Ai është vetëm paralajmërues i njëdënimi të ashpër që ju pret përpara.” (Sebe:46)

Fjala e Allahut: “Thuaj: “A po na debatonipër Allahun, që është Zoti ynë dhe Zoti juaj?Ne kemi veprat tona dhe ju keni veprat tuaja,por ne jemi të sinqertë me Të.” (Bekare: 139)

Allahu na i ka treguar historitë e tëdërguarve, së bashku me fjalët, thirrjen dhedebatet e tyre, për t’i marrë si mësim praktikdhe si një metodë që mund të merret sishembull në dialogun me të tjerët. ProfetiNuh i bëri thirrje popullit të tij, diskutoi dhedebatoi me ta për 950 vjet me radhë dhe upërpoq me të gjitha forcat, që t’i drejtonte atadrejt njësimit të Allahut dhe për t’ia fshirëshirkun dhe devijimin, që u sillej rrotullnëpër mendje, ashtu siç thotë Allahu: “Ai tha:“O Zoti im! Unë e thirra popullin tim natën editën, por thirrja ime vetëm ua shtoiarratisjen. Sa herë që i thërrisja ata që Ti t’iafalje mëkatet, ata i vendosnin gishtat nëveshë, i mbulonin kokat me rrobat e tyre dhevazhdonin në të tyren me njëmendjemadhësi të fortë. Pastaj, unë i thirraata haptazi, pastaj i thirra drejtpërdrejt dheshpesh herë edhe fshehurazi” (Nuh: 5-9).

Ky është edhe qëndrimi i Ibrahimitsalallahu alejhi ue selem, në debatin e tij meNemrudin për të rrënjosur Teuhidin dhe përta mbrojtur atë, duke hedhur poshtë të gjithadyshimet e hedhura nga idhujtarët, ashtu siçthotë Allahu: “A nuk e ke arritur atë, të cilitngaqë Allahu i kishte dhënë pushtet(Nemrudi) debatoi me Ibrahimin rreth Zotittë tij. Kur Ibrahimi tha: “Zoti im është Ai qëjep jetë dhe vdekje!” Ai tha: “Edhe unë japjetë dhe vdekje!” Ibrahimi tha: “Zoti im e sjell

diellin nga lindja, pra, sille ti atë ngaperëndimi?” Atëherë, ai që nuk besoi mbeti ihutuar. Allahu nuk e shpie në rrugë të drejtëpopullin mizor.” (Bekare: 258).

Muhamedi salallahu alejhi ue selem, kadebatuar me të krishterët e Nexhranit rrethIsait salallahu alejhi ue selem, ku në njëtransmetim të Taberaniut, që përcillet mezinxhirin e tij transmetues nga Abdullah b.Harith Zubejdi, ky i fundit ka dëgjuar tëDërguarin e Allahut salallahu alejhi ue selem,të thotë: “Ah sikur të kishte mes meje dhebanorëve të Nehxranit një mbulesë, që tëmos i shihja dhe të mos më shihnin.”, përshkak të debatit të ashpër që ata pozhvillimin me të Dërguarin e Allahutsalallahu alejhi ue selem. Ky është ajeti ilutjes së mallkimit, i cili zbriti për të ndarëdebatin dhe për të qenë një argument ipathyeshëm rreth Isait salallahu alejhi ueselem, pas sqarimit të së vërtetës dhe zbritjessë dijes, ku Allahu i Lartësuar thotë: “E kushtë kundërshton ty në çështjen e tij (Isait) pasdijes që të erdhi, ti thuaji: “Ejani t’i thërrasimbijtë tanë dhe bijtë tuaj, gratë tona dhe gratëtuaja, vetë ne dhe vetë ju, mandej të lutemisinqerisht, që mallkimi i Allahut qoftë mbigënjeshtarët.” (Ali Imran; 61).

Ky është këndvështrimi ynë, i ndjekësvetë Islamit në lidhje me dialogun me të tjerët,rreth diskutimit me ta në mënyrën më tëmirë dhe ky është durimi ynë ndaj fjalëve tëkundërshtarëve, qoftë edhe atëherë kurdiskutimi bëhet në lidhje me besimin tekAllahu. Ne e ballafaqojmë argumentin meargument, me kokë të ngritur dhe krenarë,me edukatë të lartë dhe qëndrim të ftohtë,sepse ne jemi njerëzit e të vërtetës, mbajtësite mesazhit botëror, të cilin duhet t’iapërcjellim të gjithë njerëzve, ashtu siç thotëAllahu i Lartësuar: “Nuk të kemi dërguarveçse si përgëzues dhe paralajmërues për tëgjithë njerëzit.”

Për sa i përket dispozitave që u lejojnë

12

KËNDI IM

muslimanëve luftën kundër armiqve të tyre,kjo nuk bie ndesh me dialogun dhe thirrjendrejt rrugës së Allahut me fjalë dheargumente. Përkundrazi origjina e thirrjes sënjerëzve është me fjalë, e cila e paraprinshpatën, ndërsa lufta për të bërë thirrje drejtrrugës së Allahut, nuk është veçse një mjetpër të larguar pengesat dhe arrogantët qëadhurohen, të cilët i pengojnë njerëzit për tëdëgjuar fjalën e të vërtetës dhe njësimit tëAllahut. Në këtë mënyrë lufta ndaj tyre ështëe domosdoshme, si shenjë të fitores sënjerëzve që u është bërë padrejtësi dhe për tëçliruar mendimet e tyre, në mënyrë që tëzgjedhin atë me të cilën binden. Historia nukka shënuar asgjë rreth muslimanëve, se atamund të kenë detyruar ndonjë popullkundërshtar që të pranojë Islamin. Si mundtë ndodhë diçka e tillë, kur Allahu thotë:“Nuk ka detyrim në fe. Vërtet, udhëzimiështë sqaruar nga e kota.” (Bekare: 256) dhe:“Sikur Zoti yt të dëshironte, të gjithë mbitokë do të kishin besuar së bashku. A ti idetyron njerëzit të bëhen besimtarë?”(Junus; 99). Përkundrazi, ata u përfshinë dhemuslimanët bashkëjetuan me ta mbi bazën edispozitave të veçanta islame përjomuslimanët dorëzanë (në besë). Ja, se çfarëthotë Arnold Toynbee rreth çlirimeve islame:“Në shekullin e shtatë pas Krishtit, arabëtçliruan një zinxhir shtetesh lindore ngasundimi greko-roman i krishterë.”Gjithashtu, ai shprehet: “Zgjedhja nuk ishtemes Islamit dhe vrasjes, por mes Islamit dhexhizjes (taksa e jomuslimanëve). Kjo ishte njëpolitikë dritëplotë, rreth së cilës të gjithamendimet janë pajtuar me njëra-tjetrën se emeriton të lavdërohet… Mund të thuhet, sekëto të vjela, të cilat u morën nga fusha ethirrjes islame, vinin si rezultat i një lëvizjejepopullore të pavarur, të cilat nuk rrodhënasnjëherë si pasojë e një presioni politik.”

Meqë debati është një ndër format ethirrjes në rrugën e Allahut, ne duhet të jemi

të përgatitur për të, së pari, nëpërmjetobjektivave të qarta, ku më të rëndësishmetjanë: Thirrja në rrugën e Allahut nëpërmjetparaqitjes së kësaj feje para njerëzve, pastajhedhja poshtë e të gjitha dyshimeve qëpërhapen kundër Islamit dhe ndjekësve të tijnë të gjitha kohët dhe vendet, duke vënë nëdukje falsitetin dhe thellësinë e errësirës sëtyre. Duhet të tregohemi të kujdesshëm ndajmungesës së këtyre objektivave dhe tëtjerave si ato në rrugëtimin e diskutimevetona për shkak të situatave botërore qëushtrojnë presion. Nëse objektivatmungojnë, dialogu ynë bëhet thjesht përdialog dhe me qëllimin për të vërtetuar paratjetrit se ne po dialogojmë me të. Më tej, neduhet të përgatisim kuadro të specializuar tëshkencës dhe mendimit nëpërmjetinstituteve dhe seminareve të shpeshta, që tënxjerrim kuadro, të cilët e përçojnë zërintonë tek bota ashtu siç dëshirojmë dhe tëmos biem viktimë e dështimeve dhepërpjekjeve individuale, sepse bota është engopur me ide, fe dhe filozofi, që e bëjnë atëtë mos preokupohet për propozimet tona,për arsye se kundërshtarët i përhapin idetë etyre nëpërmjet mjeteve mediatikepropaganduese të fuqishme dhe forcësfinanciare që e tejkalojnë disa herë atë që nekemi në dispozicion. Në këtë mënyrëqartësohet edhe gabimi i disave prej nesh, tëcilët supozojnë dështimin e këtyre ideve tëdevijuara nga vetë njerëzit, jo sepse atothonë të vërtetën, apo sepse i paraqesinnjerëzve zgjidhje të dobishme, por sepse atoide u shërbehen atyre në mëngjes dhe nëmbrëmje me metoda që shkëlqejnë, mengjyra tërheqëse, që e kthejnë të vërtetën nëtë kotë dhe të kotën në të vërtetë në sytë enjerëzve të thjeshtë dhe kjo do të ishte njëhumbje që nuk do ta dëshironin, Allahu naruajt.

Përktheu: Genc PLUMBI

13ALBISLAM | 1 Dhjetor 2008 | 3 Dhul Hixhe 1429

SHKRUAN: BLERIM MUHAXHERI

Je i zhytur në botën e pafundme tëmendimeve dhe mundohesh që shumëgjëra që të vijnë ndërmend edhe t’i

perceptosh. Edhe pse je i vetëdijshëm se s’dota arrish një gjë të tillë, mirëpo notimi nëthellësitë e ëndrrave të duket e këndshmedhe interesante. Nuk dëshiron të largoheshnga ato mendime, por shpreson që ato tëzgjasin edhe më tepër dhe të jenë më të gjata.Kënaqesh duke shëtitur nëpër detin eëndrrave dhe dëshiron që ato asnjëherë tëmos përfundojnë. Mirëpo, kur i hap sytë dhetë del gjumi, atëherë e kupton se s’ishte asgjë,por vetëm një ëndërr e thjeshtë, dua të them,zhgënjehesh nga ajo që përjetove.

Sa ishe i gëzuar në fillim tani përnjëherë undërrove krejtësisht, sikurse të mos ishe ai ifillimit. Gëzimi menjëherë u shndërrua nëpikëllim. Dëshirat e zjarrta për realizim utransformuan në përtaci dhe në molisje. S’jesi ky tani, si ai më herët. Je një njeri, mirëpo

nga ajo që përjetove më herët dhe nga ajo qëndien tani, je ndërruar tërësisht. A thua vallë,çfarë ishte ajo që ndikoi?

O njeri! Dije se ky është shembulli yt.Po, po shembulli yt, bile i imi dhe i çdo krijeseqë është i gjinisë sonë. Të zhytur në iluzionete kësaj bote harrojmë se kush jemi.Dëshirojmë të arrijmë diçka, mirëpo s’dimëse si. Të dhënë pas gjërave tëparealizueshme, synojmë të arrijmësuksesin. Pa rënë shi mendojmë se do tëmbijnë të mbjellat.

Jemi duke u tallur me vetveten. Ngaseas veten s’jemi duke e njohur, e ku më do t’injohim qëllimet dhe synimet tona në këtëjetë. Jemi shndërruar në krijesa pa ndjenja, ekjo po reflekton që të mos kuptojmë asgjënga realiteti, për shkak se sy i vërtetë ështëzemra, e cila përveç se sheh, edhe kupton.Mirëpo ky organ na është verbuar, kurse sytënë ballë i kemi veç për t’u orientuar në rrugë.

Të dhënë pas kësaj bote e kemi humburorientimin në rrugë. S’dimë ç’bëjmë eç’veprojmë. Jemi duke u fokusuar vetëm

Ne nuk jemi duke i kuptuar gjërat siç duhet. E kam fjalën, siç janë dhe siç duhet të dihen. Ngase çdo gjë e kanjë porosi, me të cilën të jep një këshillë apo të udhëzon. S’ka rastësi. Pra, gjithçka është kuptimplotë dhe medomethënie të madhe.

O NJERI! A E DI KUSH JE?

14

KËNDI IM

nëpër ato punë nga fryn era epërditshmërisë. Jepemi pas asaj ku kemi dobidhe interes personal. Jashtë kësaj s’shohimasgjë tjetër, dua të them, bëhemi kinse nukpo dimë t’i kuptojmë çështjet e tjera.

Ne nuk jemi duke i kuptuar gjërat siçduhet. E kam fjalën, siç janë dhe siç duhet tëdihen. Ngase çdo gjë e ka një porosi, me tëcilën të jep një këshillë apo të udhëzon. S’karastësi. Pra, gjithçka është kuptimplotë dheme domethënie të madhe.

Mirëpo po mbetet një pikëpyetje e madhete njeriu. Kush është kjo krijesë e Zotit dhe aështë duke e njohur ajo vetveten. Porosi tëmëdha fshihen tek ai, por a është dukearritur ai të zbulojë ndonjë sekret të tyre.Vetëm pamja e jashtme është argument imjaftueshëm për këtë gjë, ku dëshmon se çdogjë është në vendin e duhur. Prandaj, a ështëduke u përpjekur kjo krijesë që ta zbulojëvetveten?

O njeri! Dije se ti je hije, ty të mban vetëmshpirti, e nëse del ai, atëherë mbaron punajote. Shpirti është i padukshëm dhe çështjene tij e di vetëm Zoti, prandaj neve duhet takuptojmë atë si sekret të Zotit. Ja, çfarë ka nëty, o njeri! Bindu dhe shihe realitetin mesyrin e argumentit. Pra, ti qenke ipadukshëm si shpirt, kurse si qenienjerëzore, ti qenke hije. E thënë kjo me fjalëtjera, krijesa e quajtur njeri, përbëhet ngapadukshmëria dhe hija.

Udhëhiqe jetën tënde në dritën eargumenteve të së Vërtetës, që së paku takuptosh sekretin e padukshmërisë tënde, pratë qenies tënde, sepse pa udhëzimet e saj, jovetëm që je hije, mirëpo je edhe i humbur. Joqë s’do të mundesh ta njohësh tjetrinasnjëherë, por nuk do ta kuptosh as vetveten.Do të mbetesh i huaj, si për të tjerët, po ashtuedhe për vetveten.

Në të njëjtën kohë mund të bëheshkrijesa më e mirë, gjegjësisht më e keqja nëfaqen e dheut. Çdo gjë varet nga ti dhe është

në duart e tua. Detyrimet e tua varen ngarregulli i treshit: çfarë vepron, kë pason dhekujt i bindesh. Nëse je në rrugën e Zotit dhe irespekton urdhrat e Tij, do të bëhesh krijesamë e mirë që Zoti e ka sjellë në këtë botë.

Pra, o njeri! Ti ke lirinë e zgjedhjes,prandaj zgjidhe atë që të bën dobi, jo atë qëlakmon. Sepse dobisë do t’ia shohësh hairin,kurse nga lakmia do të kesh vetëm sherr.Ademi lakmoi pemën e pavdekshmërisë,mirëpo e goditi dënimi i Zotit. Kurse djallizgjodhi rrugën e mosrespektimit, prandaj ulargua nga mëshira e Zotit. Prandaj në duarte tua është zgjedhja, vallë çfarë do tëzgjedhësh?

O njeri! Dije se ti je dhè dhe se qenia jotenë aspektin e furnizimit trupor varet ngatoka. Prej saj je krijuar dhe nga ajoushqehesh. Në të jeton dhe në të do tëkthehesh. Prej saj je nxjerrë dhe përsëri atydo të hysh. Pra, çdo gjë e jotja është e lidhurme atë, pra, shpirti të mban të ngritur nëveprimet dhe aktivitetet e tua, e nëse del aipërsëri do të pushosh në tokë.

Tani, a je duke mundur sadopak tanjohësh veten? Nuk po dua ta paraqesëshveten duke u shikuar në pasqyrë nga pamja ejashtme, por ta kuptosh personalitetin tëndsi krijesë e Zotit. As nuk po dua të shtiresh etë tregohesh ai që s’je në realitet, pra, tëaktrosh në emrin e së mirës, e në të vërtetënuk je i tillë.

Mirëpo, mos harro se ti je tokë. Kursepërditshmërinë tënde ti e kalon duke ecurnëpër tokë, pra, ti për çdo ditë e për çdo çaste shkel veten tënde. Dhè je, e nëpër të kalon.Thjesht, sot je në pozitë të ngritur, kurse djeishe në gjendje të shtrirë. Por dije se edhenesër do të kthehesh në atë pozitë, siç keqenë dje. Vallë, a edhe ky fakt nuk po të bëntë vetëdijshëm, që ta kuptosh veten se kushje?

Ja, pra, kush je ti! O njeri!

15ALBISLAM | 1 Dhjetor 2008 | 3 Dhul Hixhe 1429

KËNDI IM

HALID B. SUUD EL BULEJHID

Festimi i festave të fundvitit ka marrëjehonë të madhe tek muslimanët duke ipasuar të tjerët verbërisht, si shkak i

injorancës së tyre mbi fenë e Allahut, dukemos pasur njohuri, se kjo është e ndaluarrreptësisht dhe jep të kuptojë, se Islami

qenka i mangët, jo i kompletuar dhe duhettë plotësohet nga fetë e tjera, kurse dihetqartë se Allahu e ka përkryer këtë fe: “Sotua përsosa fenë tuaj dhe jam i kënaqur qëIslami të jetë feja juaj”. (Maide 3) Këtofestime janë të ndaluara, haram për këtoarsye:

1-Festimi i kësaj dite llogaritet si festë,që nuk ka bazë në sheriat është bidat-risi

MUSLIMANËT DHE FESTAT E FUNDVITITFestimi i vitit të ri është miqësim me jobesimtarët dhe pjesëmarrës në simbolet e fesë së tyre, si dëshmi dhegëzim se ata janë në të vërtetën, ndërsa realisht ata janë në të kotën

16

KËNDI IM

dhe risitë në fe i ka ndaluar PejgamberisalaAllahu alejhi ue selem. Aishja përcjellse Pejgamberi salaAllahu alejhi ue selem,ka thënë: “Kush shpik në fenë tonë atë qënuk është prej saj, ajo është e refuzuar”.(Buhariu dhe Muslimi.) Nuk mund tëveçohet ndonjë ditë e caktuar me gëzimapo me festime pa pasur argument ngaSheriati.

2- Nuk i lejohet muslimanit të festojëndonjë festë tjetër përveç festave tëlejuara në Islam, siç na i ka lejuar iDërguari i Allahut dy festat tona, festën eFitër Bajramit dhe të Kurban Bajramit. Napërcillet nga Enesi, radiallahu anhu, sekur shkoi Pejgamberi salallahu alejhi ueselem, në Medinë i gjeti ata duke festuardy ditë dhe iu tha: “Allahu jua kazëvendësuar me dy festa më të mira, mefestën e Fitër Bajramit dhe të KurbanBajramit”. (Hadith sahih nga Ebu Davudidhe Nesaiu.)

Pejgamberi salallahu alejhi ue selem, indaloi festat e tyre, që të mos përngjajnëme festat e muslimanëve. Nëse eneglizhojnë këtë çështje hoxhallarët dheinstitucionet fetare, duke mos folur për toatëherë njerëzit i festojnë duke iu dhanëjehonë të madhe, sikurse për festat emuslimanëve.

3- Nuk lejohet në fenë tonë festimi iasnjë ditëlindjeje të askujt edhe kur ështëdatëlindja e Pejgamberit tonë Muhameditsalallahu alejhi ue selem, apo e çdo njeriutë rëndomtë. Me datëlindjen apo vdekjene ndonjë Pejgamberi nuk lejohet festimi ityre, se nuk lejohet të afrohemi tek Allahunë këto raste duke shfaqur gëzimin apopikëllimin, apo diçka tjetër prej shenjavetë festimit. Kur u zu dielli në kohën e tëDërguarit të Allahut njerëzit menduan sekjo ndodhi për shkak të vdekjes së djalit tëtij Ibrahimit, mirëpo Pejgamberi salallahualejhi ue selem, e refuzoi këtë siç ka

ardhur në hadithin e vërtetë, të cilin epërcjell Mugire b. Shube se i Dërguari iAllahut ka thënë se me të vërtet që diellidhe hëna nuk zihet për vdekjen e as përlindjen e ndonjërit. Kur ta shihni këtëfenomen faluni dhe bëjini dua Allahut.(Buhariu.)

4- Festimi i datëlindjes së Isaitsalallahu alejhi ue selem – Jezusit kateprim të dashurisë ndaj tij dhe kjo dukuriështë simbol i të krishterëve në këtë ditë.I Dërguari i Allahut ka thënë për këtë:“Mos me ngrini mua ashtu siç e ngritënIsain-Mesihun, birin e Merjemes, por unëjam rob i Allahut dhe thoni robi i Allahutdhe i Dërguari Tij. (Buhariu.) E ka ndaluarSheriati ngritjen dhe teprimin në ta dheadhurimin e tyre përveç Allahut.Pejgamberët janë dërguar nga Allahupërgëzues, qortues dhe thirrës nëadhurim ndaj Allahut e jo për adhurimdhe teprim ndaj vetes se tyre.

5- Festimi i vitit të ri është miqësim mejobesimtarët dhe pjesëmarrës në simbolete fesë së tyre, si dëshmi dhe gëzim se atajanë në të vërtetën, ndërsa realisht atajanë në të kotën dhe të devijuarën dhe kjoështë e ndaluar-haram dhe prej mëkatevetë mëdha. Allahu i Madhëruar thotë: “O juqë besuat! Mos zini miq, as jehuditë, as të

...Festa e ligjshme për mysli-manët është pas kryerjes sëadhurimit. Ky është falënder-im ndaj Allahut për lehtësimine adhurimit dhe gëzim përmuslimanin pas kryerjes sëibadetit...

“

“

17ALBISLAM | 1 Dhjetor 2008 | 3 Dhul Hixhe 1429

KËNDI IM

krishterët. Ata janë miq të njëri-tjetrit. Ekush prej jush miqësohet me ata, ai ështëprej tyre. Vërtet Allahu nuk e udhëzonpopullin zullumqar.” (Maide 51.) Nësemuslimani nuk e ka si qëllim të kënaqetme fenë e tyre dhe pëlqimin e simbolevetë tyre si: trinitetin, therjen jo në emrin eAllahut, bën një mëkat e nëse ka si qëllimkënaqësinë dhe pajtimin me ta, atëherë aiështë jobesimtar dhe i dalë nga feja nëmendimin e krejt dijetarëve. Populliinjorant nuk është në gjendje ta dallojëkëtë dhe për këtë muslimani duhet t’ilargohet kishave dhe organizimeve të tyrenë këtë ditë dhe ditëve të tjera .

6- Festimi i festave të tyre ështëpërngjasim me të krishterët, si dhe veçorie simboleve të mosbesimit e kjo është prejmëkatëve më të mëdha, të cilin e kandaluar Sheriati dhe e ka qortuarvepruesin. Pejgamberi salallahu alejhi ueselem, ka thënë: “Kush i përngjan njëpopulli ai është prej tyre.” (Ebu Davudi.)Përngjasimi në formën e jashtme ndikohetnga përngjasimi i brendshëm, që përcilletme dashuri dhe harmoni në mespërngjasuesit dhe të përngjasuarit, përkëtë edhe urtësia e Sheriatit i kandërprerë rrugët dhe mënyrat, të cilat eshpijnë muslimanin në pëlqimin e fesë sëtyre.

7- Festa e ligjshme për myslimanëtështë pas kryerjes së adhurimit. Ky ështëfalënderim ndaj Allahut për lehtësimin eadhurimit dhe gëzim për muslimanin paskryerjes së ibadetit. Festa e Fitër Bajramitvjen pas kryerjes së agjërimit, ndërsa festae Kurbanit pas kryerjes së Haxhillëkut dhedhjetë ditëve të Dhul Hixhes. Ky ështëgëzim, adhurim, falënderim dhe kthim tekAllahu i Lartmadhëruar e nuk është gëzimpër krijesat ose për ndonjë çështje tëdynjasë e ky kuptim nuk gjendet në festëne Isait – Mesihut (vitit të ri) dhe Sheriatin

e tij, që është anuluar me sheriatin eMuhamedit salallahu alejhi ue selem, dhepër këtë nuk është e ligjshme përmuslimanin ta festojë këtë festë dhe tapasojë sheriatin e tij.

8- Festimi i kësaj dite është nëkundërshtim me udhëzimin e Pejgamberittonë Muhamedit salallahu alejhi ue selem,dhe me pasimin e rrugës së tij dhe ka qenëi Dërguari i Allahut ai që e kakundërshtuar rrugën e ithtarëve të librit(jehudive dhe të krishterëve) dhe kjo kaqenë e pëlqyer në adhurimin, moralin,traditën e tij dhe për çështjet e dynjasë.Ashtu si edhe kundërshtimi i tij ndaj tyrepër drejtimin e kiblës, formën e selamit etë tjera që janë prej veçorive të tyre. Kjodëshmohet prej tij me thënie dhe vepra.Kjo është një bazë madhështore me tëcilën muslimani është i detyruar tëpërkujdeset dhe për këtë na kaparalajmëruar Pejgamberi salallahu alejhiue selem, se prej shenjave të fundit do tëjenë që një pjesë e muslimanëve do t’ipasojë dhe do t’i përngjasojë jehuditë dhetë krishterët. I Dërguari i Allahut ka thënë:“Do t’i pasoni ata që ishin para jushpëllëmbë pas pëllëmbe, krah pas krahu,madje edhe nëse hynë në vrimën ehardhucës. Sahabët i thanë: O i Dërguari iAllahut, a janë ata jehuditë dhe tëkrishterët? Ai tha: E kush tjetër!” (Buhariudhe Muslimi), e kjo është diçka epranishme e Allahu na ndihmoftë.

Dhe për këtë i ndalohet muslimanit t’ifestojë festat e të krishterëve,prezantimin në të gjitha format,këmbimin e dhuratave, përurimin,shitblerjen dhe tregtinë, që i ndihmon atanë propagandimin e festave të tyre.

Përshtati: Bashkim BAJRAMI

18

KËNDI IM

MUHAMED B. SALIH MUNEXHID

Për të gjithë s’është i panjohur fakti sekriza ekonomike i ka goditur të katëranët e botës furishëm, ajo është një

ngjarje e madhe, e cila ka lëkundur pozitat eqendrave vendimmarrëse dhe ideologëve tësistemit kapitalist e ekonomistëve më tëshquar. Ata janë të hutuar dhe në një situatëkonfuzioni. E qortojnë njëri tjetrin përpërgjegjësinë për këtë krizë të rëndëekonomike.

Kjo krizë meriton një sqarim tërëndësishëm rreth qëndrimit të Islamit dhekjo në disa pika:

Thelbi i krizës: falimentimi i bankave tëmëdha dhe organizatave financiare, të cilatshkaktuan rënien e aksioneve në bursatbotërore dhe “avullimin” e trilionave. Kështushumë shtete ranë në humnerë. Milionanjerëz kanë humbur rreth katër triliondollarë pasuri, qoftë në bursa, qoftë me letratë vlefshme. Dhe kështu, kjo krizë i përngjancunamit, i cili është duke shkatërruarekonomitë e shumë vendeve.

Ka rënë tavani mbi ta, sepse baza eshoqërisë perëndimore është kapitali dhefitimi. E kur të mbështetesh në diçka tjetërdhe anashkalohet ligji i Allahut, atëherë: “PorAllahu e goditi mu në themele ndërtesën etyre dhe pastaj atyre u ra çatia mbi kokë, qënga lart duke i mbërthyer ndëshkimi nga nuke merrnin vesh”. (16:26), ky është shkaku që

ne sot shohim rrënime të mëdha, të cilat pobien mbi ta dhe po shkatërrohet ekonomia,me të cilën krenoheshin, duke menduar sekjo ekonomi do t’i mbronte. Por kjo ekonomiu bë shkak i shqetësimit të tyre dhe içrregullimeve. Iu erdh belaja mbi kokat etyre dhe nën këmbët e tyre. Menduan se kysistem financiar është i fortë dhe iqëndrueshëm, mirëpo erdhi ndëshkimi ngas’e kujtuan.

“Thuaj: “Ajo është nga vetë ju”: sikursepër fatkeqësitë që ka shkaqe materiale, poashtu janë edhe shkaqet sheriatike. Prania ekëtyre shkaqeve nuk e pengojnë njëra-tjetrën. Padrejtësitë, mizoritë, amoraliteti,mëkatet dhe cenimi i të drejtave të të tjerëve,të gjitha këto janë shkaqe për zbritjen efatkeqësive, qoftë individualisht, qoftëkolektivisht, e ndonjëherë edhe mbarënjerëzimit, “...për shkak të veprave (tëkëqija) të njerëzve, janë shfaqur në tokë e nëdet të zeza (bela, skamje, katastrofa, humbjee bereqetit etj.” (30:41) si dhe ajeti: “Çfarëdoe keqe që ju godet, ajo është pasojë e vepravetuaja (të këqija), e për shumë të tjera Ai u fal.”(42:30). Ndërsa në hadithin autentik thuhet:“Nëse në një vendbanim shfaqen haptaszinaja dhe kamata, atëherë u është bërëhallall dënimi i Allahut (në çdo momentmund të vijë dënimi)”. (Albani në“Sahihulxhami” fq. 679)

Allahu afatizon (i jep kohë, e shtyndënimin), por nuk harron: atyre ua ka shtyrëdënimin, e ata punojnë me kamatë, e hanë

DËSHTIMI I HARAMIT (KRIZA GLOBALE EKONOMIKE)Gjer më tani kanë falimentuar 16 banka. Vazhdon procesi i falimentimit të shtatë bankave më të madhaevropiane. Disa ekspertë parashikojnë, se deri në gjysmën e vitit të ardhshëm do të mbyllen 110 banka, bazafinanciare e të cilave kap shumën 850 miliard dollarë.

19ALBISLAM | 1 Dhjetor 2008 | 3 Dhul Hixhe 1429

KËNDI IM

atë duke e shumëfishuar shumë. Kështukalojnë vitet derisa Allahu i godet me skamjee shkatërrime, siç veproi me popullin eFaraonit më parë: “(Për madhërinë e Zotit)Ne e provuam popullin e Faraonit me skamjedhe me pakësim të frutave, në mënyrë që tëmarrin mësim” (7:130). I Dërguari salallahualejhi ue selem, ka thënë: “Allahu i lë njëkohë zullumqarët, por kur Ai i kaplon medënim të ashpër, Ai kurrë nuk i lëshon më”.Pastaj lexoi ajetin (11:102): “Ja, kështu ështëndëshkimi i Zotit tënd, kur dënon vendet qëjanë zullumqarë. Vërtet, ndëshkimi i Tijështë i dhimbshëm e i ashpër.” (Buhariu:4686; dhe Muslimi: 2583). Mos të mendojnë seAllahu i Lartëmadhëruar dhe i Plotfuqishëm ilen ata që t’i bëjnë njerëzve padrejtësi, tamohojnë Atë (bëjnë kufër) dhe të bëjnë çdolloj mëkati të madh, e Ai mos t’i dënojë mendonjë ndëshkim të ashpër.

E kota të çon në dobësi dhe fatkeqësi: sadoqë të ngrihen dhe të përparojnë, patjetër dotë bien poshtë, sepse kështu është ligji iAllahut, i cili nuk ka ndryshim aszëvendësim. I Dërguari salallahu alejhi ueselem, ka thënë: “E drejta (haku) e Allahut nëkëtë botë është që kur të ngrejë diçka (dikë),pastaj e zbret atë”. (Buhariu 2872). Perëndimika zënë pozitën primare në ekonominëbotërore dhe thonë: “Kush është më ifuqishëm se ne?” Allahu i Lartëmadhëruar irrëzoi nga kështjella e tyre ekonomike dhehodhi në zemrat e tyre shqetësim dhe frikë.

Thyerja e shkopit të botës perëndimore:fatkeqësia e kamatës dhe e ndalesave të tjeraua ka ngrënë shkopin të gjithë botësperëndimore, atë shkop me të cilinparaqiteshin para njerëzve si të fuqishëm

dhe të drejtë, por në të vërtetë atambështeteshin në një shkop të krimbur, dhekur u rrëzuan, u bë e qartë për xhinët dhenjerëzit, për lindjen e perëndimin, se kjondërtesë është e zbrazët, me themele tëshkatërruara, dhe u bë e qartë se më nuk kakthim. Këtë e qartësoi ministri i financave iGjermanisë: “Me të vërtet, bota kurrë nuk dotë kthehet në gjendjen e para krizës”.

Allahu i lufton fajdexhinjtë: “O ju qëbesuat, kini frikë Allahun dhe nëse jenibesimtarë të sinqertë, hiqni dorë prej asaj qëka mbetur nga kamata. E në qoftë se nuk ebëni këtë (nuk hiqni dorë nga kamata),atëherë binduni se jeni në luftë me Allahundhe të Dërguarin e Tij...” (2:278,279). Kjo luftësot shihet të ketë ndikime në drejtime tëndryshme: strese dhe shqetësime në zemër,humbja e bereqetit dhe e komoditetit,shkatërrimi i pasurisë dhe i fuqisë, përhapja e

...Me të vërtet, bota kurrënuk do të kthehet në gjendjene para krizës...“ “

20

KËNDI IM

shqetësimit dhe e pasigurisë. Kjo luftë meAllahun përhap frikë dhe shqetësim,shkatërron dhe rrënon, si shkak i kamatës.Kjo luftë gëlltit të thatin dhe të njomin. Dheata sot, si shkak të krizës globale ekonomike,po përjetojnë shqetësime shpirtërore,depresion dhe strese. Bile, psikologja enjohur amerikane Nensi Moltor ka deklaruarse “Asnjë ditë, gjatë punës sime profesionalenjëzet vjeçare, nuk krahasohet me sot,shkalla e shqetësimeve dhe streseve etejkalon çdo nivel krahasues”. Dhe kështuvazhdimisht po rritet numri i vrasjeve dhe ivetëvrasjeve, si pasojë direkt e kësaj krize.

“Allahu e zhduk, shkatërron, kamatën”:ky shkatërrim – zhdukje – është shpirtërordhe material. Humbet bereqeti i pasurisëashtu që pronari i kësaj pasurie, nuk kakurrfarë dobie. Ose humbet e tërë pasuria, siçkemi dëgjuar se janë “avulluar” dy trilionëdollarë të trustit pensional në SHBA, brendapesë ditëve!! (më 22 nëntor, në gazetën“Koha Ditore” shkruhet se janë humbur 100milion € nga Trusti Pensional i Kosovës. Z. Ç.).Si pasojë e kësaj krize globale ekonomike,gjer më tani kanë falimentuar 16 banka.Vazhdon procesi i falimentimit të shtatëbankave më të madha evropiane. Disaekspertë parashikojnë, se deri në gjysmën evitit të ardhshëm do të mbyllen 110 banka,baza financiare e të cilave kap shumën 850miliard dollarë.

Ata që punojnë me kamatë, dënohen sipasqëllimit të tyre: “Dhe çka jepni nga pasuriapër ta shtuar e rritur (me kamatë), nëpasurinë e njerëzve, ajo nuk do të shtohet tekAllahu.” (30:39), ndërsa në hadithin autentikthuhet: “Çdokush që i rritet pasuria mekamatë, fundin do ta ketë me pakësim tëpasurisë.” (Ibën Maxhe 2279; Albani ka thënë:hadithi është sahih). Shumë herë njerëzitkanë parë fakte për këtë gjë: dhjetë pasanikëtë mëdhenj britanikë kanë humbur 40miliardë $; një kamatar i madh, brenda katër

muajve, për çdo orë ka humbur nga shtatëmilionë; në Rusi biznesmenët kanë humburrreth 230 bilionë $, shumë e cila paraqet 62 %të pasurisë të biznesmenëve rusë!!

Kamata dhe bixhozi, dy paralajmërues tërrënimit dhe shkatërrimit: si rezultat i këtyreveprimtarive ka ardhur që bankat më tëmëdha investuese kanë falimentuar, si“Liman Bradhërs”, “Integriti” dhe“Uashington mitçuoll”, ndërsa kompania mëe madhe e sigurimit “AIG”, në emër tëdëmshpërblimit ndaj klientëve ka paguar 11bilionë $, me çka ka përjetuar humbjen më tëmadhe gjatë punës 90 vjeçare të kësajkompanie!! Dhe kështu 2-3 milionë shtetasnë SHBA janë në rrezik të humbasin shtëpitëe tyre, pasi nuk kanë mundësi ta paguajnëkëstin mujor të kredive të tyre me kamatë.

Pasojat e lakmisë: lakmia dhe makutëria,mashtrimi dhe gënjeshtra gjatëkontraktimit, si dhe keqpërdorimi i rëndë inevojës së njerëzve, janë shkaqe tëpakundërshtueshme të kësaj krizeekonomike globale. Bankat huadhënës, ngalakmia e tepërt i kanë tejkaluar 60 herëkapitalin themelor dhe kështu kanëfalimentuar.

Ku janë ata që krenoheshin me sisteminekonomik botëror: që mendonin sembështeteshin në një shtyllë shumë të fortë,duke deklaruar: sistemi ekonomik botërorështë aq i fortë, saqë nuk mund tëballafaqohet me kurrfarë çrregullimi, e aqmë pak kaosi financiar. Ata u mashtruanduke u bazuar në petkun e jashtëm, të këtijsistemi të shtrembëruar. Vonimi ishkatërrimit të këtij sistemi ishte një urtësi eqartë. Kjo u vonua derisa realizuesitzullumqarë të këtij sistemi u mbushën memëkate, saqë kaluan në një krenari dhearrogancë të madhe. Gjithashtu e evidentuanedhe munafikët, të cilët u paraqitën me fetvadhe me mbështetje të jetesës joislame.

Përktheu dhe përshtati: Zeki ÇERKEZI

21ALBISLAM | 1 Dhjetor 2008 | 3 Dhul Hixhe 1429

AKIDE

SHKRUAN: BLEDAR HAXHIU

Nuk ka dyshim se Umeti ynë po jeton njëetapë të re në historinë e tij. Ai ka mbeturnë një udhëkryq, ku ka nevojë për

bashkëpunimin e dijetarëve dhemendimtarëve të tij, në mënyrë që tërregullojnë gabimet e të kaluarës dhe tëpërmirësojnë të ardhmen e tyre e ta shndrisinatë. Në këto çaste të vështira Umeti ynë dhebesimi i tij ndodhet para presioneverrëqethëse, të cilat gati sa nuk e shkulin ngarrënjët nëse ai nuk do të kishte besim të fortëdhe përqendrim në fe.

Nga besimet të cilave u janë drejtuar

shigjetat e armiqve, -të cilët kanë mundur tëbëjnë për vete disa njerëz të dobët, e që kanërendur pas tyre teprues e shpërfillës- ështëedhe: “Dashuria dhe urrejtja”.

Rreziku ndaj këtij fenomeni u shtuaakoma dhe më tepër kur disa muslimanëkaluan në ekstremizmin e teprimit dheshpërfilljes, aq sa agoi ky besim si njëpikësynim, duke etiketuar kështu ndaj tijshpifje dhe shëmtira.

Është më se e sigurt, se në çastin kurdashakeqët e kësaj feje e kuptuan rëndësinëqë ka ky besim dhe parim, i cili është njëmburojë e pathyeshme për Islamin ndajdallgëve të trazuara; si dhe krenari e cila iruan muslimanët nga shkrirja në shoqëritë e

DASHURIA DHE URREJTJA NË ISLAMMES TEPRIMIT DHE SHPËRFILLJESkjo temë që ne po trajtojmë në këtë rubrikë është një përpjekje për të sqaruar siç duhet parimin dhe besimin edashurisë dhe urrejtjes në Islam dhe se ajo nuk bie ndesh me urtësinë dhe mëshirën që buron nga kjo fe.

22

AKIDE

huaja, të cilat besojnë dhe jetojnë nëkundërshtim me fenë e drejtë të Allahut, ndajkëto shoqëri gjetën rastin që në këto çastekulminante të ekzistencës ta sulmonin këtëbesim, duke u përpjekur që ta fshinin nga jetae muslimanëve.

Ndaj edhe kjo temë që ne po trajtojmë nëkëtë rubrikë është një përpjekje për tësqaruar siç duhet parimin dhe besimin edashurisë dhe urrejtjes në Islam dhe se ajonuk bie ndesh me urtësinë dhe mëshirën qëburon nga kjo fe.

Realiteti i dashurisë dhe urrejtjes në Islam:Duke parë në tekstet e Kuranit dhe të

Sunetit, gjejmë se dashuria dhe urrejtjakthehet në dy kuptime: Dashuria dhe ndihmae miqve dhe largimi dhe urrejtja e armiqve.

Kështu mund të themi se dashuria është:Dashuria e Allahut të Lartësuar, profetit të Tij,fesë dhe pasuesve të saj; muslimanët.

Ndërsa urrejtja është: Urrejtja e të gjithëatyre që adhurohen në vend të Allahut,urrejtja ndaj mosbesimit dhe pasuesve tëgjitha këtyre fenomeneve.

Argumentet e parimit të dashurisë dhe urrejtjes nëIslam:

Allahu i Madhëruar thotë në lidhje medashurinë: “Miqtë dhe mbrojtësit tuaj janëvetëm Allahu, i Dërguari i Tij dhe besimtarëtqë falin namazin dhe japin zekatin, duke qenëtë përulur (në adhurim) ndaj Allahut. Padyshim, ata që marrin për mik e mbrojtësAllahun, të Dërguarin e Tij dhe besimtarët, tadinë se pala e Allahut do të jetë fituese”.(Maide, 55-56.)

Ndërsa në lidhje me urrejtjen thotë:“Besimtarët të mos i marrin për miq embrojtës mohuesit, në vend të besimtarëve.Ata që veprojnë kështu, nuk kanë çfarë tëshpresojnë tek Allahu, vetëm nëse këtë ebëjnë (me gojë e jo me zemër) për t’u ruajturnga ata. Allahu ju paralajmëron që t’i ruheni

Vetes së Tij, sepse të gjithë do të ktheheni tekAllahu”. (Ali Imran, 28.)

Gjithashtu nëse shohim tekstet profetikegjejmë për dashurinë: “Shembulli imuslimanëve në dashurinë, mëshirën dhekujdesin ndaj njëri-tjetrit është si ai i trupit,nëse ankohet prej tij një organ, të gjithëtrupin e kap temperatura dhe ethet”.(Buhariu dhe Muslimi.)

Ndërsa për urrejtjen i ka thënë Xherir b.Abdullah Bexhelit: “Të japësh besën që të mosadhurosh askënd tjetër veç Allahut e të mos ishoqërosh kënd Atij, të falësh namazin, tëjapësh zekatin, të këshillosh muslimanët dhetë largohesh nga idhujtarët”. (Ahmedi dheNesai)

Lidhja që ka parimi i dashurisë dhe urrejtjes në Islam me bazën e besimit:

Çdo grup njerëzish, që kanë një parim apobesim, që e kundërshtojnë njerëz të tjerë,patjetër që do të shkaktojë lidhje dhe dashurimë të fortë me ata të grupimit, të cilët kanë tënjëjtin parim apo besim, sikurse në tëkundërtën do të shkaktojë reagimet dhepërpjekjet e grupimeve të tjera të njerëzvepër t’i devijuar nga ky parim apo ta shpërbëjëkëtë grupim. Një gjë e tillë do të çojë nëpërplasje dhe urrejtje mes dy grupeve. Një gjëe tillë është më se reale dhe e provuar tashmënë jetën e njeriut, sepse ajo nuk ka mbeturvetëm brenda kornizave fetare, porse ndodhmes çdo dy parimeve të ndryshme. Nëshekullin që lamë pas ne pamë se si ishin në

...parimi i dashurisë dhe urre-jtjes në Islam është i lidhurme bazën e besimit, në çastinqë ai humb apo nuk ekziston,nuk ekziston as besimi...

“ “

23ALBISLAM | 1 Dhjetor 2008 | 3 Dhul Hixhe 1429

AKIDE

armiqësi dhe luftë që vazhdon ende dhe sotkapitalizmi me komunizmin, e njëjta urrejtjedhe luftë është midis demokracisë dhediktaturës, madje dhe vetë brenda sistemevedemokratike ka një realitet të tillë, si p.sh.çështja e partive politike.

Besimi i dikujt, se ai është në të vërtetëdhe kundërshtari i tij në të kotë, patjetër qëdo të shkaktojë largimin mes dy palëve. Ndajedhe besimi i dashurisë dhe urrejtjes në Islamështë i lidhur ngushtë me ekzistencën e vetIslamit, kështu që mund të themi se:përderisa në tokë do të mbesë një musliman,i cili do ta adhurojë Allahun dhe jobesimtaridhujtar patjetër që do të ketë urrejtje dhelargim; kjo jo vetëm nga muslimani, por edhekundërshtarët e tij do të veprojnë po tënjëjtën gjë.

Pasi e kemi bërë të qartë një gjë të tillëthemi se: parimi i dashurisë dhe urrejtjes nëIslam është i lidhur me bazën e besimit, nëçastin që ai humb apo nuk ekziston, nukekziston as besimi. Allahu i Lartësuar thotë:“Ti e sheh se shumë prej tyre miqësohen mejobesimtarët. Me të vërtetë, e keqe është ajoqë i përgatisin ata vetes: që Allahu tëzemërohet me ta dhe të mbesin në dënimpërjetësisht. Sikur ata t’i besonin Allahut, tëDërguarit dhe asaj që i është shpallur atij, nukdo t’i merrnin jobesimtarët për miq. Porshumica prej tyre janë të pabindur”. (Maide,80-81.)

Harmonizimi i dashurisë dhe urrejtjes me mëshirën dhe tolerancën që buron nga Islami

Pasi pamë se dashuria dhe urrejtja nëIslam është një nga bazat themelore të këtijbesimi, duhet patjetër që asaj t’i japimngjyrën që buron nga Islami, e cila është:mesatarja, toleranca dhe mëshira. Allahu iMadhëruar i drejtohet profetit të Tij: “Dhe Nenuk të kemi dërguar ty (o Muhamed), veçse simëshirë për botët”. (Enbija, 107.) Po ashtuAllahu thotë: “Kështu, Ne ju kemi bërë një

bashkësi të drejtë, që të bëheni dëshmitarëpërmbi njerëzit dhe që i Dërguari të jetëdëshmitar përmbi ju…” (Bekare, 143.)

Atëherë barazimi është i thjeshtë dhepërgjigja më se e qartë: se dashuria dheurrejtja përderisa burojnë nga Islami mbartinnë vetvete, mesataren, tolerancën dhemëshirën, ndaj këtij rezultati nuk mund tëdyshojë askush; qoftë ai musliman apo jo-musliman i drejtë.

Megjithatë ngelet këtu për të vendosurtheksin në disa pika, të cilat tregojnë lidhjen engushtë mes: dashurisë dhe urrejtjes memesataren, tolerancën dhe mëshirën.

Nuk imponohet askush nga njerëzit që tëpranojë Islamin. Allahu thotë: “Nuk ka dhunë(detyrim) në fe”. (Bekare, 256.)

Ruajtja e marrëveshjeve që janë bërë midismuslimanëve dhe jo-muslimanëve, nëse ata ipërmbahen me përpikëri marrëveshjeve.Allahu thotë: “Përjashtim bëjnë ata idhujtarë,me të cilët keni lidhur marrëveshje e që nukju kanë shkelur asgjë prej saj dhe që nuk kanëndihmuar askënd kundër jush. Respektojenimarrëveshjen me ta deri në fund. Me tëvërtetë, Allahu i do ata që i frikësohen (Atij)”.(Teube, 4.)

Paprekshmëria e gjakut të jobesimtarëveme të cilët janë në paqe muslimanët. Profeti,paqja dhe bekimi i Allahut qofshin mbi të, kathënë: “Kush vret një jobesimtar (që ka paktsigurie dhe paqe), nuk do ta ndiejë aromën eXhenetit, edhe nëse aroma e Xhenetit ndihetnë një largësi prej dyzet vjetësh”. (Buhari).

Porosia për ruajtjen e nderit, pasurisë dhedinjitetit të jobesimtarëve, të cilët janë nëpaqe e me te cilët ka pakt e marrëveshje.Omeri në testamentin e tij shkruante:“Këshilloj halifen pas meje të ruajë të drejtëne Allahut dhe të Profetit të Tij, si dhe tëpërmbushi angazhimet ndaj atyre që ka paktpaqeje (shoqërive jomuslimane, të cilëtjetojnë në shtetet islame), të luftojë për ta kure drejta e tyre cenohet dhe të mos i ngarkojnë

24

AKIDE

mbi mundësitë e tyre”. (Buhari)Të qenit në një fe tjetër nuk e anulon

përkujdesjen ndaj të afërmit. Allahu thotë:“Nëse ata (prindërit) orvaten, që të mëshoqërosh Mua (në adhurim) diçka, për tëcilën ti nuk ke dijeni, mos i dëgjo, por sillumirë me ata në këtë jetë…” (Llukman, 15.)

Esmaja e bija e Ebu Bekrit na përcjell, sekur Profeti kishte vendosur një paktmarrëveshje me idhujtarët Kurejsh e vizitoinëna e saj dhe ajo e pyeti Profetin: “O iDërguari i Allahut! Më ka ardhur nëna imedhe ajo është jobesimtare, a ti ruaj lidhjet menënën time? Profeti i tha: Po ruaji lidhjet metë”. (Buhari)

Bamirësia, toleranca dhe drejtësia është edrejtë ndaj çdokujt, që nuk i luftonmuslimanët, madje ato lejohen edhe kundrejtatyre që i luftojnë muslimanët, nëse një gjë etillë do t’i shtyjë ata që ta ndërpresin luftëndhe dëmin ndaj muslimanëve. Allahu thotë:“Allahu nuk ju ndalon të silleni mirë dhe tëjeni të drejtë ndaj atyre që nuk luftojnëkundër jush për shkak të fesë dhe që nuk judëbojnë prej shtëpive tuaja. Me të vërtetë,Allahu i do të drejtët. Allahu ju ndalon t’i bënimiq ata që luftojnë kundër jush për shkak tëfesë dhe ju dëbojnë nga vatrat tuaja, si dhembështesin të tjerët që t’ju dëbojnë. Kushdoqë i bën miq ata, është punëmbrapshtë”.(Mumtehane, 8-9.)

Ndërsa të qenit i drejtë është një detyrë sindaj miqve që të duan edhe ndaj armiqve qëtë luftojnë. Allahu thotë: “O besimtarë!Bëhuni të qëndrueshëm në urdhrat e Allahutdhe bëhuni dëshmues me drejtësi! Le të mosju nxisë urrejtja ndaj njerëzve për të bërëpadrejtësi. Bëhuni të drejtë, se kjo është mëafër devotshmërisë dhe frikësojuni Allahut!Pa dyshim, Allahu është i Dijshëm për çdo gjëqë punoni ju”. (Maide, 8.)

Kështu që nuk na lejohet neve tëmashtrojmë ata që na mashtrojnë, Profetisalallahu alejhi ue selem, ka thënë: “Ktheje

amanetin tek i zoti i saj dhe mos e mashtro atëqë të ka mashtruar”. Ebu Daudi dhe Tirmidhiu

Këto janë sjelljet dhe virtytet, të cilatmuslimanët i kanë kundrejt jomuslimanëvedhe këto sjellje dhe virtyte janë urdhrat eIslamit, të cilat janë të regjistruara në librin eZotit të Lartësuar dhe në Sunetin e tëdërguarit të tyre.

Shfaqja e ekstremit të teprimit dhe shpërfilljes në parimin e dashurisë dhe urrejtjes në Islam

Është më se normale se ke muslimanë, tëcilët i lexojnë të veçuara nga njëra-tjetraargumentet e parimit të dashurisë dheurrejtjes dhe kështu do të të lindin ekstreme,qoftë në teprimin apo qoftë në shpërfilljen ekëtij parimi.

Shfaqja e ekstremit të teprimit kthehet kedy shkaqe kryesore:

Konsiderimi si jobesimtarë të atyre qëkryejnë vepra, që në mënyrë të qartë bienndesh me kërkesat e parimit të dashurisë dheurrejtjes në Islam, për shkak të mos kuptimitsi duhet të arsyes për të cilën konsiderohet sijobesimtar ai që e kundërshton këtë parim.

Shkaku që personi të konsiderohet sijobesimtar është kur ai dëshiron dhe kënaqetqë të fitojë feja e jobesimtarëve ndaj FesëIslame, kur përmbushet kjo ndjenjë ke njeriu,atëherë ai konsiderohet se ka rënë nëmosbesim. Sepse, vetëm ndihmesa ejobesimtarëve ndaj besimtarëve nuk mjaftonqë të konsiderohet kryerësi i saj se ka rënë nëmosbesim, për shkak të mundësisë se ndoshtaai ende e do Islamin dhe do që ai të triumfojëmbi fetë e tjera, por që e ka shtyrë në njëvepër të tillë ndonjë përfitim i kësaj bote. Pra,besimi i dobët tek ai, bëri që ky person t’i japëpërparësi të mirave të kësaj bote para asajtjetrës. Argument për këtë që thamë ështëhistoria e sahabit Hatim b, Ebi Belte, i ciliinformonte fshehurazi idhujtarët e Mekës seprofeti dëshironte t’i sulmonte. MegjithatëProfeti kur e mori vesh një gjë të tillë e

25ALBISLAM | 1 Dhjetor 2008 | 3 Dhul Hixhe 1429

FIKH

thërriti dhe e pyeti rreth kësaj dhe ai ndër tëtjera i tha: Unë nuk e kam bërë se mohovafenë, as se dua mosbesimin mbi fenë time. Sipërfundim profeti e la duke i lënë të kuptojëse kishte bërë një gabim, por për të cilin nukmund të konsiderohej jobesimtar”. (Hadithi iplotë është gjendet tek Buhariu dhe Muslimi)

Shejh Islam Ibën Tejmije pohon se ajo qëbëri Hatibi ishte gabim dhe jo kufër. (Fetaua,7/522.)

Vënia në zbatim në mënyrë të gabuar tëurrejtjes ndaj jobesimtarëve; kjo duke bërë tëlejueshme cenimin e gjakut, nderit apopasurisë së tyre, apo duke u sjellë me ta nëmënyrë të vrazhdë dhe të ashpër duke mospasur ndonjë shkak që fton në këtë sjellje.Përkundrazi më lart sqaruam se bamirësia,toleranca dhe drejtësia është më e mirë tëveprohet me ta, duke përjashtuar rastin nësenjë gjë e tillë çon në ngritjen e qafirit ndajmuslimanit. Prandaj muslimanët duhet tastudiojnë këtë parim nga të gjithakëndvështrimet, në mënyrë që të moskryejnë veprime të papërgjegjshme dhe qëbien ndesh me Fenë Islame.

Por nga ana tjetër edhe shfaqja e ekstremit të shpërfilljes së këtij parimi kthehet në dy shkaqe:

Sulmi i vazhdueshëm që i bëhet këtijparimi (dashurisë dhe urrejtjes në Islam) dhepërpjekja për eliminimin e saj me pretekstin,se ajo rrënjos kulturën e urrejtjes së të tjerëvedhe ndez zjarrin e teprimit dhe tëekstremizmit.

Nëse këta njerëz kanë si qëllim të sulmit tëtyre dashurinë dhe urrejtjen, që fton Kuranidhe hadithet profetike, atëherë nuk është eudhës që të dialogojmë me këta njerëz në këtëpikë, por fillimisht duhet t’i ftojmë ata tëhynë në Islam, sepse nëse ata na përgjigjendhe hyjnë në Islam, atëherë zemrat e tyrevetvetiu do të shkojnë drejt dashurisë dheurrejtjes për shkak të lidhjes që ka ajo mebesimin.

Por nëse ata kanë si qëllim shfaqjet e tëkuptuarit gabim të këtij parimi dhe tepriminnë të, atëherë nuk është e udhës që për shkaktë gabimit të disa njerëzve t’i vishet faji njëparimi universal dhe të luftohet ekstremizmii tyre me një ekstremizëm tjetër; i cili ështëanulimi i këtij parimi.

Sulmi ndaj shfaqjeve të sakta të këtijparimi, të cilat janë në përputhje meSheriatin dhe përpjekja për futjen apopërhapjen e zakoneve të jobesimtarëve, meqëllim që të mundësojnë shkrirjen dhezhdukjen e këtij parimi mes muslimanëve.Një gjë e tillë është e papranuar, sepse parimii dashurisë dhe urrejtjes gëzon një vëmendjetë madhe në tekstet e Sheriatit, dhe ai do tëekzistojë përderisa ekziston Monoteizëm dheateizëm; përderisa ekziston Islami dhe joislami; përderisa ekziston besimi dhejobesimi.

Si mund të kënaqet muslimani që shoqërianë të cilën ai jeton të shkrihet nëpërshoqëritë e huaja dhe që të zhvishet ngakultura dhe historia e tij?! Mos vallë kështuështë shfaqja e sinqeritetit në përkatësinë ekëtij umeti?! Apo kjo thjesht është njëargument se të tillë njerëz janë vetëmmercenarë të armiqve të tij?!!

Përzgjedhur dhe shkëputur nga libri:“Dashuria dhe urrejtja në Islam mes teprimitdhe shpërfilljes në dritën e Kuranit dheSunetit” Dr. Hatim b. Arif b. Nasir Sherif.

...Shkaku që personi të kon-siderohet si jobesimtar ështëkur ai dëshiron dhe kënaqetqë të fitojë feja e jobesim-tarëve ndaj Fesë Islame...

“ “

TALAKU-DIVORCI

26

FIKH

SHKRUAN: OMER BERISHA

Pritja pas shkurorëzimit (ideti)Allahu, subhanehu ue teala, thotë: “Gratë

e ndara duhet të presin tri cikle mujore”(Bekare 228). Gjatë kësaj pritje merret veshpastërtia e mitrës që të mos përzihetprejardhja, i jepet hapësirë bashkëshortëve,që të rikthejnë edhe një herë jetën e tyrebashkëshortore. Me këtë theksohet edheserioziteti i çështjes së martesës, e cila kur

bëhet, bëhet me shumë njerëz, kur prishet,prishet pas një pritje më të gjatë, që të moskuptohet si lojë fëmijësh.

Llojet e idetit:1. Ideti i asaj që ka menstruacione është

tre cikle mujore. 2. Ideti i asaj që nuk ka menstruacione

është tre muaj.3. Ideti i asaj që i ka vdekur burri është

katër muaj e dhjetë ditë, përveç nëse ështështatzënë.

Në numrin e kaluar përmendëm se talaku është në duar të burrit, mirëpo ajo nuk do të thotë se gruaja nuk kaasnjë të drejtë në këtë çështje

(pjesa e dytë)

27ALBISLAM | 1 Dhjetor 2008 | 3 Dhul Hixhe 1429

FIKH

4. Ideti i shtatzënës është derisa ta lindëfëmijën.

Rregulla me rëndësi gjatë idetita. Pas talakut të parë apo të dytë gruaja

detyrohet të qëndrojë në shtëpinë e burrit, enëse burri e dëbon nga shtëpia ai ka bërëharam. Allahu thotë: “Mos i nxirrni ato ngashtëpitë e tyre e as ato le të mos dalin, përveçnëse bëjnë amoralitet të qartë. Këto janëkufijtë e Allahut e kush i kalon ato kufij, e kadëmtuar veten...”. Ndërsa, ajo që sot bëjnënjerëzit, ku pas lëshimit të parë apo të dytë elargojnë gruan nga shtëpia është gabim dheharam, sepse Allahu i urdhëron burrat, që tëmos e bëjnë këtë veprim, por edhe gratë iporosit që të mos dalin, përveç nëse ndodhëndonjë amoralitet i qartë. Në fund të këtijajeti përmendet edhe urtësia e kësajurdhërese: “...sepse nuk mund ta dish,ndoshta Allahu mund ta ndërrojë çështjen(nga e mira)”. (Talak 1). Qëndrimi i saj nështëpi mund të jetë shkak që burri sërish takthejë, ndërsa ky është synimi dhe kjo ështëmë e dashura në fenë tonë. Gjatë qëndrimittë saj në shtëpinë e burrit, i lejohet tëzbukurohet, të stoliset, të parfumohet dhe tëzbulohet para tij, i lejohet të flasë me të dhetë ulet me të. Pra, i lejohet gjithçka përveçkënaqjes me marrëdhënie intime, sepse nëkëtë rast quhet kthim i gruas.

b. Burri është i detyruar të sigurojëushqimin, veshmbathjen dhe gjërat tjera tënevojshme.

c. Ajo e ka haram t’i japë mundësi dikujttjetër që ta kërkojë për fejesë, sepse ajo ështëakoma nën kurorë. Allahu thotë: “Burrat etyre, nëse dëshirojnë mirësi dhe qetësi kanëtë drejtë t’i kthejnë ato gjatë kësaj pritje”.(Bekare 228).

d. Nëse është shkurorëzim përfundimtar,tre herë pra, atëherë burri nuk detyrohet t’iasigurojë ushqimin, veshmbathjen dhe tëngjashmet, përveç nëse është shtatzënë. Në

këtë rast burri detyrohet të kujdeset për atëmaterialisht derisa ajo ta lindë fëmijën.

Kujt i takojnë fëmijëtPas shkurorëzimit, fëmijët mbesin te nëna

derisa të mbushin shtatë vjet, me kusht qëajo të mos martohet me dikë. Argument përkëtë është hadithi ku tregohet, se një grua ekishte pyetur Pejgamberin salallahu alejhi ueselem: “O i Dërguari i Allahut, djali im kishtebarkun tim shtëpi, gjinjtë e mi freskim dheshtratin tim mburojë, ndërsa babai i tij mëshkurorëzoi dhe dëshiron ta marri nga unë?”“Ai të takon ty përderisa nuk martohesh” – itha Resulullahu, salallahu alejhi ue selem.(Ebu Davudi 2276, hasen sipas Albanit).

Kështu gjykoi edhe Ebu Bekri, radijallahuanhu, por edhe Omeri pas tij. Ibën Abasirrëfen: Omeri kishte shkurorëzuar gruan etij, që ishte nga Ensarët, ndërsa djali i tij,Asimi ishte me te. Kur e pa njëherë në tregsesi ajo mbante djalin, i cili tashmë ecte, ekapi për dore që t’ia merr asaj, madje etërhoqi aq shumë, saqë fëmija filloi të qajë.Omeri, radijallahu anhu, i thoshte asaj:Fëmija më takon mua më shumë sesa ty.Kështu që të dy shkuan tek Ebu Bekri, që ai tëgjykojë. Ebu Bekri vendosi: Kujdesi i saj,shtrati i saj dhe shtëpia e saj janë më të mirapër fëmijën, sesa të tuat. E kur të rritet, mundtë zgjedhë ai për veten.

Pasi t’i mbushë shtatë vjet djali ka tëdrejtë të zgjedhë njërin nga prindërit si më tëpërshtatshmin për vete, babanë ose nënën.Ndërsa për vajzën dijetarët kanë mendime tëndryshme. Ebu Hanifeja thotë se ajo duhet tërrijë me nënën derisa të rritet dhe tëmartohet. Ngjashëm me të thotë edheMaliku, ndërsa Ahmedi thotë: Ajo i takonbabait, sepse ai është më i meritueshëm tëpërkujdeset për te. Mirëpo përderisa nuk kandonjë argument konkret për këtë dallim,atëherë gjyqtari duhet të vendosë se kujt itakon vajza.

28

FIKH

Mbikëqyrja materiale për fëmijën, i cili është nën kujdesin e gruas së lëshuar

Harxhimet për fëmijën janë detyrë ebabait dhe ky detyrim nuk bie edhe psendodh shkurorëzimi. Pra, nëse fëmija ështëduke jetuar me nënën, harxhimet duhet t’ijepen asaj. Në këto harxhime bëjnë pjesë:ushqimi, veshmbathja dhe nevojat e tjera tëpërditshme sikurse mjekimi, arsimimi etj.,mirëpo duhet të merret parasysh edhegjendja e babait, a është i pasur apo i varfër.Allahu, subhanehu ue teala, ka thënë: “Ai qëka mundësi, le të japi nga ajo pasuri, ndërsa aiqë e ka riskun të ngushtuar le të japi diçkanga ajo që i ka dhënë Allahu, se Allahu nuk engarkon askënd më shumë sesa i ka dhënë.Padyshim se pas vështirësisë, Ai sjelllehtësimin”. (Talak 7). Sa i përketharxhimeve për banesën e fëmijës,mendimet janë të ndryshme, por më iqëlluari duhet të jetë: Burri detyrohet tësigurojë banesën për fëmijën, nëse gruajanuk ka banesë, por në rast se ajo ka, atëherëky nuk është i detyruar t’i paguajë edhebanesë fëmijës së tij. Ky mendim është më ilehtë për të dyja palët.

Kthimi i gruasShkurorëzimi pas të cilit ekziston

mundësia për ta kthyer gruan ështëshkurorëzimi i parë ose i dytë para se tëpërfundojë pritja (ideti). Ku mund ta kthejëose me fjalë: “Po të kthej” ose me vepër: dukekryer marrëdhënie intime me të, ose thjeshte përqafon apo e puth duke pasur si qëllimkthimin. E nëse përfundon ideti, atëherëndalohet kthimi i saj, përveçse me lejen e sajsi dhe me kontratë plotësisht të re. Për këtëdijetarët janë të një mendimi, sepse bazohennë ajetin: “E drejta e talakut është dy herë,pra, ose mbajini me njerëzi ose lëshojini mebamirësi”. (Bekare 229).

Kurse, nëse ka ndodhur shkurorëzimi itretë, atëherë nuk lejohet kurrsesi që ta

kthejë prapë, madje as me lejen e saj dhe asme kontratë të re. Përveç nëse ajo grua kryennjë martesë të rregullt me një burrë tjetër,pastaj ai e shkurorëzon apo vdes, në atë rastkëtij i lejohet të martohet sërish me atë grua,por kjo tashmë është martesë e re dhe jokthim. Argument për këtë rast është ajeti: “Enëse e lëshon (për herë të tretë), atëherë nuki lejohet më derisa kjo të martohet me njëburrë tjetër. E nëse ai (burri i dytë) e lëshonatë, atëherë për ata të dy, po qe se mendojnëse do t’i zbatojnë kufijtë e Allahut, nuk kapengesë të rikthehen. Këto janë kufijtë eAllahut që ia sqaron një populli që kupton”.(Bekare 230).

Hul’i – kërkimi i shkurorëzimit nga ana e gruasNdarja me iniciativë nga gruaja në

terminologjinë fetare quhet HUL’Ë, i cilinënkupton ndarjen e bashkëshortëve mekompensim nga gruaja dhe me fjalë tëcaktuara. Pas kësaj ndarje, burri nuk ka tëdrejtë ta kthejë prapë atë grua, përpos melejen e saj, por me kontratë të re kurorëzimi.Ligjshmëria e kësaj ndarje mbështetet nëajetin: “...e nëse ata të dy kanë frikë se nuk dot’iu përmbahen kufijve të Allahut, atëherënuk është gjynah për asnjërin, nëse gruaja ijep diçka burrit (për t’u ndarë nga ai)”.(Bekare 229); dhe në rastin që e shënonBuhariu, se gruaja e Thabit b. Kajsit kishteshkuar tek Resulullahu, salallahu alejhi ue

...Kjo është prej mirësive tëkësaj Feje, kurse disa fe tjerasiç është krishterimi e ndalonshkurorëzimin, ndaj dhe janë tëshpeshta vrasjet e bashkëshort-eve në Evropë dhe Amerikë...

“

“

29ALBISLAM | 1 Dhjetor 2008 | 3 Dhul Hixhe 1429

FIKH

selem, dhe i kishte thënë: O i Dërguari iAllahut, nuk kam asnjë vërejtje për moralindhe fetarizmin e Thabit b. Kajsit, mirëpourrej veprat e kufrit pas Islamit? Resulullahu,salallahu alejhi ue selem, ia ktheu: Apajtohesh t’ia kthesh prapë kopshtin, që të kadhënë? Po – u përgjigj ajo. “Atëherë, pranojekopshtin dhe shkurorëzojë atë” – e urdhëroiThabitin.

Në numrin e kaluar përmendëm se talakuështë në duar të burrit, mirëpo ajo nuk do tëthotë se gruaja nuk ka asnjë të drejtë në këtëçështje. Edhe ajo, nëse urren të vazhdojëjetën me një njeri për shkak të vrazhdësisë,sjelljes së keqe, nëpërkëmbjes së të drejtavetë saja, paaftësisë së tij trupore apomateriale, ka të drejtë të kërkojë ndarjen ngaai burrë. Kjo nuk do të thotë se që në çastin eparë, kur vëren ndonjërën nga ato gjëra, tëkërkojë ndarjen, sepse bashkëshortësiambështetet në dashuri dhe mëshirë, nësenjëra nga këto zbehet duhet të forcohettjetra. Duhet të jetë kështu, sepse jeta është eatillë, me probleme dhe sprova tënjëpasnjëshme. Omeri, radijallahu anhu, kathënë: “Jo çdo shtëpi është e ndërtuar mbidashuri, por mbi nder dhe Islam”. Shkaktjetër që të mos shpejtohet në këtë drejtimjanë edhe fëmijët, të cilët ndihmojnë përlumturinë familjare.

Nëse një grua i provon të gjithamundësitë për përmirësimin e gjendjes meburrin dhe nuk ka sukses, atëherë ka të drejtëtë kërkojë ndarjen nga ai, por duhet tëmerret vesh me burrin e saj, që t’ia kthejëmehrin e martesës, ose ndonjë shumë tjetërnga pasuria, që është më pak apo më shumëse vlera e mehrit . Nëse ai e refuzon këtë dhedëshiron ta mbajë pa dëshirën e saj, atëherëasaj i lejohet të lajmërojë gjyqtarin dhe aimund t’i ndajë edhe me forcë. Burri duhet tëtregojë mirëkuptim dhe të mos e shfrytëzojërastin, që të kërkojë nga bashkëshortjandonjë shumë të hollash, që ajo nuk mund ta

paguajë assesi. Me zor nuk shkon jetabashkëshortore, ndaj ajo duhet të përfundojëose me talak nga ana e burrit ose me hul ngaana e gruas. Kjo është prej mirësive të kësajFeje, kurse disa fe tjera siç është krishterimi endalon shkurorëzimin, ndaj dhe janë tëshpeshta vrasjet e bashkëshorteve në Evropëdhe Amerikë, siç mësohet nga statistikat esotshme.

Që hul’i të jetë i vlefshëm duhet t’iplotësojë këto dy kushte:

1. Të ketë shkak të vërtetë dhe tëarsyeshëm për ta kërkuar ndarjen, sepsekërcënimi i Resulullahut, salallahu alejhi ueselem, është i ashpër: “Ajo grua që kërkontalakun nga burri i saj pa ndonjë arsye indalohet ta shijojë erën e xhenetit”.

2. T’i paguajë burrit të saj kompensimindhe nëse ajo nuk e paguan kompensimin,atëherë kjo ndarje quhet talak dhe vlejnëdispozitat e talakut e jo të hulit. P.sh. a). nësedëshiron të kthehet te burri prapë, nukmund të kthehet përveçse me një kontratë tëre, ndërsa te talaku nuk ka nevojë përkontratë të re; b). Pritja (ideti) në këtë rastështë kalimi i një cikli mujor, ndërsa pritja egruas së shkurorëzuar nga burri është kalimii tre cikleve mujore; c). Hul’i mund të bëhetnë çdo kohë, ndërsa talaku – siç kemi treguar– nuk lejohet të bëhet gjatë lehonisë apociklit mujor.

Literatura e konsultuar:Ibën Kudame el Mekdisi: “el-Mugni”Uthejmin, “Mexhmuatul Es’ile tehummul

usretel muslime”Sejid Sabik, “Fikhus Sunne”Ibën Kajimi, “Zadul Mead”Grup dijetarësh, “Shpjegim i shkurtër i

legjislaturës Islame”Muhamed Salih el Munexhid, “Islami –

pyetje dhe përgjigje” (www.islamqa.com/ar)Uthejmin “Sherhul Mumtië”

30

AVANCIMI PERSONAL

ABDULKERIM BEKAR

Burimi kryesor i forcës te popujt epërparuar nuk qëndron tek aftësia eqeverive të tyre, e as në pasuritë e shumta

natyrore që zotëron ai shtet, por në cilësitë epjesëtarëve të atij populli, ku individi në atëshoqëri është efikas, i përpiktë, i organizuar,këmbëngulës dhe dinamik, gjëra këto që nuki kanë të tjerët.

Ekziston një realitet që shpeshherë eheqim nga mendja, e ai është që ne kurrë nukdo të kemi mundësi të ndërtojmë një Umet tëfortë me individë të dobët. Ata që ëndërrojnëpër një shoqëri të fuqishme dhe tëqëndrueshme, duke shpërfillur përmirësimindhe përparimin e pjesëtarëve të saj, tëindividëve të saj do të vazhdojnë të mbesinduke ëndërruar me sy hapur, duke bërëkështu që gjendja vetëm sa të përkeqësohetedhe më tej!

Ne magjepsemi me arritjet e mëdha papyetur për mënyrën se si realizohen ato dheduke mos shfaqur interesim për gjërat e vogladhe të imta. Është e pamundur të merremi meprobleme të mëdha, pa i thërrmuar dhegrimcuar ato në pjesët më të vogla, e më past’u qasemi atyre një nga një.

Mungesa e intelektualëve me diapazondhe edukatë të lartë dhe elita e pakët që kemindërmjet nesh na bën që t’i nënshtrohemiedukatës së masave të popullit dhe tëudhëhiqemi nga ato ide mediokre, që janë tëpërhapura brenda komunitetit. Për pasojëvizioni ynë fillon të dobësohet dukshëm dheaty po ashtu aspiratat tona bëhen më të

kufizuara.Për këtë arsye projekti personal mbetet

për shumë njerëz ende si diçka e panjohur nëshoqërinë tonë, edhe pse është shumë i lehtëpër t’u ushtruar, më pak i kushtueshëm dhegarantues për shpëtimin e Umetit nga kaosiqë e ka kapluar. Projekti personal ështëpërkushtim vetjak ndaj diçkaje, që iandryshon jetën njeriut dhe për ta realizuarkëtë, ai është i detyruar ta përsosë atë dhe takryej në mënyrën më të shkëlqyer, të heqëdorë prej shumë pasioneve, qejfeve efavoreve dhe po ashtu të mobilizohet për t’upërballur me sfida të ndryshme.

Ky projekt përmban synimin, forcën,mundësinë dhe kohën e realizimit, ndërsa etërë kjo arrihet përmes planeve të caktuaramë të vogla.

Pavarësisht natyrës së projektit tëkujdoqoftë, ai duhet të jetë diçka që ia vlenpër të sakrifikuar dhe duhet të jetë i lidhur mesynimin tonë të lartë, që është arritja ekënaqësisë së Allahut. Në bazë të këtijkoncepti, ne duhet ta programojmë veten, t’ipërcaktojmë objektivat tona duke u nisur nganevojat e shoqërisë muslimane dhe tëshpresojmë se ky projekt do të jetë i vlefshëmpër vetveten, shoqërinë dhe do të jetëpengesë në përhapjen e dukurive negative.

Dëshiroj të theksoj se ndjenja epavlefshmërisë, boshllëkut dhe monotonisë,e cila ka kapluar shumicën e njerëzve ështërezultat i mungesës së preokupimeve në jetë,për të cilat vlen që ata t’i kushtojnë njëinteresim të veçantë. Është i kotë shfrytëzimii potencialeve, aftësive dhe kohës sonë nëdiçka tjetër, përveçse në gjëra të vlefshme.

PROJEKTI PERSONALPër këtë arsye projekti personal mbetet për shumë njerëz ende si diçka e panjohur në shoqërinë tonë, edhepse është shumë i lehtë për t’u ushtruar, më pak i kushtueshëm dhe garantues për shpëtimin e Umetit ngakaosi që e ka kapluar

31ALBISLAM | 1 Dhjetor 2008 | 3 Dhul Hixhe 1429

AVANCIMI PERSONAL

Horizontet e projektit personal janë tëhapura drejt zgjerimit dhe llojllojshmërisë sëvazhdueshme, veçse lypset që çdonjëri prejnesh të përcjelli nga afër realitetin, i cili ofronmundësi, sfida dhe kërkesa të reja. Njeriugjithsesi do të gjejë para vetes shumë gjërame të cilat mund të kooperojë dhe ta kuptojërolin e tij, që duhet ta kryej në këtë jetë. Si përshembull, dikush mund t’i përkushtohetkristalizimit të ideve, se si të çlirojmë

energjitë dhe potencialin, që gjendet te rinia,duke bërë qoftë hulumtime apo studime rrethmënyrave dhe metodave, që e ndihmojnëkëtë proces. Tjetërkush mund t’i qasetkundërshtimit të ideve të gabuara, që e kanëpërmbytur shoqërinë e sotme, ndërsa tjetrimund të specializohet në administrimin eshoqatave, asociacioneve apo fakulteteveduke iu ofruar njerëzve atë që iu sjell dobi.

Projekti personal mund të jetë edhezbulim i një instrumenti që të punojë me tetekniku, mund të jetë edhe një paraqitje emodelit praktik në zbatimin e urdhrave tëZotit, në shërbim të njerëzve, nëadministrimin e mirë dhe menaxhimin ekohës... Le të meditojmë për të mirat eshumta, që kanë ardhur si rrjedhojë especializimit të dijetarëve tanë në fusha tëcaktuara.

Kushdo prej nesh është i detyruar tëgjurmojë e të gjejë rolin e tij thelbësor, qëmund ta ushtrojë në këtë jetë dhe të pyesëvazhdimisht veten: Ç’është ajo që mund tëveprojë e nuk jam duke e bërë? Ose: Cila ështëajo vepër që nëse e bëj ndryshe do të më sjellirezultate më të mira.

Ajo çfarë kërkohet gjithmonë ështëspecializimi në disiplinat ekzistuese dhekëmbëngulja në dhënien e mundit në mënyrëtë vazhdueshme, ngjashëm me milingonat.S’ka dyshim se të gjitha shpikjet dhe arritjet emëdha nuk janë pjellë vetëm e shkëndijaveideore, por janë rezultat i zellit, këmbënguljesafatgjatë, me të cilat kanë tejkaluar pengesatdhe kanë flakur botëkuptimet e vjetra e tëgabuara.

Nëse pjesëtarët e Umetit islam do tëofronin ndonjë model të nivelit të lartë nëshkencë, edukim, moral, prodhim dhe nëraportet shoqërore, shoqëria islame do tëpërparonte tej mase. Ajo që ndryshonrrjedhën e historisë nuk janë vetëm idetë dheshkrimet - edhe pse këto përbëjnë themelin eçdo përparimi, por gjithashtu edhe shembujt

32

AVANCIMI PERSONAL

e përkryer me të cilin bashkëveprojnënjerëzit dhe i marrin për t’i imituar.

Shoqëri e varfër, nuk është ajo shoqëri, qënuk ka pasuri dhe fuqi punëtore, por ështëajo që bijtë e saj sa herë që sillen majtas edjathtas shohin vetëm njerëz të rangut tëtretë apo të katërt. Kështu vihet deri tefatkeqësitë (sprovat) qytetëruese dhehumbjet morale. Është e pamundur që dikushtë jetë model në gjithçka, por është shumë elehtë të jetë i zakonshëm apo më lart, se ezakonshmja në të gjitha aktivitetet e tij dhe tëjetë shembull në një, dy ose tri aspekte.

Shumica e njerëzve mund të preokupohenme ndonjë gjë dhe të bëhen referencë për tëtjerët. Kush mund të na pengojë, që dikushprej nesh të jetë shembull i faljes sënamazeve në xhami në radhën e parë, ose tëshpenzojë kohën dhe gjëra të tjera tëdobishme...?

Nëse ua hedhim një sy faqeve të historisësë ndritshme të brezit të parë tëmuslimanëve, shokëve të të Dërguarit tëAllahut, do të vërenim se secili prej tyre ishtei zoti (i shkathët) dhe kishte epërsi në diçka.Ata arritën me plot meritë ta shkruaninhistorinë e lavdishme islame dhe janë bërëreferencë simbolike për të tërë Umetin islam.Njëri ishte shembull në drejtësi, tjetri nësinqeritet e besnikëri, dikush ishte parimor, etjetri ishte i njohur në dije dhe fikh, e shumëtë tjerë u bënë të famshëm në mjeshtriushtarake, bujari, bamirësi ndaj prindërvedhe farefisit, në druajtje, butësi, mirësi etj. Nëkëtë mënyrë u realizua periudha më e ndriture qytetërimit islam dhe u shfaq gjenerata mëfisnike që ka njohur ndonjëherë njerëzimi.

Besoj fuqishëm që sot, po qe se 5% emuslimanëve do të angazhoheshin nërrafshin personal rreth projektit të tyre,statusi ynë do të ndryshonte plotësisht.

A ka kush të provojë?

Përktheu: Agron TERZIQI

BENDER B. MUHAMED REBAH

Nevoja jonë për besim është edomosdoshme, sepse nuk ka kënaqësi,gëzim apo pasuri më të madhe se sa të

adhurosh Allahun subhanehu ue teala.Allahu subhanehu ue teala të gjithë të

dërguarit e tij i ka dërguar për të mbjellëbesimin te njerëzit, siç na rrëfen KuraniFamëlartë: “Ne dërguam në çdo popull tëdërguar që t’u thonë: “Adhuroni vetëmAllahun, e largojuni djajve (adhurimit tëtyre)!” (Nahl 36.) E njëjta fjalë ështëpërsëritur edhe nga gjuha e Salihut,Shuajbit, Musait dhe Isait alejhim selam,deri sa u bë rregull i përgjithshëm: “Ne nukdërguam asnjë të dërguar para teje e të mosi kemi shpallur atij se: Nuk ka zot tjetërpërveç Meje, pra më adhuroni!” (Enbija 25.)Besimi është çelësi i misionit tëpejgamberëve, gjë me të cilën futemi nëIslam dhe dalim nga kjo botë me te.

MËSIMI IAKIDES(BESIMIT)TEK FËMIJËT

Kush e neglizhon mësimin e asaj që i bën dobifëmijës së tij, ka vepruar keq, sepse shumica eproblemeve tek fëmijët vjen nga mosinteresimi iprindit të tij për t’i mësuar besimin dhe çështjet efesë kur ata janë të vegjël

33ALBISLAM | 1 Dhjetor 2008 | 3 Dhul Hixhe 1429

FAMILJA

Muhamedi salallahu alejhi ue selem jetëne tij ia pat kushtuar thirrjes për në besim sidhe dërgonte delegacione nëpër vende tëndryshme dhe i rekomandonte ata që tëmbjellin fillimisht besimin tek njerëzit, siçkemi rastin e Muadhit radijallahu anhu, kur edërgoi në Jemen dhe i tha: “Ti po shkon teknjë popull, të cilët janë ithtarë të librit (ehlikitabë), gjëja e parë që do t’u mësosh atyre letë jetë besimi”. (Buhariu dhe Muslimi.)

Nëse e hedhim një shikim në biografinë etë Dërguarit të Allahut, salallahu alejhi ueselem, dhe në misionin e tij, ne do të shohimse ai ka qenë shumë i kujdesshëm përmbjelljen e besimit tek fëmijët dhe ka vepruarme një metodologji të qartë e tëpërshtatshme. Të njëjtën gjë e përsëritënedhe sahabet duke shkuar pas gjurmëve të tij.Duke u bazuar në shumë libra, të cilët flasinpër biografinë e Muhamedit salallahu alejhiue selem kam vërejtur dëshmi të shumta, që evërtetojnë këtë fenomen që dua ta paraqes nëkëtë shkrim.

Pra, detyrimi ynë si shoqëri, prindër apoedukatorë është që ne të kujdesemi sa mëshumë në mbjelljen e besimit tek brezat e rinj,sidomos në këto kohë ku janë shtuar rrugët edegjenerimit, dyshimet në besim, humbja e

moralit, ndjekja e epshit etj.Duke u bazuar në programin e Muhamedit

salallahu alejhi ue selem, në vijim do tëpërmend disa gjëra, të cilat na detyrojnë qëneve të kujdesemi në mbjelljen e besimit tekfëmijët tanë:

1- Interesi për të mbjellë besimin teknjerëzit e sidomos tek fëmijët ështëmetodologji e të dërguarve të Allahutsubhanehu ue teala dhe e atyre, të cilëtkontribuojnë për ta përmirësuar shoqërinë.Allahu subhanehu ue teala në KuraninFamëlartë na rrëfen për disa pejgamberë, tëcilët janë kujdesur shumë për këtë çështje.Për Nuhin alejhi selam tregon se ka thënë: “Odjali im, hip bashkë me ne, e mos u bëj memohuesit.” (Hud 42.) Për Llukmanin alejhiselam thotë: “Dhe kur Llukmani alejhi selam itha birit të tij: O biri im, mos i bëj shirkAllahut, se në të vërtetë shirku është mëkat imadh.” (Llukman 13.) Ndërsa Muhamedisalallahu alejhi ue selem e këshillonte IbënAbasin radijallahu anhu duke i thënë: “Odjalosh! Ruaje Allahun e Allahu do të ruaj ty.Ruaje Allahun, do ta gjesh ku do. Nëse lypdiçka lyp prej Allahut. E nëse kërkon ndihmëkërko vetëm prej tij…”.

2- Nëse kujdesesh për mbjelljen e besimit

.... Në njëfjalë të urtëthuhet:Dituria nëfëmijëriështë sishkrimi mbigur...

“

“

34

FAMILJA

tek fëmijët, ke ecur pas hapave të Dërguaritsalallahu alejhi ue selem. Ndërsa të ecësh pashapave të tij konsiderohet adhurim i Allahutsubhanehu ue teala dhe kjo mund të vijë edhesi shkak se ti ke përdorur mençuri në këtëçështje.

3- Mësimi i besimit është kryet dhe thelbii çdo shkence. E kur ta mësojë fëmija besimindhe të mbillet ai tek zemra e tij, kjo është nëpërputhje me metodologjinë e Pejgamberitsalallahu alejhi ue selem, dhe të gjithëibadetet e tjera vijojnë një pas një.

4- Nganjëherë shohim tek disa prindër qëe kanë neglizhuar këtë çështje duke mos uamësuar besimin fëmijëve të tyre kur ata ishintë vegjël. E kur u rritën ka qenë për ata shumëe rëndë t’u mësohet diçka. Ibën Kajimi Allahue mëshiroftë thotë: “Kush e neglizhonmësimin e asaj që i bën dobi fëmijës së tij, kavepruar keq, sepse shumica e problemeve tekfëmijët vjen nga mosinteresimi i prindit të tijpër t’i mësuar besimin dhe çështjet e fesë kurata janë të vegjël. E nëse e humbin këtë nëfëmijëri nuk do të jenë të dobishëm përprindërit e tyre kur të rriten”.

5- Interesi për t’ua mësuar fëmijëvebesimin e drejt dhe të pastër është shkak që tëruhet shoqëria nga devijimet, besëtytnitë dherisitë e ndryshme.

Një herë dikush i tha Ameshit: Këto qëjanë rreth teje janë fëmijë. Ai tha: Hesht! Janëkëta që i ruajnë dispozitat e fesë.

6- Programet e shumta elektronike dheata që kanë si qëllim të kultivojnë besime tëndryshme në shoqëri ballafaqohen meneglizhencën e mësimit të besimit tekfëmijët.

7- Dijetarët muslimanë na kanë dhënëkëshilla të bollshme në këtë drejtim. Sa përsqarim do të përmendim vetëm disa.

Ibën Kajimi, Allahu e mëshiroftë thotë:Kur të vijë koha që ata t’i shqiptojnë fjalët epara, le të jenë ato: La ilahe il-lAllahMuhammed resulullah. Kurse ajo çka duhet ta

dinë fillimisht është se Allahu qëndron mbiArsh, i shikon ata, i përcjell dhe është me takudo që të jenë. (Tuhfetul mevdud.)Muhamed b. Abdulvehabi në parathënien elibrit të tij “Mësim besimi i fëmijëve” thotë:T’u mësohet fëmijëve besimi para se t’umësohet atyre Kurani.

8- T’u mësohet fëmijëve besimi i pastërdhe i drejtë gjersa ata janë të vegjël është mëe mirë dhe më e lehtë sesa kur ata të rriten,sepse pasi t’u jetë mbjellë atyre besimi është evështirë, që të depërtojnë besëtytnitë apomendimet e ndryshme. E nëse vonohet kjo gjëderisa të rriten ata, atëherë janë të angazhuarmë shumë. Në një fjalë të urtë thuhet: Diturianë fëmijëri është si shkrimi mbi gur.

T’u mësosh fëmijëve besimin kur ata janëtë vegjël është edhe një lloj imuniteti, i cili iruan ata nga ndonjë besim tjetër, besëtytniapo risitë e ndryshme.

9- Disa shkencëtarë dhe hulumtues tëpedagogjisë, shpeshherë bëjnë edhe gabimetë mëdha kur mendojnë, se t’u mësohetnjerëzve besimi në fëmijëri nuk është ipërshtatshëm me kohën e tyre. Njëri nga ataështë Zhan Zhak Ruso që thotë: “Të mësojëfëmija për Zotin para moshëstetëmbëdhjetëvjeçare nuk mundet tëkuptojë, sepse kjo moshë nuk mund tëballafaqohet me këtë studim”.

Nëse jemi neglizhentë në këtë sferë dhe elëmë të hapur këtë derë, duke mos ua mësuarbesimin kur është më lehtë, që tek ata tëdominojnë parime të drejta, atëherë ata nukdo të mund të ballafaqohen me sfida, të cilatdo t’u paraqiten atyre në çështjet e besimit.

10- Prej faktorëve, të cilët na e bëjnëdetyrim, që ne t’ua mësojmë fëmijëve besiminështë se ata (jomuslimanët) janë syçelët nëkëtë fushë. Për shembull: Jehuditë i kushtojnërëndësi të madhe mbjelljes së besimit tekfëmijët e tyre, duke i mësuar ata se Allahuështë me ata. Shiat ua mësojnë fëmijëve tëtyre urrejtjen ndaj shokëve të Pejgamberit

35ALBISLAM | 1 Dhjetor 2008 | 3 Dhul Hixhe 1429

FAMILJA

salallahu alejhi ue selem qysh në fëmijëri. Kurua fshehin ndonjë nga lojnat u thonë “e moriBekiri” dhe kanë si qëllim Ebu Bekrin, pra, qëta urrejnë Ebu Bekrin qysh në fëmijëri.

Si përfundim themi:Muhamedi salallahu alejhi ue selem ka

qenë shembull pa rival në këtë fushë. Në vijimdo të përmendim disa raste, të cilëtvërtetojnë këto që po themi:

1- Na përcillet nga Ibën Abasi, seMuhamedi salallahu alejhi ue selem ka thënë:“Lus Allahun që t’ju mbrojë me fjalët e tija tëplota nga çdo shejtan, nga çdo dyshim i tij dheprej çdo syri të keq”. (Buhariu. 4/119)

2- Na përcillet nga Ebu Hurejra radijallahuanhu, se Resulullahu salallahu alejhi ue selemka thënë: “Çdo foshnje lind në fitre (natyra epastër), pastaj prindërit e bëjnë jehudi, tëkrishterë apo zjarrputistë”. (Buhariu 1/456)

3- Ebu Musai radijallahu anhu thotë: “Mëlindi mua një djalë, e mora dhe shkova tek iDërguari i Allahut subhanehu ue teala. Ai iavuri emrin Ibrahim dhe ia preku buzët me njëhurmë, u lut për te pastaj ma dha mua. E aiishte fëmija më i madh i Ebu Musait.” (SahihulBuhari 5/2081.)

4- Na përcillet nga Xhabiri radijallahuanhu, se Resulullahu salallahu alejhi ue selemka thënë: “Kur të vijë koha e akshamit, futinifëmijët brenda, sepse atëherë dalin shejtanët.E kur të kalojnë disa çaste mbylleni derën dhepërmendeni Allahun”. (Sahihul Buhari3/1195)

5-Omer b. Usame radijallahu anhu thotë:“Isha fëmijë në prehrin e Resulullahutsalallahu alejhi ue selem duke lozur. Ai mëtha: O djalosh përmende Allahun…” “SahihulBuhari 5/20056”

6- Na përcillet nga Ibën Abasi radijallahuanhu, që thotë: “Isha pas Pejgamberitsalallahu alejhi ue selem e ai më tha: “Odjalosh. Do të mësoj disa fjalë, të cilat tënevojiten. Ruaje Allahun e Allahu do të ruajty, ruaje Allahun e do ta gjesh kudo që të jesh.

Nëse lyp diçka lyp prej tij, e nëse kërkonndihmë mos kërko pos Tij. Dhe ta dish se nësei gjithë umeti dëshirojnë të ndihmojnë ty, nukdo të mundet të të ndihmojnë përveç asaj qëta ka shkruar Allahu. Por nëse tubohen igjithë umeti për të bërë ndonjë dëm, nukkanë mundësi për të dëmtuar përveç asaj qëta shkruar Allahu. Janë ngritur lapsat dhejanë tharë fletushkat”. (Tirmidhi 4/667.)

7- Na përcillet nga Enesi radijallahu anhu,se Resulullahu salallahu alejhi ue selem i kathënë atij. “O biri im kur të hysh tek familjajote përshëndeti me selam, që ajopërshëndetje të jetë begati për ty dhefamiljen tënde”. (Tirmidhiu 5/59)

8- Muadhi radijallahu anhu thotë: “Më kakëshilluar Resulullahu salallahu alejhi ueselem me dhjetë fjalë: “Ata që varen nga tijepu, mos e largo shkopin edukues prej tyredhe mësoji t’i kenë frikë Allahut…” (MusnedAhmed b. Hanbel 5/238)

9- Enes b. Maliku thotë: “Ishte një djaloshnga jehuditë, i cili i shërbente Muhameditsalallahu alejhi ue selem. Një ditë u sëmur dheMuhamedi salallahu alejhi ue selem shkoi përta vizituar, ku i tha: “O djalosh pranoje fenëdhe thuaj Lailahe il-lallah. Djaloshi shikonbabanë e vet. Në atë çast babai i tij i tha: Thuajatë që të këshillon Muhamedi. Ai tha: La ilaheil-lallah pastaj vdiq. Muhamedi salallahualejhi ue selem tha: Faljani namazin exhenazes dhe vetë ia fali”. (Mustedrek 4/323)

10- Na përcillet nga Aisheja radijallahuanha, e cila thotë: “Ka thënë i Dërguari iAllahut salallahu alejhi ue selem: Kush eedukon një fëmijë deri sa të thotë: La ilahe il-lallah nuk do të japë llogari për veprat e tij.”(El Mu’xhemul Evsat 5/130.)

11- Aliu radijallahu anhu përcjellë seMuhamedi salallahu alejhi ue selem ka thënë:“Edukoni fëmijët me tri gjëra: Ta duan tëdërguarin e tyre, ta duan familjen e tij dhe tëlexojnë Kuran…”. (Kenzul Umal 16/189.)

Përshtati: Enver AZIZI

36

FAMILJA

SHKRUAN: FITORE HAZIRI

Tani është koha e ndryshimeve të mëdha sifizike ashtu edhe psikologjike. Tashmëdistanca prind-fëmijë ndërron në formën

e shoqërizimit më të madh mes tyre;shoqërizim ky që krijon vështirësi për sa ipërket komunikimit të ndërsjellë. Raportiprind-fëmijë ka lëkundje për sa i përket

dhënies dhe marrjes së urdhrave dheplotësimit të tyre njëherazi, gjithmonë metendencë për t’u bërë sovrane dëshira efëmijës! Është kohë e vështirë për prindërit eashtu edhe për fëmijën në trupin e një tërrituri...! Kohë e përplasjes së mendimeve emospajtimeve të ndryshme. Kohë ekonflikteve mes gjeneratave. Shpeshherëkohë çorodie e konfuzioni... Kjo ështëpërditshmëria e 95% të prindërve dhe

Vërtet vrulli, dëshira,entuziazmi ekzistojnë.Mirëpo pikërisht këto bëhenarmiq të durimit dheshpeshherë na paraqesin sidështakë në sytë e atyre, qëgjatë tërë kohës na thonë:"Ngadalë... se akoma jenindër lule

KONFLIKT MESGJENERATASH

37ALBISLAM | 1 Dhjetor 2008 | 3 Dhul Hixhe 1429

FAMILJA

adoleshentëve të ditëve të sotme... deshëmapo nuk deshëm ky është realiteti! Shtrohetpyetja: a mos vallë është fajtor mënyra eedukimit: shtrëngimi apo lëshimi total ifrenave? A mos preokupimi me çështje tëtjera financiare e sociale ka bërë që shumëfëmijë të mos kenë kujdesin e duhurprindëror? A mos kushtet e rënda e këshillate pakta kanë bërë që shumë vajza e djem tërinj të marrin rrugën e gjërave degjeneruesee të panevojshme vetëm e vetëm që të arrijnëqëllimet për të pasur një jetë më të mirëfinanciare? Këto gjëra janë jo të rralla nëshoqërinë tonë.

Le të kthehemi në retrospektivë dhe tëmundohemi të përpunojmë atë që po ndodhnë realitet me një pjesë të të rinjve shqiptarë,një divergjencë totale krahasuar me këtë qëpërmendëm deri më tani. Këta janë njëfenomen tjetër i çuditshëm në aspektinpozitiv, sepse me të vërtetë janë në njëkontradiktë totale në krahasim me këta tëfundit. Janë këta të rinj që kanë thyerbarrierat e bindjes verbuese të përvojave tëtransmetuara, të studimit mirë të tyre dhemarrjes së gjërave pozitive nga to. Nuk janëprej atyre që e kanë hedhur poshtëideologjinë e deritanishme sikurse disa tëtjerë, me tendencën për të kapërcyer nga 5shkallë njëherazi, pa frikën se mund tëkthehen së prapthi e me mundësinë reale përtë mos u ngritur kurrë në këmbë. Është ky një

hibridizim të rinjsh, që jetojnë dhe janë njështresë shumë e rëndësishme për sa i përketbërjes së hapave të mëtejshëm, si shoqëri nënjë shtet të ri. Ekziston një frymë reversedrejt asaj të vërtetës së vetme e shpëtuesepër të gjithë ne. Natyrisht fjala është përIslamin, dritën e vetme që s’shuhet kurrë eqë është pishtari i vetëm udhërrëfyes drejt tëvërtetës së vetme. Kjo frymë dita-ditësndihet më shumë dhe e ka marrë kahun dherrugën e vet për t’u çapitur e për të kthyerzemrat e atyre që Allahu subhanehu ue tealai udhëzon. Prej tyre s’kërkohet të dalin nëmbrëmje në kafene, s’ka më lukse e dëshiratë shfrenuara, s’ka më mospajtime përdukjen apo veshjen e lakuriqësuar, s’ka mëkërkesa për liri absolute dhe vendosmëri siua do qejfi... Pikërisht janë këto gjëra që nëmënyrë të çuditshme shkaktojnë probleme ekonflikte me ata që janë më të rritur, ani psedëshira është e madhe, që qasja të jetë sa mëe pranueshme për sa i përket gjithë kësaj.Mirëpo, si të rinj, me vrullin rinor, meenergjinë e madhe e të pashtershme, mevullnet të pashuar, me dëshira të pafundmepër t’u realizuar, presim që gjërat tërregullohen si me shkop magjik dhe brendanatës. Është e natyrshme që kjo tëdëshirohet, e padiskutueshme është kjo kurmbështetja vendoset tek Allahu subhanehuue teala!

E si pikë kyçe janë prindërit tanë, oseprindërit e atyre, fëmijët e të cilëve kanë hovtjetër zhvillimi, apo një trend krejt tëndryshëm të dëshirave gjatë periudhës sëadoleshencës. Shumë interesant është faktise ky trend shpeshherë është më ipapranueshëm, sesa çoroditë më tëpakapshme për trurin e njeriut! Konfliktishpeshherë arrin një shkallë zhvillimi, aq saprindërit nuk flasin me fëmijët e tyre, ngashkaku i këtij trendi! Sidoqoftë kur ikthehemi ideologjisë ekzistuese mundohemiqë me ngadalë t’i kuptojmë faktet që na

...Ngutja që vjen për shkak tëmoshës, shpeshherë naparaqet qesharakë paraprindërve. Dukesh si mi ilagur, si një qen me bishtndër shalë... si një amator...

“

“

38

FAMILJA

shërbehen dhe si të tilla na kushtëzojnë që tëjemi sa më të kujdesshëm. Pikërisht përvoja eshumë-përmendur është njëra prej shtyllave,që në një farë forme të pengon që ti të jeshdepërtues me Islamin tënd tek prindërit.Vërtet vrulli, dëshira, entuziazmi ekzistojnë.Mirëpo pikërisht këto bëhen armiq tëdurimit dhe shpeshherë na paraqesin sidështakë në sytë e atyre, që gjatë tërë kohësna thonë: “Ngadalë... se akoma jeni ndër lule!Ngadalë... se akoma nuk e dini ç’është jeta evërtetë! Akoma nuk e dini ç’do të thotë tëpërballesh me vështirësi, pastaj do ta shihni ado të thoni të njëjtën që po na thoni tani!”

Mandej pikë tjetër ndaluese në këtëdrejtim është autoriteti, që ata kanë ndajnesh, e sidomos kjo është më e dukshme tekprindërit e shkolluar apo intelektualë! Me taështë më e vështirë të komunikosh, dukepasur parasysh peripecitë e kohës sëstudimeve të tyre! Kohë e cila sidokudo kalënë pasojat e veta që mund të krahasohetme cunamin... apo si vullkanet pasive qëvjellin zjarr një herë dhe jo më, mirëpo atyreu mbetet krateri vullkanik, i cili ka lënëgjurmë se aty ka pasur zjarr një herë e njëkohë... aty mbetet krateri si tregues përzjarrin e nuk zhduket... mbetet ashtu tokë ezgavruar që duket se nuk ka ndonjë farërëndësie... Kjo në një farë forme është ejustifikueshme, sepse duhet një kohë më egjatë për t’u bërë ndryshimet. Fenomentjetër është mburrja, shumë e përhapur dhe errezikshme tek ne. Është një lloj sëmundje qëka ilaç, mirëpo është i hidhur e shumë ipashije për ata tek të cilët mburrja ështëpjesë e personalitetit të tyre, pikërisht përatë se çfarë janë dhe çfarë kanë arritur gjertani. Ajo është si mburojë vertikale, që tëgjitha ato çfarë i thua të kthehen fytyrës menjë fuqi goditëse më të madhe, se sa njëshuplakë e nxehtë! Të tre këta faktorë që janëtë pranishëm: përvoja dhe autoriteti nga anae prindërve dhe mburrja nga ana e të rinjve,

janë pengesë e madhe për të depërtuar meatë që flasim ose bëjmë; është si shembullime grilat e qelisë së burgut. Për ata që tëlindën e të rritën, që e dinë çfarë po mendonedhe vetëm nëse i lëviz sytë është epapranueshme t’u mohohet diçka, që deritani ka qenë pjesë e përditshme e jetës sëtyre, apo një zakon i vazhdueshëm i përcjellëbrez pas brezi. Është e papranueshme që kjotë ndryshohet, sepse kjo ka qenë mënyra evetme që na ka ruajtur nga represioni iarmikut, mënyra e vetme që të mblidhemi etë tubohemi pa rënë në sy tek armiku. Kushjemi ne që të mësojmë dikë që së paku 3-4dekada, bile me përvoja jetësore është paranesh...! Është e papranueshme, sepse u duketsikur thyhet ligji: i vogli e mëson të madhin, iriu plakun... s’është punë që bëhet!!! Atashpesh i ikin asaj që edhe vetë pajtohen, përhir të detyrave që ua caktojnë nderi, rangu,shoqëria apo politika...vetëm e vetëm për tëtreguar se çfarë kanë sakrifikuar për ne,sakrificë kjo që është e padiskutueshme.

Po keqkuptohemi duke u bërë si ata qëduam të hedhim poshtë atë që ata janë, dukeu bërë ndryshues të dhunshëm të realitetit tëgjertanishëm të jetës së tyre, duke u bërëmosmirënjohës për të gjithë sakrificat dhemundin e tyre për të na rritur... Përballëgjithë këtyre gjërave qëndrueshmëria jonëshpeshherë në mënyrë të pakuptimtëndryshon në amplituda nga më tëndryshmet, të cilat nuk kanë lidhjekuptimore ndërmjet vetes. Ngutja që vjenpër shkak të moshës, shpeshherë na paraqetqesharakë para prindërve. Dukesh si mi ilagur, si një qen me bisht ndër shalë... si njëamator që përpiqet të shfaqëprofesionalizmin para mentorit të vet. Eatëherë e kupton se në një farë forme dijajonë është e cekët, shpeshherë ështësipërfaqësore, sepse atë nuk e shoqërojnë dygjëra shumë të rëndësishme: durimi dhepërvoja! E sikur durimit dhe përvojës t’i

39ALBISLAM | 1 Dhjetor 2008 | 3 Dhul Hixhe 1429

FAMILJA

mungon edhe njohuria e shëndoshë, atëherëdështimi është i garantuar. Kjo shpesh nadëshpëron dhe duket sikur bëjmë disa hapaprapa. Kërkojmë ngushëllim e justifikim; epatjetër i drejtohemi Allahut tëPlotfuqishëm, mrekullisë krijuese të Tij!

Mos të harrojmë se edhe prindërit tanëishin të rinj dhe ia dolën suksesshëm tandryshojnë realitetin dhe konceptimin ejetës, që trashëguan nga etërit e tyre. Madje iquanin ata të prapambetur. Me siguri qëatyre u ka munguar, si edhe neve, durimi dhepërvoja, por në bazë të rezultateve tëtanishme mund të konstatojmë, se edhenjohuria e shëndoshë dhe e bazuar u kamunguar. Ata arritën ta ndryshojnërealitetin në emër të arsimimit dhepërparimit. A thua vallë, pse ne si të rinj -qëe pasojmë Islamin- mos të marrim guximinpër t’u angazhuar më shumë në ndryshimin egjendjes aktuale në emër të arsimimit, poredhe të edukimit, në emër të përparimit, poredhe të vlerave, në emër të pasurisë, poredhe të pastërtisë së fitimit dhe shpenzimit,në emër të emancipimit, por edhe të moralit,në emër të të drejtave, por edhe tëdetyrimeve etj. Kjo është e mundshme dhedetyrim fetar, por gjithnjë duke respektuarmoshat dhe duke pasur në konsideratëvrullin djaloshar që mund të kemi, të cilinduhet ta kontrollojmë vazhdimisht.

Gjithmonë në historinë e njerëzimitkonflikti ndërmjet gjeneratave ka ekzistuardhe nuk është ditur qartë, se kush duhet taketë rolin edukues. Për atë, Allahu ka dërguarprofetë, që të dihet se nga ai burim duhet tëmerret mësimi, për shkak se është hyjnor.Dashamirët e realitetit nuk ngurronin tamerrnin atë edhe nga ata që ishin më të rinj,kur e dinin se bëhet fjalë për diçka hyjnore...Dhe në këtë mënyrë drejtohej njerëzimi dhembilleshin vlerat e mirëfillta. Kur dikush irrënonte më pas ato vlera, Allahu përsëristedërgimin e profetit tjetër, kështu me radhë

derisa e përmbylli këtë zinxhir me hallkën efundit, Muhamedin salallahu alejhi ue selem.Pas tij me rolin profetik mbeten vetëm ata qëe pasojnë atë, pa pasur parasysh moshat, porduke marrë parasysh parimet dhe vlerat emënyrës së thirrjes, kështu që konkluzioni igjithë kësaj sprove është shfrytëzimi i kohësnë maksimum për dije të hairit, e ajo ështëforma e vetme për përdhosjen e injorancësdhe arritjen e autoritetit; sepse sado që tëjustifikohemi, autoriteti i një dijetari nukvihet në peshore me asnjë lloj tjetër tëautoriteteve ekzistuese njerëzore. Mandejnjë gjë shumë e rëndësishme është durimi nëvazhdimësi, të folurit me qetësi dhe respektii vazhdueshëm sidomos ndaj prindërve tanë.Të jemi të kujdesshëm, sepse kemi shembujtë qartë nga të dërguarit e Allahut, për sa ipërket sjelljeve të tyre me prindërit e me tëafërmit. Ne nuk duhet të distancohemi, e tëdëshpërohemi... jo ndaj tyre, në asnjë formëdhe në asnjë mënyrë! Tekefundit, kemiAllahun subhanehu ue teala, që na i qetësonzemrat dhe na i mbush ato plot me besim eme shpresë! Kemi duanë, armën më tëfuqishme se çdo armë tjetër biologjike enukleare! Kështu që falënderimi i takonvetëm Allahut subhanehu ue teala, që na kaudhëzuar dhe na ka bërë prej myslimanëvedhe kështu të kemi mundësinë që shpresajonë të jetë e vazhdueshme, se një ditë do tëringjallemi me fytyra të ndriçuara, e se krahnesh do të kemi edhe ata që duam më shumë:prindërit tanë! Le të mos ndalemi, t’i lutemiAllahut me sinqeritetin më të madh, të nashtyjë përpara shpresa se përkrahja dheudhëzimi i tyre është vetëm çështje koheInshaallah! Nuk thuhet kot se: Suksesi i njëpersoni vërehet në fund të karrierës! E nelutemi për përfundim të lumtur! Allahu na ebëftë të mundur këtë! Amin.

40

TEFSIR

SHKRUAN: ISMAIL BARDHOSHI

Allahu i Lartmadhëruar thotë: “Obesimtarë, mos i bëni miq armiqtë e Midhe tuajt, duke u shprehur atyre dashuri,

ndërkohë që ata kanë mohuar të vërtetën, qëju ka ardhur dhe kanë dëbuar të Dërguarindhe ju, vetëm se besonit në Allahun, ZotinTuaj. Nëse keni dalë luftëtarë në rrugën Timedhe për të fituar kënaqësinë Time, atëherëmos i bëj këta mosbesimtarë miq e shokë. Jutregoni miqësi me ta në fshehtësi, ndërkohëqë Unë e di çfarë fshihni dhe çfarë bënihaptazi. Secili prej jush që vepron ashtu,është shmangur nga rruga e drejtë. Nëse jugjejnë e ju mposhtin, ata do të sillen ndaj jushsi armiq e do t’i zgjasin duart e gjuhët e tyrepër t’ju lënduar juve; dhe ata dëshirojnë që jutë bëheni jobesimtarë. As të afërmit tuaj, asfëmijët tuaj nuk do t’ju sjellin dobi (nëmënyrë që për shkak të tyre të tregonidashuri e miqësi ndaj qafirëve). Në ditën egjykimit, Allahu do t’ju ndajë midis jush. Ai esheh gjithçka që bëni ju.” El Mumtehane: 1-3.

Shkaku i shpalljes së këtyre ajeteve:

Pasi Kurejshët thyen marrëveshjen earmëpushimit, i Dërguari i Allahut vendosi tëçlironte Mekën. Ai urdhëroi njerëzit që tëpërgatiteshin për luftë, si edhe familjen e tij,që t’i bënin gati pajimet dhe furnizimet.

Ebu Bekri shkoi tek e bija, Aishja, të cilëne gjeti duke përgatitur disa pajime dhefurnizime të Pejgamberit salallahu alejhi ueselem – “O bija ime, – e pyeti, – a ju kaurdhëruar Pejgamberi salallahu alejhi ueselem, që të bëni gati pajimet për udhëtim?”– “Po.”– “Për ku mendon se do të niset?” –“Vallahi, nuk e di” – i thotë Aishja.

Pastaj Pejgamberi salallahu alejhi ueselem, i njoftoi njerëzit, se po synonte tësulmonte Mekën, prandaj i porositi që tëpërgatiteshin mirë dhe të ishin nëgatishmëri. Pastaj u lut: “O Allah! mos lejo qëkurejshët të informohen rreth kësaj lufte, nëmënyrë që t’i zëmë në befasi, nëvendbanimet e tyre!”

Ndërkohë Hatib b. Ebu Belta njëmuhaxhir, që kishte marrë pjesë në luftën eBedrit, shkruan një letër për kurejshët, ku utregonte për qëllimin e Pejgamberit salallahualejhi ue selem. Këtë letër ia dha një gruaje,të cilën e pagoi për t’ua dorëzuar atëkurejshëve. Ajo e fshehu atë në një ngagërshetat e saj dhe u nis për rrugë. Hatibi,meqë vetë nuk ishte kurejshi, dhe nuk kishtefarefisni me kurejshitët, dhe në Mekë kishtefëmijë e pasuri, ai deshi t’u bënte kurejshëve

MIQËSIMI DHE ARMIQËSIMIKështu, nëse muslimani i mbështet, i përkrah, ose ushpreh dashamirësi qafirëve për fenë e tyre del ngafeja, ndërsa nëse një gjë të tillë e bën për shkak tëlidhjes farefisnore, ose për të arritur ndonjë interes anevojë dynjaje, nuk del nga feja, por bën gjynah

41ALBISLAM | 1 Dhjetor 2008 | 3 Dhul Hixhe 1429

TEFSIR

një nder, me qëllim që t’i mbronin fëmijët dhepasurinë. Por Allahu i Lartësuar e njoftoi të Dërguarine Tij për këtë përpjekje të Hatibit, duke iu përgjigjurkështu lutjes së Pejgamberit, që kurejshët të mosmerrnin informacion për këtë luftë. KështuPejgamberi e dërgon Aliun, Zubejrin dhe Mikdadin nëkërkim të gruas. Aliu rrëfen: “I Dërguari i Allahut mënisi mua, Zubejrin dhe Mikdadin, duke na thënë:“Keni për të marshuar, derisa të arrini në ‘Rreudatuhah – një vend midis Mekës dhe Medines,dymbëdhjetë milje nga kjo e fundit - atje do të gjeninjë grua, e cila bart me vete një letër për kurejshët.Merrjani letrën dhe ejani.”

U nisëm me nxitim dhe e gjetëm gruan pikërishtnë atë vend. I thamë: “Nxirre letrën!”. - “Nuk kamletër me vete’, - i tha ajo.” – “Do të nxjerrësh letrën”,- e kërcënuam, - “ose përndryshe do t’i heqim rrobat!”Atëherë ajo i zgjidhi gërshetat dhe e nxori letrën prejflokëve të saj. Menjëherë morëm letrën dhe ia çuamPejgamberit salallahu alejhi ue selem. Në letër ishteshkruar i gjithë informacioni, që Hatib b. Ebu Belta udërgonte disa idhujtarëve rreth vendimit tëPejgamberit. I Dërguari i Allahut salallahu alejhi ueselem, tha: “Çfarë është kjo, o Hatib?” – “Mos u nxitonë gjykimin ndaj meje, se unë nuk jam kurejshit, por iardhur në Mekë. Ndërsa muhaxhirët e tjerë, që janëme ty kanë fisin e tyre, të cilët u mbrojnë familjet nëMekë. Kështu, duke qenë se nuk kam afërsi gjaku mekurejshët, desha t’u bëja një nder që për shkak të tij tëmë mbronin familjen. Këtë akt nuk e bëra sifemohues, as si tradhti ndaj fesë sime, e as dukepëlqyer kufrin mbas përqafimit të Islamit”.Pejgamberi salallahu alejhi ue selem, tha: “Ai ju tha tëvërtetën”. Atëherë Omeri tha: “Më lër t’ia heq kokënkëtij munafiku”. Pejgamberi salallahu alejhi ue selem,ia ktheu: “Por ai ka marrë pjesë në Bedër. E ku e di ti,o Omer! Ndoshta Allahu i Lartësuar i ka parë luftëtarëte Bedrit dhe ka thënë: “Bëni çfarë të doni, se unë juakam falur të gjitha!”. Shënojnë Ahmedi, Buhariu,Muslimi etj. Buhariu në kapitulin e rrëfimit tëluftërave shton: “Për shkak të kësaj ngjarjeje Allahushpalli suren: “O besimtarë, mos i bëni miq armiqtë eMi dhe tuajt...”.

Sipas një varianti tjetër të Buhariut thuhet: Omeri

...Muvalaja (miqësimi)është: pajtimi, miratimi,përkrahja dhe pëlqimi iveprave të atij me tëcilin miqësohesh...

“ “

42

TEFSIR

tha: “O i Dërguari i Allahut! Ai ka tradhtuarAllahun, të Dërguarin e Tij dhe besimtarët,prandaj më lër, se do t’ia heq kokën”.Pejgamberi salallahu alejhi ue selem, iudrejtua Hatibit: “Ç’të shtyu të veprojeashtu?”. Hatibi i tha: Për Allahun! Unë jambesimtar i Allahut dhe i të Dërguarit të Tij,por me këtë letër desha t’i bëja një nderkurejshëve, me qëllim që Allahu ta bënte atëshkak për mbrojtjen e familjes dhe pasurisësime. Çdonjëri prej shokëve të tu ka të afërmkurejshitë, të cilët i ruajnë familjen dhepasurinë”. Atëherë Pejgamberi salallahualejhi ue selem, tha: “Tregoi të vërtetën, mosi thoni veçse fjalë të mira”. Omeri tha: Ai katradhtuar Allahun, të Dërguarin e Tij dhebesimtarët, prandaj më lër t’ia heq kokën.Pejgamberi salallahu alejhi ue selem, tha: “Anuk ka marrë ai pjesë në Bedër? NdoshtaAllahu i Lartësuar i ka parë luftëtarët e Bedritdhe ka thënë: “Bëni çfarë të doni, se hyrjajuaj në xhenet është bërë e detyrueshme, oseUnë jua kam falur të gjitha gjynahet!”. Duke ilotuar sytë, Omeri tha: “Allahu dhe i Dërguarii Tij e dinë më mirë”.

Shpjegimi i ajeteve: Në këto ajete Allahu iLartësuar i ndalon rreptësisht besimtarët tëbëjnë miq e shokë idhujtarët e qafirët, të cilëtjanë në luftë me Allahun, të Dërguarin e Tijdhe besimtarët. Dashuria ndaj njerëzve tëtillë është në kundërshtim me besimin nëAllahun dhe të Dërguarin e Tij dhe meurdhrin e Allahut për t’i konsideruar armiq epër t’i bojkotuar ata. Ajo gjithashtu është nëkundërshtim me rrugën e Ibrahimit alejhiselam, dhe me gjykimin racional, i cili tëdetyron të jesh tej mase i kujdesshëm ndajarmikut, pasi ai jep maksimumin e munditpër të të dëmtuar. Ai shfrytëzon çdo rast përtë dëmtuar kundërshtarin. Allahu u ështëdrejtuar muslimanëve me cilësinë e imanit,duke kërkuar prej tyre të punojnë sipas asajqë ua dikton besimi: të tregojnë dashamirësi,

miqësi e dashuri ndaj besimtarëve, t’indihmojnë ata e të bashkëpunojnë me ta dhetë tregojnë armiqësi me ata, që nuk epranojnë imanin, pasi ai që nuk pranonimanin është armik i Allahut dhe armik ibesimtarëve. Bërja e qafirit mik është edhemungesë burrërie, pasi si mund të bëjë miknjë njeri me burrëri armikun e tij më tëashpër, i cili kërkon veçse ta dëmtojë. Qafirikundërshton Zotin, Mbrojtësin e besimtarit.Zoti do veçse të mirën për besimtarin. Ndërgjërat që duhet ta motivonin besimtarin përtë treguar armiqësi ndaj qafirëve është se atanuk e pranojnë të vërtetën, që u erdhibesimtarëve. Nuk ka divergjencë më tëmadhe se sa kjo, për vetë faktin se atamohojnë themelin e Fesë Islame dhepretendojnë se muslimanët janë të lajthitur.Atëherë, si mund të tregojë besimtari dashurindaj qafirëve dhe t’u japë informacione nëdëm të muslimanëve ose t’i përkrahë kundërtyre. Kjo pa dyshim bie ndesh me besimin.Armiqësia e tyre do të bëhej akoma më eashpër, kur dëbuan të dërguarin dhe ju ngatrojet tuaja, pa asnjë faj dhe pa kurrfarëarsyeje përveç faktit se ju i besuat Allahut,Zotit tuaj, Atij që duhet ta besojnë, taadhurojnë e t’i nënshtrohen të gjitha krijesat,sepse Ai i ka krijuar, i ka rritur e zhvilluar dheu ka dhënë mirësi të dukshme e tëpadukshme. Me qenë se qafirët ia kthyenshpinën kësaj çështje, që është detyra më emadhe e njeriut, ndërsa ju e pranuat dhe ezbatuat, ata sillen ndaj jush me armiqësi dhepo për këtë shkak ju dëbojnë nga trojet tuaja.Atëherë çfarë devotshmërie fetare, çfarëarsye logjike dhe çfarë burrërie i mbetetrobit nëse do, ndihmon dhe tregon miqësime qafirët, kur ky është karakteri i tyre nëçdo kohë e në çdo vend?!! Këtë qëndrim atae ndryshojnë veçse kur kanë frikë ose kurnuk i lejojnë kushtet të sillen në këtë mënyrë.Kjo dhe arsyet e sipërpërmendura janështruar si nxitje për të treguar armiqësi

43ALBISLAM | 1 Dhjetor 2008 | 3 Dhul Hixhe 1429

TEFSIR

kundrejt tyre dhe për të mos i bërë miq,sepse ata dëbuan të Dërguarin dhe shokët etij, të shtyrë nga urrejtja për Teuhidin.Prandaj Allahu thotë: “...vetëm se besonit nëAllahun, Zotin Tuaj”. Pra, për ata ju nukkishit bërë ndonjë faj tjetër veçse besonitAllahun, Zotin e botëve. E këtillë është edhethënia e Allahut: “Ata i munduan besimtarëtvetëm pse këta i besuan Allahut, tëPlotfuqishmit, të Denjit për çdo lavd.”Buruxh: 8. Po ashtu edhe thënia e Tij: “Ata, qëjanë dëbuar nga vatrat e tyre padrejtësisht,vetëm sepse thanë: “Zoti ynë është Allahu”.Haxh: 40. Në vazhdim Allahu i Lartësuar vënë dukje faktin se ky qëndrim diktohet edhenga qëllimi për të cilin bëjnë xhihadmuslimanët. Pra, në qoftë se keni dalë meqëllim që të bëni xhihad në rrugë të Allahut,për ngritjen e fjalës së Allahut dhe për tëarritur kënaqësinë e Tij, atëherë punoni nëpërputhje me këtë qëllim, duke treguarmiqësi e dashuri për evlijatë e Allahut dheduke treguar armiqësi ndaj armiqve të Tij,pasi ky është xhihadi në rrugën e Tij. Kjoështë ndër mënyrat më të madhërishme përt’u afruar njeriu tek Allahu dhe për të fituarkënaqësinë e Tij. Si është e mundur që tëtregoni mirëdashje fshehurazi ndaj qafirëve,ndërkohë që ju e dini se Allahu e di gjithëçfarë fshihni apo e bëni haptazi. Edhe nësebesimtarët nuk janë në dijeni për këtë akt,Allahu i Lartësuar e di dhe sipas dijes së Tijrreth njerëzve, Ai do t’i shpërblejë ata, si përtë mirat edhe për të këqijat. Kushdo qëtregohet mik me qafirët pas gjithë këtijparalajmërimi, ai ka marrë një rrugë tëkundërt me ligjet e fesë, arsyen e pastër dhekarakterin e lartë njerëzor. Pas kësaj Allahuka bërë të qartë armiqësinë e ashpër tëqafirëve, duke i nxitur besimtarët të tregojnëarmiqësi ndaj tyre. Ai ka thënë: “Nëse jugjejnë e ju mposhtin, ata do të sillen ndaj jushsi armiq”. Kjo do të thotë se qafirët, kurgjejnë mundësi dhe kur u jepet rasti e shfaqin

armiqësinë ndaj muslimanëve, duke i vrarë,ose duke i rrahur dhe duke i lënduar me fjalëe propagandë të pandershme. Ata dëshirojnëqë muslimanët të bëhen qafirë, pasi nuk duanqë ata të arrijnë ndonjë të mirë. Nëse do tëpërdorni si pretekst për miqësinë emirëdashjen ndaj qafirëve fëmijët dhefarefisin, dijeni se fëmijët dhe farefisi nuk jusjellin kurrfarë dobie tek Allahu. Atëherë,nëse synoni të merrni pëlqimin e bekimin efisit duke zemëruar Allahun dhe duke upajtuar me fisin në kufër, jeni të humbur e tëdështuar, pasi fëmijët dhe të afërmit nukmund të shmangin dënimin e Allahut prejjush dhe as nuk mund t’ju sjellin ndonjë dobitek Ai. Tek Allahu nuk do t’i vlejë njeriutafërsia e gjakut me askënd, qoftë edhe nëseështë i afërmi i ndonjë Pejgamberi. Enesitregon se një burrë pyeti: O i Dërguari iAllahut! Ku do të jetë babai im? - Në Zjarr, - iupërgjigj i Dërguari i Allahut. Kur pyetësi filloitë largohej, Pejgamberi salallahu alejhi ueselem, i thirri dhe i tha: Babai im dhe babai ytdo të jenë në Zjarr”. (Shënojnë Ahmedi,Muslimi dhe Ebu Daudi.) Në Ditën e GjykimitAllahu do t’u ndajë midis jush: të bindurit,besimtarët do t’i çojë në xhenet, ndërsa tëpabindurit do t”i çojë në Zjarr, kështu që fisidhe fëmijët nuk bëjnë dobi atë ditë. Allahu isheh të gjitha ato që thoni apo që vepronidhe do t’u shpërblejë për to.

Nga ajetet nxjerrim këto përfundime: Së pari, mbi këtë sure mbështet parimi i

ndalimit të miqësisë dhe mirëdashjes ndajqafirëve, si dhe ndalimi i përkrahjes së tyre.Për këtë parim dëshmojnë edhe shumë ajetetë tjera, prej të cilave citojmë:

“Besimtarët të mos i marrin qafirët përevlija (miq, ndihmues, mbështetës). Ata qëveprojnë kështu nuk kanë ç’të shpresojnë tekAllahu, vetëm në qoftë se jeni të dobët e tërrezikuar nga pushteti i tyre, atëherë mundtë shfaqni mirëdashje (por në zemër duhet tëfshihni urrejtje dhe armiqësi ndaj tyre) për

44

TEFSIR

t’u ruajtur nga ata”. Ali Imran: 28. “O ju që keni besuar! Mos i merrni për

bitaneh (suitë, rreth të ngushtë, këshilltarë,ndihmues, miq) ata që janë jashtë fesë suaj (sipaganët, çifutët, të krishterët, hipokritët,mohuesit etj.); ata nuk ngurrojnë që t’jubëjnë dëm. Ata dëshirojnë që të vuani.Urrejtja shfaqet në gjithçka që del prej gojëssë tyre, kurse ajo që fshehin në zemrën etyre, është edhe më e madhe. Ne jua kemishpjeguar vargjet (e Kuranit), nëse jeninjerëz që kuptoni”. Ali Imran: 118.

“O ju që keni besuar! Mos i zini çifutët dhetë krishterët për evlija (shokë, miq, embrojtës). Ata janë evlija për njëri –tjetrindhe nëse ndonjë prej jush i zë ata evlija,atëherë nuk ka dyshim se është prej tyre.Vërtet, Allahu nuk i udhëzon në rrugë tëdrejtë keqbërësit”. Maide: 51.

Baza mbi të cilën duhet të tregohetdashuri, ose urrejtje ndaj një tjetri duhet tëjetë feja. Në këtë kuptim është konsideruaredhe miqësimi dhe armiqësimi një kërkesë edomosdoshme e Teuhidit, pasi ndër kërkesate pranimit të dy dëshmive është dëlirja ngaidhujtaria (shirku), dhe rrjedhimisht edhedistancimi nga idhujtarët (mushrikët).Kështu, nga njëra anë muslimani miqësohetme vëllanë e tij musliman për shkak tëIslamit dhe nga ana tjetër tregon armiqësindaj qafirit për shkak të kufrit, mospranimittë Islamit. Për këtë arsye rasti kur njeriuquhet qafir për miqësimin me qafirët, osearmiqësimin me besimtarët është ai që ka tëbëjë me fenë. Kështu, nëse një muslimanshpreh mirëdashje dhe tregon miqësi përqafirët, duke pasur dashuri e simpati për fenëe tyre, kurse ndaj besimtarëve tregohetarmik dhe u shpreh keqdashje, duke urryerIslamin, ky pa dyshim ka bërë kufër, ka dalënga Islami. Pikërisht kjo është ajo për të cilëndëshmojnë ajetet e Kuranit. Ndërsa në qoftëse miqësia dhe armiqësia tregohet përmotive jo fetare, si për lidhje fisnore, për

lidhje afërsie, ose për shkaqe e interesadynjaje, në këtë rast ky akt nuk është kërkesëthemelore, e qenësishme dhe edomosdoshme e Teuhidit apo një kusht përpërmbushjen e tij, por një detyrë prejdetyrave të Teuhidit dhe një faktor idetyrueshëm, që shërben për përsosjen dheplotësimin e tij. Për këtë shkak në rastin efundit, miqësimi, ose armiqësimikonsiderohet prej gjynaheve, të cilat kanëshkallë të ndryshme; gjynahe të mëdha dheato që janë nën to. Abdullah Ankari njëdijetar i Nexhdit thotë: Muvalaja (miqësimi)është: pajtimi, miratimi, përkrahja dhepëlqimi i veprave të atij me të cilinmiqësohesh. Pikërisht, kjo është muvalaja epërgjithshme, për shkak të së cilësmuslimani, nëse e tregon a e shpreh për njëqafir, ai quhet qafir. Ndërsa, nëse thjeshtbashkohet me qafirët, ose merr pjesë nëmbledhjet dhe tubimet e tyre, duke mos eshfaqur plotësisht fenë, por duke pasururrejtje për kufrin e tyre, kjo është njëgjynah, për shkak të cilit nuk mund tëgjykohet se është bërë qafir”. Kështu, kurmuslimani tregon muvalat (mirëdashje,miqësi) për qafirët për motive jo-fetare,krahas urrejtjes që ka në zemër për fenë etyre, kjo trajtohet si gjynah. Një dëshmi përkëtë që u tha është se mungesa e dashurisë sënatyrshme, ose mirëdashjes, osebashkëpunimit në punët e dynjasë me njëmusliman, ose një grup muslimanësh, nuk eçrrënjos krejt velajen (mirëdashjen, miqësinëqë rrjedh nga imani), edhe pse e cenonpërsosjen e saj, çka dëshmon se velaja qëçrrënjos bazën e fesë është ajo që bëhet përfenë. Kjo, pasi muslimani mund të urreje disapjesëtarë të familjes ose fisit të tij, mund tëbjerë në armiqësi e hasmëri me disamuslimanë për shkaqe dynjaje, aq sandonjëherë armiqësia mund të shkojë deri nëluftim, e megjithatë kjo nuk e çrrënjos fenëdhe nuk e bën jobesimtar. Nga ana tjetër, nuk

45ALBISLAM | 1 Dhjetor 2008 | 3 Dhul Hixhe 1429

TEFSIR

është e thënë që ekzistenca e dashurisë sënatyrshme, dashamirësisë dhebashkëpunimit e përkrahjes në punët edynjasë të trajtohet pashmangshmërisht sivelaje fetare, pasi muslimani mund të dojëpër shkak të prirjeve të natyrshme gruan, osefëmijën, ose fisin edhe pse nuk janëmuslimanë, e megjithatë kjo nuk e prishthemelin e fesë së tij, përveç nëse kjo dashurie shtyn të bëjë diçka që në vetvete ështëkufër i madh. Allahu thotë: “Dhe një prejshenjave të tij është, që prej jush krijoi për jubashkëshortet tuaja, që të qetësoheni pranëtyre, duke vënë ndërmjet jush dashuri dhemëshirë”. Rum: 21. Në tërësinë e tij ky ajetpërfshin edhe bashkëshorten hebreje ose tëkrishtere. Ebu Talibi e ndihmoi dhe e mbrojtiPejgamberin gjatë gjithë jetës, por nga kjondihmë që ai i dha Pejgamberit salallahualejhi ue selem, nuk fitoi velajen fetareIslame, ngaqë ndihma ishte me motivefisnore dhe jo për fenë. Edhe Pejgamberisalallahu alejhi ue selem, e donte xhaxhanë etij, Ebu Talibin, siç ka thënë Allahu iLartësuar: “Ti nuk udhëzon atë që do, porAllahu udhëzon atë që dëshiron”. Kasas: 56.

Në një rast tjetër me një trajtim tëngjashëm me sa u tha më sipër është edhebraktisja, lënia e muslimanit, osemuslimanëve në baltë, e cila edhe pse ështëmëkat i madh, nuk e çrrënjos fenë përveçnëse dikush i braktis muslimanët, ose nuk uofron ndihmë, për shkak të fesë. Kësisoj,mosmarrja pjesë në xhihad, kur xhihadiështë detyrë individuale është një gjynah imadh, por për këtë shkak muslimani nuk delnga feja. Ka mundësi që muslimanit të mos iofrohet kjo ndihmë për shkak të ndonjëpengese, siç është për shembull marrëveshjae armëpushimit.

Së dyti, në qoftë se një musliman tregonnjë farë mirëdashje për armiqtë e Allahut,ose u ofron ndonjë ndihmë, ose u jep ndonjëinformacion rreth muslimanëve, ky akt nuk e

çrrënjos fenë e tij dhe nuk e nxjerr nga Islamiveç nëse e bën për fenë e tyre. Kështu, nësemuslimani i mbështet, i përkrah, ose ushpreh dashamirësi qafirëve për fenë e tyredel nga feja, ndërsa nëse një gjë të tillë e bënpër shkak të lidhjes farefisnore, ose për tëarritur ndonjë interes a nevojë dynjaje, nukdel nga feja, por bën gjynah, siç është rasti iHatib b. Ebi Beltas, që tentoi t’i informonteme një letër kurejshët për vendimin e tëDërguarit të Allahut. Në fakt, ky akt ishte njëtradhti e madhe, por meqë nuk e bëri ngapëlqimi e simpatia për fenë e qafirëve dheurrejtja për Islamin, Pejgamberi salallahualejhi ue selem, nuk e konsideroi veprimin etij si mohim të fesë, dalje nga feja, por si njëgjynah, që Allahu ia falte për shkak tëpjesëmarrjes në Bedër. Po sikur akti i tij tëishte kufër i madh, atij do t’i duhej të ri-përqafonte Islamin, sepse siç dihet, punët emira, qoftë edhe pjesëmarrja në Bedër, nuk efshijnë kufrin. Po kështu është edhe rasti iSad b. Ubades kur i doli në krah kreut tëmunafikëve, Abdullah b. Ubejit, i nxitur ngafanatizmi fisnor, siç përmendet në hadithin,ku tregohet ngjarja e shpifjes ndaj Aishes.Ibën Tejmija thotë: “Degët e imanit mund tëjenë të bashkëlidhura, kur imani është i fortë,ndërsa kur imani është i dobët mund të mosjenë të tilla. Kështu, nëse forcohet ajo qëgjendet në zemrën e njeriut si besimi, njohjadhe dashuria për Allahun dhe për tëDërguarin, kjo bën që ky njeriu t’i urrejëarmiqtë e Allahut, siç thotë Allahu iLartësuar: “Sikur ata t’i besonin Allahut, tëDërguarit dhe asaj që i është shpallur atij,nuk do t’i merrnin jobesimtarët për evlija(miq)”. Maide: 81. Po ashtu thotë: “Nuk gjennjerëz, që besojnë në Allahun dhe në Ditën eFundit, që të ushqejnë dashuri e të tregojnëmiqësi ndaj atyre, të cilët i kundërvihenAllahut dhe të Dërguarit të Tij, edhe nëqofshin ata etërit e tyre ose bijtë e tyre, osevëllezërit e tyre, ose farefisi i tyre. Allahu ka

46

TEFSIR

skalitur imanin në zemrat e tyre dhe i kafuqizuar me ndihmë nga ana e Tij.”Muxhadele: 22. Ka mundësi që muslimani tëtregojë mirëdashje për ta (armiqtë e Allahut),për shkak të lidhjes farefisnore, ose për tërealizuar ndonjë nevojë dhe në këtë rast ajoështë një gjynah, i cili i pakëson imanin, porpër shkak të saj nuk bëhet qafir, siç bëri Hatibb. Ebi Belta kur u përpoq të njoftonte meshkrim idhujtarët rreth asaj që kishte ndërmend të bënte i Dërguari i Allahut, dhe përshkak të cilit Allahu shpallin ajetin: “Obesimtarë, mos i bëni miq armiqtë e Mi dhetuajt, duke u shprehur atyre dashuri”. Pokështu bëri edhe Sad b. Ubade, që i doli nëkrah Ibën Ubejit, siç përmendet në hadithinku tregohet ngjarja e ifkut (shpifjes). Ai i thaSad b. Muadhit: Për Allahun, gënjeve, nukfole drejt. Ti nuk do ta vrasësh dhe as nuk kemundësi ta vrasësh. Duke komentuar këtëqëndrim Aishja ka thënë: Para këtij debati aika qenë burrë i mirë, por e inatosi fanatizmi.Për këtë mëdyshje Omeri e quajti Hatibinmunafik, duke thënë: “Më lër, o i Dërguari iAllahut, t’ia heq kokën këtij munafiku”. PorPejgamberi salallahu alejhi ue selem, i tha:“Ai ka marrë pjesë në Bedër”. Gjykimi iOmerit mbi Hatibin, duke e quajtur munafikështë një interpretim, që erdhi si pasojë emëdyshjes që karakterizon aktin e Hatibit. Pokështu është edhe gjykimi i Usejd b. Hudejritdrejtuar Sad b. Ubades: “Për Allahun! Nuk thetë vërtetën, do ta vrasim; ti je një munafik, ti

mbron munafikët”. Po në këtë mënyrëtrajtohet edhe gjykimi i atij sahabit, që thapër Malik b. Duhshumin: “Ai është munafik”1,ndonëse këtë gjykim e dha për shkak se vurire tek Malik b. Duhshumi një farëbashkëjetese me munafikët dhe një farëdashamirësie për ta”2. (Mexhmuul fetava:7/522-523). Ibën Tejmije gjithashtu thotë:“Gjynahu që bëri Hatibi, kur i nisi letrënidhujtarëve dhe kur u dha ndihmë kundërPejgamberit salallahu alejhi ue selem, dheshokëve të tij, ishte më i madh, se sa gjynahetqë u janë veshur këtyre (e ka fjalën për disasahabë), megjithatë Pejgamberi salallahualejhi ue selem, e ndaloi vrasjen e tij”.(Minhaxhus Sunneh: 4/330). Kurtubiu thotë:“Kur dikush vëren shpesh pikat e dobëta eshtigjet e muslimanëve dhe ua raportonarmiqve të tyre, për shkak të kësaj ai nukbëhet qafir, në qoftë se këtë gjë e bën përndonjë qëllim dynjaje dhe përderisa besimin,krahas kësaj e ka të shëndetshëm, sikursebëri Hatibi, që me anë të këtij akti pati siqëllim të gjejë ndonjë mbështetje, por jo atëqë të nxjerr nga feja”3.

Ndër çështjet që duhet të kihen parasyshështë se disa dijetarë, si Ibën Haxher ElHejtemi, Sujuti etj., kanë shprehurdashamirësi për disa udhëheqës të kufrit dhekanë menduar mirë për ta, si për shembullpër Ibën Arabiun, i cili ka qenë qafir,munafik, heretik. Këta dijetarë duhet tëjustifikohen për shkak të interpretimit. E

1 Hadithi ku përmendet kjo thënie gjendet tek Buhariu dheMuslimi. 2 Në një mënyrë të përafërt me citimin e lartpërmendur,Ibën Tejmije ka folur për Hatibin edhe në librin Es Sarimulmeslul: 206 dhe 360, El Fetaval kubra: 3/446, Minhaxhussuneh: 4/330, 7/ 332. Në këtë të fundit Ibën Tejmije bën tëditur se Omeri gaboi në gjykimin e tij mbi Hatibin, ndërsanë ‘Sarimul meslul’ mbasi ka përmendur qëndrimin eOmerit ndaj Hatibit dhe thënien e Pejgamberit salallahualejhi ue selem, lidhur me pjesëmarrësit në Bedër ka thënë:“Kjo dëshmon se ekzekutimi i munafikut (në kushtet kurzbatohet Sheriati dhe ekzekutimi nuk ka pasoja tëdëmshme) pa i kërkuar të bëjë kthesë, të pendohet, është iligjshëm, pasi Pejgamberi salallahu alejhi ue selem, nuk ekritikoi Omerin për lejimin e vrasjes së munafikut, por iu

përgjigj se personi në fjalë nuk ishte munafik, përkundrazi,ai ishte prej pjesëmarrësve në Bedër, të cilëve u janë falurgjynahet, prandaj nëse shfaq një akt që pa dyshim ështëhipokrizi, derdhja e gjakut të tij, lejohet”. 3 E shikoj me rëndësi të theksoj, se nëse dikush ka si qëllimdiçka që është kufër, ose bën një akt që është kufër, delnga feja, qoftë edhe nëse nuk ka si qëllim të bëhet qafir.Prandaj nëse dikush tregon miqësi e mirëdashje ndaj njëqafiri, duke pëlqyer kufrin e tij, del nga feja, qoftë edhenëse nuk ka si qëllim të dalë nga feja. Ibën Tejmije thotë:“Shkurtimisht, kush shpreh ose bën diçka që është kufër, aibën kufër (del nga feja), edhe nëse nuk ka pasur si qëllim tëbëhej qafir; pasi asnjëri nuk e synon kufrin (daljen ngafeja), me përjashtim të ndonjë personi të rrallë”. (EsSarimul Meslul: 205)

47ALBISLAM | 1 Dhjetor 2008 | 3 Dhul Hixhe 1429

TEFSIR

njëjta gjë vlen edhe për disa njerëz të dijes, tëcilët kanë përkrahur, ose kanë treguarmirëdashje për disa udhëheqës kufribashkëkohor. Po kështu duhet të trajtohetme kujdes edhe çështja e shumëmuslimanëve të paditur, të cilët u përkasindisa sekteve renegate, si disa sekteve sufisteekstremiste dhe panteiste, si dhe disaorganizatave dhe thirrjeve, xhahilije,antiislame, si nacionalizmi etj., duke mos injohur bindjet dhe idetë e tyre. Ata shprehinsimpati e mirëdashje dhe i përkrahin tejmase themeluesit, përfaqësuesit dheudhëheqësit e këtyre sekteve e thirrjeveantiislame, të cilët janë ndër qafirët më tëmëdhenj. Këta njerëz nuk mund të quhenqafirë për sa kohë që nuk janë të informuarpër realitetin, bindjet dhe idetë eudhëheqësve të tyre dhe përderisa përkrahja,përkatësia, ose mirëdashja e mirëbesimi ka tëbëjë me ato çështje, ku padituriakonsiderohet justifikim. Ibën Tejmije kapërmendur në Mexhmuul Fetava: 7/280, sedisa ensarë e nderonin dhe e madhëroninshumë Ibën Ubejin, kreun e munafikëve, sidhe tregonin miqësi e mirëdashje për të, përshkak se ai ende nuk kishte shfaqur ndonjëkundërshtim që do ta bënte të dallueshëm,por më vonë pasi nifaku i tij doli në shesh,disa prej tyre u bënë munafikë. Po kështuIbën Tejmije i ka justifikuar, në MexhmuulFetava: 2/106, edhe disa njerëz të paditur qëi përkisnin një sekti ekstrem, renegat të njëshejhu që quhej Junus, për shkak se nuk injihnin të fshehtat e realitetin e këtij sekti.Për sa u përket masës së muslimanëve dhepunonjësve, që përkrahin apo tregojnëmirëdashje për prijësit e pushtetit, që nukgjykojnë me ligjet e Allahut, nëse indihmojnë e tregojnë miqësi për këtapushtetarë apo ligjvënës, duke pëlqyer apoduke i shikuar të lejueshëm ligjet exhahilijetit që kanë nxjerrë udhëheqësit etyre, ata janë qafirë, e nëse nuk i pëlqejnë dhe

nuk i shohin të ligjshëm, nuk janë qafirë, porgjynahqarë. Në këtë mënyrë e trajtonçështjen e këtyre të fundit Ibn Tejmije, nëMexhmuul Fetava: 7/70.

Së treti, lidhur me qëndrimin ndajspiunit, Ibën Kajimi thotë: Ështëtransmetuar saktë se Pejgamberi kaurdhëruar të vritet një spiun i mushrikëve.Gjithashtu dëshmohet saktë se Profetisalallahu alejhi ue selem, nuk e vrau Hatib b.Beltan, që nxori një informacion të Profetitsalallahu alejhi ue selem, dhe ua çoikurejshëve të Mekës. Madje Omeri i kërkoileje që ta vriste Hatibin, por Profeti e ndaloidhe i tha: “Ku e di ti! Ndoshta Allahu iMadhëruar i vështroi pjesëmarrësit nëluftën e Bedrit dhe u tha: “Bëni çfarë të doni,se ua kam falur.” Me këtë hadithargumentohen ata që gjykojnë se spiuni nëseështë musliman, nuk vritet. Të këtijmendimi janë imam Shafiu, Ebu Hanife etj.

Ndërsa ata që gjykojnë se spiuni vritetedhe në qoftë musliman janë imam Maliku,Ibën Akili etj. Këta thonë se Profeti salallahualejhi ue selem, kur Omeri i kërkoi vrasjen espiunit, nuk u argumentua me faktin se aiishte musliman, por me diçka tjetër. Ai uargumentua me faktin se Hatibi kishte qenëluftëtar i Bedrit, një justifikim ky i posaçëm,i veçantë për Hatibin.

Si përfundim, nuk lejohet që të gjykoshpër dikë tjetër, siç u gjykua për Hatibin. Nëseshkaku i mosvrasjes së Hatibit do të kishteqenë përkatësia e tij islame, që është njëshkak i përgjithshëm, Profeti salallahu alejhiue selem, nuk do ta argumentonte ndalesënme një arsye specifike, që lidhej vetëm meHatibin. Dhe dihet shumë mirë, që nëse njëgjykim argumentohet me një arsye tëpërgjithshme, përmendja e një arsyejespecifike bëhet e panevojshme dhe jondikuese. Kësisoj qëndrimi i dytë është më ifortë dhe më i pranueshëm. (Zadul Mead).

48

HADITH

SHKRUAN: LULZIM SUSURI

Hadithin e shënon Tirmidhiu në “Sunenin”e tij, nr. 2521, imam Ahmedi, 3/439, nr.15702, 3/340, nr. 15723, Hakimi, Bejhekiu

etj., të gjithë e transmetojnë nga Muadh b.Enes Xhuheniu.

Në disa dorëshkrime të librit të Tirmidhiutnë fund të hadithit shënon se ai këtë hadith ekonsideroi të dobët. Mirëpo në dorëshkrimettjera për të njëjtin ceket se është hadith hasen(i mirë), mendim të cilin e mbron edheAlbani, në po të njëjtin libër tëlartpërmendur. Hakimi në “Mustedrek” thotëse “zinxhiri i hadithit është i saktë”, kurse

recensenti i “Musnedit të Ahmedit” ShuajbArnauti për të thotë se me bashkimin errugëve të tij, hadithi arrin gradën e sahihutpor i varur nga të tjerët. Komentuesi i librit tëTirmidhiut Mubarekfuri pasi cekëkonkludimet e dijetarëve thotë: “Nuk kammundur të arrij të kuptoj pse dikush ngadijetarët e konsideroi këtë hadith të dobët”.Sido që të jetë hadithi nuk bie nga grada e atijtë mirit (hasen) me të cilin lejohetargumentimi.

Rëndësia e hadithit:Ky hadith tregon rëndësinë e veprave nëse

bëhen ato për hir të Allahut. Tregon se besimivazhdon të mbetet i paplotësuar përderisa

DASHURIA DHE URREJTJA-PJESË E BESIMITI Dërguari, salallahu alejhi ue selem, thotë:

“Kush jep apo ndalon, dashuron apo urren dhe marton vetëm për hir të Zotit, atij njeriu i është plotësuar besimi”

49ALBISLAM | 1 Dhjetor 2008 | 3 Dhul Hixhe 1429

HADITH

njeriu vazhdon t’i bëjë veprat e tij përinteresa të ndryshme e jo duke shpresuarshpërblimin e Zotit. Andaj njeriu duhet pasurkujdes që çdo vepër pa marrë parasysh aështë e dynjasë apo e ahiretit të mos bëhetndryshe veçse së pari duhet shikuar qëllimine tij a është për Zotin apo për ndonjë interestjetër. Gjithmonë ta rifreskojë, ta kontrollojëdhe përmirësojë këtë qëllim ngase çdo vepërsado e thjeshtë të jetë nëse bëhet për Zotinatëherë aq sa ka qenë vepra e rëndësishme aqedhe do t’i plotësohet besimi i tij.

Komentim i hadithit:Fjala e të Dërguarit, salallahu alejhi ue

selem: “Kush jep apo ndalon...”Është për qëllim çdo dhënie. Këto dhënie

mund t’i ndajmë në dhënie të dynjasë dhedhënie të ahiretit. Dhëniet e dynjasë janë tëgjitha ato të cilat në origjinë nuk janë pjesë efesë, qofshin ato dhënie me kthim apo pakthim, si p.sh. dhënia e të hollave borxh,dhurata për raste të caktuara si martesa,fejesa, dhënia e mjeteve për shërbim si;makina, çekiçi, celulari etj. Dhënia e dytëështë dhënia e ahiretit ose më ndryshe mundt’i quajmë gjërat të cilat janë pjesë e fesë. Kjoe fundit ndahet në obligative (farz) dhevullnetare (synet). Në farz hyjnë zekati,ushqimi i familjes... e në ato synete futen;sadakaja e përgjithshme, ndihma e fesë me tëholla, etj.

Të gjitha këto lloj dhëniesh qofshin ato tëdynjasë apo ato të fesë nëse nuk bëhen për hir

të Zotit atëherë prej tyre nuk ka kurrfarëshpërblimi, edhe pse disa prej tyre në origjinëjanë obligim fetar, si p.sh. zekati ështëobligim fetar por nëse jepet jo për hir tëAllahut atëherë jo që vetëm nuk ka shpërblimpor përkundrazi dënohet për një qëllim tëtillë. E kundërta e kësaj që u cek është se nëseçdo dhënie bëhet për hir të Allahut atëherëpër to shpërblehet sepse qëllimi është për hirtë Zotit, qoftë kjo dhënie edhe prej çështjevetë dynjasë për të cilat në origjinë njeriu nukshpërblehet. Shembull i gjithë kësaj qëcekëm është dhënia e zekatit dhe dhënia emakinës për shërbim. E para nëse jepet përlavdërim atëherë dënohet për një vepër tëtillë, kurse e dyta nëse bëhet për hir të Zotitatëherë shpërblehet më shumë se vepra eparë edhe pse në origjinë zekati bën pjesë nëfarze e dhënia e makinës në çështjet joobligative.

Fjala e të Dërguarit, salalllahu alejhi ueselem: “dashuron apo urren dhe martonvetëm për hir të Zotit...”

Në fjalën dashuri dhe urrejtje futet çdo llojdashurie apo urrejtje, ajo fetare dhe ajoinstinkte, e besimtarëve apo e qafirëve.Mirëpo qëllim kryesorë me këtë hadithsynohet dashuria dhe urrejtja fetare pradashuria e besimtarëve dhe urrejtja eqafirëve.

Para se të flasim për këtë pjesë të fundit tëdashurisë dhe urrejtjes dua të ndalem tek ajoe përgjithshmja që të mundohemi sado pak tësjellim disa informacione rreth saj.

-Lejohet çdo lloj dashurie e cila është engritur mbi parime fetare, qoftë dashurifetare apo ajo e dynjasë. P.sh. është obligim taduam Kuranin, xhaminë, besimtarët... poashtu ta duam prindin, fëmijën, gruan,shtëpinë, makinën, lloj ushqimi të lejuar, etj.

-Çdo dashuri që është e ngritur mbi epshedhe në kundërshtim të parimeve fetare, ështëe ndaluar, si p.sh. teqetë, tyrbet, amoraliteti,

...Urrejtja e qafirit nuk nënkup-ton sjelljen arrogante ndaj tij,padrejtësinë, mos-respektin sikomshi apo myshteri, vjedhjene pasurisë së tij etj...

“ “

50

HADITH

alkooli, mishi i derrit, festat e tyre, siç janë;krishtlindjet, viti i ri, shtatë dhe tetë marsi,dita e Shën Valentinit, etj.

-Çdo dashuri e cila është e ngritur mbiepshe apo kundërshtim të fesë ndalohet edhenëse njeriu pretendon se qëllimi i tij është imirë apo e bënë atë për hir të Zotit. P.sh. sadoqë pretendon se e do tyrben, apo feston vitine ri jo për diç tjetër por për hir të Allahutatëherë kjo dashuri është haram ashtu siçështë haram edhe ky qëllim i cili, kinse, ështëpër hir të Zotit.

-Çdo rregull i lartpërmendur që u cek përdashurinë vlen edhe për urrejtjen, andajduhet pasur parasysh.

Çështja që është më e rëndësishme për tucekur dhe për të cilën ndoshta është edheqëllimi kryesor i këtij hadithi dhe kësaj teme,është dashuria e besimtarëve vetëm për hir tëAllahut dhe urrejtja e qafirëve gjithashtuvetëm për hir të Tij. Kjo është thelbi idashurisë dhe peshoja e saktë me të cilënvërtetohet besimi apo jo besimi i njeriut.Gjithashtu kjo është ndër temat më tërëndësishme për të cilën flasin dijetarët eshkencave të besimit (akides).

Në fenë Islame cilësia e quajtur me emrin“dashuri” duhet të ekzistojë vetëm përbesimtarët dhe cilësia tjetër me emrin“urrejtje” duhet të ekzistojë vetëm përqafirët.

Besimtari për shkak të fesë së tij duhet tëduhet nga vëllai i tij, kjo gjë duhet të jetë bazëtek secili prej nesh. Pastaj mund të ndodhë qëatë ta urrejmë për ndonjë cilësi të caktuar apopër ndonjë mëkat të caktuar mirëpo duheturryer aq sa ka mëkate duke pasur kujdes qëthemeli apo baza e dashurisë ndaj tij tëekzistojë. Pra, pasi të ekzistojë dashuria bazëpër secilin mysliman ajo shtohet dhemungohet në bazë të devotshmërisë apomëkateve të tyre. Aq sa tjetri punon mirëduaje dhe aq sa punon keq urreje. Mos e duajpa masë atë tek i cili gjenden vetëm disa

adhurime dhe mos e urrej pa masë atë tek icili gjenden disa mëkate. Kështu që me këtëqë cekëm kuptojmë se tek ti lejohet tëbashkohet dashuria dhe urrejtja për njëmysliman sipas veprave të tij, pasi të jetëprezentë dashuria farz ndaj tij, por mos harroqë krejt kjo të jetë vetëm për hir të Zotit. Pra,ashtu siç bashkohen sevapet dhe mëkatet teknjë njeri ashtu bashkohet dhe shumohet tekbesimtari dashuria dhe urrejtja për të.

Kjo dashuri e obligon besimtarin që vëllaine tij mos ta tradhtojë, mos ta mashtrojë,përgojojë e as mos ta shesë tek jobesimtarët.

Sa i përket qafirit ai duhet të urrehet dhenuk lejohet të merret për mik sado të jetë imirë. Lejohet të falënderohet dhe tëshpërblehet për punët e tij të mira, por tëmiqësohet dhe të duhet assesi nuk lejohet.Urrejtja e qafirit nuk nënkupton sjelljenarrogante ndaj tij, padrejtësinë, mos-respektin si komshi apo myshteri, vjedhjen epasurisë së tij etj. Duhet të jemi korrekt me tadhe t’i kryejmë obligimet, si fetare apo edheato njerëzore, edhe ndaj tyre duke pasurparasysh që kjo nuk nënkupton dashuri dhemiqësi fetare ndaj tyre, përkundrazibesimtari nuk i merr qafirët për miq dhe iurren me zemër mirëpo kjo assesi nuknënkupton që kjo urrejtje të shfaqet edhe mepadrejtësi ndaj tij. Zemra mbetet me njëqëndrim ndaj tyre kurse ana e jashtme apoajo fizike ndryshohet sipas nevojës dhegjendjes, varësisht a është kohë lufte apopaqeje, a janë qafirë që shikojnë punët e tyreapo përzihen në punët e myslimanëve dhenuk i lënë rehat, janë qafir që jetojnë nështetin Islam dhe të nënçmuar që i japintatimin këtij shteti apo ndoshta janë qafirë tëcilët interesohen shumë për Islamin dhe janëduke lexuar rreth tij dhe duke e simpatizuaratë ku edhe pritet që të futen në fe. Andaj, tëgjitha këto raste duhet pasur parasysh lidhurme qëndrimin e jashtëm të besimtarit ndajqafirëve. Por në të gjitha gjendjet baza e

51ALBISLAM | 1 Dhjetor 2008 | 3 Dhul Hixhe 1429

HADITH

urrejtjes së tyre e cila kërkohet patjetër ngaAllahu duhet të ekzistojë ndaj secilit prej tyre.Pasi ekziston urrejtja bazë lejohet të rritetapo të zvogëlohet sipas mëkateve dhe sfidaveapo armiqësive të atij qafiri i cili ia bënëbesimtarëve apo fesë Islame.

Në këtë urrejtje ndaj qafirëve bën pjesëedhe urrejtja e festave të tyre, qofshin atofesta fetare, kombëtare apo shtetërore. Kjopër shkak se kur e urren dikë atëherë duheturryer edhe punët, veset, traditat, festat... etij. Për fat të keq shumë mysliman janë bërëpre e festave të qafirëve, bile ndodhë t’ifestojnë më shumë se edhe vet atajomyslimanë. Kremtimi i festave të tyrejofetare është mëkat por festimi i atyre fetarei shtohet mëkati edhe më tepër ngase me tedallohen ata të cilët i takojnë asaj feje. E kushiu përngjanë atyre ai edhe është prej tyre, siçthotë i Dërguari, salallahu alejhi ue selem, nënjë hadith të tij të saktë. Po ashtu Zoti, nëgjuhën e të Dërguarit të Tij thotë: “Ju mbajenifenë tuaj kurse unë timen” (Kafirun, 6). Siçnuk lejohet pasimi i fesë së tyre asht nuklejohet edhe pasimi i festave të fesë së tyre,apo edhe i festave tjera në përgjithësi me tëcilat ata dallohen. Është turp për myslimanintë festojë një festë për të cilën nëse pyetetndodhë të mos e dijë nga e ka prejardhjen dhee kujt është ajo. Ai duhet të ndihet krenarëme fenë e vet dhe me festat të cilat Allahu jadhuroi, nëse vepron kështu atëherë tek aivërehet se është krenarë me identitetin e tij,vërehet tek ai dashuria dhe urrejtja për hir tëZotit të cilat nëse gjenden tek besimtariatëherë përmes tyre plotësohet edhe besimi itij. Andaj kujdes festat e tyre, kujdes festimine vitit të ri sepse nuk është pjesë e identitetittënd por të është imponuar me dashje apo padashje me dituri apo injorancë, sido që të jetënë momentin që e kupton dashurinë dheurrejtjen për hir të Allahut, atëherë edhelargoju kësaj dhe festave tjera që nuk kanëbazë në Fenë tonë.

Fjala e të Dërguarit, salalllahu alejhi ueselem: “marton vetëm për hir të Zotit”

Besimtari kur martohet apo e marton dikëkur nuk e bën ndryshe veçse për hir tëAllahut dhe zgjedhja e tij është për shkak tëfesë ku feja tek ai është shkaku kryesorë përatë martesë. E kundërta e martesës edhedivorci duhet të ndodhë vetëm me këtëqëllim. Besimtari i mirë nuk martohet vetëmpër shkak të bukurisë, pasurisë apo pozitës, tëgjitha këto i tejkalon dhe zgjedhë gruanfetare. Por pas kësaj zgjedhje nëse gjendetedhe diç nga këto veti atëherë kjo nuk është endaluar. Edhe divorci nuk është mirë tëndodhë për shkak të bukurisë, pasurisë,autoritetit... por nëse ndodhë atëherë duhettë ndodhë vetëm për hir të Allahut.

- Në këtë hadith përmendja e dhënies,dashurisë, urrejtjes, ndalesës, martesës, janëvetëm shembuj të cilët i Dërguari, salallahualejhi ue selem, i ceku vetëm si shembuj qënuk nënkupton se gjërat tjera nuk hyjnë nëkëtë rregull, por çdo vepër që bëhet apo lihetpër asgjë tjetër por vetëm për Allahunatëherë futet në këtë rregull. Në të hyjnëngrënia, pirja, gjumi, të folurit, heshtja...Allahu në Kuran thotë: “Thuaj; namazi im,kurbani im, jeta dhe vdekja ime janë vetëmpër Allahun Zotin e gjithësisë” (En’am, 162).

Fjala e të Dërguarit, salallahu alejhi ueselem: “atij njeriu i është plotësuar besimi”.

Pra besimi mbetet i pa plotësuarpërderisa besimtari nuk e punon çdo punëvetëm për Zotin e tij, çdo lëvizje, çdo heshtje,sa edhe gjumin e tij. Çdo vepër është erëndësishme të bëhet për hir të Zotit por nëkëtë rast veçoj dashurinë e besimtarëve dheurrejtjen e qafirëve pasi ajo u cek në këtëhadith dhe ky ishte qëllimi i temës qëbesimtarët çdo gjë ta bëjnë vetëm për Zotine tyre dhe nga Ai të presin shpërblimin.

PREZANTIM I LIBRIT:

“FIKHU IDUAVE DHEI DHIKRIT”

52

LIBRI

SHKRUAN: ERNES GOGA

Falenderimi i takon Allahut që në gjuhënshqipe janë botuar disa libra mbi duatëdhe dhikrin që nuk kanë qenë më parë.

Me këtë begatohet jeta fetare dhefisnikërohet shpirti i besimtarit shqiptar.Para disa muajsh, shtëpia botuese “Gjurma”botoi librin e vlefshëm të dijetarit të njohurAbdurrezak el-Abadi, djali i dijetarit tëmadh të Medinës së Resulullahut salallahualejhi ue selem, AbdulMuhsin el-Abadi.Shejh AbdulMuhsini konsiderohet si njëriprej dijetarëve më të mëdhenj të kohës i cilijeton ende mes nesh.

Shejh AbdulMuhsini (babai i autorit) njëkohë të gjatë e udhëhoqi Universitetin më tëmadh të sunetit, Universitetin Islamik nëMedinë, ku edhe njihet si njeriu i cili tokën evet ia kaloi si vakëf Universitetit të Medinës.Ka të shkruara disa libra ku mes tjerashdalloj librin “Kutubu Resail”. Ai mbanligjërata të rregullta edhe sot e kësaj dite nëxhaminë e Pejgamberit, salallahu alejhi ueselem. Allahu e ruajt shejhun, dhe i dhëntëtë mira në dynja dhe në ahiret ndërsa neve

na bëftë që të përfitojmë nga dija e tij. Autori Abdurrezak el-Abadi trashëgoi

babanë e tij në dije dhe urtësi, ndërsa njihetnë veçanti me çështjet e akides. Ka shkruardisa libra si: “Fikhu i duave dhe i dhikrit” (4vëllime), “Shkaqet që shpijnë në shtiminapo pakësimin e imanit” dhe të tjera. Njëkohë të gjatë punoi edhe si dekan nëFakultetin e Daves në Medinë ndërsa tashkryen detyrën si profesor në të njëjtinfakultet.

Libri “Fikhu i duave dhe i dhikrit” ështëlibër-komentim lutjesh. Ky libër i jeplexuesit mundësinë që të thithë nektarin eëmbël të lutjeve dhe dhikreve që janë tëtransmetuara nga i Dërguari i Allahut,Muhamedi, lavdërimi dhe paqja qofshin mbitë.

Në shpirtin e njeriut dhe në natyrën e tijekziston nevoja për t’u dorëzuar para Zotit,me qëllim që të shprehë varfërinë dhe

53ALBISLAM | 1 Dhjetor 2008 | 3 Dhul Hixhe 1429

BOTA ISLAME

nevojën, dobësinë dhe kërkesatnjerëzore. Njeriu, e pranon apo jo, nukmund të mbijetojë pa ndërhyrjen ejashtme, atë Hyjnore, pa përkrahjendhe ndihmën e krijuesit Fuqiplotë, tëcilën ka mundësi ta sigurojë, përveç tëtjerash, nëpërmjet lutjeve. Kjo nevojëartikulohet me shprehjet e gjuhës, tëcilat konfirmojnë atë që është nëzemrën dhe shpirtin e besimtarit. Kurkësaj i bashkëngjitet edhe përulja paramadhështisë së Allahut, kjo e bënlutjen një shprehje të fuqishme tëkërkesës së njeriut, të cilën Krijuesi,përderisa nuk ekziston ndonjë pengesëe madhe, nuk e refuzon.

Njeriu gjatë jetës së tij vazhdimishtështë në rrugëtim drejt Zotit. Përbesimtarin kjo rrugë është e qartë dheai e njeh atë përmes shenjave tëvendosura përgjatë saj. S’do mend senjë nga shenjat më të theksuara nëkëtë rrugë është përmendja e Allahut.Me përmendjen e Tij qetësohenzemrat, dobësohen armiqtë,tejkalohen brengat dhe shtohetpërmallimi për takimin me Të.

Libri në fjalë ofron një udhëzues tëdrejtë për të hyrë të sigurt në kopshtine atyre që e përjetuan xhenetin në këtëbotë ende pa kaluar në amshim.

Komentet e dhikrit dhe lutjeve të tëDërguarit nga dr. Abrurrezak el-Abad, injohur me stilin e tij tërheqës, dhepasurimi i këtyre komenteve me fjalëte dijetarëve më eminent të këtij Umeti,e bëjnë këtë libër të domosdoshëm përçdo besimtar. Uroj që ky libër tëshërbejë si fanar i ndriçimit tëgjurmëve të atyre që shpëtuan ngakthetrat e kësaj bote kalimtare dhe qëme guximin e pashembullt i mposhtënsfidat e saj.

Të dhëna të përgjithshme:Emri i plotë: Mbretëria e BahrejnitKryeqyteti: ManamaSipërfaqja: 665 km2Banorët deri më 2007: 1.646.814 b. Përqindja vjetore e rritjes së banorëve (2000 - 2005):2.28 % Përqindja e myslimanëve: 100 %Gjuha: ArabeMonedha: Dinari i BahrejnitPavarësia: 16 Dhjetor 1971 Anëtar i Kombeve të Bashkuara: 21 Shtator 1971Anëtar i Konferencës Islamike: 1972

MBRETËRIA E BAHREJNIT

54

BOTA ISLAME

Islami ka arritur në të qysh nëkohën e të Dërguarit të Allahutpaqja dhe mëshira e Allahutqofshin mbi të dhe ështëpërforcuar nga Ala bin Hadremijj.

Portugalezët arritën aty nëvitin 1514 dhe Osmanlitë umunduan që t’i largonin prej saj.Pastaj atë e sundoi Shah Abasi iparë es-Safevi dhe atë më: 1602dhe që nga ajo datë historia e këtijvendi lidhet me aspiratat ezgjerimit të Britanisë në GjirinPersik.

Është pavarësuar në vitin 1971dhe është shpallur mbretërikushtetuese ditën e enjte të vitit14.02.2002.

Bujqësia është shumë ekufizuar. Hurmat janë tëpërhapura në të.

Bahrejni mbështetet nënxjerrjen e gurëve të çmuar dhegjuetinë e peshqve. Nafta dhe gazinatyror janë zbuluar në të në vitin1932. Rezervat e naftës janë tëkufizuara ndërsa rezervat e gazitjanë shumë më të mëdha. Bahrejniinveston pasurinë e saj në industrisi dhe ndreqjen e tankerëve nëlimanin të Menamës. Prodhimi ialuminit ka filluar në vitin 1971dhe në vitin 1993 i ka kaluarshifrën prej 250.000 t. Ura endërtuar e cila e lidhë me ArabinëSaudite dhe e cila është e gjatë 30km. e ka zhvilluar turizmin meArabinë Saudite dhe Kuvajtin.Gjithashtu një urë e tillë pritet tëndërtohet mes Katarit dheBahrejnit dhe do të jetë e gjatë mëse 45 km. kështu që pritet të jetëura më e gjatë në botë.

REPUBLIKA E BENINIT

Të dhëna të përgjithshme:Emri i plotë: Republika e BeninitKryeqyteti: Porto NovoSipërfaqja: 112.622 km2Banorët deri më 2005: 8.439.000 b. Përqindja vjetore e rritjes së banorëve (2000 - 2005): 2.8 % Përqindja e myslimanëve: 60 %Gjuha: Frënge.Monedha: Frank i Afrikës së mesme.Pavarësia: 1 Gusht 1960 (nga Franca)Anëtar i Kombeve të Bashkuara: 20 Shtator 1960Anëtar i Konferencës Islamike: 1983

Islami ka hapur rrugën e tij drejt Afrikësperëndimore me anë të tregtarëve dhe atë përmesmoralit të tyre si dhe sjelljes së tyre të çmuar si dhenëpërmjet Marokos ka ndodhur shpërngulja e

55ALBISLAM | 1 Dhjetor 2008 | 3 Dhul Hixhe 1429

BOTA ISLAME

SULLTANATI IBRUNEJIT

Të dhëna të përgjithshme:Emri i plotë: Republika e Bruneit - Dar es-SelamKryeqyteti: Bender Siri BigavanSipërfaqja: 5.765 kmBanorët deri më 2007: 381. 371b. Përqindja vjetore e rritjes së banorëve (2000 -2005): 2.5 % Përqindja e myslimanëve: 80 %Gjuha: Malaj dhe Angleze.Monedha: Dollari i Brunejit (BND).Pavarësia: 1Janar 1984 (nga Britania e Madhe)Anëtar i Kombeve të Bashkuara: 21 Shtator 1984Anëtar i Konferencës Islamike: 1984

Islami ka arritur aty nëpërmjet thirrësvenë shekullin e tetë sipas hixhretit apo 14sipas kalendarit diellor e të cilët punonin nëishujt e Flipinëve. Kështu që janë formuarprincipata dhe sulltanate islame. E prej tyresulltanati i Bruneit e cila së bashku mesulltanatin e Atchijeh (në Sumatra) përballëforcës së parë portugeze e cila arriti në këtë

krahinë dhe e cila ishte nën udhëheqjen eAlbo Kerek dhe atë në vitin 1511. Pastaj kanërezistuar ndaj spanjollëve dhe sundimitbritanik më pas. Është pavarësuar në vitin1984 dhe udhëheqësit e saj tash janë ngafamilja Al Bulkijje e të cilët krenohen meprejardhjen e tyre arabe.

Pyjet ekuatoriale të dendura (xhunglat) embulojnë tri të katërtat e hapësirës së saj.

Bruneji prodhon: Oriz , fruta, druri ikauçukut (Hevea Brazilensis) i mbulon 80 %të tokës të saj bujqësore.

Fushat e Naftës afër bregdetit “Jaspet”si dhe gazi natyror i cili tërësishteksportohet për në Japoni e ka bërë sulltanine saj Hasen Bulkije Izzud-din ved-devle njëndër njerëzit më të pasur në botë.

arabëve dhe berberëve deri në Niger dhepjesë tjera të Afrikës Perëndimore e ështëzgjeruar të përhapurit e tij në periudhën eMurabitinëve.

Pastaj Fulanijjunët dhe Mendijunët ekanë udhëhequr lëvizjen e Islamit në atovende. E veçanërisht është përhapur nëkohën e Dan Fudi Fulani (1232) dhe atë nëvitin 1754 - 1917 ngase, ai e kishte marrepërsipër çështjen e davetit dhe në AfrikënPerëndimore dhe Sudan.

Banorët merren me bujqësi e cilaprodhon: Pambuk, misër të bardhë dhe tëverdhë si dhe orizin dhe patatet. Gjithashtuështë e zhvilluar tregtia regjionale por,theksuar në përgjithësi ekonomia e Beninitështë pothuajse e pazhvilluar për këtëqeveria në këtë vend mëton të formojë njëklimë për investime të jashtme dukeinkurajuar gjithashtu teknologjinëinformative dhe duke vënë theks të veçantënë zhvillimin e bujqësisë.

56

FETVA DHE KONSULTIME

ZGJODHI DHE PËRKTHEU: AGIM BEKIRI

1. Pse muslimanët e kanë të ndaluarpërngjasimin me të tjerët?

Përgjigje: Përngjasimi me të tjerët ështënjë gjendje që mund të kaplojë shpirtin enjeriut. Ajo flet për madhështinë e dashurisëndaj atij me të cilin dëshiron të bëhesh injëjtë. Në të shumtën e rasteve kjo gjendjeparaqet një dukuri jo të shëndoshë. Ligji islami kushtoi një rëndësi të veçantë kësajçështjeje. Muhamedi, salallahu alejhi ueselem, prerazi e ndaloi përngjasimin mejobesimtarët, ai tha: “Kush i përngjet njëpopulli ai është prej tyre” (Ebu Davudi, sahih).

Lidhur me këtë hadith Shejhulislam IbënTejmije thotë: Ajo që më së paku nxirret ngaky hadith është ndalimi i përngjasimit mejobesimtarët edhe pse nga shikimi i parë lepërshtypjen e mosbesimit të atij që i përngjanjobesimtarëve. Të njëjtën e kuptojmë edhenga ajeti: “E kush prej jush i miqëson ata, aiështë prej tyre.” (Maide – 51) (Iktidau siratilmustekim)

Urtësinë e ndalimit të përngjasimit me tëtjerët mund ta kuptojmë nga analizimi idëmeve që rrjedhin si pasojë e kësaj dukurie,prej tyre po përmendim:

Përngjasimi i besimtarit me jobesimtarinaludon në mbivlerësimin e pozitës sëjobesimtarit ndaj vetvetes dhe kjo në njëfarëmënyre është anashkalim i Sheriatit dhenënvlerësim i tij.

Përngjasimi me të tjerët është argumentpër varfërinë shpirtërore, e Sheriati nuk lejonbesimtarin të shfaq atë dobësi edhe nëseështë realitet ndonjëherë.

Përngjasimi në pamjen e jashtmeshoqërohet me dashuri dhe miqësim që vjennga zemra, andaj njeriu nuk duhet t’ipërngjajë veçse atij që e do. Muslimanëturdhërohen të distancohen nga jobesimtarët,Allahu i madhëruar thotë: “Besimtarët të mosi miqësojnë mosbesimtarët, e t’i lënë manashbesimtarët. E kush bën atë, ai nga feja eAllahut nuk ka asgjë, përveç nëse është përqëllim ruajtja prej të keqes së tyre. Allahu uatërheq vërejtjen me dënim prej Tij, pse vetëmtek Allahu është e ardhmja.” (Ali Imran: 28),“Nuk gjen popull që e beson Allahun dheditën e gjykimit, e ta dojë atë që ekundërshton Allahun dhe të dërguarin e Tij,edhe sikur të jenë ata (kundërshtarët)prindërit e tyre, ose fëmijët e tyre, osevëllezërit e tyre, ose farefisi i tyre. Ata janë qënë zemrat e tyre (Ai) ka skalitur besimin dhee ka forcuar me shpirt nga ana e Tij dhe ata dot’i shpjerë në xhennete, nëpër të cilëtrrjedhin lumenj. Aty janë, përgjithmonë.Allahu ua ka pëlqyer punën e tyre dhe atajanë të kënaqur me shpërblimin e Tij. Të tillëtjanë palë (grup, parti) e Allahut, ta dini pra, seithtarët e Allahut janë ata të shpëtuarit.”(Muxhadele: 22). Pejgamberi, salallahu alejhiue selem,thotë: “Hallka më e fortë e imanitështë miqësimi për hir të Allahut, armiqësimipër hir të Allahut, dashuria për hir të Tij dheurrejtja për hir të Tij.” (Taberaniu, sahih).Shejhulislam Ibën Tejmije në librin e tij“Iktidau Siratilmustekim” thotë:“Përngjasimi në pamjen e jashtme shkaktonnjë lloj dashurie dhe miqësie në brendi ashtusiç shkakton dashuria e brendshmepërngjasim në pamjen e jashtme. Këtë gjë e

FETVA TË ZGJEDHURA

Në këtë rubrikë mirëpresim të gjitha pyetjet e juaja, ndërsa ato më interesante do të botohen. Pyetjet mund t'i dërgoni në revista@albislam.com

57ALBISLAM | 1 Dhjetor 2008 | 3 Dhul Hixhe 1429

dëshmon realiteti dhe përvoja.”Përngjasimi me jobesimtarët në formë

shpien diçka që është më e rrezikshme e qëështë përngjasimi me ta në brendi, pra tëbesojë si ata apo të saktësojë fenë e tyre. Mesformës dhe përmbajtjes ka një ndërlidhje tëfortë reciproke.

Këto janë disa urtësi për shkak të të cilaveSheriati ndaloi përngjasimin mejobesimtarët. Besimtari urdhërohet t’i zbatojëurdhrat e Zotit dhe të besojë se dobia dheurtësia qëndrojnë në fjalët e Allahut dhe tëDërguarit të Tij.

(Muhammed b. Salih elMUNEXHID)2. Afër xhamisë të cilën po e ndërtojmë

jetojnë të krishterë. Nëse ata shprehindëshirë të japin ndonjë ndihmë për xhaminë,a na lejohet ta pranojmë?

Përgjigje: Nëse ata vendojnë ndonjë kushti cili bie ndesh me fenë tonë atëherë nuklejohet që të pranoni ndihmat e tyre, por nësendihma e tyre është pa ndonjë kusht atëherënuk prish punë që t’i pranoni ato ngasePejgamberi, salallahu alejhi ue selem, shumëherë ka pranuar dhurata nga politeistët.

(Fetava Ibën BAZ, 28/237)3. A lejohet pjesëmarrja nëpër festimet e

ndryshme të jobesimtarëve siç është përshembull festa e Vitit të Ri?

Përgjigje: Nuk lejohet pjesëmarrja nëpërfestimet e jobesimtarëve për këto arsye:

Një: Sepse është përngjasim me ata kursePejgamberi, salallahu alejhi ue selem, kathënë: “Kush i përngjanë një populli ai ështëprej tyre”. Ky është një kërcënim i madh.

Dy: Pjesëmarrja në ato festa është një lloj imiqësimit të tyre, kurse Allahu i madhëruarthotë: “O ju që besuat! Mos zini miq asjehuditë, e as të krishterët. Ata janë miq tënjëri-tjetrit. E kush prej jush i miqëson ata, aiështë prej tyre. Vërtet All-llahu nuk vë nërrugë të drejtë popullin zullumqar”. (Maide –51), “O ju që besuat, nëse keni dalë (prejvendlindjes) për hir të luftës për rrugën Time,

duke kërkuar kënaqësinë Time ndaj jush, mose zini mik armikun Tim dhe armikun tuaj,duke shprehur ndaj tyre dashuri, kur dihet seata mohuan të vërtetën që u erdhi juve. Ata edëbojnë të dërguarin dhe ju, sepse i besoniAllahut, Zotit tuaj, e ju fshehurazi u ofronimiqësi, po Unë më së miri e di atë që e kenifshehur dhe atë që e keni publikuar. Ai qëpunon ashtu nga pala juaj, ai e ka humburrrugën e drejtë”. (Mumtehane, 1)

Tre: Festat janë çështje fetare që lidhen mebesimin siç thuhet në hadith: “Çdo popull kafestat e tyre kurse ky (Bajrami) është festajonë.”

Katër: Ajetin: “(Robërit e Zotit janë) Edheata që nuk dëshmojnë të rrejshmen…” shumëdijetarë e kanë komentuar se bëhet fjalë përfestat e jobesimtarëve.

Në këtë ndalesë përfshihet dhurimi ikartelave uruese, shitja e tyre, kandilat,bredhat, ushqimet e ndryshme dhe gjithçkaqë lidhet me festat e tyre.

(Muhammed b. Salih elMUNEXHID)4. Jetoj në perëndim, dhe gjatë festës së

Vitit të Ri në oborrin tim vendoj një bredh tëzbukuruar, jo për të madhëruar fenëkrishtere por për t’i gëzuar fëmijët e mi. A mëlejohet një gjë e tillë?

Prej jush kërkohet që fëmijët tuaj t’iorientoni kah e mira, t’i mësoni ata se duhettë jenë krenarë me fenë e tyre dhe të ruajnëidentitetin e tyre, sidomos kur bëhet fjalë përju që jetoni në vende joislame. Gjërat e këtillasiç i ke përmendur në pyetje (vendimi ibredhit të zbukuruar në shtëpi) zbehin dheasimilojnë fëmijët tuaj në shoqërinë në tëcilën jetoni dhe nuk u japin atyre krenarinë enjë besimtari i cili e njeh Zotin e tij. Këto festaduhet të shfrytëzohen për t’iu treguarfëmijëve devijimin e tyre dhe se mbahen përgjëra të pavlefshme që s’ju bëjnë dobi atyre.Allahu të bekoftë ty dhe fëmijët tuaj dhe juruajt nga çdo e keqe.

(Jasin b. Nasir elHATIB)

FETVA DHE KONSULTIME

58

HISTORI

HISTORIA E PALESTINËSSË VJETËR (3)Në vitin 1000 p.e.s ngjau një betejë mes Davudit alejhi selam dhe kundërshtarit të tij. Në këtë betejëngadhënjeu Davudi alejhi selam, që hyri në Kuds dhe e bëri selinë e shtetit të Beni Israilëve

TARIK SUVEJDAN

Rikthimi i ArkësMë pas pejgamberi i tyre i lajmëron se

Allahu ua ka dërguar këtë mbret dhegjithashtu atij i ka dhënë shenja dheargument për këtë post. Ato (shenjat) ishin, searka që ua patën marrë atyre do të rikthehetdhe do ta mbajnë melekët. Allahu iMadhëruar thotë: “Pejgamberi i tyre u tha:“Shenjë e sundimit të tij është që t’ju sjellëarkën, që e bartin engjëjt dhe që aty të gjeniqetësim (shpirtëror) nga Zoti juaj, e edhediçka që ka mbetur nga thesari i familjes sëMusait dhe Harunit. S’ka dyshim se e gjithëkjo, po qe se jeni besimtarë është një fakt përju”.” Bekare 248. Kur e panë se melekëtfluturojnë duke e mbajtur atë, nuk u besuansyve të tyre derisa u erdhi para duarve, ehapin kur ja me të vërtetë ishte arka që patënhumbur një herë e një kohë të gjatë. U gëzuanshumë dhe u pajtuan në caktimin e Talutitmbret për ata.

Ekzistojnë në dokumente të vjetra pikturatë arkës, se si e mbajnë atë melekët me flatra.Kjo ngjarje tek ata është e vërtetuar nëhistorinë dhe librat e tyre, mirëpo ata nuk ikanë parë melekët (larg saj), por ata i kanëimagjinuar melekët e pastaj i kanë pikturuar.Kjo është një ngjarje e mirënjohur tek ata, poa e kanë respektuar mbretin e tyre pas kësajmrekullie të re?!

Kundërshtimi i jehudive ndaj TalutitAta mohuan sërish dhe bënë inat. Me

mbretin nuk dolën në luftë, përveç një grupitë vogël që kishin besuar dhe i kishinqëndruar besnik atij. Mbreti kishte dalë meatë grup dhe gjatë rrugës kishin hasur në njëlumë. Mbreti i kishte urdhëruar të mos pinëujë në atë lumë dhe u kishte thënë se kush piujë në atë lumë, nuk do të jetë me të, e ai qënuk pi ujë do të jetë me të. Këtë urdhër e dhapër t’ua provuar durimin dhe mundësitë përtë duruar dhe për luftë. Të gjithë pinë ujëpërveç një pakice prej tyre. Edhe pas gjithëasaj që arritën të përjetojnë; jehuditë tëvazhdojnë me inat dhe kundërshtim?!

Allahu i Madhëruar ka thënë: “E kur doli(prej qytetit) Taluti me ushtrinë, tha: “Allahudo t’ju sprovojë me një lumë, e ai që pi prejatij, ai nuk është me mua, e kush nuk e shijonatë, ai është me mua, përveç atij që me dorëne vet e pi një grusht”! Mirëpo, me përjashtimtë një pakice prej tyre, …” Bekare 249.

Pakica besimtareMegjithatë ky grup i vogël marshuan, që të

përballen me Amalikitët trupmëdhenj.Jehuditë thanë: “...“Ne sot nuk kemi fuqi kun -dër Xhalutit dhe ushtrisë së tij”! Po ata që ish -in të bindur se do ta takonin Allahun thanë:“Sa e sa grupe të vogla me dëshirën e Allahutkanë triumfuar ndaj grupeve të mëdha”!Allahu është me durimtarët.” Bekare 249

Pastaj i mësoi lutjen dhe u tha atyre:thuani: “Zoti ynë! Na dhuro durim! Na i

59ALBISLAM | 1 Dhjetor 2008 | 3 Dhul Hixhe 1429

HISTORI

përforco këmbët tona dhe na ndihmo kundërjobesimtarëve!“ Bekare 250.

Viti 1004 p.e.s Vdekja e TalutitPas kësaj fitore, Davudi alejhi selam u

martua me vajzën e Talutit. Në vitin 1004 paralindjes së Isait alejhi selam vdes mbreti Talutdhe Beni Israilët u kundërshtuan mes tyredhe u ndanë. Një palë pasuan të birin eTalutit, pala tjetër pasuan Davudin alejhiselam, si kryerje e amanetit të mbretit të tyretë mëparshëm, sepse (Davudi alejhi selam)ishte më i meritueshëm që ta pasojë në fronine mbretit.

Viti 1000 p.e.s Mbreti Davud alejhi selamPas kësaj mbretëria Davudit alejhi selam u

përqendrua në tokat Jehuda dhe trojetpërreth saj. Kryeqyteti i saj ishte Halili, ndërsashteti i birit të Talutit dhe trojet përreth tijkishin si kryeqytet Kudsin. Në vitin 1000 p.e.sngjau një betejë mes Davudit alejhi selam dhekundërshtarit të tij. Në këtë betejëngadhënjeu Davudi alejhi selam, që hyri nëKuds dhe e bëri selinë e shtetit të BeniIsrailëve. Kjo mbretëri zgjerohet dhe i përlaudisa pjesë të Palestinës, por nuk e përfshiu nëtërësi, kështu që bregdeti vazhdoi të jetë nënsundimin e Kenanitëve.

Mbretëria e parë e Beni IsrailëveNdoshta ne kemi nevojë të ndalemi pak,

që të sqarojmë se mbretëria e parë e jehudive,

që u formua në Palestinë ishte në vitin 995p.e.s., ashtu siç e përmendëm. Mirëpo ne qëmë parë e dimë se kenanitët dhe jebisitëtishin të parët që e banuan Palestinën dhe esunduan për një periudhë të gjatë prej 2600vite p.e.s., d.m.th., se ata kanë qenë banorë tëPalestinës. Periudha që sunduan Davudi dhe ibiri tij Sulejmani alejhi selam pas tyre nuk kazgjatur në Palestinë më tepër së nëntëdhjetëvjet. Pastaj jehuditë u ndanë dhe ushpërndanë në të gjitha skajet e botës.

Viti 963 p.e.s Mbreti Sulejman alejhi selamNë këtë vit vdes Davudi alejhi selam dhe

pas tij e mori sundimin e shtetit të jehudive ibiri i tij Sulejmani alejhi selam. Ky po ashtuishte pejgamber dhe tregimet për këtë profetjanë të njohura në Kuranin Fisnik. Allahu ikishte nënshtruar atij disa forca të natyrës, sierërat, po ashtu i kishte nënshtruar atijxhinët, zogjtë dhe shtazë të tjera, që punoninatë që ai dëshironte, si gdhendje, pallate dhegjëra tjera: “I punonin atij çka ai dëshironte:pallate të fortifikuara, skulptura, pjata (tëdrunjta) sikurse rezervuare, enë (kazane) tëpalëvizshme. Veproni duke falënderuar, ofamilje e Davudit, e nga robërit e Mi, pak janëmirënjohës.” (Sebe 13) Pas vdekjes sëSulejmanit alejhi selam u përça shteti në mesbijve të tij dhe u dobësua.

Tempulli i paramenduar që pretendojnëDisa burime tregojnë se Sulejmani alejhi

selam është pejgamberi që e ka ndërtuartempullin për të cilin pretendojnë jehuditë, sei ka themelet edhe sot, por e vërtetë është ajoqë gjendet në burimet e shumta islame, sepejgamberi Sulejman alejhi selam e karinovuar godinën e Mesxhidil-Aksasë sëvjetër, por nuk e ka ndërtuar tempullin, sefjala hejkel ka ardhur nga librat e shpifura tëBeni Israilëve, të cilat nuk mbështeten nëargumente e as në sened (zinxhir tëtransmetuesve). Për ta sqaruar çështjen e

...Masonët janë një lëvizje errezikshme çifute. Synimet ikanë orientuar në shtrirjen endikimit të çifutëve dhepasuesve të tyre në çdo vendtë botës...

“

“

60

HISTORI

hejkelit, domosdo na duhet ta sqarojmë nëpikat vijuese, që janë përmendur në librat eshenjtë të jehudive:

1 – Tempullin e paramenduar e kanëndërtuar një numër i madh ushtarësh, qëpunonin në ndërtimtari, të cilët më vonë unjohën me emrin “mason”, që d.t.th.“ndërtues” dhe prej këtu ka ardhur emrimasoneri dhe masonë, pra, nga origjina endërtuesve të tempullit. Masonët janë njëlëvizje e rrezikshme çifute. Synimet i kanëorientuar në shtrirjen e ndikimit të çifutëvedhe pasuesve të tyre në çdo vend të botës.Ata kanë shenja të çuditshme që i kthehenasaj periudhe. Kjo është një lëvizjearmiqësore ndaj Islamit dhe po ashtu kundërtë gjitha feve, përveç fesë çifute. Për këtëshkak përkatësia në këtë lëvizje është haramdhe krim i madh, sepse kështu do t’i ndihmojearmiqve kundër muslimanëve.

2 – Transmetimet aludojnë se tempulliështë ndërtuar në një vend në Kuds në afërsitë Aksasë, por nuk ka asnjë histori të qartë,apo argument që tregon vendin e saktë.Përshkrim të saktë të formës së brendshmedhe të jashtme ka vetëm në librat e shenjtajehudie.

3 – Përshkrimi i këtij hejkeli (tempulli) nëlibrat e jehudive është më afër iluzionit, se sarealitetit. Aty ka teprim në përshkrim, saqëpretendojnë se ka qenë kështjellë e gjitha prejari dhe kjo vjen se jehuditë sipaspretendimeve që kanë të bazuar në librat etyre të shenjta, thonë se është një përshkrimi saktë. Aty po ashtu thonë për “mihrabin”, qëpër ta është gjëja më e shenjta prej tëshenjtave, gjatësia arrin 10 metra dhetrashësia po ashtu 10 metra. Është i mbuluarme ar dhe përpara e ka altarin e madh tëmbuluar po ashtu me ar. Aty ka zinxhirë tëmëdhenj prej ari të shtrirë para “mihrabit”,skulptura të melekëve me flatra të trashadhjetë llërë. Të gjitha këto prej ari.

4 – Arka është vendosur në “Mihrab”

brenda tempullit, ku në mes janë festuar festatë mëdha dhe kanë sakrifikuar si kurban njënumër të madh lopësh e delesh.

5 – Historianët dyshojnë në vërtetësinë etransmetimeve lidhur me tempullin, sepselibrat e shenjta i kanë shkruar pas periudhëssë Musait alejhi selam shtatëqind vjet. Gjatëgjithë kësaj periudhe kanë hasur nëndryshime dhe këtë e pohojnë edhepriftërinjtë e tyre çifutë.

6 – Jehudinjtë sot hulumtojnë për ta gjeturhejkelin-karkasën dhe shpojnë vrima në tokë.Në librat e tyre thuhet dhe gjithashtu nëshumë transmetime dhe libra të historianëvetë tjerë thuhet, se ai tempull është rrënuardhe djegur në tërësi dhe nuk ka mbetur prejsaj dy gurë bashkë.

7 – Në librat e historianëve thuhet, seshtyllat e tempullit kanë qenë prej bakri dhegurët nuk kanë qenë prej ari, siç mendojnëjehuditë.

Kjo histori është e vërtetuar në librat eshenjta të jehudive dhe në librat e historisëperëndimore para atyre arabe. Kurani Fisnikka dhënë mjaft hollësi për këto ndodhi dhe poashtu Suneti me transmetime të shumta. Paskësaj nuk është e logjikshme të pohohetndonjë hak për jehuditë në tokën e Palestinës.Ata nuk kanë qenë një ditë banorët dhevendasit e saj. Ata kanë pasur emigrime tënjëpasnjëshme dhe nuk kanë qëndruar atyndonjë periudhë. Ata e kanë bërë shprehigënjeshtrën; hipokrizinë dhe tradhtinë nëtregti; mashtrimin, thyerjen e besës, prishjene marrëveshjeve e kanë bërë një zakon tëpashmangshëm.

Sot nuk duhet t’i mbyllim sytë nga e gjithëkjo histori e zezë krejtësisht e njollosur. Nukduhet të besojmë asnjëherë, se ata iupërmbahen marrëveshjeve. Ne lexojmë nëhistorinë e tyre dhe i shohim këto gjëra, porkush do merr mësim?

Ali Shaban TANUSHA