20142014

EĞİTİM ve EĞİTİM ve ÖĞRETİMDE ETİKÖĞRETİMDE ETİK

HAZIRLAYAN: MEHMET AYDINHAZIRLAYAN: MEHMET AYDIN

ARALIK-2014ARALIK-2014

İŞLENECEK KONULARİŞLENECEK KONULAR

ETİĞİN TANIMIETİĞİN TANIMI MESLEK ETİĞİMESLEK ETİĞİ EĞİTİMDE ETİĞİN ÖNEMİEĞİTİMDE ETİĞİN ÖNEMİ ÖĞRETMANLİK MESLEK ETİĞİÖĞRETMANLİK MESLEK ETİĞİ EĞİTİM YÖNETİCİLERİ VE ETİKEĞİTİM YÖNETİCİLERİ VE ETİK

20142014

20142014

ETİK NEDİR ?ETİK NEDİR ?

Etik sözcüğü her geçen gün günlük Etik sözcüğü her geçen gün günlük hayatımızda daha fazla yer işgal hayatımızda daha fazla yer işgal etmektediretmektedir..

Etik,bir etkinlik alanı olarak felsefenin bir Etik,bir etkinlik alanı olarak felsefenin bir dalı , ahlak felsefesi alanı; dalı , ahlak felsefesi alanı; ahlaki olanın ahlaki olanın özünü ve temellerini araştıran bir felsefe özünü ve temellerini araştıran bir felsefe etkinliğidir.etkinliğidir.

EtikEtik ; insanın kişisel ve toplumsal ; insanın kişisel ve toplumsal yaşamdaki ahlaki sorunlarını ele alıp yaşamdaki ahlaki sorunlarını ele alıp inceler.inceler.

20142014

Etik sözcüğü yunanca Etik sözcüğü yunanca “karakter”,”“karakter”,”adetadet”,””,”usulusul”,veya “”,veya “gelenekgelenek” ” anlamına gelen “anlamına gelen “ETHOSETHOS” sözcüğünden ” sözcüğünden türetilmiştir. türetilmiştir.

Etik; insanların kurduğu bireysel ve Etik; insanların kurduğu bireysel ve toplumsal ilişkilerin temelini oluşturan toplumsal ilişkilerin temelini oluşturan değerleri, normları,kuralları, DOĞRU-değerleri, normları,kuralları, DOĞRU-YANLIŞ ya da İYİ-KÖTÜ gibi ahlaksal YANLIŞ ya da İYİ-KÖTÜ gibi ahlaksal açıdan araştıran bir felsefe disiplinidiraçıdan araştıran bir felsefe disiplinidir

( İnal,1996,43).( İnal,1996,43).

20142014

BASİT BİR ANLATIMLA ETİK, BASİT BİR ANLATIMLA ETİK, DOĞRU VE DOĞRU VE YANLIŞYANLIŞ ÖLÇÜTLERİDİR. ÖLÇÜTLERİDİR.

Aslında etik ve ahlak birbirinden farklı Aslında etik ve ahlak birbirinden farklı kavramlardır. Ancak pek çok bu kavramların kavramlardır. Ancak pek çok bu kavramların aynı anlamda kullanıldığını görmekteyiz.aynı anlamda kullanıldığını görmekteyiz.

Etik ve ahlakın özdeş olmamasının nedeni,etiğin Etik ve ahlakın özdeş olmamasının nedeni,etiğin ahlak felsefesi olması ,ahlakın ise etiğin araştırma ahlak felsefesi olması ,ahlakın ise etiğin araştırma konusu olmasındandır.konusu olmasındandır.

Etik kuramlar,ahlakın özü,kökeni ve toplumsal Etik kuramlar,ahlakın özü,kökeni ve toplumsal yaşamdaki işlevinin yanı sıra ,insanların bir arada yaşamdaki işlevinin yanı sıra ,insanların bir arada yaşayabilmelerinin gerekleri,toplumsal yaşamın yaşayabilmelerinin gerekleri,toplumsal yaşamın normları ve değerleri kişilerle toplum arasındaki normları ve değerleri kişilerle toplum arasındaki ilişkiler,bireysel yaşamın amacı ve anlamı üstüne ilişkiler,bireysel yaşamın amacı ve anlamı üstüne görüşleri dile getirirgörüşleri dile getirir..

20142014

Ahlak geniş tabanlı ve nasıl davranılması Ahlak geniş tabanlı ve nasıl davranılması gerektiğine ilişkin gerektiğine ilişkin yazılı olmayan yazılı olmayan standartlarıstandartları belirler. belirler.

Etik ise ;kuralların açık ve Etik ise ;kuralların açık ve belirli alana belirli alana ilişkin yazılı kurallarıilişkin yazılı kuralları içermesi beklenir. içermesi beklenir.

ÖRNEK: Sanat etiği ,tıp etiği,çevre ÖRNEK: Sanat etiği ,tıp etiği,çevre etiği,eğitim etiği……etiği,eğitim etiği……

20142014

Ahlakla etik arasında genişlik-darlık,kuram Ahlakla etik arasında genişlik-darlık,kuram ve uygulama açılarından bir farklılık ve uygulama açılarından bir farklılık vardır.Ahlak bir disiplin olarak etiğin vardır.Ahlak bir disiplin olarak etiğin günlük yaşam pratiğine yansıyan kurallar günlük yaşam pratiğine yansıyan kurallar demetidir.demetidir.

Ahlak günlük yaşam içinde bireylerin nasıl Ahlak günlük yaşam içinde bireylerin nasıl yaşamaları gerektiğini ince ayrıntılar içinde yaşamaları gerektiğini ince ayrıntılar içinde pratik açıdan düşünürken,pratik açıdan düşünürken,

Etik daha soyut (Elle tutulur) ve kuramsal Etik daha soyut (Elle tutulur) ve kuramsal bir bakış açısını gerektirir. bir bakış açısını gerektirir.

Buradan hareketle etiğin genel bir tanımını Buradan hareketle etiğin genel bir tanımını yapacak olursak;yapacak olursak;

20142014

TANIMTANIM: :

Etik; bütün etkinlik ve amaçların yerli Etik; bütün etkinlik ve amaçların yerli yerine konulması;neyin yapılacağı ya da yerine konulması;neyin yapılacağı ya da yapılmayacağının;neyin isteneceği neyin yapılmayacağının;neyin isteneceği neyin istenmeyeceğinin;neye sahip olunacağı ya istenmeyeceğinin;neye sahip olunacağı ya da olunmayacağının bilinmesidirda olunmayacağının bilinmesidir (Aydın,2003,18(Aydın,2003,18).).

“ “Ahlak duygumuz,ihtiraslarımızı kontrol Ahlak duygumuz,ihtiraslarımızı kontrol eder.”eder.”

Bernard SHAWBernard SHAW

20142014

MESLEK ETİĞİMESLEK ETİĞİ

Günümüzde meslek etiğine olan ilginin Günümüzde meslek etiğine olan ilginin giderek artmasının nedeni kimi mesleklerde giderek artmasının nedeni kimi mesleklerde karşılaşılan etik sorunlarını artması ya da karşılaşılan etik sorunlarını artması ya da artan sorunların farkına varılmasıdır artan sorunların farkına varılmasıdır (Tepe,2000,1(Tepe,2000,1).).

Meslek EtiğiMeslek Etiği: Meslek etiği ,özellikle : Meslek etiği ,özellikle doğrudan doğruya insanla ilgili mesleklerde doğrudan doğruya insanla ilgili mesleklerde uyulması gereken davranış kuralları olarak uyulması gereken davranış kuralları olarak tanımlanabilir.tanımlanabilir.

20142014

Meslek etiğinin en önemli yanlarından Meslek etiğinin en önemli yanlarından biri ,dünyanın neresinde olursan olsun,aynı biri ,dünyanın neresinde olursan olsun,aynı meslekte çalışan bireylerin bu davranış meslekte çalışan bireylerin bu davranış kurallarına uygun davranmalarının gerekli kurallarına uygun davranmalarının gerekli olmasıdır (Kuçuradi,1988,21). olmasıdır (Kuçuradi,1988,21).

Meslek etiğinin temelinde insanlarla Meslek etiğinin temelinde insanlarla ilişkiler yatar.ilişkiler yatar.

Aynı meslekten bireylerin birbirleri ile Aynı meslekten bireylerin birbirleri ile ilişkilerinde belli davranış kalıplarına ilişkilerinde belli davranış kalıplarına uymaları meslek etiğinin uymaları meslek etiğinin gereğidirgereğidir( Aydın ,1993,71).( Aydın ,1993,71).

20142014

Mesleki etik ,gurup onu koruduğu sürece Mesleki etik ,gurup onu koruduğu sürece yürürlükte kalabilen ve bireylere yürürlükte kalabilen ve bireylere emrden,onları şu ya da bu şekilde emrden,onları şu ya da bu şekilde davranmaya zorlayan ,kişisel eğilimlerine davranmaya zorlayan ,kişisel eğilimlerine bir sınır çizen ve daha ileri gitmelerine bir sınır çizen ve daha ileri gitmelerine engel olan kurallardan oluşmuştur engel olan kurallardan oluşmuştur (Durkheim,1949,13).(Durkheim,1949,13).

Mesleki etiğin en aırdedici özelliği,mesleği Mesleki etiğin en aırdedici özelliği,mesleği yerine getirirken işlenen kusurların,meslek yerine getirirken işlenen kusurların,meslek çevresi dışında çok fazla tepki çevresi dışında çok fazla tepki görmemesi,kamu vicdanının bu tür görmemesi,kamu vicdanının bu tür kusurlara ilgisiz kalmasıdır.kusurlara ilgisiz kalmasıdır.

20142014

Kamu vicdanının bu kusurlara ilgisiz Kamu vicdanının bu kusurlara ilgisiz kalmasının nedeni ise bu ilkelerin toplumun kalmasının nedeni ise bu ilkelerin toplumun bütün organları arasında ortak olmamasıdır.bütün organları arasında ortak olmamasıdır.

Etik ilkeler ,herkesin görmediği görevleri Etik ilkeler ,herkesin görmediği görevleri düzenler,onun için herkes bu görevlerin ne düzenler,onun için herkes bu görevlerin ne olduğunu,ne olması gerektiğini,bu görevleri olduğunu,ne olması gerektiğini,bu görevleri yerine getiren bireylerin özel ilişkilerinin ne yerine getiren bireylerin özel ilişkilerinin ne olması gerektiğini bilemez (Durkheim,1949,12). olması gerektiğini bilemez (Durkheim,1949,12).

Toplum içinde mesleki etik ilkelerini Toplum içinde mesleki etik ilkelerini oluşturacak ve bu ilkelerin yürütülmesini oluşturacak ve bu ilkelerin yürütülmesini denetleyecek özel bazı guruplara gereksinim denetleyecek özel bazı guruplara gereksinim vardır.vardır.

20142014

Mesleki guruplar ne kadar sağlam ve Mesleki guruplar ne kadar sağlam ve örgütlü olurlarsa,mesleki etik de o kadar örgütlü olurlarsa,mesleki etik de o kadar gelişir ve saygınlık kazanır.Mesleki etik gelişir ve saygınlık kazanır.Mesleki etik kuralları olarak belirlenen üyelerinin kuralları olarak belirlenen üyelerinin genel ve ortak olan davranış biçimlerini genel ve ortak olan davranış biçimlerini tanımlayan ilkelerin üç temel işlevi vardır.tanımlayan ilkelerin üç temel işlevi vardır.

1.1. Yetersiz ve ilkesiz üyeleri ayırmakYetersiz ve ilkesiz üyeleri ayırmak2.2. Meslek içi rekabeti düzenlemekMeslek içi rekabeti düzenlemek3.3. Hizmet ideallerini korumakHizmet ideallerini korumak

Bunun yanında mesleki etik ilkelerinin Bunun yanında mesleki etik ilkelerinin gurubun diğer üyeleri ve toplum ile gurubun diğer üyeleri ve toplum ile ilişkilerini düzenleme işlevleri de vardır.ilişkilerini düzenleme işlevleri de vardır.

20142014

EĞİTİMDE ETİĞİN ÖNEMİEĞİTİMDE ETİĞİN ÖNEMİ

Eğitim insanı doğumdan ölüme etkileyen ve Eğitim insanı doğumdan ölüme etkileyen ve bir şekle sokmaya çalışan bir süreçtir.Etik bir şekle sokmaya çalışan bir süreçtir.Etik ise insanın ne yapmalıyım?Nasıl ise insanın ne yapmalıyım?Nasıl yapmalıyım? Sorularına vermeye çalıştığı yapmalıyım? Sorularına vermeye çalıştığı yanıttır.Eğitim ve etik arasında bu anlamda yanıttır.Eğitim ve etik arasında bu anlamda zorunlu bir ilişki vardır.zorunlu bir ilişki vardır.

Buradan hareketle eğitim,yaşam boyunca Buradan hareketle eğitim,yaşam boyunca süren ”etik bir kendini tanıma sürecidir”.süren ”etik bir kendini tanıma sürecidir”.

20142014

Her tür eğitim etkinliğinde temel olarak Her tür eğitim etkinliğinde temel olarak dört boyut üzerinde durulması dört boyut üzerinde durulması gerekmektedir.Bu gerekmektedir.Bu boyutlar;”amaç”,”kapsam”,”yöntem” ve boyutlar;”amaç”,”kapsam”,”yöntem” ve “değerlendirme “dir.“değerlendirme “dir.

Bu boyutlar aynı zamanda eğitim Bu boyutlar aynı zamanda eğitim programlarının geliştirilmesinde sorulan programlarının geliştirilmesinde sorulan dört sorunun da yanıtını oluşturmaktadır.dört sorunun da yanıtını oluşturmaktadır.

Niçin? sorusunun yanıtını amaç boyutu Niçin? sorusunun yanıtını amaç boyutu oluşturmaktadır.oluşturmaktadır.

Ne ? sorusunun yanıtını ise kapsam Ne ? sorusunun yanıtını ise kapsam boyutunda verilir.boyutunda verilir.

20142014

Nasıl ? Sorusu yöntem boyutunda yanıtlanır.Nasıl ? Sorusu yöntem boyutunda yanıtlanır. Ne oldu? Sorusu ise değerlendirme boyutunda Ne oldu? Sorusu ise değerlendirme boyutunda

elde edilen bilgilerle yanıtlanabilir.elde edilen bilgilerle yanıtlanabilir. Etik çok önemli bir tartışma alanıdır.Bu nedenle Etik çok önemli bir tartışma alanıdır.Bu nedenle

aşağıda eğitim-öğretim alanında bazı aşağıda eğitim-öğretim alanında bazı tartışmalara yer verilmiştir.tartışmalara yer verilmiştir.

20142014

1-Eğitimin niteliğinin ve yapısının insanlığın 1-Eğitimin niteliğinin ve yapısının insanlığın bu gününü ve geleceğini etkilemesi:bu gününü ve geleceğini etkilemesi:

Bu anlamda eğitim fırsat ve olanaklarının Bu anlamda eğitim fırsat ve olanaklarının bireylere sunulma biçimi ya da eğitim bireylere sunulma biçimi ya da eğitim haklarından yararlanabilmeleri konusunda haklarından yararlanabilmeleri konusunda gösterilen çabalar ya da ihmaller eğitim etiği gösterilen çabalar ya da ihmaller eğitim etiği açısından büyük önem taşımaktadır.açısından büyük önem taşımaktadır.

20142014

2-Eğitimin insan davranışını değiştirme amacı 2-Eğitimin insan davranışını değiştirme amacı gütmesigütmesi

Eğitim en genel anlamda ,bireylere kendi Eğitim en genel anlamda ,bireylere kendi yaşantıları yoluyla istendik davranışları yaşantıları yoluyla istendik davranışları kazandırma süreci olarak kazandırma süreci olarak tanımlanmaktadır.Eğitimin tanımı ile birlikte etik tanımlanmaktadır.Eğitimin tanımı ile birlikte etik tartışma ve sorgulamaların da başlaması tartışma ve sorgulamaların da başlaması kaçınılmazdır.Yukarıdaki tanımda bireylere kaçınılmazdır.Yukarıdaki tanımda bireylere istendik davranışların kazandırılmasından söz istendik davranışların kazandırılmasından söz etmekteyiz.Ancak,bireylere kazandırılacak etmekteyiz.Ancak,bireylere kazandırılacak davranışların kime göre istendik olacağı,diğer bir davranışların kime göre istendik olacağı,diğer bir deyişle hangi amaçlarla eğitim ve öğretim deyişle hangi amaçlarla eğitim ve öğretim yapılacağı etik bir tartışmayı gerekli kılmaktadıryapılacağı etik bir tartışmayı gerekli kılmaktadır ..

20142014

3-Eğitim-öğretim sürecinde insan davranışını 3-Eğitim-öğretim sürecinde insan davranışını değiştirmek amacı ile çeşitli yöntemler kullanılmasıdeğiştirmek amacı ile çeşitli yöntemler kullanılması

Eğitimi sunan kişilerin eğitim yöntemlerine Eğitimi sunan kişilerin eğitim yöntemlerine ilişkin bilgi ve yaklaşımları,öğrencilerin ilişkin bilgi ve yaklaşımları,öğrencilerin öğrenme yöntemlerini de belirtmektedir.öğrenme yöntemlerini de belirtmektedir.

Okullar ,öğrencilerin mutlu,sağlıklı ve Okullar ,öğrencilerin mutlu,sağlıklı ve özgür biçimde yaşayarak kendilerini özgür biçimde yaşayarak kendilerini gerçekleştirdiği yerler olmalıdır.Ancak gerçekleştirdiği yerler olmalıdır.Ancak okullarımız çocukların azarlandığı ve notun okullarımız çocukların azarlandığı ve notun tehdit unsuru olduğu yerler olmamalıdır.tehdit unsuru olduğu yerler olmamalıdır.

20142014

Bu durumda okullar;bireylere doğru Bu durumda okullar;bireylere doğru davranışların kazandırıldığı gerçek davranışların kazandırıldığı gerçek öğrenme ve gelişme merkezleri olmalıdır.öğrenme ve gelişme merkezleri olmalıdır.

Okullar,demokrasi,insan Okullar,demokrasi,insan hakları,özgürlük,sevgi,saygı ve hoşgörü gibi hakları,özgürlük,sevgi,saygı ve hoşgörü gibi değerleri kazandıran ve kavramalara ilşkin değerleri kazandıran ve kavramalara ilşkin tutumları pekiştiren kurumlar olması tutumları pekiştiren kurumlar olması gerekmektedir.Ancak körü körüne itaat ve gerekmektedir.Ancak körü körüne itaat ve disiplinin olduğu kurumlar olmamalıdır.disiplinin olduğu kurumlar olmamalıdır.

Bu anlamda eğitim sistemi ve okulların Bu anlamda eğitim sistemi ve okulların amaç,yapı ve işlevlerinin etik bağlamda amaç,yapı ve işlevlerinin etik bağlamda ciddi tartışmalara konu olması gerekmektir.ciddi tartışmalara konu olması gerekmektir.

20142014

Eğitim programının içeriğine nasıl Eğitim programının içeriğine nasıl karar verildiğikarar verildiği

Öğrencilere neyin ne kadar öğretileceği Öğrencilere neyin ne kadar öğretileceği konusunda karar verilmesi ve bu kararların konusunda karar verilmesi ve bu kararların toplumun ve öğrencilerin yararlarına uygun toplumun ve öğrencilerin yararlarına uygun olmasının sağlanması eğitimin kapsam olmasının sağlanması eğitimin kapsam boyutundaki etik tartışmalarının önemli bir boyutundaki etik tartışmalarının önemli bir noktasını oluşturmaktadır.noktasını oluşturmaktadır.

İşte bu noktada eğitim programının içeriği İşte bu noktada eğitim programının içeriği ve beklenen sonuçları eğitim etiği açısından ve beklenen sonuçları eğitim etiği açısından çok önemlidir.çok önemlidir.

20142014

Eğitim Öğretimin değerlendirme Eğitim Öğretimin değerlendirme boyutuboyutu

Öğrencilerin değerlendirilmesi sürecinde Öğrencilerin değerlendirilmesi sürecinde yansız,doğru ölçme ve değerlendirme yansız,doğru ölçme ve değerlendirme tekniklerinin kullanılması kadar,değerlendirme ve tekniklerinin kullanılması kadar,değerlendirme ve yönlendirme sürecinin etik değerlendirmeler ve yönlendirme sürecinin etik değerlendirmeler ve yaklaşımları da içermesi gerekmektedir.yaklaşımları da içermesi gerekmektedir.

Okullardaki değerlendirme sürecinde öğrencilerin Okullardaki değerlendirme sürecinde öğrencilerin her türlü ayrımcılıktan uzak tutularak,yansız ve her türlü ayrımcılıktan uzak tutularak,yansız ve objektif biçimde değerlendirilmeleri üzerine objektif biçimde değerlendirilmeleri üzerine önemle durulmalıdır.önemle durulmalıdır.

20142014

Eğitimcilerin etik tutumlarıEğitimcilerin etik tutumları

Bu konuya daha sonra ayrıntılı olarak Bu konuya daha sonra ayrıntılı olarak değinilecektir.değinilecektir.

20142014

Öğretmenlik meslek etiğiÖğretmenlik meslek etiği

Öğretmenlik ve etik birbirine çok yakın Öğretmenlik ve etik birbirine çok yakın kavramlardır.Bunlar birbirinden ayrı kavramlardır.Bunlar birbirinden ayrı düşünülemezler.İdeal bir öğretmen,yalnız düşünülemezler.İdeal bir öğretmen,yalnız kusursuz öğretme yetenekleri ile değil,aynı kusursuz öğretme yetenekleri ile değil,aynı zamanda yaşama biçimi ile de örnek zamanda yaşama biçimi ile de örnek alınacak ahlaki bir modele dönüşüralınacak ahlaki bir modele dönüşür..

Yani bu anlamda öğretmen,öğrettiklerini Yani bu anlamda öğretmen,öğrettiklerini örnek olarak yaşayan ideal biridirörnek olarak yaşayan ideal biridir (Pieper,1999,118).(Pieper,1999,118).

20142014

Meslek etiği ilkelerinin evrensel değerler Meslek etiği ilkelerinin evrensel değerler üzerine kurulu olduğu gerçeğinden hareket üzerine kurulu olduğu gerçeğinden hareket edildiğinde branşı ne olursa olsun,hangi edildiğinde branşı ne olursa olsun,hangi düzeyde öğretim etkinliğinde bulunursa düzeyde öğretim etkinliğinde bulunursa bulunsun,bir öğretmenin bazı etik ilkeler bulunsun,bir öğretmenin bazı etik ilkeler doğrultusunda davranmasını beklemek doğrultusunda davranmasını beklemek yanlış olmayacaktır.yanlış olmayacaktır.

Öğretmenlik yalnızca birtakım bilgilerin Öğretmenlik yalnızca birtakım bilgilerin aktarılmasını kapsayan bir meslek olmanın aktarılmasını kapsayan bir meslek olmanın ötesinde ,genç nesillere değerler ötesinde ,genç nesillere değerler kazandırılması hedefini de içeren bir kazandırılması hedefini de içeren bir meslektir.meslektir.

20142014

Öğretmenlik meslek etiği ilkeleriÖğretmenlik meslek etiği ilkeleri

1.1. Profesyonellik ilkesi: Öğretmenlik meslek Profesyonellik ilkesi: Öğretmenlik meslek etiğinden bahsedebilmek için etiğinden bahsedebilmek için öncelikle ,öğretmenin işinde profesyonel öncelikle ,öğretmenin işinde profesyonel olması olması gerekir.Öğretmenlik mesleğinin gerekir.Öğretmenlik mesleğinin gerektirdiği görevleri belirtilen gerektirdiği görevleri belirtilen standartlar içinde yapabilecek yeterlilikte standartlar içinde yapabilecek yeterlilikte olmayan bir öğretmenin meslek etiği olmayan bir öğretmenin meslek etiği ilkelerinden söz etmek imkansızdırilkelerinden söz etmek imkansızdır. Bu . Bu nedenle öğretmenlik mesleğinin birinci nedenle öğretmenlik mesleğinin birinci etik ilkesi profesyonelliktir.etik ilkesi profesyonelliktir.

20142014

Peki şimdi öğretmenin profesyonel Peki şimdi öğretmenin profesyonel davranışları nasıl olmalıdır. Örnek davranışları nasıl olmalıdır. Örnek verelim;verelim;

1.1. Görevle ilgili bilgi,beceri ve tutumları Görevle ilgili bilgi,beceri ve tutumları eksiksiz kazanmış olmakeksiksiz kazanmış olmak

2.2. Hizmeti zamanında ve kusursuz sunmakHizmeti zamanında ve kusursuz sunmak3.3. Mesleği daha iyi yapabilmek için sürekli Mesleği daha iyi yapabilmek için sürekli

olarak özeleştiri ve değerlendirme yapmakolarak özeleştiri ve değerlendirme yapmak4.4. Hizmette kaliteyi sağlamakHizmette kaliteyi sağlamak5.5. Mesleğinin yöntem ve tekniklerini sürekli Mesleğinin yöntem ve tekniklerini sürekli

olarak olarak geliştirmek…………………………..vbgeliştirmek…………………………..vb

20142014

2. 2. Hizmette Sorumluluk:En genel Hizmette Sorumluluk:En genel anlamda sorumluluk,belirli bir görevin anlamda sorumluluk,belirli bir görevin istenilen nitelik ve nicelikte yerine istenilen nitelik ve nicelikte yerine getirilmesidir.Bu anlamda öğretmen bir getirilmesidir.Bu anlamda öğretmen bir kamu hizmeti olarak eğitimde üzerine kamu hizmeti olarak eğitimde üzerine düşen büyük sorumluluğun bilinci içinde düşen büyük sorumluluğun bilinci içinde olmalıdır.Bunun da ötesinde öğretmenler olmalıdır.Bunun da ötesinde öğretmenler davranışlarından ve bunların topluma davranışlarından ve bunların topluma maliyetinden kendileri ve toplum adına maliyetinden kendileri ve toplum adına sorumluluk duymalıdır.Şu unutulmamalıdır sorumluluk duymalıdır.Şu unutulmamalıdır ki öğretmenler kamu görevlileri olarak ki öğretmenler kamu görevlileri olarak eylem ve kararlarının doğuracağı sonuçlar eylem ve kararlarının doğuracağı sonuçlar konusunda topluma hesap verebilmektedir.konusunda topluma hesap verebilmektedir.

20142014

3.3. AdaletAdalet: Öğretmen her türlü : Öğretmen her türlü eyleminde adil olmak ve öğrenciler eyleminde adil olmak ve öğrenciler arasındaki ilişkilerde de adaleti sağlamak arasındaki ilişkilerde de adaleti sağlamak sorumluluğuna sahiptir.Öğrencilere söz sorumluluğuna sahiptir.Öğrencilere söz hakkının adil olarak paylaştırılmasından hakkının adil olarak paylaştırılmasından başlayıp,sınıf içi ve dışı etkinliklere başlayıp,sınıf içi ve dışı etkinliklere katılıma kadar uzayan her türlü etkinlikte katılıma kadar uzayan her türlü etkinlikte adaletin sağlanması son derece önemlidir.adaletin sağlanması son derece önemlidir.

Öğretmenin adaletine hangi Öğretmenin adaletine hangi noktalarda gereksinim vardır?İnceleyelimnoktalarda gereksinim vardır?İnceleyelim

20142014

Öncelikle öğretmen sınıf içindeki öğrenme fırsat Öncelikle öğretmen sınıf içindeki öğrenme fırsat ve olanaklarından öğrencilere adil yararlanma ve olanaklarından öğrencilere adil yararlanma hakkı tanımalıdır.hakkı tanımalıdır.

Öğretmen değerlendiren ve öğrenci performansı Öğretmen değerlendiren ve öğrenci performansı hakkında yargılarda bulunan biri olarak, hakkında yargılarda bulunan biri olarak, değerlendirmede adaleti sağlamalıdır.değerlendirmede adaleti sağlamalıdır.

Öğrencilerin en çok adaletsizliğe uğrayabildikleri Öğrencilerin en çok adaletsizliğe uğrayabildikleri konulardan biri de öğretmenin ilgi ve desteğini konulardan biri de öğretmenin ilgi ve desteğini kazanmak konusudur. Bazı öğrencilerle daha kazanmak konusudur. Bazı öğrencilerle daha fazla ilgilenirken bazılarına daha aza zaman ve fazla ilgilenirken bazılarına daha aza zaman ve kaynak ayıran bir öğretmen ne derece adil kaynak ayıran bir öğretmen ne derece adil davranmış olacaktır? davranmış olacaktır?

20142014

4-4- Eşitlik :eşitlik yararların, sıkıntıların, Eşitlik :eşitlik yararların, sıkıntıların, hizmetlerin dağıtılmasında sınırların hizmetlerin dağıtılmasında sınırların belirlenmesini içerirbelirlenmesini içerir

a)a) Temel Bireysel Eşitlik: bir okula kaydolan bütün Temel Bireysel Eşitlik: bir okula kaydolan bütün öğrenciler eşittir. Öğretmen sınıfındaki bütün öğrenciler eşittir. Öğretmen sınıfındaki bütün öğrencilerine eşit davranmalıdır.öğrencilerine eşit davranmalıdır.

b)b) Kısmi Eşitlik: Farklı guruplara eşitlik Kısmi Eşitlik: Farklı guruplara eşitlik sağlanması için farklı davranılmasını içerir. sağlanması için farklı davranılmasını içerir. Buna göre sınıftaki bütün öğrenciler eşittir Buna göre sınıftaki bütün öğrenciler eşittir ancak sınıfta bir engelli öğrenci varsa ona farklı ancak sınıfta bir engelli öğrenci varsa ona farklı davranılarak onu diğer öğrencilerle eşit hale davranılarak onu diğer öğrencilerle eşit hale getirebilirsinizgetirebilirsiniz

20142014

c) c) Blokların Eşitliği: Toplumda doğal olarak Blokların Eşitliği: Toplumda doğal olarak ortaya çıkmış bloklar vardır. Örneğin; ortaya çıkmış bloklar vardır. Örneğin; Kadın-erkek, yaşlı-gençKadın-erkek, yaşlı-genç

Günlük uygulamalara bakıldığında Günlük uygulamalara bakıldığında öğrencilerin pek çok eşitsizliğe maruz öğrencilerin pek çok eşitsizliğe maruz kaldığı görülebilir. kaldığı görülebilir.

Örnek: Bazı öğretmenlerin başarılı Örnek: Bazı öğretmenlerin başarılı öğrencilerle daha çok ilgilenip, onlara daha öğrencilerle daha çok ilgilenip, onlara daha çok zaman ayırdıkları, oysa başarısı düşük çok zaman ayırdıkları, oysa başarısı düşük öğrencilerin bu durumda daha da başarısız öğrencilerin bu durumda daha da başarısız oldukları bir gerçektir.oldukları bir gerçektir.

20142014

Öğrencilerin velilerinin meslekleri de bir Öğrencilerin velilerinin meslekleri de bir başka eşitsiz davranış nedenidir. Üst sosyo- başka eşitsiz davranış nedenidir. Üst sosyo- ekonomik düzeyden ve öğretmenlere katkı ekonomik düzeyden ve öğretmenlere katkı sağlayacak (doktor, avukat, esnaf, sağlayacak (doktor, avukat, esnaf, politikacı) mesleklere sahip velilerin politikacı) mesleklere sahip velilerin öğrencilerine, bazı öğretmenlerin daha öğrencilerine, bazı öğretmenlerin daha yakın ve ilgili davranabildikleri yakın ve ilgili davranabildikleri görülmektedir (Aydın, 2003, 64).görülmektedir (Aydın, 2003, 64).

20142014

5) 5) Sağlıklı ve güvenli ortamın sağlanması: Sağlıklı ve güvenli ortamın sağlanması: öğretmenlerin en temel etik öğretmenlerin en temel etik sorumluluklarından biri de sınıf ortamında sorumluluklarından biri de sınıf ortamında düzen ve disiplini sağlayarak, öğrenci düzen ve disiplini sağlayarak, öğrenci sağlığını ve güvenliğini tehdit edecek her sağlığını ve güvenliğini tehdit edecek her türlü unsurun ortadan kaldırılmasını türlü unsurun ortadan kaldırılmasını sağlamaktır.sağlamaktır.

20142014

6) 6) Yolsuzluk yapmamak: En genel anlamıyla Yolsuzluk yapmamak: En genel anlamıyla yolsuzluk bir çıkar karşılığında kamu yolsuzluk bir çıkar karşılığında kamu yetkilerinin yasa dışı kullanımı olarak yetkilerinin yasa dışı kullanımı olarak tanımlanabilir. Burada sağlanması tanımlanabilir. Burada sağlanması amaçlanan maddi kazançlar olabileceği gibi amaçlanan maddi kazançlar olabileceği gibi parasal olmayan özel amaçlar da olabilir.parasal olmayan özel amaçlar da olabilir.

Öğretmenin mesleğini kullanarak kişisel Öğretmenin mesleğini kullanarak kişisel çıkar sağlamasına örnekler verecek çıkar sağlamasına örnekler verecek olursak; Kendi kitabını yada ders olursak; Kendi kitabını yada ders materyallerini üstü kapalı ve zorlamayla materyallerini üstü kapalı ve zorlamayla satması. Bunun yanında öğrenci satması. Bunun yanında öğrenci velilerinden pahalı hediyeler kabul etmesi velilerinden pahalı hediyeler kabul etmesi beklenebilir.beklenebilir.

20142014

7) 7) Dürüstlük, Doğruluk ve Güven: Etik Dürüstlük, Doğruluk ve Güven: Etik davranış başkalarıyla ilişkilerde dürüst davranış başkalarıyla ilişkilerde dürüst olmayı gerektirir. İçten ve dürüst olmayı gerektirir. İçten ve dürüst davranmayan öğretmenler ilişkilerde kendi davranmayan öğretmenler ilişkilerde kendi sonlarını hazırlarlar ve güven ortamı sonlarını hazırlarlar ve güven ortamı ortadan kalkar. Oysa güven ilişkilerin temel ortadan kalkar. Oysa güven ilişkilerin temel unsurudur.unsurudur.

öğretmenlerin mesleki etkinlikleri yerine öğretmenlerin mesleki etkinlikleri yerine getirirken öncelikle kendilerine güvenmeleri getirirken öncelikle kendilerine güvenmeleri gerekir. Bu özgüven onların toplumun gerekir. Bu özgüven onların toplumun güvenine ve saygısına layık olmalarını da güvenine ve saygısına layık olmalarını da sağlayacaktır. sağlayacaktır.

20142014

Öğretmenlerde bu güven ve saygıyı sürdürecek Öğretmenlerde bu güven ve saygıyı sürdürecek saygın davranışlar sergilemelidirler ve saygın davranışlar sergilemelidirler ve sözlerinde ve eylemlerinde güven kırıcı sözlerinde ve eylemlerinde güven kırıcı yaklaşımlardan kaçınmalıdırlar. Öğretmenlerin yaklaşımlardan kaçınmalıdırlar. Öğretmenlerin güvenirliliklerinde dış görünümleri de büyük güvenirliliklerinde dış görünümleri de büyük önem taşımaktadır. önem taşımaktadır.

20142014

8) 8) Tarafsızlık: Nesnel olabilmek kişinin Tarafsızlık: Nesnel olabilmek kişinin duygularını değil, aklını kullanmasını duygularını değil, aklını kullanmasını gerektirir. Bireylerin nesnel olabilmeleri, gerektirir. Bireylerin nesnel olabilmeleri, karşılarındaki birey yada olaylar hakkında karşılarındaki birey yada olaylar hakkında kendi ilgi, gereksinim ve korkularını işe kendi ilgi, gereksinim ve korkularını işe karıştırmadan, bu görüntüleri çarpıtmadan karıştırmadan, bu görüntüleri çarpıtmadan aradaki farklılığın görülmesini gerektirir aradaki farklılığın görülmesini gerektirir (Fromm, 1981, 113-114). (Fromm, 1981, 113-114).

Öğretmenin tarafsızlığı mesleki ve etik Öğretmenin tarafsızlığı mesleki ve etik açısından son derece önemlidiraçısından son derece önemlidir. .

20142014

9) 9) Mesleki Bağımlılık ve Sürekli Gelişme: Mesleki Bağımlılık ve Sürekli Gelişme: Öğretmenler bir lider olarak hem kendi Öğretmenler bir lider olarak hem kendi mesleki bağlılık ve gelişmesin hem de mesleki bağlılık ve gelişmesin hem de öğrencilerin mesleki bağlılık ve gelişmesini öğrencilerin mesleki bağlılık ve gelişmesini sağlamaya çalışmalıdır.sağlamaya çalışmalıdır.

Mesleki bağlılığın bir gereği olarak sürekli Mesleki bağlılığın bir gereği olarak sürekli gelişmeyi sağlamak için öğretmenlerin; gelişmeyi sağlamak için öğretmenlerin;

Meslekleri ile ilgili yeniliklere açık olması,Meslekleri ile ilgili yeniliklere açık olması, Mesleki performanslarını artırabilmek için Mesleki performanslarını artırabilmek için

kendilerine sağlanan eğitim olanaklarından kendilerine sağlanan eğitim olanaklarından en iyi şekilde yararlanması, en iyi şekilde yararlanması,

20142014

Mesleki yayınları ve teknolojik gelişmeleri Mesleki yayınları ve teknolojik gelişmeleri sürekli izlemesi,sürekli izlemesi,

Yeni gelen meslektaşlarının işe ve çevreye Yeni gelen meslektaşlarının işe ve çevreye uyumlarına yardımcı olması gerekir,uyumlarına yardımcı olması gerekir,

20142014

10) Saygı: insan her şeyden önce insan olduğu 10) Saygı: insan her şeyden önce insan olduğu için değerlidir. İnsanın değeri ve onuru, insan için değerlidir. İnsanın değeri ve onuru, insan ilişkilerinde köşe taşı niteliği taşır. İnsan canlı ilişkilerinde köşe taşı niteliği taşır. İnsan canlı varlıklar içinde en gelişmiş olan, düşünen, akıl varlıklar içinde en gelişmiş olan, düşünen, akıl yürüten, iletişim kuran, gelecek için planlar yürüten, iletişim kuran, gelecek için planlar yapan bir varlıktır ve bu yönleriyle yapan bir varlıktır ve bu yönleriyle saygıdeğerdir (Aydın, 1993, 73).saygıdeğerdir (Aydın, 1993, 73).bu açılardan değerlendirildiğinde öğretmenin bu açılardan değerlendirildiğinde öğretmenin her şeyden önce insanın değerine ve her şeyden önce insanın değerine ve bütünlüğüne saygı göstermesi gerekir. Bu bütünlüğüne saygı göstermesi gerekir. Bu anlamda öncelikle öğrencinin varlığına ve anlamda öncelikle öğrencinin varlığına ve bütünlüğüne saygı gösterilmesi gerkemektedir. bütünlüğüne saygı gösterilmesi gerkemektedir.

20142014

Öğrencilerin dayak, şiddet, hakaret, isim Öğrencilerin dayak, şiddet, hakaret, isim takma, belli özelliklerinden dolayı aşağılanma takma, belli özelliklerinden dolayı aşağılanma gibi öğretmen davranışlarına maruz kalması gibi öğretmen davranışlarına maruz kalması etik açıdan son derece yanlıştır. etik açıdan son derece yanlıştır.

Öğrenci saygı gösterilerek, saygı duymayı Öğrenci saygı gösterilerek, saygı duymayı öğrenecektir ve bunu yapacak olan kişide öğrenecektir ve bunu yapacak olan kişide öğretmendir.öğretmendir.

Öğretmenin kendisinin bu tür davranışları, Öğretmenin kendisinin bu tür davranışları, öğrencinin varlığı ve bütünlüğünde giderilmesi öğrencinin varlığı ve bütünlüğünde giderilmesi olanaksız yaralar açmaktadır.olanaksız yaralar açmaktadır.

20142014

Yine öğrencilere ait gizli ve mahrem bilgileri Yine öğrencilere ait gizli ve mahrem bilgileri diğer öğrenciler yada öğretmenlerle diğer öğrenciler yada öğretmenlerle paylaşmak, öğrencinin yada ailesinin özel paylaşmak, öğrencinin yada ailesinin özel yaşamına karşı saygı göstermemek de etik dışı yaşamına karşı saygı göstermemek de etik dışı bir davranış olarak değerlendirilmelidir.bir davranış olarak değerlendirilmelidir.

Öğretmenlik etiğinde bir başka unsurda Öğretmenlik etiğinde bir başka unsurda velilere karşı gösterilmesi gereken saygıdır.velilere karşı gösterilmesi gereken saygıdır.

Öğretmenlerin etik bir yükümlülük içinde Öğretmenlerin etik bir yükümlülük içinde saygı göstermeleri gereken bir diğer grupta saygı göstermeleri gereken bir diğer grupta meslektaşlarıdır. Öğretmenlerin birbirlerinin meslektaşlarıdır. Öğretmenlerin birbirlerinin yeterlilik ve kişiliklerine saygı göstermeleri yeterlilik ve kişiliklerine saygı göstermeleri beklenmektedir. beklenmektedir.

20142014

Bunun bir gereği olarak birbirleri hakkında sınıf Bunun bir gereği olarak birbirleri hakkında sınıf içinde yada dışında, öğrenci yada velilerin içinde yada dışında, öğrenci yada velilerin yanında olumsuz yorumlar ve dedikodu yanında olumsuz yorumlar ve dedikodu yapmaktan kaçınmalıdırlar.yapmaktan kaçınmalıdırlar.

Bu doğrultuda özetlenecek olursa öğretmenler: Bu doğrultuda özetlenecek olursa öğretmenler: 1.1. Herkesin değerine ve varlığına saygı Herkesin değerine ve varlığına saygı

göstermelidirgöstermelidir2.2. Herkesin özel yaşamına saygı göstermelidirHerkesin özel yaşamına saygı göstermelidir3.3. Herkesin özerkliğine ve kararlarına saygı Herkesin özerkliğine ve kararlarına saygı

göstermelidirgöstermelidir4.4. İnsanlar arasındaki farklılıklara saygı İnsanlar arasındaki farklılıklara saygı

göstermelidirlergöstermelidirler

20142014

11) Kaynakların Etkili Kullanımı: Kurumsal ve 11) Kaynakların Etkili Kullanımı: Kurumsal ve kamusal kaynakların etkili kullanımı kamusal kaynakların etkili kullanımı öğretmenlerden beklenen bir başka önemli etik öğretmenlerden beklenen bir başka önemli etik davranıştır.davranıştır.

En kıt ve değerli kaynak zamandır. Bu açıdan En kıt ve değerli kaynak zamandır. Bu açıdan öğretim ve eğitim zamanının etkili kullanımı öğretim ve eğitim zamanının etkili kullanımı öğrencilerin yararını en üst düzeye öğrencilerin yararını en üst düzeye çıkaracaktır.çıkaracaktır.

20142014

EĞİTİM YÖNETİCİLERİ VE EĞİTİM YÖNETİCİLERİ VE ETİKETİK

İNSANLAR HER ZAMAN,HER İNSANLAR HER ZAMAN,HER YERDE ACIKMIŞLARDIR;AMA HER YERDE ACIKMIŞLARDIR;AMA HER ZAMAN HER YERDE ERDEMLİ ZAMAN HER YERDE ERDEMLİ OLAMAMIŞLARDIROLAMAMIŞLARDIR..

SOKRATESSOKRATES

20142014

EĞİTİM YÖNETİCİLERİ VE EĞİTİM YÖNETİCİLERİ VE ETİKETİK

Eğitim yönetimi yönetim biliminin bir alt Eğitim yönetimi yönetim biliminin bir alt alanıdır.Eğitim yönetimi,toplumun eğitim alanıdır.Eğitim yönetimi,toplumun eğitim gereksinimi karşılamak üzere kurulan eğitim gereksinimi karşılamak üzere kurulan eğitim örgütünü önceden belirlenen amaçlarını örgütünü önceden belirlenen amaçlarını gerçekleştirmek için etkili işletmek,geliştirmek gerçekleştirmek için etkili işletmek,geliştirmek ve yenileştirmek sürecidir ( Başaran,1993,12).ve yenileştirmek sürecidir ( Başaran,1993,12).

Eğitim yönetimi ve bunun bir alt alanı olan Eğitim yönetimi ve bunun bir alt alanı olan okul yönetimi,devletin eğitim politikalarını ve okul yönetimi,devletin eğitim politikalarını ve yetkili organların bu politikalar doğrultusundayetkili organların bu politikalar doğrultusunda

20142014

saptadığı genel ve özel eğitim amaçalarını saptadığı genel ve özel eğitim amaçalarını gerçekleştirmekle yükümlüdür.gerçekleştirmekle yükümlüdür.

( Kaya,1993,43).( Kaya,1993,43). Bu nedenle eğitim yöneticilerinin,görevlerini Bu nedenle eğitim yöneticilerinin,görevlerini

yerine getirirken,yasa ve politikalar kadar yerine getirirken,yasa ve politikalar kadar mesleki etik ilkelerine de uygun davranmaları mesleki etik ilkelerine de uygun davranmaları gerekir.gerekir.

20142014

BİR MESLEK OLARAK EĞİTİM BİR MESLEK OLARAK EĞİTİM YÖNETİCİLİĞİYÖNETİCİLİĞİ

Eğitim yöneticiliği,eğitim alanındaki Eğitim yöneticiliği,eğitim alanındaki öğretmenlik, psikolojik öğretmenlik, psikolojik danışmanlık,deneticilik gibi meslek alanlarına danışmanlık,deneticilik gibi meslek alanlarına benzer şekilde özel uzmanlık bilgi ve benzer şekilde özel uzmanlık bilgi ve becerilerini gerektirmektedir.becerilerini gerektirmektedir.

Eğitim yöneticiliği kendi içinde de alt alanlara Eğitim yöneticiliği kendi içinde de alt alanlara ayrılmaktadır.Bu alanların başında okul ayrılmaktadır.Bu alanların başında okul müdürlüğü,il veya ilçe milli eğitim müdürlüğü,il veya ilçe milli eğitim müdürlükleri gelmektedir.müdürlükleri gelmektedir.

20142014

Şunu burada sormak gerekir Okul Şunu burada sormak gerekir Okul Müdürlüğü bir meslek Müdürlüğü bir meslek midir?..........................midir?..........................

Bazı görüşler okul yöneticiliğini bir meslek Bazı görüşler okul yöneticiliğini bir meslek olarak kabul etmezler.Buna gerekçe olarak olarak kabul etmezler.Buna gerekçe olarak da okul müdürlerinin ücret ve çalışma da okul müdürlerinin ücret ve çalışma koşullarını belirleme yetkilerinin olmamasını koşullarını belirleme yetkilerinin olmamasını gösterirler.Bu tabiki geçerli bir görüş gösterirler.Bu tabiki geçerli bir görüş değildir.değildir.

Okul müdürlüğü aşağıdaki gerekçeler Okul müdürlüğü aşağıdaki gerekçeler nedeniyle bir meslek sayılmaktadır;nedeniyle bir meslek sayılmaktadır;

20142014

Okul yöneticiliği belli bir uzmanlık bilgisini Okul yöneticiliği belli bir uzmanlık bilgisini gerektirmektedir.gerektirmektedir.

Okul müdürlüğü hizmetini herkes yerine Okul müdürlüğü hizmetini herkes yerine getiremez.getiremez.

Hizmet öncesinde bir yükseköğretim görmüş Hizmet öncesinde bir yükseköğretim görmüş olmak gereklidir.olmak gereklidir.

Okul müdürlerinin belli lisans ve sertifikaları Okul müdürlerinin belli lisans ve sertifikaları kazanmış olmaları gerekir.kazanmış olmaları gerekir.

Okul müdürlüğüne girişte belli sınavlardan Okul müdürlüğüne girişte belli sınavlardan geçmiş olmak gereklidir.geçmiş olmak gereklidir.

20142014

Okul müdürleri etkili ve yeterli bir hizmet Okul müdürleri etkili ve yeterli bir hizmet için yaşam boyunca eğitimlerini sürdürürler.için yaşam boyunca eğitimlerini sürdürürler.

Okul yönetimi alanında pek çok araştırma Okul yönetimi alanında pek çok araştırma yapılmaktadır. Okul müdürleri bu araştırma yapılmaktadır. Okul müdürleri bu araştırma sonuçlarından uygulamalarında yararlanarak sonuçlarından uygulamalarında yararlanarak sorunları bilimsel bir yaklaşımla ele sorunları bilimsel bir yaklaşımla ele almalıdırlar.almalıdırlar.

Uygulamada etkililiği sağlayacak pek çok Uygulamada etkililiği sağlayacak pek çok standartlar belirlenmiştir. Okul müdürleri bu standartlar belirlenmiştir. Okul müdürleri bu standartlara göre davranmak zorundadırlar.standartlara göre davranmak zorundadırlar.

20142014

Ülkemizde yönetimin etikleşmesi konusunda Ülkemizde yönetimin etikleşmesi konusunda ilk yapılan uygulamaların başında;1998 ilk yapılan uygulamaların başında;1998 yılında çıkarılan Milli Eğitim Bakanlığına yılında çıkarılan Milli Eğitim Bakanlığına bağlı Eğitim Kurumları Yöneticilerinin Atama bağlı Eğitim Kurumları Yöneticilerinin Atama ve Yer Değiştirmelerine ilişkin yönetmelik ile ve Yer Değiştirmelerine ilişkin yönetmelik ile eğitim yöneticilerinin seçme sınavına tabi eğitim yöneticilerinin seçme sınavına tabi tutularak hizmet içinde yetiştirilmesi tutularak hizmet içinde yetiştirilmesi gelmektedir. Bu uygulama ile Türkiye’de gelmektedir. Bu uygulama ile Türkiye’de eğitim yöneticiliğinin bir meslek olarak Milli eğitim yöneticiliğinin bir meslek olarak Milli Eğitim Bakanlığı tarafından resmen tanındığını Eğitim Bakanlığı tarafından resmen tanındığını söylemek yanlış olmayacaktır.söylemek yanlış olmayacaktır.

20142014

Özellikle konumuz açısından da ele aldığımızda okul Özellikle konumuz açısından da ele aldığımızda okul yöneticiliği; günümüzün değişen koşulları içinde yöneticiliği; günümüzün değişen koşulları içinde gerçek bir liderlik becerisini gerekli kılmakta ve gerçek bir liderlik becerisini gerekli kılmakta ve bilimsel bulguların alana uygulanmasını bilimsel bulguların alana uygulanmasını gerektirmektedir.gerektirmektedir.

Eğitim yönetiminde etik ilkeler, yönetici ve Eğitim yönetiminde etik ilkeler, yönetici ve öğretmenlerin davranışları ile yansımaktadır.öğretmenlerin davranışları ile yansımaktadır.

Eğitim yöneticisi başlangıçta atama ile geldiğinden Eğitim yöneticisi başlangıçta atama ile geldiğinden resmi yetkisinden güç alan bir konumdadır. Ancak resmi yetkisinden güç alan bir konumdadır. Ancak diğer iş görenler, öğrenciler, veliler ve diğer gruplar diğer iş görenler, öğrenciler, veliler ve diğer gruplar tarafından benimsendiğinde lider konumuna gelebilir tarafından benimsendiğinde lider konumuna gelebilir (Bursalıoğlu, 1987, 66). (Bursalıoğlu, 1987, 66).

20142014

Eğitim kurumları, insan merkezli ve hizmet Eğitim kurumları, insan merkezli ve hizmet üretilen kurumlardır. İnsan ve hizmetin üretilen kurumlardır. İnsan ve hizmetin ağırlıklı olduğu bu kurumların yönetiminde ağırlıklı olduğu bu kurumların yönetiminde iyi, uygun, tutarlı kararlara varılabilmesi, iyi, uygun, tutarlı kararlara varılabilmesi, eğitim yöneticisinin yönetime ilişkin bilgi ve eğitim yöneticisinin yönetime ilişkin bilgi ve beceriler kadar, insanlar hakkındaki görüş ve beceriler kadar, insanlar hakkındaki görüş ve beklentileri ile sahip olduğu iyi, doğru ve beklentileri ile sahip olduğu iyi, doğru ve güzel anlayışı ile de ilgilidir.güzel anlayışı ile de ilgilidir.

Yöneticinin karar süreci bir değer sistemine Yöneticinin karar süreci bir değer sistemine dayanırsa, kararlarında dış etkiler altında dayanırsa, kararlarında dış etkiler altında kalmadan etik sonuçlara ulaşmasını sağlar.kalmadan etik sonuçlara ulaşmasını sağlar.

20142014

OKUL YÖNETİMİNDE ETİK OKUL YÖNETİMİNDE ETİK DEĞERLERDEĞERLER

Eğitim yöneticisi eğitim sistemi içinde çok Eğitim yöneticisi eğitim sistemi içinde çok önemli bir birimi temsil etmektedir.önemli bir birimi temsil etmektedir.

Eğitim yöneticisinin liderlik biçimi ve her gün Eğitim yöneticisinin liderlik biçimi ve her gün yüz yüze geldiği durumlarda gösterdiği yüz yüze geldiği durumlarda gösterdiği mesleki ve ahlaki davranışlarında, sahip mesleki ve ahlaki davranışlarında, sahip olduğu etik değerlerin yansımaları görülür.olduğu etik değerlerin yansımaları görülür.

Günlük kararlarda bilinç altında yer alan Günlük kararlarda bilinç altında yer alan ahlaki eğilimler davranışları etkilemektedir.ahlaki eğilimler davranışları etkilemektedir.

20142014

Öğretmenlerin ve diğer çalışanların moralini Öğretmenlerin ve diğer çalışanların moralini düşüren en önemli etkenlerden biri düşüren en önemli etkenlerden biri yöneticilerin dürüstlüğü ve tarafsızlığından yöneticilerin dürüstlüğü ve tarafsızlığından kuşku duyulmasıdır.kuşku duyulmasıdır.

Etik ilkeler yöneticilerin tartışmaya açık eylem Etik ilkeler yöneticilerin tartışmaya açık eylem ve kararlardan uzak durmalarını, doğru ve kararlardan uzak durmalarını, doğru olmayan ancak çekici gelen yaklaşımlardan olmayan ancak çekici gelen yaklaşımlardan kaçınmalarını sağlar.kaçınmalarını sağlar.

Eğitim yöneticiliğinde etik ilkeler aşağıda Eğitim yöneticiliğinde etik ilkeler aşağıda belirtilmiştir;belirtilmiştir;

20142014

1-)EĞİTİM FELSEFESİNE UYGUN 1-)EĞİTİM FELSEFESİNE UYGUN BİR VİZYON GELİŞİTRİLMESİBİR VİZYON GELİŞİTRİLMESİ

Eğitim felsefesine uygun vizyon Eğitim felsefesine uygun vizyon gelişitirmemiş bir eğitim gelişitirmemiş bir eğitim yöneticisi,muhtemelen insan ilişkileri ve karar yöneticisi,muhtemelen insan ilişkileri ve karar sürecinde tutarsızlık yaşayacaktır. Eğitim sürecinde tutarsızlık yaşayacaktır. Eğitim yöneticileri geliştirdikleri vizyonu yöneticileri geliştirdikleri vizyonu gerçekleştirmelidirler.Bu gerçekleştirme gerçekleştirmelidirler.Bu gerçekleştirme duygularla değil,sınanmış ilkelerle duygularla değil,sınanmış ilkelerle yapılmalıdır.yapılmalıdır.

20142014

2-) GÜÇLÜ BİR ETİK LİDERLİK 2-) GÜÇLÜ BİR ETİK LİDERLİK UYGULANMASIUYGULANMASI

Bire eğitim yöneticisi,okuldaki etik havanın Bire eğitim yöneticisi,okuldaki etik havanın kurulmasında en temel belirleyicidir.Eğitim kurulmasında en temel belirleyicidir.Eğitim yöneticisinin aldığı tüm kararlar,okulun etik havasını yöneticisinin aldığı tüm kararlar,okulun etik havasını oluşturur.oluşturur.

Eğer eğitim yöneticisi,okulda kalitesiz eğitim Eğer eğitim yöneticisi,okulda kalitesiz eğitim verilmesine göz yumuyorsa bu durum toplumun ve verilmesine göz yumuyorsa bu durum toplumun ve öğrencilerin aldatıldığı bir havanın oluşulmasına öğrencilerin aldatıldığı bir havanın oluşulmasına neden olur.Bunun yanında mesela okul yöneticisi neden olur.Bunun yanında mesela okul yöneticisi öğrenci devamsızlığını önemsemeyip göz yumarsa öğrenci devamsızlığını önemsemeyip göz yumarsa okulun havası” okul önemli değildir” mesajını verir.okulun havası” okul önemli değildir” mesajını verir.

20142014

Eğitim yöneticisi şu soruları kendine sormalı Eğitim yöneticisi şu soruları kendine sormalı ve yanıtlamalıdır.ve yanıtlamalıdır.

Okulda başarmak istediğimiz şey nedir?Okulda başarmak istediğimiz şey nedir? Okulun öğrencilere ve topluma karşı Okulun öğrencilere ve topluma karşı

yükümlülükleri nelerdir?yükümlülükleri nelerdir? Okul içersinde öğretmenlerin ve öğrencilerin Okul içersinde öğretmenlerin ve öğrencilerin

davranışları neden önemlidir?davranışları neden önemlidir?

İşte yukarıdaki soruların cevaplarını İşte yukarıdaki soruların cevaplarını vermek okulun amaç ve havasının vermek okulun amaç ve havasının belirlenmesinde önemlidir.belirlenmesinde önemlidir.

20142014

3-)AYRIMCILIĞIN ORTADAN 3-)AYRIMCILIĞIN ORTADAN KALDIRILMASIKALDIRILMASI

Eğitim yöneticisi ayrımcılığı hoşgörmez. Eğitim yöneticisi ayrımcılığı hoşgörmez. Eğitim yöneticileri bir etik ve eğitim sorunu Eğitim yöneticileri bir etik ve eğitim sorunu olarak ele alınmalıdır.olarak ele alınmalıdır.

(TARTIŞMA)(TARTIŞMA)

20142014

4-)ETKİLİ ÖĞRETİMİN BİR 4-)ETKİLİ ÖĞRETİMİN BİR ÖDEV OLARAK GÖRÜLMESİÖDEV OLARAK GÖRÜLMESİ

Okulda Eğitim Ve Öğretimin zayıf olması,iyi Okulda Eğitim Ve Öğretimin zayıf olması,iyi öğretmenlere,öğrencilere ve topluma zarar öğretmenlere,öğrencilere ve topluma zarar verir.verir.

Öğretimde ve eğitimde zayıf Öğretimde ve eğitimde zayıf öğretmenler,öğrencilere zengin bilgilerin ve öğretmenler,öğrencilere zengin bilgilerin ve sağlıklı bir öğrenme ortamının sağlanmasını sağlıklı bir öğrenme ortamının sağlanmasını engeller.Öğretmenin başarısızlığı öğrenciyi engeller.Öğretmenin başarısızlığı öğrenciyi yaşam boyunca olumsuz etkiler. yaşam boyunca olumsuz etkiler.

20142014

Eiğitim yöneticisi,toplumun,öğretmenin ve Eiğitim yöneticisi,toplumun,öğretmenin ve öğrencinin hakları arasında sağlıklı bir denge öğrencinin hakları arasında sağlıklı bir denge kurmalıdır.kurmalıdır.

Öğrenciler öğretmeni değiştirme gücüne sahip Öğrenciler öğretmeni değiştirme gücüne sahip değildirler.değildirler.

Bu nedenle zayıf öğretmenlerin geliştirilmesi Bu nedenle zayıf öğretmenlerin geliştirilmesi ve başarılı hale getirilmesi için teşvik ve başarılı hale getirilmesi için teşvik edilmeleri okul yöneticilerine bağlıdır.edilmeleri okul yöneticilerine bağlıdır.

20142014

5-)TOPLUMLA İLİŞKİLERİN 5-)TOPLUMLA İLİŞKİLERİN GELİŞTİRİLMESİGELİŞTİRİLMESİ

Okulla ilişkili bir çok kişi kendisini okulun bir Okulla ilişkili bir çok kişi kendisini okulun bir parçası olarak hissetmez.parçası olarak hissetmez.

İyi ve etkili okul yöneticileri,okulla toplum arasında İyi ve etkili okul yöneticileri,okulla toplum arasında iyi bir ilişki ve etkileşim kurarlar.iyi bir ilişki ve etkileşim kurarlar.

Okul sıcak ve çekici bir yer haline Okul sıcak ve çekici bir yer haline gelirse ,öğrenci,öğretmen ve veliler bu kurum gelirse ,öğrenci,öğretmen ve veliler bu kurum tarafından istendikleri hissederler.tarafından istendikleri hissederler.

Paylaşılan amaçlara ve değerlere dayalı bir okul Paylaşılan amaçlara ve değerlere dayalı bir okul toplumu yaratma çabası,etkili bir eğitim yöneticisinin toplumu yaratma çabası,etkili bir eğitim yöneticisinin birincil amacı olmalıdır.birincil amacı olmalıdır.

20142014

6-)BÜTÜN GURUPLARIN HAKLARI 6-)BÜTÜN GURUPLARIN HAKLARI ARASINDA DENGE KURULMASIARASINDA DENGE KURULMASI

Okul içindeki farklı gurupların haklarının Okul içindeki farklı gurupların haklarının dengelenmesi zor bir iştir.dengelenmesi zor bir iştir.

Burada önemli olan etik açıdan bütün Burada önemli olan etik açıdan bütün guruplara eşit hakların verilmesidir.guruplara eşit hakların verilmesidir.

20142014

7-)HERKES TARAFINDAN İSTENEN 7-)HERKES TARAFINDAN İSTENEN KARAR,HER ZAMAN DOĞRU KARAR KARAR,HER ZAMAN DOĞRU KARAR

DEĞİLDİR.DEĞİLDİR. Eğitim yöneticilerin,herkes tarafından Eğitim yöneticilerin,herkes tarafından

istenen,beklenen kararlar ile doğru kararları istenen,beklenen kararlar ile doğru kararları birbirinden ayırması gerekmektedir.birbirinden ayırması gerekmektedir.

Bazen istenen kararlarla doğru kararlar birbiri Bazen istenen kararlarla doğru kararlar birbiri ile bağdaşmaz.ile bağdaşmaz.

Bilinçli eğitim yöneticisi sorunları bütün Bilinçli eğitim yöneticisi sorunları bütün yönleri ile ele alırlar ve etik sorunları gözardı yönleri ile ele alırlar ve etik sorunları gözardı etmezler.etmezler.

20142014

8-) KARARLARDA BELİRLEYİCİ 8-) KARARLARDA BELİRLEYİCİ OLARAK,OKULUN ÜYELERİ İÇİN OLARAK,OKULUN ÜYELERİ İÇİN

DOĞRU OLAN KARARI ALMAKDOĞRU OLAN KARARI ALMAK Kararlarında belirleyici olarak yalnızca örgüt için Kararlarında belirleyici olarak yalnızca örgüt için

iyi olanları alan eğitim yöneticileri,örgütlerin iyi olanları alan eğitim yöneticileri,örgütlerin üyelerinin gereksinimlerini karşılamak zorunda üyelerinin gereksinimlerini karşılamak zorunda olduklarını unuturlar.olduklarını unuturlar.

Böylece okullar ,aile’lerinin yakınmalarını Böylece okullar ,aile’lerinin yakınmalarını görmezlikten gelir,öğrencilerin gereksinimlerini görmezlikten gelir,öğrencilerin gereksinimlerini göz önüne almaz, yöneticiler sadece belli işleri göz önüne almaz, yöneticiler sadece belli işleri yapan bireyler olarak görülür.yapan bireyler olarak görülür.

20142014

Okul yöneticisinin birincil amacı,hizmet Okul yöneticisinin birincil amacı,hizmet etmektir.Hizmetin amacı: etmektir.Hizmetin amacı: Öğrencilerimize,öğretmenlerimize ve Öğrencilerimize,öğretmenlerimize ve velilerimize nasıl yardımcı olabiliriz? velilerimize nasıl yardımcı olabiliriz? Öğrencilerimize,öğretmenlerimize ve Öğrencilerimize,öğretmenlerimize ve velilerimize yardım yollarını nasıl geliştirebiliriz? velilerimize yardım yollarını nasıl geliştirebiliriz?

20142014

9-)ETİK KONULARDA CESARETİN,EĞİTİM 9-)ETİK KONULARDA CESARETİN,EĞİTİM YÖNETİCİSİNİN ROLERİNİN AYRILMAZ BİR YÖNETİCİSİNİN ROLERİNİN AYRILMAZ BİR

PARÇASI HALİNE GETİRİLMESİPARÇASI HALİNE GETİRİLMESİ Etik davranış,etik cesaret olmaksızın olanaksızdır.Etik davranış,etik cesaret olmaksızın olanaksızdır. Eğitim yöneticisi davranışının etik olduğunu iddia Eğitim yöneticisi davranışının etik olduğunu iddia

edebilir,ancak kızgın bir veli ile,üst düzey yöneticiler edebilir,ancak kızgın bir veli ile,üst düzey yöneticiler ile,öğretmenlerle,ya da bir baskı gurubu temsilcisi ile ile,öğretmenlerle,ya da bir baskı gurubu temsilcisi ile karşı karşıya kaldığında etik cesaretini karşı karşıya kaldığında etik cesaretini kaybederse,davranışını savunamaz.kaybederse,davranışını savunamaz.

Eğitim yöneticisi okulunun veya kurumunun kuralları Eğitim yöneticisi okulunun veya kurumunun kuralları ihlal edildiğinde hayır diyebilmelidir.ihlal edildiğinde hayır diyebilmelidir.

20142014

10-)ETİK DAVRANIŞ,DOĞRULUK VE 10-)ETİK DAVRANIŞ,DOĞRULUK VE AHLAKİ EYLEMLERİN BÜTÜNLEŞMESİAHLAKİ EYLEMLERİN BÜTÜNLEŞMESİ

Eğitim yöneticisi etik değerleri astları ile Eğitim yöneticisi etik değerleri astları ile paylaşamıyorsa,okulda etik bir hava paylaşamıyorsa,okulda etik bir hava yaratılamaz.yaratılamaz.

Eğitim yöneticisi,toplumun değerlerine dayalı Eğitim yöneticisi,toplumun değerlerine dayalı bir etik ilkeler dizisi geliştirilmeli ve bunu bir etik ilkeler dizisi geliştirilmeli ve bunu mutlaka okulun diğer üyeler ile paylaşmalıdır.mutlaka okulun diğer üyeler ile paylaşmalıdır.

Eğitim yöneticisinin etik bakımdan da lidrelik Eğitim yöneticisinin etik bakımdan da lidrelik yapması gerekir.yapması gerekir.

20142014

Etik liderlik;Etik liderlik;1.1. Okulun kaynaklarının doğru kullanımı,Okulun kaynaklarının doğru kullanımı,2.2. Bireylere adil davranmak,Bireylere adil davranmak,3.3. Öğretmenlerin etkili bir öğrenme ortamı Öğretmenlerin etkili bir öğrenme ortamı

sunmaları,sunmaları,4.4. Programların toplumsal gereksinimleri Programların toplumsal gereksinimleri

karşılaması,karşılaması,5.5. Öğrenci başarısı ve kendini Öğrenci başarısı ve kendini

gerçekleştirmelerinin sağlanması,gerçekleştirmelerinin sağlanması,6.6. Okula katılımı ve öğrenme sürecinde Okula katılımı ve öğrenme sürecinde

işbirliğinin sağlanması ile yakından ilgilidir.işbirliğinin sağlanması ile yakından ilgilidir.