ELYAFLAR VE ANALİZ YÖNTEMLERİ

Textile EffectsM.SAHINLI Elyaflar ve Analiz Yöntemleri- 05/2007

ELYAFLAR VE ANALİZ YÖNTEMLERİ


ELYAF

Elyaf; Tekstilin ilk kademesini oluşturan, eğirilmeye, bükülmeye, dokunmaya, örülmeye ve sonuçta insanlar tarafından çeşitli amaçlarda kullanılmaya uygun temel tekstil hammaddesidir.

Örneğin; pamuk kütlesinden çekilen bir tel,koyun yününün bir teki,tavşandan elde edilen tek bir kıl elyaftır.

Elyaflar; doğal olarak sentetik maddelerden elde edilir. İpek dışındaki doğal elyaflar ştapel(kesikli) halde, yapay elyaflar flament (kesiksiz) halde bulunurlar.Yapay elyaflar istenirse ştapel hale getirilerek de kullanılabilir.

Elyafın Kelime Anlamı: Teknik olarak ‘’lif’’ tek bir lifi, elyaf lifleri(lif topluluğunu) anlatan terimlerdir. Bu fark ‘’elyaf sözcüğünün Arapça olması ve çoğul anlam taşımasından kaynaklanmaktadır. Fakat piyasadaki tek bir lif ve lif çeşidi için ‘’elyaf’’, birden çok lif ve lif grupları için ‘’elyaflar’’ tanımı kullanılmaktadır. Elyaf ve lif eş anlamlı sözcüklerdir. Ancak piyasada hemen hemen herkes tarafından ‘’elyaf’’ sözcüğü kullanılmaktadır.

Elyaflar; Çeşitli işlem kademelerinden geçtikten sonra,elyaflardan iplik elde edilir. Daha sonra iplik dokunur, örülür veya non-woven (dokusuz) yüzeye dönüştürülür.Bu kumaşlar çeşitli şekillerde kullanım ürünleri haline getirilir.


ELYAF


ELYAFLARIN GENEL SINIFLANDIRILMASI

ELYAFLAR

DOĞAL ELYAFLAR YAPAY ELYAFLAR

BİTKİSEL

ELYAFLAR

HAYVANSAL

ELYAFLAR

YARI YAPAY

ELYAFLAR

YAPAY

ELYAFLAR

-Pamuk

-Keten

-Kenevir

-Jüt

-Rami

-Yün (Koyun yünü)

-İpek

-MoherTiftik Keçisi Yünü)

-Angora(Tavşan yünü)

-Kaşmir(Kaşmir Keçisi yünü)

-Alpaka Yünü

-Lama Yünü

-Deve Yünü

-Tibet yünü

-Keçi Kılları

-At Kılları

-Viskon

-Floş

-Tencel(Lyocell)

-Bamboo

-Asetat

-Modal

-Cupro

-Poliester

-Naylon,Perlon

-Akrilik

-Likra

-Mikrofiber

-Polipropilen

-Aramid

-Kevlar

-Polietilen


Tanımı Sembol

PamukBw Co

KetenFl Lı

Kenevir (Kendir)

Ha Ca

Jüt Ju

Rami Ra

Sisal Si

Abaka (Manila

Keneviri)Ab

Kapok Kp

BİTKİSEL ELYAFLARAçıklama

Pamuk bitkisinin tohumları etrafında oluşan elyaflardır.Elyafların tohumlarından ayrılmasıyla elde edilirler.Genellikle 14-15 mm ortalama 30 mm uzunluğundadırlar.Beyaz renkli ve parlaklığı olmayan bir elyaftır.Orta derece dayanımı olan pamuğun yaş mukavemeti %10-20 daha fazladır.

Keten bitkisinin (Linum usitatissimum gövde (sap) elyaflarının dövülüp yumuşatılmasıyla elde edilirler.Boyları 10-90 cm arasında değişebilir. Sarımtırak renkli olup pamuktan daha parlaktır.Mukavemeti yüksek olan keten elyafının yaş mukavemeti %10 daha fazladır.Yazlık kıyafetlerde,ayakkabı,çanta yapımıda kullanılır.

Kenevir bitkisinin gövde (sap) elyaflarıdır. 1 m'yi aşan boyları karakteristik özelliğidir.Keten gibi parlak olan kenevir en mukavim doğal elyaflardandır.Yaş haldaki mukavemeti fazla yükselmez.Tekstil elyafı olarak kullanılmaya yeterli olacak kadar elastik değildir.

Jüt bitkisinin gövde (sap) elyaflarıdır. Bu bitkilerin iç tabakalarından elde edilen jüt başlıca iki sınıfa ayrılır.Bunlar beyaz jüt ve koyu renkli jüttür.18-25 cm arası uzunluktadır.Mukavemeti pamukla keten arasındadır.

Sapların iç kabuklarından elde edilir.Tropikal bir bitki olan raminin yüzlerce çeşidi bilinmesine rağmen hepsi tekstilde kullanılmaya elverişli değildir.Biitkisel elyaflar arasında rami en uzun,en dayanıklı ve en parlak olanıdır.Özellikle yangın hortumları,halat,balık ağı gibi alanlarda kullanılır.

Sisal keneviri bitkisinin yapraklarından elde edilen elyaflardır.90-120 cm uzunlukta elyaflardır.Mekanik işlemlerle yaprak kabukları soyulur ve dış zar ile etli kısım ezilerek ve yıkanarak elyaflardan uzaklaştırılır.Çuval,halı,halat yapımıda ve askeri amaçlı tekstilde kullanılır.

Abaka elyafı veya diğer adıyla manila kendiri bitkinin yaprak saplarından elde edilen yaprak elyafıdır. Tropikal bölgelerde yetişen abaka elyafı, yaprağın etli kısımının ayrılmasıyla elde edilir. %65 selüloz olan abaka elyafı çok sağlam ve uzama yeteneği çok yüksektir.

Java ve Hindistan'da bulunan ''Bombaccen'' familyasından olan kapok ağaçlarının meyve iç yüzeylerinde elde edilen tek hücreli selüloz elyafıdır.Genelde karışım olarak kullanılan kapok yetersiz dayanımından dolayı eğrilme materyali olarak uygun değildir.Dolgu maddesidir.

BİTKİSEL ELYAFLAR


Tanımı SembolYün

(Koyun Yünü)Bw Co

İpekFl Lı

Moher(Tiftik)Ha Ca

Angora Ankara Tavşanı

Ju

Kaşmir Ra

Deve Si

Alpaka Ab

Adi Keçi Kılları

Kp

Tussah İpeği (Yabani İpek)

Kp

Vikunya Kp

Tibet Yünü Kp

HAYVANSAL ELYAFLARAçıklama

Çeşitli koyunlardan elde edilen elyaflardır. Bir çok şekilde elde edilebilirler.Esas olarak proteinli bir madde olan keratinden oluşan koyun postundaki elyaflardır.

Vikunya tüyleri veya yünüdür. Bir lama cinsi olan vikunyadan elde edilir.Yaklaşık 5cm uzunluğunda, çok ince ve yumuşak elyaftır.Pahalı kumaşlarda kullanılır.

İpek böceğinin kozalaklarından elde edilen iplikçiklerdir. Doğal filament elyafıdır.Kozaların kanatılması yoluyla gevşetilmesi ve daha sonra çekilerek çıkrığa sarılmasıyla elde edilir.İnce ve pahalı bir elyafdır.Ankara tiftik keçisinden elde edilen yündür.Tarama veya yolma yoluyla alınır.Moher elyafı uzun,ipek gibi parlak ve yumuşak olduğundan kabartmalı ve kadife kumaşlarda kullanılırlar.

Ankara tavşanı tüyleri veya yünüdür.Özel olarak yetiştirilen tavşandan yılda iki kere taranarak,yolunarak veya kırkım yoluyla elde edilen yumuşak elyaftır.Örgü,giyim ve ve şapka yapımında kullanılır.

Kaşmir keçisinin tüyleri veya yünüdür.Kaşmir keçisinden yılda bir defa taranarak veya yolunarak elde edilen yumuşak ve lüks bir elyaftır.En kaliteli kaşmir ince ve süper beyaz olanıdır.

Tibet keçisinin tüyleri veya yünüdür. Asya'da yaşayan Tibet keçisinden elde edilen yündür.Tarama veya yoluyla alınır. Keçe yapımında kullanılır.

Kıvırcık ve çok yumuşak deve tüyü veya yünüdür.(Genellikle çift hörgüçlü develerde görülür.) Devenin üst kaba kıllarından çuval,heybe gibi ürünler,alt ince tüylerinden çorap,kazak gibi ürünler yapılabilir.

Alpaka tüyleri veya yünüdür.Bir lama cinsi olan alpakadan elde edilen elyaftır.İnce kalitede ve 18-30 cm uzunluğundadırlar.Yumuşaklık ve parlaklık vermek amacıyla alpaka çoğu kez yünlü karışım halinde kullanılır.

Evcil adi keçilerden elde edilen kıllardır.Kalın ve kaba kumaş yapımında (aba) kullanılır.Taranarak veya yolunarak elde edilen kıllar sert tutumludur ve kaba görünümlüdürler.Çin, Japonya ve Hindistan'da yaşayan yabani ipek böceğinin kozalarından elde edilen ipek elyaflarıdır.Bu böcekler dut yaprağı ile beslenenlerden başka olan, meşe yaprağı ile beslenen ipek böcekleridir.

HAYVANSAL ELYAFLAR


Tekstil boyahanelerinde kullanılan pamuk ve viskon birbirine çok benzeyen organik bileşiklerdir.

PAMUK: Pamuk ülkemizde çok büyük ölçüde üretilen doğal elyaftır.Ülkemizde ihracata dayalı hazır giyim imalatıyla birlikte hem daha fazla alanda ekim,hem de daha bilinçli ekim gerçekleşmektedir.GAP’ın tam devreye girmesiyle birlikte Türkiye dünyada hatırı sayılır ve belirleyici bir ülke konumuna gelecektir.

Tarladan toplanmış,işlenmemiş pamuğun bileşimi takriben aşağıdaki gibidir:

Selüloz : %85,5 - Yağlar,Vakslar : %0.5- Pektatlar : %5

Anorganik Tuzlar : %1 - Nem : %8

Selüloz:Asıl boyanacak madde budur.Selüloz (C6H10O5)n kapalı formulundedir.Saf selüloz beyaz bir maddedir.

PAMUK ?

O

OH

OH OH

OO

OH OH

O

OH

n

n = 1000 - 3000

Cellulose


Seconder Çeper

Primer Çeper

Lümen

PAMUĞUN YAPISI


MERSERİZELİ, MERSERİZESİZ PAMUK

Merserizeli PamukMerserizesiz Pamuk


Selüloza Asit Etkisi: Selüloz,organik asitlere dayanıklıdır.Yanlız Derişik Sülfürük Asit(H2SO4),Hidroklorik Asit(HCl), ve nitrik Asit(HNO3) de çözünür.Yani pamukta pH düşürülecekse bunu Asetik Asit (CH3COOH) ya da Formik Asitle (HCOOH) yapmak gerekir.Selüloze Alkali Etkisi: Soda (Na2CO3) gibi zayıf ve Kostik gibi kuvvetli alkalilerle işlemyapıldığında, sonradan nötralize etmek koşuluyla bir problem olmaz.Nötralize edilmezseOksiselüloza yol açıp pamuğun bozunmasına yol açar. Eğer kostik çözeltisi %13 konsantrasyona ulaşırsa, merserize işlemi başlar. %19 konsantrasyonda merserizasyon sağlanmıştır. Notrleme yapılsa da bu yeni düzen korunur.Burada pamuğun amorf bölgeleri kostikle dolmuştur.Bu artık yeni bir yapıdır.Merserize pamuk boyayı %25 civarında daha koyu gösterir.


Selüloza Isı Etkisi: Kuru pamuk 150’C ye kadar ısıtılabilir.Yaş pamukta bu sıcaklık biraz daha artabilir.Isıtma süresi eğer uzatılırsa pamukta kahverengileşme olabilir.

Selüloza Su Etkisi:Su pamuğun şişmesine yol açar.Şişmeyle pamuğun doğal görünümü kaybolur,fakat kurumayla tekrar ortaya çıkar.Pamuğun nemi %9’un altında ise pamuk küflenmez,üstündeki değerlerde mikroorganizmaların çoğalma hızı yüksek olduğundan küflenme yüksektir.

Yağ ve Vakslar:

Yağlar: Genel olarak Gliserid diyebileceğimiz oleik,palmitik,stearik asitlerin gliserinle oluşturduğu triesterlerdir.Erime noktaları düşüktür.Sulu kostikle kaynatılmakla kolayca hidroliz olurlar.

Vakslar:28,30 ve 32 karbonlu monohidroksilli alkollerin yağ asitleri ile oluşturdukları oldukca yüksek erime noktalı,serbest bileşiklerdir.Kolay kolay hidroliz olmazlar,ancak uzun zaman kostik çözeltisiyle kaynatılarak hidroliz olurlar.

Pektatlar:Doğal pamuk pektik asit türevleri içerir.Pektik asit ya kalsiyum-mağnezyum tuzu ya da serbest asit veya metil esteri şeklinde bulunur.Pektik asit metil esteri suda çözünür,serbest asit ve kalsiyum ve mağnezyum tuzları suda çözünmezler.Fakat kostik ya da sodayla suda çözünebilen ürünlere parçalanırlar.


VİSKON:

Viskonun molekül yapısı Selüloz-OH şeklindedir.Pamuktaki safsızlıkları içermez.Viskon,odun selülozu ve pamuk linsterlerinden yola çıkarak,çeşitli kimyasal işlemlerle elde edilir.Elde edilmesinin son aşamasında Karbon Sülfür (CS2) kullanılır.Bunun boyamaya zararı vardır.Uzaklaştırılması gerekir.

Viskona Asit Etkisi: Organik asitlere dayanıklıdır.Aynı pamuk gibi anorganik asitlerle muamele edilmemelidir.

Viskona Alkali Etkisi: Alkalilere pamuk kadar dayanıklı değildir.Onun için kasar işleminde pamuktaki gibi kostik değil soda kullanılmalıdır.

Viskona Isı Etkisi: Uzun süre yüksek sıcaklıkta kalırsa depolimerleşme oluşur.Bu da mukavemitini azaltır.

Viskona Su Etkisi: Viskonda yaş haldeki sağlamlık oldukça düşüktür.Su molekülleri amorf bölgelere giderek elyafın genişlemesine şişmesine neden olur.Selülozun hidroksil grupları ile hidrojen köprüsü oluşturmak suretiyle elyafa bağlanır.

VİSKON ?


Bükme,kıvırma

Kesme

Selüloz

Kostik Soda ile Muamele

Elyafın ayrılması

Islatıcı ile muamele

Karbon Disülfit

Kostik Soda/Su

Viskozun Eritimesi

Filtre

Islatıcı ile muamele

Eğirme Pompası

Elde Edilmiş Elyaf

Bükme,eğirme

İplik, Filament

(bitiş)

Selüloz Xanthate

VİSKON ÜRETİMİ


ELYAFLARIN ANALİZYÖNTEMLERİ


Tekstil elyaflarının birbirinden ayırt edilmesi için değişik testler uygulanabilir.

1-Yakma Testi

2-Elyafın Mikroskop altında tespiti

3-Çeşitli boyarmaddelerle verdiği renklerin mukayesesi

4-Kimyasal Analizler

5-Destilasyon Metodu

6-Erime Noktası Tayin Metodu


Elyafların yanma sırasında gösterdiği şekil değişikliği ve kokusu elyafın

tanımlanmasında yardımcı olabilir.

Pamuk: Hemen alev alır ve çabuk yanar.Yanmış kağıt kokusu verir,erimez. Siyah ve grimsi kül bırakır.

Yün: Hemen alev alır,yavaş yavaş yanar.Kendi kendine söner.Yanmış saç kokusu verir.Geride şekilsiz,siyah geyrek bir madde kalır.

İpek: Boncuklanmadan hafif bir cızırtıyla yanar.

Viskoz: Hemen alev alır ve hafif bir cızırtıyla yanar.Kendi kendine sönmez,kağıt kokusu verir.Geriye koyu siyah ve grimsi bir kül bırakır.

Selüloz Asetat: Hemen alev alır ve büzülür.Siyah,sert ve kolay kırılır bir cisim meydana getirir.Asetik asit kokusu verir.

Selüloz Triasetat: Selüloz asetata benzer hemen alev alır ve büzülür.Siyah,sert ve kolay kırılır bir cisim meydana getirir.


Poliamid: Alev karşısında büzülür,yavaş yavaş eriyerek yanar ve kolay kırılmayan yuvarlak sert bir cisim haline gelir.Dumanı genellikle beyazdır.

Polyester: Polyamide benzer,fakat dumanı siyah ve islidir.

Akrilik: Kolay alev alır,kendi kendine sönmez.Eriyerek yanar ve sert siyah yanık et kokusunda bir cisim meydana getirir.Dumanı siyah ve islidir.

Cam: Yanmaz fakat erir ve büzülerek yuvarlak boncuk haline gelir.

Asbest: Eritilmez.

Rejenere Protein: Boncuklanmadan yanar.Yanmış tüy kokusu verir.


ELYAF ANALİZİNDEKİMYASAL ANALİZ YÖNTEMLERİ


UYGULAMA ALANLARI

Ç: Çözünenler K: kalanlarÇ: Co,CV,CC,MS,CA,PA ileK: PES,Wo karışımları

FORMİK ASİT YÖNTEMİÇ: CV,CC,CA,Ms İLE K: Co,Wo,PVC,PES karışımlarıÇ: CA ileK: Co,CV,CC,Wo,Ms,PA,PEC,PES KarışımlarıÇ: Wo veya Ms ileK: Co,CV,CC,PA,PAC,PES KarışımlarıÇ: CT ileK: Co,CV,CC,Wo,Ms,PA,PAC,PES KarışımlarıÇ: PA 6, PA66K: Co,CV,CC,Wo,PAC,PES karışımlarıÇ: PAC ile

K: Co,CV,CC,Wo,PA,PES karışımları

Ç: Ms ile

K: Co,CV,CC,Wo,KA,PVC,PA,PAC,PES

Ç: CV,CC,CA,Ms ileK: Co,Wo,PVC,PES KarışımlarıÇ: Co,CV,CC,MS,CA,PA ileK: PES, Wo karışımlarıÇ: PESK: Co,Bamboo,CV,CC,Wo,KA,PVC,PA,PAC,PES

FOSFORİK ASİT YÖNTEMİ

TRIKLOR ASETİK ASİT/ KLOROFORM

POTASYUM HİDROKSİT

HİDROKLORİK ASİT YÖNTEMİ

DİMETİLFORMAMİD YÖNTEMİ

BAKIR/GLİSERİN/ SUDKOSTİK

FORMİKASİT/ ÇİNKOKLORÜR

YÖNTEMİN ADI

SÜLFÜRÜK ASİT YÖNTEMİ

ASETON YÖNTEMİ

METİLEN KLORUR YÖNTEMİ


Prensibi: Numuneyi 50’C temperatürde %75 lik H2SO4 (Süfürik asit) ile ısıtmaya dayanmaktadır.Bu işlem sırasında pamuk,viskon,asetat lifleri çözülür.Yün ve polyester lifleri çözülmez.

Uygulama:1 gr numune alınıp erlenmayare konulur.Üzerine 50 ml %75 lik H2SO4 ilave edilir,50’C ye ısıtılır.Ara sıra karıştırılarak 20-30 dakika bekletilir.Bu süre sonunda çözülmeyen kısım durulanır.%3.5 lik NH3 (Amonyak) çözeltisinden geçirilip bol su ile durulanır, kurutulur ve tartılır.

Not: Sülfürik asit ile elyaf analizinde doğru sonuçlar elde edilir.Ancak bu yöntem elyaf karışımında renk görmek için kullanıldığında ise bazı boyaların sülfürik asite hassasiyeti nedeni ile kullanılmamalıdır!Bu durumda fosforik asit yöntemi uygulanır.

Sülfürük Asit Yöntemi


Fosforik Asit Yöntemi

Uygulama:

Karışım Kumaş, %80 fosforik asit çözeltisinde 65-70 ‘C de 15 dakika bekletilir. (Sıcaklık 70’C nin üzerine çıkmamalıdır,kumaş yanabilir.)

Daha sonra çözeltiden çıkarılarak durulanır.%50 kostik çözeltisinde 5 dakika bekletilir. Bol su ile durulanan kumaş kurutulur.


Formik Asit/Çinko Klorür Yöntemi

Prensibi:

Numuneyi 40’C de Formik Asit/Çinko Klorür çözeltisinde bekletmeye dayanmaktadır.

Uygulama:

1 gr numune alınır,üzerine 100 ml, 40 ‘C ye ısıtılmış Formik asit/çinko klorür çözeltisi dökülür.Ağzı kapatılıp 2.5 saat 40’C de beklemeye bırakılır.30 dakikada bir kuvvetlice çalkalanır.Kalan kısım iki kere 20 ml Formik Asit/Çinko klorür çözeltisi ile ile sonra da bol su ile durulanır.

NOT: Formik Asit/Çinko Klorür çözeltisi 80 kısım (%85 lik) Formik Asit +20 kısım Çinko Klorür’den oluşur.


Formik Asit Yöntemi

Prensibi:

Numuneyi oda sıcaklığında derişik formik asit ile çalışmaya dayanır.Bu koşullarda Poliamid 6, 66 çözülür.Poliamid 11(Rilson tipi) ancak kaynar formik asitte çözülür.

Uygulama:

1 gr numune alınıp erlenmayare konulur.Üzerine 100 ml derişik Formik asit dökülür.Ağzı kapatılıp oda sıcaklığında 15 dakika bekletilir.5 dakikada bir kuvvetli bir şekilde çalkalanır.Formik Asit kısmı dökülür ve bu işlem iki kere daha uygulanır. Çözülmeyip geriye kalan kısım sırasıyla derişik formik asit,su, % 1.5 luk amonyak ve bol su ile çalkalanır.


Hidroklorik AsitYöntemi

Prensibi:

Uygulama alanı ve prensibi formik asit yöntemine benzer.

Uygulama:

1 gr numune alınıp üzerine 100 ml %20’lik Hidroklorik Asit dökülür.Ağzı kapatılıp oda sıcaklığında 5 dakika sık sık çalkalanarak bekletilir.Hidroklorik Asit dökülüp tekrar 50 ml Hidroklorik Asit konulur.Bu işlem iki kez daha tekrarlanır.Çözülmeyen kısım bol su ile durulanır.


Aseton Yöntemi

Prensibi:

Numune oda sıcaklığında aseton ile bekletildiğinde Diasetat lifleri çözülürler,pamuk,rejenere selülöz,yün,ipek,poliamid,poliester lifleri çözülmez.

Uygulama:

1 gr numune alınır erlene konur.100 ml aseton dökülür.Oda sıcaklığında 30 dakika bekletilir ve bu arada 5 dakikada bir kuvvetli şekilde çalkalanır.Aseton kısmı dökülür ve çözülmeyen kısmın üzerine 100 ml aseton ilave edilir.15 dakika bekletilir ve bu işlem bir kere daha tekrarlanır.Kalan numune bol su ile durulanıp,kurutulur.


Metilen Klorür Yöntemi

Prensibi:

Numuneyi oda sıcaklığında metilen klorürde bekletilmektedir. Bu şartlar altında Triasetat lifleri çözülürler.

Uygulama:

1 gr numune alınır erlene konur.100 ml metilen klorür dökülür.Ağzı kapatılıp oda sıcaklığında 10 dakika bekletilir ve bu arada iki dakikada bir kuvvetli şekilde çalkalanır.Metilen klorür kısmı dökülür ve çözülmeyen kalıntının üzerine 50 ml metilenklorür katılır.10 dakika oda sıcaklığında bekletilir ve bu işlem bir kere daha tekrar edilir.Geriye kalan kısım metilenklorürle ve eğer doğal lifse ayrıca metanolle durulanır.


Prensibi:

Numunenin potaskostikle kaynatılmasıdır.Yün ve ipek lifleri bu şartlar altında çözülürler,diğer lifler çözülmezler.

Uygulama:

1 gr numune alınır erlene konur.Üzerine 50 ml %2 lik potasyum hidroksit çözeltisi ilave edilir. 15 dakika kaynatılır.Geriye kalan kısım sıcak su,soğuk su, %1 lik asetik asit ve sıcak su ile sırayla durulanır,kurutulur ve tartılır.

Potasyum Hidroksit Yöntemi


DimetilFormamid Yöntemi

Prensibi:

Numune dimetilformamid ile kaynatıldığında poliakrilnitril lifleri çözülürler.PAC liflerinin Co,CV,Wo,PA,PES lifleri ile karışımlarında kullanılır.

Uygulama:

1 gr numune üzerine 100 ml dimetilformamid konulur.

70-90 ‘C ye kadar ısıtılır ve ağzı kapatılarak 60 dakika kaynar su banyosunda beklemeye bırakılır.Dimetilformamid dökülür,çözülmeyen kısma 50 ml dimetilformamid ilave edilir 30 dakika kaynar su banyosunda beklemeye bırakılır.Çözülmeyip geriye kalan kısım bol su ile durulanır,kurutulur ve tartılır.


Bakır/Gliserin/Sudkostik Yöntemi

Prensibi:

Numuneyi oda sıcaklığında bakırsülfat,gliserin ve sudkostik karışımı ile bekletmeye dayanır.Bu şartlarda ipek lifleri çözülür.

Uygulama:

1 gr numune üzerine 50 ml bakır/gliserin/sudkostik çözeltisi konur.Ağzı kapatılıp 30 dakika bekletilir.5 dakikada bir çalkalanır.Çözünmeyen kısım üzerine 50 ml çözelti ve sonra da bol su ile durulanır.

NOT : Çözelti hazırlanışı: 100 ml suda 10 gr bakırsülfat çözüldükten sonra 50 gr gliserin ilave edilir ve karıştırılır.Damla damla sudkostik ilave edilir,bakırsülfat çökeleği çözülünceye kadar devam edilir.


Prensibi:

Numuneyi oda sıcaklığında Triklor asetik asit/kloroform çözeltisinde bekletmeye dayanmaktadır.Bu şartlarda polyester ve nylon lifleri çözünür.

Uygulama:

Triklor asetik asit ile kloroform birebir oranında karıştırılarak çözülür. 1 gr numune alınır ve 15-20 dakika bu çözelti içinde bekletilir.Kalan kısmına önce diklormetan ile 5 dakika,daha sonra metanol ile 5 dakika durulama yapılır.Ilık su ile durulanıp kurutulur.

Triklor Asetik Asit/Kloroform Yöntemi

Documents

ELYAFLAR VE ANALİZ YÖNTEMLERİ