Upload
truongque
View
237
Download
4
Embed Size (px)
Citation preview
31.01.2015
1
SAKARYAÜNİVERSİTESİ
ENJEKSİYON MAKİNELERİ
SAKARYA ÜNİVERSİTESİ MAKİNE MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ KALIPÇILIK TEKNİĞİ DERS NOTU
Doç.Dr. Akın Oğuz KAPTI
Kontrol Ünitesi(Control Unit)
Makina Gövdesi(Machine Base)
Plastikleştirme ve Enjeksiyon Ünitesi(Plastication and Injection Unit)
Mengene/Kapama Ünitesi(Clamping Unit)
Plastik Enjeksiyon MakinesiSAKARYAÜNİVERSİTESİ
2
SAÜ, MAKİNE MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ, KALIPÇILIK TEKNİĞİ DERS NOTU
31.01.2015
2
KALIP KAPAMA ÜNİTESİ• Sabit & Hareketli Plakalar• Kolonlar• Kapama & Kilitleme Silindirleri• İtici Silindiri• Maça Bloğu
Kalıp Kapama ve Enjeksiyon ÜniteleriSAKARYAÜNİVERSİTESİ
3
SAÜ, MAKİNE MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ, KALIPÇILIK TEKNİĞİ DERS NOTU
ENJEKSİYON ÜNİTESİ• Ocak• Hammadde Deposu (Huni)• Enjeksiyon Silindiri• Enjeksiyon Grup Silindirleri• Mal Alma Ünitesi
Bu ünitenin görevi kalıbı açmak/kapamak ve çevrim tamam-lanana kadar yüksek basınçta kapalı kalmasını sağlayarak kalıp ayrılma hattında çapak oluşmasını önlemektir.
Kalıp Açma&Kapama ÜnitesiSAKARYAÜNİVERSİTESİ
4
SAÜ, MAKİNE MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ, KALIPÇILIK TEKNİĞİ DERS NOTU
Üç tip kalıp açma/kapama ünitesi kullanılmaktadır:
Mekanik
Hidrolik
Hidro-Mekanik
31.01.2015
3
Çalışma prensibi, mekanik bir mengene mekanizmasının küçük bir hidrolik silindirle tahrik edilmesi şeklindedir.
Mekanik Kalıp Kapama ÜnitesiSAKARYAÜNİVERSİTESİ
5
SAÜ, MAKİNE MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ, KALIPÇILIK TEKNİĞİ DERS NOTU
Kalıbı açma/kapama ve kilitleme fonksiyonları hidrolik silindirlerle sağlanır.
Hidrolik Kalıp Kapama ÜnitesiSAKARYAÜNİVERSİTESİ
6
SAÜ, MAKİNE MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ, KALIPÇILIK TEKNİĞİ DERS NOTU
31.01.2015
4
Açma/kapama için hızlı ve düşük kuvvet uygulayan bir hidrolik silindir kullanılır. Kapama prosesi tamamlanınca ana baskı (kilitleme) silindiri devreye girer.
Hidro-Mekanik Kalıp Kapama ÜnitesiSAKARYAÜNİVERSİTESİ
7
SAÜ, MAKİNE MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ, KALIPÇILIK TEKNİĞİ DERS NOTU
Hidro-Mekanik Kalıp Kapama ÜnitesiSAKARYAÜNİVERSİTESİ
8
SAÜ, MAKİNE MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ, KALIPÇILIK TEKNİĞİ DERS NOTU
31.01.2015
5
Enjeksiyon Ünitesinin Görevleri:
Plastik hammaddeyi eritmek
Kalıbın gerektirdiği gramajda eriyik polimeri vida önünde toplamak
Eriyik polimeri kalıp boşluğuna enjekte etmek
Soğuma boyunca tutma (ütüleme) basıncını sağlamak
Bir sonraki çevrim için mal hazırlamak.
Enjeksiyon ÜnitesiSAKARYAÜNİVERSİTESİ
9
SAÜ, MAKİNE MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ, KALIPÇILIK TEKNİĞİ DERS NOTU
Enjeksiyon Ünitesinin Elemanları: Huni (Hopper) Vida (Screw)
Ocak (Barrel) Çek-valf (Check Valve)
Isıtıcılar (Heating bands) Yolluk memesi (Nozzle)
Enjeksiyon ÜnitesiSAKARYAÜNİVERSİTESİ
10
SAÜ, MAKİNE MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ, KALIPÇILIK TEKNİĞİ DERS NOTU
31.01.2015
6
Kontrol ünitesiyle doğrudan ya da dolaylı olarak kontrol edilen enjeksiyon prosesi parametreleri (20-30 adet) şu 4 ana grupta toplanabilir:
1) Sıcaklıklar; 2) Basınçlar; 3) Hızlar; 4) Süreler.
Kontrol ÜnitesiSAKARYAÜNİVERSİTESİ
11
SAÜ, MAKİNE MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ, KALIPÇILIK TEKNİĞİ DERS NOTU
A) KALIP KAPAMA ÜNİTESİ:
1) Kalıp Kapama Kuvveti (Clamping Force: kN)
2) Hareketli Plaka Stroku (Moving Platen Stroke: mm)
3) Kolonlar arası mesafe (Distance Between Tie-Bars: mm)
4) Bağlantı Plakası Boyutları (Platen Dimensions: mm)
5) Kalıp Yüksekliği (max. Mold Height: mm)
6) Hareketli Plaka Hızı (Moving Platen Speed: cm/s)
7) Kalıp Kilitleme Basıncı (Clamping Pressure: bar)
8) Kalıp Kilitleme Kuvveti (Clamping Force: kN)
Enjeksiyon Makinesi SpesifikasyonlarıSAKARYAÜNİVERSİTESİ
12
SAÜ, MAKİNE MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ, KALIPÇILIK TEKNİĞİ DERS NOTU
31.01.2015
7
B) ENJEKSİYON ÜNİTESİ:
1) Gramaj (Actual Shot Weight - Bir çevrimde kalıba gönderilebilecek plastik miktarı: gr)
2) Nominal Baskı Hacmi (Nominal Shot Volume - Bir çevrimde vidanın alabileceği plastik hacmi: cm3)
3) Gerçek Baskı Hacmi (Actual Shot Volume - Bir çev-rimde kalıba gönderilebilecek gerçek plastik hacmi: cm3)
4) Plastikleştirme Kapasitesi (Plastification Capacity -En yüksek vida dönme hızında bir saatte hazırlanabilecek eriyik plastik kütlesi: kg/h)
Enjeksiyon Makinesi SpesifikasyonlarıSAKARYAÜNİVERSİTESİ
13
SAÜ, MAKİNE MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ, KALIPÇILIK TEKNİĞİ DERS NOTU
5) Vida Çapı (Screw Diameter - Helezonik vidanın diş üstü çapı: mm)
6) Vidanın Uzunluk/Çap Oranı (Screw L/D Ratio -Helezonik vidanın uzunluğunun diş üstü çapına oranı)
7) Vida Devri (Screw Revolution - Helezonik vidanın dakikadaki dönme adedi: rpm)
8) Vida Motoru Gücü (Screw Motor Power: Vidayı döndüren hidrolik ya da elektrik motorun gücü: kW)
9) Vida Döndürme Momenti (Screw Torque: Vidayı döndü-ren hidrolik ya da elektrik motorun döndürme momenti: Nm)
Enjeksiyon Makinesi SpesifikasyonlarıSAKARYAÜNİVERSİTESİ
14
SAÜ, MAKİNE MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ, KALIPÇILIK TEKNİĞİ DERS NOTU
31.01.2015
8
10) Ocak Isıtma Gücü (Barrel Heating Power - Isıtıcıların çektiği maksimum güç: kW)
11) Rezistans Sayısı (Ocak etrafındaki ısıtma bölgesi adedi)
12) Enjeksiyon Basıncı (max. Injection Pressure - Plastiğe uygulanabilen en yüksek basınç: bar)
13) Enjeksiyon Hızı (max. Injection Speed – Enjeksiyon silindirinin hızı: cm/s; bir saniyede kalıba gönderilen eriyik plastik debisi: cm3/s)
14) Nozül Baskı Kuvveti (Nozzle Force - Ocak memesi ile kalıp arasındaki baskı kuvveti: kN)
Enjeksiyon Makinesi SpesifikasyonlarıSAKARYAÜNİVERSİTESİ
15
SAÜ, MAKİNE MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ, KALIPÇILIK TEKNİĞİ DERS NOTU
Enjeksiyon Kapasitesi (Parça kütlesi)
Kapama Kuvveti (Projeksiyon alanı x kalıp göz içi basınç)
Kolon Aralığı (Kalıp genişliği)
Makine Stroku (Kalıp yüksekliği ve açılma mesafesi)
Plaka Boyutları (Kalıp bağlama vida delikleri)
İtici Silindiri (İtici plaka tahrik şekli)
Maça Bloğu (Hidrolik maçalı kalıplar)
Sıcaklık Kontrol Bölge Adedi (Sıcak yolluklu kalıplar)
Thermo Regülatör (Kalıp ısıtma sistemi)
Kalıba Uygun Enjeksiyon Makinesi SeçimiSAKARYAÜNİVERSİTESİ
16
SAÜ, MAKİNE MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ, KALIPÇILIK TEKNİĞİ DERS NOTU
31.01.2015
9
Tek Renk: Klasik Yatay Makineler
Tek Renk: Dikey Makineler
Çift Renk: Yatay/Dikey Konfigürasyonlu Makineler
Çift Renk: Yatay/Yatay L Konfigürasyonlu Makineler
Çift Renk: Açılı Vida Konfigürasyonlu Makineler
Çok Komponentli (Multi Components) Makineler
Enjeksiyon Makinesi TipleriSAKARYAÜNİVERSİTESİ
17
SAÜ, MAKİNE MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ, KALIPÇILIK TEKNİĞİ DERS NOTU
Tek Renk: Klasik Yatay Makineler SAKARYAÜNİVERSİTESİ
18
SAÜ, MAKİNE MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ, KALIPÇILIK TEKNİĞİ DERS NOTU
31.01.2015
10
Tek Renk: Dikey Makineler SAKARYAÜNİVERSİTESİ
19
SAÜ, MAKİNE MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ, KALIPÇILIK TEKNİĞİ DERS NOTU
İkinci vida dikey konumdadır. Küçük gramajlar için uygulanır. Dikey vidanın makine yüksekliğini arttırması dezavantajdır.
Çift Renk: Yatay/Dikey Konfigürasyon SAKARYAÜNİVERSİTESİ
20
SAÜ, MAKİNE MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ, KALIPÇILIK TEKNİĞİ DERS NOTU
31.01.2015
11
İkinci vida operatörün karşısına yatay olarak yerleştirilir. Enjeksiyonun kalıp ayrılma hattı üzerine veya hareketli taraf üzerine yapılması gerektiğinde kullanılması uygundur. İkinci vida operatörün karşı tarafından makineye erişimi kısmen engeller.
Çift Renk: Yatay/Yatay Konfigürasyon SAKARYAÜNİVERSİTESİ
21
SAÜ, MAKİNE MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ, KALIPÇILIK TEKNİĞİ DERS NOTU
İkinci vida ana vida üzerine açılı olarak yerleştirilir. Daha küçük boyutlu, kompakt, toplam yüksekliği az bir malinedir. Robot vb. çevre birimlerinin eklenmesine engel olmaz.
Çift Renk: Açılı Vida Konfigürasyonu SAKARYAÜNİVERSİTESİ
22
SAÜ, MAKİNE MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ, KALIPÇILIK TEKNİĞİ DERS NOTU
31.01.2015
12
Çok komponentli (Multi Components) kalıplar için döner tablalı plastik enjeksiyon makineleri: İki/Üç Vidalı
Çok Komponentli MakinelerSAKARYAÜNİVERSİTESİ
23
SAÜ, MAKİNE MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ, KALIPÇILIK TEKNİĞİ DERS NOTU
İki Komponentli MakinelerSAKARYAÜNİVERSİTESİ
24
SAÜ, MAKİNE MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ, KALIPÇILIK TEKNİĞİ DERS NOTU
31.01.2015
13
Üç Komponentli MakinelerSAKARYAÜNİVERSİTESİ
25
SAÜ, MAKİNE MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ, KALIPÇILIK TEKNİĞİ DERS NOTU
Dört Komponentli MakinelerSAKARYAÜNİVERSİTESİ
26
SAÜ, MAKİNE MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ, KALIPÇILIK TEKNİĞİ DERS NOTU
31.01.2015
14
Plastik Enjeksiyon Makinesi FirmalarıSAKARYAÜNİVERSİTESİ
SAÜ, MAKİNE MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ, KALIPÇILIK TEKNİĞİ DERS NOTU
27
ARBURG http://www.arburg.com
BATTENFELD http://www.battenfeld.com
DEMAG http://www.dpg.com
ENGEL http://www.engelmachinery.com
FERROMATİK MİLACRON http://plastics.milacron.com
ITALTECH http://www.italtech.it
HAITIAN http://www.htmachinery.com
HUSKY http://www.husky.ca
KRAUSS-MAFFEI http://www.krauss-maffei.com
NEGRI BOSSI http://www.negribossi.com
NETSTAL http://www.netstal.com
KAYNAKLARSAKARYAÜNİVERSİTESİ
SAÜ, MAKİNE MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ, KALIPÇILIK TEKNİĞİ DERS NOTU
28
[1] Turaçlı, H.P., “Enjeksiyon Kalıpları İmalatı”, Pagev Yayınları, 2000.[2] Turaçlı, H.P., “Enjeksiyoncunun El Kitabı”, Pagev Yayınları, 1999. [3] Turaçlı, H.P., “Enjeksiyon Hataları ve Çözümleri”, Pagev Yayınları, 1999. [4] Akyüz, Ö.F., “Plastikler ve Plastik Enjeksiyon Teknolojisine Giriş”, Pagev Yayınları, 2001 [5] Şafak, D., “Plastik Enjeksiyon Kalıp Tasarımlarının İncelenmesi ve Uygulamalı Tasarım Örneği”,
İTÜ-FBE, Yüksek Lisans Tezi, 2001.[6] Bucaklıgil, C., “Plastik Kalıp Tasarım Esasları ve Uygulamalı Kalıp Tasarım Örneği”, İTÜ-FBE,
Yüksek Lisans Tezi, 1999.[7] Rees, H., “Mold Engineering”, Hanser, 1995. [8] Dubois, J.H., Pribble, W.I., “Plastics Mold Engineering Handbook”, 1987 [9] Uzun, İ., Erişkin, Y., “Hacim Kalıpçılığı”, MEB Yayınları, 1984. [10] Lee, N.C., “Blow Molding Design Guide”, Hanser, 1998. [11] Johannaber, F., “Injection Molding Machines”, Hanser, 1985. [12] Savaşçı, Ö.T., Uyanık, N., Akovalı, G., “Ana Hatları İle Plastikler ve Plastik Teknolojisi”, Pagev
Yayınları, 2002. [13] http://www.umgabs.co.jp/en/index.htm[14] www.paralleldesign.com[15] www.megeb.gov.tr