หลวงพอปราโมทย ปาโมชโช �

กญแจสความร แจ ง หลวงพอปราโมทย ปาโมช โช ISBN 978-974-06-5821-4 พมพครงท ๑ เมษายน ๒๕๕๑ จำนวน ๑๕,๐๐๐ เลม สงวนลขสทธ หนงสอเลมนจดพมพเปนธรรมบรรณาการ หามพมพจำหนายและหามคดลอกหรอตดตอนไปเผยแผทางสอทกชนด โดยไมไดรบอนญาตจากผเขยน ขอความกรณา อยานำขอความไปอางองเพอการถกเถยงกน หรอนำไปปลอมปนไวในบทประพนธธรรมะ ซงออกนอกแนวทางการปฏบตทเนนความรสกตว เรยบงาย และลดสน ดำเนนการผลต มลนธบานอารย http://www.baanaree.net โทร. ๐๒-๒๗๙-๗๘๓๘ ถอดเสยง ปรชญา, วลาศน ออกแบบ สบายะ http://sabaya.multiply.com ภาพปกและภาพประกอบ เซมเบ ปกและกราฟฟก เนก รปเลม ไซอว พสจนอกษร ผง, อ.ป, เกสรา, รถ พมพท บรษท สำนกพมพสภา จำกด โทร. ๐๒-๔๓๕-๘๕๓๐

หลวงพอปราโมทย ปาโมชโช �

กญแจสความรแจง พระธรรมเทศนา หลวงพอปราโมทย ปาโมชโช

ณ ศาลากาญจนาภเษกอนสรณ (ศาลาลงชน) ครงท ๑๙ วนอาทตยท ๑๖ มนาคม พ.ศ. ๒๕๕๑

� กญแจสความรแจง

หลวงพอปราโมทย ปาโมชโช �

กรงเทพฯ รอนนะ เปนเมองรอนทำใหอารมณรายงาย มนรอน

เราจะไปบงคบมนใหเยนไมไดนะ ทางโลกธาต ทางวตถ ทางอะไร

อยางน ฝรงมนพยายามเอาชนะ แตคนตะวนออกเราไมไดมงเอาชนะ

โลกภายนอก อยางพยายามทำอยางโนนอยางน จะเอาชนะธรรมชาต

ไมคอยชนะเทาไรหรอก สวนชาวตะวนออกเราชนะโลกภายใน

สามารถพชตโลกภายในได จนมนไมรอนแลว มนเยน โลกภายนอก

กแปรปรวนไปเรอยๆ ถาใครอายมากหนอยจะรสกนะ สมยตอน

คนแกๆ ยงเปนเดกๆ นะ บานเมองมนดรมเยนกวานเยอะ ในกรงเทพฯ

ตอนกลางคนกมดๆ หลวงพอเกดกรงเทพฯ ตงแตสมยทเสาไฟฟาใน

กรงเทพฯ ยงเปนเสาไม บรรยากาศเวลาอานเรองผน ใหมากเลยนะ

� กญแจสความรแจง

เดยวนบานเมองมนเปนบานเมองทไมรจกหลบ มนตนทางโลกนะ

แตทางใจมนหลบสนทเลย พวกเรามบญวาสนา เราไดสนใจศกษา

ธรรมะทพระพทธเจาสอน เรากจะไดตนขนมา โลกภายในของเรา

จะสงบรมเยน และโลกในครอบครวของเรากจะรมเยนดวย พอเรา

รมเยน ๑ คน คนรอบตวเรากจะเรมเยนไปดวย คอยๆ ฝกนะ คอยๆ ฝก

ของเราไป

คนสนใจศาสนากนเยอะแยะ แตกนาเหนใจ อยางจะศกษา

ธรรมะนน ไมใชเรองงายๆ เพราะธรรมะมเยอะเหลอเกน เยอะแยะ

ไปหมดเลย ตำรบตำรากมากมายนะ แคพระไตรปฎกกตงเยอะแลว

มหลายสบเลม อรรถกถาอะไรตออะไรเยอะแยะไปหมด จะศกษา

ออกมาวาตรงไหนเปนแกนทวา “ถาจบหลกตรงนไดแลวจะเขาใจ

ธรรมะไดทงหมด” ไมใชงาย การปฏบตกเหมอนกน สำนกปฏบตตางๆ

มอยมากมาย ทกคนกอางองพระไตรปฎกไดดวยกนทงนน ทกคนก

อางบอกวาทำสตปฏฐาน ทำวปสสนา อางไดทกคน แตคำสอนท

หลวงพอปราโมทย ปาโมชโช �

หลากหลายนน อะไรเปนแกนของมน ซงถาเราจบแกนไดกจะเขาใจ

ธรรมะไดทงหมด

จรงๆ แลว หวใจหรอสงทเปนกญแจของการปฏบตทจะ

ไขเราไปสความเขาใจ เปดประตของความเขาใจในธรรมะนน

คอ “ความรสกตว” ไมวาเราจะปฏบตดวยกรรมฐานชนดใดกตองทำ

ดวยความรสกตว ถาขาดความรสกตวเสยอยางเดยวกไมมวนบรรล

มรรคผลนพพานได เพราะฉะนนจดสำคญกคอตองรสกตวใหเปน

เสยกอนถารสกตวไมเปน แลวไปเจรญกายานปสสนา เวทนานปสสนา

หรอจตตานปสสนา กไมไดผล เชน ถาเรารสกตวไมเปน เราตนไมเปน

เราไปกำหนดลมหายใจ หายใจออก-หายใจเขา หายใจเขา-หายใจ

ออกอะไรอยางน อยางมากทสดกไดแคความสงบ จตรวมเขากบ

ลมหายใจนงๆ ไป พอจตรวมแนบอยกบลมหายใจสกพกหนงนะ

ลมหายใจมนจะกลายเปนแสงสวาง เปนเสนสวาง เปนสายของ

ความสวาง แลวคอยรวมเปนดวงสวางขนมา ดเขาไปอกไดแต

� กญแจสความรแจง

ความสขความสงบ หรอดทองพองยบ ถาขาดความรสกตว จตจะไป

รวมอยททอง จตจะไปเพงอยททอง ไปเดนจงกรมยกเทายางเทา

จตกจะไหลไปอยทเทา หดดเวทนา อยางนงภาวนาแลวกดเวทนา

ความปวดความเมอยมนเกด จตมกจะไหลรวมเขากบเวทนา หรอไม

กหงดหงดไปเลย จตใจมนไมมความรสกตว มนไมตน หดดจตดใจ

กกลายเปนการเพงจต การเพงจตกเปนการทำสมถะเหมอนกน

บางคนกไปเพงใสความวางๆ ไปกำหนดจตอยในความวาง หรอ

ความไมมอะไรเลย อนนนกแคสมถะอกแหละ

ทนถาเราอยากไดหวใจของธรรมะจรงๆ ของภาคปฏบต หวใจ

ของมนคอความรสกตว ในภาคปรยต หลวงพอพทธทาสทานเปน

อจฉรยะ หลวงพอพทธทาสทานสรปออกมา ในภาคปรยตนน สงท

เปนแกนคำสอนในศาสนาพทธ ทานบอกวา ‘สพเพ ธมมา นาลง

อภนเวสายะ’ ประโยคนแปลวา “ธรรมทงปวงไมควรยดมน”

คำสอนทงหลายนน เปนไปเพอความไมยดมน แตในภาคปฏบตน

หลวงพอปราโมทย ปาโมชโช �

�0 กญแจสความรแจง

อยๆ จะไปไมยดมนไมได กใจมนยดมน สงทเปนหวใจของการปฏบต

อยทวาทำอยางไรเราจะตนขนมา ทำอยางไรเราจะเกดความรสกตว

ทแทจรงขนมา ถาไมรสกตวไมวาจะทำกรรมฐานอะไร อยางมากทสด

มนไดแคสมถกรรมฐาน อยางเลวลงไปกไดแคการบงคบกดขม

ทรมานกายทรมานใจ ไดแคนนเอง เพราะฉะนนความรสกตวน

เปนแกน เปนหวใจทสำคญ ตองรสกตวใหเปน ตองรสกตวใหได

ตองรสกตวขนมา ตนขนมากอน เมอราวๆ ป ๒๕๔๓ หลวงพอมา

ทน ตอนนนยงเปนฆราวาส หลวงปเหรยญยงมาเทศนอย ตอนนทาน

ไมเทศนใหเราฟงแลวนะ แตทานนอนใหเราดตอนน ตอนนนกม

ฆราวาส ชอบมาฉวยโอกาสตอนทหลวงปฉนอาหาร จะมาถามธรรมะ

หลวงพอ วนหนงกมฆราวาสคนหนงเดนดยๆ มาหาหลวงพอ บอกวา

ผมชอสรวฒน หลวงพอหนไปมองหนานะ วบ หลวงพอกบอกวา

“ยงรสกตวไมเปน ตองรสกตวใหเปนกอน” ถารสกตวไมเปนกทำ

กรรมฐานไมไดสกอยางเดยว ตองรสกตว รสกตวคออะไร รสกตว

ตองไมลมตวเอง

หลวงพอปราโมทย ปาโมชโช ��

คนในโลกนจะลมตวเองทงวนทงคน เรารสงอน รสงตางๆ

มากมายกายกอง รเรองราวทเราคด เรองราวทเราจนตนาการ แตเรา

ไมรสกตว คอเราลมกาย เราลมใจของตวเอง เมอไรเราลมกาย เมอไร

เราลมใจ เรากจะหลงไปอยในโลกของความคด เมอเราหลงไปอย

ในโลกของความคด ความเปนตวตนกจะเกดขน เพราะความ

เปนตวตนไมมอยจรงความเปนตวตนเปนแคความคดเทานนเอง

ทเรยกวา ‘สกกายทฏฐ ’ รสกวามตวตนขนมา ในความเปนจรง

กเปนแคทฏฐ เปนแคความเหนผดเทานนเอง ถาใจของเราตนขนมา

ใจเราไมมความเหนผด มนจะไมเหนวากายนใจนเปนตวเรา จะเหน

ทนทวาตวเราไมมหรอก เพราะฉะนนตองตนขนมาใหได ‘สภาวะ

แหงความตน’ พดเปนภาษาคนนยากทสดเลย ใครๆ กคดวาตวเอง

ตนแลว แตในความเปนจรง ในโลกนหาคนทตนน หาแทบไมไดเลย

มแตคนทฝนทงๆ ทลมตา ฝนอยทงวน ฝนอยทงคน หลบกฝนนะ

ตนกฝน การฝนตอนตนกคอ ใจนหลงไปอยแตในโลกของ

ความคด คดเรอยๆ ไป คดเรองโนนคดเรองน ขณะทคดนน บางครง

�2 กญแจสความรแจง

กรเรองทคด บางครงไมรเรองทคด คดอะไรกไมร ใจลอยไปตงชวโมง

หนงแลวยงไมรเลยวาคดเรองอะไร อยางนกม ในขณะทใจลอยไป

จตหนไปคด รเรองทคดบาง ไมรเรองทคดบาง ในขณะนนมกาย

กเหมอนไมม เพราะเราลมมนไป มจตใจกเหมอนไมม เพราะเราลม

มนไป เมอไรลมกาย เมอไรลมใจ เมอนนเรยกวา ‘ขาดสต’ เมอไร

รกาย เมอไรรใจ กเรยกวา ‘มสตปฏฐาน’ สตปฏฐานกคอสตทรกาย

รใจ สตปฏฐานเปนทางสายเอก เปนทางสายเดยวทจะทำใหเรา

เขาถงความบรสทธหลดพนได เพราะฉะนนเราตองรสกตวนะ

อยาใหลมกาย อยาใหลมใจ คอยรสกถงความมอยของรางกายเนองๆ

คอยรสกถงความมอยของจตใจเนองๆ อยาเอาแตหลงไปคดนะ

คดมาตงแตเดกพอสมควรแลว ตอไปนหดรสกเสยบาง หดเปนคน

ทมความรสกนะ รสกกายรสกใจ พอเรารสกอยทกายรสกอยทใจ

ความรสกตวนแหละเปนตนทางของการปฏบต ทำวปสสนาทกๆ อยาง

ตองมความรสกตวเปนพนฐาน พอใจเราไมหลงไปอยในโลกของ

ความคด เรากตนขนมาเรากรสกตวขนมา

หลวงพอปราโมทย ปาโมชโช ��

�� กญแจสความรแจง

หลวงพอเทยน หลวงพอไมไดเปนลกศษยทาน แตหลวงพอ

เคยเจอทาน ทานเปนพระทดเลศองคหนงนะ หลวงพอเทยนสอนวา

‘ถารวาจตคด จะไดตนทางของการปฏบต’ ทำไมไดตนทาง?

เพราะถารวาจตคด จตกจะหลดออกจากโลกของความคดจตจะตน

ขนมา สามารถรสกกาย สามารถรสกใจได เมอรสกกายเมอรสกใจ

เนองๆ นะ ตอไปกจะเหนความจรงของกายของใจ การเหนความจรง

ของกายของใจเรยกวา‘มปญญา’ทเปน‘วปสสนาปญญา’

วปสสนาปญญา เปนการรความจรงของกายของใจนะ จะรสก

เลยวารางกายทยน เดน นง นอน นเปนแควตถธาต เหมอนหนยนต

ตวหนงทเคลอนไหวไปเรอยๆ จตใจนกทำงานไปเรอยๆ เดยวสข

เดยวทกข เดยวด เดยวราย ไมคงท ไมมอารมณชนดใดในจตใจเราท

คงท มแตของเปลยนแปลงตลอดเวลา มแตของบงคบไมไดดวย

จะสขหรอจะทกข เราเลอกไมได จะดหรอจะชว เราเลอกไมได จะไปด

หรอจะไปฟง หรอจะไปคด เราเลอกไมได จตทำงานของเขาเอง

หลวงพอปราโมทย ปาโมชโช ��

ลวนๆ เลย การทเรามสตมปญญาตามดไปเรอยเหนแตวาทงกาย

ทงใจนไมเทยง เปนทกข เปนอนตตา อยางนเรยกวามปญญา

ถาไปเหนอยางอนทไมใชกายหรอใจ หรอเหนกายเหนใจเปนอยางอน

นอกเหนอจากไตรลกษณไมชอวาปญญาทเปนวปสสนา ยกตวอยาง

ถาเราไปเหนรางกายเปนปฏกลเปนอสภะ หลายคนชอบนะ

ทำความสงบเขามาแลวพจารณากายเปนปฏกลเปนอสภะ อนนน

กดเหมอนกน ดในแงของการขมราคะเปนการทำสมถกรรมฐาน

ชวยขมราคะเหมาะกบพระหนมเณรนอยนะ พจารณากายแลวจะได

ไมวงตามสาวไป แตถาเราเหนกายเปนปฏกลเปนอสภะ เราจะรงเกยจ

กาย ใจจะเกดปฏกรยาขนมาคอรงเกยจกาย ใจจะไมเปนกลางตอกาย

หรอเราดจตดใจนะ จตใจเราวาง อยกบความวางมแตความสขลวนๆ

เราเหนจตนเปนความวาง เราจะไมรสกวามนเปนของไมดนะ เรากลบ

จะรสกชอบมน อยางพอรกายวาเปนปฏกล เปนอสภะน จตเกดตดลบ

ตดเครองหมายลบคอไมชอบมน พอเหนจตใจเราสวางวาง มแต

ความสขลวนๆ ตดเครองหมายบวกคอไปชอบมน ยงมเครองหมายบวก

�� กญแจสความรแจง

เครองหมายลบน จตจะไมหยดการทำงาน จตไมเปนกลาง ตอเมอ

เราเหนกายเหนใจเปนไตรลกษณ เหนวามนไมเทยง ไมเหนจะตอง

เกลยดมนหรอตองรกมน เพราะมนของไมเทยง เหนวามนเปน

กอนทกขนะเปนตวทกข มนเปนสภาวะทถกบบคนอยโดยธรรมชาต

ธรรมดา กายนกเปนทกขโดยธรรมชาตธรรมดา จตกเปนทกขโดย

ธรรมชาตธรรมดา มนจะไมเกดความรงเกยจกายรงเกยจใจ และกไม

เกดหลงรกกายหลงรกใจ ถาเหนกายเหนใจเปนอนตตาไมใชตวเอง

ใจกเปนกลางๆ มนไมใชเรา จะไปยงอะไรกบมน ถาเหนไตรลกษณน

ใจจะเปนกลางถาเหนอยางอนใจจะไมเปนกลาง จะยนดบางยนราย

บาง ถาใจไมเปนกลาง ใจจะดนรนทำงานไมเลก ถาใจดนรน

ขนมาเมอไรกคอการสรางภพ สรางชาต สรางทกข สรางอตตา

ตวตนขนมาอก แตถาเราเหนกายเหนใจเปนไตรลกษณอยาง

แทจรง จตจะหมดการทำงาน จตจะรสภาวะทกสงทปรากฏในกาย

ในใจ รแลวจบลงทการร รแลวไมเตมแตง ไมทำงานใดๆ ตอไปอก

การทรแลวไมทำอะไรตอไป เปนหลกสำคญของการเจรญวปสสนา

หลวงพอปราโมทย ปาโมชโช ��

�� กญแจสความรแจง

รจรงๆ รแลวไมคลอยตามคอหลงไป และกไมแทรกแซงคอเขาไป

บงคบกดขม ตรงนเปนภาวะซงจตจะเดนปญญาทแทจรง

สงเหลานฟงดเหมอนยาก แตทงหมดมาจากการเรมตนดวย

การรสกตวเอาไว เพราะฉะนน ‘การรสกตวเหมอนลกกญแจ’ มกญแจ

ดอกน เราจะไขเปดประตออกไปสความรแจงได ถาไมมกญแจ

แหงความรสกตว จะไขออกไปสความรแจงไมไดจรง มนจะถกขงอย

ในหอง วนเวยนไปเรอยอยในหอง คลำไปเรอยๆ หองทเราถกขงอย

กคอคำวา ‘ภพ’ นนเอง ภพนมนมภพนอยภพใหญนะ วนหนงๆ

จตเรากเปลยนภพไปเรอยๆ บางคราวจตใจเรามศลมธรรม เรากอย

ในภพของมนษย บางคราวจตเรามความโลภขนมา เรากไปอยในภพ

ของเปรต ไปอยในหองเปรต บางวนหรอบางขณะจตใจเรายดถอ

ในความคดความเหนอยางรนแรง นพวกอสรกาย พวกท self จด

ยดถอในความเหนจดๆ นนะ พวกอสรกายนะ พวกนไมคอยรบสวน

บญสวนกศลอะไรกบใครหรอก นกวากแนกหนงเสมอแหละ พวก

หลวงพอปราโมทย ปาโมชโช ��

อสรกายไมรบสวนบญ พวกเปรตถงจะรบสวนบญ หรอบางคราวจตใจ

เรากเปนทกขใชไหม เราไปเสวยภพทมความทกข กคอจตใจเรา

ตกนรกตงแตตวเรายงไมทนจะตก บางคราวเรากมความสข เราทำบญ

ทำกศลจตใจเรามความสข เรากอยในภพของเทวดา บางคราวเราก

ทำใจเขาถงความสงบเงยบอยภายใน เรากไปอยในภพของพรหม

นจตใจของเรานะ หมนเวยนไปเรอยๆ บางคราวกหลงใจลอยไป

นเปนภพของสตวเดรจฉาน สตวเดรจฉานมโมหะมาก ใจลอย ถาไม

ใจลอยกฟงซานอตลดไป ไมกซมไปเลย ไมกลงเลสงสย ไอโนนกไมร

ไอนกไมร หรอมนอยางโนน หรอมนอยางน คดมาก พวกคดมาก

ลงเลใจมาก นกอยในภพของเดรจฉาน ใจของเราหมนเวยนอยใน

ภพนอยภพใหญอยทงวนทงคน เปลยนภพเปลยนชาตไปเรอยๆ ดนรน

ไปเรอยๆ ปรงแตงไปเรอยๆ มตณหาเปนแรงผลกดน ตณหากคอ

อยากใหกายใหใจมความสข คออยากใหตวเรามความสข อยากให

ตวเราพนทกข ความอยากนแหละผลกดนใหเราดนรนไปเรอยๆ ถาเรา

มสตรทนจตรทนใจนะ รทกสงดวยความเปนกลาง จตจะหมดความ

20 กญแจสความรแจง

หลวงพอปราโมทย ปาโมชโช 2�

ดนรน หมดความอยาก จตไมถกตณหาผลกดน จตจะเปนอสระขนมา

คอยฝกนะ ไมยากอะไรหรอก คำพดหรอคำถายทอดธรรมะ

ดวยคำพดอะไรอยางน ฟงเลนๆ กไดประโยชนเหมอนกนนะ แตได

ประโยชนไมเตมทหรอก ตองหดปฏบตจรงๆ หดตน นงอยในหองน

คอยรสกไป สงเกตไหมใจเราหนไปคดตลอดเวลา สงเกตไหมขณะท

เราคดเราลมกายเราลมใจ หดตวนนะหดตวนใหได พอเรารทนวา

เราไปคด จตกจะตนเกดความรสกตวขนมา แวบหนง เดยวกหลง

ไปคดครงใหม หลงไปคดใหม กรสกเอาใหม รสกอก เพราะฉะนน

ทงวนเลย ใจเดยวกหลงไป เดยวกรสก เดยวกหลง เดยวกรสก รสก

อยางนเรอยๆ คอยฝกไปไมนาน หลวงพอใชคำวา “ไมนาน” นะ กจะ

เขาใจความจรงของกายของใจวามนเปนไตรลกษณ ไมเทยง เปนทกข

เปนอนตตา หลวงพอชอบพดเรอยๆ วา “งายนะงาย”

22 กญแจสความรแจง

เมอ ๒ วนน มพระลกศษยครบาอาจารยทางอสาน ครบา-

อาจารยผใหญทางอสานองคหนง ทานไปทหลวงพอ ทานไปเรยน

กบหลวงพออย ทานกเลาบอกวา ทานไดเอาหนงสอของหลวงพอนะ

ไปใหครบาอาจารยของทานอาน ครบาอาจารยบอกวาเหนดวยกบท

หลวงพอปราโมทยเขยนทกอยางเลย เหนดวยทกอยาง ไมเหนดวย

อยขอเดยวคอมนยากนะ หลวงพอปราโมทยบอกทำไมมนงายนะ

ลกศษยทานเอามาเลาใหฟง แลวถามหลวงพอวา ตกลงมนงายหรอ

ยากกนแน หลวงพอกบอกวาครบาอาจารยพดอยางนนกถกของทาน

นะ หลวงพอกถกอยางหลวงพอ มนคนละมมกน มนยากมากทคนๆ

หนงจะตนขนมา แตเมอตนแลวมนงายมากทจะเขาถงมรรคผล

นพพาน มนคนละมมกนนะ ยากเหลอเกนทคนๆ หนงจะตน

ขนมา เพราะวาแตละคนนะวงเลาะๆ ไปเรอย เทยวแสวงหาไปเรอย

เพราะคดวาทำอยางโนนนาจะด ทำอยางนนาจะบรรล ตองไปทำบญ

ใสบาตรวนละ ๗ วด ถงจะด ตรษจนตองฝงลกนมต ๙ วด ถงจะด

วงไปเรอยๆ ไอโนนนาจะด ไอนนาจะด นเรยกวาวงเลาะอยรมฝง

หลวงพอปราโมทย ปาโมชโช 2�

นคนในโลกนเปนแบบน คนในโลกไมสนใจทจะเรยนเรองการเจรญ

สตปฏฐาน ไดยนเรองเจรญสตปฏฐานแลวยงคานอกนะ

อยางเปนตน บางคนกมทฏฐ บอกวากอนจะปฏบตตองทำ

อปปนาสมาธใหไดเสยกอน ถาทำอปปนาสมาธไมไดกปฏบตไมได

แลวชาตน เขาใจผด นพระทานกมาเลาวา อาจารยของทานก

บอกเหมอนกนวา อยางทอาจารยปราโมทยสอน มนกมสมาธอย

ชนดหนงเปนสมาธชวขณะเอาไวเดนปญญา เรยกวา ‘ขณกสมาธ’

เพราะฉะนนสงทหลวงพอพดกบทครบาอาจารยวดปาทานสอน มนก

อนเดยวกนนนแหละ เพยงแตหลวงพอเปลยนสำนวนในการพดเสย

เปลยนสำนวนใหมนทนสมย ใหคนรนนฟงได เพราะคนรนนอนทรย

ออน นตองปองปากพด พดแบบเกรงใจนะ คนรนนอนทรยออน

ใจเสาะ ขเกยจขคราน มกงายโลเล นพดเบาๆ นะ มนไมเหมอน

คนใจเพชรรนแตกอน รนครบาอาจารย รนแตกอนครบาอาจารย

ไปหาทาน ไปเรยนกบทาน ทานบอกไปพทโธ ไมมคำทสองแลวนะ

2� กญแจสความรแจง

วาผมจะพทโธไปเพออะไร ผมไมพทโธไดไหม ผมจะหายใจอยางเดยว

ไดไหม หรอตองหายใจดวยพทโธดวย ไมมเลยนะ คนรนแตกอน

ทไปเรยนแลวไดดบไดดกน ครบาอาจารยบอกพทโธ ฉนกพทโธแลว

พทโธไปปสองปนะ วนหนงเดนผานอาจารย อาจารยบอกวา รสกตวไว

นเหนไหม หลายปจะสอนประโยคหนงนะ อดทนมากเลยหลายป

จนไดดบไดดมากใชเวลา ใชความอดทนมาก

ถามวาคนรนนทำไดไหม ทำไดยากเพราะโลเล ใจเสาะ ออนแอ

ทอแท ขบน กรยาทไมดทงหลายเอามาใสนะ คอนขางจะไดครบ

เพราะฉะนนหลวงพอกเลยตองสอนแบบแจกแจงใหมากหนอย รเหต

รผล เราตองทำอยางนนะ เพออยางน ทำอยางนแลวจะมผลอยางน

มผลอยางนแลวกาวตอไปจะไปสจดน ตองรสกตวนะ รสกตวแลว

กไมลมกายลมใจ ไดรกายรใจ รกายรใจเรอยๆ อยาไปแทรกแซงมน

อยาไปลมมน กจะเหนความจรงของกายของใจ เหนอยางไร?

เหนไตรลกษณ เหนไหมตองสอนละเอยดมากเลยนะ เหนแลวเปน

หลวงพอปราโมทย ปาโมชโช 2�

2� กญแจสความรแจง

อยางไร? เหนแลวจะปลอยวางความยดถอกายยดถอใจ ปลอยวางได

แลวเปนอะไร? เปนพระอรหนตนะส แคนยงไมพอใจนะ พระอรหนต

เปนอยางไร? พระอรหนตเหนอะไร? พระอรหนตรอะไร? ตองอธบาย

มากมายเลยนะ ซงไมเหมอนสมยทหลวงพอไปเรยนกบครบาอาจารย

ทานบอกคำสองคำเทานน เรากไปทำกนแรมป เดยวนตองฟงกนแรม

ปแลวไปทำคำสองคำ ใชไหม

หลวงพอถงตองเทศนมากมายนะ เทศนแรมป เพอจะบอกเรา

คำสองคำวา รสกตวไวนะ รสกตวไว อยาเผลอ อยาลมตว ถาลมตวน

กเลสจะเอาไปกน จะไปอบายเสยหมด ถารสกตวนะ จะไดเปนคนด

เปนเทวดา เปนพรหม จะไปมรรคผลนพพานได อยทความรสกตว

นเอง หดรสกๆ สงทตรงขามกบความรสกตวคอใจลอย คอเหมอ

คอเผลอ คอหลงไปคด คอลมเนอลมตว นศตรกน ตรงขามกน

ศตรอนดบ ๒ คอการไปเพงไว เหมอนคณทใสเสอขาวน เปนพวก

เพงไว ไปเพงไว กายนงๆ ใจนงๆ นศตรของความรสกตวเหมอนกน

หลวงพอปราโมทย ปาโมชโช 2�

รสกตวแลวไปบงคบ ใชไมได ตองปลอยนะ รสกตวแลวปลอย ไมใช

รสกตวแลวบงคบจนแขงปอกเลย ใชไมไดจรงหรอก

วนนเทศนพอสมควรแลว เพราะวาเทศนตงแตตนจนจบ ตอไป

เชญโยมถาม ในความเปนจรงแลวคำถามทงหลายนะ ไมคอย

มประโยชนเทาไหรหรอก ถาเกดสงสย ใหรวาสงสยไปเลย แลวกจะ

เหนวาความสงสยเกดแลวกดบ สงใดเกดแลว สงนนกดบ เหนเทาน

แหละจะนำใหเกดมรรคผลนพพานได ลำพงนงถามหลวงพอไปเรอยๆ

ไมไดกนหรอก ถามไปแลวกนกวาเขาใจ กไดแคจำใสสมองไวเทานน

แหละ ธรรมะจำไวไมไดกนนะ ธรรมะทอาศยความจำไว สก เลส

ไมได เพราะกเลสซอนอยในใจเรา มนตองเปนธรรมะทชำแรก

เขาไปถงจตถงใจจรงๆ นะ ถงจะสกเลสได ตองรทนลงไปเลย

กเลสแทรกเขามาในใจ ตองรทนเลย ทนเราจะรทนได เราตอง

ไมหลงนะ ตองรสกตวอย

2� กญแจสความรแจง

หลวงพอปราโมทย ปาโมชโช 2�

เชญถามได ยงจะมใครถามไหม อตสาหพดขนาดนแลวนะ

พวกทจองควถามไว จะยกเลกกไดนะ ทำไมชางถาม หลวงพอไปเรยน

จากครบาอาจารยไมชางถามไมคอยถามหรอก ไปเรยนทานบอกให

ปฏบตกทำเอา บางคราวททานสอนนนะ งงเลยนะงง ทานสอนแคไหน

กแคนน อยางบางคราวเคยไปถามทานอาจารยพระมหาบว ทานก

บอกวาใหบรกรรม เรากบรกรรมหรอหลวงปดลย ทานบอกใหดจต

เรากดจต หรอบางคราวเกดสภาวะซงไมเคยพบเคยเหน จตรวม

ตลอดวนตลอดคนอยอยางนน รวมทงๆ ทเราไมเคยฝกแลวขาดสตนะ

เรามสตแกกลา ชวงหนงฝกแลวเหมอนจะหลบอยตลอดเวลา ยน เดน

นง นอน เหมอนจะหลบตลอดเวลา สงสยมากเลยวามนเกดอะไรขน

จงขนไปถามหลวงปสม ไปถามทานเมอวนท ๕ สงหาคม ป ๒๕๒๖

ไปถามทานวา ผมมอาการอยางนๆ มนเกดจากอะไร ผมจะตอง

ทำอยางไร จะไดผานอาการอยางนไป ทานตอบบอกวา “ผร ผร

จะสงสยอะไร อยาสงสยเลย” จบแลว ตองใจถง เหนไหม หลวงพอ

พอไดยนทานบอกวา ผรอยาไปสงสยมนเลย ทานเรยกหลวงพอวา

�0 กญแจสความรแจง

‘ผร’ ทานไมรชอ บอกผรอยาสงสย เลกสงสย ไมคดจะถามตอแลว

ไมถาม ทานบอกวาเราจะไดของด กไดของดจรงๆ นะ เพราะฉะนน

ถาเราไมถามมาก แตเรารสภาวะทงหลายดวยจตทเปนกลาง

อยางแทจรง มนจะผานไปไดหมดเลย ปญหาในการปฏบตจะ

ไมมปญหาในการปฏบตเกดจากการหลงกบอาการของจตทงสน

อาการตางๆ นานา จตไปหลงกบอาการแลวกคดจะแกอาการ

หรอคดสงสยในอาการ เชน จตของผมทำไมมนสายไปสายมา สาย

ขนขางบนแลวกไหลลงขางลาง ๓ ขยก ถอยไปขางหลงอก ๒ ท อะไร

อยางนนะ อาการอะไรกได กแครเทานนเอง เพราะฉะนน จะไมม

ความสงสยอะไร ถาสงสยกรไป ความสงสยกเปนอาการของจต

อกอยางหนง จตมนคดมากมนกสงสยขนมา อาการชนดน

เกดแลวกดบเชนเดยวกบอาการอยางอนนนแหละ เอา ใครจะถาม

มไหม หรอยกเลกไปหมดแลว โอ มจนไดเหรอ ...

(จบชวงเทศนาธรรม เขาสชวงถามตอบ)