Environment• ความหมายสงแวดลอม ตามพระราชบญญตสงเสรมและรกษาคณภาพสงแวดลอมแหงชาต พ.ศ. 2535

หมายถง สงตาง ๆ ทมลกษณะทางกายภาพและชวภาพทอยรอบตวมนษย ซงเกดขนโดยธรรมชาตและสงทมนษยไดทาขน

• จากสงแวดลอมเทคโนโลยและชวตใหความหมายของสงแวดลอมไวดงน สงแวดลอม หมายถง สงทเกดขนตามธรรมชาตและทมนษยสรางขนทเปนรปธรรมและนามธรรมสงทเหนไดดวยตาและไมสามารถเหนไดดวยตาสงทมชวตและไมมชวตตลอดจนสงทเปนทงทใหคณและใหโทษ

• กลมนกสงแวดลอมใหนยามวา “สงแวดลอม” หมายถงสงตาง ๆ ทอยรอบตวเรา

ประเภทของสงแวดลอม

1. สงแวดลอมทางธรรมชาต (Natural environment) สงทเกดขนเองตามธรรมชาต เชน ปาไม สตวปา อากาศ ดน นา มนษย สงเหลานตองอาศยสงแวดลอมอนประกอบ แบงออกเปน 2 ประเภทยอย- สงทมชวต (Biotic Environment) หรอเรยกวาสงแวดลอมทางชวภาพ (Biological Environment) เกดขนเองตามธรรมชาตมคณสมบตเฉพาะตวของสงทมชวต เชน พช สตว มนษย

- สงทไมมชวต (Abiotic Environment) หรอ สงแวดลอมทางกายภาพ อาจจะมองเหนหรอมอง ไมเหน เชน แรธาต อากาศ เสยง

ประเภทของสงแวดลอม

2. สงแวดลอมทมนษยสรางขน (Man-Made Environment) ไดจากทรพยากรดงเดม แลวมนษยเปนผดดแปลงเชน ถนน บานเมอง ซงเปนสงแวดลอมเปนนามธรรม

(Abstract หรอ Social Environment) เชน วฒนธรรม ประเพณ การเมอง ศาสนา กฎหมาย

คณสมบตเฉพาะตวของสงแวดลอม

• สงแวดลอมแตละประเภทมเอกลกษณเฉพาะตวมกลไกควบคมการเกดขน

• สงแวดลอมนนจะไมอยโดดเดยวในธรรมชาต

• สงแวดลอมหนงมความตองการสงแวดลอมอนเสมอเชน ปลาตองการนา เพอการอยรอดหรอตองการรกษาสภาพตนเองหากขาดสงแวดลอมอนทจาเปนอาจสญสลายได

• สงแวดลอมจะอยกนเปนกลม เรยกกลมของสรรพสง (ระบบนเวศ) ภายในระบบนเวศมองคประกอบ หลากหลายชนด แตละชนดจะมหนาทเฉพาะ การอยรวมกนมกลไ

• สงแวดลอมควบคมกระบวนการตางๆแสดงออกเปนการทางานรวมกน

• สงแวดลอมมความเกยวเนองเปนลกโซ ดงนนเมอทาลายสงแวดลอมหนงยอมสงผลกระทบตอสงแวดลอมอนเปนลกโซเสมอ

• สงแวดลอมแตละประเภทมกมลกษณะทนทาน และเปราะบางตอการถกกระทบตางกน

• สงแวดลอมมการเปลยนแปลงตามกาลเวลาทเปลยนไป ซงอาจเปนการเปลยนแปลงชวยคราวหรอถาวรกได

กลไกสงแวดลอมและสถานการณสงแวดลอม

1. มตทรพยากร resources dimensions หมายถงทรพยากรทงทเปนธรรมชาตและทมนษยสรางขน เปนมตทสาคญเพราะมบทบาทตอมนษยในการเออประโยชนดานอาหาร ทอยอาศยและยารกษาโรค เครองนงหม มตทางทรพยากรม 4 มต

(1.) ทรพยากรกายภาพ เปนทรพยากรพนฐานของระบอบสงแวดลอม(2.) ทรพยากรชวภาพ เปนมตพนฐานในการดารงชวตของมนษยเชนปาไม สตวปา พชเปนทรพยากรทมบทบาทสาคญในการควบคมระบบสงแวดลอมและเปนตวฟนฟความเสอมโทรมของระบบ(3.) คณคาการใชประโยชนของมนษยสงแวดลอมทมการเปลยนแปลงเปนการทมนษยใชเทคโนโลยทเหมาะสมมาสรางคณคาการใชประโยชนของมนษย เชน เกษตรกรรม พลงงาน(4.) คณคาคณภาพชวต เปนกลมทรพยากรทเกยวของทางเศรษฐสงคม ผลทเกดจากการใชทรพยากรจะเปนตวชประเดนวาสภาพของสงแวดลอมจะเปนอยางไรมตทรพยากรทเปนองคประกอบทสาคญทใชการจดการความยงยนของระบบสงแวดลอม

กลไกสงแวดลอมและสถานการณสงแวดลอม

2. มตเทคโนโลย เปนการนาความรทางวทยาศาสตรมาใชเพอความ

เปนอยของมนษยความผดพลาดของการนาเทคโนโลยมาใชอาจสงผล

กระทบตอสงแวดลอม

กลไกสงแวดลอมและสถานการณสงแวดลอม

3. มตของเสยและมลพษสงแวดลอม แบงออกเปน 4 กลม

- ของแขง ไดแก กากสารพษ ขยะ ฝ นละออง

- ของเหลว นา นามน ไขมน

- กาซ อากาศทปนเปอนดวยสารพษ เขมาควนออกไซดของไนโตรเจน

ฯลฯ

- มลพษทางฟสกส เสยง มลพษของความรอน แสงสวาง รงส

กลไกสงแวดลอมและสถานการณสงแวดลอม

4. มตเศรษฐสงคม/มตมนษย หมายถงสงแวดลอมทางเศรษฐกจและ

สงคมทเปนองคประกอบภาคในสงแวดลอมทถกสรางขนโดยมนษยเชน

ประชากร กฎระเบยบ วฒนธรรมและสงแวดลอมทเกยวกบมนษย

Our environment is continually changing. Adaptation is a product of our ability to recognize change, see trends and produce an educated guess on the future. Then, based on past experiences take corresponding actions to adapt to that change.

กฎหมายสงแวดลอม

จะเปน

1. กระบวนการหรอเครองมอทชวยควบคมความประพฤตของมนษย

2. รกษาดลยภาพของสงแวดลอมและทาใหเกดสมดลตามธรรมชาต

3. ปองกนการกอใหเกดมลภาวะ

4. รกษามาตรฐาน

กฎหมายสงแวดลอม

หลกเกณฑ การบรหารจดการสวล การบงคบใช

กฎหมาย

รฐธรรมนญ ป2540

วธการอานกฎหมาย

• ดบทบงคบ

• ตางกรรมตางวาระ ตองบวกเพม

• กรรมเดยวแตผดหลายมาตรา จะลงโทษตามมาตราทหนกทสด

กฎหมายทเกยวของ

• พ.ร.บ.สงเสรมและรกษาคณภาพสงแวดลอมแหงชาต พ.ศ.2535

• พ.ร.บ.รกษาความสะอาดและความเปนระเบยบเรยบรอยของบานเมอง พ.ศ.2535

• พ.ร.บ.การเดนเรอในนานนาไทย พ.ศ.2456 แกใหมฉบบท 14 (พ.ศ.2535)

• พ.ร.บ.รกษาคลอง ร.ศ.121 (พ.ศ.2445)

• พ.ร.บ.การสาธารณสข พ.ศ.2535

• พ.ร.บ.โรงงาน พ.ศ.2535

• พ.ร.บ.วตถอนตราย พ.ศ.2535

• พ.ร.บ.รกษาคลองประปา พ.ศ.2526

ปรบเปลยนใหสอดคลองกบรฐธรรมนญป 2540

• มาตรา 56 การมสวนรวมของประชาชน องคกรเอกชน หรอชมชนในการ

อนรกษการใชและการพทกษสงแวดลอม

• การมสวนรวมในกระบวนการพจารณา EIA• มาตรา 58 59 สทธในการรบรขาวสารของประชาชนหรอชมชน กอนท

จะมการอนญาตใหมโครงการทมผลกระทบตอสภาพแวดลอม

• มาตรา 46 สทธในการแสดงความคดเหนกอนการตดสนใจของรฐ

(ประชาพจารณ)

ปรบเปลยนใหสอดคลองกบรฐธรรมนญป 2540

• มาตรา 56 วรรคสาม สทธทจะฟองหนวยงานของรฐ เพอใหบงคบให

เปนไปตามกฎหมายสงแวดลอม

• มาตรา 56 การจดใหมองคกรอสระดานสงแวดลอม (สภาทนายความ

NGO)• มาตรา 290 การสงเสรมใหองคกรสวนทองถนเขามารวมในการจดการ

สงแวดลอม

สภาพบงคบใชกฎหมายในการพทกษสงแวดลอม

1. สภาพบงคบทางปกครอง

- ปรบ

- ระบบอนญาต

2. สภาพบงคบทวไปเชงปองกน

- การทา EIA3. สภาพบงคบทวไปเชงควบคม

- กาหนดมาตรฐานควบคมมลพษ

สภาพบงคบใชกฎหมายในการพทกษสงแวดลอม

4. สภาพบงคบเฉพาะเรอง เชน หามใชยานพาหนะทกอใหเกดมลพษ (รถท

มควนดา)

5. สภาพบงคบใชในกรณฉกเฉน ใหอานาจนายกรฐมนตรสงการตามท

เหนสมควร

6. สภาพบงคบทางอาญา

- บทลงโทษจาคก ปรบ รบทรพย ประหารชวต

7. สภาพบงคบทางเพง

- การชดใชคาเสยหาย

อสงหารมทรพยกบกฎหมายสงแวดลอม

EIA หรอ Environmental Impact Assessment

• พระราชบญญตสงเสรมและรกษาคณภาพสงแวด ลอมแหงชาต

พ.ศ.2535 มาตรา 46 ไดบญญตใหรฐมนตรโดยความเหนชอบของ

คณะกรรมการสงแวดลอมแหงชาต มอานาจประกาศในราชกจจา

นเบกษากาหนดประเภทและขนาดของโครงการ หรอกจการของสวน

ราชการ รฐวสาหกจ หรอเอกชนทมผลกระทบสงแวดลอม ตองจดทา

รายงานผลกระทบสงแวดลอม หรอรายงานผลกระทบสงแวดลอม

เบองตนตามหลกเกณฑและวธการทรฐมนตร กาหนดตามมาตรา

46 วรรคสองกได

EIA

• ประเภทและขนาดของโครงการหรอกจการของสวน

ราชการ รฐวสาหกจ หรอเอกชนทตองจดทารายงานวเคราะห

ผลกระทบสงแวดลอม ทเกยวของกบธรกจพฒนาอสงหารมทรพย

• Source: สานกงานนโยบายและแผนทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม

EIA

1. อาคารทตงอยรมแมนา ฝงทะเล ทะเลสาบหรอชายหาด หรอทอยใกล หรอในอทยานแหงชาต หรออทยานประวตศาสตร ทมความสงตงแต 23.00 เมตรขนไป หรอมพนทรวมกนทกชน หรอชนหนงชนใดในหลงเดยวกน ตงแต 10,000 ตารางเมตรขนไป

2. โรงแรมหรอสถานทพกตากอากาศทมจานวนหองพกตงแต 80 หองขนไป

EIA

3. อาคารทอยอาศยรวมตามกฎหมายวาดวยการควบคมอาคารทมจานวนหองพก ตงแต 80 หองขนไป (อาคารอยอาศยรวม หมายถง อาคารชดตามกฎหมายวาดวยอาคารชด หอพก อาคารใหเชาเพอการอยอาศย หรออาคาร หรอสวนใดสวนหนงของอาคารทใชเปนทอยอาศยสาหรบหลายครอบครว โดยแบงแยกออกเปนหนวยแยกจากกนสาหรบแตละครอบครว)

4. โครงการจดสรรทดนเพอเปนทอยอาศย หรอเพอประกอบการพาณชย ทมจานวนทดนแปลงยอยตงแต 500 แปลงขนไป หรอเนอทเกนกวา 100 ไร

http://www.thia.in.th/uploads/file/December 2012/EIA Flowchart_web.pdf

http://www.thia.in.th/uploads/file/December 2012/EHIA Flowchart_web.pdf

โดยสรป

• EIA หรอ Environmental Impact Assessment เปนการศกษาเพอคาดการณผลกระทบทงในทางบวกและทางลบจากการพฒนาโครงการ หรอกจการทสาคญ เพอกาหนดมาตรการปองกนและแกไขผลกระทบสงแวดลอมและใชในการประกอบการ ตดสนใจพฒนาโครงการหรอกจการ ผลการศกษาจดทาเปนเอกสาร เรยกวา "รายงานการวเคราะหผลกระทบสงแวดลอม"

[Environmental Impact Assessment: EIA]

ใครเปนผรบผดชอบในการจดทารายงาน EIA

• เจาของโครงการตองวาจางนตบคคลท ไดรบอนญาตจากสานก

นโยบายและแผนทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม (สผ.) ใหเปนผ ม

สทธทารายงาน EIA ซงหลงจากไดจดทารายงานเสรจเรยบรอยแลว เจาของโครงการหรอผ รบมอบอานาจจากเจาของโครงการจะตอง

นารายงานไปยนตอ สผ. และหนวยงานผอนญาตโครงการ เชน

กรงเทพมหานคร เมองพทยา องคกรปกครองสวน

ทองถน (เทศบาล หรอ อบต.) เปนตน

EIA เกยวของกบบคคล 4 กลม

• ผประกอบการหรอเจาของโครงการซงเปนผจดทารายงาน

• ผมสทธจดทารายงาน

• สานกงานนโยบายและแผนทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม

• คณะกรรมการผชานาญการหรอ คชก.

ขนตอนการทารายงาน EIA

1. เจาของโครงการจะตองทราบกอนวาโครงการนนจะตองจดทารายงานการวเคราะห ผลกระทบสงแวดลอมหรอไม

2. วาจางทปรกษาทขนทะเบยนเปนนตบคคลผ มสทธทารายงานฯ

3. เจาของโครงการสงรายงานใหสานกนโยบายและแผนทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม (สผ.) โดย สผ. และคณะกรรมการผ ชานาญการจะใชเวลาการพจารณารายงานฯ ตามขนตอนทกาหนดไมเกน 75 วน แตหากคณะกรรมการฯ มขอเสนอแนะใหแกไขเพมเตม ทปรกษาจะตองใชเวลาในการปรบแก และจดสงให สผ. และคณะกรรมการฯ พจารณา ซงจะใชเวลาไมเกน 30 วน

จรรยาบรรณของบคคลทงหมดทเกยวของกบกระบวนการ

จดทา รายงาน EIA• จรรยาบรรณตอตนเอง

• จรรยาบรรณตอวชาชพ

• จรรยาบรรณตอเจาของงาน

• จรรยาบรรณตอสงคม

• จรรยาบรรณตอเพอนรวมวชาชพ

กฎหมายสงแวดลอมทสาคญในปจจบน

1. กฎหมายสงแวดลอมทเปนความผดทางอาญา หรอทเรยกวา

Environmental Crime นน อาจแยกฐานความผดได 3 ประการ

• ประการแรก คอ ความผดเนองจากการกอใหเกดมลพษ

• ประการทสอง คอ ความผดฐานละเวนไมปฏบตตามมาตรการเกยวกบ

สงแวดลอม

• ประการทสาม คอ ความผดฐานกระทาผดเงอนไข ทเจาพนกงาน

อนญาตหรอคาเตอนทเจาพนกงานแจงใหทราบ

กฎหมายสงแวดลอมทสาคญในปจจบน

2. กฎหมายสงแวดลอมทเปนความรบผดทางแพง กฎหมายทกลาวถงความรบผดทางแพงทเกยวกบสงแวดลอมนน ไดแก

2.1 ความรบผดทางแพงตามพระราชบญญตซงเปนกฎหมายเฉพาะ บทบญญตทสาคญไดแก พระราชบญญตสงเสรมและรกษาคณภาพสงแวดลอมแหงชาต พ.ศ.๒๕๓๕ บญญตไวในมาตรา ๙๖ และมาตรา ๙๗ ซงใหผ ทเปนตนเหตแหงความเสยหาย ทเกดขนแกสงแวดลอมและหรอทรพยากรธรรมชาต เปนผจายคาเสยหายทงหมด ทงนเปนไปตามหลก “ผ กอมลพษเปนผจาย” (The polluter pays principle)

กฎหมายสงแวดลอมทสาคญในปจจบน

2.2 ประมวลกฎหมายแพงและพาณชย วาดวยละเมด หลกกฎหมาย

ละเมด ทใชกบความรบผดทางแพงทเกยวกบสงแวดลอม ไดแก

2.2.1 หลกความรบผดในผลแหงละเมดเนองจากการกระทาของตนเอง

ตาม ป.พ.พ. (ประมวลกฎหมายแพงและพาณชย) มาตรา ๔๒๐ ตาม

มาตรา ๔๒๐ บคคลทจะรบผดในผลแหงละเมดน ตองมการกระทาโดย

จงใจหรอประมาทเลนเลอและในมาตรา ๔๒๒ เปนความรบผดฐาน

ละเมด เมอมการกระทาหรองดเวนไมกระทาการ ทเปนการฝาฝน

กฎหมายทประสงคจะปกปองบคคลอน

ดชนชวดของเมองนาอย

• ลกษณะของเมองนาอย ไดแก ประชาชนควรมชวตอยางผาสก มความสะดวกสบาย มสขภาพดทงกายและใจ และมความปลอดภยทงชวตและทรพยสน

• องคประกอบของเมองนาอย ประกอบดวย ความนาอย ความมประสทธภาพ ความสามารถในการแขงขน ความเปนประชารฐ

• ดชนชวดเมองนาอย มองคประกอบหลก 4 มต ไดแก ดานกายภาพและสงแวดลอม ดานสงคม คณภาพชวต และภมปญญาทองถน ดานเศรษฐกจ และดานการบรหารจดการพฒนาเมอง

• ตวชวดความเปนเมองนาอยควรจะมการปรบเปลยนไปตามลกษณะของชมชน

ดชนชวดของเมองนาอย

• ตวชวดมกจะไมยงยนถาขาดการมสวนรวมของประชาชน

• เมอมการนาตวชวดไปใชแลวจะตองมการตดตามประเมนผล

อยางสมาเสมอ

• ควรมตวชวดทเหมาะสมกบลกษณะการปกครองในแตละระดบ

• คาจากดความเมองนาอยยงไมชดเจนและมความเขาใจทไมตรงกน

การมสวนรวมของประชาชนในการพฒนาเมองอยางยงยน

1. รบหลกการเมองนาอย

2. แสวงหาแนวรวม

3. ปรบแนวคดเมองนาอยใหตรงกน

4. ขยายแนวคดสชมชน

5. จดตงองคกร สานกงาน จดระบบงาน

6. ปรบแนวคดคณะกรรมการและคณะทางานใหตรงกน

7. วเคราะหสถานการณเมองหรอชมชน

8. วางกรอบแนวทางการดาเนนงาน

การมสวนรวมของประชาชนในการพฒนาเมองอยางยงยน

9. ใหขอมลความรเตรยมความพรอมประชาชน

10. ระดมวสยทศนประชาชน

11. รวบรวมวเคราะหขอมล

12. จดทาแผนพฒนาเมองนาอย

13. ประชาวจารณแผน

14. ดาเนนงานตามแผน

15. ประเมนผลงาน

สนธสญญาระหวางประเทศดานสงแวดลอมทเกยวของกบ

ประเทศไทย

• มทงสน 3 ฉบบ

1. อนสญญาวาดวยความหลากหลายทางชวภาพ (Convention on Biological Diversity)

2. อนสญญาวาดวยพนทชมนา (Convention on Wetlands of International Importance Especially as Waterfowl Habitat Ramsar Convention)

3. อนสญญาวาดวยการคาระหวางประเทศ ซงชนดพนธสตวปา และพชปาท

ใกลสญพนธ (Convention on International Trade in Endangered Species of Wild Fauna and Flora)

พนทแรมซารไซต

(Ramsar Sites) ของประเทศไทยในปจจบนม

จานวน 12 แหง พนทลาดบ

ท 11 และ 12 ไดแก พนท

ชมนาเขาสามรอยยอด

และพนทชมนากดทง

ตามลาดบ

http://www.iisd.ca/ramsar/cop10/pix/_MG_1941.jpg

งานกลม

• ใหแตละกลมเลอกจงหวดใดกไดเพยง 1 จงหวด ใหพฒนาเปนเมอง

หลวงแหงใหมในประเทศไทย ตองอธบายเหตผลในการเลอก โดยม

รปภาพประกอบ