6
GOLLE PONNDUGOL E ɓAMTAARE FAGGUDU E NDER DIIWAAN ÑAAy O Duuminde golle men, woni ndaɗɗudi wune men ɗEREWOL KARALLAAGAL ndema karot e nder diiwaan ñaay ɗo e Senegaal ngol ɗoo ɗerewol karallaagal, ngol loowi ko njeñtudi golle galle toppitiiɗo ɓamtaare ndema roose. ngol tuugnii ko e loowdi ɗerewol ngol fedde waɗooɓe ndema roose nde Faas Booy yuɓɓini. Aawre Fuɗngo Baramlefi 2 Baramlefi 4 Baramlefi 9 Kaaɗtudi manngu Coñal Daawe ndema balɗe 90 haa 120

ɗEREWOL KARALLAAGAL ndema karot e nder diiwaan …paden-senegal.org/IMG/pdf/fiche_technique_bp_carotte_puular.pdf · ɗEREWOL KARALLAAGAL ndema karot e nder diiwaan ñaay ɗo e Senegaal

Embed Size (px)

Citation preview

Page 1: ɗEREWOL KARALLAAGAL ndema karot e nder diiwaan …paden-senegal.org/IMG/pdf/fiche_technique_bp_carotte_puular.pdf · ɗEREWOL KARALLAAGAL ndema karot e nder diiwaan ñaay ɗo e Senegaal

GOLLE PONNDUGOL E ɓAMTAAREFAGGUDU E NDER DIIWAANÑAAy O

Duuminde golle men, woni ndaɗɗudi wune men

ɗEREWOL KARALLAAGALndema karot e nder diiwaanñaay ɗo e Senegaal

ngol ɗoo ɗerewol karallaagal, ngol loowi ko njeñtudi golle galletoppitiiɗo ɓamtaare ndema roose. ngol tuugnii ko e loowdiɗerewol ngol fedde waɗooɓe ndema roose nde Faas Booyyuɓɓini.

Aawre Fuɗngo Baramlefi 2 Baramlefi 4 Baramlefi 9 Kaaɗtudi manngu Coñal

Daawe ndema

balɗe 90 haa 120

Page 2: ɗEREWOL KARALLAAGAL ndema karot e nder diiwaan …paden-senegal.org/IMG/pdf/fiche_technique_bp_carotte_puular.pdf · ɗEREWOL KARALLAAGAL ndema karot e nder diiwaan ñaay ɗo e Senegaal

HAATUMERE AAWRE

Karot ko ndemanteeri soñeteendi laaɓi ɗiɗi e hitaande. iwdi mum ko asioksidantaal. Ko ndi waawndi remeede, e nder dumunnaaji tati (3) e nderdiiwaan ñaay o. karot ina moofti e nder ɗaɗi mum, geɗe ɗe boɗewol majjeabbitii e oolo, sabu jogaade ko wiyetee karoten.

Karot ko ɗaɗol ñaameteengol, alɗungol e witaamin aa, Bee, See.

Samwiye Feeburye Mars awril Mee Suyeŋ Suliye Ut Settambur oktoobur nowam-

burdesambur

Jamaanu ɓurɗo moƴƴudee ndema karoot

Dabbunde

Ceeɗu

nangude ñalngu aawre fawii ko e dumunna demeteeɗo o : Gasirdendunngu (Jamaanu ɓurɗo moƴƴude e ndema karot), dabbunde, ceeɗu

Hono no suɓngo ñalnguaawre, suɓngo aawdi fawii koe dumunna demeteeɗo o.

SUɓNGO SIFAAJI AAWDI

AAWRE

Dabbundenantaise, new Kuroda,F1 japon cross F1, F1 amazonia, Manga, Malibu, Chantenay

Ceeɗunew Kuroda, amazonia, Malibu, Manga, nantaise, pamela

Set - NowNow - Mars

Mars - Suy

Ndema DAbbUNDEɓuri waɗde ngartam

yuɓɓinde aawre nde waɗtora hakkille e njuuteendidumunna o kañum e heɓlanaade coñal ngal

Suɓde sifaajimoƴƴi tuugnaadee dumunna o

Dumunna Sifaaji aawdi

Jamaanu ɓurɗomoƴƴude e

ndema karot

new Kuroda, F1 Japon Cross F1, F1 amazonia, Manga, Malibu, pamela, Chantenay

NGULEEKI

Saanga nde remetee, nguleeki moƴƴuki e jalluɗi ɗi ko 15 haa 20 degere.Waɗde, ɓuri kosuɓaade jamanuuji ɗi nguleeki hawruki. Karot noon ina jaɓa nguleeki tolniiki e 30 haa 35degere.

15 haa 20degere

Waɗtude hakkille e nguleeki hawruki kañum e jamaanugonaaɗo o

KO REMETENOO E LOWRE HE WALLA KO SAKKITII REMEEDE HEEN

ɗee ɗoo ina mbaawi jiilneede

Anndude ko remetenoo, walla ko sakitii remeede e lowre he ina moƴƴi

ɗee ɗoo potaani jiilneede

Page 3: ɗEREWOL KARALLAAGAL ndema karot e nder diiwaan …paden-senegal.org/IMG/pdf/fiche_technique_bp_carotte_puular.pdf · ɗEREWOL KARALLAAGAL ndema karot e nder diiwaan ñaay ɗo e Senegaal

Waklitgol leydi ngol foti ko luggineede fotde 25 haa 30 santimeeter.

palaŋeeje ɗe ɓetirtee ko ɓoggi pontaaɗi hakkunde penɗe 4.

ɓetooji jamiraaɗi ko : njuuteendi = meeteruuji 10 (10 m)njaajeendi = meeteer pawɗo santimeeter noogaas (1,2 m)

Kilooji 400 ektaar fof

tonuuji 15 haa 20 ektaar fof

Leydi waklitaandi

Dorde ñolnaande

Eŋngere10 - 10 - 20

Huutoraade dorde ñolnaande nohaaniri nih kañum e enŋngere

Huutoraade tarakteer walla daabaa ngamyaafnude leydi demeeteendi ndi

Dorde nde ñolnaaka no haaniri nih addata koñaw gaana e karot o

Leydi mbaɗndi lamdɗam walla tooke kanñum e ndiyam ndoosirtee ɗammbaɗɗam lamɗam walla tooke moƴƴaani e karot (woto ɓur ph6,5 haa 7)

ɓetde palaŋeeje e nder lowre

ɓetgol palaŋeeje

1,2 m

10 m

ngam weeɓnude topitagol ngol (seekde, roosde, remde,ɗooftaade, safrude), laabi ɗi 50 santimeeter njaajeendi (caggalgori jeegomkala) hakkunde palaŋeeje ɗe ina poti yuɓɓineede

0,5 m

WAKLITGOL E GOLLE LEyDI NDEMETEENDI

WUURTINGOL LEyDI

ɓETO PALAŊEEJE

Laabi ɗi 0,50 mhakkundepalaŋuuji ɗi

AAWGOL

ɓuuɓnude lowre nde ko adii aaware

Aawre

aawde e dow ciifol ɓuri, ɗum waɗi wasiyaama yo cumwaarJuuɗe mo ciifol gootol huutore walla mo ciifi keewɗi. e nder diiwaan ñaay o ɓuri huutoreede ko suyde.

So tawi ko sifaa goowaaɗo huutorteede o, keeweendi aawdi e nderektaar ko kilooji ɗiɗi haa kilooji jeegom. So tawi ko cumwaar juuɗe o,ektaar fof aawata ɗum ko kilooji ɗiɗi tan. Kono so tawi ko suyde,ektaar fof aawata ɗum ko kilooji nay haa kilooji jeegom..

Woto kuutoree aawdindi laamu seedtaaki

Suyde Aawirde cumwaarjuuɗe

Waktu fuɗngo

ko balɗe 6 haa 20caggal aawre Keeweendi aawdi e nder ektaar ko

kilooji 2 haa 6 tuugnaade e no aawiraa

Page 4: ɗEREWOL KARALLAAGAL ndema karot e nder diiwaan …paden-senegal.org/IMG/pdf/fiche_technique_bp_carotte_puular.pdf · ɗEREWOL KARALLAAGAL ndema karot e nder diiwaan ñaay ɗo e Senegaal

0,2 mLoowgol cumwaar juuɗe

Jolɗe hakkundeciifi ɗi

12 kaas attaay = 125 g x 4 = 500 g woni ko hebbinta 2500 m2

ɗum firti ko ektaar fof aawata ɗum ko kilooji ɗiɗi(ɗum woni ko yamiraa so tawi aawiraa ko cumwaar juuɗe)

Hiisaade keewal gaɓɓe ɗe ngam fottinde lowre nde.

Fotde 10g

Aawirde cumwaar juuɗe mo ciifolgootol :

-10 haa 30 cm hakkunde ciifi ɗi

- 3 haa 10 cm hakkunde gulle gonnduɗi e ciifol

REMGOL E ɗOOFTAGOL

Yamiraa ko yoo erbisit waɗe ko adii fuɗngo e caggal fuɗngo e dowɗoftaade sarɗiiji no erbisit foti waɗireede nih (ɓeto ngo e kabirɗedeentorɗe).

ndema ka waɗetee ko balɗe 30 haa 45 caggal aaware, ina wonaremde tan walla yaadina heen ɗooftagol ngol.

Remde ngam reentaade woto pooɗondiralwaɗde hakkunde ndiyam ɗam e dordeñolnaande nde e geɗe wuurnooje leydi

ɗooftagol jalluɗi 20 haa 50 gonnduɗi e palaŋ waɗata ko balɗe 15 haa30 caggal aaware, rewa heen roosde. So tawii ko aawre junngo saɗarema, wullo fof ustu haa heddoo jallungol gootol.

ɗooftaade mbele jallukon karot kon ina mawnano haaniri nih

Ndemtu junngo

Ndemtu balɗe30 walla 45

caggal aawre

ɗooftagol lowre

e tuugntaade e hettere leydi ndi, so karot o ƴoƴii,no coñal ngal ɓattortoo fof, noon ndiyam ɗam ustortoo.

Roosgol deggondirngol, mbele leydi ndiwonnda e ɓuuɓol e kala sahaa, ngam reentaadeŋakkere ndiyam, teeŋti noon caggal aaware

Roosirde masiŋcirƴoowo

Roosde 6 haa

9 mm ñallal, 6

haa 9 liiter

meeter kaare

fof

WUURTINGOL LEyDI NDEMA

10-10-20 saaku NPKmo 50 kilo

Suydeeŋngere 10-10-20

Eŋngere 10 - 10 - 20, meeter kaare fofyamiraa heen ko garamuuji 30. ɗumwoni ektaar fof kilooji 300 (wonata ko saakuuji 6 ɗi kilooji 50)

Suyde eŋngere NPK sahaa demal ngal suddira ɗum leydi ndi

Waɗetee ko

balɗe 20 haa40 caggal

fuɗngo

ɗooftagol

balɗe 15 haa 30caggal aawre

ROOSGOL

Page 5: ɗEREWOL KARALLAAGAL ndema karot e nder diiwaan …paden-senegal.org/IMG/pdf/fiche_technique_bp_carotte_puular.pdf · ɗEREWOL KARALLAAGAL ndema karot e nder diiwaan ñaay ɗo e Senegaal

Caɗeele ɓurɗehawreeɗe

Rhizoctonia : ñaw leydi

Bonanndeejiteskaadi

Peeje cakkaaɗe

CH

AM

PIG

NO

NS

NÉM

ATO

DES

KO

OW

OO

JEH

UƊO

-PO

SONE

Ustoreede tekkeendi,ñolgol, natta wuurde

Jiilnugol ndemaajiHuutoraade aawdi moyƴiri

Alternariose : ñaw haako

Patte e dow haako ko

Mancozèbe (Dithane M 45)Iprodione (Ippon 500 SC)Miclobutanil (Systane240 EC)

Cercosporiose : ñaw haako

Mancozèbe (Dithane M 45)Horsinde jiilnugol ndemaaji

Oïdium : ñaw haakoPattedaneejegonndu ɗe e puseer e dow haako ko

Reentaade ndiyam ɓurtuɗamOxychlorure de cuivreSoufre Iprodione (Ippon 500 SC)

Meloidogyne sp.Jiilnugol ndemaajiAawdi moƴƴiriwaɗde gerte ngam hebde nématodes

Mbuubu karot (Psila rosae)

Ñolol karot o sabu bikkonbuubi kon

DeltaméthrineSpinosad Acetamipride et Cypermethrine (Conquest)Pirimiphos-méthyl Chlorpyriphos-ethyl (Dursban 5G)

Hoowndere Gudde e dow karot oPittol (potiiji ngubbee haa tembondira e leydi)

Sifaaji keewɗiPooɗondiral hakkundendiyam ɗam e eŋngere o

Remirde junngohuutoraade Glyphosate

Patte e dow haakoso ɓooyii yoora

Puƴe e ñaw gaanaManngu ngu timmaaniTago ngo feewaani

Denndaangal porodiwiiji gonɗi e nder haatumere nde ɗo, ko ɗi jabaaɗi to galle feewnooɓe porodiwi ndemaroose, biyeteeɗo komite saheliyen de pestisid (CSP) (Nowambur 2012)

Falaade ñaɓɓuuli e geɗe bonnooje ndema

So kullon walla ñaɓɓuuli ngarii, so feere alaa yamiraa ko yoo porodiwi huutore e dow ɗoftaade sarɗiiji no fotihuutoreede.

So sikke walla naamne mbaɗii, jokkondirde e karallo golle ɗe.

NDEENKA CELLAL DEMANTEERI NDI

Page 6: ɗEREWOL KARALLAAGAL ndema karot e nder diiwaan …paden-senegal.org/IMG/pdf/fiche_technique_bp_carotte_puular.pdf · ɗEREWOL KARALLAAGAL ndema karot e nder diiwaan ñaay ɗo e Senegaal

Unité de Coordination du Programme (UCP)122, Quartier Carrière, Bp 946 Thiès SénégalTél. +221 33 951 19 39 / Fax +221 33 951 16 [email protected] / www.paden-senegal.org

ɗoofdude karot o e haako ko, ngamweeɓnude ɗoofgol ngol

Kaare ɗoofeteeɗo o foti ko rooseede waalda heen.Karot ɗoofirtee ko jam-jam, huutortee ko cawelnjamndi walla kala kuutorgal baawngal waɗde golleɗe tawa karot o gaañotaako.

Caggal ɗoofgol ngol, lamol ngol ɓetee fotdesantimeeter taƴee, Karot o waɗee joowe-joowe ender lowre he.

Ngartam mo tonuuji 20 walla 60 e nderektaar gooto, keɓotoo ko e saanga ɓuuɓol

(desambur haa mars)

Saaku mo 80 kilo

Loowde e saakuuji ɗi 80 kilo koko haaɗaa.Sabu so heewii haa ɓurti fiiliraa finndifeer,

finndifeer nde bonnat karot o

Markude saakuuji ɗi walla keesuuji ɗi ko adii nawgol

Sarsude kamiyoŋ o sarsugolpeewngol

walla Kilooji 25 Kilooji 10 Kilooji 1

COÑGOL, LOOWGOL E NAWGOL

Saaku piilaaɗofinndifeer

Kamiyoŋ carsaaɗono haaniri nih

MiniSTère de l’aGriCUlTUre eT de l’éQUipeMenT rUral

aFFaireS éTranGèreS, CoMMerCeeT développeMenT Canada

Coñal balɗe90 haa 120

ɗoofde subakareentoo wak tuujigulɗi

Suɓde karot o waɗa cewɗe ɗe bannge, waɗa ɓutte ɗe bannge

Karot cuɓaaɗo o waɗee e nokku laaɓɗo :Kees ɓuri yiɗeede walla saaku wallambuusuuji baɗooji Kilooji 25 walla 10walla kilo 1

© 2

015,

Gou

vern

emen

ts d

u C

anad

a et

du

Sén

égal

- T

ous

droi

ts r

éser

vés

- M

uuln

go F

eebu

rye

pula

ar 2

015