ETİK

ġEBNEM ERGÜL

Etik Değerler

Kurumsal perspektiften bakıldığında, temel

değerlerlerden yola çıkarak oluĢturulan görev

ve prensipler uyarınca ne Ģekilde

davranmamız ya da karar almamız gerektiğini

belirten davranıĢ standartlarıdır.

Neden Etik?

Değerler ve etik iĢ hayatında kiĢileri

yönlendirir…

Kurum içi ve dıĢı iletiĢimi düzenler…

Kurumun ruh sağlığı etik ile ölçülebilir…

ETİK ZORUNLULUKLAR

Ahlaki zorunluluk

Doğru Ģeyi doğru olduğu için yapmak

Yasal Zorunluluk

Doğru olanı, yanlıĢ yapmanın yaptırımları olduğu için yapmak

Algısal Zorunluluk

Doğru olanı kurumun itibarını korumak ya da geliĢtirmek adına yapmak

ETİK ZORUNLULUKLAR

Yararlılık Zorunluluğu

Doğru olanı kurumun faliyetleri açısından faydalı olduğu için yapmak

Değişim zorunluluğu

Yol gösterici politikalar ya da örneklerin yokluğunda yapılması

gereken doğru Ģeyi bilmek ve yapmak

Küresel Zorunluluk

Doğru olanı küresel beklentileri karĢılayabilmek için yapmak

Etik standart

Sosyal sözleĢme

Yasal

düzenlemelerPolitika ve

uygulamalarKurumsal

değerler KiĢisel değerler

Sürdürülebilir GeliĢme ve Etik

Ekonomik performans

-kar, büyüme ve yatırımcı için gelir

Çevresel performans

-Sağlık, güvenlik ve çevre

Sosyal Performans

-ÇeĢitlilik, eĢit imkan, çalıĢma uygulamaları,

güvenlik, yolsuzlukla mücadele ve topluma katkı.

ETİK KARLI MIDIR?

İngiltere “İş Etiği Enstitüsü”nce yapılan bir

araştırma sonuçlarına göre;

Ġngiltere‟de yapılan bir araĢtırmaya göre 1997-2001 yılları arasında

(5 yıllık dönem) etik ilkelere bağlılığını taahhüt eden ve böyle bir taahhüdü olmayan yaklaĢık 100 Ģirket incelenmiĢ,

Bu firmalar ;

• ekonomik katma değer,

• piyasa katma değeri,

• değer kazanç oranı,

• kullanılan sermayenin geri dönüĢü

gibi göstergeler kullanılarak karĢılaĢtırılmıĢtır.

Araştırma sonucu 1

Etik kurallara uygun iĢ yapan Ģirketlerin

risk yönetimi,

yönetim kalitesi,

ürün ve hizmet kalitesi,

finansal yapı açısından

daha baĢarılı olduğu tespit edilmiĢtir.

Araştırma sonucu 2

• Bu Ģirketlerin hisse senetlerinin daha istikrarlı olduğu gözlenmiĢtir.

• Etik değerlere bağlılığını açıklayan Ģirketler diğerlerinden % 18 daha fazla kar elde etmiĢtir.

• Etik politikalara sahip Ģirketler dört göstergeden en az üçü üzerinden üstün baĢarı göstermiĢ ve „‟ en beğenilen Ģirketler „‟ sıralamasında ön sıralarda yer almıĢtır.

Araştırmayı gerçekleştirenlerin yorumu:

* ĠĢ etiği politikasına sahip olmanın o Ģirketin iyi yönetildiğinin ve iĢ yapıĢ biçimine önem verdiğinin bir iĢareti olduğu,

* BeĢ yıllık bir dönem içinde iĢ etiği uygulamalarının gerçekten iĢe yaradığını ve Ģirketlere maddi olarak kazanç sağladığı,

• Etik davranıĢın yararının ölçülmesi güç olmakla birlikte; müĢterilerden, çalıĢanlardan ve yatırımcılardan gelen güvene dair olumlu geri bildirimlerin alındığı,

Ģeklindedir.

2003 yılında yapılan LRN ve

WIRTHLIN anketi

• Ankete katılanların % 80 i Ģirketlerin

yasaya uyum ve etik davranıĢlarının satın

alma kararları üzerinde doğrudan etkili

olduğunu belirtmiĢtir.

2004 yılında yapılan ankette

Yöneticilerin % 85 inin iĢ dünyasında etik ve yönetiĢim konusunun

* kurumsal yönetiĢim

* kurumsal performans yönetimi

* kurumsal sosyal sorumluluk

olmak üzere gündemden düĢmeyeceğini düĢündüğünü ve bu konularda iĢ süreçlerinde önemli değiĢiklikler yapılması gerektiği ifade edilmiĢtir.

Aynı çalıĢmada üst düzey yöneticilerin

% 94‟ü, etik Ģirketlerin daha iyi

yönetildiklerine ve doğal olarak daha

yüksek yatırım getirisi sağladıklarına

inandıklarını da ifade etmiĢlerdir.

Mc Kinsey‟in yatırımcı tercihi anketi

200 kurumsal yatırımcı arasında yaptığı

ankete göre yatırımcıların % 89 u

karĢılaĢtırılabilir finansal verileri bulunan

iki Ģirketten etik kuralları belirli olan

Ģirketin hisselerinin tercih edildiğini ifade

etmiĢtir.

Cap Gemini Ernst &Young Center

Anketi

Yatırımcıların 1/3 ü alım satım kararlarını

finansal olmayan verilere dayanarak aldığı,

genellikle finansal olmayan 12 veriden

oluĢan bir değer endeksi kullanıldığı ve

büyük Ģirketlerin yarıdan fazlasının on iki

veriden en az dokuzunu sağladığı ifade

edilmiĢtir.

Tedmer‟in ‟‟Türk işgücünün iş etiğine

yaklaşımı‟‟ araştırma raporları

• GörüĢülenlerin %87‟si ürünleri aynı fiyat düzeyinde olan iki firmadan, iĢ ahlakı/ etiği olan bir firmanın ürünlerini satın almayı tercih edeceklerini söylemiĢlerdir.

• % 49.9 u ürünleri % 25 daha pahalı olsa dahi iĢ etiği olan firmayı tercih ettiklerini söylemiĢlerdir.

• MaaĢları aynı olursa iĢ ahlakı/ etiği olan bir firmada çalıĢmayı tercih edeceklerini söyleyenlerin oranı %81 olmuĢtur.

• MaaĢı % 25 daha az olsa da iĢ etiği olan firmayı tercih edenlerin oranı ise % 51.7 olmuĢtur.

• “ĠĢ ahlakı/etiği olan firmaların ürünleri daha kalitelidir” ifadesine katılanların oranı ise %76‟dır.

Etik

• Kurumsal namus mu?

• ĠK etiği?

• Güven ve etik

(TESEV/Değerler araĢtırması)

birbirimize güven duyma 1990 % 10

1997 % 7

Evrensel Etik ?

Etik değerlere yüklenen anlam ve önem:

• Kültürel değiĢim

• Toplumsal değiĢim

• Durumsal değiĢim

• Zamansal değiĢim

Etik sorun çözerken…

• Sağlam değerler

• Analitik düĢünce

• Yaratıcılık

• Farklı açılardan bakabilme

• Sağduyu

• Ġçgüdü

• Cinsiyet farkı

Kadın Erkek Farkı

• Erkeklerin önceliği % 93adil davranmak

(% 38 baĢkalarına ilgi göstermeyi

önemsemez)

• Kadınların önceliği % 62 baĢkalarına ilgi

göstermek

(% 23 adil davranıĢı önemsemez)

KURUMSAL ÖRNEKLER

SABANCI

Ġġ ETĠĞĠ KURALLARI

• Dürüstlük

• Gizlilik

• Çıkar çatıĢması

• Sorumluluklar

SABANCI Ġġ ETĠĞĠ KURALLARINI DESTEKLEYEN

POLĠTĠKALAR

• Çıkar çatıĢması politikası

• Hediye kabul etme ve verme politikası

• Gizli bilgilerin korunması politikası

• Adil çalıĢma ortamının oluĢturulması ve

sürdürülmesi politikası

• Hisse senetleri alım satım politikası

TEDMER DEĞERLERĠ

• Dürüstlük ve bütünlük

• Toplumsal sorumluluk

• MüĢteri memnuniyeti

• Bireye saygı

• Yenilikçilik

• Liderlik

• Takım çalıĢması

• Verimlilik

Tedmer

Ģirket uygulamaları

• ÇalıĢanlar ve Ģirket politikalarına uyum

• Gizlilik

• Açık kapı politikası

Tedmer

Pazar

• Rekabet yasaları

• Ticari istihbarat

• RüĢvet ve yolsuzluk

• Pazarlamada dürüstlük

• Kara para aklama faaliyetlerinin önlenmesi

Tedmer

Ģirket ve hissedarlar

• Muhasebe defter ve kayıtlarının tutulması

• Belgelerin saklanması ve korunması

• ġirket bilgisayarları ve internet

• Patentler markalar ve telif hakları

• KiĢisel bilgilerin gizliliği

• Ġçeriden bilgi alma

• Çıkar çatıĢması

Tedmer

personelimiz

• Fırsat eĢitliği

• Ayrımcılık

• Taciz

• Madde kullanımı

Tedmer

toplum

• ĠĢ emniyetinin sağlanması

• Çevrenin korunması siyasi faaliyetler

• Sosyal sorumluluk

Yolsuzlukla Mücadelede Sivil Toplum

Kuruluşları

• Toplumsal Saydamlık Hareketi Derneği (TSHD)

• Türkiye Etik Değerler Merkezi (TEDMER)

• Etik ve Ġtibar Derneği

• VatandaĢın Vergisini Koruma Derneği (VAVEK)

• Türkiye Ekonomik Ve Sosyal Etütler Vakfı (TESEV)

• Türk Sanayicileri Ve ĠĢadamları Derneği (TÜSĠAD)

• Toplumsal Etik Derneği

• Beyaz Nokta Vakfı

• Yolsuzlukla Mücadele Derneği

KAMU GÖREVLİLERİ ETİK

SÖZLEŞMESİ

• Görevi herhangi bir çıkar sağlamadan yerine getirmeyi,

• Kamu malları ve kaynaklarını kamusal amaçlar ve hizmet

için kullanmayı,

• Hizmet kalitesini yükseltmek ve toplumun memnuniyetini

artırmak için çalıĢmayı,

• Görevimi insan haklarına saygı, saydamlık, katılımcılık,

dürüstlük, hesap verebilirlik, kamu yararını gözetme ve

hukukun üstünlüğü ilkeleri doğrultusunda yerine

getirmeyi,

KAMU GÖREVLİLERİ ETİK

SÖZLEŞMESİ

• Dil, din, felsefi inanç, siyasi düĢünce, ırk, yaĢ, bedensel

engelli ve cinsiyet ayrımı yapmadan, hizmet gereklerine

uygun davranmayı,

• yararlananlara, çalıĢma arkadaĢlarıma ve diğer

muhataplarıma karĢı ilgili, nazik, ölçülü ve saygılı hareket

etmeyi,

• Kamu Görevlileri Etik Kurulu‟nca hazırlanan

yönetmeliklerle belirlenen etik davranıĢ ilke ve değerlerine

bağlı olarak görev yapmayı ve hizmet sunmayı,

taahhüt etmektedir.

MAHKEMELER TARAFINDAN ALINMIŞ İHLAL

KARARLARI

(RESMİ GAZETE'DE İLAN EDİLMİŞTİR)

08/01/2010

2010/3

“Dürüstlük ve tarafsızlık” (Yönetmelik m.9), “Saygınlık ve Güven” (m.10),

“Çıkar çatıĢmasından kaçınma” (m.13), “Görev ve yetkilerin menfaat

sağlamak amacıyla kullanılmaması” (m.14), “Kamu malları ve kaynaklarının

kullanımı” (m.16), “Bağlayıcı açıklamalar ve gerçek dıĢı beyan” (m.18)

2009/37

05/11/2009

2009/40

"Saygınlık ve Güven" (Yön. md. 10), Hediye Alma ve Menfaat Sağlama

Yasağı (Yön. md. 15), "Yöneticilerin Hesap Verme Sorumluluğu" (Yön. md.

20)

09/10/2009

2009/38

"Amaç ve Misyona Bağlılık" (Yön. md. 8), "Saygınlık ve Güven" (md.

10), "Çıkar ÇatıĢmasından Kaçınma" (md. 13) ve "Yöneticilerin Hesap

Verme Sorumluluğu" (m.20)

11/06/2009

2009/23

Hediye Alma ve Menfaat Sağlama Yasağı

(Yön. md. 15)

Kamu Malları ve Kaynaklarının Kullanımı

(Yön. md. 16)

06/05/2009

2009/19

Saygınlık ve Güven (Yön.md.10)

Kamu Malları ve Kaynaklarının Kullanımı

(Yön. md.16)

23/1/2009

2009/1

*Hediye Alma ve Menfaat Sağlama Yasağı (Yön.md.15)

Aynı dili konuĢabilmek

dileğiyle ...

Ġġ ETĠĞĠ

ETHOS

• Ġlkçağ Yunan felsefesinde “karakter” (kiĢilik) ve “âdet”

(alıĢkanlık) anlamlarında kullanılan terim yolunun

alıĢkanlıklara dayalı olarak yürünmesi.

• Herakleitos fragmanlarının birinde “Bir insanın ethos‟u

onun daimon‟udur diye söze baĢlar.

• Stoacılar için davranıĢların kaynağı olan ethos, Platon‟da

ise alıĢkanlıkların bir sonucudur (Yasalar,792e).

• Aristoteles‟e göre ethos, insanın düĢünsel yanından çok

ahlâksal yanını temsil eder (Nikomakhos‟a Etik 1139a).

Aristoteles ayrıca Retorik‟te insan yaĢamının değiĢik

evrelerinde ortaya çıkan ethos türlerini; insan karakterlerini

betimlemiĢtir (II, 12- 14, l389a-1390b).

ETHOS

• Günümüz toplum bilimlerinde ise ethos, bir

kültürün, topluluğun ya da toplumun kendine özgü

niteliği; ruhu ya da tini anlamında

kullanılmaktadır.

Felsefe Sözlüğü- A.Baki Güçlü; Erkan Uzun;

Serkan Uzun; Ü.Hüsrev Yoksal-Bilim ve Sanat

Yayınları

İş Etiği –Genel Bakış

Kelime Bilgisi

Uygunluk standartları

Bir etik programının unsurları

Kurumsal en iyi uygulamalar

Kurumsal etik değerlemenin unsurları

Kelime bilgisi

Değerler

Etik değerler

Uygunluk

Etik çıkmazlar

Gri bölgeler

Değerler

Ana prensip ve inançlar-neyin iyi, doğru, dürüst ve adil olduğuna karar

vermek için gerekli standartlar

Etik değerler

Değerlerimizi yansıtan karar ve eylemler

Uygunluk

Otorite, kanun, düzenleme ve zorunluluklara itaat

Etik çıkmazlar

Birbiriyle yarıĢan değerleri içeren durumlar

Gri bölgeler

Normal standardın bulunmadığı durumlar.

Bir Etik Programının Unsurları

Etik komite

Misyon, vizyon, değerler tanımlaması

Etik kodlar

ĠletiĢim startejisi

Yardım hatı/araĢtırma

Etkin gözetim ve denetim

Bağımsız değerleme

Kurumsal En İyi Uygulamalar

Kurulun aktif etik komitesi

ĠĢlevsel ve arzulanan değerler

Prensiplere dayalı kod

BaĢkan ve Yönetim Kurullu‟na direk eriĢimi

olan etik yöneticisi

Yıllık etik değerler eğitimi

Verimli etik iletiĢim

Yol gösterme ve raporlama hattı

Aktif iç denetim/araĢtırma fonksiyonu

Aktif kurumsal öğrenme prosedürleri

Düzenli bağımsız değerlendirmeler

Kurumsal Etik Değerlemesi

Ön görüĢme

Üst yönetimle görüĢme

Yönetim ve çalıĢanlara yönelik gruplar (grup

görüĢmeleri)

Kademe kademe rastlantısal örnekleme

araĢtırması

Belge gözden geçirme

Buluntuların önerilerin raporlanması

Üst yönetime brifing verilmesi

İş Etiği ve Sosyal Etik

Tipik Sosyal değerler

• Vatandaslık

• Toplum

• ġefkat

• Cesaret

• Adaletlilik

• Sadakat

• Dürüstlük

• ġeref

• Bütünsellik

• Ahlaklılık

• Saygı

• Sorumluluk

Tipik İş Değerleri

• Mükemmellik

• Adaletlilik

• Büyüme

• Dürüstlük

• Bütünsellik

• KiĢisel sorumluluk

• Karlılık

• Kalite

• Saygı

• Güvenlik

• Sosyal sorumluluk

• Takım çalıĢması

KURUMLARDA

ETĠK YÖNETMENĠ

Etik Yönetmeni Görev ve

Sorumlulukları• Yönetim Kurulu ve kurumun tüm üyelerine etik liderlik ve

rehberlik sağlamak

• Kurumun tüm seviyelerinde iyi yönetiĢim ilkelerinin

uygulanmasını sağlamak

• Kurumsal liderlik ve kurum kurum kültürü oluĢturulmasını

teĢvik etmek

• Yönetim Kurulu üyeleri ve üst yönetime etikle ilgili

konularda rehberlik etmek

• Yasal düzenlemelerle uyumlu olmak

• Yolsuzluklar ile ilgili olarak, hukukun üstünlüğü, Ģeffaflık

konularına iliĢkin kurumsal programlarla koordinasyon

sağlamak

Etik Yönetmeni Görev ve

Sorumlulukları• Kurumsal değerlerin ifadesi ve uygulanma biçimini

geliĢtirmek ve düzenli olarak gözden geçirmek

• Yeni ya da çalıĢmakta olan personele yönelik oryantasyon

programlarını izlemek, yönlendirmek

• Kurumun sosyal sorumluluk giriĢimlerinin koordinasyonu

ve yönetimini yürütmek

• Kurum üst yönetimi ve etik komite ile birlikte, kurumun

etik değerlerini ve itibarını korumak

• Kurumdaki farklı unsurların endiĢe, ihtiyaç ve görüĢlerinin

adil bir Ģekilde dengelenmesini sağlamak

• Etik konularında karĢılaĢılan sorunlar ve baĢarılar

hakkında yönetimi düzenli olarak bilgilendirmek

Etik Yönetmeni Görev ve

Sorumlulukları

• Kurumun etik program oluĢturulması, yönetimi ve

uygulamasını yönetmek

• Kurumsal kültürü güçlendirmek için iletiĢimi geliĢtirmek

NADLER‟ĠN KURUMSAL

PERFORMANS SĠSTEMĠ

Nadler‟in Temel Kurumsal Süreç Kavramı

Hammadde ĠĢ Ürün

Geri bildirim

GİRDİ

• Nadler GİRDİ‟leri hem kurumun çevresinde hem de içinde onun kapasitesini ve hedefini belirleyen unsurlar olarak tanımlar

• GİRDİ unsurları Ģunları kapsar

Çevre

Kaynaklar

Tarih

Misyon, vizyon ve değerler

Hedeflere yönelik eylem planları

Tedmer Kasım 2006

Çevre

Çevre, kurumun dışında yer alan ve kurumu etkileyen ya

da onun tarafından etkilenen unsurlardır:

Tedmer Kasım 2006

Ekonomi

Yasalar ve düzenlemeler

ĠĢgücü pazarları

MüĢteriler

Yatırımcılar

Rakipler

Özel çıkarlar

Siyasi ortam

Tedarikçiler

Pazar alternatifleri

Fikir öncüleri

Sendikalar

Kaynaklar

Kaynaklar kurumun sahip olduğu veya

ulaĢabileceği, hedeflerini tanımlayan ya da onlara

ulaĢmak için gerekli olan unsurlardır

Tedmer Kasım 2006

Somut kaynaklar

Ġnsanlar

Sermaye

Fabrikalar

Teknoloji

Fikri mülkiyet

Hammaddeler

Soyut kaynaklar

Saygınlık

MüĢteri sadakati

ÇalıĢan sadakati

Vizyon

ÇalıĢan ahlakı

Etkin liderlik

Tarih

•Tarih bir süreklilik yaratır, kurumun güncel

hedeflerine doğru ilerlemesini kolaylaĢtırır.

Liderlerin kilit nitelikte kararları

GeçmiĢteki baĢarılar ve hatalar

Kurum kültürü

Kurum normları

Kritik olaylara karĢı gösterilen tepki

Tedmer Kasım 2006

Misyon, Vizyon ve Değerler 1

Misyon

• Misyon Kurumun varolma nedenidir

Kurum ne yapıyor

Kimlere hizmet sunuyor

Kendini nasıl farklılaĢtırıyor

Tedmer Kasım 2006

Misyon, Vizyon ve Değerler 2

Vizyon

• Vizyon gelecekte ulaĢılmak istenen nihai durumu

tanımlar

• GerçekleĢtirilebilir bir hayaldir

Tedmer Kasım 2006

Misyon, Vizyon ve Değerler 3

Değerler

• Değerler kurumun kararlarını ve eylemlerini

yönlendiren ilkelerdir

Tedmer Kasım 2006

Hedefler

• Hedefler stratejik anlamda uzun vadeli, sınırlanmayan

özelliklerdir ve uzaktaki bir geleceğe yöneliktirler

• Stratejik hedefler arasında Ģunlar sayılabilir:

Büyüme

Teknolojik üstünlük

Pazarı belirlemek

Saygınlık

Öncü olmak

Tedmer Kasım 2006

Eylem Planları

• Eylem planları stratejik hedeflere ulaĢmak için kullanılan yöntemlerdir

• Örneğin:

Ölçülebilir veya gözlemlenebilir çıktıları olan kısa vadeli hedefler

Zaman sınırlamaları (baĢlangıç ve bitiĢ tarihleri)

TanımlanmıĢ görevler ve sorumluluklar

Verimli kaynak dağıtımı

Tedmer Kasım 2006

ÇIKTI

• Nadler‟e göre ÇIKTI, dönüĢüm sürecinin sonuçlarıdır. KPM kapsamında incelenen çıktılar Ģunları içerir:

Arzulanan veya beklenen çıktılar

Güncel çıktılar

• Çıktılar üç düzlemde tanımlanır

Kurumsal (stratejik)

Grup veya birim

Bireysel

Tedmer Kasım 2006

ÇIKTI

• Kurumsal (stratejik)

Stratejik hedeflere doğru kaydedilen geliĢme

• Grup veya Birim

Üretkenlik, kalite ve güvenlik

Gruplar/birimler arasında iĢbirliği ve ortaklık

• Bireysel

Üretkenlik, kalite ve güvenlik

Bireysel teĢvik unsurlarının tatmini

Tedmer Kasım 2006

İş - Dönüşüm Süreci

• Nadler‟e göre Ġġ kaynakların çıktılara dönüĢtüğü süreçtir.

• ĠĢ‟i dört bileĢen tanımlar:

Görevler - yapılmakta olan çalıĢmalar

İnsanlar - iĢi yapan çalıĢanlar

Resmi kurumsal düzenlemeler - kurumun iĢi ve insanları yönetmek için kullandığı sistemler

Gayriresmi kurum - lider davranışları, inançları ve tutumları tarafından Ģekillendirilen ve resmi sistemleri besleyen kültür

Tedmer Kasım 2006

Geri Bildirim

Nadler‟e göre GERİ BİLDİRİM iletiĢim sürecidir ve kurum

için Ģunları sağlar:

Çevrede gerçekleĢmiĢ ve gerçekleĢmekte olan değiĢimlere tepki

vermek

Geleceğe yönelik beklentileri ve davranıĢları değiĢtirmek

Bu girdileri dönüĢtürme yöntemlerini değiĢtirmek

Beklenen/arzulanan sonuçlar ile gerçekleĢen çıktılar arasındaki

farklılıklar

Tedmer Kasım 2006

Bir sorunu tanımlamak

• Nadler‟e göre sorun:

beklenen veya arzulanan

ve gerçekleĢen çıktılar

arasında bir farkın ortaya çıkmasıdır

Tedmer Kasım 2006

KPM (Nadlerin Kurumsal Performans

Modeli)

Tedmer Kasım 2006

Çevre

Kaynaklar

Tarih

Misyon

Vizyon

Değerler

Hedefler

Eylem Planları

Enformel kurum

Girdi Dönüşüm

SüreciÇıktı

İnsanlar

Resmi kurum

İş

İstenen/Beklenene

karşı

Gerçekleşen

Kurumsal

Grup/Birim

Bireysel

Geri Bildirim

Sorunların Kaynaklarını Anlamak

Sorunların kaynaklarını anlamanın en iyi yolu,

onları KPM (Kurumsal Performans Modeli)nin

dokuz ana bileĢeni arasındaki uyumsuzlukların

veya çeliĢkilerin gözlemlenebilir iĢaretleri olarak

algılamaktır.

Tedmer Kasım 2006

„Uyum‟ nedir? Sade bir tanımlama

• Veriler:

X iĢi için gerekli becerilerin birisi bilgisayar bilmektir.

ÇalıĢan Y‟nin becerileri arasında bilgisayar deneyimi yoktur.

• Sonuç:

ÇalıĢan Y, X iĢini üstlenecek durumda değildir.

• Gerekçe/Neden:

„DönüĢüm Süreci‟nin içindeki „iĢ‟ ve „insan‟ unsurları arasında bir uyumsuzluk vardır.

Tedmer Kasım 2006

Nedenleri Tanımlamak -> Çözümler

Neden belirlendikten sonra „uyumsuzluğu‟ ortadan

kaldırmak için üç yol seçilebilir:

1. ÇalıĢan X‟e istenen becerileri kazanması için

eğitim vermek

2. ĠĢi ÇalıĢan X‟in becerilerine uyacak Ģekilde

yeniden tanımlamak

3. ÇalıĢan X‟i iĢten çıkarmak ve yerine iĢe daha

uygun birini almak.

Tedmer Kasım 2006

KPM‟nin 9 „Uyum‟u

• Çevre

• Kaynaklar

• Tarih

• Misyon

• Vizyon

• Değerler

• Hedefler

• Eylem Planları

Tedmer Kasım 2006

Enformel Kurum

Girdi Dönüşüm Süreci Çıktı

İnsanlar

Resmi Kurum

İş

İstenen/Beklenene

karşı

Gerçekleşen

Kurumsal

Grup/Birim

Bireysel

1

2

3 4

5

6

78

9

Etik ve KPM

Tedmer Kasım 2006

• Çevre

• Kaynaklar

• Tarih

• Misyon

• Vizyon

• Değerler

• Hedefler

• Eylem Planları

Enformel Kurum

Girdi Transformasyon Süreci

Çıktı

İnsanlar

Resmi Kurum

İş

İstenen/Beklenene

karşı

Gerçekleşen

Kurumsal

Grup/Birim

Bireysel

Geri

Bildirim

Enron‟un durumuna düsmemek için

Kurumunuzun yapabileceği on eylem

1-Etik ortamı inceleyin ve gerekli

tedbirleri alın

ġirketlerler kültürden olusur. Kendi Ģirketinizin kültürünü

inceleyin.Kurumsal kültürünüzün tavırlar, değerler,

davranıĢ standatları, iletiĢim, riskler ve zayıflıklar

çerçevesinden bir değerlendirmesini yapın. Kurumsal

değerlerinize ve bu değerlerin Yönetim Kurulu, üst

yönetim, her düzey çalıĢanlar ve diğer ilgililerce nasıl

algılandığına özel önem verin.

2-Etik kurallarınızı sadece yazılı olarak

yayınlamakla kalmayın, bizzat uygulayın

DavranıĢ kuralları bir Ģirketin, vizyon, misyon, strateji ve

değerlerinin bir uzantısıdır. DavranıĢ kuralları yaĢayan uygulanan

ve en üst düzeyde uygulanarak değer verilen dokümanlar olmalıdır.

Yönetim Kurulu üyeleri, üst düzey yöneticiler diğerlerinden

beklenilen davranıĢ biçimleri için bir örnek

oluĢturmalıdırlar.ġirketinizin etik kurallarını en kısa sürede açık

bir Ģekilde vurgulayın, Ģirketinizin faaliyet raporunda her yıl

yayınlayın.

3- Kendi kendine yeterli, güçlü bir etik

altyapısı oluşturun

ġirketlerin üst düzey olmayan yöneticilerden

oluĢan ve çalıĢanların etik kurallara uymasını

denetleyen sistemlerin iĢleyiĢini denetleyen

bağımsız bir etik komiteye sahip olması gerekir.

Alınacak tedbirler arasında

-personel eğitimi

-yıllık olarak etik kurallar hakkında bilgilendirme

toplantıları

-mevcut etik kuralların güncel ve yeni geliĢmelere

uygunluğunu sağlayacak sürekli bir gözden

geçirme sisteminin varlığı

4- Şirketinizi etik bir kurum olmaya açık

bir şekilde adayın

Etik uygulamaları hakkında açık olan Ģirketler, sessiz

kalan Ģirketlere göre daha güvenilir addedilir. Bu

Ģirketlerden bazıları yıllık olarak karsılastıkları etik

problemleri ve gerçekleĢtirdikleri geliĢmeleri içeren

raporlar yayınlamakta, bazıları ise web sitelerinde

vizyon, değerler ve etik kurallarını halka açık bir Ģekilde

yayınlamaktadır.Halka açık bir Ģirketin tüm

yöneticilerinden etik kurallar belgesini imzalamaları ve

etik kurallar belgesini askıya alacak hiç bir yönetim

kurulu hareketine imza atmamaları beklenmelidir.

5- Audit ile danışmanlık hizmetlerini

birbirinden ayırma

Arthur Andersen‟in Enron‟da hem danısma hem de audit

faaliyetlerini yürütmesi bir çıkarlar çatıĢması

yaratmıĢtır.Audit firmalarının bağımsızlık ve bütünlüğü, iĢ

dünyasının ve serbest pazarların geliĢmesi ve istikrarı

açısından çok önemlidir. Audit ve danıĢmanlık faaliyetleri

birbirinden ayrı tutulmalıdır.

6- Her düzeydeki çalışanlarla sık sık

konuşun

ġirket içerisinde sık sık dolaĢarak çalıĢanlarla

informal iletiĢimde bulunmak, gerek iĢ gerekse

etik alanda kendilerinden beklenenleri açık bir

Ģekilde aktarmak için iyi bir fırsattır. ÇalıĢanlar 2

Ģey bilmek ister :

iĢ ve etik anlamında var olmaları için

kendilerinden neler beklendiği ve bu konularda

hangi durumda oldukları.

ÇalıĢanlara, hedefler, görevler,beklentiler ve

öncelikler konusunda gerekli bilgi aktarımının

yapılması gerelidir.

7- Etik davranış biçimini kurumsal

sistemlere entegre edin

Etik bir kurum olarak pozisyonunuzu belirleyin.

MüĢterilere ve çalıĢanlara yazılı bir etik taahhüt

Verin, çalıĢanlarınızı etik sorumlulukları konusunda

eğitin. Bireylere yazılı tahhütleri nasıl belirli

eylemlere dönüstüreceklerini öğretin.ÇaliĢanlara

destek verin, yönlendirin. BaĢarınızı ölçün, etik

çalıĢmaların baĢarısını ölçen sistemler geliĢtirin ve

uygulayın. Etik kurallara uyum sağlayan çalıĢanları

ödüllendirin ve uyum sağlamayanları kurumunuzda

çalıĢtırmayın.

8- Etik komite oluşturun

Söz konusu yönerge kurumun üst düzey personelinden özel

olarak belirlenen bazılarına kurumun standartları ve

uygulamalarına uygunluğu takip etme yetkisi verilmesini

öngörmektedir. Bu iĢlem 7 ana fonksiyon içermektedir.

1-Standart ve prosedürlerin tanımlarının gözden geçirilmesi

2-Bunlara uymak konusunda sorumluluk alınması

3-Sorumluluk verme isleminin dikkatli yapılması

4- Kurumun standart ve uygulamalarının ifade edilmesi

5-Uyumluluğun takip edilmesi ve denetlenmesi

6-Disiplin ve yürütmenin takibinde baĢın çekilmesi

7-Suçların tekrarlanmaması için gerekli tedbirlerin alınması.

9- Kurumsal değerlerinizi yaşamayı seçin

Hiç bir yazılı doküman tüm olasılıkları içeremez, içerse

de esneklikten uzak olacak ve uygulamayı

zorlaĢtıracaktır. ÇalıĢanlara kurumun değerleri iyi

aktarılır ve bu değerlere dayanan kararlar vermeleri

teĢvik edilirse bir konuda kesin bir rehber, yönlendirme

olmasa da harekete geçmeleri sağlanmıĢ olur.

10- İletişim kanallarını açık tutun

Eğer çalıĢanlarınıza neyin yolunda olduğunu, neyin iyi

gitmediğini, iĢleri ile ilgili neyin kendilerini rahat

hissettirdiğini sorarsanız, tehlikeleri bir sorun haline

gelmeden tespit edebilirsiniz. Açık ve dürüst bir Ģekilde

iletiĢimde bulunun.

ETĠK LĠDERLĠK

Etik liderlik :

Etik kararlar almak ve etik bir kiĢi olmak

bazen diğerleri tarafından etik bir lider olarak

algılanmak için yeterli olmayabilir.Çoğu

zaman bundan daha fazlası gerekir. Diğerleri

tarafından iki temel boyutta algılanmayı

gerektirir.

Ahlaki bir insan ve ahlaki bir lider olmak.

Öneriler :Liderler :

• Kurumunuzun etik kurallar uyum programının yaratılması ve

yönetiminde aktif rol üstlenin

• Bu programın içerisinde yer aldığınızın çalıĢanlarca ve diğer önemli iĢ

ortaklarınca algılanmasını sağlayın.

• Kritik kararları açıklarken duruma iliĢkin etik hususların farkında olun

ve önerilen çözümün bu hususlara cevap verdiğinden emin olun.

• Önemli kararların etiğini tartıĢırken, bu tür sorunların çözümünün

zorluğunu dile getirerek etikle ilgili kiĢilerin bu sorunların nasıl

çözüleceği konusunda görüĢ ayrılığına düĢebileceğini kabul edin.

• Direkt rapor verdiğiniz kiĢilerin size gözden geçirme ve/veya onaylama

amacıyla size getirdiği kararların etiği hakkında sizinle diğer iĢ hususları

hakkında konuĢtukları gibi konusmalarında ısrar edin.

• Orta düzey yöneticilerin tercihlerinin etik boyutuna dikkat emeleri ya

da etmelerinin kurum kültürünü ne Ģekilde etkilediğini anlamalarını

sağlayın.

Kurumlarda ĠĢ Etiği Programlarının

GeliĢtirilmesi ve Uygulanması

Farkındalığın artırılması ve dialoğun

geliĢtirilmesi

-Özel sektör ve kamu sektöründe ġeffaflık ve

sorumluluğa verilen önem, hem yerel hem de

uluslararası iĢ ortamlarını güçlendirir.

-Güçlü bir toplum, iyi yönetiĢim, kanunun etkinliği, ve

sosyal sorumluluk taĢıyan kurumsal kiĢilerden oluĢur.

Etik davranıĢı teĢvik eden bir toplumun yaratılması ve

desteklenmesi için gerekli çaba gösterilmelidir.

-GeliĢmekte olan ve geçiĢ dönemindeki ekonomilerde

bir bütünleĢme programı oluĢturmak, belirli bir

bölgede etik ortam etrafındaki liderlik dialoğunu

dengeli kılmak için ilk organize çabadır.

ĠĢ dünyasının değiĢen rolü

Eskiden kapitalist bir ekonomide iĢ dünyasının tek

sorumluluğunun ortaklar, yöneticiler ve diğer ilgililer için kar

sağlamak olduğunu inanılırdı. küreselleĢmenin potansiyel ve

gücü bu davranıĢ biçimini değiĢtirdi. Artık yerel ve küresel

toplumun iĢ faaliyetleri etik bir dialog çerçevesinde

gerçekleĢiyor. 100 sene önce, dünyadaki en büyük finans

varlıkları devletlerdi. Bugün bunun yerini büyük Ģirketler aldı.

Örnek : General Motors‟un yıllık satıĢları hemen hemen

dünyanın 23 ncü büyük ekonomisine eĢittir.

Bir CEO, seçimle iĢbaĢına gelmiĢ ne de topluma hesap

vermekle yükümlü olmakla birlikte verdiği kararlar toplumu

büyük ölçüde etkileyebilmekte; ancak, toplumun CEO‟ ya bu

nedenle geri dönmesi söz konusu değildir.

Toplumlar Ģirketlerin bünyelerinde faaliyet

göstermelerine izin verirken artık yeni beklentiler

dile getirmekteler. ġirketlerden artık faliyette

bulundukları sektörün istikrarlı geliĢine katkıda

bulunmaları,hukukun üstünlüğünün yerleĢtirilmesi

ve desteklenmesine katkıda bulunması, çalıĢanlarının

haklarını ihlal etmek yerine koruması, çevreye zarar

vermesi yerine koruması beklenmektedir.