2

1

ΕΚΠΑΙ∆ΕΥΤΗΡΙΑ Ν. ΜΠΑΚΟΓΙΑΝΝΗ

ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ Α΄ ΛΥΚΕΙΟΥ

«ΕΓΚΛΗΜΑΤΑ ΠΟΛΕΜΟΥ,

ΕΓΚΛΗΜΑΤΑ ΚΑΤΑ ΤΗΣ

ΑΝΘΡΩΠΟΤΗΤΑΣ»

Συµµετέχουν οι µαθητές:

Αναστασίου Αναστασία, Αργυρίου Κατερίνα, Μιχαήλ Άλκηστις, Μπάκος Στέφανος Μπουχλαριώτης Αχιλλέας, Μουστρούφης ∆ηµήτρης, Κακαέ Ζωή, Πανάγος Αλέξανδρος, Παντάζου Ιουλιάνα, Παπαγεωργίου Στέφανος, Παπαθανασίου Νίκος, Ρούσος Μωύς, Στάικος Ευθύµης, Στρατηγοπούλου Ελευθερία, Σιούλας Σταµάτης, Συρρογιανοπούλου Κωνσταντίνα, Τσιούρβας Ηλίας

Υπεύθυνη καθηγήτρια : Παπαδηµητρίου Γεωργία

Σχολικό έτος 2016 - 2017

2

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ

1. ΕΙΣΑΓΩΓΗ 2. Τι σηµαίνει ο τίτλος εγκλήµατα πολέµου, εγκλήµατα κατά της

ανθρωπότητας; 3. Ποιος ήταν ο Αδόλφος Χίτλερ ; 4. Η επικράτηση του ναζισµού. 5. Το σχέδιο Εξόντωσης : «Το Ολοκαύτωµα » 6. Ο διωγµός των Εβραίων της Ελλάδας. 7. Τι συνέβαινε στα στρατόπεδα συγκέντρωσης; 8. Τα εγκλήµατα των Γερµανών στην Ελλάδα. 9. Η ρίψη των ατοµικών βοµβών σε Χιροσίµα και σε Ναγκασάκι. 10. Οι συνέπειες από τη ρίψη των βοµβών σε όλη την ανθρωπότητα. 11. Επίλογος 12. Βιβλιογραφία

Το εξώφυλλο επιµελήθηκαν οι µαθήτριες: Αργυρίου Κατερίνα, Κακαέ Ζωή

3

1. ΕΙΣΑΓΩΓΗ

«Είναι προς τιµήν της αρετής να αναγνωρίσουµε πως τα µεγαλύτερα κακά που χτυπούν τους ανθρώπους προέρχονται από το έγκληµα» είπε ο Φρανσουά Ντε Λα Ροσφουκό. Και ειλικρινά θα µπορούσε κανένας να διαφωνήσει; Είναι κοινά παραδεκτό πως τα εγκλήµατα κατά της ανθρωπότητας στην εποχή µας, έχουν δηµιουργήσει αγιάτρευτες πληγές σε χώρες, αλλά κυρίως στους ανθρώπους.

Αν αναλογιστεί κανείς και µόνο τους πολέµους που λαµβάνουν τόπο εν έτη 2016 θα καταλάβει πως η ζωή δεν είναι παρά µόνον συµφέρον και πόνος για κάποιους. Μα δε µπορεί να τους κατηγορήσει κανείς. Τα µόνα όντα που καταστρέφουν τούτο τον κόσµο είναι οι άνθρωποι. Αυτοί, που θεωρούν πως ο πόλεµος είναι η γέφυρα που οδηγεί στην ειρήνη. Πως το έγκληµα είναι το µόνο µέσο διατήρησης και αποκατάστασης των συµφερόντων. Η αφαίρεση µιας ανθρώπινης ζωής επειδή το επιβάλλει η εκάστοτε θρησκεία, η καταστροφή µιας πόλης από µια ατοµική βόµβα για να ικανοποιηθεί το συµφέρον µιας υπερδύναµης, η γενοκτονία ανθρώπων γιατί το επιτάσσει το όραµα ενός αρχηγού, όλα αυτά είναι εγκλήµατα, φρικαλεότητες κατά της ανθρωπότητας.

Οι εγκληµατικές πράξεις κατά την περίοδο πολέµου, είναι απίστευτα τροµακτικές. Κανείς δεν µπορεί να διαγράψει από τη µνήµη του το «ολοκαύτωµα» των Εβραίων», το «ολοκαύτωµα» των Καλαβρύτων, τα βασανιστήρια, τις εκτελέσεις και τις καταστροφές αρκετών περιοχές της Ελλάδας, τον αφανισµό των Ροµά και των παιδιών µε σύνδροµο Ντάουν, την εποχή του Ναζισµού.

Έχει χαραχτεί στην ιστορία η έκρηξη των βοµβών στη Χιροσίµα και στο Ναγκασάκι,

πριν από περίπου 70 χρόνια, οι επιπτώσεις των οποίων µας στοιχειώνουν ακόµη και σήµερα. ∆υο ολόκληρες πόλεις, γεµάτες ζωή. Γεµάτες µε νέα παιδιά, που εξαιτίας όλων αυτών έχασαν τη ζωή τους και ο κόσµος δε θα µάθει ποτέ τι θα µπορούσαν να είχαν προσφέρει.

∆εν θα ήταν νοητό να αποσιωπήσουµε τα όσα λαµβάνουν τόπο στη σηµερινή εποχή. Τη στιγµή που η Συρία « µαστιγώνεται» σε καθηµερινή βάση αρχικά από µια οργάνωση που ακολουθεί ότι κρίνει σωστό ο θεός της και στη συνέχεια από δυνάµεις που φορούν παρωπίδες και δε συλλογίζονται το χαµό που προκαλούν οι βοµβαρδισµοί τους. Τη στιγµή που οι άνθρωποι αναγκάζονται σε κλάσµατα δευτερολέπτου να αφήσουν τα σπίτια τους και να βρουν καταφύγιο οπουδήποτε αλλού. Την στιγµή που το καταγάλανο, αγνό Αιγαίο «βάφεται µαύρο από τις ζωές των αθώων παιδιών» που πνίγονται στην προσπάθεια διαφυγής….

Απίστευτο, λοιπόν , το πόσο ο κόσµος γύρω µας έχει τραυµατιστεί και πόσοι ρίχνουν «λάδι στη φωτιά», είτε µένουν άπραγοι µπροστά σε όλα αυτά. Χρέος της νέας

4

γενιάς, είναι η επαγρύπνηση των αδρανών ατόµων που απαξιώνουν τον κόσµο γύρω τους, η αποµάκρυνση αυτών από παράγοντες που ενεργοποιούν τέτοιου είδους πράξεις στείρου µιµητισµού και πάνω από όλα η προσπάθεια αποφυγής επανάληψης της ιστορίας. ∆ιότι δυστυχώς ο κόσµος εδώ και εκατοντάδες χρόνια βρίσκεται παγιδευµένος σε έναν φαύλο κύκλο ψυχοφθόρων εγκληµάτων .

Για αυτό λοιπόν και εµείς η οµάδα project του τµήµατος Α2΄ Λυκείου, αποφασίσαµε πως ήρθε η στιγµή να δώσουµε στίγµα και να αναλύσουµε λεπτοµερώς όλα αυτά τα εγκλήµατα για να προσπαθήσουµε να ξυπνήσουµε όσους αγνοούν την κατάσταση γύρω τους και να διαδώσουµε στοιχεία και γεγονότα που αφήνουν άναυδους την πλειονότητα των ανθρώπων που τα ακούν και τα συλλογίζονται .

Αρχίζουµε λοιπόν το ταξίδι µας στην ιστορία και ελπίζουµε να µην επαναληφθούν όσα ερευνήσαµε…….

5

2. Τι σηµαίνει ο τίτλος εγκλήµατα πολέµου, εγκλήµατα κατά της ανθρωπότητας;

Α) Εγκλήµατα Πολέµου: Είναι όρος του ∆ιεθνούς Ποινικού ∆ικαίου που θεσπίστηκε από τη συνθήκη των Βερσαλλιών (28 Ιουνίου 1919) και εφαρµόστηκε µετά τον Β’ Παγκόσµιο Πόλεµο. Σύµφωνα µε αυτόν τον όρο τιµωρείται γενικά κάθε προσβολή της ηθικής και αξιοπρέπειας του ατόµου κατά τη διάρκεια πολέµου. Οι χαρακτηριζόµενοι ως εγκληµατίες πολέµου προσάγονται στο ∆ιεθνές ∆ικαστήριο της Χάγης, το οποίο και καθίσταται αρµόδιο για την εκδίκασή του.

Το «Έγκληµα πολέµου» σύµφωνα µε το χάρτη του Λονδίνου της 8ης Αυγούστου 1945 (άρθρο 2), είναι οι παραβιάσεις των νόµων και των εθίµων του πολέµου και ως τέτοιες λογίζονται οι φόνοι αµάχων ή οµήρων , η κακοµεταχείριση του πληθυσµού, των αιχµαλώτων ή των ναυαγών, η διαρπαγή δηµόσιας ή ιδιωτικής περιουσίας, η άσκοπη καταστροφή πόλεων, κωµοπόλεων, χωριών, η αδικαιολόγητη από στρατιωτικούς λόγους ερήµωση. Τα βασανιστήρια και τα βιολογικά πειράµατα και η πρόκληση µεγάλης δοκιµασίας ή σοβαρής σωµατικής ή ψυχικής βλάβης από πρόθεση.

Β) ΕΓΚΛΗΜΑΤΑ ΚΑΤΑ ΤΗΣ ΑΝΘΡΩΠΟΤΗΤΑΣ

Κρίνεται σηµαντικό να αναφερθεί πως ο διεθνής όρος « εγκλήµατα κατά της ανθρωπότητας» ξεκίνησε να οριοθετείται παράλληλα µε τον διεθνή όρο εγκλήµατα πολέµου περιγράφοντας τις πράξεις που συνδέονται µε τις ένοπλες συγκρούσεις και την άσκηση βίας. Στην πορεία ωστόσο αυτονοµήθηκαν ως έννοιες από το περιβάλλον της ένοπλης σύγκρουσης όπως εξάλλου και η έννοια της γενοκτονίας.

Τα εγκλήµατα κατά της ανθρωπότητας διακρίνονται για την ευρεία και συστηµατική επίθεση, πρόκειται δηλαδή για οτιδήποτε αποτρόπαιο διαπράττεται ως µέρος εκτεταµένης ή συστηµατικής επίθεσης εναντίων αµάχων, η οποία τελείται είτε από έναν δράστη, είτε από πολλούς που ενεργούν άπαξ ή σε διαφορετικούς χρόνους στα πλαίσια οργανωµένου χρόνου ή προσχεδιασµένης πολιτικής. Ένα βασικό στοιχείο των εγκληµάτων κατά της ανθρωπότητας και η ειδοποιός διαφορά τους από τη γενοκτονία είναι η ύπαρξη γενικού δόλου για τη τέλεση των πράξεων. Συγκεκριµένα η υποκειµενική υπόσταση των εγκληµάτων αυτών δεν απαιτεί ο δράστης να έχει γνώση και πρόθεση για το σύνολο των πράξεων που διαπράττει και των λεπτοµερειών των σχεδίων αυτών.

Γ) Τα ποιο γνωστά εγκλήµατα πολέµου και εγκλήµατα κατά της ανθρωπότητας

1) 1919 η γενοκτονία των Αρµενίων

Ως γενοκτονία των Αρµενίων αναφέρονται τα γεγονότα εξόντωσης Αρµενίων πολιτών της Οθωµανικής Αυτοκρατορίας κατά τη διάρκεια του Α΄ Παγκοσµίου

6

Πολέµου. Εντολές για εκκαθαρίσεις Αρµενίων είχαν δοθεί νωρίτερα από το Σουλτάνο Αµπντούλ Χαµίτ, ωστόσο η κύρια ευθύνη για τις πλέον εκτεταµένες σφαγές τους αποδίδεται στο κίνηµα των Νεότουρκων. Ως έναρξη της Αρµενικής Γενοκτονίας θεωρείται η 24η Απριλίου του 1915, όταν η ηγεσία της κοινότητας της Κωνσταντινούπολης φυλακίστηκε και εκατοντάδες αρµένιοι της πόλης απαγχονίστηκαν.

2) 1916-1923 η γενοκτονία των Ποντίων µε 353. 000 νεκρούς αποτελεί τη δεύτερη µεγάλη γενοκτονία του αιώνα µας.

Στις 19 Μαίου 1919 ο Μουσταφά Κεµάλ αποβιβάζεται στη Σαµψούντα για να ξεκινήσει τη δεύτερη και πιο άγρια φάση της Ποντιακής Γενοκτονίας, υπό την καθοδήγηση των γερµανών και σοβιετικών συµβούλων του. Μέχρι τη Μικρασιατική Καταστροφή το 1922 οι Ελληνοπόντιοι που έχασαν τη ζωή του ξεπέρασαν τους 200.000. όσοι επέζησαν κατέφυγαν ως πρόσφυγες στη Νότια Ρωσία , ενώ γύρω στις 400.000 έφτασαν στην Ελλάδα. Η 19η Μάιου έχει ανακηρυχθεί ως ηµέρα µνήµης για τη Γενοκτονία του Ελληνικού πληθυσµού.

3) Εγκλήµατα στον Β’ Παγκόσµιο Πόλεµο

Στο ολοκαύτωµα , περιγράφεται ο υποκινούµενος από το κράτος συστηµατικός διωγµός και η γενοκτονία διαφόρων εθνικών, θρησκευτικών , κοινωνικών και πολιτικών οµάδων κατά τη διάρκεια του Β΄ Παγκοσµίου Πολέµου από τη Ναζιστική Γερµανία και τους συνεργάτες της. Στα αρχικά στοιχεία που συνθέτουν το Ολοκαύτωµα είναι το πογκρόµ της νύχτας των κρυστάλλων και το Πρόγραµµα της ευθανασίας Τ-4 τα οποία οδήγησαν στη συνέχεια στα τάγµατα θανάτου και στα στρατόπεδα εξόντωσης .

4) Ασιατικό Ολοκαύτωµα

Το ∆εκέµβρη του 1937, ο Ιαπωνικός στρατός κατέλαβε και λεηλάτησε τη Κινεζική πρωτεύουσα Ναντσίνγκ. Ακολούθησε γενοκτονία του πληθυσµού. Οι Ιάπωνες στρατιώτες προχώρησαν σε δολοφονίες αµάχων και αιχµαλώτων κατοίκων της πόλης µε βάναυσο τρόπο. Στο διάστηµα 1937 – 1938 οι νεκροί υπολογίζονται σε περισσότερους από 300.000. Οι Ιάπωνες µεγάλωναν τα παιδιά τους µε την πεποίθηση ότι οι Κινέζοι ήταν οι κατώτεροι από τα γουρούνια.

5) Ατοµική Βόµβα

Η ρίψη ατοµικής βόµβας στη Χιροσίµα και το Ναγκασάκι αποτελεί ένα από τα µεγαλύτερα γεγονότα του 20ου αιώνα που σφράγισαν τη νίκη των συµµάχων κατά του Άξονα. Η χρήση όπλων µαζικής καταστροφής µε τέτοιες τροµακτικές συνέπειες δηµιουργεί µέχρι σήµερα ερωτηµατικά, διαφωνίες και συζητήσεις σε παγκόσµιο επίπεδο.

6) Τζιχαντιστές στη Συρία

7

« Εγκλήµατα πολέµου » χαρακτηρίζονται από την UNESCO οι καταστροφές σε µνηµεία που συντελέστηκαν στη Μέση Ανατολή. Ακολουθώντας τις κατευθύνσεις που δόθηκαν στον Ο.Η.Ε πριν από µερικές εβδοµάδες, η οργάνωση χαρακτήρισε συγκρίσιµες µε εγκλήµατα πολέµου τις βάρβαρες επιθέσεις που έχουν διαπράξει οι τζιχαντιστές σε βάρος της πολιτιστικής κληρονοµιάς της Συρίας και του Ιράκ.

Η οµάδα µας επέλεξε να ασχοληθεί µε τα εγκλήµατα του Β΄ Παγκοσµίου Πολέµου και µε τη ρίψη των ατοµικών βοµβών.

3. Ποιος ήταν ο Αδόλφος Χίτλερ ;

Η ιστορία του Αδόλφου Χίτλερ δεν είναι όµορφη. ∆εν υπάρχει τίποτα όµορφο, ροµαντικό. Είναι η ιστορία ενός ανθρώπου που εξαπέλυσε στον κόσµο τα χειρότερα δεινά και την µεγαλύτερη δυστυχία που είχε ποτέ γνωρίσει.

Στις 20 Απριλίου του 1889, στο µικρό χωριό Μπράουναου πάνω στον ποταµό Ίν, ανάµεσα στην Αυστρία και στη Γερµανία, γεννιέται ο Αδόλφος Χίτλερ. Η οικογένεια του καταγόταν από το Βάλντφηρτελ. Οι κάτοικοι του Βάλντφηρτελ ήταν τραχείς, αφιλόξενοι, αγέλαστοι και κατσούφηδες.

Η µητέρα του Αδόλφου Χίτλερ, η Κλάρα Πέλτσλ, ήταν ήσυχη, τίµια εργατική και αξιοπρεπής. Ο Αδόλφος ήταν το αγαπηµένο της παιδί. Ο ίδιος έλεγε αργότερα ότι ήταν «η αγάπη της µαµάς». Την αγαπούσε, όσο ήταν ικανός να αγαπήσει κάποιον άνθρωπο, αλλά την χρησιµοποιούσε για να πετύχει τους σκοπούς του. Ο Άλοϊς Χίτλερ, πατέρας του Αδόλφου ήταν σκληρός και δύστροπος. Τα λόγια του ήταν νόµος. Κανένας από τα παιδιά του δεν τολµούσε να αντιµιλήσει. Όλα τα παιδιά, αλλά περισσότερο ο Αδόλφος, δοκίµαζαν το µπαστούνι, τη βέργα, το µαστίγιο και τη ζώνη του πατέρα τους.

Λίγο πριν κλείσει τα έξι του χρόνια, ο Αδόλφος µπήκε στο δηµόσιο σχολείο του χωριού Φίσλχαµ. ∆ύο χρόνια αργότερα τον έστειλαν στο σχολείο του µοναστηριού στο Λάµπαχ. Μετά το δηµοτικό ήρθε το γυµνάσιο. Ο Αδόλφος ήθελε να πάει στο

8

Γκυµνάζιουµ, αλλά αυτό ήταν το σχολείο των ανωτέρων κοινωνικών τάξεων. Αδόλφος πήγε στο Ρεάλσκουλε γιατί έτσι ήθελε ο πατέρας του. Έχασε όµως την πρώτη χρονιά και αναγκάστηκε να ξαναπάει στην ίδια τάξη. Ο Αδόλφος έφυγε από το σχολείο χωρίς να αποφοιτήσει. Ήταν περίπου 16 χρόνων. Επί τρία χρόνια ο Αδόλφος δεν έκανε απολύτως τίποτα.

Ωστόσο ένας από τους ανθρώπους που έπαιξε καθοριστικό ρόλο στη ζωή του ήταν ένας από τους καθηγητές του. Ο ∆ρ. Πετς ήταν Πανγερµανιστής. Πίστευε δηλαδή, ότι όλοι οι Γερµανοί, ανεξάρτητα από τον τόπο που ζούσαν, έπρεπε να ενωθούν σε ένα έθνος. Από αυτόν τον άνθρωπο άρχισε και ο νεαρός Χίτλερ να µαθαίνει το νόηµα του γερµανικού πατριωτισµού. Έµαθε επίσης, να αντιπαθεί τους κυβερνήτες της πατρίδας του, τους Αψβούργους, γιατί δεν είχαν την αίσθηση του γερµανικού εθνικισµού.

Τον Οκτώβριο του 1907, όταν ήταν µόλις 18 χρόνων, ο Αδόλφος Χίτλερ πήγε στη Βιέννη και είχε ελπίδες να γίνει ένας µεγάλος καλλιτέχνης. Τότε ήταν που δέχθηκε ένα τροµερό χτύπηµα. Για να γίνει δεκτός σαν σπουδαστής στην Ακαδηµία Καλών Τεχνών της Βιέννης, ο Χίτλερ έπρεπε να υποβάλλει µερικά σχέδιά του. Αν αυτά τα σχέδια γίνονταν δεκτά, τότε θα µπορούσε να πάρει µέρος στις εξετάσεις. Αλλά τα σχέδιά του απορρίφθηκαν δύο φορές. Χονδροειδή, αδύναµα, χωρίς ζωή, δεν ήταν αρκετά καλά. Ο Χίτλερ δεν συνήλθε ποτέ απ’ αυτό το χτύπηµα στον εγωισµό του.

Τα επόµενα πέντε χρόνια ήταν, σύµφωνα µε τα λεγόµενα του Χίτλερ, τα πιο δυστυχισµένα χρόνια της ζωής του. «Έζησα πέντε χρόνια δυστυχίας και φτώχειας στη Βιέννη», έγραφε. Ο Χίτλερ µισούσε τη Βιέννη Ο Χίτλερ έµαθε πρώτα να µισεί τους σοσιαλιστές, αυτούς που ήθελαν µια κοινωνία διοικούµενη από την εργατική τάξη. Μελέτησε τον Καρλ Μαρξ, τον πατέρα του σοσιαλισµού, αλλά απέρριψε βίαια τις απόψεις του. Αποφάσισε ότι ο µόνος τρόπος µεταχείρισης των σοσιαλιστών ήταν να τους ανταποδίδεις τα χτυπήµατα µε την ίδια ή µε µεγαλύτερη δύναµη. Αν οι εργάτες

χρησιµοποιούσαν τροµοκρατία στα εργαστήρια, στα εργοστάσια, στις συνελεύσεις και στους δρόµους, πίστευε ότι θα έπρεπε να χτυπηθούν από µια εξίσου βίαιη τροµοκρατία.

Έπειτα, ο Χίτλερ έµαθε να µισεί τους Εβραίους. Στα νιάτα του δεν είχε ακούσει καν τη λέξη «Εβραίος. Στη Βιέννη άρχισε να διαβάζει αντι-Εβραϊκά περιοδικά και λογοτεχνία µίσους. Κάποια µέρα, είδε σε κάποιο δρόµο της Βιέννης έναν Εβραίο µε καφτάνι, ένα µακρυµάνικο φόρεµα µε ζώνη.

«Ρώτησα τον εαυτό µου, είναι δυνατόν να είναι αυτός ο άνθρωπος Γερµανός;» Ακολούθησε αυτό που ο Χίτλερ ονοµάζει οδυνηρή ψυχική πάλη µεταξύ «συναισθήµατος και λογικής». Στο τέλος αποφάσισε ότι ο Εβραίος δεν ήταν Γερµανός, αλλά µια τελείως διαφορετική «φυλή».

Στην Αυστρία οι Εβραίοι είχαν υψηλές θέσεις στο εµπόριο, την ιατρική, τη δικαιοσύνη και τη δηµοσιογραφία. Ο Χίτλερ πίστευε ότι αυτό θα κατέστρεφε την

9

Αυστρία. Αποφάσισε ότι οι Μαρξιστές και οι Εβραίοι είχαν ενωθεί σε µια «ιερή συµµαχία» για να καταστρέψουν τον κόσµο.

«Αν οι Εβραίοι κατακτήσουν τον κόσµο µε τη βοήθεια των Μαρξιστικών διδασκαλιών», έλεγε, «τότε αυτή η νίκη θα γίνει το νεκρώσιµο στεφάνι της ανθρωπότητας. Αυτό πιστεύω στο όνοµα του Παντοδύναµου ∆ηµιουργού. Θα υπερασπίσω τον εαυτό µου από τους Εβραίους. Θα πολεµήσω για το έργο του Κυρίου!» Ο Χίτλερ έφυγε από τη Βιέννη το Μάιο του 1913. Είχε αποτύχει στη µεγάλη πόλη. ∆εν είχε ούτε χρήµατα, ούτε οικογένεια, ούτε φίλους. Πήγε λοιπόν από τη Βιέννη στο Μόναχο. Η έναρξη του Α’ Παγκοσµίου πολέµου άλλαξε τη ζωή του Χίτλερ. Μετά από λίγων εβδοµάδων εκπαίδευση, ο Χίτλερ στάλθηκε στο µέτωπο. Απέδειξε ότι ήταν ένας γενναίος και ικανός στρατιώτης. Μέσα στα τέσσερα χρόνια που υπηρέτησε στο ∆υτικό Μέτωπο, πήρε µέρος σε 48 µάχες. Ο Χίτλερ τραυµατίστηκε δύο φορές και παρασηµοφορήθηκε αρκετές. Στις 7 Οκτωβρίου του 1916 µεταφέρθηκε στο νοσοκοµείο του Χερµίς µε τραύµα στο πόδι. Τον Μάρτιο του επόµενου χρόνου ήταν και πάλι στη µάχη. Πήρε µέρος στις δύο πρώτες µεγάλες Γερµανικές επιθέσεις.

Στις 15 Οκτωβρίου του 1918, µόλις τρεις εβδοµάδες πριν από το τέλος του πολέµου, ο Χίτλερ τραυµατίστηκε σοβαρά από τοξικά αέρια. Στάλθηκε στα µετόπισθεν και κατέληξε σε ένα στρατιωτικό νοσοκοµείο στο Πάσεβαλκ, µία µικρή πόλη κοντά στο Βερολίνο. Παρασηµοφορήθηκε για πρώτη φορά, µε τον Σιδηρούν Σταυρό δευτέρας τάξεως, το 1914. Στις 4 Αυγούστου του 1918 τιµήθηκε µε τον Σιδηρούν Σταυρό πρώτης τάξεως. Ήταν µια σπάνια τιµή για έναν απλό στρατιώτη του Γερµανικού Αυτοκρατορικού Στρατού.

Ο Χίτλερ πήρε αυτό το παράσηµο γιατί, όπως είπαν, αιχµαλώτισε έναν αξιωµατικό και δεκαπέντε περίπου στρατιώτες του εχθρού, και τους οδήγησε στο επιτελείο του τάγµατός του.

Αν ο Χίτλερ ήταν γενναίος και ικανός στρατιώτης, γιατί δεν προβιβάστηκε πάνω από το βαθµό του υποδεκανέα; Ένας από τους ανώτερους αξιωµατικούς του είπε αργότερα, ότι ο Χίτλερ ήταν τόσο καλός αγγελιαφόρος, ώστε κανένας αξιωµατικός δεν ήθελε να τον χάσει προάγοντάς τον. Ένας άλλος αξιωµατικός είχε διαφορετική γνώµη. Είπε ότι ο Χίτλερ δεν πήρε προαγωγή γιατί ήταν πνευµατικά ανισόρροπος.

Το καλοκαίρι του 1919, Ο Χίτλερ έγινε το έβδοµο µέλος µιας µικρής οµάδας ανήσυχων νεαρών που ονοµαζόταν Γερµανικό Εργατικό Κόµµα. Το κόµµα δεν είχε ούτε πρόγραµµα, ούτε σχέδιο δράσης. Ο Χίτλερ δεν άργησε να γίνει ο αρχηγός του κόµµατος. Η οµάδα συνεδρίαζε στην πίσω αίθουσα ενός καφενείου στον Μόναχο. Εδώ ο Χίτλερ ανακάλυψε για άλλη µια φορά ότι είχε ταλέντο σαν οµιλητής.

Μέσα σε δύο χρόνια είχε αναπτύξει το µικρό του κόµµα. Άλλαξε το όνοµά του. Ήταν τώρα το Εθνικοσοσιαλιστικό Γερµανικό Κόµµα, ή το N.S.D.A.P., από τα γερµανικά αρχικά του. Η λέξη Ναζί προήλθε από τις δυο πρώτες λέξεις του Γερµανικού ονόµατος – Νάτσιοναλ Σοσιαλίστ.

10

∆υσαρεστηµένοι άνθρωποι κάθε είδους πύκνωναν τις γραµµές του νέου κόµµατος. Βετεράνοι του πολέµου, φτωχοί φοιτητές, µοναρχικοί που ήθελαν την παλινόρθωση της αυτοκρατορίας των Χοεντσόλερν, εργατικοί µαγαζάτορες, δυστυχισµένοι εργάτες, φοβισµένοι επιχειρηµατίες, αντισηµίτες, αντικαθολικιστές, αντιφιλελεύθεροι, αντισοσιαλιστές και αντικοµουνιστές. Όλοι τους ακολουθούσαν τον Χίτλερ γιατί τους έδινε ελπίδες, υποσχόµενος µια καλύτερη ζωή.

Στις 25 Φεβρουαρίου του 1920, ο Χίτλερ ανήγγειλε ένα πρόγραµµα 25 σηµείων. Ήταν φτιαγµένο έξυπνα για να ταιριάζει σχεδόν στον καθένα.

Απαιτούµε την ένωση όλων των Γερµανών σε µια Μεγάλη Γερµανία.

Απαιτούµε την κατάργηση της Συνθήκης των Βερσαλλιών.

Απαιτούµε αποικίες για την εγκατάσταση του πλεονάζοντος πληθυσµού.

Μόνο όσοι έχουν Γερµανικό αίµα µπορούν να είναι πολίτες. Κανένας Εβραίος, συνεπώς, δεν µπορεί να είναι µέλος του έθνους.

Όποιος δεν είναι πολίτης µπορεί να ζει στη Γερµανία µόνο σαν φιλοξενούµενος.

Μόνο οι πολίτες έχουν δικαίωµα ψήφου.

Το πρώτο καθήκον του κράτους είναι να προωθεί την ευηµερία των πολιτών του. Εάν δεν µπορεί να θρέψει όλο το λαό, τότε θα εξαιρεθούν όσοι δεν είναι πολίτες.

Όσοι ξένοι ήρθαν στη Γερµανία µετά τις 2 Αυγούστου του 1914, θα απελαθούν αµέσως.

Όλοι οι πολίτες του κράτους θα έχουν τα ίδια δικαιώµατα και τις ίδιες υποχρεώσεις.

Το πρώτο καθήκον κάθε πολίτη είναι να εργάζεται για το κοινό καλό.

Απαιτούµε την κατάργηση κάθε εισοδήµατος που δεν προέρχεται από εργασία. (Αυτό σήµαινε, π.χ., κάθε τόκο από καταθέσεις).

Απαιτούµε να δίνονται στο κράτος όλα τα κέρδη των πολέµων.

Απαιτούµε την κρατικοποίηση όλων των µεγάλων επιχειρήσεων, όπως τα µεγάλα τραστ.

Απαιτούµε µοίρασµα των κερδών στις µεγάλες εταιρείες.

Απαιτούµε συντάξεις για τους ηλικιωµένους.

Απαιτούµε τη δηµιουργία µιας υγιούς µεσαίας τάξης.

Οι αρχηγοί του κόµµατος υπόσχονται ότι θα αγωνιστούν µέχρι θανάτου για αυτό το πρόγραµµα.

Με το πρόγραµµά του έτοιµο, ο Χίτλερ άρχισε να οργανώνει τους οπαδούς του. Έφτιαξε τη σηµαία του κόµµατος. Έχοντας πολλές χρηµατικές προσφορές, αγόρασε και µια εφηµερίδα για το κόµµα – την Φόλκισερ Μπέοµπαχτερ ή τον Παρατηρητή του Λαού

Ο Χίτλερ χρειαζόταν µια πολιτοφυλακή για να φρουρεί τις συγκεντρώσεις του. Για το σκοπό αυτό οργάνωσε τα Φαιά Πουκάµισα, που ονοµάστηκαν S.A. από το

11

Στουρµαπταϊµουγκ, ή απόσπασµα εφόδου. ∆ιόρισε τον λοχαγό Έρνστ Ροµ, έναν από τους καλύτερους φίλους του, σαν αρχηγό αυτών των νταήδων του πεζοδροµίου.

Το δεύτερο σώµα, που ονοµάστηκε S.S. από το Σούτσταφελυ, ή σώµατα αµύνης, ήταν µια µικρή, πειθαρχηµένη προσωπική σωµατοφυλακή του ίδιου του Χίτλερ. Αυτοί οι ονοµαζόµενοι «αριστοκράτες στρατιώτες» φορούσαν µαύρα πουκάµισα, ένα κρανίο σαν σήµα και κρατούσαν στιλέτα. Είχαν ορκιστεί να πολεµήσουν ως το θάνατο για τον Χίτλερ.

Ο Χίτλερ διάλεξε το κόκκινο σαν το βασικό χρώµα της σηµαίας του κόµµατος, έβαλε µια µαύρη σβάστικα (αγκυλωτό σταυρό) σ’ έναν άσπρο κύκλο, ζωντανεύοντας έτσι τα παλιά χρώµατα της Αυτοκρατορίας -µαύρο, άσπρο και κόκκινο. Το κόκκινο φόντο σήµαινε αντικαπιταλισµό. Ο άσπρος κύκλος σήµαινε εθνικισµό και ο µαύρος αγκυλωτός σταυρός, ή σβάστικα, σήµαινε την ανωτερότητα της «Αρείας φυλής».

Ο Χίτλερ έντυσε τους Ναζί του µε εντυπωσιακές στολές. Τους έδωσε δεκάδες παράσηµα, σήµατα και µετάλλια. Γνωρίζοντας ότι τους άρεσαν οι παρελάσεις, τους έβαλε να παρελαύνουν και να γυµνάζονται νύχτα µέρα. Το επίσηµο Ναζιστικό τραγούδι, ο ύµνος τους, γράφτηκε από τον Χορστ Βέσελ, που πέθανε βίαια και που ο Χίτλερ τον έκανε εθνικό ήρωα. Αυτό είναι απόσπασµα από τον Ύµνο του Χορστ Βέσελ:

Κρατήστε ψηλά τη σηµαία! Πυκνώστε τις γραµµές! Τα ΕΣ-Α προχωρούν µε άφοβο βηµατισµό. Οι σύντροφοί µας που σκοτώθηκαν από το κόκκινο Μέτωπο και την Αντίδραση είναι στο χώµα. Αλλά προχωρούν σαν ίσκιοι στο πλευρό µας. Ανοίξτε δρόµο! Ανοίξτε τώρα δρόµο για τα Φαιά Τάγµατα! Ανοίξτε όλους τους δρόµους της χώρας για τα Τάγµατα Εφόδου. Η σβάστικα δίνει ελπίδα στα εκστατικά εκατοµµύρια του λαού. Η µέρα της ελευθερίας και του ψωµιού φτάνει.

4. Η επικράτηση του Ναζισµού – Εθνικοσοσιαλισµός

Η ιδεολογία του ναζισµού αναπτύχθηκε πρώτη φορά από τον Aντον Ντέξλερ και αργότερα από τον κοµµουνισµό. Αρχικά, η πολιτική στρατηγική του ναζισµού εναντιώθηκε στις µεγάλες επιχειρήσεις, στην αστική και καπιταλιστική θεωρία ιδεολογία, θέσεις που κατά τη δεκαετία του ΄30 υποβαθµίστηκαν, εφόσον οι ναζί ήθελαν να κερδίσουν των βιοµηχάνων. Από τότε ο ναζισµός µετατόπισε το κέντρο βάρους σε αντισηµιτικά και αντιµαρξιστικά θέµατα προώθωντας την πολιτική βία, τον µιλιταρισµό και τον πόλεµο. Οι ναζί χρησιµοποίησαν την παραστρατιωτική τους οργάνωση Sturmabteilung, για να επιτίθενται στους αντιπάλους τους, ιδιαίτερα στους κοµµουνιστές στους εβραίους και στους σοσιαλοδηµοκράτες. Ο Χίτλερ και οι ναζί ανοιχτά προώθησαν τον επεκτατισµό στην Ανατολική Ευρώπη προβάλλοντας τον ως

12

ανάγκη ζωτικού χώρου για Γερµανούς αποίκους που θα δηµιουργούσαν ένα µεγαλύτερο γερµανικό έθνος.

Ιδεολογικά ο ναζισµός υποστήριζε την υπεροχή της άριας φυλής έναντι όλων των υπολοίπων φυλών . οι ναζί θεωρούσαν πως η πρόοδος της ανθρωπότητας είναι άρρηκτα εξαρτηµένη από την άρια Φυλή και πίστευαν ότι αυτή διατηρούσε την κυριαρχία της µόνο εάν διατηρούσε τη καθαρότητά της. Υποστήριζαν πως η µεγαλύτερη απειλή για την άρια φυλή ήταν οι Εβραίοι, µια παρασιτική φυλή που είχε συνδεθεί µε τον διαφωτισµό, την εκβιοµηχάνιση, τον καπιταλισµό, τον φιλελευθερισµό, τον µαρξισµό, τη δηµοκρατία και τον συνδικαλισµό, προκειµένου να εξασφαλίσει την επιβίωσή της. Εκτός από τους Εβραίους, την καθαρότητα της φυλής απειλούσαν οι Ροµά , οι σωµατικά ή διανοητικά ανάπηροι, οι οµοφυλόφιλοι, οι µαύροι και γενικά οποιαδήποτε µειονότητα ή κοινωνική οµάδα µε ιδιαιτερότητες.

Ο Χίτλερ ως κύριος εκπρόσωπος του ναζισµού στο βιβλίο του «Ο Αγών µου » επιτέθηκε τόσο στην αριστερή πολιτική της χώρας, όσο και στη δεξιά κατηγορώντας τους αριστερούς για πράξη προδοσίας εναντίον της Γερµανίας, όταν αυτοί υπέγραψαν τη Συνθήκη των Βερσαλλιών, και στους δεξιούς για δειλία, αφού δέχτηκαν τον αφοπλισµό της χώρας ως όρο των νικητών του Ά΄ Παγκοσµίου Πολέµου. Ήταν επίσης αντίθετος στην ιδέα της δηµοκρατίας, γεγονός που είχε ως αποτέλεσµα την τυπική πτώση της ∆ηµοκρατίας της Βαιµάρης µετά την άνοδο του στην εξουσία.

Στις βουλευτικές εκλογές του 1928, οι Ναζί κέρδισαν µόνο 12 έδρες, ενώ οι Κοµµουνιστές είχαν 54. ∆ύο όµως χρόνια µετά, στις εκλογές του 1930, ο Χίτλερ κέρδισε µια καταπληκτική νίκη. Η δύναµη του Ναζιστικού Κόµµατος ανέβηκε στις 107 έδρες στο Ράιχσταγκ. Η προπαγανδιστική τακτική του Χίτλερ είχε πετύχει. Είχε πετύχει να κερδίσει την υποστήριξη µιας µάζας ανθρώπων που µέχρι τότε δεν ενδιαφέρονταν να ψηφίσουν.

13

∆ύο ακόµη χρόνια πολιτικής πάλης τον περίµεναν. Τον Ιούλιο του 1932, οι Ναζί κέρδισαν 230 έδρες στο Ράιχσταγκ. Ήταν το ισχυρότερο πολιτικό κόµµα της Γερµανίας, αλλά ο Χίτλερ δεν είχε την απόλυτη πλειοψηφία γιατί υπήρχαν τόσα πολλά κόµµατα. Στις εκλογές του Νοεµβρίου του 1932, ο Χίτλερ οπισθοχώρησε. Οι Ναζί, παρόλο που έµειναν πρώτοι, έχασαν έδαφος. Ο αριθµός των αντιπροσώπων τους στο Ράιχσταγκ έπεσε στους 196. Στο µεταξύ η δύναµη των Κοµµουνιστών αυξήθηκε στις 100 έδρες. Αυτό σήµαινε µια θανάσιµη µάχη µεταξύ των δύο κοµµάτων, του Φαιού Φασιστικού και του Κόκκινου Κοµµουνιστικού. Και οι Ναζί από δεξιά και οι Κοµµουνιστές από αριστερά ήθελαν να είναι έτοιµοι να καταλάβουν την εξουσία.

Η απώλεια των εδρών τον Νοέµβριο του 1932 ανησύχησε πολύ τον Χίτλερ. Μήπως περνούσε η στιγµή του; Μήπως ο Γερµανικός λαός τον αποδοκίµαζε;

Και τότε βρήκε βοήθεια από εκεί που δεν την περίµενε.

Ήταν επίσης και οι Γιούνκερς, κτηµατίες µε µεγάλα κτήµατα, και οι βαρώνοι της βαριάς βιοµηχανίας και του εµπορίου, που φοβόταν µήπως έρθουν στην εξουσία οι Κοµµουνιστές και τους πάρουν την ιδιοκτησία τους.

Όλοι αυτοί άρχισαν να πιστεύουν ότι ο Χίτλερ και οι Ναζί του θα τους ήταν χρήσιµοι. Σίγουρα οι Ναζί ήταν βάναυσοι, δύστροποι, ακόµα και θηριώδεις. Όµως, θα µπορούσαν να γίνουν οι βράχοι που πάνω τους θα έσπαγε το ογκούµενο κύµα της επανάστασης. «Ας τους δώσουµε µια ευκαιρία στην εξουσία», έλεγαν αυτοί οι άνθρωποι. «Αν δεν συµπεριφερθούν καλά, θα τους διώξουµε».

Πολύ σύντοµα το χρήµα άρχισε να ρέει από αυτά τα απειλούµενα συµφέροντα προς τον Χίτλερ και τους Ναζί. Οι Γιούνκερς και οι βιοµήχανοι πίστευαν ότι θα µπορούσαν να ελέγξουν αυτόν τον περίεργο ηγέτη που, όπως πίστευαν, θα τους βοηθούσε να διατηρήσουν την δύναµή τους πάνω στις µάζες. Το 1932 ο Χίτλερ αποφάσισε ότι ήθελε να γίνει ή πρόεδρος ή καγκελάριος της Γερµανίας. Από τη στιγµή που θα καταλάβαινε ένα από τα δύο αξιώµατα, θα κυβερνούσε όπως ήθελε τη χώρα. Στις 10 Απριλίου του ίδιου χρόνου ο Χίτλερ έβαλε υποψηφιότητα για πρόεδρος έχοντας για αντίπαλο τον στρατηγό Πουλ φον Χίντεµπουργκ, τον µεγάλο Γερµανό ήρωα του Α’ Παγκόσµιου πολέµου. Ο φον Χίντεµπουργκ εξελέγη και πάλι µε 19.359.635 ψήφους ενώ ο Χίτλερ µε 13.418.051.

Ο Χίτλερ δεν ήξερε να χάνει. Με χαρακτηριστική κακογουστιά επετέθη εναντίον του παλιού Πρώσου πολέµαρχου. «Είναι 85 χρονών», είπε. «Εγώ είµαι 45. Μπορώ να περιµένω». Από το 1930 η Γερµανία είχε κυβερνηθεί από µία σειρά Καγκελαρίων µε έκτακτες εξουσίες .Στις 29 Μαΐου 1932, ο µετριοπαθής Καγκελάριος Χάινριχ Μπρύνιγκ εκδιώχθηκε από τον φον Χίντενµπουργκ από το αξίωµά του. Μια σκληρή πολιτική µάχη άρχισε στα παρασκήνια. Τρεις οµάδες συσπειρώθηκαν για να καταλάβουν την εξουσία. Οι Γιούνγκερς από τ’ Ανατολικά, οι Γερµανοί βιοµήχανοι από τα ∆υτικά και οι αξιωµατικοί της Ράιχσβερ, του εθνικού στρατού.

14

Αυτές οι τρεις οµάδες κατέλαβαν το υπουργικό συµβούλιο. Επικεφαλής τους ήταν πρώτα ο Φραντς φον Πάπεν, ένας πανέξυπνος πολιτικός και ειδικός στις δολοπλοκίες που τον αποκαλούσαν «ο διάβολος µε το ηµίψηλο», και στη συνέχεια ο στρατηγός Κουρτ φον Σλάιχτερ, ένας στρατιωτικός. Ο φον Πάπεν πίστευε ότι ο Χίτλερ θα διόριζε στο υπουργικό του συµβούλιο αρκετούς συντηρητικούς που θα περιόριζαν τους οργισµένους Ναζί. Αν δεν διόριζαν τον Χίτλερ Καγκελάριο, είπε ο φον Πάπεν, υπήρχαν πολλές πιθανότητες να ξεσπάσει εµφύλιος πόλεµος στη χώρα. Ο ηλικιωµένος Πρόεδρος δεν ήξερε τι να κάνει..

Τελικά, ο ηλικιωµένος Πρόεδρος υποχώρησε, αλλά µε µεγάλη απροθυµία. Στις 30 Ιανουαρίου του 1933, ονόµασε τον Χίτλερ Καγκελάριο της Γερµανίας.

Ήταν Καγκελάριος της Γερµανίας! Και είχε κρατήσει την υπόσχεσή του. ∆εν είχε γίνει ούτε εξέγερση, ούτε επανάσταση. Όλα ήταν σύµφωνα µε το νόµο και το σύνταγµα.

ΓΙΑΤΙ ΟΙ ΓΕΡΜΑΝΟΙ ∆ΕΧΤΗΚΑΝ ΤΟΝ ΧΙΤΛΕΡ

Πώς τα κατάφερε, όµως, ο Αδόλφος Χίτλερ να πάρει την εξουσία σε ένα µεγάλο και πολιτισµένο κράτος;

Μετά την ήττα της Γερµανίας και των Κεντρικών ∆υνάµεων στον Α’ Παγκόσµιο πόλεµο, η πολιτική κατάσταση ήταν χαώδης. Ο Χίτλερ και οι Ναζί του ήταν µια κάποια λύση για ένα λαό δυστυχισµένο από την ήττα, ένα λαό που ποθούσε να ξαναβρεί τον αυτοσεβασµό του. Η οικονοµική κρίση του 1929 έπληξε σκληρά την Γερµανία. Υπήρχαν εκατοµµύρια άνεργοι, εκατοµµύρια που µόλις και κατάφερναν να ζήσουν από το επίδοµα ανεργίας. Ο µέσος Γερµανός δεν ήταν βέβαιος ότι θα κρατούσε τη δουλειά του. ∆εν ήξερε για πόσον καιρό θα ήταν σε θέση να εξασφαλίζει τροφή και στέγη για τον εαυτό του και την οικογένειά του. Λαχταρούσε να βάλει ένα τέλος στις άσχηµες µέρες µε κάποιον «αποφασιστικό» τρόπο.

Και τότε ήρθε ο Χίτλερ. «Ελάτε µαζί µου. Θα σας οδηγήσω σ’ ένα ένδοξο µέλλον. Θα λύσω όλα τα προβλήµατά σας, αρχίζοντας από την ανεργία». Ο δυστυχισµένος Γερµανός άκουγε, έχανε κάθε λογική και έπεφτε στην παγίδα.

Μέσα στους δύο τελευταίους αιώνες, οι Γερµανοί, όπως και όλοι οι άλλοι λαοί, είχαν δηµιουργήσει έναν «εθνικό χαρακτήρα». Αυτός ο χαρακτήρας δηµιουργήθηκε µέσα στην οικογένεια και στο σχολείο. Οι τάσεις που καλλιεργήθηκαν στον Γερµανικό λαό είναι υπακοή, επιµέλεια, αγάπη για την πειθαρχία και την τάξη, σεβασµός προς το Κράτος και όχι προς το άτοµο, υποταγή στον «ηγέτη». Γενεές ολόκληρες Γερµανών είχαν διδαχτεί ότι το πιο σηµαντικό πράγµα είναι να κάνεις αυτό που διατάζει ο ηγέτης

15

5. Το σχέδιο Εξόντωσης : «Το Ολοκαύτωµα »

Με τη αναγόρευση του Χίτλερ σε Καγκελάριο, στις 30 Ιανουαρίου 1933, ο ρατσισµός και ιδιαίτερα ο αντισηµιτισµός καθιερώθηκαν ως δόγµατα του Γερµανικού κράτους. Από τον Απρίλιο του 1933 ξεκίνησε µια κλιµακούµενη σειρά αντι- εβραϊκών µέτρων κοινωνικού αποκλεισµού, στέρησης στοιχειωδών ανθρωπίνων και δηµοκρατικών δικαιωµάτων , κατάσχεσης περιουσιών , διώξεων και ωµής βίας. Το φασιστικό πνεύµα του καθεστώτος, οδήγησε, επίσης, στο δηµόσιο κάψιµο βιβλίων ( επιστηµονικών , λογοτεχνικών), όπως υποστήριζαν οι Ναζί, την «κάθαρση της γερµανικής κουλτούρας από επικίνδυνες ιδέες». Τη νύχτα της 10ης Μάίου1933 κάηκαν δεκάδες βιβλία σε 30 γερµανικές πόλεις. Από το Σεπτέµβριο του 19345, µε τη θέσπιση των Νόµων της Νυρεµβέργης που αποσκοπούσαν στη διατήρηση της καθαρότητας της Άριας φυλής , τα αντιεβραικά µέτρα εντάθηκαν ακόµη περισσότερο και οι Εβραίοι απώλεσαν κάθε πολιτικό και κοινωνικό δικαίωµα. Το 1938 η συνεχιζόµενη αντιεβραική προπαγάνδα- άριστα ενορχηστρωµένη από τον υπουργό Προπαγάνδας του Ραιχ Γιοζεφ Γκέµπελς- οδήγησε στη «Νύχτα των Κρυστάλλων». Το βράδυ της 9ης

προς τη 10η Νοεµβρη 1938 ξέσπασαν σε όλη την επικράτεια του Ράιχ επιθέσεις κατά εβραϊκών συνοικιών, οικογενειών, επιχειρήσεων, συναγωγών από µέλη της ναζιστικής νεολαίας και των SS, µε την ανοχή της αστυνοµίας. Ο τραγικός απολογισµός (91 Εβραίοι νεκροί, 267 κατεστραµµένες συναγωγές, 7500 λεηλατηµένες επιχειρήσεις), χαρακτηρίστηκε από το ναζιστικό καθεστώς ως « αιµατηρή εκδίκηση των Γερµανών κατά των Εβραίων».

Παράλληλα πρέπει να σηµειωθεί ότι σε εφαρµογή του δόγµατος της «καθαρότητας» της ‘Άριας φυλής, από το 1939 ξεκίνησαν ειδικά προγράµµατα ευθανασίας µε την ονοµασία τα-4) , ακόµη και µέσα στη Γερµανία, όπου θανατώνονταν , από ναζί γιατρούς άνθρωποι διανοητικά καθυστερηµένοι, ανάπηροι, και λοιπές κατηγορίες µε ειδικές ανάγκες, επίσης εκδιώχθηκαν και οδηγήθηκαν στα στρατόπεδα συγκέντρωσης οµάδες ατόµων όπως οι Ροµά και οι οµοφυλόφιλοι.

Η επίλυση του εβραϊκού ζητήµατος µετεξελίχτηκε κατά τον Β’ Παγκόσµιο Πόλεµο από τον Αδόλφο Χίτλερ και τους Ναζί ( το Εθνικοσοσιαλιστικό Εργατικό Κόµµα ), στο άριστα µεθοδευµένο πρόγραµµα της « Τελικής Λύσης», που ισοδυναµούσε µε την φυσική εξόντωση όλων των εβραίων , καθώς και όλων των τεκµηρίων ( αρχείων, συναγωγών κτιρίων), που σηµατοδοτούσαν την παρουσία τους στις διάφορες ευρωπαϊκές χώρες.

16

Το Ολοκαύτωµα

Το σύνολο των Εβραίων που θανατώθηκαν από την άνοδο του Ναζιστικού Κόµµατος στην εξουσία µέχρι την κατάρρευσή του ανέρχεται σε έξι περίπου εκατοµµύρια.

Πρόκειται για το «Ολοκαύτωµα» τη µεγαλύτερη γενοκτονία της παγκόσµιας ιστορίας.

Με τον όρο «Ολοκαύτωµα», ελληνική λέξη που καθιερώθηκε διεθνώς µέσω της αγγλικής γλώσσας εννοούµε την εφαρµογή του προγράµµατος της «Τελικής Λύσης» που κορυφώθηκε µε τα στρατόπεδα µαζικής εξόντωσης, αφανίζοντας καταληκτικά 6 εκατοµµύρια Εβραίους της Ευρώπης στη διάρκεια του Β’ Παγκοσµίου Πολέµου

6. Ο διωγµός των Εβραίων της Ελλάδας.

Οι Έλληνες Εβραίοι πριν από τον Β' Παγκόσµιο Πόλεµο ανέρχονταν σε 77.377 άτοµα και συγκροτούσαν 25 συµπαγείς θρησκευτικές κοινότητες σε όλη την Ελλάδα, από τις οποίες µεγαλύτερη ήταν αυτή της Θεσσαλονίκης µε 56.000 άτοµα.

Η παρουσία των Εβραίων στη Θεσσαλονίκη χρονολογείται από τους πρώτους αιώνες και στάθηκε πάντα το καταφύγιο των καταδιωγµένων Εβραίων της Ευρώπης. Όµως, η Εβραϊκή Κοινότητα ρίζωσε στην πόλη ιδιαίτερα κατά την περίοδο 1492- 1943 και συνδέθηκε µε την πορεία της όλους αυτούς τους αιώνες. Λίγες µέρες αφότου µπήκαν στη Θεσσαλονίκη οι Γερµανοί, στις 9.4.41, άρχισαν να παίρνουν µέτρα κατά των Εβραίων κατοίκων.

Έτσι, απαγόρευσαν την είσοδό τους σε µια σειρά καταστήµατα, κυρίως µαζικής εστίασης, προχώρησαν στην επίταξη του εβραϊκού νοσοκοµείου Χιρς και πολλών εβραϊκών σπιτιών, φυλάκισαν τα µέλη του Κοινοτικού Συµβουλίου και λεηλάτησαν τα γραφεία της εβραϊκής Κοινότητας, καθώς και τις πλουσιότερες εβραϊκές βιβλιοθήκες.

17

Στις 11.7.1942 οι άνδρες Εβραίοι από 18 µέχρι 45 χρόνων διατάχθηκαν να παρουσιαστούν στην πλατεία Ελευθερίας. Και στον παλιό σιδηροδροµικό σταθµό, λίγο µακρύτερα, πραγµατοποιήθηκε το πρώτο βήµα για την απάνθρωπη θανάτωσή τους. ∆έκα χιλιάδες Εβραίοι µεταφέρθηκαν αρχικά µε τη βία το 1942 για να δουλέψουν ως σκλάβοι σε έργα οδοποιίας, για να πεθάνουν πολλοί από τις κακουχίες και την ασιτία µέσα σε χρονικό διάστηµα µερικών εβδοµάδων.

Εκεί, αφού υποβλήθηκαν σε µαρτύρια και δοκιµασίες, οδηγήθηκαν σε καταναγκαστικά έργα. Στο τέλος του ίδιου χρόνου, οι ναζί προχώρησαν στην κατάσχεση των πιο ανθηρών εβραϊκών επιχειρήσεων και κατέστρεψαν το Ισραηλιτικό Νεκροταφείο.

Τον Φεβρουάριο του 1943 έφτασε στη Θεσσαλονίκη ο φοβερός Eichmann µαζί µε τον στρατιωτικό σύµβουλο Max Merten και τους εντεταλµένους εβραϊκών υποθέσεων του υπουργείου Εξωτερικών του Γ' Ράιχ Dieter Wisliceny και Alois Bruner, καθώς και τον γενικό πρόξενο Schoenberg, και έβαλαν σε εφαρµογή το σχέδιο εκτοπισµού των Εβραίων της Θεσσαλονίκης. Έτσι, υποχρεώθηκαν να φορούν το κίτρινο άστρο του ∆αβίδ και να κατοικούν µόνο σε συγκεκριµένες συνοικίες-γκέτο.

Στις 6 Μαρτίου 1943 απαγορεύθηκε η έξοδος των Εβραίων από τα γκέτο. Το πρώτο τρένο προς τα στρατόπεδα-κολαστήρια του Γ' Ράιχ αναχώρησε από τη Θεσσαλονίκη στις 15 Μαρτίου του 1943, µεταφέροντας πάνω από 2.500 άνδρες, γυναίκες και παιδιά. Σε βαγόνια που χρησιµοποιούνταν για τη µεταφορά ζώων στοιβάζονταν εκατοντάδες και χιλιάδες άτοµα, χωρίς τρόφιµα και νερό, υπό άθλιες συνθήκες, ενώ πολλοί πέθαιναν στη διαδροµή.

Μέχρι τις 2 Αυγούστου του 1943, οι Εβραίοι της Θεσσαλονίκης µε συνολικά 19 σιδηροδροµικές αποστολές οδηγήθηκαν στα στρατόπεδα Άουσβιτς, Μπίρκεναου, όπου έγινε η εξόντωσή τους. Από τους 46.091 Θεσσαλονικείς Εβραίους που µεταφέρθηκαν στα στρατόπεδα συγκέντρωσης, κατάφεραν να σωθούν και επέστρεψαν µετά τον πόλεµο µόνο 1.950, δηλ. ένα ποσοστό µόλις 4%.

Στην Αθήνα τα πράγµατα εξελίχθηκαν διαφορετικά. Κατ' αρχάς ο ραβίνος Μπαρζιλάι, επικεφαλής της εβραϊκής κοινότητας, δεν παρέδωσε στους Γερµανούς τις λίστες µε τα ονόµατα των εβραίων, όπως είχε κάνει ο Κόρετς στη Θεσσαλονίκη. Σε συµφωνία µε το ΕΑΜ αποφασίστηκε η διάσωση των εβραίων της Αθήνας και η µεταφορά της πλειοψηφίας αυτών στο βουνό ή στην Εύβοια, απ' όπου περνούσαν στην Τουρκία και µετά στην Παλαιστίνη. Σηµαντική βοήθεια προσέφεραν, σύµφωνα µε µαρτυρίες που παρατίθενται, ο Αρχιεπίσκοπος ∆αµασκηνός που είχε δώσει οδηγίες στους ιερείς να βαφτίζουν µυστικά χριστιανούς τους εβραίους πολίτες, ο διευθυντής της Αστυνοµίας Αγγελος Εβερτ που είχε δώσει διαταγές στα αστυνοµικά τµήµατα να εκδίδουν ταυτότητες στους εβραίους και µεµονωµένοι πολίτες, πολλοί από αυτούς συνδεδεµένοι µε την Αντίσταση. Καθοριστικό ρόλο έπαιξε η σχέση και η συνεργασία Άγγλων - εαµικών και ∆αµασκηνού - Έβερτ. Ακόµη, η σχέση των Άγγλων, του ΕΑΜ και του Εβραϊκού Πρακτορείου στην Παλαιστίνη, αλλά και οι παραδοσιακές καλές σχέσεις εβραίων και χριστιανών στην πρωτεύουσα. Στην Αθήνα υπήρχαν 3.000 εβραίοι και άλλοι 4.000 που κατέβηκαν διωκόµενοι από τη Θεσσαλονίκη και άλλες πόλεις Στη Θεσσαλία η ύπαρξη ισχυρού εαµικού κινήµατος βοήθησε να διασωθούν πολλοί εβραίοι. Μαζική διάσωση έγινε στη Ζάκυνθο. Στην

18

Κέρκυρα, στα Ιωάννινα και γενικότερα στη Μακεδονία έγιναν πογκρόµ ανάλογα εκείνων της Θεσσαλονίκης. Από την Κοινότητα της Λάρισας εξοντώθηκαν στα στρατόπεδα θανάτου 219 άτοµα που ανήκουν σε 63 οικογένειες . σε αυτά πρέπει ν προστεθούν και άλλα 20 τα οποία σκοτώθηκαν τοπικά σε επιδροµές των Γερµανών σε τόπους που κατέφυγαν εβραίοι, καθώς και σε µάχες κατά των Γερµανών στις οποίες είχαν ένοπλη συµµετοχή εβραίοι ενταγµένοι στις τάξεις της Αντίστασης, οπότε ο συνολικός αριθµός απωλειών φτάνει τα 239 άτοµα. Ο συνολικός αριθµός του πληθυσµού της εβραικής κοινότητας πριν το πόλεµο ανέρχονταν σε 282 οικογένειες , µε σύνολο 1018 άτοµα.

H µόνη εβραϊκή κοινότητα στην Ελλάδα που διασώθηκε στην ολότητά της από την εξόντωση των ναζί στη διάρκεια της γερµανικής κατοχής ήταν αυτή της Ζακύνθου, η οποία αριθµούσε 275 µέλη. Την απίστευτη ιστορία της διάσωσής της αφηγείται ο Deno Seder, συγγραφέας που ζει στην Ουάσιγκτον, βασιζόµενος σε αρχειακό υλικό και προσωπικές µαρτυρίες επιζώντων. Ο συγγραφέας τοποθετεί τη Ζάκυνθο στο ιστορικό πλαίσιο της εβραϊκής παρουσίας στην Ελλάδα, της αντίστασης στην ιταλική και γερµανική κατοχή, της ναζιστικής θηριωδίας και του εβραϊκού Ολοκαυτώµατος στην Ευρώπη. Μέσα από τις σελίδες του βιβλίου του αναδεικνύεται η γενναιότητα δύο επιφανών ανδρών της Ζακύνθου, του µητροπολίτη Χρυσοστόµου και του δηµάρχου Λουκά Καρρέρ, αλλά και του συνόλου των κατοίκων του νησιού, που απέτρεψαν την εκτόπιση των Εβραίων συµπατριωτών τους και το βέβαιο θάνατό τους στα κρεµατόρια των ναζί. Για τον συγγραφέα «το θαύµα της Ζακύνθου», ένα µοναδικό επίτευγµα στα χρονικά της κατεχόµενης Ευρώπης, δεν ήταν αποτέλεσµα θεϊκής παρέµβασης, αλλά το προϊόν ανθρώπινου θάρρους και αλληλεγγύης, όταν η θρησκευτική και πολιτική ηγεσία του νησιού, καθώς και οι 42.000 κάτοικοί του, ως άλλοι «καλοί Σαµαρείτες», µε κίνδυνο της ζωής τους αρνήθηκαν να καταδώσουν τους Εβραίους συµπατριώτες τους, που συµβίωναν αρµονικά µαζί τους επί αιώνες, τους έκρυψαν στα σπίτια τους ή τους φυγάδευσαν στα βουνά.

Οι σωτήρες

Κεντρική φυσιογνωµία στην αφήγηση είναι ο µητροπολίτης Χρυσόστοµος, που σπούδασε Θεολογία, Νοµικά και Φιλοσοφία στο Μόναχο, και φαίνεται ότι είχε συναντήσει τον Χίτλερ το 1924, πριν εκείνος ανέλθει στην εξουσία. Τον Φεβρουάριο του 1943 συλλαµβάνεται από τους Ιταλούς, που είχαν καταλάβει το νησί από τον Μάιο του 1941, και εκτοπίζεται σε φυλακή των Αθηνών. Όταν 10 µήνες µετά αποφυλακίζεται και επιστρέφει στη Ζάκυνθο, η ιταλική κατοχή έχει αντικατασταθεί από τη γερµανική, µε την παράδοση της Ιταλίας στους συµµάχους. Η «ώρα της αλήθειας» φθάνει τον ∆εκέµβριο του 1943, όταν ο δήµαρχος Καρρέρ εντέλλεται από τον φρούραρχο Πόουλ Μπέρενς και τον διοικητή του νησιού Αλφρεντ Λιτ να παραδώσει τον κατάλογο όλων των Εβραίων του νησιού εντός 72 ωρών. Προσφεύγει στον µητροπολίτη και µαζί µηχανεύονται τρόπους για να κερδηθεί χρόνος, ώστε οι Εβραίοι να µετατραπούν γρήγορα σε Χριστιανούς µε ψευδή πιστοποιητικά, να κρυφτούν ή να φυγαδευθούν στα βουνά, στο πλευρό των ανταρτών, µε τη συµπαράσταση των χριστιανών γειτόνων τους. Αντίθετα µε την περίπτωση της Θεσσαλονίκης, όπου ο αρχιραββίνος Κόρετζ ενέδωσε στις πιέσεις των Γερµανών και παρέδωσε τα αρχεία µε καταστροφικές συνέπειες για τη µεγάλη εβραϊκή κοινότητα της πόλης, οι ταγοί της Ζακύνθου κατέστρωσαν ένα τολµηρό σχέδιο απόκρυψης των Εβραίων. Όταν η διαφυγή τους είχε εξασφαλισθεί, ο κατάλογος των Εβραίων της Ζακύνθου, που παραδόθηκε στους Γερµανούς, περιείχε µόνο δύο ονόµατα, του

19

µητροπολίτη Χρυσοστόµου και του δηµάρχου Καρρέρ. Ταυτόχρονα ο Χρυσόστοµος µε προσωπική επιστολή του στον Χίτλερ ζητούσε να εξαιρεθεί η εβραϊκή κοινότητα της Ζακύνθου από τον διωγµό, προσωπικά εγγυώµενος ότι τα µέλη της ήταν φιλήσυχοι πολίτες. Φαίνεται ότι η έκκληση αυτή εισακούσθηκε, γιατί η διαταγή του Γενικού Αρχηγείου ανακλήθηκε, χωρίς πάντως οι Εβραίοι να εγκαταλείψουν τα κρησφύγετά τους, µέχρι την απελευθέρωση του νησιού τον Σεπτέµβριο του 1944. Η προσφορά του Χρυσόστοµου και του Καρρέρ αναγνωρίσθηκε επίσηµα το 1978, όταν ανακηρύχθηκαν «∆ίκαιοι των Εθνών» από το ίδρυµα Γιαντ Βασέµ της Ιερουσαλήµ, φωτεινά ονόµατα στην τιµητική λίστα των 321 Ελλήνων που έχουν κατά καιρούς τιµηθεί για πράξεις αυτοθυσίας προς τους Εβραίους συνανθρώπους τους στις µαύρες ηµέρες του Ολοκαυτώµατος.

ΜΑΡΤΥΡΙΑ ∆ΥΟ ΕΠΙΖΩΝΤΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ-ΕΒΡΑΙΩΝ ΑΠΟ ΤΟ ΑΟΥΣΒΙΤΣ

Ήταν 27 Ιανουαρίου του 1945 όταν τα προελαύνοντα σοβιετικά στρατεύµατα απελευθέρωσαν το µεγαλύτερο στρατόπεδο συγκέντρωσης στο Άουσβιτς - Μπίρκεναου στην Πολωνία. Από το 2005 η 27η Ιανουαρίου καθιερώθηκε ως ∆ιεθνής Ηµέρα µνήµης για τα θύµατα του Ολοκαυτώµατος από το ναζιστικό καθεστώς κατά τον Β' Παγκόσµιο Πόλεµο.

Μέσα. από τις συγκλονιστικές µαρτυρίες δύο Ελλήνων Εβραίων που κατάφεραν να βγουν ζωντανοί µέσα από την κόλαση του στρατοπέδου συγκέντρωσης του Άουσβιτς

Ο Ισαάκ Μιζάν από την Άρτα και ο Χάινς Κούνιο από τη Θεσσαλονίκη οι οποίοι µίλησαν στο Ρεπορτάζ Χωρίς Σύνορα το 2013, για τις ανάγκες του ντοκιµαντέρ : «Νεοναζί: Το Ολοκαύτωµα της Μνήµης» το οποίο παρακολουθήσαµε στα πλαίσια του project µας.

Ένα τατουάζ από την κόλαση

Μόλις 16 χρονών ο Ισαάκ Μιζάν είδε τους Γερµανούς να εισβάλουν στην Άρτα, συλλαµβάνοντας αυτόν και την οικογένειά του καθώς και όσους Εβραίους κατοικούσαν στην περιοχή. Τους συγκέντρωσαν στην κεντρική πλατεία της πόλης

20

και σε έναν κινηµατογράφο, και από εκεί τους στοίβαξαν σε ένα τρένο µε ενδιάµεσους σταθµούς το Αγρίνιο και το Ρουφ, πριν τον τελικό προορισµό που ήταν το κολαστήριο του Άουσβιτς. Στο προαύλιου του πολωνικού στρατοπέδου συγκέντρωσης γινόταν η πρώτη διαλογή. Εκεί απέκτησε το πρώτο και µοναδικό του «τατουάζ». Τον αριθµό 182641 που µέχρι σήµερα τον ακολουθεί χαραγµένος στο χέρι του.

«Μας κατεβάσανε απ’ τα βαγόνια και έπεφτε καµιά βουρδουλιά. Μας χώρισαν σε άνδρες και γυναίκες και µας εξέταζε ένας γιατρός των Ες-Ες. Όσους ήτανε για τα κρεµατόρια τους φόρτωναν σε φορτηγά. Γυναίκες µε παιδιά πήγαιναν κατευθείαν στους φούρνους. Το τραγικότερο όλων ήταν τα µικρά κοριτσόπουλα που νόµιζαν ότι πηγαίνοντας µε το φορτηγών θα τύχουν καλύτερης µεταχείρισης και έπαιρναν παιδάκια στην αγκαλιά τους. Ήταν το λάθος το µεγάλο για τα κορίτσια αυτά. Όπως και για τους άντρες, οι οποίοι άλλοι έκαναν τους κουτσούς, άλλοι έκαναν τους στραβούς και γι’ αυτούς υπήρχε ίδια η µοίρα τους που τους ξεχώρισαν τους ‘βαλαν στα φορτηγά και τους πήγαν κατευθείαν για τα κρεµατόρια», διηγείται ο Ισαάκ Μιζάν.

«Την ώρα που ξεχωρίσανε τον πατέρα µου από µένα πάω στον Γερµανό και λέω εγώ είµαι µικρός και θέλω να πάω µαζί µε τον πατέρα µου. Βεκ, βεκ, µου λέει και µε διώχνει. Από εκείνη τη στιγµή δεν ξαναείδα ούτε τους γονείς, ούτε τις αδερφές µου που µαζί µε τα παιδιά τους, κατευθείαν τους έβαλαν στους θαλάµους αερίων και κατέληξαν στα κρεµατόρια», θυµάται συγκινηµένος.

Ο κ. Χάινς Κούνιο, 15 χρονών το 1943, µεταφέρθηκε µαζί µε την οικογένεια του στο Άουσβιτς µε την πρώτη αποστολή Εβραίων προς το στρατόπεδο της φρίκης. Τους συγκέντρωσαν στο προαύλιο και ρώτησαν αν µιλάει κάποιος γερµανικά. Ήταν οι µόνοι που τα µιλούσαν επειδή η µητέρα του καταγόταν από τη γερµανόφωνη Σουδητία της Τσεχοσλοβακίας κι έτσι ανέλαβαν το ρόλο των διερµηνέων, που όπως αργότερα κατάλαβε τους χάρισε και την επιβίωση τους.

«Η άφιξη σίγουρα υποθέτω ήταν και αυτή προγραµµατισµένη να είναι, όπως ήτανε. Κι αυτό για να σπάσει το ηθικό. Όλα τα τρένα στο Auschwitz έφταναν τη νύχτα. Άνοιξαν την πόρτα µετά βίας, ξέρετε η πόρτα ήταν συρόµενη και άνοιγε µόνον απ’ έξω, φωνάζοντας «κατεβείτε» και άρχισαν το ξυλοκοπάνισµα µε ραβδιά µεγάλα. Μιλούσανε και δεν καταλάβαινε κανένας και τότε ρώτησαν ποιος µιλάει γερµανικά. Οι µόνοι, οι οποίοι βγήκαµε µπροστά ήµασταν εµείς, οι τέσσερις. Πατέρας, µητέρα και δυο παιδιά. Τα παιδιά δεν δικαιούνταν να ζήσουν. Στέλνονταν στα κρεµατόρια χωρίς διαλογή. Εµάς µας χρειάζονταν όµως και µας κράτησαν», θα πει ο Χάινς Κούνιο.

«Ένα τατουάζ που µε ακολουθεί µια ολόκληρη ζωή. Αριθµός της πρώτης αποστολής στο Άουσβιτς», θα πει εξηγώντας ότι ο επίσης κατάδικος που είχε επιφορτιστεί µε το καθήκον της χάραξης των αριθµών κρατουµένων, φρόντισε ιδιαίτερα τον δικό του επειδή και οι δύο µιλούσαν γερµανικά. «Εσείς µιλάτε Γερµανικά και γω µιλάω Γερµανικά. Θα σας κάνω ωραίο αριθµό για µε θυµάστε για όλη σας τη ζωή. Σας τον κάνω µικρό», του είχε πει ενώ τον τρυπούσε.

«Μας χωρίζανε ανάλογα µε το γράµµα που ξεκίναγε το επίθετο µας και µας έβαζαν το νούµερο. Εµένα µου βάλανε το νούµερο 182641. Τα ξαδέρφια µου που ήµασταν

21

µαζί στην ίδια σειρά ο ένας είχε 182642, 182642 κτλ. Ένα τατουάζ από την κόλαση. Εγώ νοµίζοντας ότι αυτό το πράγµα θα σβήσει γιατί άρχισε να µατώνει, αλλά το έχω ανεξίτηλο ακόµη και σήµερα», λέει ο κ. Ισαάκ Μιζάν.

Ο καπνός ανέβαζε τις ψυχές στον ουρανό

«Τα κρεµατόρια του Auschwitz βρίσκονταν όλα στο παραπλήσιο στο γειτονικό στρατόπεδο του Birkenau. Εκεί ήταν η µεγάλη παραγωγή του θανάτου», λέει ο Χάινς Κούνιο. «Τα κρεµατόρια ήταν πολλά. Ήταν πέντε µεγάλα εργοστάσια, πέντε µεγάλες καµινάδες, που ξερνούσαν αλύπητα καπνό µαύρο την ηµέρα και τη νύχτα φώτιζαν κατακκόκινο όλο το χώρο. Γιατί; Φωτίζονταν από µία φλόγα, µισό µέτρο πάνω από την καµινάδα και µετά ξεκινούσε ο µαύρος καπνός, ο οποίος πήγαινε µε τις ψυχές των ανθρώπων στον ουρανό», θα διηγηθεί περιγραφικά ο κ. Κούνιο.

«Πολλές φορές όταν στεκόµασταν στο χώρο του προσκλητηρίου για να µας µετρήσουνε, έπεφταν στο κεφάλι µας νιφάδες στάχτη. Την έπιανες. Έβαζες το χεράκι σου έτσι και γέµιζε εδώ νιφάδες. Αυτές οι νιφάδες ήτανε η στάχτη των νεκρών», θα πει.

«Οι αιχµάλωτοι δε γνώριζαν για τα κρεµατόρια και µύριζαν την τσίκνα και έλεγαν ότι οι Γερµανοί τρώνε καλά», θυµάται ο κ. Μιζάν. Στη συνέχεια κατάφερε να έρθει σε επαφή µε τα ξαδέλφια του που ήταν στους Zonder Commando, την οµάδα κατάδικων στους οποίους οι ναζί είχαν επιβάλλει το δυσβάσταχτο καθήκον της καύσης των νεκρών. Ήταν τότε που έµαθε τι ακριβώς γινόταν µε όσους δεν είχαν υποχρεωθεί σε καταναγκαστικά έργα όπως εκείνος. Τα όσα του εκµυστηρεύονταν υπό άκρα µυστικότητα και το φόβο µη τους αντιληφθούν οι δεσµοφύλακες ανατριχιαστικά.

Το δύσκολο έργο τους ξεκίναγε εφόσον οι µέλλοντες νεκροί οδηγούνταν στους θαλάµους των µοιραίων «µπάνιων» που από τις ντουζιέρες τους αντί για νερό απελευθερώνονταν το δηλητηριώδες αέριο Zyklon B. «Μου έλεγαν τα παιδιά ότι ανοίγοντας την πόρτα ήταν τόσοι πολλοί ανεβασµένοι σε αυτοί, που όταν την άνοιγαν έπεφταν µαζί 30, 40, 50 άτοµα. Οι τοίχοι και οι πόρτες ήταν µατωµένες από τα χέρια που προσπαθούσαν να βρουν έξοδο να αναπνεύσουν. Εκτός των άλλων το πιο συγκλονιστικό ήταν ότι συνήθως στην κορυφή των στοιβαγµένων πτωµάτων ήταν µωρά παιδιά που τα πετάγανε οι µανάδες επάνω µήπως µπορέσουν να αναπνεύσουν, αλλά υπήρχαν και νέοι άνθρωποι, οι οποίοι ποδοπατούσαν τους πιο µεγάλους για να ανέβουν πιο ψηλά. Μετά από 10 λεπτά δεν υπήρχε κανείς», διηγείται ο Ισαάκ Μιζάν.

«∆ουλειά µετά αναλάµβαναν τα παιδιά των Zonder Commando. Έπαιρναν τους νεκρούς, τους έβαζαν σε καρότσια και τους ανεβάζανε στον 1ο όροφο που ήταν τα κρεµατόρια. Μία συγκλονιστική λεπτοµέρεια που µου λέγανε τα ξαδέρφια µου είναι ότι έβαζαν στον φούρνο 2 άντρες και µία γυναίκα. Σας κινεί την περιέργεια; Η εξήγηση είναι ότι όταν υπήρχε µία γυναίκα καιγόντουσαν τα πτώµατα πιο γρήγορα», θα πει.

«Μέσα σε λίγα λεπτά δεν υπήρχε τίποτε. Λίγα λεπτά, ε; Κόκκαλα µόνο, καµιά νεκροκεφαλή, κανένα κόκαλο από τα χέρια που δεν καίγονται εύκολα. Ότι απέµενε το θρυµµάτιζαν για να εξαφανίσουν τα πειστήρια», θυµάται από την πλευρά του ο

22

Χάινς Κούνιο. «Τη στάχτη την βάζαν σε ένα καρότσι. Πίσω από τα κρεµατόρια υπήρχε µία λίµνη. Υπήρχε µία στενή γέφυρα από την οποία χωρούσε να περάσει ίσα-ίσα ένα καροτσάκι. Ένας κατάδικος ακολουθούµενος από έναν σκοπό έπρεπε να αδειάσει το περιεχόµενο στη λίµνη. Μετά θα καθάριζαν τους φούρνους. Όλα τα καθάριζαν...», θα συµπληρώσει.

Η ελπίδα ποτέ δεν πεθαίνει, ούτε στο Άουσβιτς

«Ήρθατε σε στρατόπεδο συγκεντρώσεως και για να αναπαυθείτε σε τούτο το στρατόπεδο έχει µόνο µία έξοδο, την ψηλή καµινάδα», ήταν το µήνυµα των ναζί δεσµοφυλάκων προς τους κρατούµενους όταν αυτοί πια άρχισαν να µαθαίνουν για τα κρεµατόρια. «Μάθαµε για τα κρεµατόρια, αλλά δε µας έκανε καµία εντύπωση διότι περιµέναµε ότι οπωσδήποτε την ίδια µοίρα θα είχαµε ούτως ή άλλως κι εµείς.

Η ψυχολογία των ανθρώπων που επιβίωσαν από την κόλαση του Άουσβιτς ήταν και αυτή που τους έδωσε τη δύναµη να βγουν ζωντανοί αν και όλα έδειχναν ότι ο θάνατος ήταν ένα αδιέξοδο µονοπάτι.

«Είχα µεγάλη πίστη στο θεό. Κάθε βράδυ τον παρακαλούσα. Από κει και πέρα τίποτε άλλο. Ήλπιζα. Όχι πίστευα, ήλπιζα», λέει ο Ισαάκ Μιζάν. «Στα αλήθεια δεν µας ενδιέφερε η ζωή και δεν προσπαθούσαµε. Όταν γινόταν η καθιερωµένη διαλογή το βράδυ ήταν σαν να µην αφορούσε εµένα, να αφορούσε κάποιον τρίτο. ∆ιότι ήξερα ότι αν δε θα είµαι σε αυτή τη σειρά που θα καταλήξει στα κρεµατόρια, θα είµαι στην επόµενη». Όπως λέει ο κ. Μιζάν ήταν καθαρά θέµα τύχης που βγήκε ζωντανός µέσα από αυτό το κολαστήριο. «Πώς άντεξα; Στο Άουσβιτς είχα φτάσει τα 35 κιλά. Τα ξαδέρφια από το Zonder Commando µου έφερναν όταν µπορούσαν ψωµί και ζαµπόν, γιατί εκείνους τους τάιζαν κανονικά. Εκείνο που µε κράτησε όµως ζωντανό – είναι περίεργο- αλλά ήταν το...µίσος». «Ήθελα να ζήσω για να τους εκδικηθώ», θα πει, κάτι που φυσικά δεν έκανε.

«Κάθε µέρα βλέπαµε τα ιδία και τα ιδία . Ως διερµηνείς σε αυτούς που κατεβαίνουν από τα βαγόνια καταφέρναµε και δίναµε κάποιες οδηγίες. Το πρώτο που τους λέγαµε είναι ξεχάστε τα όλα, αλλά µην απελπίζεστε. Θα ζήσετε! ∆ουλέψτε, µην µιλάτε και θα σωθείτε. Αυτές ήταν οι οδηγίες που τους δίναµε. Σε όλες τις αποστολές από την Ελλάδα, 19 αν θυµάµαι καλά, ήµουν παρών. Σε κάθε µία λέγαµε το ίδιο», θα πει από την πλευρά του ο Χάινς Κούνιο. «Ελπίζαµε. Την ελπίδα δεν την σβήνεις πότε», θα καταλήξει.

7. Τι συνέβαινε στα στρατόπεδα συγκέντρωσης;

Με την έναρξη του Β΄ Παγκοσµίου Πολέµου, τα στρατόπεδα συγκέντρωσης έγιναν σταδιακά οι τόποι όπου όσοι θεωρούνταν εχθροί των Ναζί, περιλαµβανοµένων των Εβραίων και των αιχµαλώτων πολέµου, είτε θανατώνονταν , είτε υποχρεώνονταν σε καταναγκαστική εργασία, είτε κρατούνταν σε συνθήκες υποσιτισµού και βασανιστηρίων. Κατά τη διάρκεια του πολέµου, τα στρατόπεδα συγκέντρωσης για τους ανεπιθύµητους, όπως περιοχές µε µεγάλους πληθυσµούς Εβραίων, Πολωνικής ιντελιγκέντσια , κοµµουνιστών ή Τσιγγάνων.

23

Τα περισσότερα στρατόπεδα βρίσκονταν στην περιοχή του Γενικού Κυβερνείου στη Πολωνία. Η µεταφορά των κρατουµένων γινόταν συνήθως κάτω από τροµερές συνθήκες µε τη χρήση αµαξοστοιχιών για τη µεταφορά εµπορευµάτων, µέσα στα οποία πολλοί πέθαιναν πριν φτάσουν στον προορισµό τους. Στρατόπεδα συγκέντρωσης υπήρχαν και µέσα στη Γερµανία και, µονολότι δεν είχαν σχεδιασθεί µε σκοπό τη συστηµατική εξόντωση, πολλοί κρατούµενοι σε αυτά πέθαιναν εξαιτίας των σκληρών συνθηκών που επικρατούσαν ή των εκτελέσεων. Μποϊκοτάζ στις εβραϊκές επιχειρήσεις, αποκλεισµός των εβραίων από δηµόσια αξιώµατα και υποχρέωση να φορούν όταν κυκλοφορούν το άστρο του ∆αβίδ. Τα µέτρα αυτά δεν απέδωσαν τα αναµενόµενα για το ναζιστικό καθεστώς το οποίο προχώρησε ένα βήµα παραπάνω καταλήγοντας στη σκέψη να καταλάβει τη Μαδαγασκάρη και να την µετατρέψει σε «αποθήκη Εβραίων».

Η λύση εγκαταλείφθηκε επειδή το Γ’ Ράιχ δεν είχε ικανοποιητική ναυτική δύναµη. Αποφασίστηκε, τελικά, η «µετανάστευση» των Εβραίων σε στρατόπεδα συγκέντρωσης και γκέτο. Παρά την πείνα και την εργασία στα κάτεργα ούτε αυτή η λύση απέδιδε το αποτέλεσµα που επιζητούσε το Ναζιστικό καθεστώς που ήθελε την άµεση λύση, δηλαδή την άµεση εξόντωση των Εβραίων.

Στις 20 Ιανουαρίου του 1942 συγκλήθηκε στο προάστιο του Βερολίνου, Wannsee, µια διάσκεψη, στην οποία ο Ράινχαρντ Χάιντριχ, αρχηγός των υπηρεσιών ασφαλείας του Τρίτου Ράιχ, ενηµέρωσε τους αξιωµατούχους του καθεστώτος για την «Τελική Λύση» που είχε αποφασιστεί για το «εβραϊκό πρόβληµα».

Στοιβαγµένοι σαν ζώα σε βαγόνια εµπορικών αµαξοστοιχιών, όρθιοι, µε µία κούπα νερό την ηµέρα και ένα βαρέλι για τις φυσικές τους ανάγκες οι Εβραίοι της Ευρώπης ανάµεσα στους οποίους και οι Έλληνες ξεκίνησαν για ένα ταξίδι µε τελικό προορισµό... το θάνατο. Από τους 65.000 Έλληνες εβραίους επέζησαν µόλις οι 1.000.

Με την έναρξη εφαρµογής του σχεδίου της τελικής λύσης, δηµιουργήθηκαν τα λεγόµενα «στρατόπεδα συγκέντρωσης, αλλά η συστηµατική και χωρίς οίκτο εξόντωση όσων µεταφέρονται σε αυτά. Τα στρατόπεδα εξόντωσης δηµιουργήθηκαν εκτός Γερµανικού εδάφους, στο έδαφος της κατεχόµενης Πολωνίας. Κατά τα τέλη του πολέµου τα στρατόπεδα έγιναν τόποι τροµακτικών ιατρικών πειραµάτων. Σε

24

διάφορα στρατόπεδα συγκέντρωσης γίνονταν πειράµατα ευγονικής, κατάψυξης κρατουµένων για να προσδιοριστεί πως επηρέαζε το φαινόµενο τους πιλότους σε περίπτωση κατάρριψης τους και παραµονής τους σε ψυχρό νερό καθώς και δοκιµές πειραµατικών ουσιών και θανατηφόρων φαρµάκων σε κρατούµενους.

ΤΡΟΠΟΙ ΕΞΟΝΤΩΣΗΣ

Οι συνηθέστεροι τρόποι εκτέλεσης ήταν : ∆ηλητηρίαση µε το αέριο Κυκλώνας Β (cyklon B) σε ειδικούς θαλάµους ( θάλαµοι αερίων ), πυρά πυροβόλων, θανατηφόρα ένεση, απαγχονισµός, θάνατος από ασιτία.

Ανίκανοι για εργασία φυλακισµένοι εκτελούνταν µε το αέριο Κυκλώνας Β. Οι µητέρες και τα παιδιά τους, που κατά την κρίση των γιατρών του στρατοπέδου δεν µπορούσαν να εργαστούν, δολοφονούνταν επίσης µε αέριο αµέσως µετά την άφιξη τους στο στρατόπεδο. Τα πτώµατα των δολοφονηµένων καίγονταν σε κρεµατόρια ( εκτός από το Στρατόπεδο εξόντωσης Σοµπιµπόρ, όπου καίγονταν σε υπαίθριες πυρές ) και οι στάχτες θάβονταν ή σκορπίζονταν.

Κατά την άφιξή τους στα στρατόπεδα αυτά , η διαλογή των κρατουµένων γίνονταν σε δύο οµάδες : η πρώτη περιελάµβανε εκείνους που ήταν πολλοί αδύναµοι ή άρρωστοι για να εργασθούν. Αυτοί οδηγούνταν κατευθείαν στους θαλάµους αερίων και τα πτώµατά τους καίγονταν. Στη δεύτερη οµάδα ανήκαν όσοι χρησιµοποιούνταν σαν σκλάβοι στο στρατόπεδο και στις βιοµηχανίες ή στις επιχειρήσεις της περιοχής. Οι Ναζί ανάγκαζαν, επίσης, ορισµένους κρατούµενους να εργάζονται στη συλλογή και καταστροφή των πτωµάτων, και να ακρωτηριάζουν όποτε ήταν αναγκαίο. Τα χρυσά δόντια αφαιρούνταν από τα πτώµατα, όπως και τα γυαλιά όρασης, αλλά και τα µαλλιά των γυναικών ( τις ξύριζαν πριν τις θανατώσουν) και χρησιµοποιούνταν για να κατασκευασθούν, µεταξύ άλλων, υφάσµατα και κάλτσες.

25

Υπολογίζεται ότι µόνο στα στρατόπεδα εξολόθρευσης θανατώθηκαν, µε τουφεκισµό, καταναγκαστική εργασία, απαγχονισµό και δηλητηριώδη αέρια περίπου τρία εκατοµµύρια Εβραίων.

8. Τα εγκλήµατα των Γερµανών στην Ελλάδα

Η Κατοχή αποτελεί µια οπό τις πιο συγκλονιστικές περιόδους της νεότερης ελληνικής ιστορίας.

Ο Ελληνικός λαός, υποχρεώθηκε να αντιµετωπίσει το πρόβληµα της επιβίωσης, την πείνα, τις εκτελέσεις, τα βασανιστήρια και τις καταστροφές. Η Κατοχή της Ελλάδας που είχε αρχίσει τον Απρίλιο του 1941 θα µετρούσε τουλάχιστον 3,5 φρικιαστικά χρόνια για να πάρει επισήµως τέλος (Οκτώβριος του 1944, αν και ναζιστικοί θύλακες παρέµειναν σε ελληνικά νησιά µέχρι και τον Ιούνιο του 1945), µια µακρά ανατριχιαστική περίοδος δηλαδή βάρβαρων αντιποίνων που διέπραξαν οι Γερµανοί κατακτητές, επικουρούµενοι συχνά στο σκοτεινό τους έργο από τους Ιταλούς και Βούλγαρους συµµάχους τους.

Τα µαζικά εγκλήµατα των Ναζί κατά του άµαχου ελληνικού πληθυσµού απλώθηκαν σε όλη την επικράτεια της χώρας, από την Κρήτη µέχρι και τη Βόρεια Ελλάδα, καθώς η φρίκη δεν προσπέρασε δυστυχώς κανέναν.

Ακολουθεί µια αναφορά στις κτηνωδίες των Γερµανών σε βάρος της χώρας µας:

17 Οκτώβρη 1941 : οι Γερµανοί κύκλωσαν τα χωριά Άνω και Κάτω Κερδύλλια της επαρχίας Νιγρίτας του Νοµού Σερρών και εκτέλεσαν 222 άρρενες κατοίκους από 15 έως 60 χρόνων.

26

Ξηµερώµατα της 23-10-1941 : το Μεσόβουνο του Νοµού Κοζάνης περικυκλώνεται από 40 αυτοκίνητα µε άνδρες της Βέρµαχτ (Γερµανικός Στρατός). Οι Γερµανοί στρατιώτες συγκεντρώνουν όλους τους κατοίκους, διαχωρίζουν τους άντρες ηλικίας 16-69 χρόνων και δίνουν στα γυναικόπαιδα 2ωρη διορία να συγκεντρώσουν «όσα κινητά πράγµατα δυνηθώσι».

Ακολουθεί η εκτέλεση, «οµαδικώς και δι' αυτοµάτων όπλων», όλων των συλληφθέντων αντρών του χωριού. Η αναφορά του νοµάρχη κάνει λόγο για 135 εκτελεσθέντες, ενώ αυτή της γερµανικής διοίκησης για 142.

Η πρώτη µαζική εκτέλεση αµάχων στην Ευρώπη: Το µαρτυρικό Κοντοµάρι Κρήτης (2 Ιουνίου 1941)

3 Ιουνίου 1941: Η ανείπωτη σφαγή της Κανδάνου Χανίων

27

1941 - Κάνδανος Χανίων Η Μάχη της Κρήτης υπήρξε ανελέητη και καταστροφική για τους Ναζί, καθώς εκεί συνάντησαν λυσσαλέα την αντίσταση του ντόπιου πληθυσµού. Ο κατακτητής επιδόθηκε µετά την κατάληψη του νησιού σε σφοδρά αντίποινα για τη µαζική συµµετοχή των κατοίκων στις εχθροπραξίες. Η Κρήτη γνώρισε δυστυχώς πολλές µαζικές σφαγές αµάχων από την εκδικητική µανία των Γερµανών και η Κάνδανος, ένα χωριουδάκι στον Νοµό Χανίων, έµελλε να γίνει ένα από τα ζοφερότερα µνηµεία της ναζιστικής θηριωδίας κατά τον Β’ Παγκόσµιο Πόλεµο. Η ηρωική αντίσταση των κατοίκων του χωριού αλλά και της γύρω περιοχής στις µάχες γύρω από το φαράγγι της Κανδάνου ξεπληρώθηκε από τους Ναζί µε τρόπο που ήξεραν καλά: Στις 2 Ιουνίου 1941 βοµβάρδισαν ανελέητα το χωριό και την επόµενη µέρα τα στρατεύµατα µπήκαν στην κοινότητα, καίγοντας και ισοπεδώνοντας όλα τα σπίτια. Ακολουθεί κάθαρση: οι Ναζί συγκέντρωσαν τους 180 περίπου κατοίκους έξω από το ∆ηµοτικό Σχολείο και επιδόθηκαν στη µαζική εκτέλεσή τους. Από το γερµανικό µένος δεν γλίτωσαν ούτε σπίτια ούτε ζώα, ενώ τέτοιο ήταν το µίσος που ο θύτης άφησε και γραπτά µνηµεία θηριωδίας, όχι µόνο αναγνωρίζοντας δηλαδή το έγκληµά του αλλά προπαγανδίζοντάς το κιόλας. Τις αµέσως επόµενες ηµέρες, οι Ναζί τοποθετούν δύο πινακίδες-επιγραφές στις δύο εισόδους της Κανδάνου, γραµµένες στα γερµανικά και τα ελληνικά.

26 Ιουνίου – 2 Ιουλίου 1944 : Εκκαθαριστικές επιχειρήσεις Γερµανών στην Κυνουρία Αρκαδίας και στο όρος Πάρνωνας . Εκτελούν 202 πολίτες και συλλαµβάνουν άλλους 500. 1 Ιουλίου 1944 : Οι Γερµανοί απαγχονίζουν 50

28

κρατουµένους του στρατοπέδου Χαϊδαρίου στο Χαρβάτι Αττικής. 2 Ιουλίου 1944 : Εκτέλεση 50 ατόµων στα Σφαγεία της Θεσσαλονίκης. 6 Ιουλίου 1944 : Γερµανοί εκτελούν 200 άτοµα στα Λιόσια Αττικής. 21 Ιουλίου 1944 : Εκτέλεση 50 οµήρων από το στρατόπεδο του Χαϊδαρίου. 24 Ιουλίου 1944 : Σύλληψη περίπου 1700 Εβραίων των ∆ωδεκανήσων. Στη συνέχεια στάλθηκαν σε στρατόπεδα όπου

εξοντώθηκαν σχεδόν όλοι.

28-29 Σεπτεµβρίου 1941 : Στο διάστηµα αυτό, οι Βούλγαροι στρατιώτες µε την ανοχή των Γερµανών συµµάχων τους εκτελούν στη ∆ράµα τουλάχιστον 1500 κατοίκους. Ενδεικτικά αναφέρουµε ότι µόνο στο ∆οξάτο, στις 29 Σεπτεµβρίου, οι Βούλγαροι εκτέλεσαν τουλάχιστον 200 άνδρες ηλικίας 17-50 ετών.

3 Οκτωβρίου 1943: Το ολοκαύτωµα των Λιγκιάδων Ιωαννίνων 22-25 Απριλίου 1944 : Γερµανοί περικυκλώνουν το χωριό Μεσόβουνο του Νοµού Κοζάνης. Εκτελούν 150 κατοίκους και πυρπολούν όλα τα σπίτια τους.

16 Φεβρουαρίου 1943 :Οι Ιταλικές δυνάµεις µπαίνουν στο χωριό ∆οµένικο (που είναι κοντά στην Ελασσόνα), συλλαµβάνουν τους 117 άνδρες του χωριού και τους εκτελούν.

1 Μαρτίου 1943 :Οι κατακτητές εκτελούν 26 άτοµα στη Θεσσαλονίκη στο Στρατόπεδο Παύλου Μελά.

29 Μαρτίου 1943 : Οι Ιταλοί πυρπολούν πάνω από 200 σπίτια στα Φάρσαλα και εκτελούν 27 άτοµα.

6 Ιουνίου 1943 : Οι Ιταλοί εκτέλεσαν 106 Έλληνες κρατουµένους του στρατοπέδου της Λάρισας.

25 Ιουλίου 1943 : Οι κατακτητές εκτελούν 154 άτοµα στην Μουσιώτισα της Ηπείρου.

Αύγουστος 1943 : Οι Γερµανοί εκτελούν στο Κοµµένο της Άρτας 317 κατοίκους και καίνε το χωριό. Μεταξύ των θυµάτων ήταν 74 παιδιά κάτω των 10 ετών.

4 Σεπτέµβρη 1943 : Οι Γερµανοί πολιόρκησαν το χωριό Λιγγάδες της Ηπείρου, έβαλαν φωτιά και έκαψαν ζωντανούς 84 κατοίκους, απ' τους οποίους οι 40 ήταν παιδιά κάτω των 10 ετών.

29

21 Σεπτεµβρίου 1943 : Οι Γερµανοί σκότωσαν 44 κατοίκους του χωριού Ελευθέριον.

∆εκέµβριος 1943 : Οι Γερµανοί εκτελούν στα Καλάβρυτα Αχαΐας συνολικά 1104 άνδρες (από 14 χρονών και πάνω). Μέχρι τα µέσα ∆εκεµβρίου είχαν καταστρέψει 1000 σπίτια. Η συγκεκριµένη ναζιστική κτηνωδία έχει µείνει στην ιστορία.

Το Ολοκαύτωµα των Καλαβρύτων

Οι Γερµανοί µπήκαν στα Καλάβρυτα στις 09/12. ∆ηµιούργησαν έναν ασφυκτικό κλοιό γύρω από την πόλη, προκειµένου να µην µπορεί κανείς να ξεφύγει. Την έντονη ανησυχία των κατοίκων κατάφερε, παραπλανώντας τους, να κατευνάσει ο Γερµανός ∆ιοικητής, ο οποίος τους διαβεβαίωσε ότι δεν πρόκειται κανείς να πάθει τίποτε και ότι ο στόχος τους ήταν η εξόντωση των ανταρτών. Προχώρησαν αρχικά στην πυρπόληση σπιτιών που ανήκαν σε αντάρτες και αναζήτησαν την τύχη των Γερµανών τραυµατιών της Μάχης της Κερπινής.

Στις 12/12, οι Γερµανοί άρχισαν να ετοιµάζονται για να αποχωρήσουν την εποµένη. Το πρωί στις 13/12, ηµέρα ∆ευτέρα, πριν καλά καλά ξηµερώσει, χτύπησαν τις καµπάνες της κεντρικής εκκλησίας και Γερµανοί αξιωµατικοί και στρατιώτες διέταξαν να συγκεντρωθούν όλοι οι κάτοικοι στο ∆ηµοτικό Σχολείο, αφού πάρουν µαζί τους µια κουβέρτα και τρόφιµα µιας ηµέρας.

Στο κτίριο του σχολείου έγινε ο χωρισµός και ο αποχωρισµός. Τα γυναικόπαιδα κλείστηκαν στο σχολείο και οι άνδρες από 14 χρονών και πάνω οδηγήθηκαν σε φάλαγγες στην κοντινή Ράχη του Καππή. Ο χώρος ήταν προσεκτικά επιλεγµένος. Η αµφιθεατρική του διαµόρφωση δεν θα επέτρεπε σε κανένα να γλιτώσει. Οι Καλαβρυτινοί ήταν αναγκασµένοι να βλέπουν τις περιουσίες τους, τα σπίτια και ολόκληρη την πόλη, να καίγονται και, µαζί τους, να παραδίδονται στη φωτιά οι γυναίκες και τα ανήλικα παιδιά τους έγκλειστα στο κτίριο του Σχολείου, το οποίο φρουρούσαν πάνοπλοι στρατιώτες.

Ο Γερµανός ∆ιοικητής, για να καθησυχάσει και να παραπλανήσει τους συγκεντρωµένους, έδωσε το λόγο της στρατιωτικής του τιµής ότι δεν πρόκειται να τους σκοτώσουν. Ολόκληρη η πόλη παραδόθηκε σης φλόγες.

Την ίδια στιγµή ο Οδοντωτός κατηφόριζε κατάφορτος µε τις σοδιές από το πλιάτσικο των Γερµανών στα σπίτια, στα µαγαζιά και τις αποθήκες, απ΄ όπου άρπαξαν ότι πολύτιµο υπήρχε. Μαζί και τα χρήµατα και τα αποθέµατα των Τραπεζών και των

30

∆ηµοσιών Υπηρεσιών, αφού προηγουµένως ανάγκασαν τους ∆ιευθυντές να τα παραδώσουν. Από το ξενοδοχείο «Μέγας Αλέξανδρος», µε µια πράσινη και ύστερα µια κόκκινη φωτοβολίδα, δόθηκε το σύνθηµα της εκτέλεσης. Τα πολυβόλα θέρισαν τους Καλαβρυτινούς. Ακολούθησε η χαριστική βολή που ολοκλήρωσε το έγκληµα. ∆ιασώθηκαν 13 άτοµα.

Στο δηµοτικό σχολείο, τα γυναικόπαιδα έζησαν στιγµές αγωνίας και τρόµου, καθώς οι φλόγες έζωναν το κτίριο του σχολείου. Σπάζοντας πόρτες και παράθυρα κατάφεραν τελικά να ξεφύγουν τρέχοντας µακριά από τα σπίτια που φλέγονταν, άρχισαν να αναζητούν τους δικούς τους, Μία από τις γυναίκες, η ηλικιωµένη Κρίνα Τσαβαλά, ποδοπατήθηκε από το πανικόβλητο πλήθος των γυναικόπαιδων και ξεψύχησε πριν αντικρίσει το αποτρόπαιο έγκληµα.

Ύστερα, οι γυναίκες ανηφόρισαν προς το µέρος που είχαν οδηγήσει τους άνδρες και βρέθηκαν µπροστά στο πιο φρικιαστικό και απάνθρωπο θέαµα. Άνδρες, πατεράδες, γιοι και αδελφοί κείτονταν νεκροί πληµµυρισµένοι στο αίµα.

16 Σεπτεµβρίου 1943 : Πραγµατοποιούνται τα ολοκαυτώµατα Βιάννου και Ιεράπετρας. Τα ναζιστικά στρατεύµατα εκτελούν 451 άτοµα στην επαρχία Βιάννου του Νοµού Λασιθίου.

Νοέµβριος 1943 : Τα ναζιστικά στρατεύµατα σκότωσαν 50 άτοµα στο Άργος. Νοέµβριος 1943 : Οι Γερµανοί σκοτώνουν 118 άτοµα στο Μονοδέντρι Λακωνίας Από τους 118 εκτελεσθέντες οι 89 ήταν Σπαρτιάτες. Μέσα στα θύµατα υπήρχαν και ανήλικα παιδιά και µια γυναίκα.

3 ∆εκεµβρίου 1943 : Τα κατοχικά στρατεύµατα εκτέλεσαν 50 πολίτες στην Πάτρα.

5 ∆εκεµβρίου 1943 : Τα κατοχικά στρατεύµατα απαγχόνισαν 50 κρατουµένους από το στρατόπεδο της Τρίπολης (που ήδη λειτουργούσε ως κέντρο οµηρείας και προµηθείας θυµάτων «προς παραδειγµατισµό») στο σιδηροδροµικό σταθµό Ανδρίτσας Άργους. 7 ∆εκεµβρίου 1943 : Τα κατοχικά στρατεύµατα εκτέλεσαν 40 οµήρους στις φυλακές του Γυθείου Λακωνίας.

∆εκέµβριος 1943 : Στο Νοµό Λακωνίας οι Γερµανοί εκτελούν συνολικά 119 άτοµα (στην Ανδρίτσα, στον Πασσαβά κ.α.). 3 Ιανουαρίου 1944 : Οι Γερµανοί εκτελούν 30 άτοµα στην Πάτρα. 8 Ιανουαρίου 1944 : Εκτελούνται 12 άτοµα στο στρατόπεδο

31

Παύλου Μελά στη Θεσσαλονίκη. 22 Ιανουαρίου 1944 : Οι Γερµανοί εκτελούν στην Πάτρα 30 άτοµα. Ιανουάριος 1944 : Εκτελέστηκαν 456 όµηροι από τις φυλακές της Τρίπολης. 23 Φεβρουαρίου 1944 : Οι κατακτητές εκτελούν στην Κατερίνη Πιερίας 40 άτοµα. 24 Φεβρουαρίου 1944 : Εκτελέστηκαν στη Μεγαλόπολη Αρκαδίας από τους Γερµανούς 204 άτοµα από τις φυλακές της Τρίπολης. 31 Μαρτίου 1944 : Οι Γερµανοί σκότωσαν στην Κρανώνα 65 οµήρους. Μάρτιος-καλοκαίρι 1944: Εκτελούνται στο Μονοδέντρι Λακωνίας 50 άτοµα το Μάρτιο, στη Σπάρτη 244 άτοµα τον Απρίλιο-Μάρτιο,στις περιοχές Α. ∆ηµήτριος, Ζούπαινα, Σουστιάνοι (της Λακωνίας) 40 άτοµα τον Ιούνιο, στις περιοχές Πάνιτσα -Σκαµνάκι-Γύθειο 77 άτοµα το καλοκαίρι.

1942-1944 : Συνολικά περίπου 60,000 Εβραίοι της Ελλάδας εξοντώθηκαν από τους Γερµανούς µε δόλιο και βίαιο τρόπο στην περίοδο της κατοχής. Ο ιστορικός Χάγκεν Φλάισερ εκτιµά ότι ο συνολικός αριθµός των θυµάτων είναι 56.385. (Πηγή : Χάγκεν Φλάισερ, Στέµµα και Σβάστικα.’)

5 Απριλίου 1944 : Μονάδες των (γερµανικών) SS πυρπολούν το χωριό Κλεισούρα του Νοµού Καστοριάς και σκοτώνουν 280 κατοίκους του που στη συντριπτική πλειονότητά τους ήταν γυναίκες και παιδιά. Τα SS και οι Βούλγαροι κοµιτατζήδες υπό την αρχηγία των Γερµανών διοικητών της Καστοριάς Ράισελ και Χίλντεµπραντ και την καθοδήγηση του Βούλγαρου Κάλτσεφ, άρχισαν να φονεύουν τους κατοίκους µε αυτόµατα, αµφίστοµους πελέκεις και ξιφολόγχες και να πυρπολούν τα σπίτια. Ο σφαγέας της Κλεισούρας ήταν ο συνταγµατάρχης Karl Schumers (Καρλ Σύµερς), διοικητής του 7ου Συντάγµατος της 4ης Τεθωρακισµένης Μεραρχίας των SS. 24 Απριλίου 1944 : Στο χωριό Κατράνιτσα (Πύργοι) που είναι κοντά στην Πτολεµαΐδα, οι Γερµανοί σκότωσαν 318 κατοίκους. Η ιστορική κωµόπολη στους πρόποδες του Βερµίου, καταστράφηκε ολοσχερώς από τη ναζιστική βαρβαρότητα. Απρίλιος 1944 : Εκτελούνται στη Λαµία περίπου 150 άτοµα και στη Λάρισα 64. 6 Απριλίου 1944 : Εκτελούνται 50 άτοµα στο Σκοπευτήριο της Καισαριανής. 6 Απριλίου 1944 : Οι Ναζί εκτελούν 50 άτοµα στη Βέροια., 9 Απριλίου 1944 : Οι Γερµανοί εκτελούν 50 άτοµα στην Κόρινθο, 10 Απριλίου 1944 : Εκτελούνται 6 πολίτες στη Λαµία., 14 Απριλίου 1944 : Οι Γερµανοί εκτελούν στο Αγρίνιο 120 άτοµα.24 Απριλίου 1944 : Οι κατακτητές πυρπολούν το Μέτσοβο και σκοτώνουν 150 άτοµα. 25 Απριλίου 1944 : Εκτελούνται στον Καρακόλιθο 134 κρατούµενοι των φυλακών Λιβαδειάς.

Απρίλιος-Ιούνιος 1944 : Γερµανοί καίνε σπίτια και εκτελούν χωρικούς στο Λεβίδι, τον Άγιο Πέτρο και τα Βούρβουρα της Αρκαδίας.

32

1 Μαΐου 1944 : Στο σκοπευτήριο της Καισαριανής οι Γερµανοί εκτελούν 200 κρατούµενους του στρατοπέδου Χαϊδαρίου. Αυτές οι εκτελέσεις έγιναν ως αντίποινα για την επίθεση του ΕΛΑΣ εναντίον Γερµανών στην Πελοπόννησο, στις 27-4-1944, που προκάλεσε τον τραυµατισµό 5 Γερµανών και το θάνατο 4, ανάµεσά τους και ο διοικητής της 41ης Γερµανικής Μεραρχίας υποστράτηγος Krech.

3 Μαΐου 1944 : Οι Γερµανοί εκτελούν 57 κρατούµενους από τις φυλακές Χατζηκώστα και 18 γυναίκες από το στρατόπεδο Χαϊδαρίου.

4 Μαΐου 1944 : Εκτελούνται 16 δηµόσιοι υπάλληλοι., 5 Μαΐου 1944 : Εκτελούνται στη Χαλκίδα 46 άτοµα., 10 Μαΐου 1944 : Εκτελούνται στο Σκοπευτήριο της Καισαριανής 92 άτοµα Ανάµεσά τους ήταν 10 γυναίκες., 11 Μαΐου 1944 : Εκτελούνται 100 άτοµα στη Βοιωτία., 12 Μαΐου 1944 : Απαγχονισµός 24 κρατουµένων από το στρατόπεδο της Λάρισας στον ∆οξαρά., 16 Μαΐου 1944 : Εκτέλεση 120 ατόµων από το στρατόπεδο του Χαϊδαρίου. 23 Μαΐου 1944 : Πυρπόληση του χωριού Λίµνη Αργολίδας και εκτέλεση 86 κατοίκων, 28 Μαΐου 1944 : Οι Γερµανοί εκτελούν 15 άτοµα στο Βαθυτόπι Κορινθίας., 31 Μαΐου 1944 : Οι Γερµανοί σκοτώνουν 40 άτοµα στο ∆ασολοφο των Φαρσάλων., 2 Ιουνίου 1944 : Εκτέλεση 22 χωρικών στο Κοντοµάρι Κυδωνίας, στην Κρήτη., 6 Ιουνίου 1944 : Εκτέλεση 101 ατόµων από το στρατόπεδο Παύλου Μελά στο δρόµο Θεσσαλονίκης – Κιλκίς., 9 Ιουνίου 1944 : Σύλληψη των 1795 Ελληνοεβραίων της Κέρκυρας. Μεταφέρθηκαν σε στρατόπεδα και εξοντώθηκαν σχεδόν όλοι., 10 Ιουνίου 1944 : Οι άντρες των SS σκοτώνουν 229 άτοµα στο χωριό ∆ίστοµο που βρίσκεται στο δυτικό τµήµα του Νοµού Βοιωτίας. Επίσης σκοτώνουν 67 πολίτες στα γύρω χωριά, στα χωράφια και τους δρόµους. Η ναζιστική βαρβαρότητα σηµείωσε νέο ρεκόρ. Οι δολοφόνοι των SS κατασφάξανε ακόµα και έγκυες γυναίκες, γέροντες, µικρά παιδιά και µωρά. Για αυτό το απάνθρωπο έγκληµα, ο Γερµανός Στρατηγός Χέλµουτ Φέλµι που ήταν ο υπεύθυνος τιµωρήθηκε µόνο µε 15 χρόνια φυλάκιση, από τα οποία εξέτισε µόνο τα 3.

26 Ιουνίου – 2 Ιουλίου 1944 : Εκκαθαριστικές επιχειρήσεις Γερµανών στην Κυνουρία Αρκαδίας και στο όρος Πάρνωνας . Εκτελούν 202 πολίτες και συλλαµβάνουν άλλους 500. 1 Ιουλίου 1944 : Οι Γερµανοί απαγχονίζουν 50 κρατουµένους του στρατοπέδου Χαϊδαρίου στο Χαρβάτι Αττικής. 2 Ιουλίου 1944 : Εκτέλεση 50 ατόµων στα Σφαγεία της Θεσσαλονίκης. 6 Ιουλίου 1944 : Γερµανοί εκτελούν 200 άτοµα στα Λιόσια Αττικής. 21 Ιουλίου 1944 : Εκτέλεση 50 οµήρων από το στρατόπεδο του Χαϊδαρίου. 24 Ιουλίου 1944 : Σύλληψη περίπου 1700 Εβραίων των ∆ωδεκανήσων. Στη συνέχεια στάλθηκαν σε στρατόπεδα όπου

εξοντώθηκαν σχεδόν όλοι.

33

3-22 Ιουλίου 1944 : Οι Γερµανοί κάνουν εκκαθαριστικές επιχειρήσεις στη Βόρεια Πίνδο. Εκτέλεση 161 πολιτών, καταστροφή 4450 οικιών, 5500 καλυβιών, µαντριών και αχυρώνων. Απερίγραπτη λεηλασία και συλλήψεις 427 οµήρων. 31 Ιουλίου 1944 : Οι κατακτητές εκτελούν 59 άτοµα στα Καλύβια Αγρινίου. 9 Αυγούστου 1944 : Οι Γερµανοί ανακοίνωσαν ότι εκτέλεσαν 50 άτοµα στα βόρεια της Μάνδρας. 13 Αυγούστου 1944 : Οι Γερµανοί Εκτελούν 15 κατοίκους, πραγµατοποιούν το µπλόκο της Καλαµαριάς.

∆αµάστα, 21 Αυγούστου 1944 : Οι Γερµανοί εκτέλεσαν στις 21 Αυγούστου 1944 τους 30 πιο µάχιµους άνδρες του χωριού στη θέση «Κερατίδι». Στη συνέχεια εκκένωσαν και ισοπέδωσαν το χωριό. 2 Σεπτεµβρίου 1944: Η σφαγή στον Χορτιάτη Θεσσαλονίκης 8 Σεπτεµβρίου 1944 : Εκτελούνται στη Θεσσαλονίκη 8 Εβραίοι. 30 Σεπτεµβρίου 1944 : Οι Ιταλοί εκτελούν 49 άτοµα στην Παραµυθιά της Ηπείρου. Σεπτέµβριος 1944 : Γερµανικές µονάδες εισέβαλαν στο χωριό Χορτιάτης. Το Τάγµα του Σούµπερτ σκόρπισε τον τρόµο. Συνολικά έκαψαν πυροβόλησαν ή έσφαξαν 146 άτοµα, εκ των οποίων οι 109 ήταν γυναίκες. Οι περισσότεροι από τους δολοφονηθέντες κάηκαν ζωντανοί στο φούρνο του χωριού.

Παράλληλα, την ίδια εποχή, αναπτύσσονται στην περιοχή τα πρώτα εθνικοαπελευθερωτικά σώµατα µε σπουδαιότερο και ισχυρότερο το ΕΑΜ. Μια σπουδαία θυσία εκείνης της χρονικής περιόδου της γερµανικής κατοχής είναι και αυτή της ηρωικής κωµοπόλεως της ∆υτικής Μακεδονίας, της Κλεισούρας, στις 5 Απρίλη 1944, που συγκαταλέγεται στις θυσίες των Καλαβρύτων Αχαΐας (13 ∆εκεµβρίου 1943), του Φαναρίου Πρέβεζας, του Λουτρότοπου και του Κοµµένου Άρτας (16 Αυγούστου 1943), της Μουσιώτιτσας και των Λιγγιάδων Ιωαννίνων, του ∆ιστόµου Λιβαδειάς (10 Ιουνίου 1944), του ∆οµοκού Λαµίας, του Καρπενησίου Ευρυτανίας, του Αλµυρού Βόλου, της ∆ράκειας Μαγνησίας (18 ∆εκεµβρίου 1944), του Μονοδενδρίου Λακωνίας (26 Νοεµβρίου 1943), των Φαρσάλων Λάρισας, της Τσαρίτσανης και του ∆οµένικου Ελασσόνας, των Κερδυλίων Σερρών (17 Οκτωβρίου 1941), του ∆οξάτου και της Προσωτσάνης ∆ράµας, του Χορτιάτη Θεσσαλονίκης, των Πύργων Εορδαίας (24 Απριλίου 1944), του Μεσόβουνου Κοζάνης και άλλων πόλεων και χωριών.

34

8 . Η ρίψη των ατοµικών βοµβών σε Χιροσίµα και σε Ναγκασάκι.

Ήταν 10 Αυγούστου του 1945, ώρα 2 το πρωί, όταν από το αµερικανικό ραδιόφωνο ακούστηκε η φωνή του Προέδρου Χ. Τρούµαν να λέει µε απίστευτη κυνικότητα τα παρακάτω ανατριχιαστικά λόγια:

«Εχρησιµοποιήσαµεν την ατοµικήν βόµβαν εναντίον εκείνων, οι οποίοι µας επετέθησαν προδοτικώς στο Περλ Χάρµπορ, οι οποίοι εβασάνισαν τους Αµερικανούς αιχµαλώτους πολέµου, οι οποίοι παρεβίασαν όλους τους νόµους του διεθνούς δικαίου… Εχρησιµοποιήσαµεν την ατοµικήν βόµβαν διά να συντοµεύσωµεν τον πόλεµον… Θα τη χρησιµοιήσωµεν και πάλιν. Μόνο η συνθηκολόγησις της Ιαπωνίας θα µας σταµατήση. Τους ώµους µας βαραίνει τεραστία ευθύνη. Ευχαριστούµεν τον θεόν, διότι είµεθα εµείς, και όχι ο εχθρός, που τη φέροµεν. Και παρακαλούµεν τον θεόν, να µας φωτίση εις τη χρήσιν του οργάνου αυτού συµφώνως προς τας βουλήσεις του».

Πριν από 4 περίπου ηµέρες,, µε ατοµική βόµβα είχε βοµβαρδιστεί η ιαπωνική πόλη Χιροσίµα και τώρα, στις 9 Αυγούστου, δεκαπέντε ώρες πριν την εκφώνηση του διαγγέλµατος, οι ΗΠΑ έπλητταν µε µια δεύτερη ατοµική βόµβα την ιαπωνική πόλη Ναγκασάκι. Για τον Πρόεδρο Τρούµαν το γεγονός αυτό υπηρετούσε ευγενείς σκοπούς και πάνω απ’ όλα είχε την έγκριση του θεού!!!

Ήταν 6 Αυγούστου του 1945, ώρα 1 και 37′, όταν τρία αµερικανικά ανιχνευτικά αεροπλάνα «Β-29» απογειώθηκαν από τη νήσο Τινιάν. Μισή ώρα αργότερα, θα τα ακολουθήσει ένα άλλο, βοµβαρδιστικό «Β-29» που στην πλώρη του µε µαύρα γράµµατα έγραφε «Enola Gay» .

Το πλήρωµα του «Enola Gay» ήταν δωδεκαµελές, ενώ στην κοιλιά του αεροσκάφους µεταφερόταν : µια βόµβα που το βάρος της ήταν διπλάσιο από το βάρος της πιο

35

βαριάς συµβατικής βόµβας. Η βόµβα δεν περιείχε κοινή εκρηκτική ύλη, αλλά ουράνιο 235. Επρόκειτο για µια ατοµική βόµβα που την είχαν βαφτίσει «Little boy» (αγοράκι) και η αποστολή του «Enola Gay», ήταν να τη ρίξει πάνω σε πραγµατικό στόχο.

Στις 7 και 9′ από τα ανιχνευτικά «Β-29» αναγγέλλεται ότι «ο ουρανός είναι αίθριος πάνω από τη Χιροσίµα ». Στις 8 και 11′ η πόλη φαινόταν καθαρά από τα µέλη του πληρώµατος του «Ενόλα Γκέι». ∆υόµισι λεπτά αργότερα, ο κυβερνήτης Τίµπετς διατάζει τον σκοπευτή του επισµηναγό, Τόµας Φίρµπι, ν’ αφήσει τη βόµβα.

Ώρα οκτώ, δεκαπέντε πρώτα λεπτά και δεκαεφτά δεύτερα. Το «Little boy» εγκαταλείπει το «Ενόλα Γκέι» και 45 δευτερόλεπτα αργότερα µια τροµερή αστραπή τυφλώνει τους αεροπόρους που φοράνε γυαλιά οξυγονοκολλητών. Επειτα, ένα τεράστιο κοκκινωπό µανιτάρι υψώνεται στον ουρανό2.

Η ρίψη της ατοµικής βόµβας στο Ναγκασάκι

Εννέα Αυγούστου 1945, ώρα 2.30′ π.µ. Από το Τινιάν απογειώνονται δύο «Β-29», τα οποία έχουν αποστολή να χρησιµοποιηθούν ως µετεωρολογικά αναγνωριστικά. Περίπου µισή ώρα αργότερα, στις 2.56′ ξεκίνησαν άλλα τρία «Β-29». Τα δύο από αυτά έχουν αποστολή να ρίξουν όργανα καταγραφής της έκρηξης στην πόλη που θα βοµβαρδιστεί, να φωτογραφήσουν και να κινηµατογραφήσουν το γεγονός. Το τρίτο, µε το όνοµα «Bocks’ Car», µε 13µελές πλήρωµα και µε κυβερνήτη τον Τσαρλς Σουίνι, µεταφέρει µια βόµβα µήκους 3 µέτρων και 24 εκατοστών, µε µέγιστη διάµετρο 1 µέτρο και 35 εκατοστά, που ζυγίζει 4.500 κιλά και είναι βαµµένη κίτρινη µε πτερύγια µαύρα. Τούτη η βόµβα που φέρει το κοροϊδευτικό όνοµα «Fat man» (Χοντροµπαλάς), αν και είναι το ίδιο καταστρεπτική µ’ αυτήν που ρίχτηκε στη Χιροσίµα , δεν περιέχει ουράνιο 235, αλλά το ατοµικό της φορτίο αποτελείται από πλουτώνιο, ένα υπερουρανικό στοιχείο που δεν υπάρχει στη φύση. Η διαταγή που είχε δοθεί ήταν ο «Fat man» να ριχτεί στην ιαπωνική πόλη Κοκούρα, κι εφόσον αυτό δεν ήταν δυνατό ως δεύτερος στη σειρά στόχος οριζόταν το Ναγκασάκι.

36

Στις 9.50′ το «Bocks’ Car» βρίσκεται πάνω από την Κοκούρα έτοιµο για τη ρίψη, αλλά τα σύννεφα που καλύπτουν την πόλη δεν επιτρέπουν κάτι τέτοιο, δεδοµένου ότι η ορατότητα είναι ελάχιστη. Έτσι, αποφασίζεται η ρίψη να γίνει στο Ναγκασάκι.

Ώρα 11.1′ της 9ης Αυγούστου 1945. Ο «Fat man» απελευθερώνεται από την κοιλιά του σκάφους. Ύστερα από 52,5 δευτερόλεπτα, φτάνει στο σηµείο εκρήξεως. Ακολουθεί «µια λάµψη που δεν την αντέχουν τα µάτια, µια έκλυση αστρικής θερµότητας, ένα κύµα πιέσεως που κονιορτοποιεί οποιοδήποτε εµπόδιο σε µια έκταση τριών – τεσσάρων τετραγωνικών χιλιοµέτρων από το σηµείο µηδέν και προκαλεί σοβαρές ζηµιές στον υλικό πολιτισµό σε τριπλάσια έκταση κι ύστερα µια ορµητική καταιγίδα φωτιάς που κατακαίει κι αποτεφρώνει τα πάντα, ενώ µια στήλη από καπνό, ατµό, ραδιενεργά υπολείµµατα, απανθρακωµένα συντρίµµια και λείψανα ανθρώπων και ζώων ανεβαίνει στον ουρανό».

Θάνατος και καταστροφή στη Χιροσίµα και το Ναγκασάκι

Σύµφωνα µε όσα περιγράφει ο Ιάπωνας καθηγητής Αράτα Οσάντα όταν έπεσε η βόµβα στη Χιροσίµα , οι κάτοικοί της είχαν αρχίσει να ασχολούνται µε τις συνηθισµένες καθηµερινές ασχολίες τους. Πολλά µικρά παιδιά προσχολικής ηλικίας έπαιζαν στα σπίτια τους ή έξω, στους δρόµους της γειτονιάς τους. Οι µαθητές της πρώτης και της δευτέρας ∆ηµοτικού έκαναν το µάθηµά τους είτε σε προσωρινές αίθουσες, είτε στους ναούς και τις εκκλησίες της περιοχή τους ή βρίσκονταν καθ’ οδόν προς τα µέρη όπου έκαναν µάθηµα. Πολλοί εργάτες και δηµόσιοι υπάλληλοι είχαν αρχίσει τη δουλειά τους, ενώ άλλοι πήγαιναν να δουλέψουν. Οι περισσότεροι καταστηµατάρχες είχαν ήδη ανοίξει τα µαγαζιά τους. Έτσι, τους βρήκε ο θάνατος που σκόρπισε η ατοµική βόµβα της Χιροσίµα .

Ο Ρεµόν Καρτιέ δίνει την εικόνα της φρίκης: «Η πόλη άρχιζε την εργάσιµη ηµέρα της. Μια τροµακτική αστραπή την κατάπιε, αφήνοντας πίσω της µια κολοσσιαία πυρκαγιά, που άναψε και διαδόθηκε µέσα σ’ ένα δευτερόλεπτο. Τα τροχιοδροµικά οχήµατα έµειναν γεµάτα µε τους απανθρακωµένους επιβάτες, τους στριµωγµένους στα καθίσµατα ή στοιβαγµένους όρθιους στους εξώστες. Ένας άνεµος ταχύτητος 1.200 χλµ. την ώρα σηκώθηκε και γκρέµισε τους τοίχους σε µια ακτίνα 1.500 µ., θρυµµατίζοντας τα τζάµια των παραθύρων ακόµα και σε απόσταση 12 χλµ. από το σηµείο Μηδέν. Έπειτα διαπιστώθηκαν στους επιζώντες παράξενα φαινόµενα: Εµετοί, διάρροιες εξαιρετικής εντάσεως, πλήθος µικρών αιµορραγιών στο στόµα και στο λαιµό. Πολλά από τα θύµατα που παρουσίασαν τέτοια συµπτώµατα ψυχορραγούν. Ο απολογισµός που θα καταρτισθεί αργότερα θα εµφανίσει 78.150 νεκρούς, 9.284 βαριά τραυµατισµένους και 13.938 εξαφανισθέντες. ∆εν υπολογίζονται µέσα σ’ αυτούς οι στρατιωτικοί, 40.000 περίπου, από τους οποίους οι µισοί υπήρξαν θύµατα της εκρήξεως. Το γενικό στρατηγείο της 2ης στρατιάς, ή έδρα της περιφερειακής διοικήσεως της ∆ύσεως, η στρατιωτική σχολή και το στρατιωτικό νοσοκοµείο εκµηδενίσθησαν».

37

«Για µια στιγµή – αναφέρει η Παγκόσµια Ιστορία της Ακαδηµίας Επιστηµών –

άναψε ένα εκτυφλωτικό φως. Σχηµατίστηκε ένα γιγάντιο σύννεφο σε σχήµα µανιταριού. Η πόλη σκεπάστηκε µε κουβάρια καπνό. Σε ακτίνα 4 χιλιοµέτρων από το επίκεντρο της έκρηξης φούντωσαν πυρκαγιές, τα εννέα δέκατα από τα σπίτια της Χιροσίµα έγιναν στάχτη. Άνθρωποι πέθαιναν από εγκαύµατα, από το εκρηκτικό κύµα. Στη Χιροσίµα ξετυλίγονταν εικόνες γεµάτες απ’ όλες ταυτόχρονα τις φρικαλεότητες της κόλασης». Ο Γ. Α. Ντεµπόρινπροσθέτει: «Οι ιθύνοντες κύκλοι των ΗΠΑ έδειξαν πλήρη περιφρόνηση προς τους πιο στοιχειώδεις και καθιερωµένους κανόνες του διεθνούς δικαίου, τα έθιµα του πολέµου και τις αρχές του ανθρωπισµού… Όπως αναφέρουν οι Ιάπωνες συγγραφείς, στη Χιροσίµα σκοτώθηκαν όχι λιγότεροι από 247 χιλιάδες άνθρωποι».

Το ίδιο ακριβώς σκηνικό επαναλήφθηκε και στο Ναγκασάκι. Χιλιάδες φτωχά πλάσµατα, ανάµεσά τους και άνθρωποι, αεριοποιήθηκαν σε κλάσµατα δευτερολέπτου. ‘Οσοι βρέθηκαν πιο µακριά από το σηµείο της έκρηξης, έπαθαν φρικιαστικά εγκαύµατα, ή έχασαν το δέρµα τους και κοµµάτια από τις σάρκες τους. Πολλοί πέθαναν καταπλακωµένοι από τα κτίρια που γκρεµίστηκαν ή από θραύσµατα γυαλιών και µπαµπού που στροβιλίζονταν στον πυρακτωµένο αέρα. Οι νεκροί, σύµφωνα µε κάποιες πηγές, υπολογίζονται από 60.000 έως 80.000, ενώ οι Αµερικανοί τους κατέβαζαν αργότερα στις 16.000, υπολογίζοντας µόνο τα θύµατα µε εξακριβωµένη ταυτότητα.

38

10.ΕΠΙΛΟΓΟΣ

∆εν υπάρχει ανώτερο αγαθό από την ειρήνη. Ο ελεύθερος άνθρωπος ονειρεύεται, δηµιουργεί, αγαπά …υπάρχει. Να µη ξαναζήσει η ανθρωπότητα ποτέ ξανά τέτοιες καταστάσεις, µόνο ειρήνη να βιώνει.

Απόσπασµατα από το ποιήµα του Γιάννη Ρίτσου, «Ειρήνη»

Τ' όνειρο του παιδιού είναι η ειρήνη. Τ' όνειρο της µάνας είναι η ειρήνη. Τα λόγια της αγάπης κάτω απ' τα δέντρα, είναι η ειρήνη. Ειρήνη είναι ένα ποτήρι ζεστό γάλα κ' ένα βιβλίο µπροστά στο παιδί που ξυπνάει. Τότε που τα στάχυα γέρνουν τόνα στ' άλλο λέγοντας: το φως το φως, το φως, και ξεχειλάει η στεφάνη του ορίζοντα φως είναι η ειρήνη. Αδέρφια µου, µες στην ειρήνη διάπλατα ανασαίνει όλος ο κόσµος µε όλα τα όνειρά τούδε αυτό 'ναι η ειρήνη.

ΑΘΗΝΑ, Γενάρης 1953, Από τη συλλογή Αγρύπνια (1941-1953)

39

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ

1. tvxs.gr 2. Ντοκιµαντέρ 2013 Στέλιος Κούλογλου «Νεοναζί: Το Ολοκαύτωµα της

Μνήµης» 3. Άρθρα από εφηµερίδες: τα Νέα, Ναυτεµπορική, το Βήµα,

ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ 4. www. wikipaideia.gr 5. Γιάννης Ρίτσος, Ποιήµατα 1930-1960, Β΄ τόµος, Εκδόσεις «Κέδρος»,

Αθήνα 6. «Η εβραϊκή κοινότητα Λάρισας πριν και µετά το ολοκαύτωµα» ΕΣ∆ΡΆ

ΜΩΥΗΣΗ, ΕΚ∆ΟΣΗ ΙΣΡΑΗΛΙΤΙΚΗΣ ΚΟΙΝΟΤΗΤΑΣ ΛΑΡΙΣΑΣ 7. Βιβλίο ιστορίας της Γ΄Λυκείου 8. www.mixanitouxronou.gr/tag/adolfo 9. https://istoriaa.wordpress.com/2013/05/25/η-γέννηση-του-αδόλφου-χίτλερ 10. www.independent.gr/.../690-µαρτυρίες-επιζώντων-από-τα-ναζιστικά-

στρατόπεδα 11. www.press-news.gr/oi-giatroi-dr-thanatos/