Gecikmiş Bir Karşı Ateş

8/3/2019 Gecikmi Bir Kar Ate

1/4

Gecikmi bir Kar Ate

Kitabn ad Kar Ateler Atee hi kar atelerle cevap verilmez ama kar atele pek gzel cevap verilir: Contre-Feux (Kontr F); Franszca aslnda oul olarak kullanlmas

bizi ne kadar ilgilendirir? Bence hi ilgilendirmez. imdi ben de Bourdieuye (Burdiy) deilama Bourdieunn bu Trke evirisine kar atele cevap vermeye balyorum.Derleme nedir? Bazlar iin Ben nasl dnyaya geldim? diye soran velede cevap

vermekten daha zor bir soru olduu muhakkak. Contre-Feux, Bourdieunn eitli yerlerdekm seme makalelerinden oluan bir derleme olarak, Liber-Raisons dAgir Yaynevitarafndan (sonradan Raisons dAgir), 1998 ylnda, yani filozofun lmnden 4 yl nceFranszcada yaynland. Bir yazarn makalelerinden elbette derleme yaplabilir; hayattaykenya da ldkten sonra Ancak, ortada o yazarn makalelerinden zaten derlenmi bir kitapvarsa ve eer siz o kitabn Trke yayn haklarn almsanz, baz makaleleri hangi haklakitabn Trke evirisinin dnda brakrsnz? Bu soruya cevap vermeye kalktnz anda,Yanl yaptm cmlesinden baka sarf edilecek her hecede zr kabahatinden bykdurumuna dersiniz. YKY iki cildi birletirmi (gayet anlalr, buna bir szm yok zaten),u makaleleri darda brakm: lk ciltten drt makale; Ces responsables qui nousdclarent irresponsables (Sorumlu olmadklarn syleyen sorumlular), Le sortdes trangerscomme schibboleth, (Scibboleth -kesin lt- olarak yabanc lar n yazg s ), La parole du cheminot (Demiryolcunun lf ), Sollers tel quel (Makale, Philippe Sollers ve kurucusuolduuTel Quel dergisini ele alyor). Ne oldu? Makaleler fazla m ar geldi? Bourdieunnnkr ve ihanet erdemlerinin (!) kuramcs olarak, Trokist ve Maoist tedhiten iktidar saflarnda banka, sigorta, siyaset ve gazetecilik konumlarna geenlerin dnekliinin canlrnei olarak, sanat asiliklerin burjuva grsn berkitmeye birebir yarayanfrdndlyle tanmlad Philippe Sollers iin yazd makale ile dier tanesi tavan bokundan m sayld?

Neyse, kitapta yer alm makalelerin Trke karlanlarna kubak bakalm lk dakika iindeyiz ve goller pepee Trke kalesine giriyor: lk sayfa; Devletin Sol ve SaEli (geri biz nce sadan balarz ama olsun, her eye de kafay takmayalm ama buradakita atn sonra gol olarak kalemizde gryoruz) makalesinde souffrance kelimesi acolarak karlanm, tabii souffrance social de toplumsal ac, oysa makalenin de konusuolduu zere hepimiz biliriz ki lkenin iisi, memuru, iftisi ile eker ile, bir blbliler (ter), bir de kamu grevlisi ile eker, haydi diyelim ki o kadar nemli deil, ha ac,ha ile... Ya kamu grevlisi? (Ya da kamu alan) Hepimiz biliyoruz bu tanm deil mi?Bunun yerine toplum alan yazmak zel aba gerektirir; Travailleurs sociaux, yatayeviri mi, yattm yerden eviri mi? (Daha sonraki sayfalarda sosyal bakanlk ifadesi de

var; bir dili, yabanc bir dilin tretme veya tamlama yapma mantnn bire bir uygulanmasldrr) te nc gol; Professeur kelimesinin karl olarak hemen profesrgryoruz. Biz profesr kelimesini sadece niversiteye ait bir unvan olarak kullanrz, ancak Franszlar hem genel anlamda retmen hem de zel bir zanaat, sanat vs. retenler iinkullanrlar. stelik sz konusu cmlede Bourdieunn ilkokul ve dier renimkurumlarndaki retmenleri kastettii apak.Toplum alanlar diye adlandrlanherkesin, sosyal yardm grevlilerinin, eitimcilerin, st dzey memurlarn ve giderek

profesrlerle ilkokul retmenlerinin gnmzde saptadklar elikilerin en u snryla karkarya kalyor bu kii 1 Bak sen, saptadklar deil de maruz kaldklar ya dayaadklar olmasn sakn!? Bu eviriyi batan tekrar okumak lzm, kimse okumam

1 Il est confront des contradictions qui sont la limite extrme de celles quprouvent actullement tous ceuxquon apelle les travailleurs sociaux: assistantes sociales, ducateurs, magistrats de base et aussi, de plus en plus, porofesseurs et instituteurs.


2/4

galiba (Editrn editrlk grevinin Tanr ile onun arasnda bir sr olarak kalm olduuapak. Yine de ilk paragrafn sonundaki sorunun dorudan muhatabdr). Yukardaalntladm cmleden sonraki cmle: devlet iinde gemiin harcamac-savurgan-vekilhar denen bakanlk grevlilerinin 2; yle olacak devletin, vekilhar denen bakanlk grevlilerinin. Yani dpensier kelimesinin msrif ve savurgan anlamlarn da

koyaym, bylece harcamac-savurgan-vekilhar ileri ls (forvet) gol karmasn.Trke evirinin nc sayfas (kitabn 13nc): Televizyon, sivil erdem in ypranmasnarvet kadar katkda bulunmutur kukusuz. Memur ya da militan yaratan ortak karakendini adama iinin anlalmaz deerleriyle tmden elikili olarak, politik ve dnsel

sahnenin nne beni grdn m ?leri, her eyden ok kendini gstermeye ve saydrmayamerakl olanlar arm ya da itmiti. Haber gsterii nin ylesine ortak bir uygulamadurumuna gelmesini aklayan, ayn bencil kendini gsterme (sklkla rakiplerin zararna)kaygsdr. 3 imdi bu cmleyi bu ekliyle anlayan varsa beri gelsin. Eer Bourdieu byle bir ey dediyse adam dnr falan deil, dorudan hap, hap akp birayla patlatarak abuk sabuk eyler sayklyor. Hakikaten yle mi? Yakndan bakalm: nce Trkesini dzeltmeyeabalamadan be kavram yanln dzelteyim: Sivil erdem nedir? Peki toplumsal ahlk,toplumsal erdemler olarak karlansayd? Franszcacivil burada rgtl toplumsal yaamailikin anlamndadr. Militan sznn bizdeki baskn anlam silhl eylemcidir amaFranszcada mcadeleye girmekten ekinmeyen, kendini mcadeleye adayan anlamndasklkla kullanlr. Yani Franszcadaki her militan Trkedeki militan deildir. Beni grdnm?leri deil kendini beenmileri ya da ben neyimcileri olmal (Franszcas mas tuvu; bu kadar kolay bir yatay gei olmamalyd). Haber gsterii olarak Trke karlanankavram effets dannonce; haberle de gsterile ilgisi var ama bir tamlamada yan yanagelmemeleri kaydyla. Bunun karl halkmza duyurulur ilnlar (iln yerine bildirim,hatt yaratc bir zm olarak belkiicraatn iinden bile kullanlabilir, keke bu tanma nceGoogleda bir baklsayd) Sonuncu kavram yanlmz da ortak kar (intrt collectif);elbette bire bir karl ortak kar, ancak takdir edersiniz ki bir ey sylediimizde her zaman baka bir ey kastederiz, mecazi bir anlam katarz, hele de deyimlerde. Buradakiortak kar tastamam kamu yarar olarak karlanabilecek bir deyimdir (Ben ahsen kamuyarar kavramnn toplumsal kar olarak karlanmasn uygun bulmuyorum, yani toplumsalkar-bireysel kar ikilisinin yerine kamu yarar-bireysel karlar kullanyorum) Ayncmleden, kavram yanlna deilse de dilbilgisine ilikin bir eviri hatasna dahadeineceim: kendini adama iinin anlalmaz deerleriyle . Franszcas yle: encontradiction totale avec les valeurs de dvouement obscur: Buradaki obscur,dvouement kelimesini tamlyor ve kapal, belirsiz, anlalmaz olarak verilen szlk anlamlarnn tesinde niteliinin tanmlanmas mmkn olmasa da etkisi hissedilen anlamkazanyor; u durumda dvouement obscur bir deyimdir ve olsa olsa kendini sorgusuz

salsiz adamak veya gz kapal ballk anlamlarnda anlalabilir, yani anlalmazdeerler olarak karlayabileceimiz bir durum yok ortada. imdi cmleyi toptan ele alalmve anlam balamn gz nnde tutarak dzeltmeye alalm: Televizyon hi kuku yok kitoplumsal ahlkn zayflamasna rvet kadar katkda bulundu. Devlet grevlisini veyamcadele insann meydana getiren ey olarak kendini sk skya kamu yararna adamolmann deerleriyle [meydana getiren ey olarak kamu yararna koyu bir adanmlndeerleriyle] tmden elien ve tek kayglar, her eyden nce kendilerini ekranda grmek vedeerli gstermek isteyen ben neyimcileri buyur edip, siyasal ve dnsel sahnenin nne2 () lensemble des agents des ministres dits dpensiers qui sont la trace ()3 La tlvision a sans doute contribu autant que les pots de vin la dgradation de la vertu civile. Elle a apel et pouss sur le devant de la scne politique et intellectuelle des mas-tu-vu?, soucieux avant tout de se faire voir

et de se faire valoir, en contradiction totale avec les valeurs de dvouement obscur lintrt collectif quifaisaient le fonctionnaire ou le militant. Cest le mme souci egoiste de se faire valoir (souvent aux dpens derivaux) qui explique que les effets dannonce soient devenus une pratique si commune.


3/4

geirdi. Bu ayn bencil kayg, kendini deerli gsterme kaygs (ounlukla da rakiplerin srtndan yaplr), halkmza duyurulur ilnlarnn son derece yaygn bir uygulama hline gelmesini de aklyor . Demek ki dzgn sylendiinde Bourdieuy hap olarak deil de bir filozof olarak deerlendirme olaslmz artyor. Bu tr eviri hatalar birleince ortayangiltereden sekiz yemi bir Trke kyor. Bir eviriye baktnz zaman aslnda bir dil

tercihi de grrsnz, zira bir eviri her zaman ve her zaman bir dilin tercih edilmivaroluudur: Ben akas iktidar kelimesi yerine erk kelimesini kullanan birinin, bu evirideolduu zere, siyaset yerine politika, ortaklamaclk yerine kolektivizm kelimelerini nedenyelediini merak ederim. Evrenselleme Syleni ve Avrupa Sosyal Devleti balndaneden kreselleme yerine evrenselleme dendiini (neyse ki makalenin iindekreselleme de denmi), baat dnce demek varken neden ynlendirici-grkarlnn yazldn, involution kavramnn neden geriye evrilme, geri-evrilme veyatersine evrilme veya bunlardan baka herhangi bir yaratc zm yerine ilerlemenintersine gelime olarak kanrtldn, Bourdieunn ngilizce kulland kavramlara herkeszaten ngilizce biliyor diye mi dipnot konmadn da merak ederim. Bu skc rneklerivermemin tek amac, Bourdieunn baan bir Trkeyle okunamaz hale getiriliini birer yapta (TDK! Ayr yazlan kelime diye bir ey olmaz, onlara tamlama denir! blisler Trkeye bulamsa bunlar evirmenler kovsun!) olarak kelime ve kavram karlklarzelinde rnekleyerek genel manzara zerine bir fikir vermeye almakt. Bu manzaraya belki u alnt (s.33) iaret eder: Ulusal devlete kar savalabiliyorsa da yerine getirdii veulusal politik bir devletin en az onun kadar iyi yerine getirebilecei evrensel ilevleri

savunmak gerekir 4. eviri yanln giderip Trke ifade edecek olursam: Eer ulusal devletle mcadele edilecekse, bu ulusal devletin yerine getirdii evrensel grevleri en az onun kadar ya da ondan daha iyi yerine getirebilecek uluslarst bir devleti savunmak

gerekir ).Mkemmel bir eviri belki de sadece Babil Kulesi gibi bir d, bir efsanedir (hani

bizler de aslnda Babil Kulesi duvarcsyz) ve elbette bir eviride hatalar bulunur, bulunabilir demiyorum, bulunur, ancak hata tbir edilen izgiyi apaklkla ekmek gerekiyor: Diyelim kiromann ahsiyeti, asl metinde sevgilisine Bu bizim iin geici bir ak macerasyd diyor.evirmen diyelim ki Bizim iin yaz ak gibi bir eydi olarak Trkeletirsin. eviride hata,anlam katmannda kabul edilebilir bir oynamadr; evirmen kalkp Ne bileyim lan, bizimiin yaz akyd ite (Argonun gereksiz kullanm) ya da Bizim iin yaadmz en ktakt derse bu bir hak ihllidir, bir sutur. Ve elbette bir eviride hata da olabilir su da...Ancak bir metnin btnne sirayet etmi sular en sonunda yazar ldrr. Felsefe evirisizel bir alandr, o filozofu tanmak gerekir demeyeceim, evirinin zel olmayan alanyoktur, btn alanlar iin (teknik eviriyi belki bir para farkl deerlendirebiliriz ancak buszm olumsuz bir kan uyandrmasn) ayn kural geerlidir. Ha bu arada, Contre-Feuxnn

ilk cildinin altbal olarak Neoliberal istilya kar direni iin sylev yazyor (sylevkelimesiyle az nce belirttiim hatay bilerek yapyorum), onu da koymay unutmusunuz(!) haliyle

SONSZ: Belki de bir kavram zerinde oynamaya ihtiyacmz var: Bence bir evirinin kt bir eviri olabilmesi iin en azndan eviri olmas gerekiyor. Yani dzgn bir Trkesi olan, yanl anlamalar ve hatalar, srf Trkesinden dolay yzeydesezemeyeceiniz bir eviri. Bu kitap ise evirisiyle sadece Trkeyi katletmekte kalmyor,Bourdieunn neoliberalizm aleyhtar grlerini verdiim rneklerde grld zerearptyor, anlalmazlk sisine boarak okunamaz klyor. Eer bu niyette olanlar varsa ve buii onlar yapmamsa herhalde imdi kelerinde oturmu, ellerini ovuturarak yle

4 Si lon peut lutter contre lEtat national, il faut dfendre les fonctions universelles quil remplit et qui peuventtre remplies aussi bien, sinon mieux, par un Etat supranational.


4/4

diyorlardr: Bu ocuklar hi tanmyoruz ama aferin valla, bundan iyisi amda kays. Niye? nk amda kays olmaz.

Serta Canbolat

Documents

Gecikmiş Bir Karşı Ateş