Tit: 1.

PHN MT: A L T NHINCHNG I: BN BI 1: CC PHP CHIU HNH BN C BNI. MC TIU BI HC Sau bi hc, HS cn: 1. Kin thc - Nu r v sao cn c cc php chiu hnh bn khc nhau. - Hiu r mt s php chiu hnh bn c bn. 2. K nng - Phn bit c mt s li kinh, v tuyn khc nhau ca bn ; t bit c li kinh, v tuyn ca php chiu hnh bn no. - Thng qua php chiu hnh bn , bit c khu vc no l khu vc tng i chnh xc ca bn , khu vc no km chnh xc hn. 3. Thi , hnh vi Thy c vai tr quan trng ca bn trong hc tp b mn a l. II. THIT B DY HC - Mt s bn th hin c cc php chiu c bn (bn Th gii, bn Chu Nam Cc v bn chu u). - Cc hnh 1.3a v 1.3b; 1.5a v 1.5b; 1.7a v 1.7b. III. HOT NG DY HC 1. n nh t chc lp 2. Kim tra bi c (Khng)

3. Ni dung bi gingM bi : Khi quan st bn , cc em thy cc li chiu kinh, v tuyn khng ging nhau cc bn , v sao vy? Bi v cc nh khoa hc phi s dng cc php chiu khc nhau mi bn . Hot ng ca GV v HS Ni dung chnh Hot ng 1: C lp I. Mt s php chiu hnh bn c GV yu cu: bn. Quan st 1 bn (bn Kinh t Vit Nam), c - Khi nim bn : SGK phn u tin trang 4 SGK, kt hp vn hiu bit - Php chiu hnh bn l cch biu hy: th mt cong ca Tri t ln mt mt - Nu khi nim bn ? phng, mi im trn mt cong - Php chiu hnh bn l g? tng ng vi mt im trn mt - V sao phi dng php chiu hnh bn ? phng. - C cc php chiu hnh bn c bn no? - C ba php chiu hnh bn c bn: Hot ng 2: Hot ng nhm + Php chiu phng v + GV chia lp thnh 3 nhm + Php chiu hnh nn - Nhm 1: Tm hiu php chiu phng ng. + Php chiu hnh tr - Nhm 2: Tm hiu php chiu hnh nn ng. - Nhm 3: Tm hiu php chiu hnh tr ng. + Da vo ni dung SGK v s hiu bit ca mnh, hy tm hiu cc ni dung chnh sau: - Khi nim php chiu - V tr tip xc - c im ca li kinh v tuyn trn bn - Khu vc th hin chnh xc1

- Mc ch s dng + Hc sinh tin hnh tho lun theo nhm, sau i din nhm ln bo co kt qu, cc nhm khc nhn xt, b sung.

Khi nim V tr tip xc

Php chiu phng v ng L phng php th hin mng li kinh, v tuyn ca mt cu ln mt phng. Cc.

Php chiu hnh nn ng L cch th hin mng li kinh, v tuyn ca a Cu ln mt chiu l hnh nn. Ti mt vng v tuyn.

Php chiu hnh tr ng L cch th hin mng li kinh, v tuyn ca a Cu ln mt chiu l hnh tr. Xch o.

- Cc kinh tuyn l nhng on thng ng c im quy cc. li kinh v - Cc v tuyn l cc tuyn vng trn ng tm cc. Khu vc th Trung tm bn . hin chnh xc Th hin cc khu vc Mc ch s vng cc. dng

- Cc kinh tuyn l Cc kinh, v tuyn l nhng on thng ng nhng ng thng song quy cc. song. - Cc v tuyn l cc cung trn ng tm. V tuyn tip xc gia Xch o. a Cu v mt nn. - Th hin vng c v - Th hin khu vc Xch trung bnh. o. - Lnh th ko di theo - Ton th gii. v tuyn.

IV. NH GI - Bi tp 1 SGK (08) - Vit Nam th hin trn bn bng php chiu no l hp l nht? Ti sao? V. HOT NG NI TIP V nh hc sinh hc bi, tr li cc cu hi trong SGK. VI. RT KINH NGHIM - Thiu phng tin dy hc.

Tit: 2.2

BI 2: MT S PHNG PHP BIU HIN CC I TNG A L TRN BN I. MC TIU BI HC Sau bi hc, HS cn: 1. Kin thc - Hiu r mi mt phng php u c th biu hin c mt s i tng a l nht nh trn bn vi nhng c tnh ca n. - Khi c bn a l trc ht phi tm hiu bng ch gii ca bn . 2. K nng Qua cc k hiu ca bn , hc sinh nhn bit c cc i tng a l th hin tng phng php. 3. Thi , hnh vi Thy c mun c c bn a l trc ht phi tm hiu bng ch gii ca bn . II. THIT B DY HC - Bn Kinh t Vit Nam. - Bn Kh hu Vit Nam. - Bn Khong sn Vit Nam. - Bn phn b dn c chu . III. HOT NG DY HC 1. n nh t chc lp 2. Kim tra bi c Cu 1: Nu c im ca php chiu phng v? Cu 2: Nu c im ca php chiu hnh nn?

3. Ni dung bi gingM bi: Cc em bit, trn mi bn u c rt nhiu k hiu th hin cc i tng a l khc nhau. Cc k hiu ny c phn loi nh th no? Biu hin cc i tng no ca a l? Hot ng ca GV v HS Hot ng 1: C nhn - Cu hi: Quan st bn Kh hu Vit Nam cho bit ngi ta dng nhng phng php no biu hin cc i tng a l trn bn ? - HS tr li, GV ghi gc bng v ni: cc k hiu c gi l ngn ng ca bn , tng k hiu c th hin trn bn l c mt qu trnh chn lc cho ph hp vi mc ch, yu cu v t l m bn cho php. Hot ng 2: Nhm - Bc 1: GVchia nhm v giao nhim v cho cc nhm Nhm 1: Phng php k hiu Nhm 2: Phng php k hiu ng chuyn ng Nhm 3: Phng php chm im Nhm 4: Phng php bn - biu - Bc 2: HS trong nhm trao i, b sung cho nhau. - Bc3: i din nhm pht biu, cc nhm khc b sung. GV chun kin thc Ch : S dng cc cu hi in nghing trong bi hi thm cc nhm khi i din cc nhm trnh by kt qu phiu hc tp. Lu : Khi s dng cc bn c cc biu trong cc bn b sung hay bn ph HS thng hay nhm ln vi phng php bn - biu . GV cn nhn mnh trong3

Ni dung chnh 1. Phng php k hiu 2. Phng php k hiu ng chuyn ng 3. Phng php chm im 4. Phng php bn biu

phng php bn - biu , cc biu phi c t trong nhng lnh th c ranh gii xc nh. c SGK, kt hp quan st cc hnh 2.2, hnh 2.3, hnh 2.4, hnh 2.5 v hnh 2.6, hy in vo bng sau c im ca cc phng php biu hin cc i tng a l trn bn . Phng php K hiu +K hiu hnh hc. +K hiu ch. +K hiu tng hnh. K hiu ng chuyn ng Chm im i tng biu hin Kh nng biu hin V d

L cc i tng a l V tr, s lng, cu im dn c, hi cng, phn b theo nhng trc, cht lng v m khong sn,... im c th. ng lc pht trin ca i tng a l.

L s di chuyn ca Hng, tc , s Hng gi, dng bin, cc i tng, hin lng, khi lng ca lung di dn,... tng a l. cc i tng di chuyn. L cc i tng, hin S phn b, s lng S dn, n gia sc,... tng a l phn b ca i tng, hin phn tn, l t. tng a l.

Bn , biu

L gi tr tng cng Th hin c s C cu cy trng, thu ca mt hin tng a lng, cht lng, c nhp GDP ca cc tnh, l trn mt n v lnh cu ca i tng. thnh ph,... th. IV. NH GI - Mt s HS ln ch trn bn cc i tng a l v nu tn cc phng php biu hin chng. - Gii thiu mt s phng php khc. V. HOT NG NI TIP V nh hc sinh hc bi, tr li cc cu hi trong SGK. VI. RT KINH NGHIM - Thiu phng tin dy hc.

Tit: 3.

BI 3: S DNG BN TRONG HC TP V I SNGI. MC TIU BI HC Sau bi hc, HS cn: 1. Kin thc4

- Thy c s cn thit ca bn trong hc tp v i sng. - Hiu r mt s nguyn tc c bn khi s dng bn v t lt trong hc tp 2. K nng Hnh thnh k nng s dng bn v t lt trong hc tp. 3.Thi , hnh vi C thc s dng bn trong hc tp. II. THIT B DY HC - Bn T nhin chu , Vit Nam. - Mt s nh v tinh. III. HOT NG DY HC 1. n nh t chc lp 2. Kim tra bi c Cu 1: Nu c im ca phng php k hiu? Cu 2: Nu c im ca phng php chm im?

3. Ni dung bi gingHot ng ca GV v HS Ni dung chnh Hot ng: C nhn I. Vai tr ca bn trong hc tp v i sng - Bc 1: GV giao nhim v cho HS: 1. Trong hc tp + Mt HS da vo bn t nhin - Bn l phng tin khng th thiu trong hc tp chu tm cc dy ni cao, cc dng (hc ti lp, hc nh, kim tra). sng ln. - Qua bn c th xc nh c v tr ca mt a + Mt HS da vo bn cc nc im, mi quan h gia cc thnh phn a l, c Chu xc nh khong cch t H im ca cc i tng a l.... Ni n Bc Kinh. 2. Trong i sng + Bn c vai tr nh th no trong - L phng tin c s dng rng ri trong cuc hc tp v i sng? sng hng ngy. - Bc 2: HS pht biu, GV chun - Phc v trong cc ngnh kinh t, qun s... kin thc. II. S dng bn , Atlat trong hc tp Hot ng 2: C nhn 1. Chn bn ph hp vi ni dung cn tm hiu - Bc 1: HS da vo ni dung SGK 2. Cch c bn kt hp vn hiu bit, cho bit mun - c tn bn bit c ni dung th hin trn s dng bn c hiu qu ta phi bn lm nh th no? Ti sao? Ly v d - Tm hiu t l bn c th trn bn ? - Xem cc c hiu - Bc 2: HS pht biu. GV chun - Xc nh phng hng kin thc. - Tm hiu mi quan h gia cc yu t a l... IV. NH GI - Tr li cc cu hi trong SGK - S dng bn hnh th v bn kh hu Vit Nam hy nu ch nc sng Hng? V. HOT NG NI TIP V nh hc sinh hc bi, tr li cc cu hi trong SGK. VI. RT KINH NGHIM Thiu phng tin dy hc, cn lin h vi thc t cuc sng.

Tit: 4.

BI 4: THC HNH: XC NH MT S PHNG PHP BIU HIN CC I TNG A L TRN BN 5

I. MC TIU BI HC Sau bi hc, HS cn: 1. Kin thc - Hiu r mt s phng php biu hin cc i tng a l trn bn . - Nhn bit c nhng c tnh ca i tng a l c biu hin trn bn . 2. K nng Nhanh chng phn bit c tng phng php biu hin cc bn khc nhau. 3. Thi , hnh vi C thc trong vic s dng bn . II. THIT B DY HC - Mt s bn c phng php biu hin cc i tng a l khc nhau: - Bn Kinh t Vit Nam. - Bn T nhin Vit Nam. - Bn T nhin ng Nam . - Bn Phn b ng thc vt Vit Nam. - Cc hnh 2.2, 2.3, 2.4 phng to. III. HOT NG DY HC 1. n nh t chc lp 2. Kim tra bi c Cu 1: Nu vai tr ca bn trong hc tp v i sng? Cu 2: Nu cc bc c bn ?

3. Ni dung bi gingM bi: GV nu nhim v bi thc hnh: Xc nh c mt s phng php biu hin cc i tng a l trn cc bn . Hot ng 1: C nhn Cu hi: Nu c im ca cc phng php biu hin cc i tng a l trn bn . Mt HS trnh by, cc HS khc nhn xt, b sung. Hot ng 2: Nhm Cch 1: - Bc 1: GVchia nhm v giao cho mi nhm mt bn . Nhim v: c bn theo ni dung sau : Tn bn Ni dung bn Phng php biu hin ni dung trn bn i tng biu Tn phng php Ni dung th hin hin

- Bc 2: HS trong nhm trao i, b sung cho nhau. - Bc 3: i din nhm pht biu, cc nhm khc b sung. GV chun kin thc.

V d: Tm hiu bn T nhin Vit Nam Tn bn Bn T Ni dung bn Nhit Phng php biu hin ni dung trn bn Tn phng i tng Ni dung th hin php biu hin , Phng php Cc thnh ph, V tr a l, qui m ca6

nhin Vit Nam

gi, ma, dng bin, cao a hnh, cc thnh ph...

k hiu Phng php k hiu ng chuyn ng ` Phng php khoanh vng Phng php bn - biu

rng, ...

thnh ph...

Dng bin, gi Hng gi, loi gi, dng bin nng, dng bin lnh,... cao a Cc vng c cao khc hnh nhau,... nhit , nhit , lng ma ca 12 lng ma thng cc trm kh tng khc nhau.

Cch 2 : - Bc 1: GVchia nhm v giao nhim v cho cc nhm. Nhim v: c cc bn , tm hiu cc i tng c biu hin bng cc phng php khc nhau: Tn phng php Tn bn Phng php biu hin ni dung trn bn i tng biu hin Ni dung th hin

+ Nhm 1: Phng php k hiu + Nhm 2: Phng php k hiu ng chuyn ng + Nhm 3: Phng php chm im + Nhm 4: Phng php bn - biu - Bc 2: HS trong nhm trao i, b sung cho nhau. - Bc 3: i din nhm pht biu, cc nhm khc b sung. + GV chun kin thc. + Cu hi: Nhn xt phng php no c s dng nhiu nht trong cc bn trn. IV. NH GI GV nhn xt gi thc hnh, V. HOT NG NI TIP V nh hc sinh hc hon thin bi thc hnh. VI. RT KINH NGHIM Hc sinh cn chun b trc bi thc hnh nh.

Tit: 5.

CHNG II: V TR, H QU CC CHUYN NG CA TRI TBI 5: V TR, H MT TRI V TRI T. H QU NG T QUAY QUANH TRC CA TRI T7

CHUYN

I. MC TIU BI HC Sau bi hc, HS cn: 1. Kin thc - Nhn thc c V Tr l v cng rng ln. H Mt Tri trong c Tri t ch l mt b phn nh b trong V Tr. - Hiu khi qut v h Mt Tri, Tri t trong h Mt Tri. - Gii thch c cc hin tng: S lun phin ngy - m, gi trn Tri t, s lch hng chuyn ng ca cc vt th trn b mt Tri t. 2. K nng - Xc nh hng chuyn ng ca cc hnh tinh trong h Mt Tri, v tr ca Tri t trong h Mt Tri. - Xc nh cc mi gi, hng lch ca cc vt th khi chuyn ng trn b mt t. 3. Thi , hnh vi - C thc tm hiu t nhin. - Nhn thc ng n quy lut hnh thnhv pht trin ca cc thin th. II. THIT B DY HC - Qu a Cu. - Tranh nh v Tri t v cc hnh tinh trong H Mt Tri. III. HOT NG DY HC 1. n nh t chc lp 2. Kim tra bi c (Kim tra phn thc hnh ca hc sinh)

3. Ni dung bi gingM bi: Hm nay chng ta chuyn sang mt chng mi, tm hiu v Tri t v Mt Tri, nhng h qu cc chuyn ng ca Tri t. Bi u tin ca chng hm nay chng ta cp ti l : V tr. H Mt Tri v Tri t. H qu chuyn ng t quay quanh trc ca Tri t. Hot ng ca GV v HS Hot ng 1: C lp - Bc 1: HS quan st hnh 5.1, c SGK v vn hiu bit, hy: + Nu khi nim V Tr? Thin h? + Phn bit gia thin h v Di Ngn H? - Bc 2: HS pht biu, GV chun kin thc. GV: Thin H cha Mt Tri c gi l di Ngn H c dng xon c ging mt ci a vi ng knh l 100.000 nm nh sng ( nm nh sng bng 9460 t km) Hot ng 2: C nhn/ Cp - Bc 1: HS quan st hnh 5.2, hy cho bit: + H Mt Tri c bao nhiu hnh tinh? + Hng quay quanh Mt Tri ca cc hnh tinh. Qu o ca Dim Vng tinh c g c bit? - Bc 2: HS pht biu - GV chun kin thc. (Qu o ca Dim Vng tinh khng nm trn cng mt mt phng vi qu o ca cc hnh tinh khc, hin nay Dim Vng tinh khng c gi l hnh tinh Ni dung chnh I. Khi qut v V Tr. H Mt Tri. Tri t trong h Mt Tri 1. V Tr L khong khng gian v tn cha cc thin h.

2. H Mt Tri - Mt Tri cng vi cc thin th chuyn ng xung quanh n v cc m bi kh c gi l h Mt Tri. - Cc hnh tinh va chuyn ng quanh Mt Tri li va t quay quanh trc theo hng ngc chiu kim ng h.

8

na). Hot ng 3: C nhn/ Cp Da vo hnh 5.2 kt hp kin thc hc, hy cho bit: - Tri t, ni chng ta ang sng c v tr th my theo th t xa dn Mt Tri? - ngha v tr th 3 ca Tri t? - Ti sao Tri t l hnh tinh duy nht c s sng? - Tri t c nhng chuyn ng chnh no? - Thi gian Tri t t quay quanh trc v quay quanh Mt Tri l bao nhiu? (Tri t gn Mt Tri nht vo ngy 3/1 im cn nht, do lc ht ca Mt Tri ln nn tc chuyn ng ca Tri t ln ti 30.3km/s. Tri t xa Mt Tri nht vo ngy 5/7 - im vin nht, tc chuyn ng ca Tri t lc ny l 29,3km/s). Hot ng 4: C lp Da vo SGKv kin thc hc, cho bit: - Ti sao c hin tng ngy, m lun phin nhau khp mi ni trn Tri t? - Gi trn tri t c phn chia nh th no? - V sao ranh gii cc mi gi khng thng theo cc kinh tuyn? - Nhn xt hng chuyn ng ca cc vt th hai bn cu. - Gii thch ti sao c s lch hng ?

3. Tri t trong H Mt Tri a.V tr ca Tri t trong H Mt Tri - Tri t l hnh tinh th 3 theo th t xa dn Mt Tri, khong cch t Tri t n Mt Tri khong 149,6 triu km. b. Cc chuyn ng chnh ca Tri t - Chuyn ng t quay quanh trc: + Tri t chuyn ng t quay quanh trc theo hng t Ty- ng. + Thi gian chuyn ng mt vng quay quanh trc l 24 gi (23h5604). - Chuyn ng xung quanh Mt Tri. + Tri t chuyn ng quanh Mt Tri trn qu o hnh elip theo hng Ty sang ng. + Thi gian Tri t chuyn ng mt vng quanh Mt Tri l 365 ngy 6 gi. - Khi chuyn ng quanh Mt Tri, trc Tri t khng thay i nghing v hng nghing. II. H qu chuyn ng t quay quanh trc ca Tri t 1. S lun phin ngy, m 2. Gi trn Tri t v ng chuyn ngy quc t - Gi a phng (gi Mt Tri). - Gi mi. - Gi quc t (gi GMT). 3. S lch hng chuyn ng ca cc vt th - na cu Bc cc vt th chuyn ng trn b mt Tri t b lch sang bn phi so vi hng chuyn ng. - na cu Nam cc vt th chuyn ng trn b mt Tri t b lch sang bn tri so vi hng chuyn ng.

IV. NH GI - Nu H Ni ang l 10 gi, hy tnh gi ca Pari? - Mt dng sng chy theo hng Bc - Nam bn cu Bc, cho bit b sng bn no l, b sng no bi? - Vit tip vo du .... hiu bit ca em: + Cc hnh tinh trong h Mt Tri theo th t xa dn Mt Tri l.............. + nghing ca Tri t so vi mt phng qu o............................... - Da vo kin thc hc, ni ct A vi ct B sao cho ph hp A B Chuyn ng ca Tri t quanh Hng t Ty sang ng trc ng chuyn ng c hnh elip gn trn Chuyn ng ca Tri t quanh Thi gian l 24 gi Mt Tri Thi gian l 365 ngy 6 gi V. HOT NG NI TIP9

V nh hc sinh hc bi, tr li cc cu hi trong SGK. VI. RT KINH NGHIM Thiu phng tin dy hc, cn lin h vi thc t cuc sng.

Tit: 6.

BI 6: H QU CHUYN NG XUNG QUANH MT TRI CA TRI TI. MC TIU BI HC Sau bi hc, HS cn: 1. Kin thc - Gii thch c cc h qu chuyn ng ca Tri t xung quanh Mt Tri: Chuyn ng biu kin hng nm ca Mt Tri, cc ma, ngy m di, ngn ty theo ma. 2. K nng Da vo cc hnh v trong SGK : - Xc nh ng chuyn ng biu kin ca Mt Tri trong mt nm. - Xc nh gc chiu ca tia Mt Tri trong cc ngy 21-3, 22-6, 23-9, v 22-12 lc 12h tra rt ra kt lun: Trc Tri t nghing v khng i phng trong khi chuyn ng xung quanh Mt Tri, dn n s thay i gc chiu sng ti mi a im b mt Tri t, dn n hin tng ma v ngy m di ngn theo ma. 3. Thi , hnh vi Tn trng quy lut t nhin. II. THIT B DY HC - M hnh Tri t - Mt Tri. - Phng to cc hnh v trong SGK. - Qu a Cu. III. HOT NG DY HC 1. n nh t chc lp 2. Kim tra bi c Cu 1: Trnh by khi qut v v tr, h Mt Tri, Tri t trong h Mt Tri? Cu 2: Nu h qu chuyn ng t quay quanh trc ca Tri t?

3. Ni dung bi gingM bi: GV yu cu 1 HS nhc li c im 2 chuyn ng ca Tri t v ni: 2 chuyn ng ca Tri t to nn nhng h qu g? Hot ng ca GV v HS Ni dung chnh Hot ng: Nhm I. Chuyn ng biu kin hng - Bc 1: GV chia nhm v giao nhim v cho cc nhm. nm ca Mt Tri Nhim v ca nhm 1: Quan st hnh 6.1, cho bit: L chuyn ng khng c thc ca + Trc Tri t c c im g khi Tri t chuyn ng Mt Tri gia hai ch tuyn Bc v quanh Mt Tri ? Nam. + Khu vc no trn Tri t c Mt Tri ln thin nh mi nm hai ln, khu vc no ch mt ln ? + Ti sao tia sng Mt Tri khng chiu thng gc cc khu vc ngoi ch tuyn? Nhim v ca nhm 2: Quan st hnh 6.2 kt hp c mc II trang 22 SGK, cho bit: - V sao c hin tng ma trn Tri t? - V sao ma ca hai na cu li tri ngc nhau? II. Cc ma trong nm (Do Tri t hnh cu. Khi chuyn ng xung quanh Mt - C 4 ma: xun, h, thu ng. Tri trc Tri t khng thay i nghing v hng - Ma hai na cu tri ngc10

nghing nn lng nhit v nh sng nhn c khng ging nhau gia hai na cu). Nhim v ca nhm 3: Quan st hnh 6.3, kt hp c mc III trang 23 SGK, hy nhn xt v gii thch di ngy m : Khu vc T 21/3 T 23/9 n 23/9 n 21/3 0 di Xch o (0 ) ngy m T 00 n 660 33 660 33 n 900 Gii thch:................................................ - Bc 2: i din HS pht biu - GV chun kin thc. (Khi m t chuyn ng ca Tri t quanh Mt Tri tt nht nn s dng cc video clip song GV cng c th s dng qu a Cu v mt thc k di biu hin cho tia sng Mt Tri).

nhau. III. Hin tng ngy m di ngn theo ma v theo v 1. Theo ma - Ma xun v ma h c ngy di hn m. - Ma thu v ma ng c ngy ngn hn m. - Ngy 21-3 v 23-9 c ngy di bng m khp ni trn Tri t 2. Theo v - Xch o ngy v m quanh nm di bng nhau. - Cng xa xch o, thi gian ngy v m cng chnh lch. - Khu vc t hai vng cc v cc c ngy hoc m di 24 gi.

IV. NH GI - Gch ni cc ct A vi ct B sao cho ng A B Khu vc ni ch tuyn. Trong nm Mt Tri khng ln thin nh ln no. Khu vc ch tuyn. Trong nm c 2 ln Mt Tri ln thin nh. Khu vc ngoi ch Trong nm c 1 ln Mt Tri ln thin tuyn. nh. Chn ng trong cc cu sau: - Thi gian t 22 thng 6 n 23 thng 9 na cu Nam l: A. Ma h. B. Ma thu. C. Ma ng. D. Ma xun. - Ni quanh nm c ngy di bng m l: A. Khu vc Ch tuyn. B. Khu vc Xch o. C. Khu vc vng cc. D. Khu vc a cc.

H qu chuyn ng ca Tri t

Chuyn ng quanh trc

Chuyn ng quanh Mt Tri Chuyn ng biu kin hng nm ca Mt Tri11

S lun phi n ngy m

Gi trn Tri t khc nhau

S lch hng chuyn ng ca cc vt th

Ma trn Tri t

Ngy m di ngn khc nhau

V. HOT NG NI TIP V nh hc sinh hc bi, tr li cc cu hi trong SGK. VI. RT KINH NGHIM Thiu phng tin dy hc, cn lin h vi thc t cuc sng. Tit: 7.

CHNG III: CU TRC CA TRI T. QUYN CA LP V A LBI 7: CU TRC CA TRI T. THCH QUYN. KIN TO MNG

CCTHUYT

I. MC TIU BI HC Sau bi hc, HS cn: 1. Kin thc - M t c cu trc ca Tri t v trnh by c c im ca mi lp bn trong Tri t. Bit khi nim thch quyn, phn bit c v Tri t v thch quyn. - Trnh by c ni dung c bn ca thuyt kin to mng. 2. K nng - Quan st nhn xt cu trc ca Tri t, cc mng kin to v cc cch tip xc ca cc mng kin to qua tranh nh v bn . 3. Thi , hnh vi Khm phc lng say m nghin cu ca cc nh khoa hc tm hiu cu trc ca Tri t v gii thch cc s vt, hin tng t nhin c lin quan. II. THIT B DY HC - Tranh nh v cu to ca Tri t. - Phng to hnh 7.1. III. HOT NG DY HC 1. n nh t chc lp 2. Kim tra bi c Cu 1: Nu chuyn ng biu kin hng nm ca Mt Tri? Cu 2: Nu h qu chuyn ng xung quanh Mt Tri ca Tri t?

3. Ni dung bi gingM bi: Hm nay chng ta s chuyn sang mt chng mi: Cu to ca Tri t. Thch quyn. Chng ta s bit c Tri t c hnh thnh nh th no? Cu trc ca Tri t ra sao? Hot ng ca GV v HS Ni dung chnh

12

Hot ng 1: Nhm - Bc 1: GV chia lp thnh nhiu nhm v giao nhim v cho cc nhm + Cc nhm chn: Nghin cu v lp v Tri t + Cc nhm s l: Nghin cu v lp Manti v nhn ca Tri t - Bc 2: HS trong nhm trao i, b sung cho nhau. - Bc 3: i din nhm pht biu, cc nhm khc b sung. GV chun kin thc v nu khi nim thch quyn. Hot ng 2: C lp So snh s khc nhau ca bao manti v nhn Tri t. Trong ba lp cu to ca Tri t lp no c vai tr quan trng nht. Ti sao?

I. Cu trc ca Tri t Cu to bn trong ca Tri t gm 3 lp: - Lp v Tri t. - Lp Man ti. - Nhn Tri t.

PHIU HC TP Nhim v: c mc I SGK kt hp quan st hnh 7.1 v hnh 7.2, hy in vo bng sau cu trc ca Tri t: Tn lp dy Thnh phn cu to V Tri t Man ti Nhn THNG TIN PHN HI Tn lp dy Thnh phn cu to i dng dy 5 km; - Trn cng l trm tch, n tng granit lc a dy 70 km ; (tng Sial), di cng l tng badan (tng V Tri t Sima). - Lp v lc a ch yu l granit ; Lp v i dng ch yu l granit. - Manti trn: 15 n 700 - Tng trn l lp vt cht qunh do; km; Man ti - Manti di: 700 n - Tng di l cc vt cht rn chc; 2900km. - Nhn ngoi: 2900 n - Lp nhn ngoi l cc vt cht lng, lp nhn 5100 km; trong l cc vt cht rn. Nhn - Nhn trong 5100 n - Gm cc kim loi nng nh Niken, st (tng 6370 km. Nife). Hot ng ca GV v HS Hot ng 3: Cp/ Nhm - Bc 1: * HS c mc II trang 27 SGK kt hp quan st hnh 7.3, 7.4, cho bit: - Thch quyn c cu to bi nhng mng no? - Cn c vo mi tn cho bit hng di chuyn ca cc mng. - Gii thch ti sao cc mng kin to c th di chuyn c ? - Kt qu chuyn dch ca cc mng, cho v Ni dung chnh * Khi nim thch quyn Lp v Tri t v phn trn ca lp Manti (n su 100km) c cu to bi cc loi khc nhau to thnh lp v cng ngoi cng ca Tri t c gi l Thch quyn. II. Thuyt kin to mng - Lp v Tri t gm nhiu mng kin to nm k nhau, lun lun di chuyn vi tc chm. - Cch tip xc ph bin ca cc a mng l hai mng x vo nhau (tip xc dn p) hoc13

d. hai mng tch xa nhau (tip xc tch dn). - Bc 2: HS pht biu. - ranh gii cc a mng hnh thnh nn (Cc a mng c th dch chuyn c l cc dy ni cao hay cc t gy ln v nh mt trt l lp Manti qunh do). thng xuyn xy ra cc hot ng kin

to nh ng t, ni la...IV. NH GI - Cu sau ng hay sai: Lp v lc a c cu to ch yu bng granit, lp v i dng cu to ch yu bng bazan - Ti sao ni lp v Tri t c vai tr rt quan trng i vi thin nhin v i sng con ngi? V. HOT NG NI TIP V nh hc sinh hc bi, tr li cc cu hi trong SGK. VI. RT KINH NGHIM Thiu phng tin dy hc, cn lin h vi thc t i sng.

Tit: 8.

BI 8: TC NG CA NI LC N A HNH B MT TRI T I. MC TIU BI HC Sau bi hc, HS cn: 1. Kin thc - Hiu c khi nim ni lc v nguyn nhn sinh ra ni lc. - Phn tch c tc ng ca vn ng theo phng thng ng v phng nm ngang n a hnh b mt Tri t. 2. K nng Quan st v nhn bit c kt qu ca cc vn ng kin to n a hnh b mt Tri t qua tranh nh hnh v, bng, a hnh. 3. Thi hnh vi Hiu quy lut t nhin v gii thch cc hin tng t nhin trn quan im duy vt bin chng. II. THIT B DY HC - Cc hnh v v np un, a ho, a ly. - Bn T nhin th gii. - Bn T nhin Vit Nam. - Tranh nh v tc ng ca ni lc. III. HOT NG DY HC1. n nh t chc lp 2. Kim tra bi c Cu 1: Nu cu trc ca Tri t? Cu 2: Nu thch quyn v thuyt kin to mng?

3. Ni dung bi ging M bi: Hin nay trn Tri t vn c nhng khu vc ang tip tc c nng ln nh dy Apenin (nc Italia), c ni ang b ln xung (nc H Lan). Nguyn nhn gy ra nhng bin i l do tc ng ca ni lc. Hot ng ca GV v HS14

Ni dung chnh

Hot ng 1: C lp - Bc 1: HS nghin cu ni dung SGK kt hp kin thc hc, cho bit: + Ni lc l g? + Nguyn nhn sinh ra ni lc? - Bc 2: HS pht biu. GV chun kin thc (Ngun nng lng kh ln c sinh ra trong lng t nh: Nng lng do s phn hu ca cc cht phng x: Uraniom... S chuyn dch v sp xp li vt cht theo hng vt cht nh - granit chuyn dch ln trn, vt cht nng - badan chm xung di). Hot ng 2: C lp - Cu hi: c mc II.1 trang 29 SGK, hy trnh by c im, kt qu, nguyn nhn ca vn ng theo phng thng ng - i din HS pht biu, cc HS khc nhn xt, b sung. GV chun kin thc. (Lp v Tri t c s chuyn dch d dng ch yu nh c s chuyn ng ca cc dng vt cht qunh do lp Manti. Ni cc dng i lu i ln, v Tri t s c nng ln. Nhng ni cc dng i lu i xung, v Tri t s b h thp). Hot ng 3: Nhm - Bc 1: GVchia nhm v giao nhim v cho cc nhm Nhim v ca nhm 1, 2, 3: Tm hiu v Hin tng un np. Nhim v ca nhm 4, 5, 6: Tm hiu v Hin tng t gy. - Bc 2: Cc nhm trao i, b sung cho nhau. - Bc 3: i din HS pht biu. GV chun kin thc (GV nn kt hp v hnh v trnh by v a lu v a ho).

I. Ni lc Ni lc l nhng lc sinh ra bn trong Tri t Nguyn nhn: - Do nng lng ca s phn hu cc cht - S chuyn dch v sp xp li vt cht cu to bn trong Tri t theo trng lc. - Nng lng ca cc phn ng ho hc, s ma st vt cht. II. Tc ng ca ni lc 1. Vn ng theo phng thng ng - Din ra chm chp v trn mt din tch ln - Kt qu: Lm cho v Tri t c nng ln hay h xung mt vi khu vc. - Nguyn nhn: Do s chuyn dch vt cht theo trng lc. 2. Vn ng theo phng nm ngang - Hin tng un np. - Hin tng t gy.

PHIU HC TP Nhim v: Da vo hnh 8.1, 8.2, 8.3, 8.4, 8.5 kt hp ni dung SGK, kin thc hc hy in vo bng sau nguyn nhn v kt qu ca hin tng un np, t gy: Vn ng theo phng nm ngang Un np t gy Nguyn nhn Do tc ng ca ni lc theo phng nm ngang nhng khu vc c do cao. Do tc ng ca ni lc theo phng nm ngang nhng15

Kt qu + Nu nn p yu: b s p, un cong thnh np un. + Nu nn p mnh: To thnh cc min ni un np. + Khi cng nn p yu: b chuyn dch to thnh

khu vc cng.

cc t gy. + Khi cng nn p mnh s to thnh a ho, a lu.

IV. NH GI - Nhm chn: Da vo Atlat th gii (bn T nhin chu , chu u, chu M) xc nh cc dy ni un np. - Nhm l: Da vo Atlat th gii (bn t nhin chu u, chu Phi), bn t nhin Vit Nam xc nh cc a ho, a lu. i din HS ch trn bn tr li.V. HOT NG NI TIP V nh hc sinh hc bi, tr li cc cu hi trong SGK. VI. RT KINH NGHIM Thiu phng tin dy hc, cn lin h vi thc t i sng.

Tit:9 . BI 9: TC NG CA NGOI LC N A HNH B MT TRI TI. MC TIU BI HC Sau bi hc, HS cn: 1. Kin thc - Hiu khi nim ngoi lc, nguyn nhn sinh ra cc tc nhn ngoi lc. - Trnh by c khi nim v qu trnh phong ha. Phn bit c phong ha l hc, phong ha ha hc, phong ha ha sinh hc. 2. K nng Rn luyn k nng phn tch quan st v nhn xt tc ng ca cc qu trnh phong ha n a hnh b mt Tri t qua tranh nh, hnh v, bng hnh. 3. Thi , hnh vi C thi ng n trong vic s dng v bo v mi trng. II. THIT B DY HC - Bn t nhin th gii - Tranh nh, hnh v th hin tc ng ca cc qu trnh ngoi lc. III. HOT NG DY HC 1. n nh t chc lp 2. Kim tra bi c Cu 1: Nu ni lc? Cu 2: Trnh by cc tc ng ca ni lc?

3. Ni dung bi gingM bi: GV yu cu 1 HS trnh by ni lc tc ng ln b mt Tri t nh th no? Hnh thnh nhng dng a hnh g? Sau ni: Ngoi tc ng ca ni lc, b mt tri t cn thay i do tc ng ca ngoi lc. Vy ngoi lc tc ng ln b mt Tri t nh th no? Hot ng ca GV v HS Ni dung chnh Hot ng 1: C nhn I. Ngoi lc - Bc 1: HS c mc I trang 32 SGK kt hp quan st hnh 9.1 - L nhng lc c sinh ra cho bit: do ngun nng lng bn + Ngoi lc l g? ngoi ca lp v Tri t.16

+ Nguyn nhn sinh ra ngoi lc? - Bc 2: HS pht biu. GV chun kin thc

Hot ng 2: Cp/ Nhm - Bc 1: GVchia nhm v giao nhim v cho cc nhm - Bc 2: HS trong nhm trao i, b sung cho nhau. - Bc 3: i din 3 nhm, mi nhm trnh by v mt loi hnh phong ho, cc nhm khc nhn xt, b sung. - GV chun kin thc Cc cu hi thm cho cc nhm: - Ti sao min a cc v hoang mc phong ho l hc li th hin r nht? ( min hoang mc c s thay i t ngt nhit gia ngy v m lm cho b dn n, co rt lin tc sinh ra s ph hu, nt v. min a cc bin nhit nm rt cao nn qu trnh ph hu cng din ra rt mnh m, ngoi ra qu trnh bng tan cng lm cho b nt v c gii mnh). - Ti sao min kh hu nng m, phong ho ho hc li din ra mnh hn cc min kh hu lnh kh? (Nc v nhng cht ho tan trong nc l tc nhn quan trng gy ra phong ho ho hc. Vng kh hu nng m c lng ma nhiu, nhit cao lm cho cc phn ng ho hc ca cc khong vt xy ra mnh hn cc vng c kh hu kh).

- Nguyn nhn: Ch yu l do ngun nng lng bc x Mt Tri. II. Tc ng ca ngoi lc. Thng qua cc qu trnh ngoi lc bao gm: Phong ha, bc mn, vn chuyn, bi t. 1. Qu trnh phong ha

PHIU HC TP Nhim v: c mc II trang 32 SGK, kt hp quan st hnh 9.1, 9.2, 9.3 hy in vo bng sau c im ca cc hnh thc phong ho Phong ho l hc L qu trnh ph hy v khong vt thnh cc khi vn c kch thc to nh khc nhau m khng lm bin i v mu sc, thnh phn khong vt v ha hc ca chng. b ph hu thnh cc khi vn, khng thay i thnh phn ho hc. Do s thay i nhit , hin tng ng bng ca nc, do mui khong kt tinh, tc ng ca sinh vt, ca con ngi...... Phong ho ho hc L qu trnh ph hy ch yu lm bin i cc thnh phn, tnh cht ha hc ca v khong vt. Phong ho sinh hc L s ph hy v cc khong vt di tc ng ca sinh vt, lm cho v khong vt va b ph hy v mt c gii, va b ph hy v mt ha hc. Qu trnh ph hu v b ph hu hoc thay khong vt km theo s i thnh phn ho hc. bin i thnh phn ho hc. Do tc ng ca nc cc Do tc ng ca sinh vt cht kh, cc hp cht ho nh s ln ln ca r tan trong nc, kh CO2, cy, s bi tit ca sinh O2, axt hu c ca sinh vt. vt...17

Khi nim

Biu hin

Nguyn nhn

Kt qu

b rn nt, v thnh v khong vt b ph v khong vt b ph nhng tng v mnh vn. hy, bin i cc thnh hy c v mt c gii phn, tnh cht ha hc. cng nh ha hc.

IV. NH GI So snh s khc nhau gia phong ha ha hc, phong ha l hc v phong ha sinh hc? V. HOT NG NI TIP V nh hc sinh hc bi, tr li cc cu hi trong SGK. VI. RT KINH NGHIM Thiu phng tin dy hc, cn lin h vi thc t i sng.

Tit: 10. BI 9: TC NG CA NGOI LC N A HNH B MT TRI T (tip theo)I. MC TIU BI HC 1. Kin thc - Phn bit c cc khi nim: Bc mn, vn chuyn, bi t v bit c tc ng ca cc qu trnh ny n a hnh b mt Tri t. - Phn tch c mi quan h gia ba qu trnh: Bc mn, vn chuyn, bi t. 2. K nng Quan st v nhn xt tc ng ca cc qu trnh: Bc mn, vn chuyn, bi t . 3. Thi , hnh vi C thi ng n trong vic s dng v bo v mi trng. II. THIT B DY HC - Tranh nh, hnh v v cc dng a hnh do tc ng ca nc, gi, sng bin, bng h to thnh. III. HOT NG DY HC 1. n nh t chc lp 2. Kim tra bi c Cu 1: Nu ngoi lc? Cu 2: Nu qu trnh phong ho?

3. Ni dung bi gingHot ng ca GV v HS Hot ng: Nhm - Bc 1: GV chia nhm v giao nhim v cho cc nhm Nhm 1, 2, 3: c SGK kt hp quan st hnh 9.4, 9.5, 9.6, 9,7 v vn hiu bit, cho bit: + Th no l xm thc, thi mn, mi mn? + V sao phi hn ch xm thc? Nhm 4, 5, 6: c SGK kt hp vi vn hiu bit ca mnh, cho bit: Ni dung chnh 2. Qu trnh bc mn - L qu trnh cc tc nhn ngoi lc (nc chy, sng bin gi...) lm chuyn ri cc sn phm phong ha khi v tr ban u vn c ca n. - Ty theo nhn t tc ng, bc mn c nhiu hnh thc khc nhau nh: a. Xm thc L qu lm chuyn di cc sn phm phong ho, di tc ng ca dng nc.18

+ Vn chuyn l g ? b. Thi mn (khot mn) + Bi t l g? Kt qu ca qu trnh bi t. L qu lm chuyn di cc sn phm phong ho + nc ta qu trnh bi t din ra mnh di tc ng ca gi. khu vc no ? c. Mi mn: L qu lm chuyn di cc sn - Bc 2: HS trong nhm trao i, b sung phm phong ho di tc ng ca sng bin. cho nhau. 3.Qu trnh vn chuyn - Bc 3: i din cc nhm pht biu, cc L qu trnh di chuyn vt liu t ni ny n nhm khc b sung, GV chun kin thc. ni khc. GV kt lun: Trn thc t cc qu trnh 4.Qu trnh bi t ngoi lc xy ra ng thi rt kh phn bit L qu trnh tch t cc vt liu b ph hu. rch ri. Phn chia thnh cc qu trnh chng ta hiu r hn cc tc ng ngoi lc. a hnh b mt Tri t l kt qu s tc ng ng thi ca c ni lc v ngoi lc. IV. NH GI + nh du X vo em cho l ng a hnh xm thc do dng chy thng xuyn to thnh l: - Nhng rnh nng. - a hnh t xu. - Thung lng, sng, sui. - Tam gic chu. + Ni cc bn tri vi cc bn phi th hin cc dng a hnh do tc ng ca gi v bng h to thnh

Nm Tc ng ca bng h Tc ng ca gi H trng thi mn a hnh bng tch+ Cu sau ng hay sai: a hnh b mt Tri t ngy nay rt phong ph a dng l kt qu ca s tc ng tng h gia ni lc v ngoi lc V. HOT NG NI TIP V nh hc sinh hc bi, tr li cc cu hi trong SGK. VI. RT KINH NGHIM Thiu phng tin dy hc, cn lin h vi thc t i sng.

19

Tit: 11.

BI 10: THC HNH: NHN XT V S PHN B CC VNH AI NG T, NI LA V CC VNG NI TR TRN BN I. MC TIU BI HC 1. Kin thc - Xc nh v tr, trnh by v gii thch c s phn b cc vnh ai ng t, ni la, cc vng ni tr trn bn . - Nhn xt v gii thch c mi quan h gia cc khu vc ni trn. 2. K nng - Rn luyn k nng c, xc nh v tr ca cc khu vc trn bn . - Trnh by, phn tch, gii thch s lin quan gia cc khu vc bng lc , bn . 3. Thi , hnh vi Nhn bit c s cn thit phng chng thin tai. II. THIT B DY HC - Bn T nhin th gii. - Bn Cc mng kin to, cc vnh ai ng t, ni la v cc vng ni tr. III. HOT NG DY HC 1. n nh t chc lp 2. Kim tra bi c Cu 1: Nu qu trnh xm thc? Cu 2: Nu qu trnh vn chuyn v bi t?

3. Ni dung bi gingM bi: GV nu nhim v cn hon thnh ca gi hc: - Xc nh trn hnh 10 v bn cc mng kin to, cc vnh ai ng t, ni la v cc vng ni tr, bn T nhin th gii cc vnh ai ng t, ni la v cc vng ni tr trn th gii. - Nhn xt v gii thch s phn b cc vnh ai . Hot ng ca GV v HS Hot ng 1: Nhm - Bc 1: GV chia lp thnh 3 nhm v giao nhim v cho cc nhm. Nhm 1: Xc nh v tr mt s vng c nhiu ng t, ni la, nhn xt v gii thch. Nhm 2: Nu tn v xc nh v tr cc vng c ni tr trn th gii, nhn xt v gii thch. Gi : Nhm 1 HS tm trn bn mt s vnh ai: + Vnh ai la TBD. + Khu vc a Trung Hi. + Khu vc ng Phi. Nhm 3: Tm cc dy ni tr Anp, Capca, Pirn, Himalaya, coocie v Anet. + Da vo lc cc mng, nhn xt s hnh thnh ca cc dy ni tr c lin quan g n s tip xc cc mng. - Bc 2: HS trong nhm trao i, b sung cho nhau.20

Ni dung chnh I. Xc nh cc vnh ai ng t, ni la, cc vng ni tr - Vnh ai ng t, ni la : vng ven b i dng Thi Bnh Dng, vng ni ngm i dng i Ty Dng, khu vc Nam u - a Trung Hi... - Cc dy ni tr: Himalaya, Coocie, Anet...

- Bc 3: i din nhm pht biu, HS khc b sung, GV chun kin thc. Hot ng 2: Cp/ Nhm - Bc 1: HS da vo hnh 10 v kin thc hc, hy trnh by mi quan h gia s phn b cc vnh ai ng t, ni la, cc vng ni tr vi s chuyn dch cc mng kin to ca thch quyn v gii thch. - Bc 2: HS trong nhm trao i, b sung cho nhau. - Bc 3: i din nhm pht biu, cc nhm khc b sung. GV chun kin thc GV kt lun: Vnh ai ng t, ni la, cc vng ni tr thng phn b khu vc tip xc ca nhng a mng.

II. Nhn xt v s phn b ca cc vnh ai ng t, ni la, cc vng ni tr - Ni la thng phn b tp trung thnh vng ln v trng vi cc vng ng t, to ni hoc nhng khu vc kin to Tri t. - N l kt qu ca cc thi k kin to c lin quan ti cc vng tip xc ca cc mng.

IV. NH GI Mi quan h gia cc vnh ai ng t, ni la, sinh khong v s tip xc ca cc mng. V. HOT NG NI TIP V nh hc sinh hc bi, tr li cc cu hi trong SGK. VI. RT KINH NGHIM Thiu phng tin dy hc, cn lin h vi thc t i sng.

Tit: 12.

BI 11: KH QUYN. S PHN B NHIT KHNG KH TRN TRI TI. MC TIU BI HC 1. Kin thc - Cu to ca kh quyn. Cc khi kh v tnh cht ca chng. Cc frng, s di chuyn ca cc frng v tc ng ca chng. - Ngun cung cp nhit ch yu cho khng kh tng i lu l nhit ca b mt Tri t do Mt Tri cung cp. - Cc nhn t nh hng n nhit khng kh. 2. K nng Nhn bit ni dung kin thc qua: hnh nh, bng thng k, bn . 3. Thi hnh vi Nhn thc c s cn thit phi chng nhim kh thi bo v lp zn ca tng i lu. II. THIT B DY HC Phng to cc hnh 11.1, 11.2, 11.3 v bng 11 gio vin tng kt v b sung nhng kin tr li ca hc sinh. III. HOT NG DY HC 1. n nh t chc lp 2. Kim tra bi c (Kim tra phn thc hnh ca hc sinh) 3. Ni dung bi ging M bi: GV cho HS xem nh cu vng. Hm nay thy (c) mang ti cho cc em xem mt bc nh21

v 1 hin tng c sinh ra bi mt trong cc thnh phn t nhin ca Tri t. Em c hiu bit g v hin tng ny? N xy ra u? Hot ng ca GV v HS Hot ng 1: C lp - Kh quyn l g? Kh quyn bao gm nhng thnh phn no? - ngha ca kh quyn? Ni dung chnh I. Kh quyn L lp ko kh bao quanh Tri t bao gm: + 78% l kh nit + 21% l kh xi + 1% l hi nc v cc kh khc. 1. Cu trc ca kh quyn Kh quyn chia thnh 5 tng: - Tng i lu - Tng bnh lu - Tng gia - Tng i-on (tng nhit) - Tng ngoi.

Chuyn : Tu theo tng cao, lp khng kh c s khc nhau rt ln v thnh phn, mt v cc tnh cht khc nn ngi ta chia n ra thnh nhiu tng. Quan st hnh 11.1 cho bit kh quyn chia thnh my tng? K tn cc tng? Hot ng 2: Nhm - Bc 1: GV chia nhm v giao nhim v cho cc nhm: + Nhm 1, 2, 3: tm hiu gii hn, c im, vai tr ca tng i lu + Nhm 4, 5, 6: tm hiu, gii hn, c im, vai tr ca tng bnh lu. - Bc 2: HS trong nhm trao i, b sung cho nhau. - Bc 3: i din nhm pht biu, cc nhm khc b sung hoc a ra cc cu hi nhm bn tr li. GV chun kin thc. PHIU HC TP Nhim v : Da vo mc 1 trang 39 SGK, kt hp hiu bit ca bn thn em hy in vo phiu hc tp sau y: Tng Gii hn c im Vai tr Xch o: -Cha 80% khi lng kh quyn v khong 3/4- Gi cho nhit 0->16km khi lng hi nc nm t 4 km tr xung. ca Tri t c th - Hi nc gi 60% v kh CO2 gi 18% lngduy tr c s sng. i lu nhit b mt Tri t to vo khng kh. - Bi, mui, kh... l cc: - Nhit gim theo cao. ht nhn ngng kt 0->8km - Khng kh chuyn ng theo chiu thng ng. gy ra my,ma... T gii hn- Khng kh kh v chuyn ng theo chiu ngang. Tng zn bo v trn ca tng- Nhit tng theo cao. Tri t khi tia cc Bnh lu i lu n-C tng zn cao 28 km. tm. 50km Hot ng 3: C lp Cu hi: c mc2 trang 40 SGK, hy cho bit: + Tn, k hiu, c im ca tng khi kh. + Lng hi nc ca khi kh bao ph lc a khc khi kh bao ph i dng nh th no? GV: Ti sao khi kh ch tuyn bao ph vng v cao hn song li nng hn khi kh xch o? 2. Cc khi kh - Ty theo v tr hnh thnh v b mt tip xc m hnh thnh cc khi kh khc nhau. Mi bn cu gm 4 khi kh chnh. Khi kh K hiu c im Cc A Rt lnh n i P Lnh Ch tuyn T Rt nng Xch o E Nng m

22

- Mi mt khi kh li phn bit thnh kiu hi dng (m) v kiu lc a (c). Ring khi kh xch o ch c mt kiu l Hot ng 4: C lp khi kh hi dng (Em). - Da vo ni dung SGK cho bit: 3. Frng (F) + Frng l gi? - L mt ngn cch hai khi kh khc bit + Tn v v tr ca cc Frng nhau v tnh cht vt l (nhit , hng + Tc ng ca Frng khi i qua mt khu vc gi)' + Nguyn nhn hnh thnh di hi t nhit i - Trn mi bn cu c hai Frng cn bn: + Frng a cc. + Frng n i. Hot ng 5: C lp - Khu vc xch o c di hi t nhit i - Bc 1: HS da vo ni dung SGK, H11.2 v II. S phn b ca nhit khng kh kin thc hc, cho bit: trn Tri t + Bc x Mt Tri l g? 1. Bc x v nhit khng kh + Nng lng bc x Mt Tri n b mt Tri - Bc x Mt Tri l dng vt cht v t c phn phi nh th no? nng lng ca Mt Tri ti Tri t. + Ti sao nhit ca khng kh lc 13 gi cao - Ngun cung cp nhit ch yu cho hn 12 gi? khng kh tng i lu l nhit ca b - Bc 2: HS pht biu, GV chun kin thc. mt Tri t c Mt Tri t nng Hot ng 6: Nhm - Bc 1: GV chia nhm v giao nhim v cho 2 S phn b nhit ca khng kh cc nhm: trn Tri t Nhm 1: Phiu hc tp s 1 a. Phn b theo v a l Nhm 2: Phiu hc tp s 2 - Nhit khng kh gim dn t Xch Nhm 3: Phiu hc tp s 3 o v Cc. (xem phiu hc tp phn ph lc) - Bin nhit trung bnh nm tng dn - Bc 2: HS trong nhm trao i, b sung cho t Xch o v Cc. nhau. b. Phn b theo lc a v i dng - Bc 3: i din nhm pht biu, cc nhm - Nhit cao nht v thp nht u lc khc b sung. GV chun kin thc. a. Khi cc nhm trnh by GV a thm cu hi: - i dng c bin nhit nh, lc a + Ti sao nhit cao nht khng phi Xch c bin nhit ln o m v tuyn 20oB? c. Phn b theo a hnh + Gii thch v sao nhit gim dn theo - Nhit khng kh gim dn theo cao? cao: trung bnh 0,60C/100m. - Nhit khng kh cn thay i theo dc v hng phi ca sn ni. PHIU HC TP S 1 Nhim v: Da vo bng 11, kt hp nhng kin thc hc, hy nhn xt v gii thch: - S thay i nhit trung bnh nm:............................................................... - Gii thch:............................................................................................................. .............................................................................................................................. - Nhn xt bin nhit nm:....................................................................... - Gii thch:............................................................................................................. PHIU HC TP S 2 Nhim v: Da vo hnh 11.3 kt hp kin thc hc, hy nhn xt v gii thch: - Nhn xt s thay i ca bin nhit nm cc im Va-len-xi-a, P-d-nan Vacsaava, Cucxc ............................................................................................... Gii thch:.................................................................................................................23

- Kt lun s thay i bin nhit t bin vo lc a...:...................................... PHIU HC TP S 3 Nhim v: Da vo hnh 11.4, kt hp kin thc hc, hy: - Nhn xt nhit 2 sn ni:........................................................................... - Gii thch:............................................................................................................. - Kt lun chung:............................................................................................... IV. NH GI 1. Hy ghp cc thng tin ct bn phi vo ct bn tri cho ph hp: Cc khi kh c im a) Khi kh cc. 1. Lnh. b) Khi kh n i. 2. Rt nng. c) Khi kh ch tuyn. 3. Rt lnh. d) Khi kh xch o. 4. Nng m. 2. Chn ng nht trong cu sau y: - Cht kh chim t l cao nht trong thnh phn ca khng kh l: A. Kh nit. B. Kh xy. C. Cc kh khc. V. HOT NG NI TIP V nh hc sinh hc bi, tr li cc cu hi trong SGK. VI. RT KINH NGHIM Thiu phng tin dy hc, cn lin h vi thc t i sng.

Tit: 13.

BI 12: S PHN B KH P. MT S LOI GI CHNHI. MC TIU BI HC 1. Kin thc - Nm c nguyn nhn dn n s thay i kh p t ni ny qua ni khc. - Nm vng c im v nguyn nhn hnh thnh mt s loi gi chnh. 2. K nng Nhn bit nguyn nhn hnh thnh cc loi gi thng qua bn v hnh v. II. THIT B DY HC Hnh 12.2, 12.3 phng to. III. HOT NG DY HC 1. n nh t chc lp 2. Kim tra bi c Cu 1: Nu c im ca kh quyn? Cu 2. Trnh by s phn b nhit khng kh trn Tri t? 3. Ni dung bi ging M bi: Kh p v gi l nhng yu t ca thi tit, kh hu. Kh p l g? Gi l g ? Trn Tri t c nhng ai kh p v gi chnh no? Hot ng ca GV v HS Ni dung chnh Hot ng 1: C nhn/ Cp I. S phn b kh p Cu hi: Kh p l sc nn ca khng kh xung - Nu khi nim kh p. b mt Tri t - Quan st hnh 12.1 c tn v nu v tr cc ai kh 1. Phn b cc ai kh p trn Tri p v gii thch nguyn nhn hnh thnh chng? t24

(Vng cc: p cao, do nhit qu lnh; Khu vc 600 - Cc ai kh p cao v p thp phn b B, N: p thp; Khu vc 300 B, N : p cao do nhn xen k v i xng qua ai p thp xch c khng kh b n ra khu vc Xch o; Khu vc o. Xch o: p thp, do nhit cao v m khng - Cc ai kh p phn b khng lin tc kh ln). trn b mt Tri t. Hot ng 2: C lp 2. Nguyn nhn thay i kh p Cu hi: c mc 2 kt hp hiu bit ca bn thn, + Theo cao: Cng ln cao kh p hy: cng gim - Nu v gii thch nguyn nhn thay i kh p? + Theo nhit : Kh p t l nghch vi - Mt HS trnh by, cc HS khc nhn xt, b sung. nhit . Chuyn : Cc vnh ai kh p khc nhau l nguyn + Theo m: Khng kh cng cha nhn sinh ra cc loi gi khc nhau. nhiu hi nc th kh p cng gim. Hot ng 3: Nhm II. Mt s loi gi chnh - Bc 1: GV chia nhm v giao nhim v cho cc 1. Gi Ty n i v gi Mu dch nhm (xem phiu hc tp phn ph lc). + Nhm 1, 2, 3: Tm hiu v gi Ty n i. + Nhm 4, 5, 6: Tm hiu v gi Mu dch. - Bc 2: HS trong nhm trao i, b sung cho nhau. - Bc 3: i din nhm pht biu, cc nhm khc b sung. Gi Ty n i Mu dch 0 0 0 PV hot ng T v 30 v 60 T v 30 v Xch o Nguyn nhn Chnh lch kh p gia p cao Chnh lch kh p gia p cao cn. hnh thnh cn. ch tuyn v p thp 600. ch tuyn v p thp xch o. Thi gian Quanh nm Quanh nm hot ng Hng gi - Bc bn cu hng Ty Nam. - Bc bn cu hng ng Bc. - Nam bn cu hng Ty Bc. - Nam bn cu hng ng Nam Tnh cht m, ma nhiu. Kh. Hot ng 4: Cp/Nhm 2. Gi ma - Bc 1: HS quan st hnh 12.2 v hnh 12.3 c - nh ngha: Gi ma l loi gi thi theo tn v gii thch s hnh thnh cc trung tm kh ma vi hng gi hai ma ngc chiu p? nhau. - Bc 2: HS c mc II.3 SGK kt hp quan st - Nguyn nhn: Ch yu l do s nng ln hnh 15.2 v 15.3 tm hiu v gi ma ma h v hoc lnh i khng u gia lc a v i gi ma ma ng: dng theo ma. + Hng gi - Hng thi, tnh cht: + Tnh cht ca gi + Gi ma ma h hng TN, tnh cht + Phm vi hot ng nng m - Bc 3: HS trong nhm trao i, b sung cho + Gi ma ma ng hng B, tnh cht nhau. lnh kh. - Bc 4: i din nhm pht biu, cc nhm - Phm vi hot ng: Nam , ng Nam khc b sung. , ng Phi, xtraylia... Hot ng 5: Cp - Nhm 3. Gi a phng - Bc 1: HS c mc 4 trang 47 SGK kt hp a. Gi bin, gi t quan st hnh 12.4, 12.5, hy: - Hot ng vng ven bin. + Trnh by v gii thch hot ng ca gi bin, Nguyn nhn: Do s khc nhau v tnh gi t. cht hp th nhit ca t lin v i + Gii thch tnh cht ca gi phn, cho v d. dng. - Bc 2: HS trao i b sung cho nhau. - Gi bin thi ban ngy, t bin vo t - Bc 3: i din HS trnh by. GV chun kin lin.25

thc. GV lu : Tnh cht ca gi phn l rt kh khi vt a hnh ni cao. V d gi phn Ty Nam i vi sn ng ca dy ni Trng Sn. HS thng nhm ln gi phn c tnh cht nng. Tnh cht ny ph thuc vo c im ca gi thi t v thp hay v cao ti. Gi ma ng Bc i vi sn Ty ca dy ni Trng Sn l gi phn nhng tnh cht tng i lnh, kh. IV. NH GI

- Gi t thi ban m, t t lin ra bin. b. Gi phn. - L gi vt a hnh ni cao. - Tnh cht: Kh khan.

1. Cu di y ng hay sai: Cc ai kh p cao hoc thp trn Tri t u i xng nhau qua ai p thp xch o. 2. Hy ghp cc thng tin ct bn phi vo ct bn tri cho ph hp. Gi ma ma h Gi ma ma ng Tnh cht lnh kh. Hng thi ch yu l Ty Nam Hng thi ch yu l ng Bc Tnh cht nng m

V. HOT NG NI TIP V nh hc sinh hc bi, tr li cc cu hi trong SGK. VI. RT KINH NGHIM Thiu phng tin dy hc, cn lin h vi thc t i sng. Tit: 14.

BI 13: NGNG NG HI NC TRONG KH QUYN. MAI. MC TIU BI HC 1. Kin thc - Hiu r s hnh thnh sng m, my v ma. - Hiu r cc nhn t nh hng n lng ma. - Nhn bit s phn b lng ma theo v . 2. K nng - Phn tch mi quan h nhn qu gia cc yu t: Nhit , kh p, i dng vi lng ma - Phn tch biu ( th) phn b lng ma theo v . - c v gii thch s phn b lng ma trn bn (H13.2) do nh hng ca i dng. II. THIT B DY HC - Bn phn b lng ma trn th gii. - H13.1 phng to. III.HOT NG DY HC 1. n nh t chc lp 2. Kim tra bi c Cu 1: Trnh by s phn b kh p? Cu 2. Nu c im ca mt s loi gi chnh? 3. Ni dung bi ging Hot ng ca GV v HS Hot ng 1: C lp - Da vo ni dung SGK v cc kin thc hc, hy: + Cho bit hi nc ngng Ni dung chnh I. Ngng ng hi nc trong kh quyn 1. Ngng ng hi nc iu kin ngng ng hi nc: - Khi khng kh bo ha m vn tip tc c b xung hi26

ng trong iu kin no? + Hi nc ngng ng sinh ra hin tng no? - Sng l gi? - iu kin hnh thnh sng m? - My v ma c hnh thnh trong iu kin no? - Khi no c tuyt ri ? - Khi no c ma ?

nc hoc gp lnh. - C ht nhn ngng ng. 2. Sng m - Sng : l hin tng hi nc ngng ng lp khng kh gn mt t. - Sng m c sinh ra trong iu kin m tng i cao, kh quyn n nh theo chiu thng ng v c gi nh. 3. My v ma - Khng kh cng ln cao cng lnh, hi nc ngng ng thnh nhng ht nc nh v nh t thnh tng m gi l my. - Khi cc ht nc trong my c kch thc ln thnh cc ht nc ri xung mt t gi l ma. - Nc ri trong iu kin khng kh yn tnh v nhit khong 00C to thnh tuyt. Hot ng 2: Nhm - Khi cc ht nc gp lnh ha bng ri xung mt t gi l - Bc 1: GVchia nhm v ma . giao nhim v cho cc nhm II. Nhng nhn t nh hng ti lng ma - Bc 2: HS trong nhm trao - Kh p i, b sung cho nhau. - Frng - Bc 3: i din nhm pht - Gi biu, cc nhm khc b sung. - Dng bin GV chun kin thc - a hnh PHIU HC TP S 1 Nhim v: c mc I trang 60 SGK, kt hp hiu bit, hy in vo s sau nh hng ca cc nhn t ti s phn b lng ma

kh p Frng Ma nhiu Ma t

Gi Dng bin

Hot ng 3: C nhn/Cp a hnh - Bc 1: GV chia nhm v giao nhim v (Phiu hc tp s 2). - Bc 2: HS trong nhm trao i, b sung cho nhau. - Bc 3: HS da vo biu phn b lng ma trnh by kt qu phiu hc tp. Cc HS khc b sung hoc a ra cc cu hi cho nhm bn. - GV cht chnh v a thng tin phn hi. Hot ng 3: C nhn27

III. S phn b lng ma trn Tri t 1. Lng ma trn Tri t phn b khng u theo v - Khu vc xch o: ma rt nhiu. - Khu vc ch tuyn: ma tng i t. - Khu vc n i: ma nhiu. - Khu vc cc: ma rt t. 2. Lng ma phn b khng

- Bc 1: HS quan st hnh 13.2, hy: + Nhn xt v gii thch s phn b ma trn Tri t. + Trnh by v gii thch tnh hnh phn b ma trn cc lc a theo v tuyn 400B t ng sang Ty. GV gi HS cch xc nh v tuyn 400B trong hnh 13.2 : Chia khong cch t 300B n 600B lm 3 phn, ly 1/3 on thng tnh t ng 300B, dng bt ch k ng v tuyn 400B) - Bc 2: HS pht biu, GV chun kin thc. (Theo v tuyn 400B t ng sang Ty khu trung tm ca i lc Bc M : Ma nhiu -> Ma trung bnh -> Ma t -> Ma trung bnh. C s khc nhau gia hai b ng - Ty l do b ng c dng bin nng Bc xch o, b Ty c dng bin lnh California v nh hng ca a hnh. Theo v tuyn 400B t ng sang Ty lc a - u: Ma trung bnh -> Ma t -> Ma rt t -> Ma t -> Ma rt t -> Ma trung bnh-> Ma nhiu. Do din tch lc a - u rng ln hn i lc Bc M nn c thm nhiu khu vc lng ma rt t).

u do nh hng ca i dng - Vng ven bin thng c lng ma nhiu (Tr khu vc c dng bin lnh hot ng). - Su trong lc a t ma.

PHIU HC TP S 2 Quan st hnh 13.1, hy in vo bng sau v s phn b lng ma, gii thch nguyn nhn c lng ma . Khu vc Lng ma Nguyn nhn 0 Xch o 0 Ma nhiu >1500m L khu vc p thp, nhit cao, phn ln din tch l i dng nn nc bc hi nhiu. Ch tuyn (250-300) n i Cc ( 900) Ma t khong 600mm L khu vc p cao, phn ln din tch l lc a.

Ma trung bnh L khu vc p thp c gi Ty n i hot 600 700 mm ng mnh. Ma rt t khong 100 L khu vc p cao; mm Do qu lnh, nc t bc hi.

IV. NH GI 1. Cc cu sau ng hay sai : - Hi nc ngng ng khi nhit khng kh gim. - Ma xy ra khi nhit khng kh qu lnh. 2. Ti sao ven i Ty Dng ca Ty Bc Chu Phi cng nm v cao nh nc ta nhng Ty Bc Chu Phi c lng ma rt t (di 200mm/nm) trong khi nc ta c lng ma cao (trn 1500mm/nm)? V. HOT NG NI TIP V nh hc sinh hc bi, tr li cc cu hi trong SGK. VI. RT KINH NGHIM Thiu phng tin dy hc, cn lin h vi thc t i sng.28

Tit: 15.

BI 14: THC HNH: C BN S PHN HA CC I V CC KIU KH HU TRN TRI T. PHN TCH BIU CA MT S KIU KH HUI. MC TIU BI HC 1. Kin thc - Hiu r s phn ha cc i kh hu trn Tri t. - Nhn xt s phn ha cc kiu kh hu i kh hu nhit i ch yu theo v , i kh hu n i ch yu theo kinh . - Hiu r mt s kiu kh hu tiu biu ca 3 i. 2. K nng - c bn : Xc nh ranh gii ca cc i, s phn ho cc kiu kh hu nhit i v n i. - Phn tch biu nhit v lng ma thy c c im ch yu ca tng kiu kh hu. II. THIT B DY HC - Bn treo tng: cc i kh hu trn Tri t (Bn kh hu th gii). - Biu nhit v lng ma ca cc kiu kh hu nhit i gi ma, cn nhit a Trung Hi, n i hi dng, n i lc a. III. HOT NG DY HC 1. n nh t chc lp 2. Kim tra bi c Cu 1: Nu c im ca ngng ng hi nc trong kh quyn? Cu 2. Phn tch cc nhn t nh hng n lng ma?

3. Ni dung bi gingM bi: GV yu cu HS hon thnh nhim v ca gi. 1. c bn Cc i kh hu trn Tri t. 2. Phn tch biu nhit v lng ma ca cc kiu kh hu. Hot ng ca GV v HS Hot ng 1: Cp/ Nhm HS da vo hnh 14.1, hy: - Xc nh phm vi tng i kh hu trn bn - c bn , tm hiu hiu s phn ha kh hu mt s i: Nhit i, cn nhit i, n i Ni dung chnh Cu 1: c bn Cc i kh hu trn Tri t - HS t xc nh trn bn . - Nhit i: + Nhit i lc a. + Nhit i gi ma. - Cn nhit: + Cn nhit lc a. + Cn nhit gi ma. + Cn nhit a Trung Hi. - n i: + n i lc a. + n i hi dng. - S phn ho cc kiu kh hu i kh hu nhit i ch yu phn ha theo v . - Nhn xt s phn ho khc nhau gia - S phn ho cc kiu kh hu i kh hu n i i kh hu n i v i kh hu nhit ch yu phn ha theo kinh . i.29

Hot ng 2: Nhm Cu 2: Phn tch biu nhit v lng ma Nhm 1: Tm hiu hai biu kiu kh a. c biu hu nhit i gi ma v n i lc a Nhm 2: Tm hiu hai biu kiu kh hu n i hi dng v cn nhit a Trung Hi PHIU HC TP Nhim v: Phn tch biu cc kiu kh hu theo dn :Kiu kh hu c im Nhit cao nht Nhit thp nht Nhit Bin nhit nm Tng lngma Lng (mm) Thng ma >100 mm ma Thng ma 10 11->4 190C -140C 330C 584 5->9 10->4 n i dng 160C 70C 9 1416 7->3 4->6 hi Cn nhit a trung hi 220C 110C 110C 692 10->4 5->9

Nhm 1: So snh nhng im ging nhau v khc nhau ca: Kiu kh hu n i hi dng vi kiu kh hu n i lc a:

Nhm 2: So snh nhng im ging nhau v khc nhau ca: Kiu kh hu nhit i gi ma v kiu kh hu cn nhit a Trung Hi

b. So snh nhng im ging nhau v khc nhau ca mt s kiu kh hu * Kiu kh hu n i hi dng vi kiu kh hu n i lc a: - Ging nhau: lng ma trung bnh nm thuc loi trung bnh, nhit trung bnh nm thp ( 00C), bin nhit thp. Kh hu n i lc a bin nhit ln, ma ng lnh. + Vng n i hi dng ma nhiu hn, ma nhiu vo thu ng. Kh hu n i lc a ma t hn, ma nhiu vo ma h. * Kiu kh hu nhit i gi ma vi kiu kh hu cn nhit a Trung Hi: - Ging nhau: Nhit trung bnh nm cao, ma theo ma r rt. - Khc nhau: Kh hu nhit i gi ma nhit cao hn, lng ma nhiu hn kh hu cn nhit a trung hi. Kh hu cn nhit a trung hi ma nhiu vo ma ng. Kh hu nhit i gi ma ma nhiu vo ma h.

IV. NH GI HS tm trn bn kh hu th gii, cc a danh: H Ni, U-pha (Lin bang Nga), Va-len-xi-a (Ai-len), Pa-lec-m (I-ta-li-a) v gii thch cc kiu kh hu. V. HOT NG NI TIP V nh hc sinh hc bi, tr li cc cu hi trong SGK. VI. RT KINH NGHIM Thiu phng tin dy hc, cn lin h vi thc t i sng.

30

Tit: 16.

N TPI. MC TIU - Cng c cc kin thc hc cho hc sinh. - Rn luyn cc k nng c, phn tch biu , bn , bng s liu. II. TIN HNH 1. n nh t chc lp 2. Kim tra bi c (khng) 3. Ni dung n tp NHM 1: BN - C nhng php chiu hnh bn c bn no? - C nhng phng php biu hin cc i tng a l trn bn no? NHM 2: V TR. H QU CC CHUYN NG CA TRI T - Th no l V Tr, H Mt Tri? - Trnh by cc h qu chuyn ng quanh trc, quanh Mt Tri ca Tri t? NHM 3: THCH QUYN - Trnh by ni dung ca thuyt kin to mng? - Ni lc l g? Tc ng ca ni lc n a hnh b mt Tri t nh th no? - Ngoi lc l g? Tc ng ca ngoi lc n a hnh b mt Tri t nh th no? NHM 4: KH QUYN - C cc khi kh chnh no trn Tri t? - S phn b nhit ca khng kh trn Tri t thay i nh th no? - Trnh by c im mt s mt loi gi chnh trn Tri t? - Sng m, my, ma c hnh thnh nh th no? Nu nhng nhn t nh hng ti lng ma trn Tri t? III. DN D V nh hc sinh n tp cho tt, gi sau kim tra 45 pht. IV. RT KINH NGHIM Hc sinh cn chun b bi tt hn nh.

Tit: 17.

KIM TRA 45 PHTI. Phn bi tp (6 im): 1. Khoanh trn tr li ng nht (3im) - Bn l: a. Hnh nh thu nh mt phn hay ton b b c. Hnh v chuyn mt cong ca Tri t ln mt Tri t ln mt phng mt phng b. Hnh nh thu nh ca Tri t trn mt d. Bc tranh ca mt khu vc b mt Tri t phng - Php chiu hnh tr thng dng v bn khu vc: a. Xch o c. Hai cc Bc hoc Nam31

b. Xch o v vng cc Bc, cc Nam d. Bn cu ng, bn cu Ty - C hin tng lun phin ngy, m l do: a. Tri t c dng hnh cu c. Mt Tri ch chiu mt na Tri t b. Tri t c dng hnh cu v t quay quanh d.Tri t c dng hnh cu v t quay quanh trc Mt Tri -Vo ngy 28-2-1996 ti kinh tuyn gc l 17h30pht, th Vit Nam s l: a. 24h30pht, ngy 1-3-1996 c. 0h30pht, ngy 1-3-1996 b. 0h30pht, ngy 29-2-1996 d. 24h30pht, ngy 29-2-1996 - Vo ngy 22-6, 66033B s c hin tng: a. Ngy v m bng nhau c. Ton m b. Ngy di hn m d. Ton ngy - Khu vc c nhit cao nht trn b mt Tri t, ti : a. Xch o c. Lc a ch tuyn b. Ch tuyn d. Lc a xch o 2. Hy in vo s sau cc ai kh p cao, kh p thp, cc i kh hu, cc loi gi chnh v hng ca chng. (3im)

II. Phn t lun (4 im): Tc ng ca ngoi lc n a hnh b mt Tri t din ra nh th no?

Tit: 18.

BI 15: THU QUYN. MT S NHN T NH HNG TI CH NC SNG. MT S SNG LN TRN TRI TI. MC TIU BI HC Sau bi hc, HS cn: 1. Kin thc - Cc vng tun hon nc trn Tri t. - Nhng nhn t nh hng ti tc dng chy. - Nhng nhn t nh hng ti ch nc ca mt con sng. - Mt s kiu sng.32

2. K nng - Phn tch hnh nh, hnh v nhn bit cc vng tun hon nc, s pht trin ca h, m. - Xc nh trn bn th gii mt s h ln. - Phn bit c mi quan h gia cc nhn t t nhin vi ch dng chy ca mt con sng 3. Thi , hnh vi Thy c s cn thit phi bo v ngun nc sch. II. THIT B DY HC - Phng to s tun hon ca nc trn Tri t, hnh 15. - Bn T nhin th gii, bn kh hu th gii. - Tranh nh mt s loi h. III. HOT NG DY HC 1. n nh t chc lp 2. Kim tra bi c (khng)

3. Ni dung bi gingM bi: Nc ri xung lc a, phn ln do hi nc t cc i dng bc ln, ri cui cng s li chy v i dng iu ng hay sai? Bi hc hm nay s gip cc em gii p iu . Hot ng ca GV v HS Hot ng 1: C lp - Nc c nhng u trn Tri t? - Th no l thu quyn? Chuyn : Lp nc trn Tri t khng ng yn, lun di chuyn to nn nhng vng tun hon ln, nh Hot ng 2: C nhn/Cp - Bc 1: HS da vo hnh 15 trang 56 SGK, hy: + Trnh by vng tun hon nh v vng tun hon ln ca nc trn Tri t. + So snh s khc nhau ca vng tun hon ln v vng tun hon nh? - Bc 2: HS trnh by kt qu. Mt HS ln bng v s vng tun hon nh, mt HS khc ln bng v s vng tun hon ln ca nc. GV chun kin thc. Ni dung chnh I. Thu quyn 1. Khi nim: Thu quyn l lp nc trn Tri t bao gm nc trong cc bin, i dng, nc trn lc a v hi nc trong kh quyn 2. Tun hon ca nc trn Tri t a. Vng tun hon nh - Nc bin bc hi to thnh my, my gp lnh to thnh ma ri ri xung bin. b. Vng tun hon ln - Nc bin b bc hi to thnh my, my gp gi c a su vo lc a. - nhng vng c a hnh thp my gp lnh thnh ma. - nhng vng c a hnh cao my gp lnh to thnh tuyt. - Ma v tuyt tan chy theo sng v cc dng nc ngm t lc a chy ra bin. II. Mt s nhn t nh hng ti ch Hot ng 3: Cp/Nhm nc sng - Bc 1: GVchia nhm v giao nhim v cho 1. Ch ma, bng tuyt, nc ngm cc nhm 2. a th, thc vt v h m - Bc 2: HS trong nhm trao i, b sung cho nhau. - Bc 3: i din nhm pht biu, cc nhm khc b sung. + GV chun kin thc + GV a thm cu hi cho cc nhm: + Nu v d v mi quan h gia ch nc sng vi ch ma. + V sao l sng Hng thng ln nhanh, rt nhanh hn l sng Cu long? + lu vc ca sng, rng phng h thng33

c trng u? V sao? Hot ng 4: C nhn - Bc 1: HS lm vic theo phiu hc tp 2 - Bc 2: HS ch bn t nhin th gii trnh by c im cc sng, GV chun kin thc.

III. Mt s sng ln trn Tri t - Sng Nin. - Sng Amadn. - Sng I--nit-xy.

PHIU HC TP S 1 Da vo SGK, vn hiu bit, hon thnh bng sau: Nhn t 1. Ch ma 2. Bng tuyt 3. Nc ngm 4. a th 5. Thm thc vt 6. H, m nh hng ch nc sng - Ch nc sng ph thuc ch ma. Ma theo ma, nc sng cng phn ho theo ma. Ma u quanh nm th ch nc sng iu ho. - Sng do bng tuyt cung cp nc s c l vo ma xun do bng tan - Nc ngm phong ph, mc nc ngm khng su s tip nc nhiu cho sng - a hnh min ni dc nc chy nhanh hn ng bng - C vai tr iu tit nc cho sng - iu ho ch nc sng

PHIU HC TP S 2 Da vo tp bn th gii v cc chu lc, ni dung SGK, kt hp vn hiu bit hy hon thnh bng sau: Tn sng DT lu vc Chiu di Hng (km2) (km) 2.881.000 6.685 Nam- Bc di nht TG 7.170.000 6.437 Ln nht th gii 4.102 Ty ng Nam Bc Thu ch Nguyn nhn

Sng Nin

Sng Ama-dn

- Thng lu: lng nc ln - H lu: lng nc gim mnh - Nhiu nc quanh nm

Sng I- 2.580.000 -nit-xy

Thng lu: Chy qua min kh hu xch o, ma nhiu - H lu: kh hu hoang mc - Chy qua min kh hu xch o c ma nhiu quanh nm - Trn 500 ph lu - - Cn: thu - Chy qua min kh hu ng, n i lnh - L: Xun, u h

IV. NH GI 1. Thy quyn l g? a. L ton th i dng trn Tri t. b. L ton th sng sui, h, m trn Tri t. c. L ton th lp bng tuyt trn Tri t. d. L Lp nc trn Tri t. 2. Tun hon ca nc trn Tri t c biu hin bng :34

a. Vng tun hon ln. b. Vng tun hon nh. c. Tuyt ri, ma, bng tan. d. a, b ng. 3. V hai vng tun hon ln v nh ln bng v trnh by c im ca hai vng tun hon ny V. HOT NG NI TIP V nh hc sinh hc bi, tr li cc cu hi trong SGK. VI. RT KINH NGHIM Thiu phng tin dy hc, cn lin h vi thc t i sng.

Tit: 19.

BI 16: SNG, THU TRIU, DNG BINI. MC TIU BI HC Sau bi hc, HS cn: 1. Kin thc - Bit c nguyn nhn hnh thnh sng bin, sng thn. - Hiu r v tr gia Mt Trng, Mt Tri v Tri t nh hng ti thy triu nh th no. - Nhn bit c s phn b ca cc dng bin ln trn cc i dng cng c nhng quy lut nht nh. 2. K nng - Quan st, phn tch tranh nh. - Phn tch bn cc dng bin th gii. - Xc lp mi quan h gia cc yu t t nhin. 3. Thi , hnh vi Yu thch thin nhin ,t gii thch c cc hin tng t nhin. II. THIT B DY HC - Bn cc dng bin trn th gii hoc bn T nhin th gii. III. HOT NG DY HC 1. n nh t chc lp 2. Kim tra bi c Cu 1: Nu cc vng tun hon nc? Cu 2: Trnh by cc nhn t nh hng ti ch nc sng?

3. Ni dung bi gingHot ng ca GV v HS Hot ng 1: Tho lun c lp GV hi: - Cc em tng nhn thy sng bin bao gi cha? u? - Sng bin l g? - Nguyn nhn no sinh ra sng bin? - Cc em tng nhn hoc nghe ni ti sng thn. Ai c th k v sng thn (c im, nguyn nhn, tc hi) Ni dung chnh I. Sng bin - Sng bin: L mt hnh thc dao ng ca nc bin theo chiu thng ng. - Nguyn nhn: ch yu l gi; gi cng mnh, sng cng to - Sng thn: + Sng rt ln, chiu cao khong 20 - 40 m, truyn theo chiu ngang vi tc rt ln t: 400 - 800km/h + Nguyn nhn: Do ng t, ni la ngm35

Hot ng 2: Cp/nhm - Bc 1 HS da vo hnh 16.1, 16.2, 16.3, kt hp ni dung SGK, vn hiu bit, cho bit: + Khi nim thy triu? + Nguyn nhn ca hin tng thu triu? + Hin tng triu cng- triu km xy ra khi no? + Tr li cc cu hi ca mc II SGK - Bc 2 HS trnh by kt qu, GV gip HS chun kin thc Khi ba thin th thng hng, sc ht tng. Khi ba thin th c v tr vung gc vi nhau. Hot ng 3: Cp/nhm - Bc 1 HS da vo hnh 16.4, ni dung SGK kt hp vn hiu bit: + Cho bit: Dng bin l g? c my loi dng bin? + Nhn xt v s chuyn ng ca cc dng bin - Bc 2 HS trnh by kt qu, ch bn , GV gip HS chun kin thc

di y bin; bo ln. II. Thu triu 1. Khi nim: Thu triu l hin tng dao ng thng xuyn v c chu k ca cc khi nc trong bin v i dng - Nguyn nhn: Do sc ht ca Mt Trng v Mt Tri. - Dao ng thu triu ln nht: Khi Mt Trng, Mt Tri, Tri t nm thng hng (ngy trng trn v khng trng) - Dao ng thu triu nh nht: Khi Mt Trng, Mt Tri, Tri t nm v tr vung gc (ngy trng khuyt) III. Dng bin 1. Khi nim: Dng bin l nhng dng chy trn bin 2. Phn loi: C hai loi dng bin l dng bin nng v dng bin lnh 3. Phn b: - cc v thp, cc dng bin chuyn ng thnh vng hon lu - Hng chy ca cc vng hon lu ln bn cu Bc theo chiu kim ng h, bn cu Nam th ngc li. - na cu Bc c nhng dng bin lnh xut pht t vng cc, men theo b Ty cc i dng chy v pha Xch o . - vng gi ma thng xut hin cc dng nc i chiu theo ma. - Cc dng bin nng v lnh chy i xng qua hai b ca cc i dng.

IV. NH GI 1. Sng bin l hnh thc dao ng ca nc bin theo chiu nm ngang. A. ng B. Sai 2. Cho bit cu th sau y ng hay sai v sng: Sng bt u t gi A. ng B. Sai 3. Nguyn nhn no sinh ra sng thn? A. ng t di y bin. B. Ni la phun ngm di y bin. C. Bo ln. D. Tt c cc nguyn nhn trn. 4. Thy triu: A. L hin tng chuyn ng thng xuyn v c chu k ca cc khi nc trong cc bin v cc i dng. B. L hin tng chy ngc chiu ca cc dng sng lm cho nc sng b nhim mn. C. c sinh ra do sc ht ca Mt Trng v Mt TrABC. a, c ng. 5. Dao ng ca thy triu ln nht khi: A. Mt Trng, Mt Tri, Tri t nm thng hng.36

B. Mt Trng, Mt Tri, Tri t nm vung gc vi nhau C. Mt Trng, Mt Tri, Tri t v tr cho nhau 6. Dao ng ca thy triu nh nht khi: A. Mt Trng, Mt Tri, Tri t nm thng hng. B. Mt Trng, Mt Tri, Tri t nm vung gc vi nhau. C. Mt Trng, Mt Tri, Tri t v tr cho nhau C. V cao v v thABC. Xut pht nhng khu vc gi ma. V. HOT NG NI TIP V nh hc sinh hc bi, tr li cc cu hi trong SGK. VI. RT KINH NGHIM Thiu phng tin dy hc, cn lin h vi thc t i sng.

Tit: 20.

BI 17: TH NHNG QUYN. CC NHN T THNH TH NHNGI. MC TIU BI HC Sau bi hc, HS cn: 1. Kin thc - Hiu th no l th nhng (t). t khc cc vt th t nhin khc im no? - Nm c cc nhn t v vai tr ca chng i vi s hnh thnh t. 2. K nng - Quan st, nhn xt cc hnh trong SGK. - Xc lp mi quan h gia cc nhn t i vi s hnh thnh t. 3. Thi , hnh vi thc c s cn thit phi bo v t trong sn xut v i sng. II .THIT B DY HC Cc tranh nh v tc ng ca con ngi trong vic s dng t. III. HOT NG DY HC 1. n nh t chc lp 2. Kim tra bi c Cu 1: Nu c im ca cc loi sng? Cu 2. Trnh by thu triu v dng bin?

HNH

3. Ni dung bi gingDy mc I. Th nhng Hot ng 1: C nhn + Bc 1 : HS da vo ni dung SGK, hnh 24.1 kt hp v vn hiu bit: - Phn bit cc khi nim: Th nhng (t), ph ca t, th nhng quyn - Tr li cu hi ca mc I SGK + Bc 2 : HS trnh by kt qu. GV gip HS chun kin thc - Th nhng: Lp vt cht ti xp b mt lc a, c c trng bi ph. - ph: L kh nng cung cp nc, nhit kh v cc cht dinh dng cn thit cho thc vt sinh trng v pht trin - Th nhng quyn: Lp v cha vt cht ti xp nm trn b mt cc lc a. Dy mc II. Cc nhn t hnh thnh t Hot ng 2: Nhm + Bc 1 - GV chia nhm v giao nhim v cho cc nhm: Nhm 1,2: Tho lun 2 nhn t m v kh hu:37

Nhim v nhm 1, 2: c mc 1, 2 trang 64 SGK kt hp hiu bit, cho bit: - m l g? - m v kh hu c vai tr g trong vic hnh thnh t? - Ti sao li ni m c tnh cht chi phi cc tnh cht c l ho ca t? Ly v d chng minh? - Hy tm v d chng minh rng nhit v m c nh hng ti cng v chiu hng ca qu trnh hnh thnh t? Nhm 3,4: Tho lun 2 nhn t sinh vt v a hnh Nhim v nhm 3, 4: c mc 3, 4 trang 64 SGK kt hp hiu bit, cho bit: -Vai tr ca sinh vt trong vic hnh thnh t -Tm cc nhn t ca a hnh c lin quan n s hnh thnh t. - dc v hng sn nh hng ti s hnh thnh t nh th no? Nhm 5,6: tho lun 2 nhn t l thi gian v con ngi Nhim v nhm 5, 6: c mc 5, 6 trang 65 SGK, kt hp hiu bit, cho bit: - Thi gian c tc ng nh th no ti hnh thnh t? + Bc 2: HS lm vic theo nhm + Bc 3 : i din nhm pht biu, HS khc b sung, GV chun kin thc theo bng di y: Nhn t Vai tr trong vic hnh thnh t V d - Cung cp vt cht v c, quyt - c ngun gc a xt t chua. nh thnh phn khong vt, c - khc nhau t khc nhau. 1. gii m - nh hng trc tip tnh cht l, ho ca t. - Hnh thnh t nhanh hay chm, - Vng nhit i tng phong ho dy hn tng phong ho dy hay mng. vng kh hu lnh. - Ph hu , ho tan, ra tri, tch 2. Kh t vt cht cho t. hu (nhit, - To mi trng vi sinh vt phn gii, tng hp cht hu c. m) - Kh hu khc nhau t khc nhau - Vai tr ch o trong vic hnh - R cy gp phn ph hu . thnh t. - Vi sinh vt gip phn hu cht hu c. - Thc vt: cung cp vt cht hu 3. Sinh c. vt - R thc vt, vi sinh vt, ng vt o hang lm thay i tnh cht l ho ca t. - nh hng trc tip hoc gin - Vng ni cao, nhit thp, qu trnh hnh tip n qu trnh hnh thnh t. thnh t yu. 4. a - a hnh dc tng t mng v d bc mu hnh nu rng b ph. - a hnh bi t: tng t dy, giu dinh dng. - Tt c qu trnh hnh thnh t - Min nhit i v cn nhit: tui t gi v u cn c thi gian. qu trnh hnh thnh t khng b gin on. 5. Thi - Cc min t nhin khc nhau, qu - Min cc v n i: Tui t tr. gian trnh hnh thnh t khc nhau tui ca t khc nhau. 6. Con nh hng trc tip n tnh cht - Tch cc: bn phn, trng cy hp l bo38

ca t thng qua hot ng sn v t, tng ph cho t. - Tiu cc: ph rng, canh tc khng hp ngi xut. lt bc mu. IV. NH GI 1. Nhn t ng vai tr ch o trong qu trnh hnh thnh t l: A. Con ngi. C. Sinh vt. B. Thi gian. D. a hnh. 2. Nhn t m c vai tr: A. Cung cp cht hu c cho t. C. Phn hy 1 s tn tch hu c trong t. B. Hnh thnh tui t. D. Cung cp cht khong cho t. V. HOT NG NI TIP V nh hc sinh hc bi, tr li cc cu hi trong SGK. VI. RT KINH NGHIM Thiu phng tin dy hc, cn lin h vi thc t i sng.

Tit: 21.

BI 18: SINH QUYN. CC NHN T NH HNG TI S PHT TRIN V PHN B CA SINH VTI. MC TIU BI HC Sau bi hc, HS cn: 1. Kin thc - Trnh by c khi nim sinh quyn, xc nh c gii hn, vai tr ca sinh quyn. - Hiu r nh hng ca tng nhn t ca mi trng i vi s sng v s phn b ca sinh vt. 2. K nng - Bit phn tch, nhn xt cc hnh v, bn rt ra nhng kt lun cn thit. - Xc lp mi quan h gia cc yu t t nhin v con ngi i vi sinh vt. 3. Thi , hnh vi C thc bo v rng, cy xanh, ng vt. II. THIT B DY HC Mt s tranh nh v cnh quan mt s i kh hu. III.HOT NG DY HC 1. n nh t chc lp 2. Kim tra bi c Cu 1: Trnh by th nhng? Cu 2. Phn tch cc nhn t nh hng n s hnh thnh th nhng?

3. Ni dung bi gingM bi : GV yu cu HS trnh by cc nhn t hnh thnh t. Sau ni: Sinh vt cng l mt thnh phn ca mi trng t nhin. Chng ta bit sinh vt c vai tr rt quan trng trong vic hnh thnh t. Vy sinh vt c chu nh hng ca t khng? Sinh vt chu nh hng ca nhng nhn t no? Sinh quyn l g? Hot ng ca GV v HS Hot ng 1: C nhn - Bc 1: HS da vo SGK, vn hiu bit, tr li cc cu hi: + Sinh quyn l g? + Sinh quyn c gii hn nh th no? Ni dung chnh I. Sinh quyn 1. Khi nim - Sinh quyn: Ton b sinh vt sinh sng trn Tri t - Gii hn ca sinh quyn: Ton b thu quyn, phn thp ca kh quyn, lp ph th nhng v lp v phong ho.39

- Bc 2: HS trnh by kt qu, GV chun kin thc Hot ng 2: Nhm II. Cc nhn t nh hng ti s pht trin v phn - Bc 1: GV chia nhm v giao b ca sinh vt nhim v cho cc nhm. 1. Kh hu: nh hng trc tip thng qua: nhit , Nhm l (Kh hu, t, a hnh): m, lng ma, nh sng. HS da vo ni dung SGK kt hp - Nhit : Mi loi SV thch nghi vi mt ch nhit vn hiu bit: nht nh + Cho bit kh hu tham gia vo s - Nc v m: Nhit m di do SV phong ph v pht trin v phn b sinh vt qua ngc li nhng yu t no? Cho v d (nhit - nh sng: nh hng mnh m n s quang hp ca , nc, m, gi..) thc vt. + Ti sao t li lin quan ti s 2. t phn b sinh vt? Ly v d nc nh hng r rt n s sinh trng v phn b SV do ta? khc nhau v c im l, ho v ph. + a hnh c nh hng nh th 3. a hnh no ti s phn b sinh vt? Ti sao? - cao, hng sn, dc ca a hnh nh hng n Nhm chn (Sinh vt, con ngi): s phn b sinh vt vng ni. HS da vo ni dung SGK kt hp - Vnh ai SV thay i theo cao. vn hiu bit, cho bit: - Lng nhit m cc hng sn khc nhau nn + Thc vt v ng vt c tc ng cao bt u v kt thc ca cc vnh ai SV khc nhau. qua li ln nhau nh th no? Cho 4. Sinh vt v d? - Thc n quyt nh s pht trin v phn b ca V. + Con ngi c nh hng g ti s - Mi quan h gia V v TV rt cht ch v: phn b sinh vt? + Thc vt l ni c tr ca ng vt + Thi gian gn y con ngi + thc n ca ng vt tc ng ti s phn b sinh vt v 5. Con ngi mi sinh nh th no? Ti sao? Gii - Tch cc: Phn b li ng thc vt trn Tri t; To php? ra cc ging vt nui v cy trng mi c kh nng - Bc 2: HS lm vic han thch nghi. thnh phiu hc tp - Tiu cc: Khai thc ba bi lm cho nhiu loi ng - Bc 3: thc vt tuyt chng. HS trnh by kt qu , GV chun kin thc. IV.NH GI 1. Sinh quyn l g? A. L mt quyn trn Tri t vi ton b cc cy xanh. B. L mt quyn trn Tri t vi ton b cc ng vt ang sng. C. Mt quyn ca Tri t, trong c ton b sinh vt sinh sng. D. Tt c cc trn. 2. Sinh quyn c gii hn n u? A. Ton b cc quyn ca lp v a l. B. Ton b kh quyn, thu quyn v th nhng quyn. C. Kh quyn, thu quyn v lp v phong ho. D. Ton b thu quyn, tng thp ca kh quyn, lp t v lp v phong ho. 3- Nhn t nh hng n s quang hp ca thc vt l: A. nh sng. C. Nhit . B. Nc. D. m. 4- Vnh ai sinh vt thay i c theo cao v v l do nh hng ca nhn t: A. Nhit . C. nh sng. B. Kh hu. D. m.40

V. HOT NG NI TIP V nh hc sinh hc bi, tr li cc cu hi trong SGK. VI. RT KINH NGHIM Thiu phng tin dy hc, cn lin h vi thc t i sng.

Tit: 22.

BI 19: S PHN B CA SINH VT V T TRN TRI TI. MC TIU BI HC 1. Kin thc - Trnh by v gii thch c s phn b ca sinh vt v t theo v v cao. - Bit c tn mt s kiu thm thc vt v nhm t chnh. Phn bit c cc kiu thm thc vt. - Nm c cc quy lut phn b cc kiu thm thc vt v cc nhm t chnh trn Tri t. 2. K nng - Nhn xt, phn tch bn , tranh nh, lc rt ra cc kt lun. - Nhn bit c cc kiu thm thc vt chnh. 3. Thi , hnh vi Quan tm ti s phn b v nhng thay i ca mi trng t nhin. II. THIT B DY HC - Bn Cc thm thc vt v cc nhm t chnh trn th gii. - Mt s tranh nh v cc thm thc vt trn Tri t (nu c). III. HOT NG DY HC 1. n nh t chc lp 2. Kim tra bi c Cu 1: Nu c im ca sinh quyn? Cu 2. Cc nhn t nh hng n s phn b sinh quyn?

3. Ni dung bi gingM bi: - GV yu cu 1 HS nu cc nhn t nh hng n s pht trin v phn b ca sinh vt, t. GV ghi cc nhn t nh hng n t v sinh vt ln gc bng. GV ni: S phn b ca sinh vt v t trn b Tri t c c im g? V sao? Bi hc hm nay s gip cc em tr li cc cu hi ny. Hot ng ca GV v HS Hot ng 1: C lp Hi: Da vo SGK, vn hiu bit: - Cho bit th no l thm thc vt? - S phn b cc thm thc vt trn th gii ph thuc ch yu vo yu t no? - S phn b ca cc thm thc vt v t tun theo quy lut no? Hot ng 2 : c nhn/cp - Bc 1 HS da vo hnh 19.1, 19.2, bng h thng trang 69 SGK, kt hp kin thc hc: + Nhn xt s phn b sinh vt v t trn Tri41

Ni dung chnh - Thm thc vt: Ton b cc loi thc vt chung sng trn mt vng rng ln. - Cc thm thc vt v t phn b theo v v cao a hnh.

I. S phn b ca sinh vt v t theo v C s tng ng gia s phn b ca kiu kh hu vi kiu thm thc vt v nhm t chnh trong mi mi trng a

t ? Gii thch v sao? (s ph thuc cht ch ca cc thm thc vt vo ch nhit m ca kh hu, t chu nh hng mnh m ca kh hu v thc vt). + Ly v d minh ho cho s tng ng v phn b gia kh hu, thm thc vt, t - Bc 2: HS trnh by kt qu, GV gip HS chun kin thc Hot ng 3 : Cp/ nhm - Bc 1: GV chia nhm v giao nhim v cho cc nhm Cc nhm da vo hnh 19.1, 19.2, tranh nh v kin thc hc hon thnh cu hi gia bi trong SGK. + Nhm 1, 2: Tr li cu hi v thc vt v t i nguyn (Cu hi u tin trang 71 SGK) + Nhm 3, 4: Tr li cu hi v thc vt v t i n ho (Cu hi tip theo trang 71 SGK) + Tr li cu hi v thc vt v t i nng (Cu hi trang 72 SGK) - Bc 2: Cc nhm quan st, trao i hon thnh nhim v - Bc 3: i din cc nhm trnh by kt qu, ch bn treo tng v s phn b ca cc thm thc vt v t, cc nhm khc b sung, GV gip HS chun kin thc. Hot ng 4 : C nhn/cp - Bc 1 : HS da vo hnh 19.11 kt hp kin thc hc hy : + Nu tn cc vnh ai thc vt, vnh ai t t chn ni n nh ni ? + Nhn xt + Gii thch ? - Bc 2: HS pht biu - GV chun kin thc.

l.

1. Thc vt v t i nguyn Phn b khong t v tuyn trn 650 800B, thuc Bc M, - u. 2. Thc vt v t n i - Phn b trong khong v 30 - 650. - V kh hu phn ho a dng nn c nhiu thm thc vt v nhm t. 3. Thc vt v t i nng - Phn b ch yu Trung v Nam M, chu Phi, Nam v ng Nam . - Chu u khng c thm thc vt v t ca i nng v chu u c v tr ch yu i n ho.

II. S phn b t v sinh vt theo cao - Sinh vt v t c s thay i r rt theo cao. - Nguyn nhn: S thay i ca nhit v lng ma theo cao dn ti s thay i ca t v sinh vt theo cao.

cao Trn 2800 m T 2000 ->2800 m T 1600 -> 2000 m T 1200 ->1600 m T 500 -> 1200 m T 0 -> 500 m IV. NH GI 1. Rng l kim phn b vng kh hu no? A. n i hi dng. C. Cn cc lc a. B. n i lc a (lnh). D. n i lc a na kh hn. 5. Sp xp cc ct A vi ct B sao cho ph hp A. Thm thc vt B. Nhm t chnh 1. Rng l kim a. t en 2. Rng l rng v hn hp b. t vng42

Cc ai t v sinh vt theo cao t Thc vt Bng tuyt Khng c thc vt t s ng xen ln a y v cy bi t ng c ni ng c ni t pt dn ni Rng lnh xam t nu Rng d t cn nhit Rng si

3. Tho nguyn 4. Rng cn nhit m 5. Rng nhit i m 6. Rng cy bi l cng cn nhit

c. t ptdn d. t nu e. t nu v xm

V. HOT NG NI TIP V nh hc sinh hc bi, tr li cc cu hi trong SGK. VI. RT KINH NGHIM Thiu phng tin dy hc, cn lin h vi thc t i sng.

Tit: 23.

CHNG IV: MT S QUY LUT CA LP V A LBI 20: LP V A L. QUY LUT THNG NHT V HON CHNH CA LP V A LI. MC TIU BI HC Sau bi hc, HS cn: 1. Kin thc - HS bit c cu trc ca lp v a l, mi quan h gia cc thnh phn trong lp v a l. - Trnh by c khi nim v quy lut thng nht, hon chnh ca lp v a l; nguyn nhn, cc biu hin, ngha thc tin ca quy lut ny. - Phn tch mi quan h mt thit gia cc thnh phn trong lp v a l, v vy cn phi nghin cu tnh thng nht v hon chnh ca cc thnh phn trong lp v, c th d bo nhng hu qu s xy ra khi lm thay i mt thnh phn t nhin. 2. K nng - Bit nhn xt v phn tch knh hnh rt ra cc kt lun cn thit. - Ly c cc v d minh ho v tc ng tiu cc ca con ngi vo t nhin. - Phn tch mi quan h tc ng qua li gia cc thnh phn ca t nhin. 3. Thi , hnh vi Quan tm ti s thay i ca mi trng xung quanh, c thc bo v mi trng. II.THIT B DY HC - Cc tranh nh v rng b tn ph, l lt. - Bn Hnh th Vit Nam. - Hnh 20.1 phng to III. HOT NG DY HC 1. n nh t chc lp 2. Kim tra bi c Cu 1: Nu s phn b sinh vt v t theo v ? Cu 2. Nu s phn b sinh vt v t theo cao?

3. Ni dung bi gingM bi: Cc em c hc tt c cc quyn ca lp v Tri t, mi quyn c quy lut pht trin ring nhng tn ti trong mi quan h cht ch vi nhau theo mt quy lut nht nh. Bi hm nay chng ta s tm hiu mt s quy lut quan trng ca lp v a l Hot ng ca GV v HS Hot ng 1 : C nhn - Bc 1: HS c mc I trang 74, 75 SGK kt hp quan st hnh 20.1, cho bit : + Lp v a l gm nhng quyn no?43

Ni dung chnh I. Lp v a l - Khi nim: Lp v a l l lp v ca Tri t bao gm cc lp v b phn

+ Gii hn, c im ca lp v a l. + So snh lp v a l lc a vi lp v a l i dng? - Bc 2 : HS pht biu. GV chun kin thc

Hot ng 2 : C lp Da vo bn Hnh th Vit Nam v vn hiu bit, hy nu nhng biu hin chng t a hnh, kh hu, sng ngi c s tc ng ln nhau. (a hnh ni cao lm kh hu phn ho theo cao : cng ln cao nhit cng gim, lng ma c s khc nhau gia sn n gi v sn khut gi. Sng ngi vng ni cao nc chy xit, nhiu thc nghnh. Qu trnh phong ho, bc mn, vn chuyn c s phn ho gia cc sn ni v theo cao ca nh ni (do s tc ng khc nhau ca kh hu). Hot ng 3 : C nhn/Cp HS c khi nim trong SGK gii thch cc thut ng: - Th no l mi quan h quy nh ln nhau gia cc thnh phn ca lp v a l. - Gii thch nguyn nhn hnh thnh quy lut. - Tho lun 3 v d sch gio khoa (75) Hot ng 4 : Nhm - Bc 1: GV chia nhm v giao nhim v cho cc nhm. + Nhm 1: Tm v d khi c s thay i ca thc vt th cc thnh phn t nhin khc s thay i nh th no? + Nhm 2: Tm v d khi ngun nc thay i. Khi con ngi p p xy dng nh my thu in. + Nhm 3: Tm v d khi c s thay i ca nhit . - Bc 2: HS trong nhm trao i, b sung cho nhau. - Bc 3: i din nhm pht biu, cc nhm khc b sung. GV chun kin thc. T cc v d ca HS, GV s rt ra kt lun i n khi nim quy lut thng nht v hon chnh. Hot ng 5: C nhn - Bc 1: HS hy nu: + Cc v d v tc ng tiu cc ca con ngi vo t nhin gy nh hng n cnh quan. + Ti sao li phi nm vng quy lut thng nht v hon chnh? - Bc 2: HS pht biu - GV chun kin thc. IV. NH GI - GV pht phiu thm d kin HS: Em c d nh g gp phn nh b ca mnh vo vic bo v mi trng t nhin a phng em? - Tr li cu hi 2, 3 SGK - V s nu r hu qu khi con ngi t rng lm nng ry. V. HOT NG NI TIP V nh hc sinh hc bi, tr li cc cu hi trong SGK. VI. RT KINH NGHIM Thiu phng tin dy hc, cn lin h vi thc t i sng.44

nh: Kh quyn, thch quyn, thy quyn, th nhng quyn v sinh quyn xm nhp v tc ng ln nhau - dy ca lp v a l khong 30 n 35km. II. Quy lut thng nht v hon chnh ca lp v a l 1. Khi nim L quy lut v mi quan h quy nh ln nhau gia cc thnh phn v ca mi b phn lnh th ca lp v a l. 2. Biu hin ca quy lut - Cc thnh phn nh hng qua li ph thuc nhau -Nu mt thnh phn ca lp v a l b thay i th cc thnh phn khc s b bin i theo. 3. ngha ca quy lut thng nht v hon chnh C th d bo trc v s thay i ca cc thnh phn t nhin khi chng ta s dng chng.

Tit: 24.

BI 21: QUY LUT A I V QUY LUT PHI A II .MC TIU BI HC 1. Kin thc - Nm khi nim v quy lut a i, nguyn nhn v biu hin ca quy lut ny. - Trnh by c khi nim v biu hin ca quy lut a v quy lut ai cao. 2. K nng Rn k nng phn tch knh hnh. 3. Thi , hnh vi C thc v t nhin, quan tm ti s thay i ca mi trng t nhin, cn nhc vi nhng hnh ng ca mnh c lin quan ti mi trng. II .THIT B DY HC - Lc cnh quan t nhin - Mt s tranh nh - Hnh 12.1, 18.2, 19.11 v 21 phng to III. HOT NG DY HC 1. n nh t chc lp 2. Kim tra bi c Cu 1: Nu lp v a l? Cu 2: Trnh by quy lut thng nht v hon chnh ca lp v a l?

3. Ni dung bi gingM bi: Gi trc chng ta c hc quy lut thng nht v hon chnh ca lp v a l, hm nay chng ta tm hiu 2 quy lut mi l quy lut a i v quy lut phi a i. Hot ng ca GV v HS Hot ng 1 : C nhn - Cp - Bc 1: HS quan st hnh 12.1, 14.1, 19.1, 19.2 kt hp ni dung SGK v kin thc hc : + c tn cc vnh ai nhit, cc i kh hu, vnh ai kh p trn Tri t ? + Nhn xt - Gii thch s thay i ca th nhng, sinh vt (cnh quan) Xch o v cc. + GV khng nh biu hin l + Quy lut a i l g ? - Bc 2: i din HS pht biu - GV chun kin thc. Chuyn : GV yu cu 1 HS nhc li khi nim quy lut a i, nguyn nhn. Hi : Trong mi i nu i theo chiu kinh tuyn (t Ty - ng hoc ngc li) th cnh quan c ng nht khng ? Ti sao ? Hot ng 2 : C nhn - Cp - Bc 1 : HS da vo hnh 18, 19.1, 19.11 kt hp ni dung SGK v kin thc hc Ni dung chnh I. Quy lut a i 1. Khi nim L s thay i c quy lut ca cc thnh phn a l v cnh quan a l theo v - Nguyn nhn: Do dng hnh cu ca Tri t v lng bc x mt tri nhn c trn b mt Tri t gim dn t xch o v cc. 2. Biu hin ca quy lut - Hnh thnh cc vng ai nhit trn Tri t. - Hnh thnh cc ai kh p v cc i gi trn Tri t - Hnh thnh cc i kh hu trn Tri t

II. Quy lut phi a i 1. Khi nim - Kn: L quy lut phn b khng ph thuc vo45

+ c tn cc thm thc vt theo chiu tnh cht phn b theo a i ca cc thnh phn ia l v cnh quan kinh tuyn, ti sao c s thay i ? + c tn cc vnh ai thc vt, t theo - Nguyn nhn: Do ngun nng lng bn trong Tri t gy nn cc vn ng kin chiu cao, gii thch s thay i . to, to ra s phn chia b mt Tri t nh + Quy lut phi a i l g ? - Bc 2 : HS pht biu - GV chun kin ngy nay. 2. Biu hin ca quy lut thc Quy lut a Hot ng 3: Nhm - Bc 1: Gv chia lp thnh 2 nhm v Quy lut ai cao * Cc quy lut a i v phi a i din ra giao nhim v cho cc nhm: ng thi v tng h ln nhau. Tuy nhin + Nhm 1: Tm hiu v quy lut a ? trong tng trng hp c th mi quy lut li + Nhm 2: Tm hiu v quy lut ai cao? - Bc 2: i din cc nhm ln trnh by, chi phi mnh m chiu hng pht trin ca cc nhm khc b sung. GV nhn xt v t nhin chun kin thc. Da vo ni dung SGK v s hiu bit ca mnh hy hon thnh bng sau: Quy lut ai cao L s thay i c quy lut ca cc thnh phn t nhin theo cao a hnh. Do s gim nhanh nhit theo cao cng vi s thay i v m v lng ma sn ni Quy lut a L s thay i c quy lut ca cc thnh phn t nhin v cnh quan theo kinh . - Do s phn b ca t lin v bin, i dng - Do nh hng ca cc dy ni chy theo chiu kinh tuyn L s phn b cc vnh ai t v L s thay i ca cc thm thc thc vt theo cao vt theo kinh

Khi nim

Nguyn nhn Biu hin

IV. NH GI Chn ng trong cc cu sau: - Biu hin ca quy lut a i trong lp v a l: + Nhit khng kh gim dn t Xch o v cc + Cc thm thc vt, t thay i theo v + Tt c cc trn - Cu sau ng hay sai, ti sao? Gi quy lut phn b theo ai cao l tnh a i theo ai cao. V. HOT NG NI TIP V nh hc sinh hc bi, tr li cc cu hi trong SGK. VI. RT KINH NGHIM Thiu phng tin dy hc, cn lin h vi thc t i sng.

46

Tit: 25.

PHN HAI: A L KINH T - X HICHNG V: A L DN CBI 22: DN S V S GIA TNG DN SI. MC TIU BI HC Sau bi hc, HS cn: 1. Kin thc - Hiu c dn s th gii lun lun bin ng, nguyn nhn chnh l do sinh v t vong. - Phn bit c cc t sut sinh, t, gia tng c hc v gia tng thc t. - Bit cch tnh t sut sinh, t v t sut gia tng t nhin 2. K nng - Rn luyn k nng nhn xt, phn tch biu , bn , bng s liu v t sut sinh, t v gia tng t nhin. - Nng cao k nng tho lun, hp tc theo nhm. 3. Thi , hnh vi. C nhn thc ng n v vn dn s, vn ng mi ngi thc hin cc chnh sch dn s ca quc gia v a phng. II. THIT B DY HC - Bn phn b dn c v cc th trn th gii. - Biu t sut sinh th, t sut t th. - Cc phiu hc tp. III. HOT NG DY V HC 1. n nh t chc lp 2. Kim tra bi c Cu 1: Nu quy lut a i? Cu 2. Nu quy lut phi a i?

3. Ni dung bi gingM bi: Dn s l yu t tc ng mnh m ti s pht trin kinh t - x hi ca mt quc gia. Hin nay, khi m cc nc ang pht trin lo ngi v s bng n dn s, th mt s nc pht trin ngi ta li ra nhiu bin php khuyn khch sinh nhm lm tng dn s. Trong bi hc hm nay chng ta s tm hiu v ng lc gia tng dn s, tnh hnh pht trin dn s trn th gii, cch tnh gia tng dn s ca mt nc. Hot ng ca GV v HS Hot ng 1: C nhn - Bc 1: HS c SGK mc I.1 v da vo bng ph lc trang 87 SGK, tr li cc cu hi sau: + Nu tn 10 nc ng dn nht trn th gii. + Nu s khc bit v quy m dn s gia cc nc. - Bc 2: GV nhn xt phn tr li ca HS v ch trn bn cc quc gia ng dn nht, t dn nht th gii47

Ni dung chnh I. Dn s v tnh hnh pht trin dn s th gii 1. Dn s th gii - Dn s th gii: Tnh n nm 2005 l 6.477 triu ngi. - Quy m dn s gia cc nc rt khc nhau.

v khng nh s khc nhau v quy m dn s gia cc nc trn th gii. Hot ng 2: C nhn/ cp - Bc 1: HS tr li cu hi SGK trang 82 - Bc 2: GV nhn xt v chun kin thc.

Hot ng 3: Nhm GV gi 2 cch tnh dn s trung bnh: Ly dn s vo ngy 1/7 nm hoc ly dn s ngy 1/1 cng dn s ngy 31/12 v chia 2. - Bc 1: GV chia lp thnh nhm, v giao nhim v cho mi nhm. Nhm 1: T sut sinh th S 0 00 =s x 1000 D

+ Da vo ni dung sch gio khoa, H22.1, em hy: + Trnh by khi nim t sut sinh th + Nhn xt tnh hnh t sut sinh th ca th gii v cc nc pht trin, cc nc ang pht trin thi k 1950 - 2005 + C nhng nguyn nhn no nh hng ti t l sinh? Ly v d. + Em hy gii thch ti sao hin nay nc ta c t sut sinh ang gim nhanh song dn s vn tng nhanh? Nhm 2: T sut t th T 0 00 =t x 1000 D

+ Da vo ni dung sch gio khoa, H22.2, em hy: + Trnh by khi nim t sut t th + Nhn xt tnh hnh t sut t th ca th gii v cc nc pht trin, cc nc ang pht trin thi k 1950 2005 + C nhng nguyn nhn no nh hng ti t l t? Ly v d. - Bc 2: HS trong nhm cng trao i, b sung cho nhau. - Bc 3: i din nhm trnh by. Cc nhm khc b sung. GV chun kin thc. Hot ng 4: C lp48

2. Tnh hnh pht trin dn s trn th gii - Dn s trn th gii c tc pht trin rt nhanh. - Thi gian dn s tng thm 1 t ngi v thi gian dn s tng gp i ngy cng rt ngn. - Hin nay tc tng dn s th gii c xu hng gim dn. II. Gia tng dn s 1. Gia tng t nhin - Ph thuc vo hai nhn t l sinh v t a. T sut sinh th - Khi nim: L tng quan gia s tr em sinh ra trong nm so vi s dn trung bnh cng thi im (n v: 0 00 ). - Cc nhn t nh hng n t sut sinh th: + Yu t t nhin - sinh hc. + Phong tc tp qun v tm l x hi. + Trnh pht trin kinh t - x hi. + Chnh sch dn s. b. T sut t th - Khi nim: L tng quan gia s ngi cht trong nm so vi s dn trung bnh cng thi im (n v: 0 00 ) - Cc nhn t nh hng ti t sut t th l: + Kinh t - x hi. + Thin tai.

c. T sut gia tng dn s t nhin

GTTN(%)=

S( 0 00 ) - T( 0 00) 10

- Th no l t sut gia tng dn s t nhin? - Gii thch ti sao: T sut gia tng dn s t nhin c coi l ng lc pht trin dn s - Da vo H22.3, em hy: + Cho bit cc nc c chia thnh my nhm c t sut gia tng t nhin khc nhau? + K tn mt vi quc gia tiu biu trong mi nhm + Rt ra nhn xt - Da vo s sch gio khoa trang 85, hy nu hu qu ca s gia tng dn s qu nhanh v s pht trin dn s khng hp l ca cc nc ang pht trin? Ly v d. Hot ng 5: C lp - Gia tng c hc l g? Ti sao ni gia tng c hc khng nh hng ti s dn ton th gii, nhng i vi tng khu vc, tng quc gia th gia tng c hc c ngha quan trng? ly v d Vit Nam. G(%) =NX x100 D TB

- Khi nim: L s chnh lch gia t sut sinh th v t sut t th (n v: %).

- T sut gia tng dn s t nhin c coi l ng lc pht trin dn s.d. nh hng ca tnh hnh tng dn s i vi s pht trin kinh t x hi Dn s tng nhanh gy hu qu ln n kinh t, x hi v mi trng.

Trong : - N: S ngi nhp c trong nm - X: S ngi xut c trong nm - DTB : Dn s trung bnh trong nm - Gia tng dn s l gi? - Hy trnh by cch tnh t sut gia tng dn s ? GTDS(%) = GTTN (%) + GTCH (%)

2. Gia tng c hc - Gia tng c hc l s chnh lch gia s ngi xut c v nhp c. - T sut gia tng c hc l tng quan gia s ngi nhp c v xut c trong nm so vi dn s trung bnh trong cng thi gian . 3. Gia tng dn s: L tng s gia t sut gia tng t nhin v t sut gia tng c hc (n v %).

IV. NH GI - Trnh by khi nim t sut sinh th, t sut t th, t sut gia tng dn s t nhin, t sut gia tng c hc. - Nu ngha ca t sut gia tng t nhin ca Vit Nam nm 1999 l 1,7%. - Lm bi tp 1 sch gio khoa trang 86 V. HOT NG NI TIP V nh hc sinh hc bi, tr li cc cu hi trong SGK. VI. RT KINH NGHIM Thiu phng tin dy hc, cn lin h vi thc t i sng.

49

Tit: 26.

BI 23: C CU DN SI. MC TIU BI HC Sau bi hc, HS cn: 1. Kin thc - Hiu v phn bit cc loi c cu dn s theo tui, theo gii, c cu dn s theo lao ng v trnh vn ha. - Nhn bit c nh hng ca c cu dn s n s pht trin dn s v pht trin kinh t - x hi. - Bit cch phn chia dn s theo nhm tui v cch biu hin thp tui. 2. K nng - Rn luyn k nng v biu ni chung v biu thp tui ni ring - Rn luyn k nng phn tch v nhn xt bng s liu, biu , s , lc c cu dn s. 3. Thi , hnh vi - HS nhn thc c nc ta c c cu dn s tr. Vai tr ca gii tr i vi dn s, gio dc, lao ng v vic lm. II. THIT B DY HC - Bn phn b dn c v cc th ln trn th gii. - H23.1 phng to. III. HOT NG DY HC 1. n nh t chc lp 2. Kim tra bi c Cu 1: Nu tnh hnh v s pht trin dn s th gii? Cu 2. Nu s gia tng dn s?

3. Ni dung bi gingM bi: c im dn c mi khu vc v gii tnh (nam - n) v tui tc, ngh nghip v trnh vn ho, chnh l nhng c trng ca c cu dn s. Trong bi hc ny cc em cn nm c cc loi c cu dn s ch yu v nh hng ca chng ti s pht trin dn s v kinh t - x hi. Hot ng ca GV v HS Hot ng 1: C nhn/ cp - Bc 1: HS lm bi tp: Nm 2001 dn s Vit Nam l 78,7 triu ngi trong s nam l 38,7 triu ngi, s n l: 40,0 triu ngi. Hy tnh: 1. Tng quan gii nam so vi gii n 2. Tng quan gii nam (hoc n) so vi tng s dn. - Bc 2: i din HS c kt qu. GV chun kin thc. + T s gii tnh (Nam/N) =38,7 x100 = 4050

Ni dung chnh I. C cu sinh hc 1. C cu dn s theo gii - L biu th tng quan gia gii nam so vi gii n hoc so vi tng s dn (n v: %). - C cu dn s theo gii bin ng theo thi gian v khc nhau tng nc, tng khu vc. - C cu dn s theo gii c nh hng ln ti vic pht trin kinh t, t chc i sng v hoch nh chin lc pht trin kinh t - x hi.

96,75% + T l nam trong tng s dn=38,7 x100 = 78,7

49,17% Cu hi: Cc s 96,75% v 49,17% biu th c cu dn s theo gii. Em hy cho bit c cu dn s theo gii l g? + C cu theo gii c nh hng g n vic pht trin kinh t - x hi ? Hot ng 2: C nhn/ cp - C cu dn s theo tui l g? - ngha ca c cu dn s theo tui - Ti sao ni c cu dn s theo tui th hin tnh hnh sinh t, tui th, kh nng pht trin dn s v ngun lao ng ca mt quc gia? - Cch phn chia nhm tui? - Thp tui l g? Nu ngha ca thp tui - Phn tch cc kiu thp tui hnh 23.1 Chuyn : Ngun lao ng l b phn dn c thuc nhm tui lao ng c sc kho tham gia sn xut. Da vo c im v hot ng kinh t, ngun lao ng chia thnh 2 nhm: nhm dn s hot ng kinh t v nhm dn s khng hot ng kinh t.

Hot ng 3: C nhn - Th no l c cu dn s theo lao ng? - Ngun lao ng l g?

2. C cu dn s theo tui - C cu dn s theo tui l tp hp cc nhm ngi c sp xp theo nhng nhm tui nht nh. - C cu dn s theo tui th hin c tng hp tnh hnh sinh, t, tui th, kh nng pht trin dn s v ngun lao ng ca mi quc gia - C cu dn s theo tui c chia thnh ba nhm: + Nhm di tui lao ng 0 - 14 tui. + Nhm tui lao ng: 15 - 59 tui (hoc n 64 tui). + Nhm trn tui lao ng: 60 tui (hoc 65 tui) tr ln. - Cn c vo t l cc nhm tui ngi ta chia dn s cc nc thnh 2 nhm + Nhm dn s tr * 0-14 > 35% * 60 tr ln < 10% + Nhm dn s gi *0-14 < 25% *60 tr ln > 15 % - nghin cu sinh hc ngi ta thng s dng thp tui (thp dn s). C ba loi thp dn s c bn: + Thp m rng + Thp thu hp + Thp n nh II. C cu x hi 1. C cu dn s theo lao ng a. Ngun lao ng - Bao gm b phn dn s trong tui lao ng c kh nng tham gia lao ng.51

- Phn bit hai nhm dn s hot ng kinh t - Ngun lao ng c chia thnh 2 nhm: v khng hot ng kinh t. + Nhm dn s hot ng kinh t. + Dn s khng hot ng kinh t. - Th gii c 4,9 t ngi hot ng kinh t, chim 48% dn s th gii. b. Dn s hot ng theo khu vc kinh t - Dn s lao ng theo khu vc kinh t gm 3 Hot ng 4: C nhn khu vc: c SGK mc II.b trang 91, kt hp hnh 23.2 + Khu vc I: Nng - Lm - Ng nghip hy: + Khu vc II: Cng nghip v xy dng - Cho bit dn s hot ng theo khu vc kinh + Khu vc III: Dch v t bao gm my nhm? 2. C cu dn s theo trnh vn ho - So snh c cu lao ng theo khu vc kinh t - Phn nh trnh dn tr v hc vn ca dn ca ba nc, nhn xt? c. Hot ng 5: C nhn - Ch tiu nh gi trnh vn ho l: - Nu ngha ca c cu dn s theo trnh + T l ngi bit ch ( nhng ngi t 15 tui vn ho. c SGK cho bit ch tiu nh gi tr ln). trnh vn ho. + S nm i hc (nhng ngi 25 tui tr ln) . IV. NH GI 1. Hon thin s c cu dn s v nu ngha ca tng lp s .

C cu dn s

2. Phn tch nh hng ca c cu dn s theo gii, c cu dn s gi, dn s tr ti s pht trin kinh t? 3. a phng em, s lao ng khu vc III hin nay so vi trc y tng hay gim? Ti sao? V. HOT NG NI TIP V nh hc sinh hc bi, tr li cc cu hi trong SGK. VI. RT KINH NGHIM Thiu phng tin dy hc, cn lin h vi thc t i sng.

52

Tit: 27.

BI 24: PHN B DN C. CC LOI HNH QUN C V TH HOI. MC TIU BI HC Sau bi hc, HS cn: 1. Kin thc - Hiu c khi nim phn b dn c, c im phn b dn c trn th gii v cc nhn t nh hng ti s phn b dn c. - Phn bit c qun c nng thn v qun c thnh th. c im v chc nng ca chng. - Hiu c bn cht v c im ca th ho v nh hng ca th ho ti s pht trin kinh t - x hi. - Bit cch tnh mt dn s, xc nh cc thnh ph ln trn bn . 2. K nng - Rn luyn k nng nhn xt, phn tch biu , s , lc v bng s liu v tnh hnh phn b dn c, cc hnh thi qun c v dn c thnh th. II. THIT B DY HC - Bn Dn c v th ln trn th gii - Lc t l dn thnh th th gii. - Tranh nh qun c nng thn v thnh th. III. HOT NG DY HC 1. n nh t chc lp 2. Kim tra bi c Cu 1: Nu c cu sinh hc ca dn s? Cu 2. Nu c cu x hi ca dn s?

3. Ni dung bi gingM bi: Dn c th gii phn b khng u. Cc hnh thc c tr c s khc bit r rt v c im v chc nng, xu hng ni bt hin nay l gia tng nhanh chng s lng v quy m cc thnh ph. l cc ni dung chng ta s tm hiu trong bi hm nay. Hot ng ca GV v HS Ni dung chnh Hot ng 1: C nhn I. Phn b dn c - Da vo ni dung sch gio khoa, hy 1. Khi nim: cho bit: - Phn b dn c l s sp xp dn s mt cch t + Khi nim phn b dn c pht hoc t gic trn mt lnh th nht nh, ph + Cch tnh mt dn s hp vi iu kin sng v yu cu ca x hi. - Lm bi tp 3 trang 97 - th hin tnh hnh phn b dn c ngi ta thng dng tiu ch mt dn s (ng/km2) S ngi sng trn lnh th Mt dn s = DT lnh th Hot ng 2: C lp 2. c im Da vo bng 24.1 v 24.2, hy: - Nhn xt tnh hnh phn b dn c trn - Mt dn s trung bnh ca th gii l 48 ngi/km2 tuy nhin phn b dn c khng ng th gii53

- Nu s thay i v t trng phn b dn c trn th gii trong thi k 1650 - 2005 Hot ng 3: C nhn - Ti sao dn c th gii phn b khng u theo khng gian v thi gian? - C nhng nhn t no nh hng n phn b dn c? V d? - Nhn t no mang tnh cht quyt nh ti phn b dn c? Gii thch ti sao? Hot ng 4: C nhn - Qun c l g?

u trong khng gian v thay i theo thi gian. 3. Cc nhn t nh hng n phn b dn c - Cc nhn t t nhin: Kh hu, ngun nc, a hnh, t ai v khong sn. - Cc nhn t kinh t - x hi: Trnh pht trin ca lc lng sn xut, tnh cht ca nn kinh t, lch s khai thc lnh th, chuyn c...

II. Cc loi hnh qun c. 1. Khi nim: Qun c l hnh thc biu hin c th vic phn b dn c trn b mt Tri t, bao gm mng li cc im dn c tn ti trn mt lnh th nht nh Hot ng nhm 2. Phn loi v c im Nng thn Thnh th Mt Thp Cao Phn b dn c Phn tn trong khng gian Mc tp trung cao Hot ng kinh t chnh Nng nghip Cng nghip v dch v Xu hng pht trin T l dn phi nng nghip Ngy cng pht trin mnh ngy cng tng Hot ng 5: C nhn III. th ho - th ha l g? 1. Khi nim - Qu trnh th ha c nhng c im - th ha l mt qu trnh kinh t - x hi m g? biu hin ca n l s tng nhanh v s lng v - Da vo bng T l dn c thnh th v quy m ca cc im dn c th, s tp trung nng thn thi k 1900 - 2005 trang 95 dn c trong cc thnh ph, nht l cc thnh ph SGK. Hy nhn xt s thay i t l dn ln v ph bin rng ri li sng thnh th nng thn v dn thnh th trn th gii 2. c im trong thi k 1900 - 2005. - Dn c thnh th c xu hng tng rt nhanh - Cn c vo H24, hy cho bit - Dn c tp trung vo cc thnh ph ln v cc + Nhng chu lc v khu vc no c t l ln dn c thnh th cao nht? - Ph bin rng ri li sng thnh th + Nhng chu lc v khuc vc no c t l dn c thnh th thp nht? * Gii thch ti sao?

- Nu v d chng t li sng thnh th ph bin rng riHot ng 6: Nhm/ Cp 3. nh hng ca th ho n pht trin kinh t - x hi v mi trng a. nh hng tch cc54

- Nu nhng nh hng tch cc v tiu cc ca th ho n s pht trin kinh t - x hi v mi trng. - GV t chc tr chi tip sc, HS thi nhau vit ln bng nh hng tch cc v tiu cc ca th ho n s pht trin kinh t - x hi v mi trng.

- y nhanh tc tng trng kinh t, chuyn dch c cu kinh t v c cu lao ng - Thay i s phn b dn c v lao ng. - Thay i cc qu trnh sinh, t v hn nhn cc th b. nh hng tiu cc th ha khng gn vi cng nghip ha gy ra nhiu hu qu nghim trng n mi trng, vic lm... => dn ti nhiu hin tng tiu cc trong i sng kinh t - x hi.

I