Giao an Hoa Hoc 11 Nang Cao CA Nam 2012

Giáo án 11 2/2/2013 § ¤n tËp ®Çu n¨m

A. Môc tiªu 1. kiÕn thøc : ¤n tËp vÒ nh÷ng kiÕn thøc träng t©m , c¬ b¶n cña ch¬ng tr×nh ho¸ häc líp 10 , gióp häc sinh thuËn lîi h¬n khi häc ch¬ng tr×nh líp 11

- CÊu t¹o nguyªn tö -B¶ng tuÇn hoµn çc nguyªn tè ho¸ häc -Liªn kÕt ho¸ häc -Ph¶n øng ho¸ häc -Tèc ®é ph¶n øng vµ c©n b»ng ho¸ häc

2. Kü n¨ng: Còng cè l¹i çc kü n¨ng nh : - ViÕt cÊu h×nh eletron - Tõ cÊu t¹o nguyªn tö suy ra vÞ trÝ trong b¶ng tuÇn hoµn vµ ngîc l¹i - So s¸nh , dù ®o¸n tÝnh chÊt cña çc chÊt - M« t¶ sù t¹o liªn kÕt ; lËp ph¬ng tr×nh «xi ho¸ kh÷ ; ®iÒu khiÓn ph¶n øng ho¸ häc B. ChuÈn bÞ . GV: So¹n hÖ thèng lý thuyÕt c¬ b¶n ; çc bµi tËp vËn dông çc kiÕn thøc ®¶ häc HS: ¤n l¹i kiÕn thøc ®¶ häc ë líp 10 C. Tæ chøc ho¹t ®éng d¹y vµ häc

Ho¹t ®éng cña gi¸o viªn Ho¹t ®éng cña häc sinhPhÇn 1. Lý thuyÕt I ) Nguyªn tö , nguyªn tè ho¸ häc , ®ång vÞ GV: Nªu çc c©u hái :- Nguyªn tö cÊu t¹o gåm mÊy phÇn ,

lo¹i h¹t vi m« trong mæi phÇn ?§iÖn tÝch vµ khèi lîng cña çc h¹t vi m« ®ã ( u)

- Obitan nguyªn tö ? líp eletron? ph©n líp ? cÊu h×nh eletron ? ®Æc ®iÓm cÊu h×nh electron líp ngoµi cïng ?

- Nguyªn tè ho¸ häc lµ g× ? ®ång vÞ ?

VÝ dô : ViÕt cÊu h×nh eletron cña nguyªn tö çc nguyªn tè cã Z= 12; 17; 24 . suy ra sè líp e , sè e líp ngoµi cïng

II ) B¶ng hÖ thèng tuÇn hoµn çc nguyªn tè 1.Nguyªn t¾c s¾p xÕp : GV: Dùa vµo nguyªn t¾c nµo ®Ó s¾p xÕp çc nguyªn tè thµnh b¶ng HTTH2) Chu k× . GV:- Nguyªn t¾c x©y dùng chu k× ? sè thø tù cña chu k× ®îc x¸c ®Þnh nh thÕ nµo ?

HS: Tr¶ lêi vµ ghi chÐp - Nguyªn tö cÊu t¹o gåm hai phÇn : Vá vµ nh©n +) Vá gåm çc eletron : q=1- ; me = 0,00055 ®vc (u) +) Nh©n : Gåm proton : q= 1+ ; mp = 1u vµ notron : q = 0 ; mn = 1 u - Obitan nguyªn tö lµ khu vùc kh«ng gian ... - Líp gåm çc eletron cã møc n¨ng lîng xÊp xØ b»ng nhau Cã 7 líp : K , L , M ,N , O , P , Q - Ph©n líp : e cã møc n¨ng lîng = nhau Cã 4 ph©n líp : s , p, d , f - Hs nªu kh¸i niÖm

HS: Lµm bµi +) Z=12: 1s22s22p63s2 : cã 3 líp e ; cã 2 e líp ngoµi cïng ; lµ kim lo¹i +) Z= 17; 24 t¬ng tù

1.Gåm 3 nguyªn t¾c s¾p xÕp : z (+) t¨ng dÇn ; cïng sè líp eletron ; cïng sè eletron ho¸ trÞ .2.Çc nguyªn tè cã cïng sè líp e ®îc xÕp vµo cïng mét chu k× , theo chÞÒu t¨ng cña ®iÖn tÝch h¹t nh©n - Sè thø tù cña chu k× = sè líp e ( trõ Pd)

Trường THPT cấp 2,3 Võ Thị Sáu GV: Nguyễn Thị Kim Trúc

TiÕt 1 : Ngµy 1 th¸ng 08 n¨m 2011

Giáo án 11 2/2/2013 - B¶ng tuÇn hoµn gåm mÊy chu k× ? Mæi chu k× b¾t ®Çu vµ kÕt thóc nh thÕ nµo ? Chu k× nhá , chu k× lín ?

3) Nhãm nguyªn tè ( cét ) .

Bµi to¸n . a) ViÕt cÊu h×nh e cña nguyªn tö , nguyªn tè cã Z = 20 ; suy ra « , chu k× , nhãm , khèi nguyªn tè , ®ã lµ kim lo¹i hay phi kim ? b) Nguyªn tè X ë chu k× 4 , nhãm VIA . H·y suy ra cÊu h×nh vµ sè thø tù cña nguyªn tè ®ã trong b¶ng TH

III ) Liªn kÕt ho¸ häc .1. Kh¸i niÖm .Liªn kÕt ho¸ häc lµ g× ?

2. Liªn kÕt ion .Lµ g× ? NX: Liªn kÕt ion ®îc h×nh thµnh gi÷a çc kim lo¹i ®iÓn h×nh vµ .phi kim ®iÓn h×nh , khi ®ã hiÖu®é ©m ®iÖn gi÷a hai nguyªn tö liªn kÕt lµ ≥ 1,7 ( trõ HF )

3. Liªn kÕt céng ho¸ trÞ lµ g× ? NX: Liªn kÕt CHT ®îc h×nh thµnh gi÷a çc nguyªn tö cña çc nguyªn tè cã tÝnh chÊt gièng nhau hoÆc t¬ng tù nhau .-Liªn kÕt c«ng HT ®îc chia lµm mÊy lo¹i ?

Bµi tËp : C©u 1. M« t¶ sù t¹o thµnh liªn kÕt trong çc ph©n tö sau : NaCl , CaF2 , HCl , H2O , CH4 C©u 2. ViÕt c«ng thøc e , c«ng thøc cÊu t¹o .cho çc chÊt sau : a) CO2 , H2S , NH3 , CO b) HNO3 , H2SO4 , HClO4 , H2SO3 , HNO2 , H3PO4 c)Al4C3 , CaC2 , FeO, Fe2O3 , Fe3O4 4. Liªn kÕt céng ho¸ trÞ vµ sù xen phñ cña çc obitan nguyªn tö . VÝ dô : Mæ t¶ sù t¹o liªn kÕt b»ng sù xen phñ Ao trong çc ph©n tö sau : H2 , Cl2 , HCl , H2S 5. Sù lai ho¸ cña çc AO nguyªn tö . a) C¬ s¬ ®Ó nhËn ®Þnh kiÓu lai ho¸ cho nguyªn tö trung t©m b) §Þnh híng kh«ng gian cña çc AO lai

- Nhãm A,B - Khèi nguyªn tè : s , p , d , f HS: a) 1s22s22p63s23p64s2 . Thuéc « thø 20 ; chu k× 4 , nhãm IIA . khèi nguyªn tè s , lµ kim lo¹i

b) 1s22s22p63s23p63d104s24p4 : Sè thø tù =34

Liªn kÕt ho¸ häc lµ sù kÕt hîp gi÷a çc nguyªn tö ®Ó t¹o thµnh ph©n tö hoÆc tinh thÓ bÒn v÷ng h¬n .

-Liªn kÕt on lµ liªn kÕt ho¸ häc ®îc h×nh thµnh do lùc hót tÜnh ®iÖn gi÷a çc ion mang ®iÖn tÝch tr¸i dÊu NX:

Liªn kÕt c«ng ho¸ trÞ lµ liªn kÕt ho¸ häc ®îc h×nh thµnh gi÷a hai nguyªn tö b»ng mét hay nhiÒu cÆp e dïng chung

- Liªn kÕt CHT cã cùc : 0,4≤ < 1,7- Liªn kÕt CHT kh«ng cùc : 0≤ < 0,4


Giáo án 11 2/2/2013ho¸ c) M« t¶ sù t¹o thµnh liªn kÕt trong ph©n tö CH4 , NH3 , H2O , CO2 b»ng thuyÕt lai ho¸

Ch¬ng 1. Sù ®iÖn liBµi 1: Sù ®iÖn li

A. Môc tiªu 1. KiÕn thøc :-Hs biÕt çc kh¸i niÖm vÒ sù ®iÖn li vµ chÊt ®iÖn li - HiÓu nguyªn nh©n tÝnh dÈn ®iÖn cña dung dÞch chÊt ®iÖn li vµ c¬ chÕ cña qu¸ tr×nh ®iÖn li 2. KÜ n¨ng : RÌn luyÖn kÜ n¨ng thùc hµnh : Quan s¸t , so s¸nh RÌn luyÖn kh· n¨ng lËp luËn l«gic3. T×nh c¶m th¸i ®é : RÌn luyÖn ®øc tÝnh cÈn thËn , nghiªm tóc trong nghin cøu khoa häc B. ChuÈn bÞ . 1. Dung cô thö tÝnh dÈn ®iÖn cña çc chÊt 2. Çc dung dÞch : NaCl , HCl , NaOH , níc cÊt , ®êng saccaroz¬ C. Tæ chøc ho¹t ®éng d¹y vµ häc Hái bµi cò : H·y viÕt c«ng thøc e , c«ng thøc cÊu t¹o cña ph©n tö H2O . Cho biÕt nguyªn tö O trong ph©n tö níc cã kiÓu lai ho¸ nµo ? CÊu tróc ph©n tö níc HS: H-O-H , O lai ho¸ sp3 , ph©n tö níc cã cÊu tróc gãc GV: Liªn kÕt gi÷a O-H lµ liªn kÕt CHT cã cùc Theo quy t¾c tæ hîp h×nh b×nh hµnh Ph©n tö níc lµ mét ph©n tö ph©n cùc Dung m«i níc lµ dung m«i ph©n cùc

Ho¹t ®éng cña gi¸o viªn

I. HiÖn tîng ®iÖn li 1. ThÝ nghiÖm : Thö tÝnh dÈn ®iÖn cña çc dung dÞch sau : NaCl , NaOH , HCl ,

Ho¹t ®éng cña häc sinh

HS : quan s¸t vµ rut ra nhËn xÐt chÊt nµo dÈn ®iÖn , chÊt nµo kh«ng dÈn ®iÖn .



Giáo án 11 2/2/2013ancol etylic, saccaroz¬ KÕt qu¶ : dd NaCl , NaOH , HCl ®Ìn s¸ng Ancol etylic , saccaroz¬ ®Ìn kh«ng s¸ng KÕt luËn : Dung dÞch NaCl , NaOH , HCl dÈn ®îc ®iÖn , cßn çc dd Ancol etylic , saccaroz¬ kh«ng dÈn ®iÖn GV: T¬ng tù nÕu lµm thÝ nghiÖm víi çc chÊt NaCl r¾n , NaOH r¾n khan th× ®Ìn còng kh«ng s¸ng . Ngîc l¹i víi çc dd axit , baz¬ , muèi kh¸c ®Ìn ®Òu s¸ng .VËy : Nguyªn nh©n nµo mµ çc dd axit , baz¬ , muèi trong níc l¹i dÈn ®iÖn 2. Nguyªn nh©n tÝnh dÈn ®iÖn cña çc dung dÞch axit , baz¬ vµ muèi trong níc .Çc axit , baz¬ vµ muèi khi hoµ tan trong níc ph©n li ra çc ion , nªn dd cña chóng dÈn ®iÖn 3. KÕt luËn : -Qu¸ tr×nh ph©n li çc chÊt trong níc ra ion lµ sù ®iÖn li - Nh÷ng chÊt tan trong níc ph©n li ra ion lµ chÊt ®iÖn li - Axit , baz¬ vµ muèi lµ chÊt ®iÖn li

II. C¬ chÕ cña qu¸ tr×nh ®iÖn li 1. CÊu t¹o cña ph©n tö níc : SGK NX: Dung m«i níc lµ dung m«i ph©n cùc2. Qu¸ tr×nh ®iÖn li cña NaCl trong níc . *) Tinh thÓ NaCl : Gåm çc ion Na+ vµ Cl-

liªn kÕt víi nhau b»ng lùc hót tÜnh ®iÖn , mæi ion cã 6 ion ngîc dÊu liªn kÕt víi nã

*) Cho tinh thÓ NaCl vµo níc : Nh÷ng ion Na+, Cl- trªn bÒ mÆt tinh thÓ hót vÒ chóng çc ph©n tö níc . Qu¸ tr×nh t¬ng t¸c gi÷a çc ph©n tö níc cã cùc víi çc ion cña muèi , kÕt hîp víi sù chuyÓn ®éng hæn lo¹n kh«ng ngõng cña çc ph©n tö níc lµm cho çc ion Na+ vµ Cl- t¸ch dÇn khái tinh thÓ vµ hoµ tan vµo trong níc .*) Ph¬ng tr×nh ®iÖn li :NaCl (dd) Na+ (dd) + Cl- ( dd) §Ó ®¬n gi¶n : NaCl Na+ + Cl- NX: Khi hoµ tan çc muèi kh¸c cung diÔn ra t¬ng tù .3. Qua tr×nh ®iÖn li cña HCl trong n-íc . *) CÊu t¹o ph©n tö HCl : H-Cl , cÆp e dïng chung bÞ lÖch vÒ phÝa Cl Ph©n tö HCl lµ ph©n tö ph©n cùc

GV: Dßng ®iÖn lµ g×? HS: Dßng ®iÖn lµ dßng chuyÓn dêi cã h-íng cña çc h¹t mang ®iÖn tÝch GV Trong dung dÞch axit , baz¬ , muèi trong níc cã chøa thµnh phÇn nµo ? HS: Cã ch¸ çc h¹t mang ®iÖn cã kh· n¨ng chuyÓn ®éng tù do GV: Çc h¹t mang ®iÖn ®ã lµ çc ion .GV: V©y chÊt nµo lµ chÊt ®iÖn li ?HS: Axit , baz¬ vµ muèi lµ chÊt ®iÖn li

GV: Chung ta ®¶ nghiªn cøu ë ®Çu bµi

GV: Tinh thÓ NaCl ®îc cÊu t¹o nh thÕ nµo?HS: Gåm çc ion Na+ vµ Cl- liªn kÕt víi nhau b»ng lùc hót tÜnh ®iÖn , mæi ion cã 6 ion ngîc dÊu liªn kÕt víi nã GV: H·y xÐt xem cã sù t¬ng t¸c nµo gi÷a çc ph©n tö níc ph©n cùa tíi çc ion trªn bÒ mÆt .HS: ...

GV: H¶y viÕt c«ng thøc cÊu t¹o cña HCl vµ cho biÕt ®Æc ®iÓm lk trong ph©n tö HCl HS: HCl lµ ph©n tö ph©n cùc

GV: X¶y ra qu¸ tr×nh t¬ng t¸c nµo ?HS: ...


Giáo án 11 2/2/2013*) Khi hoµ tan HCl vµo níc : XÈy ra sù t-¬ng t¸c gi÷a çc ph©n tö níc ph©n cùc víi çc ph©n tö HCl cung ph©n cùc , kÕt hîp víi sù giao ®éng kh«ng ngõng cña çc ph©n tö níc dÈn ®Õn sù ®iÖn li cña ph©n tö HCl ra çc ion H+ vµ Cl- *) Ph¬ng tr×nh ®iÖn lÝ :HCl H+ + Cl- NX: Çc axit kh¸c khi hoµ tan trong níc cung x¶y ra qu¸ tr×nh t¬ng tù GV: Trªn ®©y ta ®¶ nghiªn cøu ®îc muèi , axit tan trong níc . VÒ nhµ çc em nghiªn cøu baz¬ khi tan vµo níc th× cã qu¸ tr×nh t¬ng t¸c nh thÕ nµo ?

D. Còng cè : C©u 1. ChÊt ®iÖn li lµ g× ? Cho çc chÊt sau Na2O , SO3 vµo níc thu ®îc dd A , ddB . Hái dd A, dd B cã dÈn ®iÖn kh«ng ? Çc chÊt Na2O , SO3 cã ph¶i lµ chÊt ®iÖn li kh«ng ?HS: ddA , dd B cã dÈn®iÖn Çc chÊt Na2O vµ SO3 kh«ng ph¶i lµ chÊt ®iÖn li vµ khi ®ã chóng t¸c dông víi níc t¹o thµnh çc ph©n tö kh¸c .C©u 2. Lµm çc bµi tËp 1,2,3,4 sgk


Giáo án 11 2/2/2013Bµi 2: Ph©n lo¹i çc chÊt ®iÖn li

A. Môc tiªu 1. Häc sinh hiÓu : - ThÕ nµo lµ ®é ®iÖn li? c©n b»ng ®iÖn li lµ g× ? - ThÕ nµo lµ chÊt ®iÖn li m¹nh vµ chÊt ®iÖn li yÕu 2. KÜ n¨ng : VËn dông chÊt ®iÖn li ®Ó biÕt chÊt ®iÖn li m¹nh , chÊt ®iÖn li yÕuB. ChuÈn bÞ . 1. Dung cô thö tÝnh dÈn ®iÖn cña çc chÊt 2. Çc dung dÞch : NaCl , HCl , NaOH , níc cÊt , ®êng saccaroz¬ C. Tæ chøc ho¹t ®éng d¹y vµ häc Hái bµi cò :

Néi dung bµi häcI. §é ®iÖn li 1. ThÝ nghiÖm : Thö tÝnh dÈn ®iÖn cña dung dÞch HCl 0,1M vµ CH3-COOH 0,1M KÕt qu¶ : Dung dÞch HCl ®Ìn s¸ng h¬n dung dÞch CH3-COOH KÕt luËn : Sè ph©n tö HCl ph©n li ra ion nhiÒu h¬n sè ph©n tö CH3COOH

2. §é ®iÖn li ( )§é ®iÖn li cña chÊt ®iÖn li lµ tØ sè gi÷a sè ph©n tö ph©n li ra ion ( n) vµ tæng sè ph©n tö hoµ tan ( no )

= víi 0 < ≤ 1

VÝ dô : Trong dung dÞch CH3COOH 0,043M cø 100 ph©n tö hoµ tan th× cã 2 ph©n tö ph©n li ra ion = 0,02 hay 2 % II. ChÊt ®iÖn li m¹nh vµ chÊt ®iÖn li yÕu 1. ChÊt ®iÖn li m¹nh : Lµ chÊt khi tan trong níc , çc ph©n tö hoµ tan ®Òu ph©n li ra ion - ChÊt ®iÖn li m¹nh cã =1 -ChÊt ®iÖn li m¹nh gåm : Axit m¹nh , baz¬ m¹nh vµ hÇu hÕt çc muèi - ViÕt pt®iÖn li : 2. ChÊt ®iÖn li yÕu : Lµ chÊt khi tan trong níc chØ cã mét phÇn çc ph©n tö hoµ tan ph©n li ra ion , phÇn cßn l¹i vÈn tån t¹i d¹ng ph©n tö trong dung dÞch.- ChÊt ®iÖn li yÕu cã 0 < < 1 - ChÊt ®iÖn li yÕu gåm : Axit yÕu , baz¬ yÕu ( Bi(OH)3 , Mg(OH)2 ,...) -ViÕt pt ®iÖn lÝ :

VÝ dô : CH3COOH CH3COO- + H+ a) C©n b»ng ®iÖn li . - Lµ tr¹ng th¸i cña qt ®iÖn li khi : Tèc ®é

Ho¹t ®éng cña gi¸o viªn vµ häc sinhGV: Qua ®ã ta thÊy dd nµo dÈn ®iÖn tèt h¬n?HS: dd HCl dÈn ®iÖn tèt h¬n GV: Qua ®ã h·y so s¸nh nång ®é cña çc ion trong dung dÞch HCl vµ trong dd CH3-COOH HS: nång ®é ion trong dd HCl lín h¬n GV: §Ó ®¸nh gi¸ møc ®é ph©n li cña çc chÊt ra ion ngêi ta dung kh¸i niÖm ®é ®iÖn li .GV: n vµ no cã mèi quan hÖ nh thÕ nµo víi nhau ?HS: 0 < n ≤ no GV: Tõ ®ã cã gi¸ trÞ n»m trong giíi h¹n nµo ?HS: 0 < ≤ 1

GV: Dùa vµo kh½ n¨ng ®iÖn li cña çc ch©t ngêi ta chia çc chÊt ®iÖn li thµnh 2 nhãm : §iÖn li m¹nh vµ ®iÖn li yÕu VËy chÊt ®iÖn li m¹nh lµ g× ? nh thÕ nµo ? gåm cã nh÷ng chÊt nµo ?

GV: ChÊt ®iÖn li yÕu lµ g× ?HS: Ch¸t ®iÖn li yÕu lµ nh÷ng chÊt khi tan trong níc chØ cã mét phÇn çc ph©n tö hoµ tan ph©n li ra ion , phÇn cßn l¹i vÈn tån t¹i d¹ng ph©n tö . ?

GV: Do qu¸ tr×nh ®iÖn li lµ thuËn nghÞch nªn cã c©n b»ng ®iÖn li ( T¬ng tù c©n b»ng cña ph¶n øng thuËn nghÞch ®¶ häc ë líp 10 )Gv: C©n b»ng ho¸ häc lµ g× ?HS : C©n b»ng ho¸ häc lµ tr¹ng th¸i cña ph¶n øng thuËn nghÞch , khi tèc ®é ph¶n



Giáo án 11 2/2/2013cña qu¸ tr×nh ph©n li = tèc ®é kÕt hîp cña çc ion t¹o l¹i ph©n tö- C©n b»ng ®iÖn li lµ c©n b»ng ®éng -Cã h»ng sè c©n b»ng -Tu©n theo nguyªn lÝ chuyÓn dÞch c©n b»ng L¬-sa-t¬ -li-ª

b) ¶nh hëng cña sù pha lo·ng ®Õn ®é ®iÖn li: Khi pha loang ®é ®iÖn li cña çc chÊt ®Òu t¨ng

øng thuËn b»ng téc ®é ph¶n øng nghÞch . C©n b»ng ho¸ häc lµ c©n b»ng ®éng .GV : C©n b»ng ®iÖn li lµ g× ? ViÕt biÓu thøc tÝnh h»ng sè c©n b»ng cho qu¸ tr×nh ®iÖn li cña CH3COOH

HS: K= ë tr¹ng th¸i c©n

b¨ng GV: Khi pha lo·ng thÞ ®é ®iÖn li cña çc chÊt sÏ biÕn ®æi nh thÕ nµo vµ v× sao ? HS : Khi pha lo·ng th× ®Òu t¨ng do : Khi pha lo·ng th× kh· n¨ng çc ion va ch¹m víi nhau gi¶m nªn kh· n¨ng kÕt hîp t¸i t¹o l¹i ph©n tö gi¶m do vËy t¨ng

D. Còng cè , dÆn dß : 1. Lµm bµi tËp 6,7 sgk 2. VÒ nhµ lµm çc bµi tËp 1,2,3,4,5 Bµi 6.


Giáo án 11 2/2/2013Bµi 3: axit,baz¬ vµ muèi

A. Môc tiªu 1. KiÕn thøc : Häc sinh biÕt : - Kh¸i niÖm axit , baz¬ theo thuyÕt A-rª-ni-ut vµ Bron-stªt.2. KÜ n¨ng : -VËn dông thuyÕt axit,baz¬ cña A-rª-ni-ut vµ Bron-stªt ®Ó ph©n biÖt ®îc axit , baz¬ . -ViÕt ph¬ng tr×nh ®iÖn li cña axit , baz¬ vµ muèi B. ChuÈn bÞ . 1. Dông cô : èng nghiÖm , kÑp gæ , gi¸ ... 2. Ho¸ chÊt : Çc dung dÞch NaOH , HCl , AlCl3 , NH3 , qu× tÝm C. Tæ chøc ho¹t ®éng d¹y vµ häc Hái bµi cò : 1. Axit lµ g× ? LÊy vÝ dô ? viÕt pt ®iÖn li cho çc axit ®ã ? 2. Baz¬ lµ g× ? LÊy vÝ dô ? viÕt pt ®iÖn li cho çc baz¬ ®ã ?HS1: Axit lµ nh÷ng chÊt mµ ph©n tö cã 1 hay nhiÒu nguyªn tö H liªn kÕt víi gèc axit . VÝ dô HCl, HNO3 , HBr , CH3COOH , HF, H2SO4 , H3PO4,... PT ®iÖn li : HS2: Baz¬ lµ nh÷ng chÊt mµ ph©n tö gåm nguyªn tö kim lo¹i liªn kÕt víi mét hay nhiÒu nhãm OH . VÝ dô : NaOH , KOH , Ba(OH)2 .PT ®iÖn li :

Néi dung bµi häcI. Axit vµ baz¬ theo thuyÕt A-rª-ni-ut1. §Þnh nghÜa *) Axit lµ chÊt khi tan trong níc ph©n li ra cation H+ . Nh÷ng tÝnh chÊt chung cña axit lµ do ion H+ trong dung dÞch g©y nªn. *) Baz¬ lµ chÊt khi tan trong níc ph©n li ra anion OH- Nh÷ng tÝnh chÊt ho¸ häc chung cña baz¬ lµ do ion OH- trong dd g©y nªn .2. Axit nhiÒu nÊc , baz¬ nhiÒu nÊc VÝ dô: H3PO4 H+ + H2PO4

-; k1=7,6.10-

3

H2PO4- H+ + HPO4

2- ; k2= 6,2.10-8

HPO42- H+ + PO4

3- ;K3= 4,4.10-13

H3PO4 lµ axit ba nÊc ( V× ph©n li ba nÊc ra ion H+ ) *) Axit nhiÒu nÊc lµ axit khi tan trong níc ph©n li nhiÒu nÊc ra ion H+ VÝ dô : H3PO4, H2S , …*)Baz¬ nhiÒu nÊc lµ baz¬ kh tan trong n-íc ph©n li nhiÒu nÊc ra ion OH- .VÝ du: Mg(OH)2 , Bi(OH)3 ,...3. Hi®r«xit lìng tÝnh .VÝ dô : Zn(OH)2 Zn2+ + 2OH- ; ph©n li theo kiÓu ba z¬ Zn(OH)2 ZnO2

2- + 2H+ , ph©n li theo kiÓu axit KL: Hi®r« xit lìng tÝnh lµ nh÷ng hi®r« xit khi tan trong níc vïa cã thÓ ph©n li theo

Ho¹t ®éng cña gv vµ häc sinhGV: Qua çc pt®l ë bµi 1(2) ta thÊy s¶n phÈm cña qu¸ tr×nh ®iÖn li trong çc qt ®ã cã g× gièng nhau?HS1: 1. ®Òu sinh ra cation H+ HS2: 2. §Òu sinh ra anion OH- GV: Dùa trªn c¬ s¬ ®ã Arª ni ut ®Þnh nghÜa axit , baz¬ nh sau : ...

GV: VËy axit nhiÒu nÊc , baz¬ nhiÒu nÊc lµ g× ?

GV: LÊy vÝ dô GV: Qua ®ã rót ra kh¸i niÖm axit nhiÒu nÊc , baz¬ nhiÒu nÊc lµ g× ? lÊy vÝ dô

HS: ...Axit nhiÒu nÊc lµ axit khi tan trong níc ph©n li nhiÒu nÊc ra ion H+ VÝ dô : H3PO4, H2S , …Baz¬ nhiÒu nÊc lµ baz¬ kh tan trong níc ph©n li nhiÒu nÊc ra ion OH- .VÝ du: Mg(OH)2 , Bi(OH)3 ,...

GV: Lµm thÝ nghiÖm GV: Ta thÊy Zn(OH)2 võa ph©n li theo kiÓu axit võa ph©n li theo kiÓu baz¬ hay nã thÓ hiÖn c¶ hai tÝnh chÊt Zn(OH)2 lµ hi®r«xit lìng tÝnh.



Giáo án 11 2/2/2013kiÓu axit võa cã thÓ ph©n li theo kiÓu baz¬ VÝ dô : Zn(OH)2 , Al(OH)3, Cr(OH)3 ,...Chóng ®Òu Ýt tan trong níc , lùc axit vµ lùc baz¬ ®Òu yÕu.

II. Kh¸i niÖm axit , baz¬ theo Bron-stªt . VÝ dô1 : NH3 + HOH NH4

+ + OH- Do sinh ra ion OH- nªn dung dÞch NH3 cã tÝnh baz¬ NH3 : nhËn pr«ton ( H+ ) nªn NH3 lµ mét baz¬ H2O : Cho proton ( H+) nªn H2O lµ mét axit VÝ dô 2: Cho CH3COOH vµo níc CH3-COOH + H2O CH3COO- + H3O+ CH3COOH cho proton ( H+) nªn CH3COOH lµ mét axit H2O nhËn proton ( H+) nªn H2O lµ mét baz¬

VÝ dô 3: H·y chøng minh r¨ng HCO3- lµ

chÊt lìng tÝnhHS:

1. §Þnh nghÜa :- Axit lµ chÊt nhêng proton,baz¬ lµ chÊt nhËn proton - ChÊt lìng tÝnh lµ chÊt võa cã thÓ cho proton võa cã thÓ nhËn proton - Axit vµ baz¬ cã thÓ lµ ph©n tö , cã thÓ lµ ion 2. u ®iÓm cña thuyÕn Bron-stªt -Theo thuyÕt A-rª-ni-ut th× trong ph©n tö axit phai cã H vµ trong níc ph©n li ra ion H+ ; baz¬ trong ph©n tö ph¶i cã OH vµ trong níc ph©n li cho ion OH- . VËy thuyÕt A-rª-ni-ut chØ ®óng cho dung m«i lµ níc . Mét sè ch©t nh NH3 , amin ,... cã tÝnh baz¬ thuyÕt A-rª-ni-ut , kh«ng gi¶i

GV: Lµm thÝ nghiÖm : Cho qu× tÝm vµo dung dÞch NH3 HT: Qu× tÝm xanh dd NH3 cã m«i tr-êng g× ?HS : M«i trêng baz¬ GV: VËy em cã thÓ dùa vao thuÕt axit ,baz¬ cña Arª ni ut ®Ó gi¶i thÝch hiÖn tîng ë trªn HS: Êm í

GV: Çc chÊt kh¸c còng ®îc xÐt t¬ng tù GV: Qua vÝ dô rót ra kÕt luËn vÒ kh¸i niÖm axit , baz¬ theo Bron-stÕt HS: - Axit lµ chÊt nhêng proton - Baz¬ lµ chÊt nhËn proton GV: H2O trong vÝ dô 1 lµ mét axit , trong vÝ dô 2 lµ mét baz¬ H2O lµ hîp chÊt l-ìng tÝnh. VËy chÊt lìng tÝnh lµ g× ?HS: ChÊt lìng tÝnh lµ chÊt võa cã kh· n¨ng cho proton võa cã kh· n¨ng nhËn proton

GV: VËy kh¸i niÖm axit , baz¬ theo quan ®iÓm cña Bron-stªt cã u ®iÓm g× ?

GV: Qua nghiªn cøu çc thuyÕt ë trªn ta thÊy thuyÕt Bron-stÕt cã u ®iÓm g× h¬n?

HS: ...


Giáo án 11 2/2/2013thÝch ®îc - ThuyÕt Bron-stÕt : Tæng qu¸t h¬n , ®óng cho mäi dung m«i , thËm chÝ kh«ng cÇn dung m«i NX: Tuy nhiªn ë ®©y ta chØ nghiªn cøu tÝnh axit-baz¬ trong dung m«i níc , nªn c¶ hai thuyÕt ®Òu cho kÕt qu¶ gièng nhau .

D. Còng cè , dÆn dß : 1. Lµm bµi tËp 1,2 sgk ®Ó còng cè bµi häc 2. VÒ nhµ çc em ®äc tiÕp phÇn cßn l¹i vµ lµm çc bµi tËp ®¶ häc trong sgk vµ lµm thªm çc bµi tËp trong s¸ch bµi tËp


Giáo án 11 2/2/2013

Bµi 3: axit,baz¬ vµ muèi

A. Môc tiªu 1. KiÕn thøc : Häc sinh biÕt : - ý nghÜa cña h¨ng sè ph©n li axit , h»ng sè ph©n li baz¬ - Muèi lµ g× ? sù ®iÖn li cña muèi 2. KÜ n¨ng : Dùa vµo h»ng sè ph©n li axit , baz¬ ®Ó tÝnh nång ®é cña çc ion H+ , OH- trong dd chÊt ®iÖn li B. ChuÈn bÞ . HS: «n tËp kiÕn thøc vÒ axit , baz¬ theo çc thuyÕt ®¶ häc , nghiªn cøu l¹i h»ng sè c©n b»ng cña ph¶n øng GV: H×nh thµnh hÖ thèng c©u hái dÈn d¾t hîp lÝ ®Ó gióp ®ë häc sinh tiÕp thu kiÕn thøc C. Tæ chøc ho¹t ®éng d¹y vµ häc Hái bµi cò :1. Kh¸i niÖm axit , baz¬ theo hai thuyÕt ®¶ häc . So s¸nh u ®iÓm cña thuyÕt Bron-stÕt so víi thuyÕt A-rª-ni-ut 2. ViÕt çc qu¸ tr×nh chøng minh çc chÊt sau : a) CH3-COOH , HF , NH4

+ lµ çc axit theo hai thuyÕt ( nÕu cã ) b) NH3 , CH3COO- , F- lµ çc baz¬ theo hai thuyÕt ( nÕu cã ) HS1: Nªu çc khai niÖm vµ so s¸nh . ThuyÕt A-rª-ni-ut chØ ®óng trong dung m«i lµ níc ThuyÕt Bron-stªt tæng qu¸t h¬n: §óng cho çc dung m«i , thËm chÝ kh«ng cÇn dung m«i HS2: CH3COOH CH3COO- + H+ ; CH3COOH + H2O CH3COO- + H3O+

NH4+ NH3 + H+ ; NH4

+ + H2O NH3 + H3O+

HF H+ + F- ; HF + H2O H3O+ + F-

HS3: NH3 + H2O NH4+ + OH-

CH3COO- + H2O CH3COOH + OH-

F- + H2O HF + OH- GV: -ViÕt biÓu thøc tÝnh h»ng sè c©n b»ng cña p thuËn nghÞch sau : N2 + 3H2 3NH3 ; -H»ng sè c©n b»ng ho¸ häc cña mét ph¶n øng thuËn nghÞch phô thuéc vµo yÕu tè nµo ?

HS: K= ; chØ phô thuéc vµo nhiÖt ®é

GV: T¬ng tù h·y viÕt biÓu thøc tÝnh h»ng sè c©n b»ng ®iÖn li cña çc qt trªn .HS: ...



Giáo án 11 2/2/2013Néi dung cña bµi häc

III. H»ng sè ph©n li axit vµ baz¬1. H»ng sè ph©n li axit : Ka - ChØ phô thuéc vµo b¶n chÊt cña axit vµ nhiÖt ®é - Ka cµng nhá th× lùc axit cña nã cµng yÕu vµ ngîc l¹i .ThÝ dô: ë 250C, ka cña CH3COOH lµ 1,75.10-5

vµ cña HClO lµ 5,0.10-8 . VËy lùc axit cña HClO yÕu h¬n lùc axit cña CH3COOH . NghÜa lµ nÕu hai axit ®ã cã cïng nång ®é mol vµ ë cïng ®k nhiÖt ®é th× [H+] trong dd CH3COOH lín h¬n trong dung dÞch HClO 2. H»ng sè ph©n li baz¬ : Kb , t¬ng tù IV. §Þnh nghÜa 1. §Þnh nghÜa .VÝ dô : ViÕt pt ®iÖn li cña çc chÊt sau :NaCl, NaNO3 , K2SO4 , AlCl3 , Fe2(SO4)3 , NH4Cl . K/n: Muèi lµ hîp chÊt khi tan trong níc ph©n li ra cation kim lo¹i ( hoÆc ion NH4

+

) vµ anion gèc axit

- Muèi axit : - Muèi trung hoµ : - Muèi phøc t¹p : muèi kÐp , muèi phøc vÝ dô : NaCl.KCl; KCl.MgCl2 ; [Ag(NH3)2]Cl, [Cu(NH3)4]SO4 ,...2. Sù ®iÖn li cña muèi : HÇu hÕt çc muèi khi tan trong níc ph©n li hoµn toµn t¹o thµnh cation kim lo¹i ( hoÆc cation NH4

+ ) vµ anion gèc axit ( trõ HgCl2 , Hg(CN)2 ,... ) HS:K2SO4 2K+ + SO4

2- KHSO3 K+ + HSO3

- NaCl.KCl Na+ + K+ + 2Cl- NX: NÕu gèc axit cßn .cã H cã tÝnh axit th× gèc nµy tiÕp tôc ph©n li yÕu ra ion H+ HSO3

- H+ + SO32-

Phøc chÊt: [Ag(NH3)2]Cl [Ag(NH3)2]+ +Cl-

[Ag(NH3)2] Ag+ + 2NH3

Ho¹t ®éng cña gv vµ häc sinh

GV: Chóng ta ®¶ nghiªn cøu ë trªn

GV:?HS : NaCl Na+ + Cl- NaNO3 Na+ + NO3

-

K2SO4 2K+ + SO42-

AlCl3 Al3+ + 3Cl- Fe2(SO4)3 2Fe3+ + 3SO4

2- NH4Cl NH4

+ + Cl- GV: Qua ®ã ta thÊy khi çc muèi ®iÖn li s¶n phÈm t¹o thµnh cã g× chung Kh¸i niÖm muèi lµ g× ?-Muèi axit lµ g× ? lÊy vÝ dô ? Muèi trung hoµ lµ g× ? vÝ dô ? muèi kÐp , muèi phøc ?GV: ChÊt ®iÖn li m¹nh lµ g× ? Gåm nh÷ng lo¹i chÊt nµo ? HS: Ph©n li hoµn toµn ; gåm axit m¹nh , baz¬ m¹nh vµ hÇu hÕt çc muèi GV: VËy hÇu hÕt çc muèi ®Òu lµ chÊt ®iÖn li m¹nh (kÔ c¶ muèi kÐp ) . H·y viÕt pt ®li cña mét sè muèi

D. Còng cè , dÆn dß :1. Lµm bµi tËp 9,10 ®Ó còng cè bµi häc 2. VÒ nhµ lµm çc tËp cßn l¹i , lµm thªm s¸ch bµi tËp vµ ..., ®ãc tríc néi dung bµi häc 4.

Bµi 9. HF H+ + F- ; Ka = ( ë tr¹ng th¸i c©n b»ng )


Giáo án 11 2/2/2013

ClO- + H-OH HClO + OH- ; Kb = ( tt c©n b¨ng )

NH4+ + H2O NH3 + H3O+ ; Ka =

F- + H-OH HF + OH- ; Kb =


Giáo án 11 2/2/2013Bµi 4:sù ®iÖn li cña níc .pH.

Ch©t chØ thÞ axit -baz¬

A. Môc tiªu 1. KiÕn thøc : Hs biÕt : Sù ®iÖn li cña níc , tÝch sè ion cña níc vµ ý nghÜa cña ®¹i lîng nµy , kh¸i niÖm vÒ pH chÊt chØ thÞ axit , baz¬ .2. KÜ n¨ng : -VËn dông tÝch sè ion cña níc ®Ó x¸c ®Þnh nång ®é ion H+ vµ OH- trong dung dÞch- BiÕt ®¸nh gi¸ ®é axit , baz¬ cña dd dùa vµo nång ®é cña ion H+ , OH- , pH, pOH - BiÕt sö dông mét sè chÊt chØ thÞ axit -baz¬ ®Ó x¸c ®Þnh tÝnh axit , tÝnh kiÒm cña dung dÞch B. ChuÈn bÞ . -Dung dÞch axit lo·ng : HCl hoÆc H2SO4 - Dung dÞch NaOH lo·ng ( hoÆc KOH ) - Phenolphtalein - giÊy ®o pH C. Tæ chøc ho¹t ®éng d¹y vµ häc Hái bµi cò:

Néi dung bµi häc

I. Níc lµ chÊt ®iÖn li rÊt yÕu .1. Sù ®iÖn li cña níc .

H2O H+ + OH- (1) H-OH + H2O H3O+ + OH- (2)

2. TÝch sè ion cña níc .

K= ; do níc ®iÖn li rÊt yÕu

[H2O] ®îc coi lµ h»ng sè K.[H2O]= [H+].[OH-] lµ mét h»ng sè ë ®k x¸c ®Þnh , kÝ hiÖu lµ KH2O , gäi lµ tÝch sè ion cña níc. ë 25 0C th× KH2O

= [H+].[OH-] = 10-14 (3)

Tõ (1) vµ (3) [H+]=[OH-]= 10-7 M NX1: M.t trung tÝnh [H+]=[OH-]= 10-7 M

3. ý nghÜa tÝch sè ion cña níc.TÝch sè ion cña níc lµ mét h»ng sè ®èi víi c¶ dung dÞch lo·ng cña çc chÊta) M«i tr¬ng axit .VÝ dô : TÝnh [H+] , [OH-] cã trong dung dÞch HCl 0,01M . Híng dÉn :

Ho¹t ®éng cña gi¸o viªn vµ häc sinh

GV: B»ng thøc nghiÖm x¸c ®Þnh ®îc níc lµ chÊt ®iÖn li rÊt yÕu , ë ®kt cø 10 tû ph©n tö níc cã 18 ph©n tö ph©n li ra ion .H·y viÕt pt ®iÖn li cña níc theo thuyÕt Arª -ni-ut vµ theo thuyÕt Bron-stªt Hs: H2O H+ + OH-

H-OH + H2O H3O+ + OH-

GV: H·y viÕt biÓu thøc tÝnh h»ng sè c©n b»ng cña ph¶n øng (1)

Hs: K=

GV: Thùc tÕ ë nhiÖt ®é kh¸c kh«ng nhiÒu víi 25oC th× xem KH2O kh«ng thay ®æi GV: Dùa vµo (1) vµ (3) tÝnh [H+]; [OH-] trong níc ë ®kt GV: Níc ®îc coi lµ cã m«i trêng trung tÝnh M«i trêng trung tÝnh cã [H+]=[OH-]=

=10-7 M

GV: TÝch sè ion cña níc lµ mét h»ng sè ®èi víi c¶ dung dÞch lo·ng cña çc chÊt . V× vËy nÕu biÕt [H+] th× [OH-] vµ ngîc l¹i .



TIÕT 6

Giáo án 11 2/2/2013HCl H+ + Cl- 0,01M 0,01M ta thÊy sè mol H+ = sè mol HCl [H+]= CM ( HCl ) = 0,01 M MÆt kh¸c KH2O = [H+].[OH-]= 10-14

[OH-]= = 10-12 M

NX2:m t axit: [H+] > [OH-] vµ [H+] > 10-7M

b) M«i tr¬ng kiÒm.VÝ dô : TÝnh TÝnh [H+] , [OH-] cã trong dung dÞch KOH 0,001M NX3: mt baz¬ [H+] < [OH-] vµ [H+] <10-7 M KÕt luËn :- mt axit : [H+] > 10-7M-mt tt : [H+]=[OH-]= 10-7 M-mt kiÒm : [H+] <10-7 M

II. Kh¸i niÖm vÒ pH . ChÊt chØ thÞ axit -baz¬ 1. Kh¸i niÖm vÒ pH . - NÕu [H+]= 10-a M pH = a - To¸n häc pH = -lg[H+]Lu ý : pOH = -lg[OH-] do trong dd [H+].[OH-]= 10-14 pH + pOH = 14

*) pH vµ m«i trêng : - mt axit : pH < 7-mt trung tÝnh : pH = 7 - mt kiÒm : pH > 7 *) Thang pH :

[H+] 10-1M 10-7M 10-

14M

1 7 14 pH axit tt kiÒm *) ý nghÜa cña pH : Cã ý nghÜa to lín trong thùc tÕ : Sgk

2. ChÊt chØ thÞ axit-baz¬ : ChÊt chØ thÞ axit baz¬ lµ chÊt cã mµu biÕn ®æi phô thuéc gi¸ trÞ pH cña dung dÞch

GV: H·y tÝnh [H+] , [OH-]HS: HCl H+ + Cl- 0,01M 0,01M ta thÊy sè mol H+ = sè mol HCl [H+]= CM ( HCl ) = 0,01 M MÆt kh¸c KH2O = [H+].[OH-]= 10-14

[OH-]= = 10-12 M

GV: Yªu cÇu hs rót ra nhËn xÐt trong mt axit th× ...

GV: T¬ng tù trªn tÝnh [H+] , [OH-] cã trong dung dÞch vµ rót ra nhËn xÐt (3)

GV: T¬ng tù ta cã thÓ dùa vµo [OH-] ®Ó ®¸nh gi¸ m«i tr¬ng cña ddGV: Ngoµi dùa vµo [H+] , [OH-] ngêi ta cßn dïng mét ®¹i lîng ®Ó xÐt m«i tr-¬ng cña çc chÊt ®ã lµ gi¸ trÞ pH vËy pH lµ g× ?

GV: pH lµ g× ? pH vµ m«i trêng VÝ dô : [H+] = 10-3 M pH = ?[H+] = 5. 10-3 M pH = ?[OH-] = 10-3 M pH=?HS: pH=3; pH = 2,3 ; pH = 11GV: Ngêi ta cßn dïng pOH , víi pOH =-lg[OH-] vµ trong mét dd th× pH + pOH= 14 GV: VËy pH cã mèi quan hÖ víi m«i tr¬ng nh thÕ nµo ?HS: mt axit , mt trung tÝnh , mt kiÒm :...GV: Bæ sung thang pH cã gi¸ trÞ tõ 1 14

GV: §Ó nhËn ra mét dung dÞch cã m«i tr-êng g× ngêi ta dung chÊt chØ thÞ mµu axit , baz¬ . VËy cã nh÷ng chÊt chØ thÞ axit baz¬ nµo thêng dïng ?


TIÕT 7

Giáo án 11 2/2/2013- Quú tÝm : pH ≤ 6 : cã mµu ®á pH= 7 : mµu tÝm pH ≥ 8 : cã mµu xanh - Phenolphtalein: pH < 8,3 : Kh«ng mµu pH ≥ 8,3 : cã mµu hång - ChÊt chØ thÞ mµu v¹n n¨ng - §Ó x¸c ®Þnh chÝnh x¸c pH th× ngêi ta dïng m¸y ®o pH

D. Còng cè , dÆn dß :1. Còng cè : Lµm bµi tËp 9 sgk C©u 9. CÇn bao nhiªu gam dd NaOH ®Ó pha chÕ ®îc 300ml dung dÞch cã pH =10. Híng dÉn : pH = 10 [H+] = 10-10 [OH-] = 10-4 M sè mol OH- = 10-4. 0,4 = 3.10-5 mol sè mol NaOH = 3.10-5 mol m= 3.10-5 . 40 = 12.10-4 gam 2. DÆn dß : VÒ nhµ lµm çc bµi tËp cßn l¹i vµ ®äc tríc bµi häc míi ®Ó h«m sau ta häc tiÕp


Giáo án 11 2/2/2013Bµi 5: LuyÖn tËp: axit, baz¬ vµ muèi

A. Môc tiªu 1. KiÕn thøc : -Còng cè kh¸i niÖm axit , baz¬ theo thuyÕt A-rª-niut vµ Bron-stªt - Còng cè kh¸i niÖm chÊt lìng tÝnh , muèi - ý nghÜa cña h»ng sè ph©n li axit , baz¬ vµ tÝch sè ion cña níc 2. KÜ n¨ng : - RÌn luyÖn kÜ n¨ng tÝnh pH cña dung dÞch axit , baz¬ - VËn dông thuyÕt axit ,baz¬ cña A-rª-ni-ót vµ Bron-stªt ®Ó x¸c ®Þnh axit , baz¬ , lìng tÝnh hay trung tÝnh - VËn dông h»ng sè ph©n li axit , baz¬ , tÝch sè ion cña níc ®Ó tÝnh H+ , pH cña dd - S÷ dông chÊt chØ thÞ axit , baz¬ ®Ó x¸c ®Þnh m«i trêng cña çc chÊt .B. Tæ chøc ho¹t ®éng d¹y vµ häc I. KiÕn thøc cÇn n¾m v÷ng .GV: Tæ chøc th¶o luËn ®Ó kh¾c s©u kiÕn thøc cho häc sinh 1. Kh¸i niÖm axit , baz¬ vµ muèi a) Quan ®iÓm vÒ axit theo A-rª-ni-ót vµ Bron-stªt ? cho thÝ dôHS: Axit lµ chÊt khi tan trong níc ph©n li ra cation H+ vÝ dô : CH3COOH CH3COO- + H+ CH3COOH lµ axit

Axit lµ chÊt cho proton ( H+) : vÝ dô : CH3COOH + H2O CH3COO- + H3O+ Axit baz¬ b) Quan ®iÓm vÒ baz¬ z¬ theo A-rª-ni-ót vµ Bron-stªt ? cho thÝ dôHS: ...c) ChÊt lìng tÝnh lµ g× ? cho thÝ dô HS: - ChÊt lìng tÝnh lµ chÊt võa cã kh· n¨ng ph©n li ra cation H+ , võa cã kh· n¨ng ph©n li ra ion OH- - ChÊt lìng tÝnh lµ chÊt võa cã kh· n¨ng cho proton võa cã kh· n¨ng nhËn proton VÝ dô : NaHCO3 , Al(OH)3 ,...d) Muèi lµ g× ? Muèi thêng gÆp cã thÓ chia lµm mÊy lo¹i ? Cho thÝ dô .HS: - Muèi lµ hîp chÊt khi tan trong níc ph©n li ra cation kim lo¹i ( hoÆc NH4

+ ) vµ anion gèc axit - Çc lo¹i muèi thêng gÆp :+) Muèi trung hoµ : +) Muèi axit :+) Muèi kÐp : NaCl.KCl ; KCl.MgCl2 ; K2SO4.Al2(SO4)3.24H2O , 3Nµ.AlF3 ,...+) Muèi phøc : [Ag(NH3)2]Cl ; [Cu(NH3)4]SO4 ,...2. Nh÷ng ®¹i lîng ®Æc trng cho dung dÞch axit , baz¬ .a) ViÕt biÓu thøc h»ng sè ph©n li axit cña mét axit yÕu HA vµ biÓu thøc h»ng sè ph©n li baz¬ cña mét baz¬ yÕu B. Cho biÕt ®Æc ®iÓm vµ ý nghÜa cña çc h»ng sè nµy .HS:

HA H+ + A- ; Ka = ( ë tr¹ng th¸i c©n b»ng )

B + H-OH HB + OH- ; Kb = ( ë tt c©n b»ng )

*) §Æc ®iÓm : Ka ( Kb) chØ phô thuéc vµo b¶n chÊt cña axit ( baz¬ ) vµ nhiÖt ®é *) ý nghÜa : - Dùa vµo Ka ( Kb) ®Ó so s¸nh ®é m¹nh yÕu cña çc axit ( baz¬ )- Dùa vµo Ka ( Kb) vµ nång ®é cña çc chÊt ban ®Çu ®Ó tÝnh nång ®é cña çc ion cã trong dd ë tr¹ng th¸i c©n b»ng .



Giáo án 11 2/2/2013b) TÝch sè ion cña níc lµ g× ? ý nghÜa tÝch sè ion cña níc HS:- TÝch sè ion cña níc lµ tÝch sè nång ®é mol /lit cña ion H+ vµ OH- cã trong níc . KÝ hiÖu lµ KH2O . ë ®k nhiÖt ®é kho·ng 25 0C hoÆc kh¸c kh«ng nhiÒu so víi 250C th× KH2O cã gi¸ trÞ kh«ng ®æi ngay c¶ trong çc dd lo·ng cña çc chÊt ( KH2O = 10-14 ) c) M«i tr¬ng cña dd ®îc ®¸nh gi¸ dùa vµo nång ®é cña ion H+ vµ pH nh thÕ nµo ?HS:

[H+] pHM«i trêng axit > 10-7M < 7M«i tr¬ng trung tÝnh =10-7 M = 7M«i trêng kiÒm < 10-7 M > 7

d) ChÊt chØ thÞ nµo thêng dïng ®Ó x¸c ®Þnh m«i trêng cña dung dÞch ? Mµu cña chóng thay ®æi nh thÕ nµo ?HS: - Quú tÝm : pH ≤ 6 cho mµu ®á ; pH ≥ 8 cho mµu xanh ; 6 < pH < 8 mµu tÝm - Phenolphtalein : pH ≥ 8,3 cho mµu hång ; pH ≤ 8,3 kh«ng mµu - ChØ thÞ mµu v¹n n¨ng : II. Bµi tËp rÌn luyÖn kÜ n¨ng C©u 1. ViÕt çc biÓu thøc tÝnh h»ng sè ph©n li axit , baz¬ cña çc chÊt sau : HClO , BrO- , HNO2 , NO2

- .HS: ...C©u 2. §èi víi dung dÞch axit yÕu HNO2 0,1 M , nÕu bá qua sù ®iÖn li cña níc th× ®¸nh gi¸ nµo sau ®©y lµ ®óng ?

A. pH > 1,00 B. pH=1,00 C. [H+] > [NO2-] D. [H+] < [NO2

-]Híng dÉn : HNO2 H+ + NO2

- (*) Theo (*) ta thÊy [H+] = [NO2

-] ; [H+] < CM ( HNO2) = 10-1M pH > 1,00 A lµ ®¸p ¸n ®óng C©u 3. §èi víi dung dÞch axit m¹nh HNO3 0,1 M , nÕu bá qua sù ®iÖn li cña níc th× ®¸nh gi¸ nµo sau ®©y lµ ®óng ?

A. pH < 1,00 B. pH >1,00 C. [H+] = [NO3-] D. [H+] >

[NO3-]

Híng dÉn : HNO3 H+ + NO3

- (*) Theo (*) ta thÊy [H+] = [NO3

-] ; [H+] = CM ( HNO3) = 10-1M pH = 1,00 §¸p ¸n ®óng lµ C. C©u 4. §é ®iÖn li cña axit t¨ng theo ®é pha lo·ng cña dung dÞch . Khi ®ã gi¸ trÞ h»ng sè ph©n li Ka :

A. T¨ng B. Gi¶m C. Kh«ng ®æi D. Cã thÓ t¨ng hoÆc gi¶m Híng dÉn : Ka chØ phô thuéc vµo b¶n chÊt cña axit vµ nhiÖt ®é , kh«ng phô thuéc vµo nång ®é nªn khi pha lo·ng th× Ka kh«ng thay ®æi C.

HA H+ + A- ; Ka =

- Khi pha lo·ng th× nång ®é çc chÊt trong dung dÞch ®Òu gi¶m , nhng [HA] gi¶m nhiÒu h¬n cña [H+] vµ [A-] C©u 5. a) Hoµ tan hoµn toµn 2,4 gam Mg trong 100ml dung dÞch HCl 3M . TÝnh pH cña dung dÞch thu ®îc .b) TÝnh pH cña dd thu ®îc sau khi trén 40ml dd HCl 0,50M víi 60,0 ml dd NaOH 0,50M .Híng dÉn : a) HCl = 0,3 mol H+ = 0,3 mol Trường THPT cấp 2,3 Võ Thị Sáu GV: Nguyễn Thị Kim Trúc

Giáo án 11 2/2/2013Mg = 0,1 mol Mg + 2H+ Mg2+ + H2 (*) 0,1 0,2

H+ ( d) = 0,1 mol [H+] d = = 1M = 100 pH=0

b) HCl = 0,02 mol ; NaOH = 0,03 mol OH- d = 0,01 mol [OH-] d = =0,1 M

[H+] = 10-13 M pH =13 C©u 6. ViÕt ph¬ng tr×nh ®iÖn li cho çc chÊt sau trong níc : MgSO4 , HClO3 , H2S , Pb(OH)2 , LiOH HS: ...C©u 10. TÝnh nång ®é mol cña ion H+ trong dung dÞch HNO2 0,10M , biÕt r»ng h»ng sè ph©n li axit cña HNO2 lµ Ka = 4,0.10-4 .Híng dÉn : HNO2 H+ + NO2

- §Çu : 0,1M 0,0M 0,0M Ph©n li: xM xM xMC©n b»ng: 0,1-x x x

Ka = = 4,0.10-4 . Do x <<0,1 0,1-x 0,1 0,1.Ka =x2 0,1.4,0.10-4

=x2

x= = 0,00633 [H+] trong dung dÞch = 0,00633M


Giáo án 11 2/2/2013Bµi 6: Ph¶n øng trao ®æi ion trong dung dÞch chÊt ®iÖn li

A. Môc tiªu 1. KiÕn thøc : Hs biÕt ph¬ng tr×nh ph¶n øng ë d¹ng ion ®Çy ®ñ , rót gän - Hs hiÓu b¶n chÊt , ®k cña ph¶n øng x¶y ra trong dung dÞch chÊt ®iÖn li 2. KÜ n¨ng : ViÕt pt ion rót gän cña ph¶n øng , xÐt ®k x¶y ra ph¶n øng B. ChuÈn bÞ . - Dông cô lµm thÝ nghiÖm : èng nghiÖm , gi¸ ,kÑp gç , cèc thuû tinh , èng hót ,... - Ho¸ chÊt : Çc dung dÞch : BaCl2 , Na2SO4 , HCl , NaOH , phenolphtalein C. Tæ chøc ho¹t ®éng d¹y vµ häc Hái bµi cò: Ph¶n øng trao ®æi lµ g×? §iÒu kiÖn x¶y ra ph¶n øng trao ®æi? ViÕt p.t.p. x¶y ra khi cho dung dÞch NaOH ph¶n øng víi: dd CuSO4 ; dd KCl ; dd HCl .HS: Ph¶n øng trao ®æi lµ ph¶n øng ho¸ häc trong ®ã çc hîp chÊt trao ®æi víi nhau thµnh phÇn cÊu t¹o nªn chóng ®Ó t¹o ra nh÷ng hîp chÊt míi -§k : S¶n phÈm cã chÊt kÕt tña hoÆc chÊt bay h¬i - Ph¬ng tr×nh : 2NaOH + CuSO4 Cu(OH)2 + Na2SO4 NaOH + KCl kh«ng x¶y ra NaOH + HCl NaCl + H2O ? Cã ph¶i ph¶n øng trao ®æi kh«ng Nã cßn gäi lµ ph¶n øng trung hoµ Khëi ®éng : Buæi häc h«m nay chóng ta sÏ nghiªn cøu s©u s¾c h¬n vÒ b¶n chÊt cña ph¶n øng trao ®æi trªn c¬ s¬ cña thuyÕt ®iÖn li .

Néi dung cña bµi häc I. §iÒu kiÖn x¶y ra ph¶n øng trao ®æi ion trong dung dÞch çc chÊt ®iÖn li. VÝ dô 1: Cho dung dÞch BaCl2 vµo dung dÞch Na2SO4 . pt: Na2SO4 + BaCl2 BaSO4 + 2NaCl (1)Gi¶i thÝch: dd Na2SO4 : Na2SO4 2Na+ + SO4

2- dd BaCl2 : BaCl2 Ba2+ + 2Cl- khi cho hai dd vµo nhau th× ion Ba2+ kÕt hîp víi ion SO4

2- ®Ó t¹o ra chÊt kÕt tña lµ BaSO4 Ba2+ + SO4

2- BaSO4 (2) lµ ph¬ng tr×nh ion thu gän cña p (1) . Cho biÕt b¶n chÊt cña ph¶n øng x¶y ra trong hai dung dÞch trªn.

*) Çch chuyÓn 1 ph¬ng tr×nh ho¸ häc thµnh ph¬ng tr×nh ion rót gän :Bíc 1: ChuyÓn tÊt c¶ çc chÊt võa dÔ tan , võa ®iÖn li m¹nh thµnh ion . Çc chÊt khÝ , kÕt tña , ®iÖn li yÕu ®Ó nguyªn d¹ng ph©n tö ta ®îc pt ion ®Çy ®ñ .VÝ dô (1) : 2Na+ + SO4

2- + Ba2+ + 2Cl-

BaSO4 + 2Na+ + 2Cl- Bíc 2: Lîc bá çc ion kh«ng tham gia ph¶n øng , ta ®îc ph¬ng tr×nh ion rót gän


GV: Lµm thÝ nghiÖm HS: Cã kÕt tña mµu tr¾ng Na2SO4 + BaCl2 BaSO4 + 2NaCl GV: Gi¶i thÝch: dd Na2SO4 : Na2SO4 2Na+ + SO4

2- dd BaCl2 : BaCl2 Ba2+ + 2Cl- khi cho hai dd vµo nhau th× ion Ba2+ kÕt hîp víi ion SO4

2- ®Ó t¹o ra chÊt kÕt tña lµ BaSO4 Ba2+ + SO4

2- BaSO4 (2) lµ ph¬ng tr×nh ion thu gän cña p (1) . Cho biÕt b¶n chÊt cña ph¶n øng x¶y ra trong hai dung dÞch trªn.GV: VËy çch chuyÓn 1 ph¬ng tr×nh ho¸ häc thµnh ph¬ng tr×nh ion rót gän nh thÕ nµo ?

GV: lµm thÝ nghiÖm : Cho vµi giät pp vµo dung dÞch NaOH , sau ®ã cho dd HCl tõ tõ vµo HS: §Çu tiªn cã mµu hång , sau ®ã mÊt



Giáo án 11 2/2/2013VÝ dô : Ba2+ + SO4

2- BaSO4 NX: Tõ ph¶n øng trªn ta thÊy muèn ®iÒu chÕ BaSO4 chØ cÇn trén mét dd chøa Ba2+ vµ mét dung dÞch chøa SO4

2- . VÝ dô 2: Cho dung dÞch HCl vµo dd NaOH Pt pt: NaOH + HCl NaCl + H2OPt ion ®: Na+ + OH- + H+ + Cl- Na+ +Cl- + H2O Pt ion rót gän : H+ + OH- H2O Nx: B/ c cña ph¶n øng gi÷a dd HCl vµ dd NaOH lµ sù kÕt hîp cña ion H+ vµ OH- ®Ó t¹o chÊt ®iÖn li yÕu lµ H2O . GV: Ph¶n øng gi÷a dd axit vµ hi®r«xit cã tÝnh baz¬ rÊt dÔ x¶y ra v× t¹o chÊt ®iÖn li rÊt yÕu lµ níc .VÝ dô 3: Cho dung dÞch HCl vµo dung dÞch Na2CO3 .ptpt:2HCl + Na2CO3 2NaCl +CO2 + H2O Ion ®: Rót gän :Nx: GV: Ph¶n øng gi÷a muèi cacbonat vµ dd axit rÊt dÔ x¶y ra v× t¹o thµnh chÊt ®iÖn li rÊt yÕu lµ níc vµ chÊt khÝ CO2 t¸ch khái m«i tr¬ng.

mµu NaOH + HCl NaCl + H2O

GV: Lµm thÝ nghiÖm HS: Cã bät khÝ tho¸t ra 2HCl + Na2CO3 2NaCl + CO2 + H2O

VÝ dô 4: Cho dd NaCl vµo dd Cu(NO3)2 2NaCl +Cu(NO3)2 CuCl2+2NaNO3

2Na++2Cl-+Cu2++2NO3-Cu2++2Cl-

+2Na+

+2NO3-

Rót gän: 0 0VÝ dô 5: Cho dd NaOH vµo dd BaCl2 BaCl2 + 2NaOH Ba(OH)2 + 2NaCl Ba2++2Cl-+2Na++2OH-Ba2++2OH-

+2Na+ + 2Cl- Rót gän : O =O KÕt luËn : - Ph¶n øng x¶y ra trong dd çc chÊt ®iÖn li lµ ph¶n øng gi÷a çc ion - Ph¶n øng trao ®æi ion trong dung dÞch çc chÊt ®iÖn li chØ x¶y ra khi çc ion trong dd kÕt hîp ®îc víi nhau t¹o thµnh Ýt nhÊt 1 trong çc chÊt sau : +) ChÊt kÕt tña +) ChÊt bay h¬i +) ChÊt ®iÖn li yÕu .

Gv: Nªu vÝ dô Hs: hoµn thµnh vµ nhËn xÐt VÝ dô 4: 2NaCl +Cu(NO3)2 CuCl2+2NaNO3

2Na++2Cl-+Cu2++2NO3-Cu2++2Cl-

+2Na+

+2NO3-

Rót gän: 0 0

GV:Qua çc ph¶n øng (1),(2),(3) b/ c cña ph¶n øng trong dd çc chÊt ®iÖn li lµ g× ?HS: Lµ ph¶n øng gi÷a çc ion GV: Tõ vÝ dô 1 ®Õn 5 h·y suy ra ®k ®Ó ph¶n øng trao ®æi ion trong dd x¶y ra lµ g× ? HS: sp: , , ®iÖn li yÕu

D. Còng cè , dÆn dß : 1. Còng cè : Lµm çc bµi tËp 1,2,3 sgk C©u 1: Nªu ®k vµ lÊy vÝ dô C©u 2:


Giáo án 11 2/2/2013a) Fe3+ + 3OH- Fe(OH)3 b) O = O c) HSO3

- + OH- SO32- + H2O d) HPO4

2- + H+ H2PO4- ; H2PO4

- + H+ H3PO4 e) Cu(OH)2 + 2H+ Cu2+ + 2H2O g) FeS + 2H+ Fe2+ + H2S h) Cu(OH)2 + 2OH-

CuO22- + 2H2O i) Sn(OH)2 + 2H+ Sn2+ + 2H2O

C©u 3. (1) CuSO4 + H2S CuS + H2SO4 Cu2+ + H2S CuS + 2H+ (2) CuSO4 + Na2S CuS + Na2SO4 Cu2+ + S2- CuS (3) CuCl2 + K2S CuS + 2KCl Cu2+ + S2- CuS B¶n chÊt cña ph¶n øng trong çc dung dÞch trªn lµ sù kÕt hîp gi÷a ion Cu2+ vµ S2- ®Ó t¹o CuS kÕt tña ( kh«ng tan trong níc , kh«ng tan trong axit m¹nh ) 2. DÆn dß : VÒ nhµ lµm çc bµi tËp 4,5,6 ,7,8


Giáo án 11 2/2/2013Bµi 6: Ph¶n øng trao ®æi ion trong dung dÞch chÊt ®iÖn li

A. Môc tiªu 1. KiÕn thøc : Hs biÕt kh¸i niÖm sù thuû ph©n , nh÷ng muèi nµo bÞ thuû ph©n, m«i trêng cña dung dÞch muèi dùa vµo ph¶n øng thuû ph©n Hs hiÎu : b¶n chÊt cña ph¶n øng thuû ph©n 2. KÜ n¨ng : ViÕt ph¬ng tr×nh ph¶n øng thuû ph©n cña çc muèi . KÜ n¨ng x¸c ®Þnh m«i trêng cña dung dÞch muèi pH cña dung dÞch muèi B. ChuÈn bÞ . - Hs: ¤n l¹i çc kiÕn thøc ®¶ häc -GV: ChuÈn bÞ dông cô , ho¸ chÊt lµm thÝ nghiÖm : +) Dông cô : èng nghiÖm 5 ; èng hót 5 ; gi¸ , khay ,.. +) Ho¸ chÊt : H2O cÊt ; dd NaCl , dd Na2CO3 , dd Fe(NO3)3 C. Tæ chøc ho¹t ®éng d¹y vµ häc Hái bµi cò: ViÕt pt p ho¸ häc x¶y ra ë d¹ng ph©n tö vµ d¹ng ion thu gän khi cho :a) dd HCl tõ tõ ®Õn d vµo dung dÞch Na2CO3 b) dd NaOH tõ tõ ®Õn d vµo dung dÞch AlCl3 HS: a) HCl + Na2CO3 NaCl + NaHCO3 HCl + NaHCO3 NaCl + CO2 + H2O b) 3NaOH + AlCl3 Al(OH)3 + 3NaCl NaOH + Al(OH)3 NaAlO2 +2H2O

Néi dung bµi häc II. Sù thuû ph©n cña muèi .1. Kh¸i niÖm .Ph¶n øng trao ®æi ion gi÷a muèi vµ níc lµ sù thuû ph©n cña muèi.

2. Ph¶n øng thuû ph©n cña muèi .

- Muèi trung hoµ t¹o tõ baz¬ m¹nh vµ axit yÕu trong níc thuû ph©n cho m«i tr-êng kiÒm ( pH > 7 )- Muèi trung hoµ t¹o tõ axit m¹nh vµ

Ho¹t ®éng cña gi¸o viªn vµ häc sinhGV: Lµm thÝ nghiÖm : Cho qu× tÝm lÇn lît vµo çc chÊt sau : H2O cÊt , dd Na2CO3

, dd Fe(NO3)3 Hs: H2O cÊt : quú tÝm kh«ng ®æi mµu dd Na2CO3 : quú tÝm chuyÓn sang mµu xanh dd Fe(NO3)3 : Quú tÝm chuyÓn sang mµu ®á GV: Níc cã m«i trêng trung tÝnh nhng khi cho mét sè muèi vµo níc l¹i lµm cho m«i trêng cña níc thay ®æi . Chøng tá ®¶ cã ph¶n øng x¶y ra khi cho muèi ®ã vµo níc . Ph¶n øng ®ã cña muèi víi níc ®îc gäi lµ sù thuû ph©n cña muèi .VËy sù thuû ph©n muèi lµ g× ?HS: Sù thuû ph©n muèi lµ ph¶n øng trao ®æi ion gi÷a muèi vµ níc GV: VËy nh÷ng muèi nµo sÏ bÞ thuû ph©n , vµ thuû ph©n nh thÕ nµo ? cho m«i trêng g× ?VÝ dô 1: XÐt dung dÞch Na2CO3 Na2CO3 2Na+ + CO3

2- CO3

2- + H-OH HCO3- + OH-

HCO3- + H-OH H2CO3 + OH-

GV: H¶y rót ra nhËn xÐt lo¹i ion nµo bÞ thuû ph©n ? P thuû ph©n cã ®Æc ®iÓm g× ? Hs: Anion gèc axit yÕu bÞ thuû ph©n cßn cation cña baz¬ m¹nh kh«ng thuû ph©n Ph¶n øng thuû ph©n lµ ph¶n øng thuËn nghÞch



Giáo án 11 2/2/2013baz¬ yÕu , trong níc bÞ thuû ph©n cho m«i tr¬ng axit ( pH < 7 ) - Muèi trung hoµ t¹o tõ axit m¹nh vµ baz¬ m¹nh trong níc kh«ng bÞ thuû ph©n , dd vÈn cã m«i trêng trung tÝnh ( pH =7 ) - Muèi trung hoµ t¹o tõ axit yÕu vµ baz¬ yÕu trong níc c¶ hai lo¹i ion ®Òu thuû ph©n . M«i trêng cña dd phô thuéc vµo ®é thuû ph©n cña hai lo¹i ion ®ã .

GV: M«i trêng ? pH ? lo¹i muèi nµo cho m«i trêng ®ã ?HS: KL1 :...VÝ dô 2: XÐt dung dÞch Fe(NO3)3 t¬ng tù KL2: ...VÝ dô 3: XÐt dung dÞch NaCl VÝ dô 4: XÐt dung dÞch (CH3COO)2Pb

D. Còng cè , dÆn dß : Lµm çc bµi tËp cßn l¹i C©u 9. Dung dÞch chÊt nµo díi ®©y cã m«i trêng kiÒm :

A.AgNO3 B.NaClO3 C. K2CO3 D. SnCl2 Híng dÈn : C. dd K2CO3 cã m«i trêng kiÒm K2CO3 2K+ + CO3

2- ; CO32- + HOH HCO3

- + OH- Dung dÞch cã ion OH- > H+ cã m«i trêng kiÒm C©u 10. Dunng dÞch cã m«i trêng axit lµ D.NH4Cl NH4Cl NH4

+ + Cl- ; NH4+ + H2O NH3 + H3O+

C©u 11. TÝnh nång ®é mol/lit cña H+ trong çc dung dÞch sau:a) CH3COONa 0,1 M ( kb cña CH3COO- lµ 5,71.10-10 )b) NH4Cl 0,1 M ( ka cña NH4

+ lµ 5,56.10-10 ) Híng dÈn :a) CH3COO- + HOH CH3COOH + OH- §Çu : 0,1M 0,0 0,0Pli : x M x M x M Cb : 0,1-x M x M x M

Kb= = 5,71.10-10 ; Do x << 0,1 0,1 -x 0,1 x2 = 5,71.10-11 x= 7,56.10-6

M [H+]= 1,32.10-9 M b) [H3O+]= 7,46.10-6 M


Giáo án 11 2/2/2013Bµi 8: Thùc hµnh . tÝnh axit -baz¬. Ph¶n øng trao ®æi ion trong dung dÞch

chÊt ®iÖn li

A. Môc tiªu 1. KiÕn thøc : Còng cè çc kiÕn thøc vÒ axit-baz¬ vµ ®iÒu kiÖn x¶y ra ph¶n øng trao ®æi ion trong dung dÞch chÊt ®iÖn li 2. KÜ n¨ng : RÌn luyÖn kÜ n¨ng tiÕn hµnh ,thÝ nghiÖm víi lîng nhá ho¸ chÊt B. ChuÈn bÞ : dông cô ho¸ chÊt cho mét nhãm thùc hµnh1. Dông cô thÝ nghiÖm : MÆt kÝnh ®ång hå : 1 ; èng nghiÖm : 5; èng hót nhá giät : 3; th×a xóc ho¸ chÊt : 2 ; bé gi¸ thÝ nghiÖm : 1 2. Ho¸ chÊt : Chøa trong çc lä thuû tinh , nót thuû tinh kÌm èng nhá giät - Dung dÞch HCl 0, 1 M ; dd Na2CO3 ®Æc ; dd CaCl2 ®Æc , dd NH4Cl 0,1M , dd phenolphtalein ; dd CH3COONa 0,1 M ; dd ZnSO4 ; dd NaOH 0,1 M ; dd NaOH ®Æc .C. Tæ chøc ho¹t ®éng thùc hµnh cña häc sinh Chia häc sinh thµnh 10 nhãm , mæi nhãm tõ 4 ®Õn 5 em ThÝ nghiÖm 1. TÝnh axit -baz¬ .a) Pp tiÕn hµnh : Nh sgk b) HiÖn tîng vµ gi¶i thÝch .- dd HCl 0,1M : So s¸nh mµu víi mÈu chuÈn thÊy pH 1 cã m«i trêng axit m¹nh Gi¶i thÝch : - dd NH4Cl 0,1M : So s¸nh mµu víi mÈu chuÈn thÊy pH 5 cã m«i trêng axit yÕu Gi¶i thÝch : NH4

+ thuû ph©n lµm cho dung dÞch cã m«i trêng axit - dd CH3COONa 0,1 M : So s¸nh mµu víi mÈu chuÈn thÊy pH 9 dung dÞch cã m«i trêng baz¬ yÕu Gi¶i thÝch - dd NaOH 0,1 M : So s¸nh mµu víi mÈu chuÈn thÊy pH 13 dd cã m«i trêng kiÒm m¹nh ThÝ nghiÖm 2. Ph¶n øng trao ®æi ion trong dung dÞch çc chÊt ®iÖn li .a) Pp tiÕn hµnh : Nh sgk b) HiÖn tîng vµ gi¶i thÝch :-dd Na2CO3 vµo dd CaCl2 : Cã kÕt tña tr¾ng Gi¶i thÝch : Ca2+ + CO3

2- CaCO3 ( tr¾ng ) - Cho thªm dd HCl vµo th× kÕt tña tan dÇn cho ®Õn hÕt Gt: 2H+ + CaCO3 Ca2+ + CO2 + H2O - dd NaOH lo·ng , cho thªm vµi giät PP vµo th× thÊy dd cã mµu hång do dd cã m«i tr-êng kiÒm .Cho dung dÞch HCl vµo tõ tõ th× mµu hång nh¹t dÇn vµ mÊt h¼n Gt: H+ + OH- H2O do H+ trung hoµ mÊt OH- lµm cho dd chuyÓn dÇn sang m«i tr-¬ng trng tÝnh , råi m«i tr¬ng axit nªn PP mÊt mµu - Cho dd NaOH vµo dung dÞch ZnSO4 : §µu xuÊt hiÖn kÕt tña , sau kÕt tña tan Zn2+ + 2OH- Zn(OH)2 ; Zn(OH)2 + 2OH- [Zn(OH)4]2- D.Còng cè , d¨n dß viÕt têng tr×nh :1. Qua çc thÝ nghiÖm trªn h·y nªu l¹i :Theo quan ®iÓm cña Bron-stªt th× axit lµ g×? baz¬ lµ g× . Tõ ®ã xÐt xem trong çc ph¶n øng trªn chÊt nµo lµ axit , lµ baz¬ ?HS:...GV: B¶n chÊt cña ph¶n øng trao ®æi gi÷a çc dd chÊt ®iÖn li lµ g× ? §k x¶y ra p ?HS:...2. Néi dung viÕt têng tr×nh : 1-Hä tªn:...................................................líp ................................. 2- Tªn bµi thùc hµnh : Tinh axit -baz¬ . Ph¶n øng trao ®æi ion trong dd chÊt ®iÖn li 3- Néi dung têng tr×nh ThÝ nghiÖm 1:



Giáo án 11 2/2/2013a) Çch tiÕn hµnh b) HiÖn tîng , gi¶i thÝch c) NhËn xÐt ThÝ nghiÖm 2.


Giáo án 11 2/2/2013

Bµi 7: luyÖn tËp : Ph¶n øng trao ®æi ion trong dung dÞch çc chÊt ®iÖn li

A. Môc tiªu 1. KiÕn thøc : Còng cè kiÕn thøc vÒ ph¶n øng trao ®æi trong dung dÞch çc chÊt ®iÖn li 2. KÜ n¨ng : RÌn luyÖn kÜ n¨ng viÕt ph¬ng tr×nh ho¸ häc díi d¹ng ion ®Çy ®ñ vµ ion rót gän B. Tæ chøc ho¹t ®éng d¹y vµ häc I. KiÕn thóc cÇn n¾m v÷ng .GV: §Æt c©u hái cho häc sinh còng cè l¹i mét sè kiÕn thøc lÝ thuyÕt :1. Ph¶n øng trao ®æi ion trong dung dÞch çc chÊt ®iÖn li x¶y ra khi nµo ?HS: Ph¶n øng trao ®æi ion x¶y ra trong dung dÞch çc chÊt ®iÖn li khi cã sù kÕt hîp cña çc ion trong dd ®ª t¹o thµnh Ýt nhÊt 1 trong çc chÊt sau : ChÊt kÕt tña , chÊt bay h¬i , chÊt ®iÖn li yÕu . L u ý : B¶n chÊt chung lµ lµm gi¶m nång ®é cña ion trong dung dÞch 2. Ph¶n øng thuû ph©n muèi lµ g× ? Lo¹i muèi nµo th× bÞ thuû ph©n ? Muèi nµo thuû ph©n cho m«i trêng axit ? m«i trêng baz¬ ? HS: a) Ph¶n øng thuû ph©n cña muèi lµ ph¶n øng trao ®æi ion cña muèi vµ níc - Muèi chøa gèc axit yÕu hoÆc baz¬ yÕu th× thuû ph©n víi níc - Muèi trung hoµ t¹o tõ axit m¹nh vµ baz¬ yÕu , khi tan trong níc thuû ph©n cho m«i trêng axit -Muèi trung hoµ t¹o tõ axit yÕu vµ baz¬ m¹nh , khi tan trong níc thuû ph©n cho m«i tr-êng kiÒm 3. Çch viÕt ph¬ng tr×nh ion rót gän tõ ph¬ng tr×nh ph©n tö ? ý nghÜa cña pt ion rót gän ?HS: Tõ ph¬ng tr×nh ph©n tö , nh÷ng chÊt võa dÔ tan , võa ®iÖn li m¹nh cho ph©n li ra ionBc2: Lîc bá çc ion kh«ng tham gia ph¶n øng ta ®îc ph¬ng tr×nh ion rót gän - Ph¬ng tr×nh ion rót gän cho biÕt b¶n chÊt cña ph¶n øng ho¸ häc .II. Bµi tËp . sgk . Gv híng dÈn häc sinh vµ gäi çc em lªn lµm bµi .C©u 1. ViÕt ph¬ng tr×nh ion rót gän cña çc ph¶n øng ( nÕu cã ) x¶y ra trong dung dÞch gi÷a çc cÆp chÊt sau :a) MgSO4 vµ NaNO3 : Kh«ng x¶y ra b) Pb(NO3)2 vµ H2S : Pb2+ + H2S PbS + 2H+ c) Pb(OH)2 vµ NaOH : Pb(OH)2 + 2OH- PbO2

2- + 2H2O d) Na2SO3 vµ H2O : SO3

2- + H2O HSO3- + OH-

e) Cu(NO3)2 + H2O : Cu2+ + HOH Cu(OH)+ + H+ g) Ca(HCO3)2 + Ca(OH)2 : HCO3

- + OH- + Ca2+ CaCO3 + H2O h) Na2SO3 + HCl : SO3

2- + H+ HSO3-

SO32- + 2H+ SO2 + H2O

i) Ca(HCO3)2 vµ HCl : HCO3- + H+ H2O + CO2

C©u 2. Ph¶n øng trao ®æi ion trong dung dÞch çc chÊt ®iÖn li xÈy ra khi :B. Mét sè ion trong dung dÞch kÕt hîp víi nhau lµm gi¶m nång ®é cña chóng C©u 3. SO2 + H2O H+ + HSO3

-

HSO3- H+ + SO3

2- SO3

2- + H2O2 SO42- + H2O

SO42- + Ba2+ BaSO4

C©u 4. - Muèi ¨n: NaCl ; giÊm : CH3-COOH ; bét në : NH4HCO3 ; phÌn chua KAl(SO4)2.12H2O ; muèi iot : NaCl + KI .- CaCO3 + 2CH3COOH nhËn biÕt ®îc giÊm - Cho giÊm ¨n vµo çc mÉu cßn l¹i : Cã NH4HCO3 - Cho vµo níc : ChÊt nµo t¹o kÕt tña keo lµ phÌn chua



Giáo án 11 2/2/2013- 2KI +H2O2 2KOH + I2 ; dïng hå tinh bét ®Ó nhËn biÕt ra I2 C©u 5. NaOH = 0,000564mol HCl dù = 0,000564 mol HCl = 0,02.0,08= 0,0016 HCl ph¶n øng víi MCO3 = 0,0016-0,000564 = 0,001036 mol MCO3 = 0,000518 mol

MCO3 = = 197. M+60 = 187 M=137 M lµ Ba

KiÓm tra 15 phót C©u 1. Dung dÞch çc muèi sau trong níc cã m«i trêng g× ? pH ? Gi¶i thÝch b»ng ph-¬ng tr×nh .Na2S ; NaNO3 ; FeCl3 C©u 2. ViÕt ph¬ng tr×nh ph¶n øng ë 3d¹ng ( ph©n tö , ion ®Çy ®ñ , rót gän ) khi cho dung dÞch KOH tõ tõ ®Õn d vµo dung dÞch Al2(SO4)3 Híng dÈn chÊm :C©u 1. 6®.- M«i trêng ®óng : 1®/1 chÊt - Gi¶i thÝch ®óng : 1®/ 1 chÊt +) dd Na2S cã m«i trêng kiÒm : Na2S 2Na+ + S2- ; S2- + HOH HS- + OH-

; pH > 7 +) dd NaNO3 cã m«i trêng trung tÝnh : NaNO3 Na+ + NO3

- c¶ hai lo¹i ion nµy ®Òu kh«ng thuû ph©n dd cã m«i trêng trung tÝnh . pH =7 +) dd FeCl3 cã m«i tr¬ng axit : FeCl3 Fe3+ + 3Cl- ; Fe3+ + 3HOH Fe(OH)3 + 3H+ ; pH < 7 C©u 2. - Ph¬ng tr×nh ph©n tö : 1®/1 pt - Ph¬ng tr×nh ion ®Çy ®ñ , ion rót gän : 0,5 ®/ 1pt +)6KOH + Al2(SO4)3 2Al(OH)3 + 3K2SO4 ; 6K+ + 6OH- + 2Al3+ + 3SO4

2- 2Al(OH)3 + 6K+ +3SO42-

3OH- + Al3+ Al(OH)3 +)KOH + Al(OH)3 KAlO2 + 2H2O K+ + OH- + Al(OH)3 K+ + AlO2

- + 2H2O OH- + Al(OH)3 AlO2

- + 2H2O

KiÓm tra mét tiÕt

A. Môc tiªu - KiÓm tra kÕt qu¶ häc tËp vµ tiÕp thu kiÕn thøc cña häc sinh - §¸nh gi¸ pp gi¶ng d¹y cña gv th«ng qua kÕt qu¶ cña häc sinh - Rót kinh nghiÖm cho b¶n th©n ®Ó gi¶ng d¹y çc ch¬ng sau tèt h¬n B. ChuÈn bÞ ®Ò kiÓm tra :<TRONG PHÇN CHÊM TR¶ BµI >


TiÕt 13 : Ngµy th¸ng n¨m 2011

Giáo án 11 2/2/2013Ch¬ng 2. nhãm ni t¬

Bµi 9. kh¸i qu¸t nhãm nit¬

A. Môc tiªu 1. KiÕn thøc : Hs biÕt - Tªn çc nguyªn tè thuéc nhãm nit¬ - §Æc ®iÓm cÊu t¹o nguyªn tö vµ vÞ trÝ cña nhãm nit¬ trong b¶ng tuÇn hoµn - Sù biÕn ®æi tÝnh chÊt cña çc ®¬n chÊt vµ mét sè hîp chÊt trong nhãm 2. KÜ n¨ng : - VËn dông ®îc nh÷ng kiÕn thøc vÒ cÊu t¹o nguyªn tö ®Ó hiÓu ®îc nh÷ng tÝnh chÊt ho¸ häc chung cña çc nguyªn tè nhãm nit¬ - VËn dông quy luËt chung vÒ biÕn ®æi tÝnh chÊt cña çc ®¬n chÊt vµ hîp chÊt trong mét nhãm A ®Ó gi¶i thÝch sù biÕn ®æi tÝnh chÊt cña çc ®¬n chÊt vµ hîp chÊt cña çc nguyªn tè nhãm nit¬ B. ChuÈn bÞ .- GV: B¶ng tuÇn hoµn çc nguyªn tè ho¸ häc - HS : ¤n l¹i çc kiÕn thøc ch¬ng 1,2 sgk ho¸ häc 10 C. Tæ chøc ho¹t ®éng d¹y vµ häc

Néi dung cña bµi häc I. VÞ trÝ cña nhãm nit¬ trong b¶ng tuÇn hoµn - Nhãm nit¬ gåm : N, P, As ,Sb, Bi - Thuéc nhãm VA trong b¶ng tuÇn hoµn - Thuéc nhãm nguyªn tè P II. TÝnh chÊt cña çc nguyªn tè nhãm nit¬ 1. CÊu h×nh electron nguyªn tö - Líp ngoµi cïng : ns2np3 ( n=26)

ns2 np3

ë tr¹ng th¸i c¬ b¶n :+) Cã kh· n¨ng t¹o 3 liªn kÕt cã ho¸ trÞ 3+) T¹o thªm 1 liªn kÕt cho nhËn ho¸ trÞ 4- Nguyªn tè P,As , Sb, Bi : ns2np3nd0 cã kh· n¨ng kÝch thÝch 1e tõ ph©n líp s lªn ph©n líp d : ns1np3nd1

ns1 np3 nd1 Cã kh· n¨ng t¹o 5 liªn kÕt cã ho¸ trÞ 5 2. Sù biÕn ®æi tÝnh chÊt cña çc ®¬n chÊt . a) TÝnh «xi ho¸ kh÷ :Sè «xi ho¸ :- Nit¬ : -3 ; 0;+1;+2;+3;+4;+5 - Kh¸c : -3 ; 0; +3; +5 Nguyªn tè nhãm nit¬ thÓ hiÖn c¶ tÝnh «xi ho¸ vµ tÝnh kh÷ - TÝnh «xi ho¸ : Gi¶m dÇn tõ nito bitmut

Ho¹t ®éng cña gi¸o viªn vµ häc sinhGV: Yªu cÇu häc sinh dùa vµo b¶ng tuÇn hoµn h·y cho biÕt nhãm nit¬ gåm nh÷ng nguyªn tè nµo ? thuéc vÞ trÝ nµo trong b¶ng tuÇn hoµn ?HS: Nhãm nit¬ gåm... thuéc ...

GV: Tõ vÞ trÝ nhãm VA , h·y ®a ra cÊu h×nh e tæng qu¸t líp ngoµi cïng cña ng tè nhãm nit¬ .HS: ns2np3 GV: BiÓu diÔn sù ph©n bè e vµo AO ë tr¹ng th¸i c¬ b¶n kh· n¨ng t¹o liªn kÕt HS: ...

GV: Nguyªn tè nµo cã kh· n¨ng kÝch thÝch e? v× sao ? Kh· n¨ng t¹o liªn kÕt HS: ...

GV: ë tr¹ng th¸i c¬ b¶n çc nguyªn tè nhãm nit¬ cßn cã xu híng nhËn thªm 3e

GV: H·y cho biÕt çc tr¹ng th¸i sè «xi ho¸ cña çc nguyªn tè nhãm nit¬ HS: - Nit¬ : -3 ; 0;+1;+2;+3;+4;+5 - Kh¸c : -3 ; 0; +3; +5 GV: H·y suy ra nguyªn tè nhãm nit¬ thÓ hiÖn tÝnh «xi ho¸ hay kh÷ ? gi¶i thÝch ? TÝnh chÊt ®ã biÕn ®æi nh thÕ nµo ? HS: ThÓ hiÖn c¶ tÝnh «xi ho¸ vµ tÝnh kh÷ , biÕn ®æi ...

GV: TÝnh kim lo¹i lµ g× , tÝnh phi kim lµ


TiÕt 14 : Ngµy5 th¸ng 9 n¨m 2011

Giáo án 11 2/2/2013- TÝnh kh÷ : T¨ng dÇn tõ nit¬ bitmut

b) TÝnh kim lo¹i , phi kim: §i tõ nit¬ ®Õn bitmut tÝnh kim lo¹i t¨ng dÇn cßn tÝnh phi kim gi¶m dÇn :N, P lµ çc phi kim As tÝnh phi kim > tÝnh kim lo¹i Sb tÝnh phi kim vµ kim lo¹i gÇn nh nhau Bi tÝnh phi kim < tÝnh kim lo¹i3. Sù biÕn ®æi tÝnh chÊt cña çc hîp chÊt .a) Hîp chÊt víi hi®r«. - C«ng thøc chung RH3 , ë tr¹ng th¸i khÝ - §é bÒn nhiÖt : gi¶m dÇn tõ NH3 ®Õn BiH3 - TÝnh kh÷ : dÇn tõ NH3 ®Õn BiH3 - Dung dÞch trong níc kh«ng cã tÝnh axit

b) ¤xit vµ hi®r« xÝt .- Çc nguyªn tè nhãm nit¬ cã sè «xi ho¸ cao nhÊt trong hîp chÊt víi oxi lµ +5 - C«ng thøc mét sè «xit , hi®roxit quan träng+) Víi sè «xi ho¸ +5 : N2O5 , P2O5 lµ çc «xit axit ; HNO3 , H3PO4 lµ çc axit +) Víi sè «xi ho¸ +3: As2O3 [ As(OH)3] cã tÝnh chÊt lìng tÝnh , tÝnh axit > tÝnh baz¬ Sb2O3 [ Sb(OH)3 ] cã tÝnh chÊt lëng tÝnh , trong ®ã tÝnh axit < tÝnh baz¬ Bi2O3 [ Bi(OH)3 ] : cã tÝnh baz¬ - §é bÒn çc hîp chÊt tõ N Bi+) Hîp chÊt cã sè «xi ho¸ +3 t¨ng dÇn +) Hîp chÊt cã sè «xi ho¸ +5 , nh×n chung gi¶m dÇn .

g× ? BiÕn ®æi nh thÕ nµo trong mét nhãm A HS: TÝnh kim lo¹i lµ tÝnh chÊt cña mét nguyªn tè mµ nguyªn tö cña chóng dÔ nh¬ng e ®Ó trë thµnh ion d¬ng , cµng dÔ nh¬ng e tÝnh kim lo¹i cµng m¹nh . ...- Trong 1 nhãm A: KL , pk

GV: Dùa vµo cÊu h×nh e , suy ra c«ng thøc hîp chÊt víi hi®r« . §é bÒn nhiÖt vµ tÝnh kh÷ biÕn ®æi nh thÕ nµo ?HS: - C«ng thøc chung RH3 , ë tr¹ng th¸i khÝ - §é bÒn nhiÖt : gi¶m dÇn tõ NH3 ®Õn BiH3 - TÝnh kh÷ : dÇn tõ NH3 ®Õn BiH3 GV: So s¸nh víi Nhãm «xi : RH2 Nhãm halogen: HX

GV: ViÕt c«ng thøc çc «xit , hi®r«xit trong ®ã N,P cã sè «xi ho¸ cao nhÊt HS: P2O5 , N2O5 , HNO3, H3PO4

D. Còng cè . 1. Lµm bµi tËp 2,3 sgk 2. VÒ nhµ çc em lµm çc bµi tËp 1,4,5 vµ nghiªn cøu bµi nit¬ .

=========================================Bµi 10. nit¬

A. Môc tiªu 1. KiÕn thøc : Hs biÕt : Ph¬ng ph¸p ®iÒu chÕ nit¬ trong c«ng nghiÖp vµ trong phßng thÝ nghiÖm Hs hiÓu : TÝnh chÊt vËt lÝ , ho¸ häc cña nit¬ vµ øng dông cña nit¬ 2. KÜ n¨ng : - VËn dông ®Æc ®iÓm cÊu t¹o ph©n tö cña nit¬ ®Ó gi¶i thÝch tÝnh chÊt vËt lÝ , ho¸ häc cña nit¬


TiÕt 15 : Ngµy 8th¸ng 09 n¨m 2011

Giáo án 11 2/2/2013- RÌn luyÖn kÜ n¨ng suy luËn logic 3. T×nh c¶m th¸I ®é : BiÕt yªu quý , b¶o vÖ nguån tµi nguyªn thiªn nhiªn B. Tæ chøc ho¹t ®éng d¹y vµ häc Hái bµi cò: - ViÕt c«ng thøc e , c«ng thøc cÊu t¹o cña N2 - Çc tr¹ng th¸i sè «xi ho¸ cña nguyªn tè nit¬ : TÝnh chÊt ho¸ häc cña nit¬ ? - Theo em trong tù nhiªn nit¬ cã nhiÒu ë ®©u ? ph¬ng ph¸p thu håi nh thÕ nµo ?Hs: - NN Ph©n tö N2 rÊt bÒn .- Tr¹ng th¸i sè oxi ho¸ cña nit¬ : -3 , 0 , +1, +2, +3 ,+4 , +5 . N2 thÓ hiÖn c¶ tÝnh «xi ho¸ vµ tÝnh kh÷ ( trong ®ã tÝnh «xi ho¸ tréi h¬n do ®é ©m ®iÖn lín) - Nit¬ trong tù nhiªn cã nhiÒu trong kh«ng khÝ . Ph¬ng ph¸p thu håi lµ ch-ng cÊt ph©n ®o¹n kh«ng khÝ láng

Néi dung cña bµi häcI. CÊu t¹o ph©n tö nit¬ CTPT: N2 , CTCT NN N2 rÊt bÒn ë ®kt II. TÝnh chÊt vËt lÝ . - N2 : KhÝ , kh«ng mµu kh«ng mïi , kh«ng vÞ , rÊt Ýt tan trong níc ( ë ®kt 1 lÝt níc hoµ tan 15ml khÝ nit¬ ) - N2 ho¸ láng ë -1860C vµ ho¸ r¾n ë -2100C - N2 : kh«ng duy tr× sù ch¸y vµ sù h« hÊp III. TÝnh chÊt ho¸ häc .1. TÝnh «xi ho¸ a) Ph¶n øng víi hi®r«.

N2 + 3H2 2NH3 ; H=-

92kjb) T¸c dông víi kim lo¹i .vÝ dô : N2 + Li ? N2 + Mg ?N2 + Al ? 2. TÝnh kh÷ : Ph¶n øng víi O2

N2+O2 2NO ( khÝ kh«ng mµu );

H=+180kj Lµ ph¶n øng thuËn nghÞch , thu nhiÖt Lu ý :+)2 NO + O2 2NO2 ( n©u ®á ) +) Mét sè «xit kh¸c cña nit¬ : N2O , N2O3 , N2O4 , N2O5 kh«ng ®iÒu chÕ Tãm l¹i :- ë ®kt N2 rÊt bÒn do cã liªn kÕt 3 - ë ®k cã t0 , xt : N2 thÓ hiÖn c¶ tÝnh «xi ho¸ vµ tÝnh kh÷ +) TÝnh «xi ho¸ : Ph¶n øng víi nguyªn tè cã ®é ©m ®iÖn nhá h¬n : H2 , kim lo¹i +) TÝnh kh÷ khi t¸c dông víi nguyªn tè cã ®é ©m ®iÖn lín h¬n : O2 IV. Tr¹ng th¸i tù nhiªn , ®iÒu chÕ . 1. Tr¹ng th¸i tù nhiªn .- D¹ng tù do N2 : ChiÕm kho·ng 80% thÓ


GV: H·y cho biÕt çc tÝnh chÊt vËt lÝ cña nit¬ HS:...

GV: ViÕt ptp ho¸ häc , sè «xi ho¸ thay ®æi , nhËn xÐt ®Æc ®iÓm cña ph¶n øng ?Hs: Nx Lµ ph¶n øng thuËn nghÞch , to¶ nhiÖt

GV: S¶n phÈm , sè «xi ho¸ ? TÝnh chÊt cña N2 HS:...GV: S¶n phÈm , sè «xi ho¸ ? TÝnh chÊt cña N2

GV: Nªu tãm l¹i

GV: Yªu cÇu hs nghiªn cøu sgk vµ tr×nh bµy HS: - D¹ng tù do N2 : ChiÕm kho·ng 80%


Giáo án 11 2/2/2013tÝch kh«ng khÝ - Hîp chÊt : NaNO3 ( diªm tiªu n¸t tri ) ; cã trong protein , axit nucleic ,...2. §iÒu chÕ :a) C«ng nghiÖp : Chng cÊt ph©n ®o¹n kh«ng khÝ láng - KhÝ N2 ®îc vËn chuyÓn trong b×nh thÐp , nÐn ë ¸p suÊt kho·ng 150atmb) Trong phßng thÝ nghiÖm :- NH4NO2 N2 + 2H2O ( dd b¶o hoµ ) - L u ý : Cã thÓ thay b»ng hæn hîp dd NaNO2 b¶o hoµ vµ NH4Cl b¶o hoµ .Pt: V. øng dông : sgk- Nguyªn liÖu s¶n xuÊt ph©n ®¹m - T¹o m«i trêng tr¬ : CN luyÖn kim, thùc phÈm , ®iÖn tö - N2 láng : b¶o qu¶n m¸u vµ çc mÈu sinh häc kh¸c .

thÓ tÝch kh«ng khÝ - Hîp chÊt : NaNO3 ( diªm tiªu n¸t tri ) ; cã trong protein , axit nucleic ,...

D. Còng cè , dÆn dß .1. Cho çc em nh¾c l¹i tÝnh chÊt ho¸ häc cña N2 vµ gi¶i thÝch v× sao cã çc tÝnh chÊt ®ã . Ph¬ng ph¸p thu håi nit¬ trong kh«ng khÝ nh thÕ nµo ?2. VÒ nhµ lµm çc bµi tËp s¸ch gi¸o khoa , vµ ®äc thªm çc tµi liÖu.

==================================================

Bµi 11. amoniac vµ muèi amoni

A. Môc tiªu

1. KiÕn thøc : Hs biÕt - TÝnh chÊt vËt lÝ vµ ho¸ häc cña amoniac - Vai trß quan träng cña amoniac trong ®êi sèng vµ kÜ thuËt 2. KÜ n¨ng : - Dùa vµo cÊu t¹o ph©n tö ®Ó gi¶i thÝch tÝnh chÊt ho¸ häc cña amoniac - RÌn luyÖn kh· n¨ng lËp luËn logic , kh· n¨ng viÕt çc ph¬ng tr×nh ph¶n øng trao ®æi ion B. ChuÈn bÞ .

- GV: Dông cô vµ ho¸ chÊt thö tÝnh tan cña amoniac Çc dung dÞch NH3 , CuSO4 ; èng nghiÖm , kÑp gç ,...- HS : Su tÇm çc tµi liÖu vÒ øng dông cña amoniacC. Tæ chøc ho¹t ®éng d¹y vµ häc

Hái bµi cò: Cho NH3 . H·y viÕt c«ng thøc e, c«ng thøc cÊu t¹o , tr¹ng th¸i lai ho¸ cña N, cÊu tróc ph©n tö NH3 , liªn kÕt N-H thuéc lo¹i lk nµo ? HS: N lai ho¸ sp3 , cÊu tróc chãp tam gi¸c , liªn kÕt gi÷a Nvµ H lµ liªn kÕt céng ho¸ trÞ cã cùc GV: NH3 lµ ph©n tö ph©n cùc .

Néi dung cña bµi häcI. CÊu t¹o ph©n tö NH3 :- Chãp tam gi¸c

Ho¹t ®éng cña gi¸o viªn vµ häc sinhSgk



Giáo án 11 2/2/2013- Lµ ph©n tö ph©n cùc II. TÝnh chÊt vËt lÝ .- KhÝ , kh«ng mµu , mïi khai , sèc , nhÑ h¬n kh«ng khÝ - RÊt dÔ tan trong níc ( ë 20oC 1 lÝt níc cã thÓ hoµ tan ®îc 800lÝt khÝ NH3 ) dung dÞch amoniac . DD amoniac ®Èm ®Æc cã nång ®é 25% III. TÝnh chÊt ho¸ häc .1. TÝnh baz¬ yÕu .a) T¸c dông víi níc .NH3 + H2O NH4

+ + OH- Baz¬ axit Dung dÞch NH3 lµ mét dd baz¬ yÕu : Kb ( ë 25oC) =1,8.10-5 - Lµm qu× tÝm xanh - Lµm pp chuyÓn sang mµu hång b) T¸c dông víi axit muèi amoni VÝ dô: NH3 + HCl NH4Cl ( khãi tr¾ng ) khÝ khÝ r¾n ( amoniclorua) NH3 + H2SO4 ? c) T¸c dông víi dung dÞch muèi VÝ dô cho dd NH3 vµo dd AlCl3 3NH3+3H2O+AlCl3Al(OH)3+3NH4Cl 3NH3+3H2O+Al3+ Al(OH)3 + 3NH4

+

2. Kh· m¨ng t¹o phøc : Víi Cu(OH)2 , Zn(OH)2 , AgCl ,...vÝ dô : Cu(OH)2 +4NH3[Cu(NH3)4](OH)2

mµu xanh thÈm 3. TÝnh kh÷ : Do N cã sè «xi ho¸ =-3 lµ sè «xi ho¸ ©m thÊp nhÊt cña N a) T¸c dông víi «xi .- NH3 ch¸y trong O2 cho ngän löa mµu vµng4NH3 + 3O2 2N2 + 6H2O - NH3 ch¸y trong O2 cã xóc t¸c NO + H2O

4NH3 + 5O2 4NO + 6H2O

b) T¸c dông víi clo : NH3 tù bèc ch¸y khi dÈn vµo b×nh chøa khÝ clo , cã hiÖn tîng khãi tr¾ng2NH3 + 3Cl2 N2 + 6HCl k k k k Nx: nit¬ cã sè «xi ho¸ t¨ng tõ -30 NH3

lµ chÊt kh÷

GV: Dùa vµo kiÕn thøc thùc tÕ , sgk h·y nªu mét sè t/c vËt lÝ mµ em biÕt HS: KhÝ , kh«ng mµu , mïi khai , sèc. RÊt dÔ tan trong níc

GV: Dung dÞch ®Èm ®Æc cña NH3 cã nång ®é =25%

GV: ViÕt ptp ho¸ häc x¶y ra ?HS: NH3 + H2O NH4

+ + OH- GV: ChÊt nµo lµ axit , lµ baz¬ HS: NH3 lµ baz¬ , H2O lµ axit GV: VËy dd NH3cã lµm ®æi mµu chØ thÞ kh«ng ?HS:...GV: Lµm thÝ nghiÖm p gi÷a dd HCl ®Æc vµ NH3 ®Æc Yªu cÇu hs viÕt ptp vµ x¸c ®Þnh vai trß cña çc chÊt ph¶n øng

GV: Lµm thÝ nghiÖm cho dd NH3 vµo dd muèi AlCl3 . Yªu cÇu çc em nhËn xÐt hiÖn tîng vµ viÕt ptp x¶y ra HS: Cã kÕt tña 3NH3+3H2O+AlCl3Al(OH)3+3NH4Cl GV: VËy nh÷ng dd muèi nµo th× p ®îc víi dd NH3 HS: DD muèi mµ hi®r«xit kÕt tña

GV: LÊy vÝ dô

GV: NH3 cã tÝnh kh÷ ®ã lµ do yÕu tè nµo quyÕt ®Þnh?HS: Do N cã sè «xi ho¸ =-3 GV: ViÕt ptp ho¸ häc x¶y ra vµ x¸c ®Þnh vai trß cña çc chÊt HS: ...Nx: Tuú thuéc vµo ®k mµ NH3 cã thÓ ch¸y trong O2 cho N2 hoÆc NO GV: So s¸nh ®é ho¹t ®éng ho¸ häc cña O2 vµ Cl2 ë ®kt ?HS: ë ®kt Cl2 ho¹t ®éng ho¸ häc m¹nh h¬n O2 do liªn kÕt ®¬n , ®«i

GV: ptp ho¸ häc Trường THPT cấp 2,3 Võ Thị Sáu GV: Nguyễn Thị Kim Trúc

Giáo án 11 2/2/2013NH3 + HCl NH4Cl k k r¾n ( tr¾ng ) c) T¸c dông víi «xit kim lo¹i : CuO 2NH3 + 3CuO N2 + 3Cu + 3H2O Nx: nit¬ cã sè «xi ho¸ t¨ng tõ -30 NH3 lµ chÊt kh÷ Tãm l¹i:-NH3: Ph©n cùc m¹nh tan rÊt nhiÒu trong níc - NH3 : Cßn cã mét cÆp e ho¸ trÞ cha lk trªn N cã kh· n¨ng nhË H+ Cã tÝnh baz¬ - N trong NH3 cã sè «xi ho¸ = -3 lµ sè «xi ho¸ thÊp nhÊt cña nguyªn tè N NH3 cã tÝnh kh÷.

Tãm l¹i : Nh÷ng tÝnh chÊt ho¸ ,lÝ c¬ b¶n cña NH3 lµ g× . HS: -NH3: Ph©n cùc m¹nh tan rÊt nhiÒu trong níc - NH3 : Cßn cã mét cÆp e ho¸ trÞ cha lk trªn N cã kh· n¨ng nhË H+ Cã tÝnh baz¬ - N trong NH3 cã sè «xi ho¸ = -3 lµ sè «xi ho¸ thÊp nhÊt cña nguyªn tè N NH3 cã tÝnh kh÷

=======================================Bµi 11. amoniac vµ muèi amoni

A. Môc tiªu 1. KiÕn thøc : Hs biÕt - TÝnh chÊt vËt lÝ vµ ho¸ häc cña muèi amoni- Vai trß quan träng cña amoniac vµ muèi amoni trong ®êi sèng vµ kÜ thuËt - Ph¬ng ph¸p ®iÒu chÕ amoniac trong phßng thÝ nghiÖm vµ trong c«ng nghiÖp 2. KÜ n¨ng : - Dùa vµo cÊu t¹o ph©n tö ®Ó gi¶i thÝch tÝnh chÊt ho¸ häc cña muèi amoni - VËn dông çc yÕu tè ¶nh hëng ®Õn tèc ®é ph¶n øng vµ c©n b»ng ho¸ häc ®Ó gi¶i thÝch çc ®k kÜ thuËt trong s¶n xuÊt amoniac - RÌn luyÖn kh· n¨ng lËp luËn logic , kh· n¨ng viÕt çc ph¬ng tr×nh ph¶n øng trao ®æi ion B. ChuÈn bÞ .- GV: Tranh vÏ : S¬ ®å thiÕt bÞ tæng hîp amoniac trong c«ng nghiÖp - HS : Häc kÜ çc kiÕn thøc ®¶ häc vÒ amoni ac , xem l¹i çc yÕu tè ¶nh hëng tíi chuyÓn dÞch c©n b»ng C. Tæ chøc ho¹t ®éng d¹y vµ häc

Néi dung cña bµi häcIV. øng dông .- NH3 lµ nguyªn liÖu tæng hîp HNO3 , ®¹m - §iÒu chÕ hi®razin ( N2H4) lµm nhiªn liÖu cho tªn löa - NH3 láng ®îc lµm chÊt g©y l¹nh trong m¸y l¹nh V. §iÒu chÕ .1. Trong phßng thÝ nghiÖm :Muèi amoni + dd kiÒm vµ ®un nhÑ

Ho¹t ®éng cña gi¸o viªn vµ häc sinhGV: Yªu cÇu häc sinh nghiªn cøu tµi liÖu vµ cho biÕt øng dông cña NH3 HS:...

GV: H·y viÕt ptp ho¸ häc x¶y ra



Giáo án 11 2/2/2013

VÝ dô: NH4Cl + NaOH NH3 + NaCl Lu ý : §Ó ®iÒu chÕ nhanh mét lîng nhá NH3 ngêi ta ®un nãng ddNH3 ®Æc , §Ó lµm kh« khÝ NH3 ngêi ta cho khÝ ®ã ®i qua CaO 2. Trong c«ng nghiÖp: NH3 ®îc tæng hîp tõ N2 vµ H2 N2(k) + 3H2(k) 2NH3 (k) ; H=-92kj t o tõ 450500oC ; P tõ 200300atm ; cã xóc t¸c bét Fe cã trén lÈn «xit K2O , Al2O3,...( H% = kho·ng 20-25% ) NX: Quy tr×nh tæng hîp NH3 trong CN lµ quy tr×nh khÐp kÝn .

B. Muèi am«ni.I. TÝnh chÊt vËt lÝ - Muèi amoni lµ nh÷ng chÊt tinh thÓ ion , gåm cation NH4

+ vµ anion gèc axit - TÊt c¶ ®Òu dÔ tan trong níc vµ ®iÖn li m¹nhII. TÝnh chÊt ho¸ häc .1. Tham gia ph¶n øng trao ®æi víi axit , baz¬ vµ muèi kh¸c .VÝ dô : NH4NO3 + KOH NH3+H2O +KNO3

NH4+ + OH- NH3 + H2O

Axit baz¬ NX: Ph¶n øng trªn ®îc øng dông ®Ó nhËn biÕt ra muèi amoni 2. Ph¶n øng nhiÖt ph©n.VÝ dô 1: NhiÖt ph©n çc muèi sau NH4Cl , NH4HCO3 , (NH4)2CO3 NX: Muèi amoni chøa gèc axit kh«ng cã tÝnh «xi ho¸ , khi ®un nãng bÞ ph©n huû cho NH3 VÝ dô 2: NhiÖt ph©n çc muèi sau NH4NO2 , NH4NO3 Nx: Muèi amoni chøa gèc axit cã tÝnh «xi ho¸ , khi bÞ nhiÖt ph©n t¹o ra s¶n phÈm «xi ho¸ kh÷

HS: NH4Cl + NaOH NH3 + NaCl

GV: NÕu dïng H2SO4 ®Æc lµm chÊt hót Èm cã ®îc kh«ng? HS: Kh«ng ®îc . v× H2SO4 t¸c dông víi NH3

GV: Ph©n tÝch ®Æc ®iÓm cña ph¶n øng ®Ó ®iÒu chØnh çc yÕu tè ¶nh hëng ®Ó thuËn lîi cho qu¸ tr×nh t¹o NH3 HS: NhiÖt ®é kh«ng tiÕn hµnh cao qu¸ P: Cµng cao cµng tèt Thªm xóc t¸c ®Ó ph¶n øng x¶y ra nhanh h¬n

GV: Cho häc sinh quan s¸t mÈu vµ thö tÝnh tan cña NH4Cl . Yªu cÇu hs nghiªn cøu thªm ®Ó biÕt t/ c vËt lÝ cña muèi amoni

GV: ? H·y nªu tÝnh chÊt ho¸ häc cña muèi? HS: Muèi tham gia ph¶n øng trao ®æi víi axit , baz¬ vµ muèi kh¸c . T¸c dông víi kim lo¹i , nhÞªt ph©n. H·y lÊy vÝ dô víi dd kiÒm

GV: ViÕt ptp nhiÖt ph©n çc muèi amoni sau vµ rót ra nhËn xÐt GV: NH4HCO3 ®îc dïng lµm bét në trong s¶n xuÊt b¸nh m× , b¸nh bao ,...

Hs: NH4NO2 N2 +2H2O p ®Ó ®/c N2 trong phßng thÝ nghiÖmNH4NO3 N2O + 2H2O : P ®Ó ®/c N2O

D. Còng cè : Lµm bµi tËp 5,6 sgkBµi 5. NH3+H2O NH4

+ + OH- NH3 + HCl NH4Cl NH4Cl + NaOH NH3 + H2O + NaCl NH3 + HNO3 NH4NO3 NH4NO3 N2O + 2H2O Bµi 6. Cho c©n b»ng sau : N2 ( khÝ ) + 3H2 ( khÝ ) 2NH3 ( khÝ ) ; H=-92kj . C©n b»ng trªn sÏ chuyÓn dÞch theo chiÒu nµo khi ( cã gi¶i thÝch )a) T¾ng nhiÖt ®é : Do H < 0 Ph¶n øng thuËn lµ to¶ nhiÖt nªn khi t¨ng nhiÖt ®é th× c©n b»ng cña p sÏ dÞch chuyÓn theo chiÒu nghÞch


Giáo án 11 2/2/2013b) Ho¸ láng NH3 ®Ó t¸ch NH3 ra khái hæn hîp ph¶n øng : C©n b»ng sÏ dÞch chuyÓn theo chiÒu thuËn v× : Khi t¨ng hoÆc gi¶m nång ®é cña 1 chÊt trong hÖ c©n b»ng th× c©n sÏ chuyÓn dÞch theo chiÒu lµm gi¶m hoÆc t¨ng nång ®é cña chÊt ®ã .c) Gi¶m thÓ tÝch cña hÖ ph¶n øng : C©n b»ng dÞch chuyÓn theo chiÒu thuËn , do khi gi¶m thÓ tÝch thÞ ¸p suÊt t¨ng nªn c©n b»ng dÞch chuyÓn theo chiÒu sè ph©n tö khÝ gi¶m .E. D¨n dß : VÒ nhµ lµm çc bµi tËp cßn l¹i vµ ®äc t×m hiÓu thªm lÝ thuyÕt .

====================================Bµi 12 . axit nitric vµ muèi nitrat

A. Môc tiªu 1. KiÕn thøc : Hs biÕt :TÝnh chÊt vËt lÝ vµ ho¸ häc cña axit nitric 2. KÜ n¨ng : - RÌn luyÖn kÜ n¨ng viÕt pt p ho¸ häc cña ph¶n øng «xi ho¸ khö vµ ph¶n øng trao ®æi ion - RÌn luyÖn kÜ n¨ng quan s¸t , suy luËn logic 3. T×nh c¶m th¸i ®é : ThËn träng khi s÷ dông ho¸ chÊt ; cã ý thøc gi÷ g×n an toµn khi lµm viÖc víi ho¸ chÊt vµ b¶o vÖ m«i trêng B. ChuÈn bÞ .- GV: +) Hãa chÊt : Axit nitric ®Æc lo·ng , Cu kim lo¹i , Al , dd HCl +) Dông cô: èng nghiÖm ,kÑp gæ , gi¸ ®Ó èng nghiÖm , khay , ...- HS : ¤n l¹i pp c©n b»ng ph¶n øng b»ng pp th¨ng b»ng electron C. Tæ chøc ho¹t ®éng d¹y vµ häc

Néi dung cña bµi häcI. CÊu t¹o ph©n tö :

HNO3 , c«ng thøc e , c«ng thøc cÊu t¹o H-O-N=O O NX: Trong hîp chÊt HNO3 th× N cã ho¸ trÞ 4 vµ sè «xi ho¸ cao nhÊt lµ +5 .II. TÝnh chÊt vËt lÝ .- HNO3 tinh khiÕt : Láng , kh«ng mµu , bèc khãi m¹nh trong kh«ng khÝ Èm , D = 1,53g/ml , s«i ë 86oC . - HNO3 tinh khiÕt kÐm bÒn :4HNO3 4NO2 + O2 + 2H2O ( n©u ®á ) Lµm cho dd cã mµu vµng - HNO3 tan trong níc theo bÊt k× tû lÖ nµo . PTN thêng cã lo¹i HNO3 ®Æc 68% , D =1,40 g/ml III. TÝnh chÊt ho¸ häc .1. TÝnh axit : Trong dd HNO3 ph©n li hoµn toµn H+ + NO3

- HNO3 lµ mét axit m¹nh . - Lµm quú tÝm ®á - T¸c dông víi baz¬ , «xit baz¬ , muèi cña axit yÕu h¬nvÝ dô : HNO3 + Fe2O3 ? HNO3 + Fe(OH)3 ? HNO3 + CaCO3 ? 2. TÝnh «xi ho¸ : a) T¸c dông víi kim lo¹i .

Ho¹t ®éng cña gi¸o viªn vµ häc sinhGV: Yªu cÇu häc sinh viÕt c«ng thøc e , c«ng thøc cÊu t¹o vµ cho biÕt ho¸ trÞ , sè «xi ho¸ cña N trong HNO3 HS: H-O-N=O O NX: Trong hîp chÊt HNO3 th× N cã ho¸ trÞ 4 vµ sè «xi ho¸ cao nhÊt lµ +5 .

GV: Cho hs quan s¸t mÈu dung dÞch HNO3 vµ yªu cÇu häc sinh rót ra mét sè tÝnh chÊt vËt lÝ cña HNO3 HS: ...

GV: ? TÝnh chÊt chung cña mét axit m¹nh ?HS: Lµm quú tÝm ®á ; t¸c dông víi baz¬ , «xit baz¬ , muèi , kim lo¹i .GV: HNO3 còng cã çc tÝnh chÊt cña mét axit HS: 6HNO3 + Fe2O3 2Fe(NO3)3 + 3H2O 3HNO3 + Fe(OH)3 Fe(NO3)3 + 3H2O 2HNO3 + CaCO3 Ca(NO3)2 + CO2+H2O



Giáo án 11 2/2/2013TN1: Cho Cu vµo dd HNO3 ®Æc .Ht: Cã khÝ mµu n©u ®á tho¸t ra , dung dÞch thu ®îc chuyÓn sang mµu xanh Pt: Cu+4HNO3Cu(NO3)2 +2NO2+2H2OCu +4H++2NO3

-Cu2+ + 2NO2 + 2H2OTN2: Co Cu vµo dung dÞch HNO3 lo·ng HS: Ht cã khÝ kh«ng mµu tho¸t ra , ho¸ n©u trong kh«ng khÝ 3Cu+8HNO33Cu(NO3)2+2NO + 4H2O 3Cu+8H++2NO3

-3 Cu2+ + 2NO + 4H2OTN3 : Cho Al vµo dd HNO3 ®Æc nguéi Ht: Kh«ng ph¶n øng Gt: Do t¹o mµng «xit rÊt ®Æc biÖt b¶o vÖ KÕt luËn :- HNO3 «xi ho¸ hÇu hÕt çc kim lo¹i ( trõ Au , Pt ) , lªn ho¸ trÞ cao . §ång thêi N+5 bÞ kh÷ vÒ çc møc «xi ho¸ thÊp h¬n -Thêng HNO3 ®Æc cho NO2 HNO3 lo·ng : +) p víi kl tõ Pb sau cho khÝ NO +) p víi kl m¹nh cho NO ,N2O ,N2 , NH4NO3

- HNO3 ®Æc nguéi lµm cho Al, Fe , Cr bÞ thô ®éng ho¸ b) Víi phi kim : Khi ®un nãng HNO3 «xi ho¸ nhiÒu phi kim nh C ,S ,P ,... lªn møc «xi ho¸ cao nhÊt . N+5 bÞ kh÷ vÒ NO2 hoÆc NO vÝ dô : 5HNO3 ®Æc + P H3PO4 +5NO2+ H2Oc) Víi hîp chÊt : HNO3 khi ®un nãng cã thÓ «xi ho¸ nhiÒu hîp chÊt nh : FeO,Fe3O4

, ..., SO2 , H2S ,HI ,...VÝ dô : FeO + HNO3 lo·ng ?

GV: Lµm thÝ nghiÖm vµ híng dÈn häc sinh ? Ht ? pt ? ph¬ng tr×nh ion ®Çy ®ñ , rót gän HS: Ht: Cã khÝ mµu n©u ®á tho¸t ra , dung dÞch thu ®îc chuyÓn sang mµu xanh Pt: Cu+4HNO3Cu(NO3)2 +2NO2+2H2OCu +4H++2NO3

-Cu2+ + 2NO2 + 2H2O Cu lµ chÊt kh÷ , NO3

- lµ chÊt «xi ho¸ , H+ lµ m«i trêng GV: TN2: Co Cu vµo dung dÞch HNO3 lo·ng HS: Ht cã khÝ kh«ng mµu tho¸t ra , ho¸ n©u trong kh«ng khÝ 3Cu+8HNO33Cu(NO3)2+2NO + 4H2O 3Cu+8H++2NO3

-3 Cu2+ + 2NO + 4H2O

Hoµn thµnh pu vµ thiÕt lËp c©n b»ng ?HS: 5HNO3 ®Æc + P H3PO4 +5NO2+ H2O

Hoµn thµnh pu vµ thiÕt lËp c©n b»ng ?

D. Còng cè . 1. ViÕt ph¬ng tr×nh ph¶n øng ho¸ häc ë d¹ng ph©n tö , ion rót gon khi cho çc chÊt sau : Fe3O4 , FeCO3 , Fe(NO3)2 , Ag , Al , Mg lÇn lît t¸c dông víi HNO3 lo·ng


Giáo án 11 2/2/2013Bµi 12 . axit nitric vµ muèi nitrat

A. Môc tiªu 1. KiÕn thøc : Hs biÕt :- TÝnh chÊt ho¸ häc cña muèi nitrat - Ph¬ng ph¸p ®iÒu chÕ HNO3 trong phßng thÝ nghiÖm vµ trong c«ng nghiÖp - Gi¶i thÝch ®îc mét sè hiÖn tîng trong tù nhiªn 2. KÜ n¨ng : - RÌn luyÖn kÜ n¨ng viÕt pt p ho¸ häc cña ph¶n øng «xi ho¸ khö vµ ph¶n øng trao ®æi ion 3. T×nh c¶m th¸i ®é : ThËn träng khi s÷ dông ho¸ chÊt ; cã ý thøc gi÷ g×n an toµn khi lµm viÖc víi ho¸ chÊt vµ b¶o vÖ m«i trêng B. ChuÈn bÞ .- GV: +) Hãa chÊt : H2SO4 lo·ng , Cu kim lo¹i , Al , ®Ìn cån +) Dông cô: èng nghiÖm ,kÑp gæ , gi¸ ®Ó èng nghiÖm , khay , ...- HS : ¤n l¹i pp c©n b»ng ph¶n øng b»ng pp th¨ng b»ng electron C. Tæ chøc ho¹t ®éng d¹y vµ häc

Néi dung cña bµi häc IV. øng dông .HNO3 lµ mét trong nh÷ng ho¸ chÊt c¬ b¶n , quan träng :- Nguyªn liÖu sx ph©n ®¹m NH4NO3 ,...- Ng liÖu sx thuèc næ - Ng liÖu sx thuèc nhuém , dîc phÈm ,...V. §iÒu chÕ .1. Trong phßng thÝ nghiÖm .NaNO3 + H2SO4 ®Æc NaHSO4 + HNO3 Chng cÊt thu HNO3

2. Trong c«ng nghiÖp.

G®1: 4NH3 + 5O2 4NO + 6H2O

H=-907 kj G®2: 2NO + O2 2NO2 ( ®kt ) G®3: 4NO2 + O2 +2H2O 4HNO3 Nx: PP nµy ®iÒu chÕ ®îc HNO3 5268% . §Ó cã dd ®¨c h¬n ngêi ta chng cÊt dd HNO3 nµy víi H2SO4 ®Èm ®Æc trong thiÕt bÞ ®Æc biÖt

B. Muèi nitratLµ muèi cña axit HNO3 : NaNO3 , Cu(NO3)2

,...

I.TÝnh chÊt cña muèi nitrat.1. TÝnh chÊt vËt lÝ .- TÊt c¶ ®Òu dÔ tan trong níc vµ ®iÖn li m¹nh - Ion NO3

- kh«ng cã mµu - Mét sè nh NaNO3 , NH4NO3 ,...dÓ hÊp thô h¬i níc trong kh«ng khÝ ch¶y röa 2. TÝnh chÊt ho¸ häc.a) ë d¹ng r¾n : Çc muèi nitrat ®Òu bÞ nhiÖt ph©n huû :

Ho¹t ®éng cña gi¸o viªn vµ häc sinhGV: Cho häc sinh ng cøu tµi liÖu vµ tù rót ra

GV: Víi tÇm quan trong nh vËy th× ®iÒu chÕ HNO3 nh thÕ nµo ?

GV: Cho muèi nitrat + H2SO4 ®Æc , to . V× sao ph¶n øng ®ã cã thÓ x¶y ra ?HS: Do HNO3 dÔ bay h¬i h¬n H2SO4 GV: VËy ngêi ta thu HNO3 nh thÕ nµo ?HS: Chng cÊt ®Ó thu HNO3 GV: Trong c«ng nghiÖp ngêi ta ®iÒu chÕ HNO3 tõ nguyªn liÖu chÝnh lµ NH3 qua s¬ ®å sau : NH3NONO2HNO3 . ViÕt ptp hh x¶y ra ( ghi ®k nÕu cã ) ?HS: ...

GV: Muèi nitrat lµ g× ?HS: lµ muèi cña axit HNO3

GV: Cho hs ng cøu tµi liÖu

ViÕt çc ptp ho¸ häc x¶y ra vµ rót ra kÕt



Giáo án 11 2/2/2013

VÝ dô : 2NaNO3 2 NaNO2 + O2 2Cu(NO3)2 2CuO + 4NO2 + O2 2AgNO3 2Ag + 2NO2 + O2 Çc muèi nitrat khan ë nhiÖt ®é cao lµ chÊt «xi ho¸ m¹nh KÕt luËn :+) +) +) +) ë nhiÖt ®é cao çc muèi nitrat lµ chÊt «xi ho¸ m¹nh b) Dung dÞch muèi nitrat : Tham gia ph¶n øng trao ®æi víi dd axit , baz¬ vµ muèi kh¸c , ph¶n thÕ víi kim lo¹i 3. NhËn biÕt muèi nitrat. - NO3

- trong m«i trêng trung tÝnh kh«ng cã tÝnh «xi ho¸ - NO3

- trong m«i trêng axit lµ chÊt «xi ho¸ m¹nh, gièng HNO3 §Ó nhËn biÕt NO3

- ngêi ta dïng Cu vµ H2SO4 lo·ng . Ht : dung dÞch mµu xanh , cã khÝ kh«ng mµu ho¸ n©u trong kh«ng khÝ .II. øng dông cña muèi nitrat .- Lµm ph©n bãn ( ph©n ®¹m ) - KNO3 ®Ó chÕ thuèc næ ®en : 75%KNO3 , 10%S , 15% C .C. Chu tr×nh cña nit¬ trong tù nhiªn . Cho HS vÒ nhµ t×m hiÓu

luËn khi nhiÖt ph©n muèi nitrat HS: ...

GV: Yªu cÇu häc sinh lÊy vÝ dô : Ph©n tö , ion rót gän. HS: Cu(NO3)2 + 2NaOH Cu(OH)2+2NaNO3 Cu2+ + 2OH- Cu(OH)2

D. Còng cè. Hoµn thµnh s¬ ®å chuyÓn ho¸ sau : NONO2YCa(NO3)2 N2 MNONO2YNH4NO3


Giáo án 11 2/2/2013Bµi 13 . LuyÖn tËp . TÝnh chÊt cña nit¬ vµ hîp chÊt cña nit¬

A. Môc tiªu - Còng cè kiÕn thøc vÒ tÝnh chÊt vËt lÝ , ho¸ häc , ®iÒu chÕ vµ øng dông cña nit¬ , amoniac, muèi amoni , axit nitric vµ muèi nitrat. - VËn dông kiÕn thøc ®Ó gi¶i bµi tËp.B. ChuÈn bÞ .- GV: HÖ thèng ho¸ kiÕn thøc , tËp hîp mét sè bµi tËp vËn dông kiÕn thøc - HS : ¤n tËp kÜ lÝ thuyÕt ®¶ häc , lµm bµi tËp tríc ë nhµ .C. Tæ chøc ho¹t ®éng d¹y vµ häcI. KiÕn thøc cÇn n¾m v÷ng : Cho häc sinh nghiªn cøu sgk ®Ó tù rót ra tãm t¾t .Nguyªn tè nit¬ : N (z=7) : 1s22s22p3 , cã 3 e ®éc th©n vµ mét cÆp e ho¸ trÞ Sè «xi ho¸ : -3 , 0,+1,+2,+3,+4,+5 1. §¬n chÊt nit¬ : N2 NN N2 rÊt bÒn - TÝnh chÊt ho¸ häc:ThÓ hiÖn c¶ tÝnh «xi ho¸ vµ tÝnh kh÷ ( trong ®ã tÝnh oxi ho¸ > tÝnh kh÷ ) NO N2

lµ chÊt kh÷ N2 NH3 N2 lµ chÊt «xi ho¸ Ca3N2 - §iÒu chÕ : NH4NO2 N2 + 2H2O ; Chng cÊt ph©n ®o¹n kh«ng khÝ láng 2. Amoniac. NH3 : KhÝ , kh«ng mµu , mïi khai , sèc , tan rÊt nhiÒu trong níc - Cã tÝnh baz¬ yÕu : H2O , axit , dung dÞch muèi - T¹o phøc chÊt tan víi : Cu(OH)2 , Zn(OH)2 , AgCl , Ag2O ,...- TÝnh kh÷ : O2 , Cl2 , CuO 3. Muèi amoni : NH4

+ - TÊt c¶ ®Òu dÔ tan trong níc vµ ®iÖn li m¹nh - Trong dd ion NH4

+ cã tÝnh axit yÕu - T¸c dông víi dung dÞch kiÒm t¹o NH3 - BÞ nhiÖt ph©n huû +) Muèi amoni chøa gèc axit cã tÝnh «xi ho¸ +) Muèi amoni chøa gèc axit kh«ng cã tÝnh «xi ho¸ 4. Axit nitric . HNO3 : Láng , tan v« h¹n trong níc - Cã tÝnh axit m¹nh : Quú tÝm , baz¬ , «xit baz¬ , muèi cña axit yÕu h¬n - Cã tÝnh «xi ho¸ m¹nh : Ph¶n øng víi kim lo¹i , víi phi kim , víi hîp chÊt kh÷ 5. Muèi nitrat : TÊt c¶ ®Òu ®Ô tan trong níc vµ ®iÖn li m¹nh - R¾n : BÞ nhiÖt ph©n huû : - NO3

- trong mæi trêng axit cã tÝnh «xi ho¸ nh HNO3 §Ó nhËn biÕt NO3- ngêi ta dung

Cu vµ dd H2SO4 lo·ng .

GV thiÕt kÕ b¶ng c©m ®Ó häc sinh ®iÒn vµo

§¬n chÊt N2 Amoniac NH3 Muèi amoni NH4

+ Axit nitric HNO3

Muèi nitrat NO3

- Céng thøc cÊu t¹o TÝnh chÊt vËt lÝ

- khÝ , kh«ng .mµu , kh«ng mïi , kh«ng vÞ , Ýt tan trong níc

KhÝ mïi khai , tan nhiÒu trong níc

NH4+ kh«ng

cã mµu TÊt c¶ ®Òu dÔ tan trong níc vµ ®iÖn li m¹nh

Láng , kh«ng mµu , tan v« h¹n trong níc

R¾n kÕt tinh dÔ tan trong níc , ®iÖn li m¹nh



Giáo án 11 2/2/2013TÝnh chÊt ho¸ häc

§iÒu chÕ

øng dông

II. Bµi tËp . C©u 1. ViÕt çc ph¬ng tr×nh ph¶n øng ho¸ häc thùc hiÖn çc s¬ ®å chuyÓn ho¸ sau:

a)NH3 A ( khÝ ) NH3 C D E G H

b) NONH3 N2 NO NO2

HNO3 Cu(NO3)2 CuO Cu C©u 2. Khèi lîng riªng cña D = 1,25g/lit MD= 1,25.22,4= 28 D lµ N2 ; E lµ HCl , A lµ NH3 ; C lµ NH4Cl C©u 3. a) Mg + 4HNO3 Mg(NO3)2 + 2NO2 + 2H2O A. 10 4Mg + 10HNO3 4Mg(NO3)2 + N2O + 5H2O Tæng hÖ sè çc chÊt = 24 C . b) 3Cu + 8HNO3 3Cu(NO3)2 + 2NO + 4H2O Tæng hÖ sè çc chÊt = 20 ( D ) C©u 4. Cho quú tÝm lÇn lît vµo çc mÈu thö cña çc dung dÞch +) NÕu mÉu nµo lµm quú tÝm xanh dung dÞch ®ã lµ NH3 +) NÕu mÉu nµo quú tÝm kh«ng ®æi mµu lµ dung dÞch Na2SO4 +) Hai mÈu cßn l¹i lµm quú tÝm ®á lµ NH4Cl vµ (NH4)2SO4 - Cho dd BaCl2 vµo hai mÉu thö cña hai dung dÞch cßn l¹i+) NÕu mÉu nµo cho kÕt tña tr¾ng dd (NH4)SO4 +) MÉu cßn l¹i kh«ng cã hiÖn tîng g× lµ NH4Cl C©u 5. N2 + 3H2 2NH3 (*) §Çu : a mol 3a mol 0 mol P : x mol 3x mol 2x mol Cb : a-x 3(a-x) 2x Sè mol hæn hîp khÝ ban ®Çu = 4a mol ; sè mol hæn h¬plj khÝ sau ph¶n øng = 4a-2x ¸p dông ph¬ng tr×nh tr¹ng th¸i khÝ PV= n.R.T ë ®k nhiÖt ®é kh«ng ®æi , thÓ tÝch kh«ng ®æi Tû lÖ ¸p suÊt tîng øng tû lÖ sè mol

4a-2x= 3,6a 0,4a = 2x a =5x

H% = =20%

Trong hæn hîp sau ph¶n øng gåm N2=a-x , NH3 =2x , H2 =3a-3x

%VN2= = = 22,22%

%VH2= 3.22,22222= 66,67 % %VNH3 = 11,11%


Giáo án 11 2/2/2013Bµi 14 . phãt pho

A. Môc tiªu 1. KiÕn thøc :- Häc sinh biÕt : CÊu t¹o ph©n tö vµ çc d¹ng thï h×nh cña phãt pho ; ph¬ng ph¸p ®iÒu chÕ vµ øng dông cña phãt pho - Häc sinh hiÓu : TÝnh chÊt ho¸ häc cña photpho 2. KÜ n¨ng : Häc sinh biÕt vËn dông nh÷ng hiÓu biÕt vÒ tÝnh chÊt vËt lÝ , ho¸ häc cña photpho ®Ó gi¶i quyÕt çc bµi tËp B. ChuÈn bÞ .- GV: Dông cô : èng nghiÖm , kÑp gç , gi¸ s¾t ®Ìn cån .Ho¸ chÊt : Photpho ®á , photpho tr¾ng .C. Tæ chøc ho¹t ®éng d¹y vµ häcGV: Phãt pho cã nhiÒu d¹ng thï h×nh ( ®á , tr¾ng , ®en ) trong ®ã cã hai d¹ng quan träng h¬n lµ photpho ®á vµ photpho tr¾ng . Sau ®©y chóng ta sÏ nghiªn cøu tÝnh chÊt vËt lÝ cña c¶ hai d¹ng ®ã . Gv yªu cÇu häc sinh nghiªn cøu tµi liÖu ®Ó tr×nh bµy çc tÝnh chÊt vËt lÝ cña hai d¹ng thó h×nh ®ã

Néi dung cña bµi häc Photpho tr¾ng

- R¾n , trong suèt mµu tr¾ng hoÆc vµng nh¹t , gièng nh s¸p - CÊu tróc m¹ng tinh thÓ ph©n tö : Nót m¹ng lµ çc ph©n tö P4 ( tø diÖn ®Òu ) , çc ph©n tö P4 liªn kÕt víi nhau b»ng lùc t¬ng t¸c yÕu mÒm , dÔ nãng ch¶y ( 44,10C ) - Kh«ng tan trong níc , tan trong çc dung m«i kh«ng ph©n cùc ( x¨ng , benzen , ete ,...) - RÊt ®éc , g©y báng nÆng khi r¬i vµo da- Bèc ch¸y trong kh«ng khÝ ë t0 > 40oC B¶o qu¶n b»ng çch ng©m trong níc l¹nh - ë ®kt ,trong bãng tèi Ptr¾ng ph¸t quang mµu lôc nh¹t

Ho¹t ®éng cña gi¸o viªn vµ häc sinhPhotpho ®á

- ChÊt bét mµu ®á

- CÊu tróc polime : ( -P- )n , çc nguyªn tö P liªn kÕt víi nhau b»ng liªn kÕt céng ho¸ trÞ bÒn v÷ng Khã nãng ch¶y, khã bay h¬i

- Kh«ng tan trong çc dung m«i th«ng thêng - Kh«ng ®éc , kh«ng g©y báng khi r¬i vµo da - Bèc ch¸y trong kh«ng khÝ ë to > 250oC

- Kh«ng ph¸t quang

*) Sù chuyÓn ho¸ P ( h¬i) ngng tô to cao

Ptr¾ng nhiÖt ®é P®á Tãm l¹i : - P cã hai d¹ng thï h×nh quan träng : Ptr¾ng vµ P®á - P®á bÒn h¬n P tr¾ng : P ®á cã cÊu tróc polime çc nguyªn tö liªn kÕt víi nhau b»ng lk céng ho¸ trÞ bÒn v÷ng . P tr¾ng cã cÊu tróc tt ph©n tö , çc ph©n tö P4 liªn kÕt víi nhau b»ng lmùc t¬ng t¸c yÕu .- P tr¾ng ®éc , g©y báng khi r¬i vµo da , ®éc . Cßn P ®á kh«ng cã çc t/c ®ã - Díi t¸c dông cña nhiÖt ®é , cã sù chuyÓn ho¸ qua l¹i gi÷a hai d¹ng thï h×nh



Giáo án 11 2/2/2013II. TÝnh chÊt ho¸ häc . ë ®kt ®é ho¹t ®éng ho¸ häc cña N2 < P®á < Ptr¾ng -Sè «xi ho¸ cña P : -3 ; 0; +3 ; +5 P ®¬n chÊt cã c¶ tÝnh «xi ho¸ vµ kh÷ ( trong ®ã tÝnh kh÷ tréi h¬n ) 1. TÝnh «xi ho¸ : Khi ph¶n øng víi çc kim lo¹i ho¹t ®éng .VÝ dô : Ca + P Zn + P Zn3P2 ( kÏm photphua) Lµm thuèc chuét 2. TÝnh kh÷ : (§Æc trng h¬n ) T¸c dông víi «xi , t¸c dông víi clo vµ nhiÒu h¬kj chÊt VÝ dô : 4P + 3O2 ( thiÕu ) 2P2O3 ( ®iphotphotriooxxit ) 4P + 5O2 ( d ) 2P2O5

2P + 3Cl2 ( thiÕu ) 2PCl3

2P +5Cl2 ( d ) 2PCl5 ( photphopentaclorua)P + KNO3

P + HNO3 ®Æc III. øng dông .- PhÇn lín P ®îc sö dông ®Ó sx H3PO4 , sx diªm - Ngoµi ra : P cßn ®îc dïng ®Ó sx bom , ®¹n ch¸y , ®¹n khãi .IV. Tr¹ng th¸i tù nhiªn , ®iÒu chÕ .1. Tr¹ng th¸i tù nhiªn . P tån t¹i ë d¹ng hîp chÊt . Hai kho¸ng vËt chÝnh - Apatit: 3Ca3(PO4)2.CaF2 - Photphorit : Ca3(PO4)2 Ngoµi ra P cßn cã trong protªin thùc vËt , trong cë thÓ ngêi , ®éng vËt 2. §iÒu chÕ :Ca3(PO4)2 + 5C + 3SiO2 3CaSiO3 + 2P + 5CO

GV: H·y so s¸nh ®é ho¹t ®éng ho¸ häc cña N2 víi P ®á , P tr¾ng HS: ë ®kt ®é ho¹t ®éng ho¸ häc cña N2 < P®á < Ptr¾ng

GV: Yªu cÇu HS viÕt ptp hh vµ x¸c ®Ýnh sè «xi ho¸ thay ®æi ChÊt «xi ho¸ , chÊt kh÷ HS: ...

GV: Yªu cÇu HS viÕt ptp hh vµ x¸c ®Ýnh sè «xi ho¸ thay ®æi ChÊt «xi ho¸ , chÊt kh÷ HS: ...

Ng cøu sgk

D. Còng cè . ViÕt ptp ho¸ häc thùc hiÖn s¬ ®å chuyÓn ho¸ sau : Ca3(PO4)2 A B C DHíng dÉn :


Giáo án 11 2/2/2013Bµi 15 . axit photphoric vµ muèi photphat

A. Môc tiªu 1. KiÕn thøc : Häc sinh biÕt : - CÊu t¹o ph©n tö cña axit photphoric ; tÝnh chÊt ho¸ häc , vËt lÝ cña H3PO4 - TÝnh chÊt vµ nhËn biÕt muèi photphat , øng dông vµ ®iÒu chÕ axit photphoric 2. KÜ n¨ng : VËn dông kiÕn thøc vÒ axit photphoric vµ muèi photphat ®Ó lµm çc bµi tËp B. ChuÈn bÞ .- GV: Dông cô : èng nghiÖm , kÑp gç ,... Ho¸ chÊt : dd AgNO3 , dd Na3PO4 , - HS : ¤n tËp kiÕn thøc vÒ axit C. Tæ chøc ho¹t ®éng d¹y vµ häcHái bµi cò : 1. ViÕt c«ng thøc cÊu t¹o cña axit H3PO4 , ph¬ng tr×nh ®iÖn li cña nã trong níc . NhËn xÐt tÝnh chÊt ho¸ ho¸ häc cña H3PO4 .2. ViÕt ptp cña H3PO4 víi NaOH vµ biÖn luËn çc trêng hîp x¶y ra . 3. ViÕt ph¬ng tr×nh ph¶n øng ho¸ häc x¶y ra khi :a) Cho dung dÞch HCl tõ tõ vµo dung dÞch K3PO4 b) Cho dung dÞch H2SO4 ®Æc d t¸c dông víi Ca3(PO4)2 HS1 : H-O H-O C«ng thøc cÊu t¹o cña H-O P=O H-O PO H-O H-O Ph¬ng tr×nh ®iÖn lÝ :H3PO4 H+ + H2PO4

- (1) ; k1 = 7,6.10-3 ( 25oC )

H2PO4- H+ + HPO4

2- (2) ; k2 = 6,2 .10-8

HPO42- H+ + PO4

3- (3) ; k3 = 4,4.10-13

TÝnh chÊt ho¸ häc : H3PO4 cã tÝnh chÊt cña mét axit yÕu : dd lµm ®åi mµu quú tÝm , t¸c dông víi baz¬ , «xit baz¬ , muèi , kim lo¹i \HS2 : NaOH + H3PO4 NaH2PO4 + H2O (1) 2NaOH + H3PO4 Na2HPO4 + 2H2O (2) 3NaOH + H3PO4 Na3PO4 + 3H2O (3)

§Æt k=

+) k 1 x¶y ra ph¶n øng (1) +) 1 < k < 2 x¶y ra c¶ (1) vµ (2) +) k=2 x¶y ra ph¶n øng (2) +) 2 < k < 3 x¶y ra c¶ (2) vµ (3) +) k 3 x¶y ra ph¶n øng (3) Nx: Khi 1 k 3 çc chÊt ph¶n øng hÕt Khi k < 1 th× H3PO4 d Khi k > 3 th× NaOH d HS3 : a) HCl + K3PO4 K2HPO4 + KCl (1) HCl + K2HPO4 KH2PO4 + KCl (2) HCl + KH2PO4 H3PO4 + KCl (3) Nx: Çc ph¶n øng (1) , (2) , (3) x¶y ra theo thø tù b) Ca3(PO4)2 + 3H2SO4 3CaSO4 + 2H3PO4 Nx: Dïng ®Ó ®iÒu chÕ H3PO4 trong c«ng nghiÖp

Néi dung bµi häc

I. Axit photphoric . H3PO4


GV: Chóng ta ®¶ nghiªn cøu ë trªn


TiÕt 22 +23: Ngµy 28 th¸ng 9 n¨m 2011

TIÕT 22

Giáo án 11 2/2/20131. CÊu t¹o ph©n tö . : H-O H-O H-O P=O H-O PO H-O H-O Trong hîp chÊt H3PO4 photpho cã sè «xi ho¸ cao nhÊt lµ +5 2. TÝnh chÊt vËt lÝ .- Axit photphoric cßn gäi lµ axit ortho photphoric ( H3PO4) lµ chÊt r¾n , d¹ng tinh thÓ , trong suèt ,kh«ng mµu , nãng ch¶y ë 42,5 0C .- RÊt h¸o níc nªn dÔ ch¶y röa , tan trong níc theo bÊt k× tû lÖ nµo .- H3PO4 thêng dïng lµ dd ®Æc , s¸nh , cã nång ®é 85%

3. TÝnh chÊt ho¸ häc . a) TÝnh «xi ho¸ kh÷ : Sè «xi ho¸ +5 cña P bÒn h¬n so víi N+5 do vËy H3PO4 kh«ng cã tÝnh «xi ho¸ nh H3PO4 b) TÝnh axit : H3PO4 lµ mét axit cã ®é m¹nh trung b×nh vµ ba nÊc c) T¸c dông bëi nhiÖt .2H3PO4 H4P2O7 + H2O ( axit ®iphotphoric) O-H H-OO=P O-H + HO P=O O-H H-OH4P2O7 2 HPO3 + H2O ( axit meta photphoric) O H-O-P=O Çc axit HPO3 vµ H4P2O7 l¹i cã thÓ kÕt hîp víi H2O ®Ó t¹o ra H3PO4

4. §iÒu chÕ vµ øng dông .a) Trong phßng thÝ nghiÖm : Cho P t¸c dông víi HNO3 ®Æc , ®un nãng b) Trong c«ng nghiÖp :- §i tõ quÆng apatit hoÆc photphorit vµ H2SO4 ®Æc . §/c ®îc H3PO4 cã chÊt lîng thÊp - §i tõ P: PP2O5 H3PO4 . §/c ®îc H3PO4 cã chÊt lîng cao h¬n

II. Muèi photphat Lµ muèi cña axit photphoric : cã 3 lo¹i 1. TÝnh chÊt cña muèi photphat

HS: xem thªm trong sgk

GV: §äc sgk vµ cho biÕt tÝnh chÊt vËt lÝ cña H3PO4 HS: H3PO4 lµ chÊt r¾n , d¹ng tinh thÓ , kh«ng mµu , trong suèt , h¸o níc ,...GV: So s¸nh víi tÝnh chÊt vËt lÝ cña mét sè axit kh¸c : HCl , HNO3 , H2SO4 HS: HCl khÝ , HNO3 vµ H2SO4 láng cßn H3PO4 r¾n . dd HCl ®Æc 37% ; HNO3 ®Æc 68 % ; H2SO4 ®Æc 98% ; H3PO4 ®Æc 85% . Dung dÞch H2SO4 ®Æc vµ dd H3PO4 ®Æc ®Òu s¸nh H2SO4 vµ H3PO4 ®Òu rÊt h¸o níc

GV: Yªu cÇu häc sinh viÕt c«ng thøc cÊu t¹o cña axit ®iphotphoric vµ axit metaphotphoric Ptp hh khi cho chóng vµo níc

Hs: H4P2O7 + H2O 2 H3PO4 HPO3 + H2O H3PO4

HS: P +5HNO3 H3PO4+5NO2 + H2O

GV: Yªu cÇu hs viÕt pt HS: ...

GV: Mét lîng lín H3PO4 sx ra ®îc dïng ®Ó ®/c muèi photphat vµ ®Ó sx ph©n l©n


TIÕT 23

Giáo án 11 2/2/2013a) TÝnh tan : - Muèi ®ihi®r«photpphat , muèi amoni , muèi cña kim lo¹i Na, K lµ ®Ï tan trong n-íc - Muèi photphat cßn l¹i kh«ng tan hoÆc Ýt tan trong níc b) Ph¶n øng thuû ph©n : sgk 2. NhËn biÕt ionphotphat .ThÝ nghiÖm : Cho dd AgNO3 vµo dd Na3PO4 cã kÕt tña mµu vµng . Thuèc thö lµ dd AgNO3 Ht: mµu vµng , tan trong dd HNO3 lo·ng .

GV: Lµm thÝ nghiÖm HS: 3Ag+ + PO4

3- Ag3PO4 ( vµng ) GV: nµy tan ®îc trong axit HNO3 lo·ng

D. DÆn dß . VÒ nhµ lµm çc bµi tËp vµ t×m hiÓu vÒ ph©n bãn ho¸ häc


Giáo án 11 2/2/2013Bµi 16 . ph©n bãn ho¸ häc

A. Môc tiªu 1. KiÕn thøc : Häc sinh biÕt : - Çc nguyªn tè dinh dìng cÇn thiÕt cho c©y trång - Thµnh phÇn mét sè lo¹i ph©n bãn ho¸ häc thêng dïng - Ph¬ng ph¸p b¶o qu¶n vµ s÷ dông mét sè lo¹i ph©n bãn ho¸ häc 2. KÜ n¨ng : - Cã kh· n¨ng ph©n biÖt mét sè lo¹i ph©n bãn ho¸ häc - Cã kh· n¨ng ®¸nh gi¸ chÊt lîng cña tõng lo¹i ph©n bãn ho¸ häc dùa vµo hµm lîng nit¬, K2O B. ChuÈn bÞ .- GV: Mét sè tranh ¶nh , t liÖu vÒ s¶n xuÊt çc lo¹i ph©n bãn ho¸ häc ë ViÖt Nam - HS : Xem l¹i çc muèi amoni , nitrat , photphat C. Tæ chøc ho¹t ®éng d¹y vµ häc

Néi dung cña bµi häc

I. Ph©n ®¹m .- Vai trß : Cung cÊp nguyªn tè nit¬ cho c©y trång ë d¹ng ho¸ hîp NH4

+ , NO3-

- T¸c dông : KÝch thÝch qu¸ tr×nh sinh tr-ëng , t¨ng tØ lÖ protein thùc vËt ; C©y ph¸t triÓn nhanh , m¹nh , cho nhiÒu h¹t , nhiÒu cñ , nhiÒu qu¶ - §¸nh gi¸ : Dùa vµo hµm lîng N ( %N theo khèi lîng ) 1. Ph©n ®¹m amoni - Thµnh phÇn ho¸ häc : Muèi amoni : NH4Cl , (NH4)2SO4 , NH4NO3 ,...-§iÒu chÕ : NH3 + axit - TÝnh chÊt : Thuû ph©n cho m«i tr¬ng axit ThÝch hîp cho lo¹i ®Êt Ýt chua hoÆc ®¶ ®îc kh÷ chua 2. Ph©n ®¹m nitrat - Thµnh phÇn : Muèi nitrat nh NaNO3 , Ca(NO3)2 ,...- §iÒu chÕ : HNO3 + muèi cacbonat t¬ng øng VÝ dô : CaCO3 + 2HNO3 Ca(NO3)2 + ...- T/c : +) DÔ tan cã t¸c dông nhanh , dÔ bÞ r÷a tr«i +) Hót Èm m¹nh B¶o qu¶n n¬i kh« r¸o , tho¸ng m¸t 3. Ure .- Thµnh phÇn ho¸ häc : (NH2)2CO %N=46,67% ( cao nhÊt trong çc lo¹i ph©n ®¹m hiÖn nay)

- §/c : 2NH3 + CO2 (NH2)2CO

+ H2O - T/c : +) Trong ®Êt nhê vsv ure chuyÓn

Ho¹t ®éng cña gi¸o viªn vµ häc sinhGV: Ph©n bãn ho¸ häc lµ g× ? cã mÊy lo¹i HS: Ph©n bãn ho¸ häc lµ nh÷ng chÊt cã chøa çc nguyªn tè dinh dìng , ®îc bãn cho c©y nh»m n©ng cao n¨ng suÊt c©y trång .Cã 3 lo¹i : Ph©n ®¹m , ph©n l©n , ph©n kaliGV: H·y nªu vai trß , t¸c dông vµ çch ®¸nh gi¸ chÊt lîng cña ph©n ®¹m HS: - Vai trß : Cung cÊp nguyªn tè nit¬ cho c©y trång ë d¹ng ho¸ hîp NH4

+ , NO3-

- T¸c dông : C©y ph¸t triÓn nhanh , m¹nh , cho nhiÒu h¹t , nhiÒu cñ , nhiÒu qu¶ - §¸nh gi¸ : Dùa vµo hµm lîng N

GV: Thµnh phÇn ho¸ häc c¶u ph©n ®¹m amoni lµ muèi amoni . VËy tÝnh chÊt vµ ®iÒu chÕ nh thÕ nµo ? Hs: §iÒu chÕ : NH3 + axit ; t/c cã tÝnh axit

GV: Nªu c©u hái t¬ng tù HS: ...



Giáo án 11 2/2/2013dÇn thµnh amoniac +) Trong níc ure +H2O chuyÓn dÇn thµnh (NH4)2CO3 ure Ýt bÞ röa tr«i , kh«ng lµm thay ®æi m«i tr¬ng cña ®©t nªn thÝch hîp cho nhiÒu lo¹i ®Êt kh¸c nhau . III. Ph©n kali .- Vai trß : Cung cÊp nguyªn tè kali cho c©y trång díi d¹ng ion K+

- T¸c dông : Gióp c©y hÊp thô ®¹m tèt h¬n , cÇn cho qu¸ tr×nh t¹o chÊt bét , chÊt x¬ , chÊt ®êng , chÊt dÇu ; T¨ng kh· n¨ng chèng bÖnh , chèng rÐt , chÞu h¹n ,...- §¸nh gi¸ : %m( K2O) t¬ng øng lîng K cã trong ph©n kali vÝ dô : 2 KCl 1 K2O

%m ( K2O) = .100 = 63,09%

- D¹ng phæ biÕn thêng dïng hiÖn nay lµ KCl vµ K2SO4 ( Trong tro thùc vËt cã mét lîng K2CO3 )

GV: Theo em ph©n ®¹m nµo ®îc sö dông nhiÒu nhÊt hiÖn nay ?HS: ure GV: HiÖn nay ph©n ®¹m ure ®îc s÷ dông phæ biÕn ë níc ta cung nh trªn thÕ giíi v× +) %N cao +) ThÝch hîp cho nhiÒu lo¹i ®©t kh¸c nhau v× kh«ng lµm thay ®æi m«i trêng cña ®Êt

GV; Yªu cÇu häc sinh t×m hiÓu vÒ vai trß , t¸c dông cña ph©n kali , vµ çch ®¸nh gi¸ chÊt lîng cña ph©n kali ?HS: ...

D. Còng cè : Tõ kh«ng khÝ , than , níc vµ çc chÊt xóc t¸c cÇn thiÕt h·y lËph s¬ ®å vµ viÕt ph¬ng tr×nh ph¶n øng ho¸ häc ®Ó ®iÒu chÕ ®îc NH4NO3 Híng dÉn : - Kh«ng khÝ : Chng cÊt ph©n ®o¹n lÊy N2 - Tõ H2O : §iÖn ph©n ®iÒu chÕ H2 vµ O2 - Cho kh«ng khÝ , h¬i níc qua than nãng ®á ®iÒu chÕ ®îc : N2, H2 C + H2O CO + H2 N2NH3NONO2HNO3 NH4NO3


Giáo án 11 2/2/2013

Bµi 17 . luyÖn tËp : tÝnh chÊt cña photpho vµ hîp chÊt cña photpho

A. Môc tiªu 1. KiÕn thøc : Còng cè çc kiÕn thøc vËt lÝ ,ho¸ häc , ®iÒu chÕ vµ øng dông cña photpho vµ mét sè hîp chÊt cña photpho.2. KÜ n¨ng : VËn dông çc kiÕn thøc ®Ó gi¶i bµi tËp B. Tæ chøc ho¹t ®éng d¹y vµ häc I. KiÕn thøc c¬ b¶n.1. §¬n chÊt photpho . Nguyªn tö khèi =31 §é ©m ®iÖn =2,19 P cÊu h×nh e : 1s22s22p63s23p33do Sè «xi ho¸ : -3 ; 0; +3 ; +5 GV; Photpho cã nh÷ng d¹ng thï h×nh nµo c¬ b¶n ? So s¸nh tÝnh chÊt vËt lÝ cña chóng ?HS: - Pt : Cã cÊu tróc m¹ng tt ph©n tö , mÒm , dÔ nãng ch¶y (44,10C ) , ®éc , dÔ ch¸y , g©y báng, ph¸t quang trong bãng tèi , kh«ng tan trong níc ,tan tèt trong çc dung m«i h÷u c¬ kh«ng ph©n cùc, chuyÓn dÇn thµnh P® - P® : CÊu tróc polime,bÒn , kh«ng tan trong çc dm th«ng thêng . ChuyÓn thµnh h¬i khi nung nãng kh«ng cã kh«ng khÝ vµ ngng tô h¬i thµnh Pt GV: P cã nh÷ng t/c ho¸ häc nµo ? vÝ dô HS: P cã c¶ tÝnh «xi ho¸ vµ tÝnh kh÷ - TÝnh kh÷ : (Tréi h¬n ) Khi ph¶n øng víi O2 , Cl2 , HNO3 , KClO3 , KNO3 ,K2Cr2O7 ,...- TÝnh «xi ho¸ : Khi ph¶n øng víi kim lo¹i ho¹t ®éng VÝ dô : P + 3Na Na3P ( natri photphua ) 2. Axit photphoric H3PO4 =98 - Kh«ng cã tÝnh «xi ho¸ nh HNO3 - Lµ axit ba nÊc , cã ®é m¹nh trung b×nh - DD mang ®Èy ®ñ t/c cña mét dd axit - NhiÖt H4P2O7 HPO3 ( axit meta photphoric ) ( axit ®iphotphoric ) 3. Muèi photphat.- Ph©n lo¹i : Cã 3 lo¹i - TÝnh tan : +) HÇu hÕt kh«ng tan hoÆc Ýt tan +) muèi ®ihi®r« photphat , muèi cña kimlo¹i K ,Na , NH4

+ tan ®îc trong níc

- NhËn biÕt : PO43- trong dd b»ng dd AgNO3 : Cho kÕt tña mµu vµng

II. Bµi tËp C©u 1. Nªu nh÷ng ®iÓm kh¸c biÖt trong cÊu t¹o nguyªn tö gi÷a nit¬ vµ photpho N( z=7 ) : 1s22s22p3 , cã 3 e ®éc th©n vµ 1 cÆp e ho¸ trÞ P( z=15) : ... , cã thªm ph©n líp d cã kh· n¨ng kÝch thÝch e cã 5 e ®éc th©n N cã 2 líp e cßn P cã 3 líp e b¸n kÝnh nguyªn tö cña P lín h¬n cña N §é ©m ®iÖn cña N lín h¬n cña P C©u 2. LËp ph¬ng tr×nh ph¶n øng ho¸ häc ë d¹ng ph©n tö vµ d¹ng ion rót gän cña ph¶n øng x¶y ra trong dd çc chÊt : a) kaliphotphat vµ bari nitrat : 3Ba2+ + 2PO4

3- Ba3(PO4)2 b) Natriphotphat vµ nh«msunfat : Al3+ + PO4

3- AlPO4 c) Kaliphotphat vµ canxiclorua : 3Ca2+ + 2PO4

3- Ca3(PO4)2 d) Natri hi®r«photphat vµ natrihi®r«xit : OH- + HPO4

2- H2O + PO43-

e) Canxi ®ihi®r«photphat vµ canxi hi®r«xit ( tû lÖ 1: 1 vµ tû lÖ 1: 2 ) C©u 3. C«ng thøc ®óng cña apatit lµ : 3Ca3(PO4)2.CaF2 ( C) C©u 4. NaOH = 0,11mol ; H3PO4 = 0,4 mol < k < 3 Ph¶n øng t¹o 2 muèi Na2HPO4 vµ Na3PO4



Giáo án 11 2/2/2013Gi¶i ra ta ®îc Na2HPO4 = 0,1 mol ; Na3PO4 = 0,3 mol

C©u 5. §é tan S = .100 3,89 = ( víi x lµ khèi lîng cña Ba(OH)2 cã trong

10 gam dung dÞch ) x= 0,374 gam Ba(OH)2 = 0,0022 mol H3PO4 = 6.0,5.10-3 = 0,003 mol Ph¬ng tr×nh ph¶n øng : Ba(OH)2 + 2H3PO4 Ba(H2PO4)2 + 2H2O (1) ; k= 0,5 a 2a aBa(OH)2 + H3PO4 BaHPO4 + 2H2O (2) ; k= 1b b b 3Ba(OH)2 + 2H3PO4 Ba3(PO4)2 + 6H2O (3) ; k = 1,5

Ta cã tû lÖ k = = = 0,733 x¶y ra c¶ (1) vµ (2)

Gäi sè mol Ba(OH)2 ph¶n øng ë (1) lµ a mol ; ë (2) lµ b mol a + b = 0,0022 2a + b = 0,003 a= 8.10-4

; b= 1,4.10-3


Giáo án 11 2/2/2013Bµi 18 . thùc hµnh. tÝnh chÊt cña mét sè hîp chÊt cña nit¬ - ph©n biÖt mét

sè ph©n bãn ho¸ häc

A. Môc tiªu 1. KiÕn thøc : Còng cè kiÕn thøc vÒ tÝnh chÊt cña amoniac vµ tÝnh «xi ho¸ m¹nh cña axit HNO3 . BiÕt çch ph©n biÖt mét sè lo¹i ph©n bãn ho¸ häc 2. KÜ n¨ng : RÌn luyÖn kÜ n¨ng thùc hµnh thÝ nghiÖm víi lîng nhá ho¸ chÊt ®¶m b¶o an toµn chÝnh x¸c B. ChuÈn bÞ .1. Dông cô thÝ nghiÖm : Cèc 250ml , chËu thuû tinh , bé gi¸ thÝ nghiÖm , ®Ìn cån , gi¸ ®Ó èng nghiÖm , b«ng .2. Ho¸ chÊt : HNO3 ®Æc , Cu , ph©n amoni sunfat , ph©n kali clorua , supephotphat kÐp , çc dung dÞch: NaOH ,AgNO3 , AlCl3 , HNO3 lo·ng, phenolphtalein , níc v«i C. Tæ chøc ho¹t ®éng d¹y vµ häcChia häc sinh lµm 9 ®Õn 10 nhãm , mæi nhãm 4 ®Õn 5 häc sinh ®Ó lµm thÝ nghiÖm :ThÝ nghiÖm 1: Thö tÝnh chÊt cña dung dÞch amoniac a)Çch tiÕn hµnh : - Cho vµo èng nghiÖm 1 mét Ýt dung dÞch NH3 , sau ®ã cho tiÕp pp vµo - Cho vµo èng nghiÖm 2 mét Ýt dung dÞch AlCl3 , sau ®ã cho dd NH3 tõ tõ ®Õn d vµo - Cho vµo èng nghiÖm 3 mét Ýt dung dÞch CuSO4 , sau ®ã cho dd NH3 tõ tõ ®Õn d vµo b) HiÖn tîng thay ®æi , gi¶i thÝch : èng nghiÖm 1: pp chuyÓn sang mµu hång dd NH3 cã m«i trêng baz¬ èng nghiÖm 2: T¹o kÕt tña, Al3+ + 3NH3 + 3H2O Al(OH)3 + 3NH4

+ èng nghiÖm 3: T¹o kÕt tña mµu xanh , sau ®ã kÕt tña tan pt: c) Nx: NH3 lµ mét baz¬ ; NH3 cã kh· n¨ng t¹o phøc ThÝ nghiÖm 2: TÝnh «xi ho¸ cña axit nitric a) Çch tiÕn hµnh : Cho 1ml dd HNO3 ®Æc vµo èng nghiÖm , cho tiÕp Cu vµo b) HiÖn tîng, gi¶I thÝch : dd mµu xanh ; khÝ mµu n©u ®á bay ra c) NhËn xÐt : HNO3 lµ mét chÊt «xi ho¸ m¹nh ThÝ nghiÖm 3: TÝnh «xi ho¸ cña KNO3 nãng ch¶y a) Çch tiÕn hµnh : Cho mét Ýt tinh thÓ KNO3 vµo èng nghiÖm , ®èt cho nãng ch¶y trªn ngän löa ®Ìn cån , cho tiÕp mÈu than hång vµo tiÕp b) HiÖn tîng, gi¶i thÝch : MÈu than hång bïng ch¸y m¹nh 2KNO3 + C 2KNO2 + CO2 c) NhËn xÐt: Muèi nitrat nãng ch¶y lµ chÊt «xi ho¸ m¹nh ThÝ nghiÖm 4: Ph©n biÖt mét sè lo¹i ph©n bãn ho¸ häc a) Çch tiÕn hµnh :Cho çc mÈu ph©n bãn : (NH4)2SO4 , KCl , Ca(H2PO4)2 b»ng h¹t ng« vµo èng nghiÖm - Quan s¸t ®Ó nhËn biÕt chóng ë d¹ng mµu s¾c - Cho 5ml níc vµo mæi èng nghiÖm trªn vµ l¾c cho chung tan hÕt - Cho dung dÞch BaCl2 vµo dd (NH4)2SO4 : - Cho dd AgNO3 lÇn lît vµo dung dÞch KCl vµ Ca(H2PO4)2 b) HiÖn tîng, gi¶i thÝch : - KÕt tña tr¾ng - KÕt tña tr¾ng - KÕt tña vµng :c) NhËn xÐt : §Ó nhËn biÕt ion PO4

3- dïng thuèc thö lµ AgNO3

GV: Sau mæi thÝ nghiÖm cho häc sinh viÕt ptp ho¸ häc x¶y ra vµ gi¶i thÝch hiÖn tîng ®¶ thu ®îc D. d¨n dß viÕt têng tr×nh :



Giáo án 11 2/2/2013Néi dung viÕt têng tr×nh : 1-Hä tªn:...................................................líp ................................. 2- Tªn bµi thùc hµnh : Tinh axit -baz¬ . Ph¶n øng trao ®æi ion trong dd chÊt ®iÖn li 3- Néi dung têng tr×nh ThÝ nghiÖm 1: a) Çch tiÕn hµnh b) HiÖn tîng , gi¶i thÝch c) NhËn xÐt ThÝ nghiÖm 2.=========================================

KiÓm tra 1 tiÕt

A. Môc tiªu - KiÓm tra kÕt qu¶ häc tËp vµ tiÕp thu kiÕn thøc cña häc sinh - §¸nh gi¸ pp gi¶ng d¹y cña gv th«ng qua kÕt qu¶ cña häc sinh - Rót kinh nghiÖm cho b¶n th©n ®Ó gi¶ng d¹y çc ch¬ng sau tèt h¬n B. ChuÈn bÞ ®Ò kiÓm tra :- Néi dung : Chñ yÕu kiÓm tra kiÕn thøc ch¬ng nit¬ , photpho - H×nh thøc : Tr¾c nghiÖm kh¸ch quan - Sè lîng c©u 25 : Trong ®ã cã 15 c©u lÝ thuyÕt , 10 c©u bµi tËp

Ch¬ng 3. Nhãm çc bon Bµi 19. Kh¸I qu¸t nhãm cacbon

A. Môc tiªu 1. KiÕn thøc :Häc sinh biÕt : KÝ hiÖu ho¸ häc , tªn gäi çc nguyªn tè nhãm çc bonHäc sinh hiÓu : TÝnh chÊt ho¸ häc chung cña çc nguyªn tè nhãm çc bon Quy luËt biÕn ®æi tÝnh chÊt çc ®¬n chÊt vµ hîp chÊt 2. KÜ n¨ng : - RÌn luyÖn kh· n¨ng so s¸nh , vËn dông quy luËt chung vµo mét nhãm nguyªn tè - RÌn luyÖn kh· n¨ng lËp luËn , t×m ®îc mæi liªn hÖ gi÷a cÊu t¹o nguyªn tö víi tÝnh chÊt ho¸ häc cña nguyªn tè B. ChuÈn bÞ .- GV: B¶ng 3.1: Mét sè t/c cña nguyªn tè nhãm çc bon - HS : ¤n l¹i kiÕn thøc vÒ : CÊu t¹o nguyªn tö , quy luËt biÕn ®æi tÝnh chÊt çc ®¬n chÊt vµ hîp chÊt trong b¶ng tuÇn hoµn C. Tæ chøc ho¹t ®éng d¹y vµ häc

Néi dung cña bµi häc I. VÞ trÝ cña nhãm çc bon trong b¶ng TH.- Thuéc nhãm IVA: C , Si , Ge , Sn , Pb .- Thuéc nguyªn tè p II. TÝnh chÊt chung cña çc nguyªn tè nhãm çc bon . 1. CÊu h×nh electron nguyªn tö . Líp ngoµi cïng : ns2np2 ( n=2 6 ) Cã 4

Ho¹t ®éng cña gi¸o viªn vµ häc sinhGV: Yªu cÇu häc sinh quan s¸t b¶ng TH vµ cho biÕt nhãm çc bon gåm nh÷ng ng tè nµoHS: Nhãm çc bon gåm çc nguyªn tè : C,Si,Ge,Sn,Pb , thuéc nhãm IVA .


TiÕt 27 : Ngµy th¸ng n¨m 2011


Giáo án 11 2/2/2013e líp ngoµi cïng - ë tt c¬ b¶n : : Cã mét cÆp e vµ 2e ®éc th©n Cã kh¶ n¨ng t¹o 2 lk céng ho¸ trÞ vµ mét lk cho nhËn -ë tr¹ng th¸i kÝch thÝch ns1np3 Cã 4 e ®éc th©n Cã kh¶ n¨ng t¹o 4 lk céng ho¸ trÞ Cã sè «xi ho¸ : -4 , 0 , +2 , +4 2. Sù biÕn ®æi tÝnh chÊt cña çc ®¬n chÊt .- Tõ C ®Õn Pb : TÝnh pk gi¶m dÇn , tÝnh kl t¨ng dÇn , n¨ng lîng ion ho¸ I1 , b¸n kÝnh ng tö

3. Sù biÕn ®æi tÝnh chÊt cña çc hîp chÊt .a) Hîp chÊt víi hi®r« : RH4 :- §é bÒn nhiÖt gi¶m nhanh tõ CH4 PbH4

- TÝnh kh÷ : T¨ng dÇn CH4 PbH4

b) Hîp chÊt víi «xi : RO vµ RO2 +) CO2 , SiO2 vµ çc hi®r«xit t¬ng øng cã tÝnh axit +) GeO2 , SnO2, PbO2 vµ hi®r«xit t/ lµ çc hîp chÊt lìng tÝnh

GV: Nhãm çc bon thuéc nhãm IVA , h·y suy ra cÊu h×nh e líp ngoµi cïng cña chóng HS: ns2np2 GV: Yªu cÇu hs biÓu diÔn sù ph©n bè e vµo AO vµ cho biÕt kh¶ n¨ng t¹o lk cña chóng sè «xi ho¸ HS: ...

GV: Dùa vµo quy luËt biÕn ®æi çc t/c trong mét nhãm quy luËt biÕn ®æi trong nhãm cacbon HS: TÝnh pk gi¶m dÇn , tÝnh kl t¨ng dÇn, ®é ©m ®iÖn , n¨ng lîng ion ho¸ I1 , b¸n kÝnh ng tö GV: H·y so s¸nh tÝnh pk cña C víi N ; cña Si víi P HS: KÐm h¬n

GV: C«ng thøc chung ? §é bÒn nhiÖt vµ tÝnh kh÷ biÕn ®æi nh thÕ nµo tõ CH4 PbH4 HS: - §é bÒn nhiÖt gi¶m nhanh tõ CH4 PbH4 - TÝnh kh÷ : T¨ng dÇn CH4 PbH4 GV: PbO2 + 2NaOH ®Æc Na2PbO3 + H2OPbO2 + 4HCl PbCl2 + Cl2 + 2H2O PbO2 + 2H2SO4 ®/ nguéi Pb(SO4)2 + 2H2O

D. Còng cè . C©u 1. ViÕt c«ng thøc e , c«ng thøc cÊu t¹o cña CO,CO2 HS:C : 1s22s22p2 C* : 1s22s12p3 : cã 4 e ®éc th©n O : 1s22s22p4 : Cã 6 e líp ngoµi cïng , cã 2 e ®éc th©n vµ 2 cÆp e +) CO : O vµ C ®a ra mæi nguyªn tö 2 e ®éc th©n ®Ó gãp chung t¹o lk víi nhau . Sau khi t¹o lk th× O cã 8 e líp ngoµi cïng cßn C míi chØ cã 6 e líp ngoµi cïng vµ cßn 1AO trèng nªn gi÷a chung h×nh thµnh thªm 1 lk theo kiÓu cho nhËn : O ®a ra 2e cho nhËn víi C +) CO2 : C ë tr¹ng h¸i kÝch dïng 4e ®éc th©n gãp chung víi 4 e ®éc th©n cña hai nguyªn tö O O=C=O C©u 2. DÉn ra çc hîp chÊt trong ®ã nguyªn tè cacbon cã çc sè «xi hãa : -4 ; +2 ;+4 Híng dÉn :


Giáo án 11 2/2/2013Bµi 20. cacbon

A. Môc tiªu 1. KiÕn thøc : Häc sinh biÕt : - CÊu tróc çc d¹ng thï h×nh cña cacbon - TÝnh chÊt vËt lÝ ho¸ häc cña cacbon - Vai trß quan träng cña cacbon ®æi víi ®¬× sèng vµ kÜ thuËt 2. KÜ n¨ng : - VËn dông ®îc nh÷ng tÝnh chÊt vËt lÝ ho¸ häc cña cacbon ®Ó gi¶i çc bµi tËp cã liªn quan - BiÕt sö dông çc d¹ng thï h×nh cña çc bon trong çc môc ®Ých kh¸c nhau B. ChuÈn bÞ .- GV: M« h×nh than ch× , kim c¬ng , mÈu than gæ , than muéi - Hs: Xem l¹i tÝnh chÊt ho¸ häc cña çcbon ( líp 9) , CÊu tróc tinh thÓ ( líp 10 )C. Tæ chøc ho¹t ®éng d¹y vµ häc

Néi dung cña bµi häc I. TÝnh chÊt vËt lÝ . Cacbon t¹o mét sè d¹ng thï h×nh : cã çc tÝnh chÊt vËt lÝ kh¸c nhau :- Kim c¬ng :+) TT kim c¬ng kh«ng mµu , trong suèt , cøng nhÊt , kh«ng dÈn ®iÖn +) tt kim c¬ng thuéc lo¹i tt nguyªn tö , cã cÊu tróc tø diÖn - Than ch× : +) X¸m ®en , anh kim , dÈn ®iÖn tèt +) tt than ch× cã cÊu tróc líp , çc líp lk víi nhau = lùc t¬ng t¸c yÕu dÔ t¸ch khái nhau .- Fuleren : Gåm çc ph©n tö C60 , C70 ,... cã cÊu tróc ræng gåm 30 mÆt , 60 ®Ønh lµ 60 ng tö çcbon - Çcbon v« ®Þnh h×nh : Than cèc , than gç , than x¬ng ,...Than gç vµ than x¬ng cã cÊu t¹o xèp hÊp phô rÊt tèt chÊt khÝ , chÊt tan trong dd øng dông : Lµm chÊt hÊp phô , mÆt n¹ phßng ®éc II. TÝnh chÊt ho¸ häc - Trong çc d¹ng thï h×nh cña cacbon th× cacbon v« ®Þnh h×nh ho¹t ®éng ho¸ häc h¬n c¶. Nhng ë ®kt vÈn kh¸ tr¬ , khi ®un nãng nã p víi nhiÒu chÊt .- Sè «xi ho¸ : -4 ; 0 ; +2;+4 - §é ©m ®iÖn =2,55 C cã c¶ tÝnh «xi ho¸ vµ tÝnh kh÷ . Trong ®ã tÝnh kh÷ tréi h¬n VÝ dô : ViÕt ptp cña cacbon víi çc chÊt sau : O2 , Cl2 , HNO3 ®Æc , H2SO4®Æc , KClO3, KNO3 , H2 , Al . X¸c ®Þnh sè «xi ho¸ thay ®æi cña C vai trß cña C trong çc p ®ã.KÕt lu©n:

Ho¹t ®éng cña gi¸o viªn vµ häc sinhGV: Cho hs quan s¸t mét sè mÈu vËt , m« h×nh , yªu cÇu çc em ng cøu thªm tµi liÖu ®Ó tr×nh bµy vµ so s¸nh t/c vËt lÝ cña kim c¬ng vµ than ch× . ThiÕt kÕ b¶ng c©m HS:

Kim c¬ng Than ch×CÊu tróc

Tø diÖn ®Òu CÊu tróc líp Çc líp lk yÕu víi nhau

t/c vËt lÝ

Kh«ng mµu Kh«ng dÈn ®iÖn DÉn nhiÖt kÐm RÊt cøng .

X¸m ®en Cã ¸nh kim DÉn ®iÖn tèt Çc líp dÔ t¸ch khái nhau

GV: Giíi thiÖu ngoµi hai d¹ng thï h×nh ®ã , çc bon cßn cã Fuleren. Yªu cÇu çc em vÒ nhµ t×m hiÓu thªm ?

GV Giíi thiÖu : Trong çc d¹ng thï h×nh cña cacbon th× cacbon v« ®Þnh h×nh ho¹t ®éng ho¸ häc h¬n c¶. Nhng ë ®kt vÈn kh¸ tr¬ , khi ®un nãng nã p víi nhiÒu chÊt

GV: Sè «xi ho¸ cña C? ®é ©m ®iÖn? t/c , t/c nµo tiªu biÓu h¬n

GV: Nªu vÝ dô HS: C + O2 CO2



Giáo án 11 2/2/2013- Çcbon lµ chÊt kh÷ khi p víi O2 , çc hîp chÊt «xi ho¸ m¹nh nh HNO3 , H2SO4 ®Æc , KClO3 , KNO3 ,..- Çcbon lµ chÊt «xi ho¸ khi ph¶n øng víi H2 , kim lo¹i ,...- C kh«ng ph¶n øng trùc tiÕp víi clo,brom,iot - Çc cacbua kim lo¹i thuû ph©n m¹nh trong níc VÝ dô : Al4C3 + 12H2O 4Al(OH)3 + 3CH4

III. øng dông . - Kim c¬ng : ®å trang søc , mñi khoan , dao c¾t thuû tinh , bét mµi ,...- Than ch× : §iÖn cùc , nåi , mùc , chÊt b«i tr¬n , bót ch× ,...- Than cèc : LuyÖn kim - Than gç : Thuèc næ ®en , ph¸o hoa , chÊt hÊp phô ( mÆt n¹ phßng ®éc , läc níc ,...) - Than muéi : Mùc in , chÊt ®én , xi ®¸nh giÇy ,...IV. Tr¹ng th¸i tù nhiªn vµ ®iÒu chÕ . 1. Tr¹ng th¸i tù nhiªn: sgk 2. §iÒu chÕ : - Nung than chØ ë 20000C , ¸p suÊt 50-100ngh×n atm, cã xóc t¸c Cr,Fe hay NI kim c¬ng nh©n t¹o :

Than ch× kim c¬ng

- Nung than cèc ë 2500-30000C trong lß ®iÖn , kh«ng cã kh«ng khÝ Than ch× - Nung than më ë kho·ng 10000C trong lß cèc , kh«ng cã kh«ng khÝ Than cèc - §èt ch¸y gç trong ®k thiÕu kh«ng khÝ than gæ - NhiÖt ph©n CH4 , cã xt than muéi - Than má ®îc khai th¸c trong çc má

Sau ®ã : C + CO2 2CO C + Cl2 kh«ng x¶y ra C + HNO3 ®Æc CO2 + NO2 + H2O

C + H2SO4 ®Æc CO2 + SO2 + H2O

C + KClO3 KCl + CO2

C + KNO3 KNO2 + CO2

C + H2 CH4

C + Al Al4C3 ( Nh«m cacbua )

GV: Dùa vµo çc kiÕn thøc thùc tÕ vµ tµi liÖu hay nªu mét sè øng dông cña çc bon HS: Nªu çc øng dông

GV: VËy çc d¹ng tån t¹i cña çcnbon ®îc ®iÒu chÕ nh thÕ nµo ? ...

D. Còng cè . Lµm bµi tËp 2.sgk a) HÇu hÕt çc hîp chÊt cña cacbon lµ hîp chÊt céng ho¸ trÞ v× cacbon lµ phi kim yÕu Kh· n¨ng nhêng vµ nhËn e ®Òu yÕu . Nªn trong çc hîp chÊt çc bon thêng t¹o thµnh çc cÆp e chung .b) Çc bon cã tÝnh chÊt ho¸ häc chñ yÕu lµ tÝnh kh÷ : O2 , hîp chÊt «xi ho¸ m¹nh nh ...


Giáo án 11 2/2/2013Bµi 21. Hîp chÊt cña cacbon

A. Môc tiªu 1. KiÕn thøc : Häc sinh biÕt : - CÊu t¹o ph©n tö cña CO,CO2 , çc tÝnh chÊt vËt lÝ , ho¸ häc vµ øng dông vµ pp ®iÒu chÕ cña chóng - TÝnh chÊt ho¸ häc cña axit cacbonic vµ muèi cacbonat 2. KÜ n¨ng : - Còng cè kiÕn thøc vÒ lk ho¸ häc - RÌn luyÖn kÜ n¨ng viÕt çc ph¬ng tr×nh ho¸ häc vµ gi¶i çc bµi tËp liªn quan- VËn dông çc kiÕn thøc ®Ó gi¶i thÝch çc tÝnh chÊt vµ øng dông cña cac«xit cña çcbon trong ®êi sèng vµ kÜ thuËt 3. T×nh c¶m th¸i ®é : Cã ý thøc yªu quý vµ b¶o vÖ m«i trêng khÝ quyÓn trong s¹ch , h¹n chÕ vµ kh«ng th¶i CO,CO2 vµo khÝ quyÓn B. ChuÈn bÞ .Hs:¤n tËp l¹i çch viÕt cÊu h×nh e, ph©n bè e vµo çc « lîng tö , çch viÕt c«ng thøc cÊu t¹o C. Tæ chøc ho¹t ®éng d¹y vµ häcHái bµi cò: 1. Cho C (z=6) , O ( z=8) . C/h e, sù ph©n bè e vµo « lîng tö ( líp ngoµi cïng ). H·y viÕt c«ng thøc e , c«ng thøc cÊu t¹o cña CO,CO2 2. ViÕt ptp cña CO víi : O2 , CuO , FeO NX: TÝnh chÊt ho¸ häc cña CO 3. ViÕt ptp cña CO2 víi : H2O , dd NaOH , CaO , C NX: tÝnh chÊt ho¸ häc cña CO2 Ho¹t ®éng 1. Gi¸o viªn gäi 3 häc sinh lªn b¶ng lµm bµi vµ yªu cÇu tÊt c¶ çc em cïng lµm vµo vë .

Néi dung cña bµi häc I. Çcbon mono «xit . 1. CÊu t¹o ph©n tö : sgk 2. TÝnh chÊt vËt lÝ : - CO khÝ kh«ng mµu , kh«ng mïi , kh«ng vÞ , rÊt Ýt tan trong níc .- RÊt bÒn víi nhiÖt , rÊt ®éc 3. TÝnh chÊt ho¸ häc- ë ®kt : CO rÊt tr¬ vÒ mÆt ho¸ häc

- ë nhiÖt ®é cao : CO lµ chÊt kh÷ m¹nh , ph¶n øng víi O2 , Cl2 , oxit cña nhiÒu kim lo¹i 4. §iÒu chÕ . a) C«ng nghiÖp:- DÉn h¬i níc qua than nãng ®á : C + H2O CO + H2 Thu ®îc hæn hîp khÝ ( KhÝ than ít) chøa kho·ng 44% CO , cßn l¹i lµ çc khÝ kh¸c N2 , CO2,H2 ,...- Thæi kh«ng khÝ qua than nãng ®á( trong lß gas) C + O2 CO2 ( phÇn díi lß )

C + CO2 2CO Thu ®îc hæn hîp khÝ ( gäi lµ khÝ lß gas hay khÝ than kh« ) chøa kho·ng 25% CO , cßn l¹i lµ CO2 , N2 ,...


GV: Xem l¹i phÇn bµi cò GV: Yªu cÇu häc sinh ®äc s¸ch gkLu ý : CO rÊt ®éc

GV: V× sao CO rÊt tr¬ vÒ mÆt ho¸ häc ë ®kt HS: Do C vµ O lk víi nhau b»ng lk ba bÒn v÷ng GV: CO kh«ng cã tÝnh «xi ho¸ ? HS: Cã thª cã v× C cã sè «xi ho¸ +2 lµ sè «xi ho¸ trung gian

GV: yªu cÇu hs vÒ nhµ nghiªn cøu sgk



Giáo án 11 2/2/2013NX: KhÝ than kh« vµ khÝ than ít ®Òu ®-îc dïng lµm nhiªn liÖu khÝ b) Phßng thÝ nghiÖm : Cho H2SO4 ®Æc vµo HCOOH vµ ®un nãng HCOOH CO + H2O II. Çcbon ®ioxit .1. CÊu t¹o ph©n tö : Sgk 2. TÝnh chÊt vËt lÝ : - CO2 tan kh«ng nhiÒu trong níc - ë -760C CO2 ho¸ r¾n , tr¾ng gäi lµ níc ®¸ kh« hay b¨ng kh« . Kh«ng nãng ch¶y mµ th¨ng hoa Dïng ®Ó t¹o m«i tr¬ng l¹nh vµ kh« , rÊt tiÖn lîi cho b¶o qu¶n thùc phÈm

3. TÝnh chÊt ho¸ häc : - CO2 lµ mét «xit axit : td víi H2O , oxit baz¬ , dd baz¬ - CO2 lµ chÊt «xi ho¸ : td víi CO2 , Mg , Al,...VÝ dô : CO2 + 2Mg 2MgO + C NX: CO2 kh«ng duy tr× sù ch¸y cña nhiÒu chÊt ( trõ kim lo¹i ho¹t ®éng : Mg , Al,...) Dïng lµm t¸c nh©n dËp t¾t ®¸m ch¸y .4. §iÒu chÕ . a) Phßng thÝ nghiÖm.Cho CaCO3 t¸c dông víi dd HCl trong b×nh kÝp CaCO3 + 2HCl CaCl2 + CO2 + H2O b) C«ng nghiÖp : Thu håi CO2 tõ :- Qóa tr×nh ®èt ch¸y çc nhiªn liÖu: Than , x¨ng , dÇu ,khÝ , - Qu¸ tr×nh nung v«i- Qu¸ tr×nh lªn men rîu III. Axit cacbonic vµ muèi cacbonat 1. Axit cacbonic : lµ axit rÊt yÕu , kÐm bÒn, hai lÇn axit

2. Muèi cacbonat vµ hi®r«cacbonat: a) TÝnh tan: - Muèi cacbonat trung hoµ cña klk ( trõ Li2CO3 ) , amoni vµ çc muèi hi®r«cacbonat dÔ tan trong níc ( trõ NaHCO3 h¬i Ýt tan ) - Muèi cacbonat cßn l¹i : Kh«ng tan hoÆc Ýt tan trong níc b) TÝnh chÊt ho¸ häc : - T¸c dông víi axit m¹nh h¬n:vÝ dô :

- CÊu t¹o SGK

- Nghiªn cøu vµ cho biÕt çc tÝnh chÊt vËt lÝ cña CO2 HS: CO2 : khÝ , 0 mµu , 0 mïi , 0 vÞ , tan 0 nhiÒu trong níc Ho¸ láng ë ¸p suÊt 60atm , t0 thêng . Ho¸ r¾n ë t0 =-76 0C - CO2 r¾n : cã mµu tr¾ng , cßn gäi lµ b¨ng kh« ( kh«ng nãng ch¶y mµ th¨ng hoa ) CO2 r¾n : Dïng ®Ó t¹o m«i trêng l¹nh, b¶o qu¶n thùc phÈm .- H·y cho biÕt CO2 cã nh÷ng tÝnh chÊt ho¸ häc c¬ b¶n nµo ? HS: Cã t/c cña mét «xit axit , cã tÝnh «xi ho¸ - LÊy vÞ dô minh ho¹ ?HS: CO2 + H2O ; CO2 + NaOH ; CO2 + CaO CO2 + C ; CO2 + 2Mg 2MgO + C

GV: Çc em vÒ nhµ ng/c sgk

- Cho biÕt mét sè t/c cña H2CO3 HS: Lµ axit rÊt yÕu , kÐm bÒn , hai nÊc H2CO3 H+ + HCO3

-,k1=4,5.10-7

HCO3- H+ + CO3

2- ,k2 = 4,8.10-11

- T×m hiÓu tµi liÖu cho biÕt tÝnh tan cña muèi cacbonat vµ hi®r«cacbonat HS: ... HÇu hÕt cac muèi cacbonat kh«ng tan hoÆc Ýt tan trong níc


Giáo án 11 2/2/2013- Muèi hi®r«cacbonat t¸c dông víi dd kiÒm VÝ dô : - Ph¶n øng nhiÖt ph©n : ( trõ muèi cacbonat trung hoµ cña kim lo¹i kiÒm ) VÝ dô : 2NaHCO3 Na2CO3 + CO2 + H2O

Ca(HCO3)2 CaCO3 + CO2 + H2O

MgCO3 MgO + CO2 3. øng dông cña muèi cacbonat - CaCO3 ( r¾n, mµu tr¾ng) :VËt liÖu x©y dùng , sx xi m¨ng , lµm chÊt ®én trong cao su vµ mét sè ngµnh c«ng nghiÖp kh¸c - Na2CO3 khan ( so®a khan , mµu tr¾ng ) : CN thuû tinh , gèm , bét giÆt ,...- NaHCO3 ( Natrihi®r«cacbonat) : Dïng trong c«ng nghiÖp thùc phÈm . Trong y häc ®îc dïng ®Ó lµm thuèc gi¶m ®au cho d¹ dµy do thõa axit

- H¶y lÊy vÝ dô : HS: CaCO3 + 2HCl CaCl2 + CO2 + H2O NaHCO3 + NaOH Na2CO3 + H2O 2NaHCO3 Na2CO3 + CO2 + H2O

Ca(HCO3)2 CaCO3 + CO2 + H2O

MgCO3 MgO + CO2

- Nghiªn cøu sgk

D. DÆn dß . VÒ nhµ nghiªn cøu kÜ lÝ thuyÕt vµ lµm çc bµi atËp s¸ch gi¸o khoa .


Giáo án 11 2/2/2013Bµi 22. silic vµ hîp chÊt cña silic

A. Môc tiªu 1. KiÕn thøc : Häc sinh biÕt : - TÝnh chÊt vËt lÝ ho¸ häc cña silic - TÝnh chÊt vËt lÝ ho¸ häc çc hîp chÊt cña silic - Ph¬ng ph¸p ®iÒu chÕ vµ øng dông çc ®¬n chÊt vµ hîp chÊt cña silic 2. KÜ n¨ng : VËn dông ®Ó gi¶i çc bµi tËp liªn quan 3. T×nh c¶m th¸i ®é : Cã t×nh c¶m gÇn gñi víi thiªn nhiªn nªn cã ý thøc b¶o vÖ m«i trêng B. ChuÈn bÞ .Méu vËt çt , th¹ch anh , m¶nh v¶i b«ng ; dd Na2SiO3 , HCl , pp , cèc , ,èng nghiÖm, ®ña thuû tinh C. Tæ chøc ho¹t ®éng d¹y vµ häcHái bµi cò: Cho biÕt çc d¹ng thï h×nh cña cacbon , sè «xi ho¸ cña nguyªn tè C , t/c ho¸ häc cña C . HS: - Çc bon cã çc d¹ng thï h×nh : Kim c¬ng , than ch× , fuleren , v« ®Þnh h×nh .Sè «xi ho¸ cña C : -4 ; 0 ; +2 : +4 C cã c¶ tÝnh «xi ho¸ vµ tÝnh kh÷ , trong ®ã tÝnh kh÷ tiªu biÓu h¬n ( do ®é ©m ®iÖn nhá ) GV: H«m nay ta sÏ nghiªn cøu mét ng tè cung nhãm víi C , ®ã lµ silic

Néi dung cña bµi häc I. Silic 1. TÝnh chÊt vËtlÝ : Si cã hai d¹ng thï h×nh : tinh thÓ vµ v« ®Þnh h×nh - Si tinh thÓ : Cã cÊu tróc gi«ng kim c-¬ng , mµu x¸m, ¸nh kim, ton/c =m 14200C , cã tÝnh b¸n dÈn - Si v« ®Þnh h×nh : Bét , mµu n©u 2. TÝnh chÊt ho¸ häc - Sè «xi ho¸ : -4 ; 0 ; +2 ; +4 ( trong ®ã sè «xi ho¸ +2 Ýt ®Æc trng ) Si cã c¶ tÝnh «xi ho¸ vµ tÝnh kh÷ - Si v« ®Þnh h×nh ho¹t ®éng ho¸ ,häc m¹nh h¬n Si tt . a) TÝnh kh÷ : - T¸c dông víi phi kim : VÝ dô : Si + F2 SiF4 ( silic tªtra florua) Si + O2 SiO2 ( silic ®i «xit ) - T¸c dông m¹nh víi dung dÞch kiÒm gi¶i phãng H2 Si + 2NaOH + H2O Na2SiO3 + 2H2 (Si: 0 +4 ) b) TÝnh «xi ho¸ : ë nhiÖt ®é cao , silic t¸c dông víi çc kim lo¹i nh Ca, Mg,Fe ,... t¹o hîp chÊt silixua kim lo¹i VÝ dô : Mg + Si Mg2Si ( magiªsilixua)3. Tr¹ng th¸i tù nhiªn : Si chiÕm 29,5% khèi lîng vá tr¸i ®Êt ( sau «xi ) - Si chØ gÆp ë d¹ng hîp chÊt trong mét sè kho¸ng vËt : Cao lanh , çt , xecpentin


- So s¸nh víi cacbon HS: Cã nhiÒu d¹ng thï h×nh , cã nhiÖt ®é nãng ch¶y cao .Kh¸c : cã tÝnh b¸n dÉn ( ë nhiÖt ®é th-êng th× dÉn ®iÖn thÊp nhng khi t¨ng t0 th× ®é dÉn ®iÖn t¨ng lªn GV: T¬ng tù çcbon Si cã sè «xi ho¸ ... Co t/c ho¸ häc t¬ng tù

So s¸nh víi C ?HS: C kh«ng ph¶n øng víi dd kiÒm SS víi C HS: C cã tÝnh «xi ho¸ khi ph¶n øng víi H2 vµ víi kim lo¹i ho¹t ®éng

_ Nghiªn cøu tµi liÖu



Giáo án 11 2/2/2013,fenspat,...- Si cßn gÆp trong c¬ thÓ ®éng vËt , thùc vËt víi lîng rÊt nhá 4. øng dông vµ ®iÒu chÕ . a) øng dông :- Lµ chÊt b¸n dÈn: Dïng trong kÜ thuËt v« tuyÕn , ®iÖn tù , pin mÆt trêi - Trong luyÖn kim : ChÕ t¹o hîp kim ferosilic , ®Ó chÕ thÐp chÞu axit b) §iÒu chÕ .- PTN: SiO2 + 2Mg 2MgO + Si

- CN: SiO2 + 2C Si + 2CO II. Hîp chÊt cña silic . 1. Silic ®i«xit .

a) TÝnh chÊt vËt lÝ , tr¹ng th¸i tù nhiªn:- SiO2 Tån t¹i d¹ng tinh thÓ , kh«ng tan trong níc , cã to

n/c cao = 17130C - Trong tù nhiªn SiO2 : ë d¹ng kho¸ng vËt th¹ch anh . Çt lµ SiO2 cã chøa nhiÒu t¹p chÊt . b) TÝnh chÊt ho¸ häc - SiO2 lµ mét «xit axit : Tan chËm trong dd kiÒm ®Æc , nãng . Tan dÔ trong kiÒm nãng ch¶y hoÆc cacbonat klk nãng ch¶y silicat SiO2 + 2NaOH Na2SiO3 + H2O

SiO2 + Na2CO3 Na2SiO3 + CO2 - SiO2 tan trong axit HF :SiO2 + 4HF SiF4 + 2H2O øng dông : Kh¾c ch÷ , kh¾c h×nh lªn thuû tinh 2. Axit silixic vµ muèi silicat a) Axit silixic : - H2SiO3 ë d¹ng keo ,kh«ng tan trong níc , dÔ mÊt níc t¹o SiO2 - Khi sÊy kh« H2SiO3 mÊt mét phÇn níc VËt liÖu xèp ( gäi lµ silicagen) : Dïng ®Ó hót Èm vµ hÊp phô nhiÒu chÊt . - H2SiO3 lµ axit rÊt yÕu , yÕu h¬n axÝt H2CO3 , nªn dÔ bÞ CO2 ®Èy ra khái dung dÞch cña nã CO2 + Na2SiO3 + H2O Na2CO3 + H2SiO3 b) Muèi silicat - TÝnh tan : ChØ silicat klk tan ®îc trong níc - Dung dÞch muèi silicat klk thuû ph©n m¹nh m«i trêng kiÒm ThÝ dô : Na2SiO3 + 2H2O 2NaOH +H2SiO3 - Dung dÞch ®Ëm ®Æc cña Na2SiO3 vµ

ChÊt b¸n dÉn lµ g× ?HS: Lµ chÊt cã kh· n¨ng dÉn ®iÖn kh¸c nhau ë çc nhiÖt ®é kh¸c nhau .

So s¸nh víi CO2 ?HS: CO2 khÝ, tan Ýt trong níc

So s¸nh víi CO2 ?HS: CO2 lµ «xit axit : Tan trong níc , t¸c dông víi dd kiÒm CO2 kh«ng ph¶n øng víi HF

D¹ng çcbon v« ®Þnh h×nh lo¹i than gç , than x¬ng còng cã kh· n¨ng hÊp phô tèt nhiÒu chÊt .

- SO s¸nh víi muèi cacbonat ¸tH: HS: - TÝnh tan :- dd muèi cacbonat cña klk


Giáo án 11 2/2/2013K2SiO3 ®îc gäi lµ thuû tinh láng :+) ChÕ t¹o keo d¸n thuû tinh , sø +) Ch«ng ch¸y cho v¶i , gç khi v¶i , gç ®-îc tÈm thuû tinh láng D. DÆn dß : VÒ nhµ nghiªn cøu kÜ lÝ thuyÕt vµ lµm çc bµi tËp trong sgk


Giáo án 11 2/2/2013Bµi 23. c«ng nghiÖp silicat

A. Môc tiªu 1. KiÕn thøc : Häc sinh biÕt : - Thµnh phÇn ho¸ häc vµ tÝnh chÊt cña thuû tinh , xi m¨ng , gèm .- Ph¬ng ph¸p s¶n xuÊt çc vËt liÖu thuû tinh , gèm , xi m¨ng tõ nguån nguyªn liÖu tù nhiªn .2. KÜ n¨ng :- Ph©n biÖt çc vËt liÖu thuû tinh , gèm ,xi m¨ng dùa vµo thµnh phÇn vµ tÝnh chÊt cña chóng - BiÕt çch sö dông vµ b¶o qu¶n çc s¶n phÈm lµm b»ng çc vËt liÖu thuû tinh , gèm , xi m¨ng 3. T×nh c¶m th¸i ®é : BiÕt yªu quý , b¶o vÖ nguån tµi nguyªn thiªn nhiªn B. ChuÈn bÞ .GV: S¬ ®å lß quay s¶n xuÊt clanhke ( nÕu cã ) ; mÈu xi m¨ng HS: Su tÇm , t×m kiÕm çc mÈu vËt b»ng thuû tinh , gèm , s C. Tæ chøc ho¹t ®éng d¹y vµ häc

Néi dung cña bµi häc I. Thuû tinh 1. Thµnh phÇn ho¸ häc vµ tÝnh chÊt cña thuû tinh th«ng thêng - Thµnh phÇn : Na2SiO3 , CaSiO3 , SiO2 Hay Na2O.CaO.6SiO2 - Sx: NÊu ch¶y hæn hîp çt tr¨ng®¸ v«i , so®a ë 14000C 6SiO2 +Na2CO3+ CaCO3Na2O.CaO.6SiO2 + 2CO2 - TÝnh chÊt : R¾n v« ®Þnh h×nh , kh«ng cã nhiÖt ®é n/c x¸c ®Þnh , dßn , khi ®un nãng th× nã mÒm dÇn sau ®ã míi nãng ch¶y Cã thÓ t¹o ®îc nh÷ng vËt nh ý muèn 2. Mét sè lo¹i thuû tinh kh¸c .- Thuû tinh kali : +) SX thay Na2CO3 b»ng K2CO3 +) T/c : t0

n/c vµ t0ho¸ dÎo cao h¬n

+) øng dông : Dông cô thÝ nghiÖm , l¨ng kÝnh , thÊu kÝnh ,...- Thuû tinh pha lª: Chøa nhiÒu «xit ch× ; dÔ nãng ch¶y vµ trong suèt , dïng ®Ó sx b×nh hoa ,...- Thuû tinh th¹ch anh: +) sx: NÊu ch¶y SiO2 tinh khiÕt +) T/c : cã t0 ho¸ mÒm cao , cã hÖ sè në nhiÖt nhá Kh«ng bÞ nøt khi nãng l¹nh ®ét ngét - Thuû tinh cã mµu s¾c kh¸c nhau , lµ do cho thªm çc oxit kim lo¹i kh¸c nhau vµo. VÝ dô : Cr2O3 cho thuû tinh mµu lôc CoO cho thuû tinh mµu xanh níc biÓn II. §å gèm .


GV: Yªu cÇu häc sinh nghiªn cøu sgk vµ cho biÕt thµnh phÇn , t/c, cña tt th«ng th-êng?HS: TP: Na2O.CaO.6SiO2

T/c: R¾n v« ®Þnh h×nh , kh«ng cã nhiÖt ®é n/c x¸c ®Þnh , dßn , khi ®un nãng th× nã mÒm dÇn sau ®ã míi nãng ch¶y

GV: pp sx nh thÕ nµo ? HS: Thay Na2CO3 b»ng K2CO3 GV: Thuû tinh kali ®îc øng dônglµm g× ?HS: ...

GV: Thuû tinh cã mµu kh¸c nhau lµ do ?HS: Do cã chøa thªm çc «xit kim lo¹i kh¸c nhau .



Giáo án 11 2/2/2013- Sx chñ yÕu tõ ®Êt sÐt vµ cao lanh - Ph©n lo¹i : Gèm x©y dùng , vËt liÖu chÞu löa , gèm kÜ thuËt vµ gèm d©n dông

1. G¹ch vµ ngãi:Thuéc lo¹i gèm x©y dùng( ®Êt sÐt + Ýt çt + H2O ) khèi dÎo , t¹o h×nh , sÊy kh« vµ nung ë 900-10000C sÏ ®îc g¹ch ngãi . G¹ch ngãi th-êng cã mµu ®á , ®ã lµ mµu cña «xit s¾t ë trong ®Êt sÐt .2. G¹ch chÞu löa : - øng dông : Lãt trong lß cao ,lß luyÖn kim , lß nÊu thuû tinh ,...- Cã hai lo¹i chÝnh : Sam«t vµ ®i nat ( 16900 - 17200) 3. Sµnh , sø vµ men . a) Sµnh : - Cã mµu n©u hoÆc x¸m, cøng, gâ kªu - §Êt sÐt , nung ë 1200-13000C thu ®îc sµnh . b) Sø : ( Gèm d©n dông vµ gèm .kÜ thuËt) - Cã mµu tr¾ng , xèp , gâ kªu , cøng - Sx tõ : cao lanh , fenspat , th¹ch anh vµ mét sè «xit kim lo¹i - §å sø ®îc nung hai lÇn : lÇn ®Çu nung ë 10000C , sau ®ã tr¸ng men , trang trÝ vµ nung lÇn 2 ë 1400-14500C c) Men : T/p gièng sø nhng dÔ nãng ch¶y h¬n ViÖt Nam : Gèm sø B¸t Trµng , H¶i D-¬ng , §ång Nai ,...III. XI m¨ng1. Thµnh phÇn ho¸ häc vµ pp sx xim¨ng Poocl¨ng. ( Lo¹i th«ng dông nhÊt ) a) Thµnh phÇn chÝnh : 3CaO.SiO2 , 2CaO.SiO2 , 3CaO.Al2O3 b) Sx:NghiÒn nhá( §¸ v«i + ®Êt sÐt nhiÒu SiO2 + mét Ýt quÆng s¾t )

Clanhke

- §Ó nguéi , nghiÒn clanhke vµ thªm phô gia Xi m¨ng 2. Qu¸ tr×nh ®«ng cøng cña xi m¨ng .3CaO.SiO2+5H2OCa2SiO4.4H2O+Ca(OH)2

2CaO.SiO2+4H2OCa2SiO4.4H2O 3CaO.Al2O3 + 6H2O Ca3(AlO3)2.6H2O NX: Çc tinh thÓ hi®rat ®an xen vµo

GV: Nguyªn liÖu sx ®å gåm ? §å gèm ph©n lo¹i nh thÕ nµo ? HS: - Sx chñ yÕu tõ ®Êt sÐt vµ cao lanh -Ph©n lo¹i : Gèm x©y dùng , vËt liÖu chÞu löa , gèm kÜ thuËt vµ gèm d©n dông

GV: Xim¨ng Poocl¨ng lµ lo¹i xi m¨ng th«ng dông nhÊt hiÖn nay :T/p . ppsx nh thÕ nµo ? HS: 3CaO.SiO2 , 2CaO.SiO2 , 3CaO.Al2O3

Xi m¨ng ®«ng cøng nh thÕ nµo ?HS: Do sù kÕt hîp cña çc hîp chÊt trong xi m¨ng víi níc t¹o çc tinh thÓ hi®rat ®an xen vµo nhau t¹o khèi cøng vµ bÒn.


Giáo án 11 2/2/2013nhau t¹o khèi cøng vµ bÒn . D. DÆn dß . VÒ nhµ lµm çc bµi tËp trong sgk vµ chuÈn bÞ t«ng hîp kiÕn thøc ®Ó luyÖn tËp C©u 1. NghiÒn thuû tinh th«ng thêng thµnh bét råi cho vµo níc ®¶ cã vµi giät phenolphtalein , th× thÊy dd chuÓn sang mµu hång . H·y gi¶i thÝch vµ viÕt ptp ho¸ häc x¶y ra. Híng dÉn : - Dung dÞch thu ®îc cã m«i tr¬ng kiÒm nªn PP ®æi sang mµu hång - Thµnh phÇn ho¸ häc cña thuû tinh th«ng th¬ng lµ : Na2O.CaO.6SiO2 Na2O + H2O 2NaOH CaO + H2O Ca(OH)2 2NaOH + SiO2 Na2SiO3 ( tan trong níc ) Ca(OH)2 + SiO2 CaSiO3 ( kh«ng tan trong níc )

Na2SiO3 + 2H2O 2NaOH + H2SiO3 *) HoÆc : T/p : Na2SiO3.CaSiO3.4SiO2


Giáo án 11 2/2/2013Bµi 24. luyÖn tËp : tÝnh chÊt cña çcbon, silic vµ hîp chÊt cña chóng

A. Môc tiªu 1. KiÕn thøc :Còng cè : - TÝnh chÊt c¬ b¶n cña cacbon , silic - TÝnh chÊt cña çc hîp chÊt CO,CO2,H2CO3, muèi cacbonat , axit silixic vµ muèi silicat 2. KÜ n¨ng :- VËn dông lÝ thuyÕt ®Ó gi¶i thÝch çc tÝnh chÊt cña ®¬n chÊt vµ hîp chÊt cña cacbon , silic - RÌn luyÖn kÜ n¨ng gi¶i bµi tËp B. Tæ chøc ho¹t ®éng d¹y vµ häcI. KiÕn thøc c¬ b¶n : GV híng dÉn häc sinh x©y dùng b¶ng nh sgk

Çcbon Silic

§¬n chÊt

- Çc d¹ng thï hinh: kim c¬ng , than ch× , fuleren. - TÝnh kh÷ : T¸c dông víi O2 , F2 , hîp chÊt ( CuO, HNO3 , H2SO4 ®Æc , KNO3 ,...) - TÝnh «xi ho¸ : T¸c dông víi H2 , kim lo¹i ho¹t ®éng

- Çc d¹ng thï h×nh : Silic tinh thÓ , silic v« ®Þnh h×nh - Si thÓ hiÖn tÝnh kh÷ khi t¸c dông víi phi kim ( O2 , F2 ,...) víi hîp chÊt ( dd kiÒm ,...) - Silic thÓ hiÖn tÝnh «xi ho¸ : Khi t¸c dông víi kim lä¹i ho¹t ®éng

¤xit

*) CO:- Lµ «xit trung tÝnh - Cã tÝnh kh÷ m¹nh : T¸c dông víi Cl2 , t¸c dông víi O2 , víi nhiÒu «xit kim lo¹i ,...*) CO2 : - Lµ «xit axit : H2O , dd kiÒm , «xit baz¬ - Lµ chÊt «xi ho¸ : T¸c dông v¬i C , Mg , Al ,...

SiO2: - Lµ «xit axit : Tan chËm trong dd kiÒm ®Æc , tan dÔ trong kiÒm nãng ch¶y , muèi cacbonat kim lo¹i kiÒm nãng ch¶y. - T¸c dông víi dd HF : SiO2 + 4HF SiF4 + 2H2O

Axit

-H2CO3 kh«ng bÒn, dÔ ph©n huû thµnh CO2 vµ H2O - Lµ axit yÕu , hai nÊc

- H2SiO3 : lµ axit ë d¹ng r¾n, Ýt tan trong níc ( keo , kh«ng tan trong níc)- Khi sÊy kh« H2SiO3 mÊt mét phÇn níc t¹o thµnh vËt liÖu xèp ( silicagen)- Lµ axit rÊt yÕu , yÕu h¬n c¶ H2CO3

Muèi

- TÝnh tan: muèi cacbonat cña kim lo¹i kiÒm( trõ Li2CO3) , amoni , çc muèi hi®r«cacbonat ( trõ NaHCO3 h¬i Ýt tan) dÔ tan trong níc . Cßn l¹i kh«ng tan hoÆc Ýt tan trong níc - TÝnh chÊt ho¸ häc : +) T¸c dông víi axit :+) Muèi hi®r«cacbonat t¸c dông víi dd kiÒm - Muèi çcbonat kh«ng tan , Ýt tan vµ muèi hi®r«cacbonat bÞ nhiÖt ph©n huû

- Muèi silicat cña kim lo¹i kiÒm dÔ tan trong níc - Dung dÞch muèi silicat klk trong níc thuû ph©n m¹nh cho dd cã m«i trêng kiÒm - Dung dÞch ®Èm ®Æc cña K2SiO3 vµ Na2SiO3 ®îc gäi lµ thuû tinh láng dïng ®Ó s¶n xuÊt xim¨ng chÞu axit , chÊt kÕt dÝnh trong x©y dùng.

II. Bµi tËp .C©u 1. ViÕt c«ng thøc cÊu t¹o cña : Canxicacbua , nh«m cacbua, çcbon tªtraflorua . X¸c ®Þnh sè «xi ho¸ cña C trong çc chÊt trªn . C©u 2. a) CO ch¸y ®îc lµ do C cã sè «xi ho¸ +2 , nªn bÞ «xi «xi ho¸ lªn +4 ( CO2 ) CO2 kh«ng ch¸y ®îc lµ do C cã sè «xi ho¸ +4 lµ sè «xi ho¸ cao nhÊt nªn kh«ng bÞ «xi ho¸ nöa .



Giáo án 11 2/2/2013b) CO , H2 : §èt ch¸y çc khÝ ®ã vµ cho çc s¶n phÈm t¹o thµnh lÇn lît sôc qua níc v«i trong , lµm vÈn ®ôc ®ã lµ CO2 CO C©u 3. a) Lµm thÕ nµo ®Ó ph©n biÖt ®îc khÝ CO2 vµ O2 : b»ng pp vËt lÝ ; b»ng pp ho¸ häc ?b) Lµm thÕ nµo ®Ó ph©n biÖt ®îc natricacabonat vµ natrisunfit ? Híng dÉn : a) pp vËt lÝ : H¹ nhiÖt ®é xu«ng CO2 dÔ ho¸ r¾n , ho¸ láng h¬n O2 CO2 ho¸ r¾n ë t0 -760C , O2 ho¸ láng ë -1830C PP ho¸ häc : CO2 kh«ng duy tr× sù ch¸y cña nhiÒu chÊt ; O2 duy tr× sù ch¸y b) Cho dung dÞch HCl vµo , sôc khÝ tho¸t ra vµo dung dÞch níc brom C©u 4. SiO2 + C CO + CxSiy

Ta cã x:y = : = 2,5 : 2,5 = 1:1 SiC

SiO2 + 3C 2CO + SiC C©u 5. C , B

C©u 6. CO2 + CaO CaCO3 CaCO3 + CO2 + H2O Ca(HCO3)2 Ca(HCO3)2 + 2HCl CaCl2 + 2CO2 + 2H2O CO2 + 2Mg 2MgO + C C + ZnO Zn + CO ( C + CO2 2CO ) 2CO + O2 2CO2 C©u 7. Mg = 0,25 mol ; SiO2 = 0,075 mol SiO2 + 2Mg 2MgO + Si (1) 0,075 0,15 0,15 0,075 2Mg + Si Mg2Si (2) 0,1 mol 0,05 0,05Si + 2NaOH + H2O Na2SiO3 + 2H2 (3) 0,025 0,05 Mg2Si + H2O Mg(OH)2 + SiH4 (4)


Giáo án 11 2/2/2013«n tËp häc k× 1

A. Môc tiªu 1. KiÕn thøc :Còng cè çc kiÕn thøc lÝ thuyÕt c¬ b¶n cña häc k× 1 , th«ng qua çc hÖ thèng c©u hái hîp lÝ cho häc sinh tr¶ lêi 2. KÜ n¨ng :RÌn luyÖn kÜ n¨ng viÕt ph¬ng tr×nh ph¶n øng ho¸ häc ë d¹ng ph©n tö vµ ion rót gän , x¸c ®Þnh m«i trêng cña dung dÞch muèi . ViÕt ph¬ng tr×nh ph¶n øng thuû ph©n gi¶i thÝch m«i trêng cña çc dd muèi B. Tæ chøc ho¹t ®éng d¹y vµ häcC©u 1. Cho çc dung dÞch sau : Na2CO3 , FeCl3 , Ba(NO3)2 , NaOH , HCl , K3PO4 a) H·y cho biÕt m«i trêng vµ pH cña çc dung dÞch trªn ?b) ViÕt ph¬ng tr×nh ph¶n øng ho¸ häc x¶y ra ë d¹ng ph©n tö , ion rót gän( nÕu cã ) khi cho çc dd trªn t¸c dông víi nhau tõng ®«i mét .c) ChØ dïng thªm quú tÝm . Tr×nh bµy çch nhËn biÕt çc dung dÞch trªn Híng dÉn : a) +) Na2CO3 : Dung dÞch cã m«i trêng kiÒm , pH > 7 +) FeCl3 : mt axit , pH < 7 +) Ba(NO3)2 : mt trung tÝnh , pH = 7 +) HCl : mt axit ; NaOH mt kiÒm , pH > 7 ; K3PO4 mt kiÒm , pH > 7 b) +) 3Na2CO3 + 2FeCl3 + 3H2O 2Fe(OH)3 + 3CO2 + 6NaCl 3CO3

2- + 2Fe3+ + 3H2O 2Fe(OH)3 + 3CO2 +) Na2CO3 + Ba(NO3)2 BaCO3 + 2NaNO3 CO3

2- + Ba2+ BaCO3 +) Na2CO3 + 2HCl 2NaCl + CO2 + H2O CO3

2- + 2H+ CO2 + H2O +) Na2CO3 + HCl NaHCO3 + NaCl CO3

2- + H+ HCO3-

+) FeCl3 + 3NaOH Fe(OH)3 + 3NaCl Fe3+ + 3OH- Fe(OH)3 +) FeCl3 + K3PO4 FePO4 + 3KCl Fe3+ + PO4

3- FePO4 +) 3Ba(NO3)2 + 2K3PO4 Ba3(PO4)2 + 6KNO3 3Ba2+ + 2PO4

3- Ba3(PO4)2 +) NaOH + HCl NaCl + H2O OH- + H+ H2O +) HCl + K3PO4 : Cã 3 trêng hîp c) Cho quú tÝm lÇn lît vµo çc mÈu thö cña çc dung dÞch trªn :+) NÕu mÈu nµo lµm cho quú tÝm ho¸ ®á : HCl , FeCl3 ( nhãm I ) +) Quú tÝm ho¸ x¹nh : NaOH , Na2CO3 , K3PO4 ( Nhãm II ) +) Quú tÝm kh«ng ®æi mµu Ba(NO3)2 - Cho Ba(NO3)2 lµm thuèc thñ vµo çc mÈu thñ cña nhãm (II) +) Kh«ng cã kÕt tña NaOH +) Cã kÕt tña lµ Na2CO3 vµ K3PO4 - Cho NaOH võa nhËn biÕt ®c lµm thuèc thñ vµo çc mÈu thö cña nhãm (I) +) NÕu cã kÕt tña FeC3 +) Kh«ng cã kÕt tña lµ HCl - Cho HCl lÇn lît vµo çc mÈu thñ cßn l¹i ë nhãm (II) +) Cã khÝ bay ra lµ Na2CO3 +) Kh«ng cã khÝ K3PO4

C©u 2. Cho tõ tõ dung dÞch NaOH ®Õn d vµo dung dÞch AlCl3 , thu ®îc dung dÞch X . Cho tiÕp dung dÞch HCl tõ tõ ®Õn d vµo dung dÞch X ®îc dung dÞch Y . ViÕt çc ph-¬ng tr×nh ph¶n øng ho¸ häc x¶y ra trong thÝ nghiÖm trªn



Giáo án 11 2/2/2013C©u 3. Cho hæn hîp gåm Cu,Al,Fe vµo dung dÞch HNO3 lo·ng d thu ®îc dung dÞch X vµ khÝ NO duy nhÊt tho¸t ra . Cho tiÕp dung dÞch NaOH ®Æc , d vµo dung dÞch X vµ ®un nãng thÊy cã khÝ tho¸t ra cã mïi khai , kÕt tña vµ dung dÞch Y . Läc t¸ch kÕt tña vµ nung tíi khèi lîng kh«ng ®æi ®îc r¾n khan Z . ViÕt çc ph¬ng tr×nh ph¶n øng ho¸ häc x¶y ra vµ x¸c ®Þnh çc chÊt trong X,Y,Z Híng dÉn : LÇn 1: 3Cu + 8HNO3 3Cu(NO3)2 + 2NO + 4H2O Fe + 4HNO3 Fe(NO3)3 + NO + 2H2O Al + 4 HNO3 Al(NO3)3 + NO + 2H2O 8Fe + 30HNO3 8Fe(NO3)3 + 3NH4NO3 + 9H2O 8Al + 30HNO3 8Al(NO3)3 + 3NH4NO3 + 9H2O Dung dÞch X gåm : Cu(NO3)2, Fe(NO3)3 , Al(NO3)3 , HNO3 , NH4NO3 LÇn 2: NaOH + HNO3 NaNO3 + H2O 2NaOH + Cu(NO3)2 Cu(OH)2 + 2NaNO3 3NaOH + Fe(NO3)3 Fe(OH)3 + 3NaNO3 3NaOH + Al(NO3)3 Al(OH)3 + 3NaNO3 NaOH + NH4NO3 NaNO3 + NH3 + H2O NaOH + Al(OH)3 NaAlO2 + 2H2O 2NaOH + Cu(OH)2 Na2CuO2 + 2H2O Dung dÞch Y gåm : NaOH d , NaAlO2 , Na2CuO2 , NaNO3 LÇn 3: 2Fe(OH)3 Fe2O3 + 3H2O r¾n Z lµ Fe2O3


Giáo án 11 2/2/2013«n tËp häc k× 1

A. Môc tiªu 1. KiÕn thøc :Còng cè çc kiÕn thøc lÝ thuyÕt c¬ b¶n cña häc k× 1 , th«ng qua çc hÖ thèng c©u hái hîp lÝ vµ bµi tËp bé trî 2. KÜ n¨ng :RÌn luyÖn kÜ n¨ng viÕt ph¬ng tr×nh ph¶n øng ho¸ häc ë d¹ng ph©n tö vµ ion rót gän , x¸c ®Þnh m«i trêng cña dung dÞch muèi . ViÕt ph¬ng tr×nh ph¶n øng thuû ph©n gi¶i thÝch m«i trêng cña çc dd muèi RÌn luyÖn kÜ n¨ng lµm bµi tËp kh¾c s©u kiÕn thøc B. Tæ chøc ho¹t ®éng d¹y vµ häcC©u 1. Cho m gam Fe vµo 2,4 lÝt dung dÞch HNO3 0,5 M ( lo·ng ) thu ®îc khÝ NO s¶n phÈm khö duy nhÊt vµ dung dÞch X .a) Dung dÞch X hoµ tan tèi ®a m1 gam Cu , t¹o s¶n phÈm khö duy nhÊt lµ NO . X¸c ®Þnh m1 nÕu m= 8,4 g b) Cho dd H2SO4 lo·ng d vµo dung dÞch X th× l¹i thÊy cã 0,1 mol khÝ NO ( s¶n phÈm khö duy nhÊt ) tho¸t ra . X¸c ®Þnh m ? Çc ph¶n øng ho¸ häc x¶y ra hoµn toµn . Híng dÉn : a) HNO3 = 1,2 mol ; Fe = 0,15 mol : Fe + 4HNO3 Fe(NO3)3 + NO + 2H2O (1) 0,15 0,6 0,15 3Cu + 8HNO3 3Cu(NO3)2 + 2NO + 4H2O (2) 0,225 0,6 mol Cu + 2Fe(NO3)3 Cu(NO3)2 + 2Fe(NO3)2 (3) 0,075 0,15 mol m1 = ( 0,225 + 0,075 ) 64 = 19,2 gam b) HNO3 = 1,2 mol Fe + 4HNO3 Fe(NO3)3 + NO + 2H2O (1) 0,3 1,2 mol 0,3 mol Fe + 2Fe(NO3)3 3Fe(NO3)2 (2) 0,1 0,2 0,3 mol 3Fe2+ + 4H+ + NO3

- 3Fe3+ + NO +2 H2O (3) 0,3 mol 0,1 mol Theo gi¶ thiÕt khi cho H2SO4 lo·ng vµo dung dÞch X l¹i cã khÝ NO tho¸t ra Trong dung dÞch X cã chøa muèi Fe2+ HNO3 ph¶n øng hÕt , Fe cßn d sau ph¶n øng (1) Theo ph¶n øng (3) vµ gi¶ thiÕt Sè mol Fe2+ cã trong dd = 0,3 mol Sè mol Fe(NO3)3 ®¶ ph¶n øng ë (2) = 0,2 mol Fe(NO3)3 cßn d sau ph¶n øng (2) , hay Fe hÕt sau ph¶n øng (2) Sè mol Fe ®¶ dïng = 0,3 + 0,1 = 0,4 mol m= 0,4 .56 =22,4 gam C©u 2. Chia hçn hîp Cu vµ Al lµm hai phÇn b»ng nhau. Mét phÇn cho vµo dung dÞch HNO3 ®Æc, nguéi d th× cã 8,96 lÝt khÝ mµu n©u ®á bay ra. Mét phÇn cho vµo dung dÞch HCl d th× cã 6,72 lÝt khÝ H2 bay ra. X¸c ®Þnh % khèi lîng mçi kim lo¹i trong hçn hîp. Híng dÉn : - HNO3 ®Æc nguéi : Al kh«ng ph¶n øng Cu + 4HNO3 Cu(NO3)2 + 2NO2 + 2H2O (1) 0,2 mol 0,4 mol Khèi lîng Cu = 0,2 .64 = 12,8 gam - Dung dÞch HCl : Cu kh«ng ph¶n øng 2Al + 6HCl 2AlCl3 + 3H2 (2) 0,2 mol 0,3 mol Khèi lîng cña Al = 5,4 gam



Giáo án 11 2/2/2013

% Cu = .100 = 70,33 % ; % Al = 29,67%

C©u 3. Tr×nh bµy ph¬ng ph¸p ®Ó lµm s¹ch:a) H2SO4 cã trong dung dÞch HNO3.b) HCl cã trong dung dÞch HNO3. C©u 4. Nung 27,3 gam hçn hîp NaNO3 , Cu(NO3)2 , hçn hîp khÝ tho¸t ra ®îc dÉn vµo 89,2 ml níc th× thÊy cã 1,12 lÝt khÝ kh«ng bÞ hÊp thô ( Lîng O2 tan kh«ng ®¸ng kÓ ) a) TÝnh khèi lîng muèi cã trong hçn hîp ®Çu .b) TÝnh nång ®é % cña dung dÞch thu ®îc ( D H2O = 1 g/ml ) Çc ph¶n øng x¶y ra hoµn toµn.C©u 5. Cho s¬ ®å chuyÓn ho¸ sau:

A1 A2 A4 A1 A6 A7 A8

A3 A5

ViÕt ph¬ng tr×nh ph¶n øng ho¸ häc x¶y ra theo s¬ ®å chuyÓn ho¸ trªn. BiÕt çc chÊt tõ A1 A8 lµ ®ång vµ çc hîp chÊt cña ®ång.

====================================TIÕT 36: THI KÕT THóC HäC K× 1

§Ò CñA TR¦êNG


d2H2

S+A1,to(2) (4)

Giáo án 11 2/2/2013Ch¬ng 4. ®¹i c¬ng vÒ ho¸ häc h÷u c¬

Bµi 25. ho¸ häc h÷u c¬ vµ hîp chÊt h÷u c¬ A. Môc tiªu 1. KiÕn thøc : Häc sinh biÕt : - Kh¸i niÖm hîp chÊt h÷u c¬ , ho¸ häc h÷u c¬ vµ ®Æc ®iÓm chung cña hîp chÊt h÷u c¬ - Mét vµi ph¬ng ph¸p t¸ch biÖt vµ tinh chÕ hîp chÊt h÷u c¬ 2. KÜ n¨ng :N¾m ®îc mét sè thao t¸c t¸ch biÖt vµ tinh chÕ hîp chÊt h÷u c¬ B. ChuÈn bÞ .Dông cô : Bé dông cô chng cÊt vµ phÓu chiÕt , b×nh tam gi¸c , giÊy läc , phÓu Tranh vÏ bé dông cô chng cÊt Ho¸ chÊt : níc , dÇu ¨n C. Tæ chøc ho¹t ®éng d¹y vµ häc

Néi dung cña bµi häc I. Hîp chÊt h÷u c¬ vµ ho¸ häc h÷u c¬ 1. Kh¸i niÖm hîp chÊt h÷u c¬ vµ ho¸ häc h÷u c¬ .- Hîp chÊt h÷u c¬ lµ hîp chÊt cña cacbon ( trõ CO,CO2, H2CO3 , muèi cacbonat , hi®r«cacbonat , xianua,cacbua,...) - Ho¸ häc h÷u c¬ lµ ngµnh ho¸ häc chuyªn nghiªn cøu çc hîp chÊt h÷u c¬ 2. §Æc ®iÓm chung cña hîp chÊt h÷u c¬ a) VÒ thµnh phÇn vµ cÊu t¹o - NhÊt thiÕt ph¶i cã çcbon - Nguyªn tö C thêng lk víi nhau, ®ång thêi lk víi nguyªn tö kh¸c : H , Cl , O, N,...- Lk trong hîp chÊt h÷u c¬ thêng lµ lk céng ho¸ trÞ b) VÒ tÝnh chÊt vËt lÝ : - HCHC thêng cã t0

n/c vµ tos thÊp ( dÔ

bay h¬i ) - Thêng kh«ng tan hoÆc Ýt tan trong n-íc , dÔ tan trong çc dm h÷u c¬ c) VÒ tÝnh chÊt ho¸ häc - §a sè HCHC ®èt th× ch¸y , kÐm bÒn víi nhiÖt , dÔ bÞ nhiÖt ph©n huû - Ph¶n øng thêng : X¶y ra chËm , kh«ng hoµn toµn , kh«ng theo mét híng x¸c ®Þnh , cÇn ®un nãng hoÆc xóc t¸c II. Ph¬ng ph¸p t¸ch biÖt vµ tinh chÕ hîp chÊt h÷u c¬ 1. Ph¬ng ph¸p chng cÊt.- C¬ së : Dùa vµo nhiÖt ®é s«i kh¸c nhau cña çc chÊt ®Ó t¸ch chóng ra khái hæn hîp - PP tiÕn hµnh : §un s«i hæn hîp chÊt láng , sau ®ã lµm l¹nh ®Ó ngng tô th× thu ®îc hæn hîp chøa chñ yÕu lµ chÊt cã t0s«i thÊp h¬n


GV: Hîp chÊt h÷u c¬ lµ gi? LÊy vÝ dô çc hîp chÊt h÷u c¬ ?HS: Hîp chÊt h÷u c¬ lµ hîp chÊt cña çcbon vÝ dô : CH4 , C2H4 , C2H2 , C6H6 , C2H5OH GV: Ho¸ häc chuyªn nghiªn cøu çc hîp chÊt h÷u c¬ gäi lµ ho¸ häc h÷u c¬

GV: Thµnh phÇn nguyªn tè cÊu t¹o hîp chÊt h÷u c¬ cã g× ®Æc biÖt ?HS: Ph¶i chøa C GV: Cho biÕt ® cÊu t¹o cña hîp chÊt h÷u c¬?HS: C thêng lk víi nhau, ®ång thêi lk víi nguyªn tö kh¸c : H , Cl , O, N,...GV:

GV: T×m hiÓu ®Æc ®iÓm t/c ho¸ häc cña hîp chÊt h÷u c¬ HS: ...

VÝ dô ? HS: NÊu rîu ®Ó uèng GV: Giíi thiÖu dông cô chng cÊt


Giáo án 11 2/2/2013- §Ó t¸ch çc chÊt láng cã nhiÖt ®é s«i kh¸c nhau nhiÒu , ngêi ta dung pp chng cÊt thêng 2. Ph¬ng ph¸p chiÕt *) ChiÕt láng -láng: T¸ch hai chÊt láng kh«ng trén lÈn vµo nhau vµ khèi lîng riªng kh¸c nhau VÝ dô : DÇu ¨n vµ níc *) ChiÕt láng -r¾n: Dïng dung m«i thÝch hîp ®Ó t¸ch chÊt h÷u c¬ ra khái hæn hîp r¾n VÝ dô : Ng©m rîu thuèc , rîu r¾n ,...3. Ph¬ng ph¸p kÕt tinh - C¬ së : Dùa vµo ®é tan kh¸c nhau vµ sù thay ®æi ®é tan theo nhiÖt ®é cña çc chÊt ®Ó t¸ch biÖt vµ tinh chÕ chóng - PP tiÕn hµnh : +)Hoµ tan b¶o hoµ hæn hîp r¾n ë nhiÖt ®é s«i cña dung m«i +) Läc nãng lo¹i bá chÊt kh«ng tan +) §Ó nguéi cho kÕt tinh sau ®ã läc hót ®Ó thu tinh thÓ

GV: Lµm thÝ nghiªm t¸ch níc vµ dÇu ¨n GV: §ã lµ pp chiÕt láng - láng . VËy b/c cña pp chiÕt long láng lµ g× ?

GV: NgËm rîu thuèc , r¾n còng lµ pp chiÕt §ã lµ pp chiÕt nµo ?HS: §ã lµ pp chiÕt láng r¾n

GV: C¬ s¬ cña pp kÕt tinh lµ g× ?HS: Dùa vµo ®é tan kh¸c nhau vµ sù thay ®æi ®é tan theo nhiÖt ®é cña çc chÊt ®Ó t¸ch biÖt vµ tinh chÕ chóng

D. Còng cè .C©u 2. sgk - Hîp chÊt h÷u c¬ : CH4 , CHCl3 , C2H7N , CH3COONa , C12H22O11 , (-C2H3Cl-)n - Hîp chÊt v« c¬ : HCN ( axit xianhi®ric) , Al4C3 ( nh«m cacbua) C©u 3. - Níc kho¸ng vµ níc kho¸ng mÆn ( níc so®a) : Lµ chÊt v« c¬ - Níc cam , cafª , níc ,bi®ao , trµ xanh ,... lµ chÊt h÷u c¬ C©u 4. a) ChiÕt láng -r¾n b) Chng cÊt th¬ng c) ChiÕt láng - r¾n d) pp kÕt tinh


Giáo án 11 2/2/2013Bµi 26. ph©n lo¹i vµ gäi tªn hîp chÊt h÷u c¬

A. Môc tiªu 1. KiÕn thøc : Häc sinh biÕt : - Ph©n lo¹i hîp chÊt h÷u c¬ - Gäi tªn m¹ch cacbon chÝnh gåm tõ 1C ®Õn 10 C 2. KÜ n¨ng : Gäi tªn hîp chÊt h÷u c¬ theo c«ng thøc cÊu t¹o vµ tõ tªn gäi c«ng thøc cÊu t¹o cña hîp chÊt h÷u c¬ B. ChuÈn bÞ .M« h×nh mét sè ph©n tö hîp chÊt h÷u c¬ B¶ng phô sè ®Õm vµ tªn m¹ch C chÝnh B¶ng s¬ ®å ph©n lo¹i hîp chÊt h÷u c¬ C. Tæ chøc ho¹t ®éng d¹y vµ häcHái bµi cò : 1. Hîp chÊt h÷u c¬ lµ g× ? §Æc ®iÓm chung cña hîp chÊt h÷u c¬ ?HS1 : tr×nh bµy :...2. Cã nh÷ng ph¬ng ph¸p t¸ch biÖt vµ tinh chÕ hîp chÊt h÷u c¬ nµo thêng dïng? Cho vÝ dô HS2:...Khëi ®éng : VËy hîp chÊt h÷u c¬ ®îc ph©n lo¹i vµ gäi tªn nh thÕ nµo ? H«m nay chóng ta sÏ nghiªn cøu :

Néi dung cña bµi häc I. Ph©n lo¹i hîp chÊt h÷u c¬ 1. Ph©n lo¹i : No : CH4

Hi®r«cacbon Kh«ng nã: C2H2

Th¬m : C6H6 HCHC Dx halogen Dx cña Ancol,phenol hi®rocacbon An®ehÝt,xeton axit cacboxylic Este .....

2. Nhãm chøc :- Nhãm chøc lµ nhãm nguyªn tö g©y ra nh÷ng ph¶n øng ho¸ häc ®Æc trng cña ph©n tö hîp chÊt hu c¬ - VÝ dô : -OH , -COOH , -NH2 , - CHO ,...- CÊu t¹o cña nhãm chøc thêng ®îc viÕt râ rµng , cßn phÇn cßn l¹i cã thÓ viÕt t¾t lµ R vÝ dô : R-OH ; R-COOH ,...

II. Danh ph¸p hîp chÊt h÷u c¬ .1. Tªn th«ng thêng : - Thêng ®Æt theo nguån gèc t×m ra:- Cã thÓ cã phÇn ®u«i ®Ó chØ rá hîp chÊt thuéc lo¹i nµo ?


GV: Yªu cÇu Hs t×m hiÓu sgk vµ cho biÕt HCHC ®îc chia lµm mÊy lo¹i ? HS: Hai lo¹i GV: trong mæi lo¹i ®ã l¹i ®îc chia thµnh çc lo¹i nhá h¬n Cô thÓ lµ : ...

GV: Cho hs xem m« h×nh mét sè ph©n tö CH4 , ...

VÝ dô : C2H5-OH + HBr C2H5-OH + Na C2H5-OH + CH3COOH GV: Nhãm chøc lµ g× ? HS: T×m hiÓu vµ tr¶ lêi ?

VÝ dô : HCOOH axit fomic ( fomica : kiÕn)CH3COOH axit axetic ( acetus : giÊm ) C10H20O mentol ( mentha piperita )


Giáo án 11 2/2/2013VÝ dô : HCOOH axit fomic ( fomica: kiÕn ) CH3COOH axit axetic ( acetus: giÊm ) C10H20O mentol ( mentha piperita : b¹c hµ ) 2. Tªn hÖ thèng theo danh ph¸p IUPAC *) B¶ng tªn sè ®Õm vµ tªn m¹ch CC

S®

Tªn sè ®Õm

MCC Tªn MCC

1 Mono

C Met

2 ®i C-C Et3 Tri C-C-C Prop4 Tªtra C-C-C-

CBut

5 Penta

C-C-C-C-C

Pent

6 Hexa C6 Hex7 Hept

aC7 Hept

8 Octa C8 Oct9 Non

aC9 Non

10

§eca C10 §ec

a) Tªn gèc chøc : = Tªn phÇn gèc + tªn phÇn ®Þnh chøc VÝ dô : sgk

b) Tªn thay thÕ := Tªn phÇn thÕ + Tªn MCC + Tªn phÇn ®Þnh chøc

VÝ dô :

VÝ dô : CH3-Cl ( Meyl clorua ) CH3-O-C2H5 : Etylmetyl clorua CH3COOC2H5 Etyl axetat VÝ dô : CH4 metan ( met + an ) CH3Cl : clometan ( clo + met + an )

D. Còng cè - dÆn dß Lµm çc bµi tËp s¸ch gi¸o khoa


(Cã thÓ kh«ng ( b¾t buéc

( b¾t buéc

Giáo án 11 2/2/2013Bµi 27. ph©n tÝch nguyªn tè

A. Môc tiªu 1. KiÕn thøc : Häc sinh biÕt : - Nguyªn t¾c ph©n tÝch ®Þnh tÝnh vµ ®Þnh lîng nguyªn tè - Çch tÝnh hµm lîng phÇn tr¨m nguyªn tè tõ kÕt qu¶ ph©n tÝch 2. KÜ n¨ng : RÌn luyÖn kÜ n¨ng tÝnh hµm lîng % nguyªn tè tõ kÕt qu¶ ph©n tÝch B. ChuÈn bÞ .- Dông cô : èng nghiÖm , gi¸ ®ë , phÓu thuû tinh , giÊy läc ,èng dÈn khÝ , b«ng - Ho¸ chÊt : Glucoz¬ , CuSO4 khan , CuO( bét ) , dd Ca(OH)2 , dd AgNO3 , C2H5OH , PVC C. Tæ chøc ho¹t ®éng d¹y vµ häc

Néi dung cña bµi häc I. Ph©n tÝch ®Þnh tÝnh - Môc ®Ých : X¸c ®Þnh çc nguyªn tè cã mÆt trong hîp chÊt h÷u c¬ - Ng. t¨c : HCHC HCVC , ®¬n gi¶n råi nhËn biÕt ra chóng = p ®Æc trng 1. X¸c ®Þnh cacbon vµ hi®r« : +)C CO2 : lµm ®ôc níc v«i trong +)H H2O : Lµm CuSO4 (khan) kh«ng mµu xanh : CuSO4.5H2O 2. X¸c ®Þnh nit¬ : CxHyOzNt (NH4)2SO4 + ...(NH4)2SO4+2NaOH 2NH3+2H2O+Na2SO4 NH3 : lµm quú tÝm Èm xanh 3. X¸c ®Þnh halogen ( Cl , Br,...) : CxHyClz HCl + CO2 + H2O HCl + AgNO3 AgCl + NaNO3 ( tr¾ng ) Bµi to¸n: §èt ch¸y hoµn toµn hîp chÊt h÷u c¬ X , thu ®îc s¶n phÈm gåm CO2 vµ h¬i níc . X¸c ®Þnh thµnh phÇn nguyªn tè cã trong X HS: X + O2 CO2 + H2O Trong X cã C,H , cã thÓ cã «xi C«ng thøc cña X: CxHyOz ( x,y >0 ; z 0 ) II. Ph©n tÝch ®Þnh lîng . - Môc ®Ých : X¸c ®Þnh tû lÖ khèi luîng mæi nguyªn tè cã trong hîp chÊt h÷u c¬ - Nguyªn t¾c : HCHC HCVC ®¬n gi¶n vµ ®Þnh lîng b»ng pp khèi lîng hoÆc pp thÓ tÝch hoÆc pp kh¸c 1. §Þnh lîng cacbon vµ hi®r« :+) C CO2 : ®Þnh lîng CO2 C

%m C = % = %

+) H H2O : §Þnh lîng H2O H

%mH = %=

2. §Þnh lîng nit¬ :


GV: yªu cÇu hs t×m hiÓu vµ cho biÕt môc ®Ých vµ ng t¾c cña pp ph©n tÝch ®Þnh tÝnh .HS:...

CO2 vµ H2O ®îc nhËn biÕt nh thÕ nµo? HS: NhËn biÕt CO2 b»ng níc v«i trong, H2O b»ng CuSO4 khan

GV: NhËn biÕt N tiÕp theo nh thÕ nµo? HS: Dïng dd kiÒm cho vµo NH3 : cã mïi khai HS: NhËn biÕt HCl b»ng dd AgNO3

GV: Ph©n tÝch ®Þnh lîng cã môc ®Ých vµ nguyªn t¾c tiÕn hµnh nh thÕ nµo ? HS: ...

GV: Bµi to¸n : §èt ch¸y hoµn toµn mA gam hîp chÊt h÷u c¬ (A) cã c«ng thøc CxHyOzNt thu ®îc CO2, H2O vµ N2. DÉn hæn hîp s¶n phÈm lÇn lît qua b×nh 1 chøa H2SO4 ®Æc , b×nh 2 chøa dd NaOH d . KÕt thóc thÝ nghiÖm thÊy khèi lîng b×nh 1 t¨ng a gam , b×nh 2 t¨ng b gam vµ cßn l¹i V lÝt khÝ tho¸t ra ( ®ktc). X¸c ®Þnh % C, %H , %O , %N


Giáo án 11 2/2/2013

CxHyOzNt CO2 + H2O + N2 , hÊp

thô khÝ CO2 vµ H2O b»ng dd KOH 40% , ®o thÓ tÝch khÝ cßn l¹i lµ N2 N

%m N = %

3. §Þnh lîng çc nguyªn tè kh¸c :+) Halogen (Cl,Br ) :ChuyÓn thµnh HX AgX , vµ x¸c ®Þnh khèi lîng +) Lu húnh : Ph©n huû HCHC råi ®Þnh l-îng d¹ng sunfat +) ¤xi : §Þnh lîng xong çc nguyªn tè kh¸c , cßn l¹i lµ «xi .

cã trong A theo mA , a,b,V HS: ...

HS: Cho qua níc v«i trong d , x¸c ®Þnh khèi lîng kÕt tña CaCO3 CO2C

LËp c«ng thøc tÝnh % khèi lîng cña C,H

HS: %m C = %

%mH = %

GV yªu cÇu häc sinh nghiªn cøu thªm sgk

Bµi to¸n : Nung 4,65 g mét hîp chÊt h÷u c¬ A trong dßng khÝ O2 th× ,thu ®îc 13,20g CO2 vµ 3,16 g H2O . ë thÝ nghiÖm kh¸c , nung 5,58 g chÊt A víi CuO th× thu ®îc 0,67 lÝt khÝ nit¬ ( ®ktc) . H·y tÝnh % khèi lîng çc nguyªn tè trong A . Híng dÉn :

%mH = % =7,55%; %m C = %= 77,42%

%m N = % = 15,01% %O= 0,02% Hîp chÊt A kh«ng cã «xi ( qu¸ Ýt )

D. DÆn dß : VÒ nhµ lµm çc bµi tËp s¸ch gi¸o khoa vµ ®ãc t×m hiÓu tríc bµi 28 sgk


Giáo án 11 2/2/2013Bµi 28. c«ng thøc ph©n tö hîp chÊt h÷u c¬

A. Môc tiªu 1. KiÕn thøc : Häc sinh biÕt : - Çc kh¸i niÖm vµ ý nghÜa c«ng thøc §GN , CTPT hîp chÊt h÷u c¬ - Çch thiÕt lËp c«ng thøc §GN, c«ng thøc ph©n tö HCHC 2. KÜ n¨ng : RÌn luyÖn kÜ n¨ng tÝnh thiÕt lËp c«ng thøc §GN , CTPT hîp chÊt h÷u c¬ B. ChuÈn bÞ . M¸y tÝnh bá tói C. Tæ chøc ho¹t ®éng d¹y vµ häc

Néi dung cña bµi häc I. C«ng thøc ®¬n gi¶n nhÊt 1. C«ng thøc ph©n tö vµ c«ng thøc ®¬n gi¶n nhÊt VÝ dô : CTPT Tû lÖ sè ng/tö CT§GNC2H4 2:4 = 1:2 CH2

C2H2 2:2 = 1:1 CHC6H6 6:6 = 12:1 CH C6H12O6 6:12:6=1:2:1 CH2O - C«ng thøc ph©n tö : Cho biÕt sè ng tö cña çc ng tè cã trong ph©n tö - CT §GN cho biÕt tØ lÖ sè ng/tö cña çc ng/tè trong ph©n tö ( TØ lÖ sè nguyªn tèi d¶n ) Tæng qu¸t : CTPT ( A) : CxHyOzNt CT§GN(A) : CaHbOqNp CxHyOzNt=( CaHbOqNp )n ( víi n =1,2,3 ,...) 2. ThiÕt lËp c«ng thøc ®¬n gi¶n nhÊt .a) Tæng qu¸t : Cho A cã c«ng thøc CxHyOzNt , %CX,%H,%O,%N. X¸c ®inh CT§GN cña A ?

Ta cã : x:y:z:t = : : :

=...=a:b:q:p CT §GN cña A lµ CaHbOqNp b) VÝ dô : Xem sgk Bµi to¸n : Hîp chÊt h÷u c¬ X , trong ph©n tö chØ chøa C vµ H, cã % khèi lîng cña C = 85,714 % . X¸c ®Þnh c«ng thøc ®¬n gi¶n nhÊt cña X Híng dÉn : %C = 85,714% %H=100-85,714 = 14,286%

Gäi X : CxHy x:y=

=7,143: 14,286 = 1 : 2 CT§GN : CH2 II. ThiÕt lËp c«ng thøc ph©n tö 1. X¸c ®Þnh khèi lîng mol ph©n tö :- Dùa vµo tØ khèi : X/® M cña chÊt khÝ hoÆc chÊt láng dÔ ho¸ h¬i - Dùa vµo ®é gi¶m nhiÖt ®é ®«ng ®Æc hoÆc ®é t¨ng nhiÖt ®é s«i cña dd so víi dung m«i


GV: lµm mét vÝ dô vµ yªu cÇu häc sinh hoµn thµnh çc vÝ dô cän l¹i HS:...

GV: VËy CTPT , CT§GN cho biÕt ®iÒu g×?HS: C«ng thøc ph©n tö : Cho biÕt sè ng tö cña çc ng tè cã trong ph©n tö - CT §GN cho biÕt tØ lÖ sè ng/tö cña çc ng/tè trong ph©n tö

GV: Hîp chÊt h÷u c¬ X , trong ph©n tö chØ chøa C vµ H, cã % khèi lîng cña C = 85,714 % . X¸c ®Þnh c«ng thøc ®¬n gi¶n nhÊt cña X HS: %C = 85,714% %H=100-85,714 = 14,286%

Gäi X : CxHy x:y=

=7,143: 14,286 = 1 : 2 CT§GN : CH2

GV: Yªu cÇu häc sinh tù nghiªn cøu tµi liÖu .

GV: Tõ c«ng thøc ®gn CTPT cã d¹ng


Giáo án 11 2/2/2013X®Þnh M cña chÊt r¾n hoÆc láng khã ho¸ h¬i - Ngµy nay : Dïng pp phæ khèi lîng 2. ThiÕt lËp c«ng thøc ph©n tö .a) Qua c«ng thøc ®¬n gi¶n nhÊt :Tæng qu¸t : Tõ c«ng thøc §GN : CaHb CTPT cã d¹ng : (CaHb)n (12a+b)n = M Tãm l¹i : NÕu biÕt M biÕt n CTPT VÝ dô : Bµi to¸n trªn : Cho thªm dù kiÖn , tØ khèi cña chÊt X so víi hi®r« = 21. X¸c ®Þnh CTPT cña X Híng dÉn : MX = 21.2 = 42 CT§GN : CH2 CTPT : (CH2)n (12.1 + 2.1 ) n = 42 n= 3 X: C3H6 b) Trùc tiÕp tõ c«ng thøc TQ : CxHy vµ % khèi lîng çc nguyªntè .

Ta cã : %C = .100 = .100

x=

T¬ng tù y =

nµo ?HS: ( CaHb)n

HS: MX = 21.2 = 42 CT§GN : CH2 CTPT : (CH2)n (12.1 + 2.1 ) n = 42 n= 3 X: C3H6

D. Còng cè vµ dÆn dß .VÒ nhµ lµm çc bµi tËp sgk vµ s¸ch bµi tËp Bµi tËp thªm:1. Hîp chÊt Y cã thµnh phÇn % vÒ khèi lîng çc nguyªn tè lµ 53,33%C; 15,56%H vµ 31,11%N. LËp c«ng thøc ®¬n gi¶n nhÊt cña Y.2. Mét hidrocacbon cã chøa 85,6% khèi lîng C; 14,4% khèi lîng hidro trong ph©n tö vµ cã khèi lîng riªng lµ 2,5g/l ë 00C, 1atm. T×m CTPT cña chÊt ®ã?3. Thuèc trõ s©u Lindan cã c«ng thøc ®¬n gi¶n nhÊt lµ CHCl, cã bao nhiªu nguyªn tö C trong mçi ph©n tö Lindan?BiÕt khèi lîng ph©n tö cña nã lµ 291u?4. §èt ch¸y hoµn toµn 10mg hîp chÊt h÷u c¬ X sinh ra 33,85mg CO2 vµ 5,95mg H2O. TØ khèi h¬i cña hîp chÊt ®èi víi kh«ng khÝ lµ 2,69. T×m CTPT cña X?5. Thµnh phÇn % cña C, H, O trong hîp chÊt Z lÇn lît lµ 54,6% ; 9,1% ; 36,3%. C«ng thøc ®¬n gi¶n nhÊt cña Z lµ: A. C3H6O B. C2H4O C. C5H9O D. C4H8O2

6. §èt ch¸y hoµn toµn mét chÊt X (chøa C,H,O) cÇn dïng 8,96 lit O2 thu ®îc 6,72 lit CO2 vµ 7,2g H2O. Çc thÓ tÝch ®o ë ®ktC. C«ng thøc ph©n tö cña X : A. C3H8O B. C2H6O C. C4H8O2 D. C3H8O2

7. §èt ch¸y hoµn toµn 7,6 g mét chÊt X cÇn dïng 8,96 lit O2 ë ®ktC. Thu ®îc mCO2 – mH2O = 6g. C«ng thøc ph©n tö cña X: A. C3H8O B. C3H8O3 C. C3H8 D. C3H8O2

LuyÖn tËp: THIÕT LËP C¤NG THøC PH¢N TöCñA HîP CHÊT H÷U C¥

C©u 1: Thµnh phÇn % cña C, H, O trong hîp chÊt Z lÇn lît lµ 54,6% ; 9,1% ; 36,3%. C«ng thøc ®¬n gi¶n nhÊt cña Z lµ:A. C3H6O B. C2H4O C. C5H9O D. C4H8O2

C©u 2: §èt ch¸y hoµn toµn mét chÊt X (chøa C,H,O) cÇn dïng 8,96 lit O2 thu ®îc 6,72 lit CO2 vµ 7,2g H2O. Çc thÓ tÝch ®o ë ®ktC. C«ng thøc ph©n tö cña X :A. C3H8O B. C2H6O C. C4H8O2 D. C3H8O2


Giáo án 11 2/2/2013C©u 3: §èt ch¸y hoµn toµn 7,6 g mét chÊt X cÇn dïng 8,96 lit O2 ë ®ktC. Thu ®îc mCO2 – mH2O = 6g. C«ng thøc ph©n tö cña XA. C3H8O B. C3H8O3 C. C3H8 D. C3H8O2

C©u 4: Ho¸ h¬i hoµn toµn 30 g chÊt X (chøa C,H,O) ë 1270C 1 atm th× ®îc 16,8lit. C«ng thøc ph©n tö cña X lµA. C3H8O B. C2H6O C. C4H8O2 D. C3H8O2

C©u 5: ChÊt h÷u c¬ X cã thµnh phÇn % khèi lîng C, H, O lÇn lît lµ 40; 6,67; 53,33. C«ng thøc ph©n tö cña X cã d¹ngA. (C2H4O)n B. (CH2O)n C. (CHO)n D. (C3H6O)n

C©u 6: §èt hoµn toµn 1 lit chÊt h÷u c¬ X cÇn 5 lit O2 thu ®îc 3 lit CO2 vµ 4 lit h¬i H2O. Çc thÓ tÝch ®o ë cïng ®iÒu kiÖn. C«ng thøc ph©n tö cña X lµA. C3H8O B. C3H8 C. C3H6 D. C2H6OC©u 7: §èt ch¸y mét lîng rîu ®¬n chøc X thu ®îc CO2 vµ h¬i níc theo tû lÖ mol 4 : 5. ChÊt X lµA. C2H6O B. C8H8O C. C4H10O D. C5H12O C©u 8: X lµ mét ancol no, m¹ch hë. §Ó ®èt ch¸y 0,05 mol X cÇn 4 gam oxi. X cã c«ng thøc lµ:A. C3H5(OH)3. B. C3H6(OH)2. C. C2H4(OH)2. D. C4H8(OH)2.C©u 9: §èt ch¸y hoµn toµn 0,2 mol mét axit cacboxylic no 2 lÇn thu ®îc 1,2 mol CO2. C«ng thøc ph©n tö cña axit ®ã lµ:A. C6H14O4. B. C6H12O4. C. C6H10O4. D. C6H8O4.C©u 10: §èt ch¸y hoµn toµn 5,8 gam mét hîp chÊt h÷u c¬ ®¬n chøc X cÇn 8,96 lÝt khÝ O2 (®ktc), thu ®îc CO2 vµ H2O cã sè mol b»ng nhau. C«ng thøc ®¬n gi¶n cña X lµA. C2H4O. B. C3H6O. C. C4H8O. D. C5H10O.C©u 11: §èt ch¸y hoµn toµn hîp chÊt h÷u c¬ X (C,H,O) cÇn dïng 8,96 lit 2 ®îc 6,72 lit CO2 ; 7,2g H2O. Çc thÓ tÝch ®o ë ®ktc. C«ng thøc ph©n tö cña X lµA. C3H8O B. C2H6O C. C4H8O D. C3H8O2

C©u 12: Oxi hãa hoµn toµn 6,15 gam hîp chÊt h÷u c¬ X thu ®îc 2,25 gam H2O ; 6,72 lÝt CO2 vµ 0,56 lÝt N2 (®kc). PhÇn tr¨m khèi lîng cña C, H, N vµ O trong X lÇn lît lµA. 58,5% ; 4,1% ; 11,4% ; 26%. B. 48,9% ; 15,8% ; 35,3% ; 0%.C. 49,5% ; 9,8% ; 15,5% ; 25,2%. D. 59,1 % ; 17,4% ; 23,5% ; 0%.C©u 13: §èt ch¸y hoµn toµn 2,25 gam mét hçn hîp chÊt h÷u c¬ A chøa C, H, O cÇn 0,1375 mol O2 thu ®îc CO2 vµ H2O cã tØ lÖ sè mol lµ 4:5. Khèi lîng ph©n tö cña A lµ 90 ®vC. C«ng thøc ph©n tö cña A A. C3H6O3 B. C2H2O4 C. C4H10O2 D. C3H8OC©u 14: Khi ®èt 1 lÝt khÝ X cÇn 6 lÝt O2 thu ®îc 4 lÝt CO2 vµ 5 lÝt h¬i H2O (çc thÓ tÝch khÝ ®o ë cïng ®iÒu kiÖn nhiÖt ®é, ¸p suÊt). C«ng thøc ph©n tö cña X lµA. C4H10O. B. C4H8O2. C. C4H10O2. D. C3H8O.C©u 15: §èt ch¸y hoµn toµn 3 gam hîp chÊt h÷u c¬ X thu ®îc 4,4 gam CO2 vµ 1,8 gam H2O. BiÕt tØ khèi cña X so víi He lµ 7,5. C«ng thøc ph©n tö cña X lµA. CH2O2. B. C2H6. C. C2H4O. D. CH2O.C©u 16: §èt ch¸y hoµn toµn 0,1 mol mét ancol m¹ch hë ba lÇn chøa mét liªn kÕt ba trong gèc hi®rocacbon thu ®îc 0,6 mol CO2. C«ng thøc ph©n tö cña ancol ®ã lµA. C6H14O3. B. C6H12O3. C. C6H10O3. D. C6H8O3.C©u 17: Ph©n tÝch 1,47 gam chÊt h÷u c¬ Y (C, H, O) b»ng CuO th× thu ®îc 2,156 gam CO2 vµ lîng CuO gi¶m 1,568 gam. C«ng thøc ®¬n gi¶n cña Y lµ A. CH3O. B. CH2O. C. C2H3O. D. C2H3O2.C©u 18: §èt ch¸y hoµn toµn mét hîp chÊt h÷u c¬ ®¬n chøc X thu ®îc s¶n phÈm ch¸y chØ gåm CO2 vµ H2O víi tû lÖ khèi lîng t¬ng øng lµ 44 : 27. C«ng thøc ph©n tö cña X lµA. C2H6. B. C2H6O. C. C2H6O2. D. C2H4O.C©u 19: §èt hoµn toµn 2,3g chÊt h÷u c¬ X cÇn V lit O2. S¶n phÈm ch¸y hÊp thô hÕt vµo b×nh níc v«i trong d ®îc 10g kÕt tña vµ khèi lîng b×nh t¨ng 7,1g. Gi¸ trÞ cña V (®ktc) vµ c«ng thøc ph©n tö cña X


Giáo án 11 2/2/2013A. 3,92 ; C4H10O B. 3,36 ; C2H6O C. 4,48 ; C3H8O D. 5,6 ; CH4O C©u 20: §èt hoµn toµn chÊt h÷u c¬ X cÇn 6,72 lit O2 ®ktC. S¶n phÈm ch¸y gåm CO#2 vµ H2O hÊp thô hÕt vµo b×nh Ba(OH)2 cã 19,7g kÕt tña vµ khèi lîng dung dÞch gi¶m 5,5g. §un nãng dung dÞch thu thªm 9,85g kÕt tñA. C«ng thøc ph©n tö cña X lµA. C3H8O B. C2H6O C. C2H6O2 D. C2H6

C©u 21: §èt ch¸y hoµn toµn 0,6 gam hîp chÊt h÷u c¬ X råi cho s¶n phÈm ch¸y qua b×nh ®ùng dung dÞch Ca(OH)2 d thÊy cã 2 gam kÕt tña vµ khèi lîng b×nh t¨ng thªm 1,24 gam. TØ khèi cña X so víi H2 b»ng 15. C«ng thøc ph©n tö cña X lµA. C2H6O. B. CH2O. C. C2H4O. D. CH2O2.C©u 22: §èt 0,15 mol mét hîp chÊt h÷u c¬ thu ®îc 6,72 lÝt CO2 (®ktc) vµ 5,4 gam H2O. MÆt kh¸c ®èt 1 thÓ tÝch h¬i chÊt ®ã cÇn 2,5 thÓ tÝch O2. Çc thÓ tÝch ®o ë cïng ®iÒu kiÖn nhiÖt ®é, ¸p suÊt. CTPT cña hîp chÊt ®ã lµA. C2H6O2. B. C2H6O. C. C2H4O2. D. C2H4O.C©u 23: Mét hîp chÊt h÷u c¬ Y khi ®èt ch¸y thu ®îc CO2 vµ H2O cã sè mol b»ng nhau vµ lîng oxi cÇn dïng b»ng 4 lÇn sè mol cña Y. C«ng thøc ph©n tö cña Y lµ:A. C2H6O. B. C4H8O. C. C3H6O. D. C3H6O2.C©u 24: §èt ch¸y hoµn toµn 1,88 gam hîp chÊt h÷u c¬ Z (chøa C, H, O) cÇn 1,904 lÝt khÝ O2 (®ktc), thu ®îc CO2 vµ H2O víi tû lÖ mol t¬ng øng lµ 4 : 3. C«ng thøc ph©n tö cña Z lµA. C4H6O2. B. C8H12O4. C. C4H6O3. D. C8H12O5.C©u 25: §èt ch¸y hoµn toµn 0,2 mol mét axit cacboxylic no 2 lÇn thu ®îc 1,2 mol CO2. C«ng thøc ph©n tö cña axit ®ã lµA. C6H14O4. B. C6H12O4. C. C6H10O4. D. C6H8O4.C©u 26: Ph©n tÝch 1,47 gam chÊt h÷u c¬ Y (C, H, O) b»ng CuO th× thu ®îc 2,156 gam CO2 vµ lîng CuO gi¶m 1,568 gam. C«ng thøc ®¬n gi¶n cña Y lµA. CH3O. B. CH2O. C. C2H3O. D. C2H3O2.

C©u 27: §èt ch¸y hoµn toµn mét hîp chÊt h÷u c¬ ®¬n chøc X thu ®îc s¶n phÈm ch¸y chØ gåm CO2 vµ H2O víi tû lÖ khèi lîng t¬ng øng lµ 44 : 27. C«ng thøc ph©n tö cña X lµ:A. C2H6. B. C2H6O. C. C2H6O2. D. C2H4O.C©u 28: Mét hîp chÊt h÷u c¬ Y khi ®èt ch¸y thu ®îc CO2 vµ H2O cã sè mol b»ng nhau vµ lîng oxi cÇn dïng b»ng 4 lÇn sè mol cña Y. C«ng thøc ph©n tö cña Y lµ:A. C2H6O. B. C4H8O. C. C3H6O. D. C3H6O2.C©u 29: §èt ch¸y hoµn toµn 5,8 gam mét hîp chÊt h÷u c¬ ®¬n chøc X cÇn 8,96 lÝt khÝ O2 (®ktc), thu ®îc CO2 vµ H2O cã sè mol b»ng nhau. CT§GN cña X lµ:A. C2H4O. B. C3H6O. C. C4H8O. D. C5H10O.C©u 30: §èt ch¸y hoµn toµn 1,88 gam hîp chÊt h÷u c¬ Z (chøa C, H, O) cÇn 1,904 lÝt khÝ O2 (®ktc), thu ®îc CO2 vµ H2O víi tû lÖ mol t¬ng øng lµ 4 : 3. C«ng thøc ph©n tö cña Z lµA. C4H6O2. B. C8H12O4. C. C4H6O3. D. C8H12O5.C©u 31: X lµ mét ancol no, m¹ch hë. §Ó ®èt ch¸y 0,05 mol X cÇn 4 gam oxi. X cã c«ng thøc lµ:A. C3H5(OH)3. B. C3H6(OH)2. C. C2H4(OH)2. D. C4H8(OH)2.C©u 32: §èt ch¸y hoµn toµn 3 gam hîp chÊt h÷u c¬ X thu ®îc 4,4 gam CO2 vµ 1,8 gam H2O. BiÕt tØ khèi cña X so víi He (MHe = 4) lµ 7,5. C«ng thøc ph©n tö cña X lµ:A. CH2O2. B. C2H6. C. C2H4O. D. CH2O.C©u 33: Hîp chÊt X cã %C = 54,54% ; %H = 9,1%, cßn l¹i lµ oxi. Khèi lîng ph©n tö cña X b»ng 88. C«ng thøc ph©n tö cña X lµA. C4H10O. B. C5H12O. C. C4H10O2. D. C4H8O2.C©u 34: Mét hîp chÊt h÷u c¬ gåm C, H, O ; trong ®ã cacbon chiÕm 61,22% vÒ khèi l-îng. C«ng thøc ph©n tö cña hîp chÊt lµA. C3H6O2. B. C2H2O3. C. C5H6O2. D. C4H10O.


Giáo án 11 2/2/2013C©u 35: §èt ch¸y hoµn toµn 0,6 gam hîp chÊt h÷u c¬ X råi cho s¶n phÈm ch¸y qua b×nh ®ùng dung dÞch Ca(OH)2 d thÊy cã 2 gam kÕt tña vµ khèi lîng b×nh t¨ng thªm 1,24 gam. TØ khèi cña X so víi H2 b»ng 15. C«ng thøc ph©n tö cña X lµA. C2H6O. B. CH2O. C. C2H4O. D. CH2O2.C©u 36: Khi ®èt 1 lÝt khÝ X cÇn 6 lÝt O2 thu ®îc 4 lÝt CO2 vµ 5 lÝt h¬i H2O (çc thÓ tÝch khÝ ®o ë cïng ®iÒu kiÖn nhiÖt ®é, ¸p suÊt). C«ng thøc ph©n tö cña X lµ:A. C4H10O. B. C4H8O2. C. C4H10O2. D. C3H8O.C©u 37: Mét hîp chÊt h÷u c¬ X cã khèi lîng ph©n tö lµ 26. §em ®èt X chØ thu ®îc CO2 vµ H2O. C«ng thøc ph©n tö cña X lµA. C2H6. B. C2H4. C. C2H2. D. CH2O.C©u 39: Mét hîp chÊt h÷u c¬ A cã tØ khèi so víi kh«ng khÝ b»ng b»ng 2. §èt ch¸y hoµn toµn A b»ng khÝ O2 thu ®îc CO2 vµ H2O. Cã bao nhiªu c«ng thøc ph©n tö phï hîp víi A ?A. 2. B. A. 1. C. 3. D. 4.C©u 40: §èt ch¸y hoµn toµn 0,1 mol mét ancol m¹ch hë ba lÇn chøa mét liªn kÕt ba trong gèc hi®rocacbon thu ®îc 0,6 mol CO2. C«ng thøc ph©n tö cña ancol ®ã lµ:A. C6H14O3. B. C6H12O3. C. C6H10O3. D. C6H8O3.C©u 41: §èt ch¸y hoµn toµn mét thÓ tÝch h¬i hîp chÊt h÷u c¬ A cÇn 10 thÓ tÝch oxi (®o cïng ®iÒu kiÖn nhiÖt ®é vµ ¸p suÊt), s¶n phÈm thu ®îc chØ gåm CO2 vµ H2O víi mCO2 : mH2O = 44 : 9. BiÕt MA < 150. A cã c«ng thøc ph©n tö lµA. C4H6O. B. C8H8O. C. C8H8. D. C2H2.C©u 42: §èt 0,15 mol mét hîp chÊt h÷u c¬ thu ®îc 6,72 lÝt CO2 (®ktc) vµ 5,4 gam H2O. MÆt kh¸c ®èt 1 thÓ tÝch h¬i chÊt ®ã cÇn 2,5 thÓ tÝch O2. Çc thÓ tÝch ®o ë cïng ®iÒu kiÖn nhiÖt ®é, ¸p suÊt. C«ng thøc ph©n tö cña hîp chÊt ®ã lµ:A. C2H6O2. B. C2H6O. C. C2H4O2. D. C2H4O.C©u 43: §èt ch¸y 200 ml h¬i mét hîp chÊt h÷u c¬ X chøa C, H, O trong 900 ml O2, thÓ tÝch hçn hîp khÝ thu ®îc lµ 1,3 lÝt. Sau khi ngng tô h¬i níc chØ cßn 700 ml. TiÕp theo cho qua dung dÞch KOH d chØ cßn 100 ml khÝ bay rA. Çc thÓ tÝch khÝ ®o ë cïng ®iÒu kiÖn nhiÖt ®é, ¸p suÊt. C«ng thøc ph©n tö cña Y lµA. C3H6O. B. C3H8O2. C. C3H8O. D. C3H6O2.C©u 44: §èt ch¸y hoµn toµn mét thÓ tÝch h¬i hîp chÊt h÷u c¬ A cÇn 10 thÓ tÝch oxi (®o cïng ®iÒu kiÖn nhiÖt ®é vµ ¸p suÊt), s¶n phÈm thu ®îc chØ gåm CO2 vµ H2O víi mCO2 : mH2O = 44 : 9. BiÕt MA < 150. A cã c«ng thøc ph©n tö lµA. C4H6O. B. C8H8O. C. C8H8. D. C2H2.C©u 46: §èt ch¸y 200 ml h¬i mét hîp chÊt h÷u c¬ X chøa C, H, O trong 900 ml O2, thÓ tÝch hçn hîp khÝ thu ®îc lµ 1,3 lÝt. Sau khi ngng tô h¬i níc chØ cßn 700 ml. TiÕp theo cho qua dung dÞch KOH d chØ cßn 100 ml khÝ bay ra. Çc thÓ tÝch khÝ ®o ë cïng ®iÒu kiÖn nhiÖt ®é, ¸p suÊt. C«ng thøc ph©n tö cña Y lµA. C3H6O. B. C3H8O2. C. C3H8O. D. C3H6O2.C©u 48: §èt hoµn toµn m gam chÊt X (C,H,N) cÇn dïng 14 lit O2 (®ktc). S¶n phÈm ch¸y cho léi chËm qua níc v«i trong d thÊy cã 40g kÕt tña vµ 1120 ml khÝ kh«ng bÞ hÊp thô. C«ng thøc ph©n tö cña X lµA. C3H9N B. C2H7N C. C4H11N D. C3H7NC©u 50: §èt ch¸y hoµn toµn 1,605 gam hîp chÊt h÷u c¬ A thu ®îc 4,62 gam CO2 ; 1,215 gam H2O vµ 168 ml N2 (®ktc). TØ khèi h¬i cña A so víi kh«ng khÝ kh«ng vît qu¸ 4. C«ng thøc ph©n tö cña A lµ:A. C5H5N. B. C6H9N. C. C7H9N. D. C6H7N.C©u 51: §èt ch¸y hoµn toµn 1,605 gam hîp chÊt h÷u c¬ A thu ®îc 4,62 gam CO2 ; 1,215 gam H2O vµ 168 ml N2 (®ktc). TØ khèi h¬i cña A so víi kh«ng khÝ kh«ng vît qu¸ 4. C«ng thøc ph©n tö cña A lµA. C5H5N. B. C6H9N. C. C7H9N. D. C6H7N.C©u 54: Ph©n tÝch 0,31gam hîp chÊt h÷u c¬ X chØ chøa C, H, N t¹o thµnh 0,44 gam CO2. MÆt kh¸c, nÕu ph©n tÝch 0,31 gam X ®Ó toµn bé N trong X chuyÓn thµnh NH3 råi dÉn NH3 võa t¹o thµnh vµo 100 ml dung dÞch H2SO4 0,4M th× phÇn axit d ®îc


Giáo án 11 2/2/2013trung hßa bëi 50 ml dung dÞch NaOH 1,4M. BiÕt 1 lÝt h¬i chÊt X (®ktc) nÆng 1,38 gam. C«ng thøc ph©n tö cña X lµA. CH5N. B. C2H5N2. C. C2H5N. D. CH6N.C©u 55: §èt ch¸y hoµn toµn 1,18 gam chÊt Y (CxHyN) b»ng mét lîng kh«ng khÝ võa ®ñ. DÉn toµn bé hçn hîp khÝ sau ph¶n øng vµo b×nh ®ùng dung dÞch Ca(OH)2 d, thu ®îc 6 gam kÕt tña vµ cã 9,632 lÝt khÝ (®ktc) duy nhÊt tho¸t ra khái b×nh. BiÕt kh«ng khÝ chøa 20% oxi vµ 80% nit¬ vÒ thÓ tÝch. C«ng thøc ph©n tö cña Y lµA. C2H7N. B. C3H9N. C. C4H11N. D. C4H9N.C©u 56: §èt ch¸y hoµn toµn mét hîp chÊt h÷u c¬ X (C, H, N) b»ng lîng kh«ng khÝ võa ®ñ (gåm 1/5 thÓ tÝch O2, cßn l¹i lµ N2) ®îc khÝ CO2 , H2O vµ N2. Cho toµn bé s¶n phÈm ch¸y qua b×nh ®ùng dung dÞch Ba(OH)2 d thÊy cã 39,4 gam kÕt tña, khèi lîng dung dÞch gi¶m ®i 24,3 gam. KhÝ tho¸t ra khái b×nh cã thÓ tÝch 34,72 lÝt (®ktc). BiÕt < 2. C«ng thøc ph©n tö cña X lµ:A. C2H7N. B. C2H8N. C. C2H7N2. D. C2H4N2.C©u 57: Ph©n tÝch 0,31gam hîp chÊt h÷u c¬ X chØ chøa C, H, N t¹o thµnh 0,44 gam CO2. MÆt kh¸c, nÕu ph©n tÝch 0,31 gam X ®Ó toµn bé N trong X chuyÓn thµnh NH3 råi dÉn NH3 võa t¹o thµnh vµo 100 ml dung dÞch H2SO4 0,4M th× phÇn axit d ®îc trung hßa bëi 50 ml dung dÞch NaOH 1,4M. BiÕt 1 lÝt h¬i chÊt X (®ktc) nÆng 1,38 gam. C«ng thøc ph©n tö cña X lµ:A. CH5N. B. C2H5N2. C. C2H5N. D. CH6N.C©u 58: §èt ch¸y 0,282 gam hîp chÊt h÷u c¬ X, cho s¶n phÈm ®i qua çc b×nh ®ùng CaCl2 khan vµ KOH d. ThÊy b×nh ®ùng CaCl2 t¨ng thªm 0,194 gam cßn b×nh ®ùng KOH t¨ng thªm 0,8 gam. MÆt kh¸c nÕu ®èt ch¸y 0,186 gam chÊt X th× thu ®îc 22,4 ml khÝ N2 (ë ®ktc). BiÕt r»ng hîp chÊt X chØ chøa mét nguyªn tö nit¬. C«ng thøc ph©n tö cña hîp chÊt X lµA. C6H6N2. B. C6H7N. C. C6H9N. D. C5H7N.(4) Hîp chÊt cã chøa C, H, O, N, Cl,…C©u 59: §èt hoµn toµn 0,1mol hîp chÊt h÷u c¬ X cÇn 7,84 lit O2 thu ®îc 5,6 lit CO2, 4,5g H2O vµ 5,3g Na2CO3. C«ng thøc ph©n tö cña X lµA. C3H5ONa B. C3H2O4Na2 C. C3H5O2Na D. C3H7ONaC©u 60: Oxi hãa hoµn toµn 4,02 gam mét hîp chÊt h÷u c¬ X chØ thu ®îc 3,18 gam Na2CO3 vµ 0,672 lÝt khÝ CO2. C«ng thøc ®¬n gi¶n nhÊt cña X lµA. CO2Na. B. CO2Na2. C. C3O2Na. D. C2O2Na.C©u 61: §èt hoµn toµn 5,8g hîp chÊt h÷u c¬ X cho 2,65g Na2CO3 ; 2,25g H2O vµ 12,1g CO2. BiÕt X chØ cã mét nguyªn tö oxi. ChÊt X cã c«ng thøc nµo sau ®©yA. C6H5ONa B. C2H5ONa C. C6H5CH2ONa D. C6H5COONa C©u 62: Ph©n tÝch 1,5 gam chÊt h÷u c¬ X thu ®îc 1,76 gam CO2 ; 0,9 gam H2O vµ 112 ml N2 ®o ë 0oC vµ 2 atm. NÕu hãa h¬i còng 1,5 gam chÊt Z ë 127o C vµ 1,64 atm ngêi ta thu ®îc 0,4 lÝt khÝ chÊt Z. C«ng thøc ph©n tö cña X lµA. C2H5ON. B. C6H5ON2. C. C2H5O2N. D. C2H6O2N.C©u 63: §èt ch¸y hoµn toµn 5,80 gam chÊt X thu ®îc 2,65 gam Na2CO3 ; 2,26 gam H2O vµ 12,10 gam CO2. C«ng thøc ph©n tö cña X lµA. C6H5O2Na. B. C6H5ONa. C. C7H7O2Na. D. C7H7ONa.C©u 64: §èt ch¸y hoµn toµn 5,80 gam chÊt X thu ®îc 2,65 gam Na2CO3 ; 2,26 gam H2O vµ 12,10 gam CO2. C«ng thøc ph©n tö cña X lµA. C6H5O2Na. B. C6H5ONa. C. C7H7O2Na. D. C7H7ONa.C©u 65: Oxi hãa hoµn toµn 4,02 gam mét hîp chÊt h÷u c¬ X chØ thu ®îc 3,18 gam Na2CO3 vµ 0,672 lÝt khÝ CO2. C«ng thøc ®¬n gi¶n cña X lµA. CO2Na. B. CO2Na2. C. C3O2Na. D. C2O2NaC©u 66: Ph©n tÝch hîp chÊt h÷u c¬ X thÊy cø 3 phÇn khèi lîng cacbon l¹i cã 1 phÇn khèi lîng hi®ro, 7 phÇn khèi lîng nit¬ vµ 8 phÇn lu huúnh. Trong C«ng thøc ph©n tö cña X chØ cã 1 nguyªn tö S. C«ng thøc ph©n tö cña X lµA. CH4NS. B. C2H2N2S. C. C2H6NS. D. CH4N2S.


Giáo án 11 2/2/2013C©u 9: ChÊt h÷u c¬ X cã M = 123 vµ khèi lîng C, H, O vµ N trong ph©n tö theo thø tù tØ lÖ víi 72 : 5 : 32 : 14. C«ng thøc ph©n tö cña X lµA. C6H14O2N. B. C6H6ON2. C. C6H12ON. D. C6H5O2N.C©u 67: Ph©n tÝch 1,5 gam chÊt h÷u c¬ X thu ®îc 1,76 gam CO2 ; 0,9 gam H2O vµ 112 ml N2 ®o ë 0oC vµ 2 atm. NÕu hãa h¬i còng 1,5 gam chÊt X ë 127o C vµ 1,64 atm ngêi ta thu ®îc 0,4 lÝt khÝ chÊt X. C«ng thøc ph©n tö cña X lµA. C2H5ON. B. C6H5ON2. C. C2H5O2N. D. C2H6O2N.C©u 68: §èt ch¸y hoµn toµn hîp chÊt h÷u c¬ chøa C, H, Cl sinh ra 0,22 gam CO2, 0,09 gam H2O. MÆt kh¸c khi x¸c ®Þnh clo trong hîp chÊt ®ã b»ng dung dÞch AgNO3 ngêi ta thu ®îc 1,435 gam AgCl. TØ khèi h¬i cña hîp chÊt so víi hi®ro b»ng 42,5. C«ng thøc ph©n tö cña hîp chÊt lµA. CH3Cl. B. C2H5Cl. C. CH2Cl2. D. C2H4Cl2.C©u 69: §èt ch¸y hoµn toµn 0,12 mol chÊt h÷u c¬ X m¹ch hë cÇn dïng 10,08 lÝt khÝ O2 (®ktc). DÉn toµn bé s¶n phÈm ch¸y (gåm CO2, H2O vµ N2) qua b×nh ®ùng dung dÞch Ba(OH)2 d, thÊy khèi lîng b×nh t¨ng 23,4 gam vµ cã 70,92 gam kÕt tñA. KhÝ tho¸t ra khái b×nh cã thÓ tÝch 1,344 lÝt (®ktc). C«ng thøc ph©n tö cña X lµA. C2H5O2N. B. C3H5O2N. C. C3H7O2N. D. C2H7O2N.C©u 14: §èt ch¸y hoµn toµn 0,1 mol chÊt X cÇn 6,16 lÝt khÝ O2 (®ktc), thu ®îc 13,44 lÝt (®ktc) hçn hîp CO2, N2 vµ h¬i níC. Sau khi ngng tô hÕt h¬i níc, cßn l¹i 5,6 lÝt khÝ (®ktc) cã tØ khèi so víi hi®ro lµ 20,4. C«ng thøc ph©n tö cña X lµA. C2H7O2N. B. C3H7O2N. C. C3H9O2N. D. C4H9N.C©u 70: §èt ch¸y hoµn toµn 0,12 mol chÊt h÷u c¬ X m¹ch hë cÇn dïng 10,08 lÝt khÝ O2 (®ktc). DÉn toµn bé s¶n phÈm ch¸y (gåm CO2, H2O vµ N2) qua b×nh ®ùng dung dÞch Ba(OH)2 d, thÊy khèi lîng b×nh t¨ng 23,4 gam vµ cã 70,92 gam kÕt tña. KhÝ tho¸t ra khái b×nh cã thÓ tÝch 1,344 lÝt (®ktc). C«ng thøc ph©n tö cña X lµ:A. C2H5O2N. B. C3H5O2N. C. C3H7O2N. D. C2H7O2N.C©u 71: §èt ch¸y hoµn toµn 0,1 mol chÊt X cÇn 6,16 lÝt khÝ O2 (®ktc), thu ®îc 13,44 lÝt (®ktc) hçn hîp CO2, N2 vµ h¬i níc. Sau khi ngng tô hÕt h¬i níc, cßn l¹i 5,6 lÝt khÝ (®ktc) cã tØ khèi so víi hi®ro lµ 20,4. C«ng thøc ph©n tö cña X lµA. C2H7O2N. B. C3H7O2N. C. C3H9O2N. D. C4H9N.C©u 72: §èt ch¸y hoµn toµn hîp chÊt h÷u c¬ chøa C, H, Cl sinh ra 0,22 gam CO2, 0,09 gam H2O. MÆt kh¸c khi x¸c ®Þnh clo trong hîp chÊt ®ã b»ng dung dÞch AgNO3 ngêi ta thu ®îc 1,435 gam AgCl. TØ khèi h¬i cña hîp chÊt so víi hi®ro b»ng 42,5. C«ng thøc ph©n tö cña hîp chÊt lµ: A. CH3Cl. B. C2H5Cl. C. CH2Cl2. D. C2H4Cl2.C©u 73: §èt ch¸y hoµn toµn 0,4524 gam hîp chÊt A sinh ra 0,3318 gam CO2 vµ 0,2714 gam H2O. §un nãng 0,3682 gam chÊt A víi v«i t«i xót ®Ó chuyÓn tÊt c¶ nit¬ trong A thµnh amoniac, råi dÉn khÝ NH3 vµo 20 ml dung dÞch H2SO4 0,5 M. §Ó trung hoµ axit cßn d sau khi t¸c dông víi NH3 cÇn dïng 7,7 ml dung dÞch NaOH 1M. BiÕt MA= 60. C«ng thøc ph©n tö cña A lµA. CH4ON2. B. C2H7N. C. C3H9N. D. CH4ON.C©u 74: §èt ch¸y hoµn toµn 0,01 mol chÊt h÷u c¬ X cÇn võa ®ñ 0,616 lÝt O2. Sau thÝ nghiÖm thu ®îc hçn hîp s¶n phÈm Y gåm : CO2, N2 vµ h¬i H2O. Lµm l¹nh ®Ó ngng tô h¬i H2O chØ cßn 0,56 lÝt hçn hîp khÝ Z (cã tØ khèi h¬i víi H2 lµ 20,4). BiÕt thÓ tÝch çc khÝ ®Òu ®o ë (®ktc). C«ng thøc ph©n tö X lµ A. C2H5ON. B. C2H5O2N.C. C2H7O2N hoÆc C2H5O2N. D. C2H5ON hoÆc C2H7O2N.

Bµi 29. luyÖn tËp : chÊt h÷u c¬ -c«ng thøc ph©n tö A. Môc tiªu 1. KiÕn thøc : Còng cè kiÕn thøc


Giáo án 11 2/2/2013- Çc ph¬ng ph¸p t¸ch biÖt vµ tinh chÕ hîp chÊt h÷u c¬ - Çc ph¬ng ph¸p ph©n tÝch ®Þnh tÝnh vµ ®Þnh lîng hîp chÊt h÷u c¬ 2. KÜ n¨ng : RÌn luyÖn kÜ n¨ng x¸c ®Þnh c«ng thøc ph©n tö tõ kÕt qu¶ ph©n tÝch B. ChuÈn bÞ . M¸y tÝnh bá tói , b¶ng phô nh trong s¸ch gi¸o khoa ( nÕu cã thÓ ) C. Tæ chøc ho¹t ®éng d¹y vµ häcI. KiÕn thøc cÇn n¾m v÷ng .1. T¸ch biÖt vµ tinh chÕ hîp chÊt h÷u c¬ a) Ph¬ng ph¸p chng cÊt : T¸ch çc chÊt láng cã nhiÖt ®é s«i kh¸c nhau b) Ph¬ng ph¸p chiÕt : - ChiÕt láng- láng : Dïng ®Ó t¸ch çc chÊt láng kh«ng trén lÈn vµo nhau vµ cã tû khèi kh¸c nhua - ChiÕt láng - r¾n : Dïng dung m«i thÝch hîp ®Ó t¸ch lÊy chÊt h÷u c¬ hoµ tan ra khái phÇn r¾n kh«ng tan c) Ph¬ng ph¸p kÕt tinh : T¸ch çc chÊt r¾n cã ®é tan kh¸c nhau vµ sù thay ®æi ®é tan theo nhiÖt ®é .2. C«ng thøc ph©n tö hîp chÊt h÷u c¬ .- Ph©n tÝch ®Þnh tÝnh : X¸c ®Þnh ®¬c c«ng thøc tæng qu¸t - Ph©n tÝch ®Þnh lîng : X¸c ®Þnh ®îc c«ng thøc ®¬n gi¶n nhÊt - X¸c ®Þnh khèi lîng mol ph©n tö : C«ng thøc ph©n tö HCHC II. Bµi tËp C©u 1. H·y chän tõ ng÷ thÝch hîp ®iÒn vµo chæ trèng trong çc cÊu sau sao cho phï hîp :a) Chng cÊt dùa trªn dùa trªn sù kh¸c nhau vÒ thµnh phÇn cña hæn hîp láng so víi ... t¹o thµnh khi ... hæn hîp láng ®ã . A. hæn hîp r¾n ; B. hæn hîp h¬i ; C. ®un nãng ; D . ®un s«i .b) Nguêi ta thêng sö dông ph¬ng ph¸p chng cÊt ®èi víi çc chÊt cã ...kh¸c nhau . ChiÕt dùa vµo sù kh¸c nhau vÒ ...cña çc chÊt .A. ®é tan ; B. nhiÖt ®é nãng ch¶y ; C. nhiÖt ®é s«i ; D. thµnh phÇn . c) Ngêi ta thêng sö dông ph¬ng ph¸p chiÕt ®Ó t¸ch çc chÊt láng ...hoÆc t¸ch ... ra khái chÊt r¾n ...A. hoµ tan ; B. kh«ng tan ; C. bay h¬i ; D. kh«ng trén lÈn vµo nhau d) Tinh chÕ chÊt r¾n b»ng çch kÕt tinh trong dung m«i dùa vµo ... theo nhiÖt ®é A. sù thay ®æi tû khèi ; B. sù kÕt tinh ; C. sù th¨ng hoa ; D. sù thay ®æi ®é tan Híng dÉn : a) hçn hîp h¬i ; ®un s«i b) nhiÖt ®é s«i ; ®é tan ( chiÕt láng - r¾n) c) kh«ng trén lÉn vµo nhau ; chÊt hoµ tan ; kh«ng tan d) sù thay ®æi ®é tan C©u 2. H·y thiÕt lËp c«ng thøc ph©n tö çc hîp chÊt A,B øng víi çc sè liÖu thùc nghiÖm sau:( kh«ng ghi % O ) a) C: 49,32% ; H : 9,59% ; N: 19,18% ; dA/kk =2,52 b) C: 54,54% ; H: 9,09 % ; dB/CO2 = 2,00 Híng dÉn : a) Ta cã %O = 100 – ( 49,32 + 9,59+19,18 )= 21,91% Gäi A cã c«ng thøc : CxHyOzNt

x: y : z : t = : : : = 4,11: 9,59 : 1,37 : 1,37 = 3:7 :1: 1

C«ng thøc ®¬n gi¶n nhÊt cña A lµ C3H7ON C«ng thøc ph©n tö cã d¹ng : ( C3H7ON)n M= 2,52 .29 = 73 (36 +7 + 16+14).n=73 n= 1 C«ng thøc ph©n tö cña A lµ C3H7NO b) %O = 100- 54,54- 9,09 = 36,37


Giáo án 11 2/2/2013

Gäi B cã c«ng thøc ph©n tö : CxHyOz x:y:z = = 4,545:9,09 : 2,27

= 2 : 4 : 1 C«ng thøc ®¬n gi¶n nhÊt lµ : C2H4O c«ng thøc ph©n tö cã d¹ng (C2H4O)n MB = 2,00.44 = 88 44.n=88 n=2 C«ng thøc ph©n tö cña B lµ C4H8O2 C©u 3. Mét hîp chÊt A chøa 54,8% C ; 4,8% H ; 9,3 % N , vµ cßn l¹i lµ «xi , cho biÕt ph©n tö khèi cña nã lµ 153 . X¸c ®Þnh c«ng thøc ph©n tö cña hîp chÊt.V× sao ph©n tö khèi cña çc hîp chÊt chøa C,H,O lµ sè ch½n mµ ph©n tö khèi cña A l¹i lµ sè lÏ(Kh«ng kÓ phÇn thËp ph©n)? Híng dÉn : Gäi A cã c«ng thøc CxHyOzNt %O = 100 - 54,8 - 4,8 - 9,3 = 31,1

x = = 6,987 = 7 ; y = =7,344=7 ; z= =2,974=3; t=

=1,016 =1 C«ng thøc ph©n tö cña chÊt A lµ : C7H7O3N ( M= 153 )

Çch 2: x:y:z:t = = 4,57 : 4,8 : 1,94 : 0,66 = 6,92 : 7,27 : 2,94 : 1

= 7:7 : 3 : 1 NhËn xÐt : Nªn ®iÒu chØnh ®Ò %C = 54,90 ; %H = 4,58 ; %N= 9,15 %O *) Ph©n tö khèi cña hîp chÊt chøa C,H,O lµ sè ch½n v× : Ho¸ trÞ cña C,O lµ sè ch½n sè nguyªn tö H lk lµ sè ch½n *) Ph©n tö khèi cña A lµ sè lÏ : V× ho¸ trÞ cña C ch½n , O ch½n , N lÏ Sè nguyªn tö H lµ sè lÏ C©u 4. Ph©n tÝch nguyªn tè mét hîp chÊt h÷u c¬ A cho kÕt qu¶ : 70,59% C ; 10,59%H ; vµ cßn l¹i lµ «xi . Cho biÕt khèi lîng mol ph©n tö cña A lµ 340 g/mol . X¸c ®Þnh c«ng thøc ph©n tö cña A . H·y gi¶i bµi tËp trªn b»ng hai çch díi ®©y vµ rót ra kÕt luËn .a) Qua c«ng thøc ®¬n gi¶n nhÊt b) Kh«ng qua c«ng thøc ®¬n gi¶n nhÊt Híng dÉn : a) %O = 100- 70,59 - 10,59 = 18,82 Gäi A cã c«ng thøc : CxHyOz x:y:z = 5,8825 : 10,59 : 1,17625 = 5: 9 : 1 A ( C5H9O)n (12.5 + 9 + 16)n = 340 n = 4 C«ng thøc ph©n tö cña A lµ C20H36O4

b) ... KÕt luËn : Cã thÓ x¸c ®Þnh c«ng thøc ph©n tö b»ng nhiÒu çch kh¸c nhau Çch 2: Lµm theo ®ª ra : x: y:z= 5,914 : 10,15 : 1,18 ( % O = 18,88 ) = 5 : 8,6 : 1 *) x= 20,1 = 20 ; y = 34,51 ; z= 4 C©u 5. Cho hîp chÊt X cã thµnh phÇn çc nguyªn tè nh sau : C= 45,70% ; H= 1,90% ;O= 7,60% ; N= 6,70% ; Br = 38,10% a) X¸c ®Þnh c«ng thøc ®¬n gi¶n nhÊt cña X b) Thùc nghiÖm x¸c ®Þnh ®îc ph©n tö X chøa hai nguyªn tö brom . X¸c ®Þnh c«ng thøc ph©n tö cña X Híng dÉn : Gäi X : CxHyOzNtBrv x:y:z:t:v= 3,81 : 1,90 : 0,48: 0,48 : 0,48 = 8 : 4 :1:1:1 C«ng thøc ®¬n gi¶n nhÊt lµ C8H4ONBr Víi sè nguyªn tö Br = 2 C«ng thøc ph©n tö : C16H8O2N2Br2


Giáo án 11 2/2/2013Bµi 30. cÊu tróc ph©n tö hîp chÊt h÷u c¬

A. Môc tiªu 1. KiÕn thøc : Häc sinh biÕt : Kh¸i niÖm vÒ ®ång ph©n cÊu t¹o vµ ®ång ph©n lËp thÓ HS hiÓu : Nh÷ng luËn ®iÓm c¬ b¶n cña thuyÕt cÊu t¹o ho¸ häc 2. KÜ n¨ng : Häc sinh biÕt viÕt c«ng thøc cÊu tao cña çc hîp chÊt h÷u c¬ B. ChuÈn bÞ . M« h×nh rçng vµ m« h×nh ®Æc cña ph©n tö etan M« h×nh ph©n tö : But-2-en ( cis vµ trans ) C. Tæ chøc ho¹t ®éng d¹y vµ häc

Néi dung cña bµi häc I. ThuyÕt cÊu t¹o ho¸ häc 1. Néi dung cña thuyÕt cÊu t¹o ho¸ häc - Do Bót-lª-rèp ®a ra n¨m 1861 - Gåm 3 luËn ®iÓm :a) Trong ph©n tö hîp chÊt h÷u c¬, çc nguyªn tö liªn kÕt víi nhau theo ®óng ho¸ trÞ vµ theo mét thø tù nhÊt ®Þnh . Thø tù lk ®ã gäi lµ cÊu t¹o ho¸ häc . Sù thay ®æi thø tù lk ®ã , tøc lµ thay ®æi cÊu t¹o ho¸ häc , sÏ t¹o ra hîp chÊt kh¸c . ThÝ dô : C2H6O +) CH3-CH2-OH : ancol etylic ,láng , tan tèt trong níc , t¸c dông víi Na +) CH3-O-CH3 : ®imetyl ete , khÝ , kh«ng tan trong níc, kh«ng ph¶n øng víi Na b) Trong hîp chÊt h÷u c¬ , çc bon cã ho¸ trÞ 4 . Nguyªn tö çc bon kh«ng nh÷ng cã thÓ lk víi nguyªn tö cña çc nguyªn tè kh¸c mµ cßn lk víi nhau t¹o thµnh m¹ch çc bon ThÝ dô : CH3-CH2-CH2-CH3 ; CH3-CH-CH3 Kh«ng nh¸nh CH3( cã nh¸nh) CH2-CH2 CH2 ( vßng ) CH2-CH2 c) TÝnh chÊt cña çc chÊt phô thuéc vµo thµnh phÇn ph©n tö ( b¶n chÊt ,sè lîng çc nguyªn tö ) vµ cÊu t¹o ho¸ häc ( thø tù lk cña çc nguyªn tö ) VÝ dô 1: CH4 ( khÝ , dÔ ch¸y ) vµ CCl4 ( láng , kh«ng ch¸y ) VÝ dô 2: CH3Cl ( khÝ , kh«ng g©y mª ) vµ CHCl3 ( láng , cã t¸c dông g©y mª ) VÝ dô 3: CH3-CH2-OH Vµ CH3-O-CH3 2. §ång ®¼ng , ®ång ph©n a) §ång ®¼ng : - Kh¸i niÖm : §ång ®¼ng lµ nh÷ng hîp chÊt cã thµnh phÇn ph©n tö h¬n kÐm nhau mét hay nhiÒu nhãm CH2 , nhng cã tÝnh chÊt ho¸ häc t¬ng tù nhau . Chóng


GV: Cho hs nghiªn cøu lÝ thuyÕt sgk vµ lÊy vÝ dô ®Ó häc sinh hiÓu néi dung cña luËn ®iÓm .ThÝ dô : C2H6O +) CH3-CH2-OH : ancol etylic ,láng , tan tèt trong níc , t¸c dông víi Na +) CH3-O-CH3 : ®imetyl ete , khÝ , kh«ng tan trong níc, kh«ng ph¶n øng víi Na

GV: Cho hs nghiªn cøu lÝ thuyÕt sgk vµ lÊy vÝ dô ®Ó häc sinh hiÓu néi dung cña luËn ®iÓm .ThÝ dô : CH3-CH2-CH2-CH3 ; CH3-CH-CH3 Kh«ng nh¸nh CH3( cã nh¸nh) CH2-CH2 CH2 ( vßng ) CH2-CH2

VÝ dô 1: CH4 ( khÝ , dÔ ch¸y ) vµ CCl4 ( láng , kh«ng ch¸y ) VÝ dô 2: CH3Cl ( khÝ , kh«ng g©y mª ) vµ CHCl3 ( láng , cã t¸c dông g©y mª ) VÝ dô 3: CH3-CH2-OH Vµ CH3-O-CH3

VÝ dô : CH4 vµ CH3-CH3 lµ ®ång ®¼ng CH2=CH2 vµ CH2=CH-CH2-CH3 lµ ®ång ®¼ng víi nhau GV: H·y so sanh thµnh phÇn vµ cÊu t¹o cña çc chÊt trªn


Giáo án 11 2/2/2013hîp thµnh d·y ®ång ®¼ng .- VÝ dô : +) CH4 , C2H6 , C3H8 , C4H10,...CnH2n+2

+) CH3OH , C2H5OH , ... CnH2n+1OH +) C2H4 ,...+) C2H2 ,...Lu ý : T/c ho¸ häc t¬ng tù nhau lµ do chóng cã cÊu t¹o t¬ng tù nhau b) §ång ph©n : - Kh¸i niÖm : §ång ph©n lµ nh÷ng chÊt kh¸c nhau cã cïng c«ng thøc ph©n tö - VÝ dô : C2H6O C4H10 , C3H6 II. Liªn kÕt trong ph©n tö hîp chÊt h÷u c¬ 1. Çc lo¹i lk trong ph©n tö hîp chÊt h÷u c¬ 2.Çc lo¹i cÊu t¹o C«ng thøc cÊu t¹o biÓu diÔn thø tù lk vµ çch lk gi÷a çc nguyªn tö trong ph©n tö . Cã 3 çch biÓu diÔn c«ng thøc cÊu t¹o kh¸c nhau : Khai triÓn , thu gon ,thu gän nhÊt - Khai triÓn : BiÓu diÔn tÊt c¶ çc ng tö vµ lk gi÷a chóng - Thu gän : Gép nguyªn tù C vµ çc nguyªn tö lk víi nã thµnh mét nhãm - Thu gän nhÊt : ChØ biÓu diÔn lk C-C vµ liªn kÕt víi nhãm chøc . §Çu mót çc lk lµ çc nhãm CHx , ®¶m b¶o ho¸ trÞ cña C=4

HS: Thµnh phÇn h¬n kÐm nhau 1 nhãm CH2 , 2 nhãm CH2 CÊu t¹o t¬ng tù nhau GV: CÊu t¹o t¬ng tù t/c ho¸ häc còng t-¬ng tù VËy ®ång ®¼ng lµ g× ?HS:...

GV lÊy vÝ dô : CH3-O-CH3 vµ CH3-CH2-OH lµ ®ång ph©n cña nhau GV: H·y so s¸nh thµnh phÇn ?HS: Thµnh phÇn nh nhau GV: Çc chÊt kh¸c nhau , cã cïng c«ng thøc ph©n tö lµ ®ång ph©n cña nhau.

GV: Yªu cÇu hs vÒ nhµ t×m hiÓu tµi liÖu

VÝ dô :

D. Còng cè , dÆn dß .1. ViÕt c«ng thøc cÊu t¹o çc ®ång ph©n cã cïng c«ng thøc ph©n tö C5H12 2. VÒ nhµ lµm çc bµi tËp sgk vµ häc kÜ lÝ thuyÕtBài tập:1. Tæng sè liªn kÕt vµ vßng øng víi c«ng thøc C5H12O2 lµ: A. 0. B. 1. C. 2. D. 3.2. Sè lîng ®ång ph©n m¹ch hë øng víi c«ng thøc ph©n tö C3H6O lµ: A. 2. B. 3. C. 4. D. 5.3. Sè lîng ®ång ph©n øng víi c«ng thøc ph©n tö C4H10O lµ:A. 4. B. 5. C. 6. D. 7.4. Tæng sè liªn kÕt vµ vßng øng víi c«ng thøc C5H9O2Cl lµ: A. 0. B. 1. C. 2. D. 3.5. An®ehit m¹ch hë CnH2n – 4O2 cã sè lîng liªn kÕt trong gèc hi®rocacbon lµ: A. 0. B. 1. C. 2. D. 3.6. Axit m¹ch hë CnH2n – 4O2 cã sè lîng liªn kÕt trong gèc hi®rocacbon lµ:A. 0. B. 1. C. 2. D. 3.7. Sè lîng ®ång ph©n m¹ch hë øng víi c«ng thøc ph©n tö C2H4O2 lµ: A. 2. B. 3.

C. 4. D. 5.8. Hîp chÊt C4H10O cã sè lîng ®ång ph©n lµ: A. 4. B. 7.C. 8. D. 10.


Giáo án 11 2/2/2013Bµi 30. cÊu tróc ph©n tö hîp chÊt h÷u c¬

A. Môc tiªu 1. KiÕn thøc : Häc sinh biÕt : Kh¸i niÖm vÒ ®ång ph©n cÊu t¹o vµ ®ång ph©n lËp thÓ HS hiÓu : Nh÷ng luËn ®iÓm c¬ b¶n cña thuyÕt cÊu t¹o ho¸ häc 2. KÜ n¨ng : Häc sinh biÕt viÕt c«ng thøc cÊu tao cña çc hîp chÊt h÷u c¬ B. ChuÈn bÞ . M« h×nh rçng vµ m« h×nh ®Æc cña ph©n tö etan M« h×nh ph©n tö : But-2-en ( cis vµ trans )

Néi dung cña bµi häcIII. §ång ph©n cÊu t¹o 1. Kh¸i niÖm ®ång ph©n cÊu t¹o VÝ dô : CH3-CH2-OH vµ CH3-O-CH3 lµ hai ®ång ph©n cÊu t¹o cña nhau

Kh¸i niÖm : §ång ph©n cÊu t¹o lµ çc chÊt cã cïng c«ng thøc ph©n tö nhng cã c«ng thøc cÊu t¹o kh¸c nhau t/ c kh¸c nhau. 2. Ph©n lo¹i ®ång ph©n cÊu t¹o .a) ThÝ dô : Xem sgk b) KÕt luËn : Cã 3 lo¹i ®ång ph©n cÊu t¹o - §ång ph©n m¹ch çc bon - §ång ph©n vÞ trÝ nhãm chøc - §ång ph©n nhãm chøc IV. Çch biÓu diÔn cÊu tróc kh«ng gian ph©n tö h÷u c¬ 1. C«ng thøc phèi c¶nh :VÝ dô : CH4

H C H H H2. M« h×nh ph©n tö .a) M« h×nh rçng b) M« h×nh ®Æc V. §ång ph©n lËp thÓ 1. Kh¸i niÖm vÒ ®ång ph©n lËp thÓ a) ThÝ dô : CH3-CH=CH-CH3 cã hai çch s¾p xÕp kh«ng gian kh¸c nhau nh sau : H3C CH3 H3C H C=C vµ C=C H H H CH3 cis-but-2-en trans-but-2-enb) KÕt luËn : - §ång ph©n lËp thÓ lµ çc chÊt cã cïng CTPT , cïng CTCT nhng kh¸c nhau vÒ sù ph©n bè trong kh«ng gian cña çc


GV: §ång ph©n lµ g× ? hai chÊt nµy cã cÊu t¹o thÕ nµo ?HS: ... hai chÊt trªn cã CTCT kh¸c nhau GV: Çc chÊt cã cïng CTPT nhng CTCT kh¸c nhau gäi lµ ®ång ph©n cÊu t¹o cña nhau . VËy ®ång ph©n cÊu t¹o lµ g× ?HS:…GV: §ång ph©n cÊu t¹o cã nh÷ng lo¹i nµo ?

Nghiªn cøu tµi liÖu vµ cho biÕt çch biÓu diÔn c«ng thøc phèi c¶nh HS: NÐt liÒn ; nÐt ®Ëm , nÐt ®øt

GV: Cho häc sinh xem m« h×nh ®Æc , rçng cña ph©n tö metan

GV: Hay cho biÕt hai chÊt trªn cã g× kh¸c nhau ?HS: Cã sù ph©n bè trong kh«ng gian kh¸c nhau .GV: Çc chÊt cã cïng CTPT , cïng CTCT nhng kh¸c nhau vÒ sù ph©n bè trong kh«ng gian lµ çc chÊt ®ång ph©n lËp thÓ víi nhau VËy ®ång ph©n lËp thÓ lµ g× ? Cã nh÷ng kiÓu ®ång ph©n lËp thÓ nµo ?HS: ...


Giáo án 11 2/2/2013nguyªn tö trong ph©n tö - Çc lo¹i ®ång ph©n lËp thÓ :+) §ång ph©n cis : Cïng phÝa +) §ång ph©n trans : Tr¸i phÝa 2. Quan hÖ gi÷a ®ång ph©n cÊu t¹o vµ ®ång ph©n lËp thÓ . ( sgk )3. CÊu t¹o ho¸ häc vµ cÊu tróc ho¸ häc - CÊu t¹o ho¸ häc : Cho biÕt thø tù lk vµ çch lk gi÷a çc nguyªn tö trong ph©n tö - CÊu tróc ho¸ häc : Cho biÕt thªm vÒ sù ph©n bè trong kh«ng gian cña çc nguyªn tö trong ph©n tö . CÊu tróc ho¸ häc biÓu diÔn b»ng c«ng thøc lËp thÓ ( m« h×nh , c«ng thøc phèi c¶nh )

- CÊu t¹o ho¸ häc cho biÕt g×? HS: Cho biÕt thø tù lk vµ çch lk gi÷a çc nguyªn tö trong ph©n tö- CÊu tróc ho¸ häc cho biÕt g×? HS: Cho biÕt thªm vÒ sù ph©n bè trong kh«ng gian cña çc nguyªn tö trong ph©n tö

D. Còng cè Bµi tËp 8 sgk : +) a vµ b m« t¶ mét c«ng thøc :

+) c vµ d lµ mét c«ng thøc :

+) e vµ h lµ mét c«ng thøc :

+) g vµ i lµ mét c«ng thøc :


C

C

Cl

HH

Cl

C

F

FH

C

H H

H

C

F

HH

Cl

C

F

HH

C

H H

F

Giáo án 11 2/2/2013Bµi 31. ph¶n øng h÷u c¬

A. Môc tiªu 1. KiÕn thøc : Häc sinh biÕt : Çch ph©n lo¹i ph¶n øng dùa vµo sù biÕn ®æi ph©n tö çc chÊt ®Çu Çc kiÓu ph©n c¾t lk CHT vµ mét vµi tiÓu ph©n trung gian 2. KÜ n¨ng : HS vËn dông x¸c ®Þnh çc lo¹i ph¶n øng h÷u c¬ , çc tiÓu ph©n trung gian B. ChuÈn bÞ . HS «n tËp l¹i mét sè ph¶n øng h÷u c¬ ®¶ biÕt ë líp 9 C. Tæ chøc ho¹t ®éng d¹y vµ häc

Néi dung cña tiÕt häc I. Ph©n lo¹i ph¶n øng h÷u c¬ VÝ dô : Hoµn thµnh çc ph¶n øng hãa häc sau : CH3-H + Cl-Cl C2H5-OH + H-Br CH2=CH2 + Br-Br CHCH + 2H2

CH2-CH2 CH2=CH2 + H2O

H OH CH4 C + 2H2 C2H6 + 3F2 2C + 6HF C6H14 + 9,5O2 6CO2 + 7H2O 1. Ph¶n øng thÕ : Mét hoÆc mét nhãm nguyªn tö trong ph©n tö HCHC bÞ thay thÓ bëi mét hoÆc mét nhãm nguyªn tö kh¸c 2. Ph¶n øng céng : Ph©n tö h÷u c¬ kÕt hîp thªm víi çc nguyªn tö hoÆc ph©n tö kh¸c 3. Ph¶n øng t¸ch : Mét vµi nguyªn tö hoÆc nhãm nguyªn tö bÞ t¸ch ra khái ph©n tö 4. Ph¶n øng hñy : Ph©n tö bÞ ph¸ hñy hoµn toµn thµnh çc nguyªn tö hoÆc çc ph©n tö nháII. Çc kiÓu ph©n c¾t liªn kÕt céng hãa trÞ 1. Ph©n c¾t ®ång li VÝ dô. Cl . . Cl Cl. + Cl. CH3

. .H + Cl. CH3. + HCl

CH3-H2C. .CH3 CH3-H2C. + H3C. ( gèc etyl) ( gèc metyl) - Ph©n c¾t ®ång li lµ sù ph©n c¾t mµ ®«i e dïng chung ®îc chia ®Òu cho çc nguyªn tö lk - TiÓu ph©n mang e ®éc th©n gäi lµ gèc tù do +) Gèc tù do mµ e ®éc th©n ë C gäi lµ gèc cacbo tù do ( R. ) +) Gèc tù do thêng ®îc h×nh thµnh nhê


GV vµ häc sinh cïng hoµn thµnh çc ph¶n øng bªn

GV: Dùa vµo sù biÕn ®æi ph©n tö hîp chÊt h÷u c¬ ngêi ta chia ph¶n øng h÷u c¬ thµnh çc lo¹i sau : P/ thÕ , p/ céng , p/ t¸ch , p/ø hñy .- Xem vÝ dô 1,2 K/n ph¶n øng thÕ lµ g× ?- Xem vÝ dô 3,4 k/n ph¶n øng céng ?- Xem vÝ dô 5 K/n p t¸ch - Ph¶n øng hñy lµ çc ph¶n øng cßn l¹i

GV: Çc ph©n c¾t lk ®ã lµ ph©n c¾t ®ång li . VËy ph©n c¾t ®ång li lµ g× ?HS: Ph©n c¾t ®ång li lµ sù ph©n c¾t lk mµ cÆp e dïng chung chia ®Òu cho c¶ hai nguyªn tö lk GV: Nªu mét sè lu ý : TiÓu ph©n mang e ®éc th©n gäi lµ gèc tù do +) Gèc tù do mµ e ®éc th©n ë C gäi lµ gèc cacbo tù do ( R. ) +) Gèc tù do thêng ®îc h×nh thµnh nhê as hoÆc nhiÖt ®é +) Gèc tù do cã kh¼ n¨ng ph¶n øng cao


Giáo án 11 2/2/2013as hoÆc nhiÖt ®é +) Gèc tù do cã kh¼ n¨ng ph¶n øng cao 2. Ph©n c¾t dÞ li . VÝ dô : (CH3)3C. . Br (CH3)3C+ + Br – H: Cl + H2O H3O+ + Cl- Ph©n c¾t dÞ li lµ sù ph©n c¾t liªn kÕt mµ cÆp e dïng chung thuéc vÒ nguyªn tö cña nguyªn tè cã ®é ©m ®iÖn lín h¬n - Nguyªn tö mÊt e trë thµnh cation . NÕu cation mµ ®iÖn tÝch d¬ng ë nguyªn tö cacbon gäi lµ cacbocation ( R+) - Nguyªn tö ®îc e trë thµnh anion - Ph©n c¾t dÞ li thêng dã t¸c dông cña dung m«i ph©n cùc 3. §Æc tÝnh chung cña gèc cacbo tù do vµ cacbocation. +) R. vµ R+ : kh«ng bÒn, thêi gian tån t¹i ng¾n , kh· n¨ng ph¶n øng cao +) R. vµ R+ : lµ çc tiÓu ph©n trung gian +) R. vµ R+ : kh«ng cè lËp vµ kh«ng t¸ch biÖt ®îc chóng

GV: Qua vÝ dô ta thÊy ph©n c¾t lk cã g× kh¸c ph©n c¾t ®ång li HS: CÆp e dïng chung thuéc vÒ 1 nguyªn tö lk GV: Sù ph©n c¾t ®ã gäi lµ ph©n c¾t dÞ li . VËy ph©n c¾t dÞ li lµ g× ?HS : ...GV: Nªu thªm

D. Còng cè . lµm çc bµi tËp sgk C©u 1.

C©u 2. CH3-CH3 CH2=CH2 + H2 : ph¶n øng t¸ch

C3H8 + 5O2 3CO2 + 4H2O : ph¶n øng hñy CH2=CH2 + H2O CH3-CH2-OH ph¶n øng céng C©u 3. H2O + HOH H3O+ + OH- ph©n c¾t dÞ li

b)2O2 + O::O 2O3 ph©n c¾t ®ång li

O2 2O O + O2 O3 c) H:Cl H+ + Cl- ph©n c¾t dÞ li H+ + CH2=CH2 CH3-H2C+ ph©n c¾t dÞ li CH3-H2C+ + Cl- CH3-CH2-Cl C©u 4. A. Nguyªn tö clo lµ mét gèc tù do . § B. § ; C. nguyªn tö heli lµ mét gèc tù do ( S ) ; D. §


Giáo án 11 2/2/2013Bµi 32.luyÖn tËp : cÊu tróc ph©n tö hîp chÊt h÷u c¬

A. Môc tiªu 1. KiÕn thøc : Häc sinh biÕt : - Çch biÓu diÔn c«ng thøc cÊu t¹o vµ cÊu tróc kh«ng gian cña çc ph©n tö h÷u c¬ ®¬n gi¶n - Kh¸i niÖm ®ång ph©n cÊu t¹o, ®ång ph©n lËp thÓ - Ph©n biÖt çc lo¹i ®ång ph©n cÊu t¹o vµ ®ång ph©n lËp thÓ Häc sinh hiÓu : Nh÷ng luËn ®iÓm c¬ b¶n cña thuyÕt cÊu t¹o hãa häc 2. KÜ n¨ng : ViÕt c«ng thøc cÊu t¹o çc hîp chÊt h÷u c¬ B. ChuÈn bÞ . B¶ng phô s¬ ®å trong s¸ch gi¸o khoa nhng ®Ó trèng çc « trong b¶ng C. Tæ chøc ho¹t ®éng d¹y vµ häcI. KiÕn thøc cÇn n¾m v÷ng .1. BiÓu diÔn c«ng thøc cÊu t¹o - C«ng thøc Li-uýt : Lµ c«ng thøc cã viÕt ®Çy ®ñ çc e hãa trÞ VÝ dô : H H

H-C-C - -H

H H - C«ng thøc khai triÓn :- C«ng thøc thu gän - C«ng thøc thu gän nhÊt 2. BiÓu diÔn cÊu tróc ph©n tö - C«ng thøc phèi c¶nh - M« h×nh ræng - M« h×nh ®Æc 3. §ång ph©n : Lµ çc chÊt kh¸c nhau cã cïng c«ng thøc ph©n tö - §ång ph©n cÊu t¹o : Lµ çc chÊt cã cïng CTPT nhng kh¸c nhau vÒ c«ng thøc cÊu t¹o t/c kh¸c nhau Cã 3 lo¹i ®ång ph©n cÊu t¹o : M¹ch C , vÞ trÝ nhãm chøc , nhãm chøc - §ång ph©n lËp thÓ : Lµ çc chÊt cã cïng CTPT , cïng CTCT , nhng kh¸c nhau vÒ sù ph©n bè trong kh«ng gian cña çc nguyªn tö trong ph©n tö Cã hai lo¹i ®ång ph©n lËp thÓ : Cis vµ trans II. Bµi tËp .C©u 1. Nªu nguyªn t¾c vµ çch tiÕn hµnh cña tõng ph¬ng ph¸p t¸ch biÖt vµ tinh chÕ hîp chÊt h÷u c¬ ®· häc . H·y ®a ra vÝ dô mµ em biÕt vÒ viÖc ¸p dông çc ph¬ng ph¸p ®ã trong thùc tÕ . Híng dÉn : 1. Ph¬ng ph¸p chng cÊt : Nguyªn t¾c : Dùa vµo nhiÖt ®é s«i kh¸c nhau cña çc chÊt ®Ó tinh chÕ vµ t¸ch çc chÊt ra khái hæn hîp ( Dùa vµo sù kh¸c nhau vÒ thµnh phÇn cña hæn hîp h¬i so víi hæn hîp láng ) VÝ dô : NÊu rîu 2. ChiÕt : - ChiÕt láng láng : Dùa vµo çc chÊt láng kh«ng trén lÈn vµo nhau vµ cã tØ khèi kh¸c nhau VÝ dô : T¸ch tinh dÇu vµ níc - ChiÕt láng - r¾n : Dùa vµo ®é tan kh¸c nhau cña çc chÊt ®Ò t¸ch chÊt hßa tan ra khái chÊt r¾n kh«ng tan VÝ dô : Ng©m rîu thuèc , rîu r¾n 3. KÕt tinh : Lµm ®êng çt , ®êng phÌn C©u 2. H·y thiÕt lËp c«ng thøc ph©n tö cña çc hîp chÊt A vµ B øng víi çc sè liÖu thùc nghiÖm sau : ( Kh«ng ghi % cña oxi )


Giáo án 11 2/2/2013a) C: 58,58% ; H: 4,06% ; N : 11,38% , dA/CO2 = 2,79 b) C : 39,81 % ; H : 6,68% ; dB/CO2 = 1,36 ( theo s¸ch gi¸o khoa lµ 1,04 ) Híng dÉn : a) % O = 100- ( 58,58 + 4,06 + 11,38) = 25,98 % Gäi c«ng thøc ph©n tö cña chÊt A lµ CxHyOzNt MA = 44 . 2,79 = 123

Ta cã x = = 6 ; y = = 5 ; z= =2 ; t= = 1

C«ng thøc ph©n tö chÊt A lµ C6H5NO2 b) MB = 44.1,36 = 60 %O = 100 - ( 39,81 + 6,68) = 53,51% Gäi c«ng thøc ph©n tö tæng qu¸t cña B lµ CxHyOz Ta cã : x = 2 ; y= 4 ; z= 2 C2H4O2 NÕu theo sgk : M= 46 x= 1,5 ( kh«ng æn ) C©u 3. C= 53,45% ; H= 7,01% ; N= 8,92% ; O= 30,62 % ; M= 153 ( nªn = 157 ) Gäi c«ng thøc CxHyOzNt

x = = 6,8=7 ; y = = 10,7=11; z= =2,93=3 ; t= =

0,97=1 C«ng thøc ph©n tö C7H11O3N ( M= 157 ) NX: §Ò nªn lÊy M= 157 C©u 6. a) CÊu t¹o hãa häc chØ cho biÕt thø tù lk çc nguyªn tö trong ph©n tö [ sai ]b) CÊu t¹o hãa häc cho biÕt thø tù lk vµ b¶n chÊt lk gi÷a çc nguyªn tö trong ph©n tö [ §óng]c) CÊu tróc hãa häc chØ cho biÕt vÞ trÝ kh«ng gian cña çc nguyªn tö trong ph©n tö [ Sai ]d) CÊu tróc hãa häc cho biÕt thø tù , b¶n chÊt vµ vÞ trÝ kh«ng gian cña çc nguyªn tö trong ph©n tö [ §óng ] D. DÆn dß : VÒ nhµ lµm çc bµi tËp cßn l¹i


Giáo án 11 2/2/2013Ch¬ng 5. hi®rocacbon no

Kh¸i niÖm : Hi®rocacbon no lµ hîp chÊt hidrocacbon mµ trong ph©n tö chØ chøa lk ®¬n M¹ch hë : Gäi lµ ankan M¹ch vßng : Gäi lµ xicloankan

Bµi 33. ankan: ®ång ®¼ng, ®ång ph©n, danh ph¸p A. Môc tiªu 1. KiÕn thøc : Häc sinh biÕt : Sù h×nh thµnh liªn kÕt vµ cÊu tróc kh«ng gian cña ankan Gäi tªn ankan víi m¹ch chÝnh kh«ng qu¸ 10 C Häc sinh vËn dông : BiÕt viÕt çc ®ång ph©n vµ mét sè CTPT ®ång ®¼ng cña ankan 2. KÜ n¨ng : ViÕt CTPT , CTCT çc ®ång ph©n cña ankan B. ChuÈn bÞ . M« h×nh ph©n tö propan, butan, isobutan B¶ng 5.1 s¸ch gi¸o khoa C. Tæ chøc ho¹t ®éng d¹y vµ häcHái bµi cò : - §ång ®¼ng lµ g× ? ViÕt c«ng thøc çc chÊt ®ång ®¨ng cña CH4 vµ ®a ra c«ng thøc chung cho d·y ®ång ®¼ng cña CH4 - §ång ph©n lµ g× ? ViÕt c«ng thøc cÊu t¹o çc ®ång ph©n cña C5H12 ( hë , chØ chøa lk ®¬n ) HS :...GV: H«m nay chóng ta sÏ nghiªn cøu d·y ®ång ®¼ng cña metan ( ankan hay parafin )

Néi dung cña tiÕt d¹y I. §ång ®¼ng, ®ång ph©n 1. §ång ®¼ng .CH4 , C2H6, C3H8, C4H10, C5H12 ,... CnH2n+2 ( n 1) . T¹o thµnh d·y ®ång ®¼ng cña metan ( ankan hay parafin ) Kh¸i niÖm : Ankan lµ hîp chÊt hidrocacbon no , m¹ch hë , c«ng thøc chung CnH2n+2

2. §ång ph©n CH4 , C2H6,C3H8 : kh«ng cã ®ång ph©n C4H10 : CH3-CH2-CH2-CH3 CH3-CH(CH3)2 C5H12 : CH3-CH2-CH2-CH2-CH3 (CH3)2CH-CH2-CH3 (CH3)4C Nx: - Ankan tõ C4H10 trë ®i míi cã ®ång ph©n cÊu t¹o , ®ã lµ ®ång ph©n m¹ch cacbon -Khi sè nguyªn tö C cµng t¨ng th× sè ®ång ph©n cµng nhiÒu

*) BËc cña cacbon : = Sè nguyªn tö C lk trùc tiÕp víi nã Ankan mµ ph©n tö chØ chøa C bËc I, bËc II th× lµ ankan kh«ng nh¸nhII. Danh ph¸p 1. Ankan kh«ng ph©n nh¸nh *) Tªn ankan kh«ng ph©n nh¸nh = Tªn MCC + an


GV: CH4 , CH3-CH3 , CH3-CH2-CH3 GV: Theo ®inh nghÜa ®ång ®¼ng ® cÊu t¹o cña çc chÊt ®ång ®¼ng cña metan HS: M¹ch hë , chØ chøa lk ®¬n

GV: Trªn c¬ s¬ ®ã ®a ra k/n ankan lµ g× ? HS: Ankan lµ hîp chÊt hidrocacbon no , m¹ch hë , c«ng thøc chung CnH2n+2

GV: yªu cÇu häc sinh rót ra nhËn xÐt vÒ ®ång phan ankan HS: - Ankan tõ C4H10 trë ®i míi cã ®ång ph©n cÊu t¹o , ®ã lµ ®ång ph©n m¹ch cacbon -Khi sè nguyªn tö C cµng t¨ng th× sè ®ång ph©n cµng nhiÒu GV: Yªu cÇu häc sinh nghiªn cøu tµi liÖu


Giáo án 11 2/2/2013VÝ dô : Xem b¶ng sgk *) Tªn nhãm ankyl kh«ng ph©n nh¸nh ®Çu tiªn = Tªn MCC + yl VÝ dô : b¶ng 5.1 2. Tªn cña ankan ph©n nh¸nh VÝ dô : CH3-CH- CH3 ( 2-metylpropan) CH3 CH3-CH2-CH-CH3 (2-metylbutan) CH3 Tªn = sè + tªn nh¸nh + tªn MCC + an M¹ch C chÝnh : M¹ch dµi nhÊt , chøa nhiÒu nh¸nh nhÊt §¸nh sè thø tù : ¦u tiªn tõ phÝa gÇn nh¸nh VÝ dô : CH3-CH-CH-CH2-CH3 CH3 CH3 CH3-CH2-CH - CH - CH3 CH2 CH3 CH3

GV: Cho häc sinh nghiªn cøu b¶ng 5.1 vµ yªu cÇu suy ra quy t¾c gäi tªn HS: = Tªn MCC + an

GV: LÊy mét sè vÝ dô cho häc sinh rót ra quy t¾c gäi tªn

HS: Tªn = sè + tªn nh¸nh + tªn MCC + an

D. Còng cè - dÆn dß 1. VÒ nhµ lµm çc bµi tËp 1,2,3,5 s¸ch gi¸o khoa vµ lµm thªm çc bµi tËp ë sbt 2. Còng cè : Lµm bµi tËp sè 4C4H10 : CH3-CH2-CH2-CH3 butan ; CH3-CH(CH3)2 : 2-metylpropan( isobutan ) C5H12 : : CH3-CH2-CH2-CH2-CH3 Pentan (CH3)2CH-CH2-CH3 2-metylbutan ( isopentan ) (CH3)4C 2,2-®imetylpropan (neopentan) C6H14 :


Giáo án 11 2/2/2013Bµi 34. ankan : CÊu tróc ph©n tö vµ tÝnh chÊt vËt lÝ

A. Môc tiªu 1. KiÕn thøc : Häc sinh biÕt : Liªn kÕt trong ph©n tö çc ankan ®Òu lµ lk , trong ®ã nguyªn tö C ë tr¹ng th¸i lai hãa sp3 CÊu d¹ng bÒn vµ kÐm bÒn cña ankan Häc sinh hiÓu : Sù biÕn thiªn tÝnh chÊt vËt lÝ cña ankan phô thuéc sè nguyªn tö cacbon trong ph©n tö .B. ChuÈn bÞ . X¨ng , më b«i tr¬n ®éng c¬, níc cÊt , cèc thñy tinh C. Tæ chøc ho¹t ®éng d¹y vµ häcHái bµi cò : ViÕt c«ng thøc cÊu t¹o çc ®ång ph©n ankan C6H14 vµ gäi tªn? ( kiÓm tra 15’)

Néi dung cña tiÕt d¹y I. CÊu tróc ph©n tö ankan1. Sù h×nh thµnh lk trong ph©n tö ankan - Çc nguyªn tö C ®Òu ë tr¹ng th¸i lai hãa sp3 . Mæi nguyªn tö C ®Òu n»m ë t©m cña mét tø diÖn ®Òu, lk víi 4 nguyªn tö kh¸c n»m trªn 4 ®Ønh cña tø diÖn ®ã- Lk trong ankan ®Òu lµ lk - Gãc HCH,HCC,CCC, ®Òu gÇn =109,50 2. CÊu tróc kh«ng gian cña ankan a) M« h×nh ph©n tö :GV cho häc sinh xem m« h×nh ph©n tö cña mét sè an kan ( B»ng m¸y chiÕu , hoÆc m« h×nh hoÆc sgk ) b) CÊu d¹ng - Do sù quay tù do cña lk ®¬n C-C , tao nªn v« sè d¹ng kh¸c nhau vÒ vÞ trÝ t¬ng ®èi trong kh«ng gian gäi lµ cÊu d¹ng - Çc cÊu d¹ng lu«n lu«n chuyÓn hãa qua l¹i lÈn nhau , kh«ng c« lËp ®îc tõng cÊu d¹ng - CÊu d¹ng xen kÏ bÒn h¬n cÊu d¹ng che khuÊt II. TÝnh chÊt vËt lÝ - Tr¹ng th¸i : C1 C4 : khÝ ; C5 kho¶ng C18 ë tt láng ; tõ kho¶ng C18 trë ®i ë tt r¾n - t0

s«i , t0n/c , khèi lîng riªng t¨ng dÇn khi

khèi lîng ph©n tö t¨ng dÇn . Ankan nhÑ h¬n níc - TÝnh tan : Ankan kh«ng tan trong níc ( kÞ níc) , tan tèt trong dung m«i kh«ng ph©n cùc. Ankan láng lµ dung m«i kh«ng ph©n cùc hßa tan tèt nh÷ng chÊt kh«ng ph©n cùc nh dÇu më( a dÇu më ),...Ankan láng cã thÓ thÊm qua da vµ mµng tÕ bµo - Mµu : §Òu kh«ng mµu - Mïi : metan , etan,propan kh«ng mïi ,


GV: Cho häc sinh xem sù t¹o lk trong ankan trªn m¸y chiÕu vµ ph©n tÝch

GV cho häc sinh xem m« h×nh ph©n tö cña mét sè an kan

GV: Yªu cÇu häc sinh rót ra nhËn xÐt vÒ çc t/c vËt lÝ cña ankan qua b¶ng sè liÖu trong sgk

- So víi níc thi ankan nÆng hay nhÑ h¬n HS: NhÑ h¬n níc do khèi lîng riªng ®Òu nhá h¬n 1 - GV: Lµm thÝ nghiÖm cho mét Ýt x¨ng vµo níc HS: Ankan kh«ng tan trong níc vµ nhÑ h¬n níc GV: Trªn thÞ trêng çc lo¹i x¨ng dÇu kh¸c nhau cã mµu kh¸c nhau , khÝ gas cã mïi ???HS:...


Giáo án 11 2/2/2013C5C10 cã mïi x¨ng , C10C16 cã mïi dÇu háa , ankan r¾n hÇu nh kh«ng mïi

D. Còng cè 1. H·y gi¶i thÝch tai sao khi tµu chë dÇu bÞ tai nan trªn biÓn th× gÊy ¶nh híng tíi mét vïng rÊt réng lín 2. H·y gi¶i thÝch v× sao khi ch¸y x¨ng dÇu th× ngêi ta kh«ng dïng níc ®Ó dËp t¾t ?3. Khi çc ®å dïng bÞ dÝnh dÇu më th× ngêi ta thêng dïng x¨ng hoÆc dÇu háa ®Ó lau chïi h·y gi¶i thÝch ?


Giáo án 11 2/2/2013Bµi 35. ankan : tÝnh chÊt hãa häc, ®iÒu chÕ vµ øng dông

A. Môc tiªu 1. KiÕn thøc : Häc sinh biÕt : Ph¬ng ph¸p ®iÒu chÕ vµ mét sè øng dông cña ankan Häc sinh hiÓu : - TÝnh chÊt hãa häc cña nakan : ph¶n øng thÕ , t¸ch, oxi hãa - C¬ chÕ ph¶n øng thÕ halogen vµo ph©n tö ankan B. ChuÈn bÞ . GV: So¹n bµi cÈn thËn tríc khi lªn líp HS: Häc kÜ bµi cò tríc khi lªn líp C. Tæ chøc ho¹t ®éng d¹y vµ häcHái bµi cò :

Néi dung cña tiÕt d¹y I. TÝnh chÊt hãa häc - ë ®kt çc ankan t¬ng ®èi tr¬ vÒ mÆt hãa häc : kh«ng ph¶n øng víi axit , bazo, KMnO4 - Khi cã as , xóc t¸c : Tham gia ph¶n øng thÕ , t¸ch , oxi hãa 1. Ph¶n øng thÕ halogen ( clo, brom ): Ph¶n øng halogen hãa VÝ dô 1:Ph¶n øng cña CH4 vµ Cl2 CH4 + Cl2 CH3Cl + HCl (1) metylclorua( clo metan) CH3Cl + Cl2 CH2Cl2 + HCl Metylenclorua(®iclometan) CHCl3 clorofom CCl4 cacbontetracloruaVÝ dô 2: Ph¶n øng cña propan víi Cl2 ( 1:1 ) CH3CH2CH2Cl + HCl CH3CH2CH3 + Cl2 ( 43 % ) CH3CHClCH3 + HCl ( 57% ) NX: Clo thÕ H ë çc bËc kh¸c nhau , brom hÇu nh chØ thÕ H ë C bËc cao, flo ph©n hñy ankan , iot kh«ng ph¶n øng *) C¬ chÕ ph¶n øng halogen hãa ankan : X¶y ra theo c¬ chÕ gèc d©y chuyÒn VÝ dô : Ph¶n øng gi÷a clo vµ metan ( 1 : 1) - Kh¬i mµo ph¶n øng Cl : Cl Cl. +Cl. (1) - Ph¸t triÓn d©y chuyÒn :CH3-H + Cl. H3C. + HCl (2) H3C. + Cl2 CH3Cl + Cl. ( 3) CH3 -H + Cl. H3C. + HCl (2) Çc ph¶n øng (2) ,(3) lu©n phiªn liªn tiÕp x¶y ra , lÆp ®i lÆp l¹i tíi hµng chôc ngh×n lÇn


GV: §Æc ®iÓm lk cña ankan ? t/c HS: ChØ chøa lk : bÒn Ankan t¬ng ®èi tr¬ vÒ mÆt hãa häc ë ®kt

GV: Yªu cÇu häc sinh hoµn thµnh ph¬ng tr×nh ph¶n øng hãa häc HS: ...

GV: Cã mÊy híng thÕ kh¸c nhau ?HS: 2 GV: S¶n phÈm lµ dx halogen

GV: yªu cÇu häc sinh xem thªm vÝ dô sgk vµ rót ra nx kh¶ n¨ng ph¶n øng thÕ cña çc halogen ?

GV: ph©n tÝch vµ yªu cÇu häc sinh hoµn thµnh ph¶n øng HS:...


Giáo án 11 2/2/2013( d©y chuyÒn ) - C¾t ®øt d©y chuyÒn : Cl. + Cl. Cl2 (4) Cl. + H3C. CH3Cl (5) H3C. + .CH3 CH3-CH3 (6) 2. Ph¶n øng t¸ch ( g·y lj C-C vµ C-H )

CH3-CH3 CH2=CH2 + H2

CH3CH2CH2CH3

CH3CH=CHCH3 + H2

CH2=CHCH2CH3 + H2 CH3-CH=CH2 + CH4 CH2=CH2 + CH3-CH3 NX: sgk 3. Ph¶n øng oxi hãa - Ch¸y hoµn toµn t¹o CO2 , H2O vµ táa nhiÒu nhiÖt

CnH2n+2 + O2 nCO2 + (n+1)H2O+

Q - Ch¸y kh«ng hoµn toµn : Ngoµi CO2,H2O cßn cã CO , C ( muéi than) : G©y l¶ng phÝ nhiªn liÖu vµ « nhiÓm m«i trêng - ¤ xi hãa kh«ng hoµn toµn, cã xóc t¸c cã thÓ ®iÒu chÕ çc dx chøa « xi

VÝ dô : CH4 + O2 HCHO + H2O

II. §iÒu chÕ vµ øng dông 1. §iÒu chÕ a) Trong c«ng nghiÖp : T¸ch tõ dÇu má b) Trong PTN : §iÒu chÕ CH4 CH3COONa(r)+NaOH(r) CH4 +Na2CO3 Al4C3 + 12H2O 4Al(OH)3 + 3CH4 2. øng dông -Lµm nhiªn liÖu : KhÝ ®èt , khÝ hãa láng( gas ) , x¨ng , dÇu - Lµm nguyªn liÖu trong c«ng nghiÖp tæng hîp h÷u c¬ - Lµm vËt liÖu : Dung m«i , dÇu b«i tr¬n m¸y, giÊy dÇu , h¾c Ýn ( nhùa r¶i ®-êng ) ,...

GV: Yªu cÇu häc sinh viÕt ptp ch¸y TQ

HS: CnH2n+2 + O2 nCO2 +

(n+1)H2ONX: +) sè mol H2O > CO2 +) H2O –CO2 = Ankan

HS: Nghiªn cøu t¹i liÖu vµ nªu mét sè øng dông cña ankan ?

D. DÆn dß : VÒ nhµ lµm çc bµi tËp 1,2,3,4,5,6 vµ häc kÜ lÝ thuyÕt


Giáo án 11 2/2/2013Bµi 36. xicloankan

A. Môc tiªu 1. KiÕn thøc : Häc sinh biÕt : CÊu tróc, ®ång ph©n, danh ph¸p cña mét sè monoxicloankan TÝnh chÊt vËt lÝ, tÝnh chÊt hãa häc vµ øng dông cña xicloankan 2. KÜ n¨ng : ViÕt ph¬ng tr×nh ph¶n øng hãa häc minh häa tÝnh chÊt hãa häc cña xicloankan B. ChuÈn bÞ . GV: So¹n bµi cÈn thËn tríc khi lªn líp ; tranh vÏ m« h×nh mét sè ph©n tö xicloankan , b¶ng tÝnh chÊt vËt lÝ cña xicloankan HS: Häc kÜ bµi cò tríc khi lªn líp C. Tæ chøc ho¹t ®éng d¹y vµ häcHái bµi cò : ViÕt c«ng thøc cÊu t¹o d¹ng m¹ch vßng cña çc chÊt cã c«ng thøc ph©n tö sau C3H6, C4H8, C5H10 HS:

GV: Çc chÊt trªn gäi lµ hîp chÊt mono xicloankan . VËy mono xicloankan lµ g× ? C«ng thøc chung ?HS: mono xiclo ankan lµ hîp chÊt hidro cacbon no m¹ch 1 vßng , c«ng thøc chung lµ CnH2n(n 3 ) GV: H«m nay chóng ta sÏ t×m hiÓu vÒ hîp chÊt xicloankan , mono xicloankan lµ 1 trêng hîp trong ®ã

Néi dung cña bµi häcI. CÊu tróc, ®ång ph©n, danh ph¸p 1. CÊu tróc ph©n tö cña mét sè mono xicloankan - Xiclo ankan lµ hîp chÊt hidrocac bon no m¹ch vßng .- Mono xicloankan lµ hîp chÊt hidro cacbon no, m¹ch mét vßng - C ®Òu lai hãa sp3 2. §ång ph©n vµ çch gäi tªn monoxicloankan Tªn = Sè + Tªn nh¸nh + xiclo +Tªn MCC +an - M¹ch chÝnh : M¹ch vßng - §¸nh sè : Sao cho tæng çc sè chØ vÞ trÝ çc m¹ch nh¸nh lµ nhá nhÊt .VÝ dô : ViÕt c«ng thøc cÊu t¹o çc ®ång ph©n cña mono xicloankan C6H12 II. TÝnh chÊt 1. TÝnh chÊt vËt lÝ - t0

n/c, t0s«i , KLR nh×n chung t¨ng dÇn

khi khèi lîng ph©n tö t¨ng dÇn - Mµu s¾c : §Òu kh«ng mµu - TÝnh tan : Kh«ng tan trong níc, tan trong dung m«i h÷u c¬ 2. TÝnh chÊt hãa häc a) Ph¶n øng thÕ halogen( clo , brom):


GV: Yªu cÇu çc em xem s¸ch gi¸o khoa

GV: Yªu cÇu hs nghiªn cøu tµi liÖu vµ chã biÕt xicloankan lµ g× ? So s¸nh víi ankanHS: xicloankan lµ hîp chÊt H§RCB no , m¹ch vßng Ankan lµ hîp chÊt H§RCB no , m¹ch hë GV: Mono xicloankan cã ®ång ph©n nµo ? Vµ çch gäi tªn ?Vi dô :

( 1,3-dimetylxiclohexan ) HS:...

Xem b¶ng 5.3 vµ rót ra nhËn xÐt t/c vËt lÝ cña …HS: - t0

n/c, t0s«i , KLR nh×n chung t¨ng

dÇn khi khèi lîng ph©n tö t¨ng dÇn - Mµu s¾c : §Òu kh«ng mµu - TÝnh tan : Kh«ng tan trong níc, tan


1

2

Giáo án 11 2/2/2013T¬ng tù ankan VÝ dô : + Cl2 Cl + HCl Cloxiclohexanb) Ph¶n øng oxi hãa - Ch¸y hoµn toµn t¹o CO2, H2O, táa nhiÖt

CnH2n + O2 nCO2 + nH2O

NX: sè mol H2O = CO2 - Xicloankan kh«ng lµm mÊt mµu dd KMnO4 c) Ph¶n øng céng më vßng - Xiclopropan : Céng më vßng víi H2, X2, HX + H2 CH3-CH2-CH3

+ Br2( dd ) CH2Br-CH2-CH2Br (1,3-dibrompropan ) - Xiclobutan chØ céng më vßng víi H2

+ H2 CH-

3CH2CH2CH3( butan)- Vßng 5 c¹ch trë lªn kh«ng céng më vßng III. §iÒu chÕ vµ øng dông 1. §iÒu chÕ : - T¸ch tõ dÇu má - §iÒu chÕ tõ ankan CH3(CH2)4CH3 + H2 ( Ph¶n øng ®Ò hidro hãa khÐp vßng) 2. øng dông : Nhiªn liÖu,dung m«i , nguyªn liÖu ®Ó tæng hîp chÊt kh¸c .VÝ dô : + 3H2

trong dung m«i h÷u c¬ GV: S¶n phÈm ? HS:...GV: VÝ dô : + Cl2 x¶y ra mÊy h-íng

ViÕt ph¬ng tr×nh ph¶n øng tæng qu¸t ?

HS: CnH2n + O2 nCO2 + nH2O

GV: Lu ý : Xicloankan kh«ng lµm mÊt mµu dd KMnO4

GV: Do vßng 3 c¹ch vµ 4 c¹ch kÐm bÒn Xiclopropan vµ xiclobutan tham gia ph¶n øng céng më vßng víi mét sè chÊt

GV: Gãc CCC trong ... kho¶ng bao nhiªu ®é?HS:...

Yªu cÇu häc sinh tù nghiªn cøu tµi liÖu

D. Còng cè - dÆn dß . VÒ nhµ lµm çc bµi tËp 1,2,3,4,5,6.


Giáo án 11 2/2/2013Bµi 38 . thùc hµnh. Ph©n tÝch ®Þnh tÝnh , ®iÒu chÕ vµ tÝnh chÊt cña

metan A. Môc tiªu 1. KiÕn thøc : BiÕt çch x¸c ®Þnh sù cã mÆt cña C,H vµ halogen trong hîp chÊt h÷u c¬ , ph¬ng ph¸p ®iÒu chÕ vµ thö tÝnh chÊt cña metan 2. KÜ n¨ng : TiÕp tôc rÌn luyÖn kÜ n¨ng thùc hµnh thÝ nghiÖm víi lîng nhá hãa chÊt , èng nghiÖm chøa chÊt r¾n , thñ tÝnh chÊt cña khÝ ,...B. ChuÈn bÞ . Dông cô hãa chÊt cho mét nhãm thùc hµnh 1. Dông cô thÝ nghiÖm : èng nghiÖm , ®Ìn cån , cÆp èng nghiÖm, èng hót nhá giät, nót cao su mét lç , cèc thñy tinh 100; 200 ml , èng dÉn khÝ h×nh ch÷ L , th×a xóc hãa chÊt, gi¸ ®Ó èng nghiÖm , bé gi¸ thÝ nghiÖm , b¸t sø nung2. Ho¸ chÊt : - §¬ng kÝnh - CH3COONa r¾n ; CuO bét , bét CuSO4 khan , v«i t«i xót ( NaOH vµ CaO ) , ®o¹n d©y ®ång , dd KMnO4 , ,níc brom, níc v«i trong , vá nhùa bäc d©y ®iÖn C. Tæ chøc ho¹t ®éng d¹y vµ häcChia häc sinh lµm 9 ®Õn 10 nhãm , mæi nhãm 4 ®Õn 5 häc sinh ®Ó lµm thÝ nghiÖm :ThÝ nghiÖm 1: X¸c ®Þnh sù cã mÆt cña C,H trong hîp chÊt h÷u c¬ a)Çch tiÕn hµnh : NghiÒn nhá mét Ýt ®êng kÝnh råi trén ®Òu víi mét Ýt bét CuO ( gÊp 3 lÇn ) . Cho hæn hîp vµo ®¸y èng nghiÖm kh« . Cho tiÕp mét Ýt bét CuO ®Ó phñ kÝn hæn hîp §Æt mét mÉu b«ng cã r¾c mét Ýt bét CuSO4 khan ë phÇn trªn cña èng nghiÖm . §Ëy nót cã èng dÉn khÝ sôc vµo èng nghiÖm chøa níc v«i trong

b) HiÖn tîng thay ®æi , gi¶i thÝch : c) Nx: ThÝ nghiÖm 2: NhËn biÕt halogen trong hîp chÊy h÷u c¬ a) Çch tiÕn hµnh : b) HiÖn tîng, gi¶I thÝch : c) NhËn xÐt ThÝ nghiÖm 3: §iÒu chÕ vµ thö mét vµi tÝnh chÊt cña metan a) Çch tiÕn hµnh : b) HiÖn tîng, gi¶i thÝch c) NhËn xÐt:

D. d¨n dß viÕt têng tr×nh :Néi dung viÕt têng tr×nh : 1-Hä tªn:...................................................líp ................................. 2- Tªn bµi thùc hµnh : Tinh axit -baz¬ . Ph¶n øng trao ®æi ion trong dd chÊt ®iÖn li 3- Néi dung têng tr×nh ThÝ nghiÖm 1: a) Çch tiÕn hµnh b) HiÖn tîng , gi¶i thÝch c) NhËn xÐt ThÝ nghiÖm 2.


Giáo án 11 2/2/2013Bµi 37. luyÖn tËp . Ankan vµ xicloankan

A. Môc tiªu 1. KiÕn thøc : Häc sinh biÕt : Sù t¬ng tù vµ sù kh¸c biÖt vÒ tÝnh chÊt vËt lÝ , tÝnh chÊt hãa häc vµ øng dông gi÷a ankan ,vµ monoxicloankan Häc sinh hiÓu : CÊu tróc, danh ph¸p ankan, xicloankan 2. KÜ n¨ng : - So s¸nh nhËn xÐt hai lo¹i ankan vµ xicloankan - ViÕt ph¬ng tr×nh ph¶n øng minh häa tÝnh chÊt hãa häc cña ankan vµ xicloankanB. ChuÈn bÞ . GV: So¹n hÖ thèng c©u hái lÝ thuyÕt vµ bµi tËp hîp lÝ ®Ó «n tËp cho häc sinh HS: Häc kÜ bµi cò tríc khi lªn líp C. Tæ chøc ho¹t ®éng d¹y vµ häcC©u 1. ViÕt c«ng thøc cÊu t¹o çc ®ång ph©n :a) Ankan C7H16 vµ gäi tªn ? ( 9 ) b) Xicloankan : C6H12 vµ gäi tªn ? (12 ) Híng dÉn : C©u 2. S¾p xÕp çc chÊt sau theo chiÒu gãc liªn kÕt t¨ng dÇn : Xiclopropan , propan, xiclobutan,butan C©u 3. a) H·y viÕt ph¬ng tr×nh ph¶n øng hãa häc x¶y ra gi÷a xiclopropan , xiclobutan lÇn lît víi H2 , víi Br2 ( nÕu cã , ghi râ ®k nÕu cã ) b) Gi¶i thÝch v× sao xiclopropan vµ xiclobutan cã ph¶n øng céng më vßng mµ çc xicloankan cã vßng tõ 5 C trë lªn l¹i kh«ng cã ph¶n øng nµy ?C©u 4. a)ViÕt ph¬ng tr×nh ph¶n øng gi÷a metylxiclopentan víi clo theo tû lÖ mol 1 :1, cã as b) ViÕt ph¬ng tr×nh ph¶n øng gi÷a 2-metylbutan víi clo theo tû lÖ mol 1 :1, cã as( Gäi tªn çc s¶n phÈm t¹o thµnh ) II. Çc bµi tËp s¸ch gi¸o khoa :C©u 1. H·y chän cÊu ®óng trong çc cÊu sau :

A. Hidro cacbon no lµ H§RCB kh«ng cã ph¶n øng céng thªm hidro B. Hidro cacbon no lµ H§RCB cã c«ng thøc ph©n tö CnH2n+2 C. Hidrocacbon kh«ng no lµ H§RCB cã ph¶n øng céng víi hidro D. Hidro cacbon no lµ H§RCB mµ trong ph©n tö chØ chøa lk ®¬n

C©u 2. H·y so s¸nh thµnh ph©n, ®Æc ®iÓm cÊu tróc cña ankan víi monoxicloankan *) Gièng nhau :- Thµnh phÇn nguyªn tè : C vµ H - CÊu tróc : C ®Òu lai hãa sp3 , liªn kÕt ®Òu lµ lk ( C-C; C-H ) *) Kh¸c nhau: - Thµnh phÇn ®Þnh lîng : so s¸nh cïng C th× ankan nhiÒu h¬n monoxicloankan 2H- CÊu tróc : Ankan m¹ch hë , m¹ch C gÊp khóc , gäc lk ®Òu 109,50 Monoxicloankan , m¹ch vßng , vßng 3 c¹ch gãc CCC=600 , vßng 4 c¹ch gãc CCC 900 , vßng 5 c¹ch trë lªn gãc ®Òu 109,50

C©u 3. H·y so s¸nh nhiÖt ®é s«i , nhiÖt ®é nãng ch¶y , khèi lîng riªng cña çc xicloankan (CH2)n ( víi n=3-6 ) víi çc ankan t¬ng øng vµ rót ra nhËn xÐt . Híng dÉn : ChÊt TÝnh chÊt

Xiclopropan Xicobutan Xiclopentan Xiclohexan

NhiÖt ®és«i

-33 13 49 81

NhiÖt ®énãng ch¶y

-127 -90 -94 7


Giáo án 11 2/2/2013Khèi lîng

riªng(g/cm3 )0,689 0,703 0,755 0,778

ChÊt TÝnh chÊt

Propan Butan Pentan Hexan

NhiÖt ®é s«i -42 -0.5 36 69

NhiÖt ®é nãng ch¶y

-188 -138 -130 -95

Khèi lîng riªng ( g/cm3 )

0,585 0.600 0.626 0.660

NX: Cña ankan thÊp h¬n cña xicloankan t¬ng øng C C©u 5 . a) H·y ®iÒn dÊu + vµo çc « cã x¶y ra ph¶n øng ë b¶ng sau

H2, Ni (8001200C )

HCl ( khÝ ) Br2 , as KMnO4 / H2O

Propan +Xiclopropan + + +Butan +Xiclobutan + +Pentan +Xiclopentan +

b) ViÕt çc ph¬ng tr×nh ph¶n øng hãa häc x¶y ra vµ gäi tªn s¶n phÈm D. DÆn dß : VÒ nhµ çc em lµm çc bµi cßn l¹i vµ ®äc lµm thªm ë çc tµi liÖu kh¸c


Giáo án 11 2/2/2013KiÓm tra mét tiÕt

A. Môc tiªu - KiÓm tra kÕt qu¶ häc tËp vµ tiÕp thu kiÕn thøc cña häc sinh - §¸nh gi¸ pp gi¶ng d¹y cña gv th«ng qua kÕt qu¶ cña häc sinh - Rót kinh nghiÖm cho b¶n th©n ®Ó gi¶ng d¹y çc ch¬ng sau tèt h¬n B. ChuÈn bÞ ®Ò kiÓm tra :§Ò 1: C©u 1. Hidrocacbon X cã c«ng thøc ®¬n gi¶n nhÊt lµ C2H5 . X¸c ®Þnh c«ng thøc ph©n tö, viÕt c«ng thøc cÊu t¹o çc ®ång ph©n cña X vµ gäi tªn .C©u 2. ViÕt ph¬ng tr×nh ph¶n øng hãa häc x¶y ra vµ gäi tªn s¶n phÈm t¹o thµnh khi cho 2-metylbutan t¸c dông víi clo theo tû lÖ mol 1 : 1 , cã chiÕu s¸ng C©u 3. Nung 2,24 lÝt ( ®ktc) C4H10 trong b×nh kÝn cã xóc t¸c thu ®îc hæn hîp khÝ X gåm C4H8, CH4, C3H6, C2H4 , C2H6 vµ H2 . §èt ch¸y hoµn toµn X thu ®îc V lÝt khÝ CO2 ( ®ktc) vµ m1 gam h¬i níc . DÉn toµn bé hæn hîp s¶n phÈm ch¸y vµo dung dÞch níc v«i trong thu ®îc m2 gam kÕt tña . a) X¸c ®Þnh V , m1 , m2 . b) Khèi lîng cña dung dÞch sau ph¶n øng t¨ng hay gi¶m bao nhiªu gam so víi dd ban ®Çu?

§Ò 2: C©u 1. Ankan X cã tû khèi h¬i ®èi víi kh«ng khÝ b»ng 2. X¸c ®Þnh c«ng thøc ph©n tö, viÕt c«ng thøc cÊu t¹o cña X vµ gäi tªn C©u 2. ViÕt ph¬ng tr×nh ph¶n øng hãa häc x¶y ra vµ gäi tªn s¶n phÈm t¹o thµnh khi cho pentan t¸c dông víi clo ( theo tû lÖ mol 1 : 1 , cã ¸nh s¸ng) C©u 3. §èt ch¸y hoµn toµn 6,72 lÝt ( ®ktc) hæn hîp khÝ gåm propan vµ butan thu ®îc 22,4 lÝt khÝ CO2 ( ®ktc) vµ m1 gam níc .a) X¸c ®Þnh m1 vµ % thÓ tÝch mçi ankan trong hçn hîp ®Çub) HÊp thô toµn bé s¶n phÈm ch¸y vµo 1 lÝt dung dich Ca(OH)2 0,75 M thu ®îc m2 gam kÕt tña. X¸c ®Þnh m2 vµ x¸c ®Þnh xem khèi lîng dd sau hÊp thô t¨ng hay gi¶m bao nhiªu gam so víi dd ban ®Çu?

( Cho biÕt C=12 ; H=1 ; O=16 ; Ca=40 ; Cl= 35,5 )



Giáo án 11 2/2/2013Ch¬ng 6. hi®rocacbon kh«ng no

Hidrocacbon kh«ng no( hidrocacbon kh«ng b¶o hßa)lµ hidrocacbon mµ trong ph©n tö cã chøa lk béi ( C=C hoÆc CC )

Bµi 39. anken: danh ph¸p, cÊu tróc, ®ång ph©n

A. Môc tiªu Häc sinh biÕt : CÊu tróc electron vµ cÊu tróc kh«ng gian cña anken ViÕt ®ång ph©n cÊu t¹o , ®ång ph©n h×nh häc, vµ gäi tªn çc anken Häc sinh hiÓu : Nguyªn nh©n mét sè anken cã ®ång ph©n h×nh häc lµ do sù ph©n bè çc nhãm thÕ ë çc vÞ trÝ kh¸c nhau ®èi víi mÆt ph¼ng chøa liªn kÕt B. ChuÈn bÞ . M« h×nh ph©n tö etilen , m« h×nh ®ång ph©n h×nh häc cis , trans cña but-2-en C. Tæ chøc ho¹t ®éng d¹y vµ häcHái bµi cò : 1. §ång ®¼ng lµ g× ? ViÕt c«ng thøc ph©n tö çc chÊt ®ång ®¼ng cña C2H4 , c«ng thøc chung cho d·y ®ång ®¼ng HS1 : ... 2. §ång ph©n lµ g× ? ph©n lo¹i ?HS2:...

Néi dung cña bµi häc I. §ång ®¼ng vµ danh ph¸p 1. §ång ®¼ng vµ tªn th«ng thêng - §ång ®¼ng : C2H4, C3H6, C4H8, C5H10,...CnH2n ( n 2 ) , t¹o thµnh d·y ®ång ®¼ng cña etilen ( anken ) Anken lµ hîp chÊt hidrocacbon kh«ng no, m¹ch hë, ph©n tö cã chøa 1 lk ®«i C=C , cã c«ng thøc chung CnH2n ( n 2 )

- Tªn th«ng thêng: X ph¸t tõ ankan VÝ dô : C2H6 ( Etan ) : CH2=CH2 etilen C3H8 ( Propan) : CH2=CH-CH3 propilen §æi ‘’ an ‘’ ‘’ilen ‘’ - Tªn nhãm CH2=CH- : vinyl 2. Tªn thay thÕ : Tªn=sè+tªn nh¸nh+ tªn MCC + sè +en - M¹ch chÝnh : Chøa lk ®«i C=C, dµi nhÊt, nhiªu nh¸nh nhÊt - §¸nh sè tt : ¦u tiªn tõ phÝa gÇn lk ®«i VÝ dô : CH2=CH2 : eten CH2=CH-CH3 : Propen CH2=CH-CH2-CH3 but-1-en CH3-CH=CH-CH3 but-2-en CH3

CH3-CH2-CH-CH-CH3 CH=CH2 (3-etyl-4-metylpent-1-en)II. CÊu tróc vµ ®ång ph©n 1. C©u tróc XÐt cÊu tróc ph©n tö etilen H H C=C


GV: Etilen : CH2=CH2 ( m¹ch hë , cã 1 liªn kÕt ®«- C=C ) . H·y cho biÕt ®Æc ®iÓm cÊu t¹o cña çc chÊt ®ång ®¼ng cña etilen ?HS: Còng m¹ch hë vµ cã mét lk ®«i GV : §óng , vËy em nµo nªu ®îc kh¸i niÖm anken ?HS: Anken lµ hîp chÊt hidrocacbon kh«ng no, m¹ch hë, ph©n tö cã chøa 1 lk ®«i C=C , cã c«ng thøc chung CnH2n ( n 2 )

GV: yªu cÇu häc sinh nghiªn cøu vµ ®a ra çch gäi tªn ?HS: sè+tªn nh¸nh+ tªn MCC + sè +en

GV: - M¹ch chÝnh : Chøa lk ®«i C=C, dµi nhÊt, nhiªu nh¸nh nhÊt - §¸nh sè tt : ¦u tiªn tõ phÝa gÇn lk ®«i

GV: Dïng m« h×nh cho häc sinh xem


TiÕt 53: Ngµy 28 th¸ng 01 n¨m 2011

Giáo án 11 2/2/2013 H H - C nèi ®«i lai hãa sp2 Gãc lk cã ®Ønh C lk ®«i =1200 - 2C nèi ®«i vµ 4 nguyªn tö lk trùc tiÕp víi 2C nèi ®«i cïng cïng n»m trªn mét mÆt ph¼ng - Liªn kÕt ®«i C=C kh«ng quay ®îc tù do 2. §ång ph©n a) §ång ph©n cÊu t¹o : Çc anken tõ C4 cã ®ång ph©n cÊu t¹o m¹ch C , vÝ trÝ lk ®«i b) §ång ph©n h×nh häc ( ®ång ph©n kh«ng gian ) a d C=C b e §K : a b vµ d e - M¹ch C chÝnh cïng phÝa : cis - M¹ch c chÝnh tr¸i phÝa : trans KÕt luËn : Anken cã ®ång ph©n +) m¹ch çcbon +) vÞ trÝ lk ®«i +) kh«ng gian ( cis , trans ) CnH2n ( n 3 ) ngoµi ®ång ph©n anken cßn cã ®ång ph©n monoxicloankan

GV: Gãc lk = ? HS: = 1200

§ång ph©n lµ g× ?§ång ph©n cÊu t¹o ? ®ång ph©n lËp thÓ?HS: ...GV: ViÕt c«ng thøc cÊu t¹o çc ®ång ph©n anken C4H8 vµ gäi tªn ?HS: CH2=CH-CH2-CH3 but-1-en ( -butilen)CH3-CH=CH-CH3 but-2-en ( -butilen)CH2=C(CH3)2 2-metylpropen( isobutilen)

Trong ®ã but-2-en cã ®ång ph©n h×nh häc CH3 CH3 C=C cis-but-2-en H H CH3 H C=C trans-but-2-en H CH3

D. Còng cè-d¨n dß ViÕt çc ®ång ph©n cña hidrocacbon C5H10 vµ gäi tªn ?HS: - §ång ph©n anken : - §ång ph©n monoxicloankan


Giáo án 11 2/2/2013Bµi 40. anken: TÝnh chÊt , ®iÒu chÕ vµ øng dông

A. Môc tiªu Häc sinh biÕt : Quy luËt biÕn ®æi nhiÖt ®é nãng ch¶y, nhiÖt ®é s«i cña anken Ph¶n øng hãa häc ®Æc trng cña anken lµ ph¶n øng céng Ph¬ng ph¸p ®iÒu chÕ vµ mét sè øng dông cña anken Häc sinh hiÓu : Nguyªn nh©n g©y ra ph¶n øng céng cña anken lµ do cÊu t¹o ph©n tö anken cã liªn kÕt kÐm bÒn C¬ chÕ ph¶n øng céng axit vµo anken B. ChuÈn bÞ . Häc sinh : Häc kÜ bµi cò tríc khi lªn líp Gi¸o viªn : So¹n bµi gi¶ng chu ®¸o tríc khi lªn líp C. Tæ chøc ho¹t ®éng d¹y vµ häc

Néi dung cña tiÕt d¹y I. TÝnh chÊt vËt lÝ 1. NhiÖt ®é s«i , nhiÕt ®é nãng ch¶y vµ khèi lîng riªng - t0

s«i , ton/c , khèi lîng riªng t¨ng dÇn khi

khèi lîng ph©n tö t¨ng dÇn +) t0

s«i , ton/c , khèi lîng riªng cña anken

kh«ng kh¸c nhiÒu so víi ankan vµ thêng nhá h¬n xicloankan cïng C +) Çc anken ®Òu nhÑ h¬n níc - §kt C2,C3 , C4 lµ chÊt khÝ 2. TÝnh tan vµ mµu s¾c - Tan tèt trong dÇu mì , kh«ng tan trong níc - Kh«ng mµu II. TÝnh chÊt hãa häc R R’ R R’ C=C R1 C-C R’’ R1 R’’Liªn kÕt bÞ ®øt ra, ®Ó t¹o lk 1. Ph¶n øng céng : H2 ,X2 , HX , HOH VÝ dô 1 : CH2=CH2 + H2 CH3-CH3

TQ: CnH2n + H2 CnH2n+2 ( ankan ) VÝ dô 2: CH2=CH-CH3 + Br2 ( níc) CH2Br-CHBr-CH3 ( 1,2-®ibrompropan )NX: Anken lµm mÊt mµu brom Thêng dïng dd níc brom hoÆc dd brom trong CCl4 ®Ó nhËn biÕt anken VÝ dô 3:

CH2=CH2 + HCl ( khÝ) CH3-CH2Cl ( cloetan ) CH2=CH-CH3 + HCl ( hai híng ) *) Quy t¾c céng Mac cèp nhi cèp : Khi anken bÊt ®èi céng axit hoÆc níc ( H-X ), th× H ( mang ®iÖn d¬ng) u tiªn t©n c«ng vµo C nèi ®«i chøa nhiÒu H h¬n , cßn ...

Ho¹t ®éng cña gi¸o viªn vµ häc sinhGV: Yªu cÇu häc sinh tù nghiªn cøu sgk

GV: Hay cho biÕt ®Æc ®iÓm cÊu t¹o cña anken ?HS: Trong anken cã 1 lk ®«i C=C , trong ®ã cã chøa 1 lk kÐm bÒn DÔ bÞ pha vë t¹o lk

GV: §Æc ®iÓm cña ph¶n øng ?HS: Liªn kÕt bÞ ph¸ vë chuyÔn thµnh lk

GV; T¬ng tù , sp ? Tªn s¶n phÈm ?

GV: HiÖn tîng g× ®Æc trøng cã ý nghÜa g× ? HS: Lµm mÊt mµu níc brom Dïng níc brom lµm thuèc thö nhËn ra anken

GV; Sp ? HS: Cã hai híng ph¶n øng kh¸c nhau GV: VËy sp nµo lµ spc , lµ sp phô ?HS: Theo quy t¾c céng ...



Giáo án 11 2/2/2013*) C¬ chÕ ph¶n øng céng axit vµo anken(sgk) 2. Ph¶n øng trïng hîp VÝ dô :

n CH2=CH2 -(CH2-CH2-)n

( víi n =3000 40 000 ) Polietilen VÝ dô 2: n CH2=CH-CH3 (-CH2-CH-)n CH3 - Ph¶n øng trïng hîp lµ qu¸ tr×nh kÕt hîp liªn tiÕp nhiÒu ph©n tö nhá gièng nhau hoÆc t¬ng tù nhau t¹o thµnh nh÷ng ph©n tö rÊt lín gäi lµ polime - monome :ChÊt tham gia ph¶n øng - Polime : S¶n phÈm t¹o thµnh - HÖ sè trïng hîp : Sè m¾t xÝch monome trong mét ph©n tö polime 3. Ph¶n øng oxi hãa - Ch¸y hoµn toµn : t¹o ra CO2 vµ H2O , Q

CnH2n + O2 n CO2 + n H2O ; < 0

- Anken bÞ oxi hãa bìi dd KMnO4 3CH2=CH2 + 2KMnO4 + 4H2O 3CH2OH-CH2OH + 2MnO2 + 2KOH NX :dd KMnO4 mÊt mµu tÝm NhËn biÕt III. §iÒu chÕ vµ øng dông 1. §iÒu chÕ :- C«ng nghiÖp : T¸ch H2 tõ ankan - PTN: §iÒu chÕ C2H4 C2H5OH C2H4 + H2O ( 1700C , H2SO4 ®)2. øng dông : sgk

GV: Ph¶n øng ®ã gäi lµ ph¶n øng trïng hîp , ®Æc ®iÓm lk bÞ ph¸ vì Ph¶n øng trïng hîp lµ g× ? HS: Ph¶n øng trïng hîp lµ qu¸ tr×nh kÕt hîp liªn tiÕp nhiÒu ph©n tö nhá gièng nhau hoÆc t¬ng tù nhau t¹o thµnh nh÷ng ph©n tö rÊt lín gäi lµ polime

- So s¸nh víi ankan ?HS: Gièng nhau : ®Òu t¹o CO2 vµ níc Kh¸c nhau : Ankan H2O > CO2 ; cßn anken H2O = CO2 - Ankan kh«ng lµm mÊt mµu dd KMnO4 cßn anken cã

D. DÆn dß : VÒ nhµ lµm çc bµi tËp sgk vµ ...


Giáo án 11 2/2/2013Bµi 41. ankandien

A. Môc tiªu 1. KiÕn thøc : Häc sinh biÕt : §Æc ®iÓm cÊu tróc cña hÖ liªn hîp Ph¬ng ph¸p ®iÒu chÕ vµ øng dông cña butadien vµ isopren 2. KÜ n¨ng : ViÕt ph¬ng tr×nh ph¶n øng céng ph¶n øng trïng hîp cña butadien vµ isopren B. ChuÈn bÞ . M« h×nh ph©n tö butadien C. Tæ chøc ho¹t ®éng d¹y vµ häc GV: Ankan : CnH2n+2 ( n 1 ) Anken : CnH2n ( n 2 ) H«m nay chung ta sÏ nghiªn cøu mét lo¹i hîp chÊt lµ ankadien .

Néi dung cña tiÕt häc I. Kh¸i niÖm , danh ph¸p vµ ph©n lo¹i VÝ dô : CH2=C=CH2 Propadien ( C3H4 ) CH2=CH-CH=CH2 Buta-1,3-dien(butadien) ( C4H6 ) CH2=C=CH-CH3 Buta-1,2-dien ( C4H6 ) CH2=C(CH3)-CH2 2-metylbuta-1,3-dien ( isopren ) ( C5H8 ) - Kh¸i niÖm : Ankadien lµ hîp chÊt hidrocacbon kh«ng no m¹ch hë, trong ph©n tö cã hai liªn kÕt ®«i vµ cã c«ng thøc chung lµ CnH2n-2 - Danh ph¸p = Sè + tªn nh¸nh + tªn MCC+an + sè + dien - Ph©n lo¹i : +) Ankadien liÒn kÒ : +) Ankadien liªn hîp : Nèi ®«i xen kÏ nèi ®¬n ( Quan träng h¬n c¶ ) +) Ankadien kh«ng liªn hîp II. CÊu tróc ph©n tö cña butadien - C ®Òu lai hãa sp2 , t¹o gãc 1200 - C¶ 10 nguyªn tö cïng n»m trªn mét m/f - 4 AOp vu«ng gãc víi m/f ph©n tö xen phñ liªn tiÕp víi nhau t¹o thµnh hÖ lk liªn hîp III. TÝnh chÊt hãa häc cña butadien vµ isopren1. Ph¶n øng céng :a) Céng H2 ( Ni,t0 ) : T¬ng tù anken , t¹o s¶n phÈm no lµ ankan b) Céng halogen , axit VÝ dô 1: CH2=CH-CH-=CH2 + Br-Br VÝ dô 2: CH2=CH-CH-=CH2 + H-Br Nx:- ë nhiÖt ®é thÊp u tiªn híng 1,2 - ë nhiÖt ®é cao , u tiªn híng 1,4


GV: LÊy mét sè vÝ dô vµ gäi tªn ? Ankadien cã ®Æc ®iÓm cÊu t¹o nh thÕ nµo ? C«ng thøc chung Kh¸i niÖm .HS: M¹ch hë , cã hai lk ®«i , c«ng thøc chung CnH2n-2 ( n 3 ) VËy : Ankadien lµ hîp chÊt hidrocacbon kh«ng no m¹ch hë, trong ph©n tö cã hai liªn kÕt ®«i vµ cã c«ng thøc chung lµ CnH2n-2

GV: Tªn = ? HS: ...GV: Nªu çch ph©n lo¹i ankadien

GV : tren tranh ve ph©n tö butadien vµ ph©n tÝch ®Æc ®iÓm cÊu tróc trong ph©n tö butadien

GV: Pt ?

Cã thÓ x¶y ra mÊy híng ?HS: Hai hîng 1,2 vµ 1,4 GV: H·y hoµn thµnh ?HS:...



Giáo án 11 2/2/2013- NÕu d X2 , HX th× chóng cã thÓ céng vµo c¶ hai lk ®«i 2. Ph¶n øng trïng hîp +) nCH2=CH-CH=CH2 (-CH2-CH=CH-CH2-)n

Polibutadien ( cao su buna) +) CH2=C(CH3)-CH=CH2 Isopren Poliisopren 3. Ph¶n øng oxi hãa : VÓ nhµ t×m hiÓu thªm IV. §iÒu chÕ butadien vµ isopren - Tõ ankan t¬ng øng: T¸ch H2 +)CH3-CH2-CH2-CH3 CH2=CH-CH=CH2 + 2H2

+)CH3-CH(CH3)-CH2-CH3 CH2=C(CH3)-CH=CH2 + 2H2 - Tõ etanol :2C2H5OH C4H6 + H2 + 2H2O V. øng dông : sgk

GV: Yªu cÇu häc sinh viÕt ph¬ng tr×nh ph¶n øng trïng hîp butadien vµ isopen HS:...

D. Còng cè . ViÕt c«ng thøc cÊu t¹o çc ®ång ph©n ankadien cã c«ng thøc ph©n tö C4H6 ; C5H8 vµ gäi tªn . Cho biÕt cÊu t¹o nµo cã ®ång ph©n kh«ng gian cis - trans Híng dÉn : C4H6 : CH2=CH-CH=CH2 ; CH2=C=CH-CH3 C5H8 : CH2=C=CH-CH2-CH3 CH2=CH-CH=CH-CH3 CH2=CH-CH2-CH=CH2 CH3-CH=C=CH-CH3 CH2=C(CH3)-CH=CH2 ; (CH3)2C=C=CH2


Giáo án 11 2/2/2013Bµi 42. kh¸I niÖm vÒ tecpen

A. Môc tiªu 1. KiÕn thøc : Häc sinh biÕt : Kh¸i niÖm vÒ tecpen, thµnh phÇn vµ cÊu t¹o tecpen Nguån gèc vµ gi¸ trÞ cña mét sè tecpen ®¬n gi¶n ®Ó khai th¸c vµ sö dông hîp lÝ nguån tecpen 2. KÜ n¨ng : Häc sinh ph©n biÖt ®îc tecpen vµ çc hîp chÊt hidrocacbon ®¶ häc B. ChuÈn bÞ . Tranh vÏ h×nh 6.7 sgk C. Tæ chøc ho¹t ®éng d¹y vµ häc Hái bµi cò : - ViÕt ph¬ng tr×nh ph¶n øng trïng hîp isopren ; ph¶n øng cña isopren víi Br2 (1:1) Häc sinh :

Néi dung bµi häc I. Thµnh phÇn cÊu t¹o vµ dÉn xuÊt 1. Thµnh phÇn - Tecpen lµ tªn gäi nhãm hidrocacbon kh«ng no thêng cã c«ng thøc chung lµ (C5H8)n ( n 2 ) , thêng gÆp trong giíi thùc vËt - Tecpen cã nhiÒu trong tinh dÇu th¶o méc : Th«ng , s¶ , quÕ , chanh , cam , bëi ,...2. CÊu t¹o Ph©n tö tecpen cã cÊu t¹o m¹ch hë , vßng , cã chøa lmk ®«i C=C ThÝ dô : +) Oximen C10H16 +) Limonen C10H16

( Tinh dÇu hóng quÕ) ( Tinh dÇu chanh bëi ) 3. Mét vµi dÉn xuÊt chøa oxi cña tecpen - Geraniol : Tinh dÇu hoa hång

( C10H18O )

- Mentol : C10H20O , tinh dÇu b¹c hµ

II. Nguån tecpen thiªn nhiªn 1. Nguån tecpen thiªn nhiªn - Tecpen vµ dÉn xuÊt chøa oxi cña


- T×m hiÓu tµi liÖu vµ cho biÕt kh¸i niÖm vÒ tecpen ?HS:...

- Xem tranh sgk

GV: Giíi thiÖu cho häc sinh

GV: Víi cÊu t¹o nh vËy th× cã t/c hãa häc nh thÕ nµo ?HS: ThÓ hiÖn tÝnh chÊt cña hîp chÊt kh«ng no .

- Xitronelol : Tinh dÇu s¶

( C10H20O )

- Menton : C10H20O , tinh dÇu b¹c hµ



CH2-OH CH2-OH

OH

O

Giáo án 11 2/2/2013tecpen thêng gÆp trong giíi thùc vËt . Chóng tËp trung ë çc bé phËn l¸ , th©n, rÔ, qu¶, hoa çc lo¹i th¶o méc - VÝ dô : +) Qu¶, l¸ , nhùa th«ng chøa tecpen C10H16 , C15H24 +) Caroten ,licopen ( C40H56) s¾c tè mµu ®á trong cµ chua, cµ rèt +) Retinol ( Vitamin A, C20H29OH): Cã trong lßng ®á trøng, dÇu gan ç +)Phitol ( C20H39OH): Cã trong diÖp lôc cña c©y xanh 2. Khai th¸c tecpen : Dïng ph¬ng ph¸p chng cÊt l«i cuèn h¬i níc 3. øng dông cña tecpen - Tecpen vµ dÉn xuÊt ®îc dïng nhiÒu lµm h¬ng liÖu trong CN mü phÈm (níc hoa, xµ b«ng, dÇu géi, kem ®¸nh r¨ng,...)vµ c«ng nghiÖp thùc phÈm (b¸nh kÑo, níc gi¶i kh¸t,...) - Dïng ®Ó s¶n xuÊt dîc phÈm

D. Còng cè - dÆn dß VÒ nhµ lµm çc bµi tËp s¸ch gi¸o khoa vµ häc kÜ lÝ thuyÕt


Giáo án 11 2/2/2013Bµi 43. ankin

A. Môc tiªu 1. KiÕn thøc : Häc sinh biÕt : Kh¸i niÖm ®ång ®¼ng, ®ång ph©n, danh ph¸p vµ cÊu tróc cña ankin Ph¬ng ph¸p ®iÒu chÕ vµ øng dông cña axetilen Häc sinh hiÓu : Sù gièng nhau vµ kh¸c nhau vÒ tÝnh chÊt hãa häc gi÷a ankin vµ anken 2. KÜ n¨ng : ViÕt ptpu hãa häc minh häa tÝnh chÊt hãa häc cña ankin Gi¶i thÝch hiÖn tîng thÝ nghiÖm B. ChuÈn bÞ . Tranh vÏ hoÆc m« h×nh rçng , m« h×nh ®Æc cña ph©n tö axetilen Dông cô , hãa chÊt : èng nghiÖm, èng hót, nót cao su cã èng dÉn khÝ , cÆp èng nghiÖm, ®Ìn cån, CaC2, dd KMnO4 C. Tæ chøc ho¹t ®éng d¹y vµ häc Hái bµi cò : 1. - ViÕt ph¬ng tr×nh ph¶n øng x¶y ra khi cho propen lÇn lît t¸c dông víi H2,Br2 , HBr , H2O HS: ... 2. Tinh cã trong C4H6 vµ viÕt c«ng thøc cÊu t¹o çc ®ång ph©n m¹ch hë , gäi tªn çc chÊt ®¶ biÕt .HS2:...GV: Nh vËy øng víi c«ng thøc C4H6 ngoµi hîp chÊt ankadien ta d¶ häc th× cßn cã d¹ng m¹ch hë chøa 1 liªn kÕt 3 . §ã lµ ankin . VËy ankin lµ g× ? cã t/c nh thÕ nµo . H«m nay chóng ta sÏ nghiªn cøu tiÕp

Néi dung cña bµi häc I. §ång ®¼ng, ®ång ph©n, danh ph¸p, tÝnh chÊt vËt lÝ, cÊu tróc 1. §ång ®¼ng, ®ång ph©n, danh ph¸p C2H2 , CHCH , etin ( axetilen ) C3H4 , CHC-CH3 , propin ( metylaxetilen ) C4H6, CHC-CH2-CH3 CH3-CC-CH3 CnH2n-2 ( n 2 ) - Kh¸i niÖm : Ankin lµ hîp chÊt hidrocacbon kh«ng no, m¹ch hë, ph©n tö cã chøa 1 liªn kÕt 3, cã c«ng thøc chung CnH2n-2 ( n 2 ) - §ång ph©n : Tõ C4 xuÊt hiÖn ®ång ph©n ankin vµ vÞ trÝ lk ba , C5 xuÊt hiÖn thªm ®ång ph©n m¹ch C - Danh ph¸p :+) Tªn thay thÕ : T¬ng tù anken, nhng cã ®u«i in +) Tªn thêng = Tªn gèc H§ CB + axetilen 2. TÝnh chÊt vËt lÝ 3. CÊu tróc ph©n tö C liªn kÕt 3 lai hãa sp, ®Þnh híng ®êng th¼ng H-CC-H , gãc HCC=1800 Trong lk 3 gåm 1 vµ 2 ( kÐm bÒn ) II. TÝnh chÊt hãa häc

R-CC-R’ R-C=C-R’


GV: Nªu mét sè vÝ dô , sau ®ã yªu cÇu häc sinh lµm çc vÝ dô kh¸c .

GV? Ankin lµ g× ? Tªn thêng ? Tªn thay thÕ ?HS:...

GV? So s¸nh víi anken ?HS: Anken cã ®ång ph©n m¹ch C , vÞ trÝ lk 3 , kh«ng gian ( cis – trans)

GV: SGK GV: Cho häc sinh xem m« h×nh ph©n tö axetilen

GV? So s¸nh cÊu t¹o cña ankin cã g× gièng vµ kh¸c anken Ankin cã t/c hh nµo ?HS: Gièng ®Òu cã liªn kÕt kÐm bÒn , kh¸c ankin cã 2 lk cßn anken cã 1 lk


Giáo án 11 2/2/2013 R-C-C-R’1. Ph¶n øng céng a) Céng H2 CHCH + H2 CH2=CH2 (eten) g®1 CH2=CH2+H2 CH3CH3 ( etan ) g® 2 NX : Muèn dõng l¹i ë g® 1 th× dïng xóc t¸c Pd/PbCO3 b) Céng brom : T¬ng tù anken , ankin lµm mÊt mµu dd níc brom, p x¶y ra qua hai giai ®o¹n . Muèn dõng ë g® 1 th× tiÕn hµnh ë nhiÖt ®é thÊpVÝ dô : c) Céng HCl

CHCH + HCl CH2=CH-Cl

( vinyl clorua ) CH2=CHCl + HCl CH3-CHCl2 (1,2-®icloetan ) d) Céng níc ( hidrat hãa)

CHCH + H-OH CH3-CHO

NX: Ankin céng H2O , HX còng tu©n theo quy t¾c céng Mac cèp nhi cèp e) Ph¶n øng ®ime hãa vµ trime hãa +) 2CHCH CHC-CH=CH2 ( vinylaxetilen ) +) 3C2H2 C6H6 ( benzen )

Ankin cã kh¶ n¨ng tham gia ph¶n øng céng.

GV? S¶n phÈm , tªn ? HS: ...

GV? VÝ dô HS:...

Sp ? Tªn ?

D. Còng cè - dÆn dß 1. ViÕt c«ng thøc cÊu t¹o çc ®ång ph©n m¹ch hë C5H8 vµ gäi tªn ?HS: ...2. VÒ nhµ lµm çc bµi tËp sgk : 1,2,3


Giáo án 11 2/2/2013Bµi 43. ankin

A. Môc tiªu 1. KiÕn thøc : Häc sinh biÕt : Ph¬ng ph¸p ®iÒu chÕ vµ øng dông cña axetilen Häc sinh hiÓu : Sù gièng nhau vµ kh¸c nhau vÒ tÝnh chÊt hãa häc gi÷a ankin vµ anken 2. KÜ n¨ng : ViÕt ptpu hãa häc minh häa tÝnh chÊt hãa häc cña ankin Gi¶i thÝch hiÖn tîng thÝ nghiÖm B. ChuÈn bÞ . Tranh vÏ hoÆc m« h×nh rçng , m« h×nh ®Æc cña ph©n tö axetilen Dông cô , hãa chÊt : èng nghiÖm, èng hót, nót cao su cã èng dÉn khÝ , cÆp èng nghiÖm, ®Ìn cån, CaC2, dd KMnO4 C. Tæ chøc ho¹t ®éng d¹y vµ häc Hái bµi cò : 1.

Néi dung cña bµi häc II. TÝnh chÊt hãa häc 1. Ph¶n øng céng 2. Ph¶n øng thÕ b»ng ion kim lo¹i VÝ dô :H-CC-H + 2[Ag(NH3)2]OHAgCCAg + 2H2O + 4NH3 Ht:vµng nh¹t , sau chuyÓn sang mµu x¸m NX: Ph¶n øng nµy dïng ®Ó nhËn biÕt ankin cã liªn kÕt 3 ®Çu m¹ch H-CC-R 3. Ph¶n øng oxi hãa - Ch¸y hoµn toµn t¹o CO2 , H2O , Q

CnH2n-2 + O2nCO2 + (n-1)H2O

NX: n ( H2O) < n (CO2) S« mol CO2-sè mol H2O = sè mol ankin - Gièng anken , ankin lµm mÊt mµu dd KMnO4 , p t¹o hæn hîp sp phøc t¹pIII. §iÒu chÕ vµ øng dông 1.§iÒu chÕ - Tõ metan ( pp CN hiÖn nay) 2CH4 C2H2 + 3H2 - Tõ canxicacbua ( CaC2) :CaC2 + 2H2O Ca(OH)2 + C2H2 ( CaO + 3C CaC2 + CO ) Axetilen ®îc ®/c tõ ®Êt ®Ìn thêng cã lÉn t¹p ch©t lµ NH3, H2S, PH3 ,... nªn cã mïi

2. øng dông - KhÝ axetilen dïng trong ®Ìn x× axetilen -oxi ( t0 = 30000C ) - Axetilen vµ ankin kh¸c dïng lµm nguyªn liÖu tæng hîp çc hãa chÊt c¬ b¶n kh¸c: Vinylclorua , vinylaxetat, benzen, andehit axetic ,...


GV: nªu thÝ nghiÖm vµ lÊy vÝ dô , ptpu ? So s¸nh víi ankan, anken HS: Ankan vµ anken kh«ng cã t/c nµy dïng ®Ó ph©n biÖt

? ViÕt pt p ch¸y TQ NX ?

HS: CnH2n-2 + O2nCO2 + (n-1)H2O

NX: n ( H2O) < n (CO2) S« mol CO2-sè mol H2O = sè mol ankin

GV: nªu ...

GV: giíi thiÖu

KhÝ ®Êt ®Ìn thêng cã mïi . H·y gi¶i thÝch

GV: T×m hiÓu vÒ øng dông cña axetilen HS: - KhÝ axetilen dïng trong ®Ìn x× axetilen -oxi ( t0 = 30000C ) - Axetilen vµ ankin kh¸c dïng lµm nguyªn liÖu tæng hîp çc hãa chÊt c¬ b¶n kh¸c: Vinylclorua , vinylaxetat, benzen, andehit axetic

D. Còng cè - dÆn dß


Giáo án 11 2/2/2013C©u 1. ( cÊu 4 sgk) B»ng pp hãa häc h·y ph©n biÖt çc chÊt trong çc nhãm sau a) Etan, etilen vµ axetilen b) Butadien vµ but-1-in c) But-1-in vµ But-2-in Híng dÉn : a) – Dïng dd AgNO3/NH3 axetilen - Dïng tiÕp níc brom , etilen b) Dïng dd AgNO3/NH3 c) Dïng dd AgNO3/NH3 C©u 2. ( C©u 5 sgk ) a) V× sao trong c«ng nghiÖp , pp ®iÒu chÕ axetilen tõ metan hiÖn ®ang ®îc sö dông réng r·i h¬n pp ®i tõ ®¸ v«i vµ than ®¸ ?b) H·y viÕt s¬ ®å ®iÒu chÕ vinylclorua tõ axetilen vµ tõ etilen c) V× sao hiÖn nay ngêi ta chØ sö dông pp ®i tõ etilen Híng dÉn : a) Ph¬ng ph¸p ®i tõ CH4 ®îc sö dông nhiÒu h¬n ®i tõ ®¸ v«i than ®¸ lµ do CH4 cã nhiÒu trong khÝ thiªn nhiªn vµ khÝ chÕ biÕn dÇu má , ®ång thêi tiªu tèn Ýt n¨ng lîng h¬n . Ph¬ng ph¸p ®I tõ ®¸ v«i than ®¸ tiªu tèn nhiÒu n¨ng lîng

b) CHCH + HCl CH2=CH-Cl ( vinylclorua)

CH2=CH2 + Cl2 CH2Cl-CH2Cl CH2=CH-Cl

Cl2 HCl c) Ph¬ng ph¸p ®i tõ etilen cho s¶n phÈm rÏ h¬n v× C2H4 cã s½n trong khÝ crackinh cßn C2H2 ph¶i ®iÒu chÕ tõ CH4 ë 15000C , tiªu hao n¨ng lîng nhiÒu . MÆt kh¸c quy tr×nh s¶n xuÊt l¹i lµ khÐp kÝn , chÊt th¶i ra m«i trêng chØ cã níc


Giáo án 11 2/2/2013Bµi 44. luyÖn tËp : hi®rocacbon kh«ng no

A. Môc tiªu 1. KiÕn thøc : Häc sinh biÕt : Sù gièng nhau vµ kh¸c nhau vÒ tÝnh chÊt gi÷a anken, ankadien vµ ankin Nguyªn t¾c chung ®iÒu chÕ çc hodrocacbon kh«ng no dïng trong c«ng nghiÖp hãa chÊt Häc sinh hiÓu : Mèi liªn quan gi÷a cÊu t¹o vµ tÝnh chÊt vµ tÝnh chÊt cña çc lo¹i hidrocacbon ®¶ häc 2. KÜ n¨ng : ViÕt ptpu hãa häc minh häa tÝnh chÊt hãa häc cña anken, akadien vµ ankin. So s¸nh 3 lo¹i hidrocacbon trong ch¬ng víi nhau vµ víi hidrocacbon ®¶ häc B. ChuÈn bÞ . GV : ChuÈn bÞ b¶ng kiÕn thøc cÇn nhí theo mÉu sau :

Anken Ankadien AnkinCÊu trócTÝnh chÊt vËt lÝ TÝnh chÊt hãa häc øng dông

C. Tæ chøc ho¹t ®éng d¹y vµ häc I. Nh÷ng kiÕn thøc lÝ thuyÕt c¬ b¶n 1. CÊu tróc - Anken : cã chøa 1 liªn kÕt ®«i , C nèi ®«i lai hãa sp2, ®Þnh híng gãc 1200 . - Ankadien : cã chøa hai lk ®«i C=C , C nèi ®«i lai hãa sp2, ®Þnh híng gãc 1200 - Ankin : cã chøa 1 lk ba CC , C lk ba lai hãa sp, ®Þnh híng gãc 1800

2. TÝnh chÊt vËt lÝ C2C4 ë thÓ khÝ , C5 ë thÓ láng hoÆc r¾n , kh«ng mµu, kh«ng tan trong níc, nhÑ h¬n níc 3. TÝnh chÊt hãa häc a) Ph¶n øng céng : H2 , X2 , HX , H2O b) Trïng hîp cña anken, ankadien , nhÞ hîp vµ tam hîp cña axetilen c) Oxi hãa : Ch¸y hoµn toµn t¹o CO2 vµ H2O. §Òu lµm mÊt mµu dd KMnO4 4. §iÒu chÕ vµ øng dông - C«ng nghiÖp : S¶n xuÊt anken, ankadien, ankin tõ ankan dÇu má - Anken vµ ankadien chñ yÕu dïng s¶n xuÊt polime lµm chÊt dÎo, lµm cao su Ankin vµ anken ®îc dïng ®Ó ®iÒu chÕ çc dÉn xuÊt II. Bµi tËp :sgkHíng dÉn :C©u 1. a) H·y ®iÒn çc sè thÝch hîp vµo b¶ng sau Hidrocacbon C«ng

TPT Sè nguyªn tö H Ýt h¬n ankan t/

Sè liªn kÕt

Sè vßng Tång +v

Ankan CnH2n+2 0 0 0 0Monoxicloankan CnH2n 2 0 1 1Anken CnH2n 2 1 0 1Ankandien CnH2n-2 4 2 0 2Ankin CnH2n-2 4 2 0 2Oximen C10H16 6 3 0 3Limonen C10H16 6 2 1 3

b) –Monoxicloankan Ýt h¬n ankan tíng øng C lµ 2 H . V× do cã 1 vßng nªn ph¶i t¹o thªm mét lk C-C ®Ó nèi vßng lµm gi¶m 2e hãa trÞ cña C dïng lk víi H nªn sè nguyªn tö H gi¶m 2 - Çc chÊt kh¸c gi¶i thÝch t¬ng tù



Giáo án 11 2/2/2013C©u 2. H·y ®iÒn çc tõ hoÆc çc sè cho díi ®©y vµo chæ trèng trong çc cÊu sau:a) Anken vµ ‘’monoxicloankan’’®Òu cã +v =1 , nhng monoxicloankan cã v=1 , cßn anken cã v=0 b) Ankin vµ ankadien ®Òu cã ( +v) =2 , chóng ®Òu cã =2 vµ v=0 C©u 5. a) Nguyªn t¾c chung ®iÒu chÕ anken, akadien, ankin trong c«ng nghiÖp tæng hîp h÷u c¬ lµ t¸ch hidro tõ ankan VÝ dô : CH3-CH3 CH2=CH2 + H2 CH3-CH2-CH2-CH3 CH2=CH-CH=CH2 + 2H2 2CH4 C2H2 + 3H2 b) Etilen ngµy nay ®îc ®îc dïng lµm nguyªn liÖu quan träng trong s¶n xuÊt polime ( PE,PVC, ... ) vµ nhiÒu hãa chÊt c¬ b¶n kh¸c nh etanol, andehit axetic ,... Nªn ®îc s¶n xuÊt víi s¶nlîng lín nhÊt C©u 6. CH3-CH2-CH2-CH3 CH2=CH-CH2-CH3 + H2 ( B)

CH3-CH2-CH2-CH3 CH3-CH=CH-CH3 + H2 (A)

CH2=CH-CH2-CH3 CH2=CH-CH=CH2 + H2 ( D)

CH2=CH-CH2-CH3 CHC-CH2-CH3 + H2 ( E )

CH3-CH=CH-CH3 CH2=C=CH-CH3 + H2 ( C)

CH3-CH=CH-CH3 CH2=CH-CH=CH2 + H2 ( D) CH3-CH2-CCH + AgNO3 + NH3 CH3-CH2-CCAg + NH4NO3 E CH2=CH-CH=CH2 + Br2 CH2Br-CHBr-CH=CH2 CH2Br-CH=CH-CH2Br ( cã cis vµ trans ) CH2=C=CH-CH3 + Br2 CH2Br-CBr=CH-CH3 CH2=CBr-CHBr -CH3


Giáo án 11 2/2/2013Bµi 45. thùc hµnh. TÝnh chÊt cña hidrocacbon kh«ng no

A. Môc tiªu 1. KiÕn thøc : Còng cè mét sè tÝnh chÊt vËt lÝ vµ hãa häc cña hidrocacbon kh«ng no 2. KÜ n¨ng : TiÕp tôc rÌn luyÖn kÜ n¨ng thùc hµnh thÝ nghiÖm hãa h÷u c¬ B. ChuÈn bÞ . Dông cô hãa chÊt cho mét nhãm thùc hµnh 1. Dông cô thÝ nghiÖm : èng nghiÖm , ®Ìn cån , cÆp èng nghiÖm, èng hót nhá giät, nót cao su mét lç , cèc thñy tinh 100; 200 ml , èng dÉn khÝ h×nh ch÷ L , th×a xóc hãa chÊt, gi¸ ®Ó èng nghiÖm , bé gi¸ thÝ nghiÖm 2. Ho¸ chÊt : - H2SO4 ®Æc , níc cµ chua chÝn ®á, níc brom, ®Êt ®Ìn, dd KMnO4 , dd AgNO3, dÇu th«ng, C2H5OH , dd NH3 C. Tæ chøc ho¹t ®éng thùc hµnhChia häc sinh lµm 9 ®Õn 10 nhãm , mæi nhãm 4 ®Õn 5 häc sinh ®Ó lµm thÝ nghiÖm :ThÝ nghiÖm 1: §iÒu chÕ vµ thö tÝnh chÊt cña etilen a)Çch tiÕn hµnh : Cho 2ml ancol etylic khan vµo èng nghiÖm kh« cã s½n vµi viªn ®¸ bät , sau ®ã cho thªm tõng giät dd H2SO4 ®Æc ( 4ml ) vµo ®ång thêi l¾c ®Òu - §un nãng hçn hîp ph¶n øng ,sao cho kh«ng trµo lªn èng dÉn khÝ - §èt khÝ sinh ra ë ®Çu èng vãt nhän - DÉn khÝ lÇn lît vµo dd brom, dd KMnO4 . Quan s¸t sù thay ®æi mµu b) HiÖn tîng thay ®æi , gi¶i thÝch : c) Nx: ThÝ nghiÖm 2: §iÒu chÕ vµ thö tÝnh chÊt cña axetilen a) Çch tiÕn hµnh : Cho vµi mÉu ®Êt ®Ìn b»ng h¹t ng« vµo èng nghiÖm cã s¾n 3ml níc. §Ëy èng nghiÖm b»ng nót cao su cã èng dÉn khÝ , sôc vµo dd AgNO3/NH3 ; sôc vµo dd KMnO4 ; ®èt ch¸y b) HiÖn tîng, gi¶i thÝch : c) NhËn xÐt ThÝ nghiÖm 3: a) Çch tiÕn hµnh : Ph¶n øng cña tecpen víi níc brom - Cho vµi giät dÇu th«ng vµo èng nghiÖm chøa 2ml níc brom, l¾c kÜ , ®Ó yªn - NghiÒn n¸t qu¶ cµ chua chÝn ®á, läc lÊy níc trong, nhá tõ tõ tõng giät níc brom vµo èng nghiÖm chøa 2ml níc cµ chua b) HiÖn tîng, gi¶i thÝch c) NhËn xÐt: D. d¨n dß viÕt têng tr×nh :Néi dung viÕt têng tr×nh : 1-Hä tªn:...................................................líp ................................. 2- Tªn bµi thùc hµnh : Tinh axit -baz¬ . Ph¶n øng trao ®æi ion trong dd chÊt ®iÖn li 3- Néi dung têng tr×nh ThÝ nghiÖm 1: a) Çch tiÕn hµnh b) HiÖn tîng , gi¶i thÝch c) NhËn xÐt



Giáo án 11 2/2/2013Ch¬ng 7. Hidrocacbon th¬m. Nguån hidrocacbon thiªn nhiªn

Kh¸i niÖm : Hidrocacbon th¬m ( aren) lµ hîp chÊt hidrocacbon mµ ph©n tö cã chøa vßng benzen

Bµi 46. benzen vµ ankylbenzen

A. Môc tiªu 1. KiÕn thøc : Häc sinh biÕt : CÊu tróc electron cña ph©n tö benzen. §ång ®¼ng, ®ång ph©n vµ danh ph¸p cña ankyl benzen TÝnh chÊt vËy lÝ vµ tÝnh chÊt hãa häc cña benzen vµ ankylbenzen Häc sinh hiÓu : Sù liªn quan gi÷a cÊu tróc ph©n tö vµ tÝnh chÊt hãa häc cña benzen 2. KÜ n¨ng : Häc sinh vËn dông quy t¾c thÕ ë nh©n benzen ®Ó viÕt ph¬ng tr×nh ph¶n øng hãa häc ®iÒu chÕ çc dÉn xuÊt cña benzen vµ ankylbenzen.B. ChuÈn bÞ . GV: M« h×nh ph©n tö benzen HS: ¤n l¹i tÝnh chÊt hãa häa cña hidrocacbonno, hidrocacbon kh«ng no C. Tæ chøc ho¹t ®éng d¹y vµ häc Hái bµi cò : 1.

Néi dung cña tiÕt d¹y I. CÊu tróc, ®ång ®¼ng, ®ång ph©n, danh ph¸p 1. CÊu tróc ph©n tö benzen a) Sù h×nh thµnh liªn kÕt trong ph©n tö benzen

- Çc C ®Òu lai hãa sp2 - Gãc liªn kÕt = 1200 - 6C vµ 6H cïng n»m trªn mét mÆt ph¼ng - HÖ liªn kÕt liªn hîp toµn vßng benzen bÒn h¬n trong hîp chÊt kh«ng no b) M« h×nh ph©n tö c) BiÓu diÔn cÊu t¹o cña vßng benzen

hoÆc

2. §ång ®¼ng, ®ång ph©n vµ danh ph¸p VÝ dô: C6H6 benzen C6H6

C6H5-CH3 metylbenzen ( toluen ) C7H8 C6H5-CH2-CH3 etylbenzen C8H10 ....D·y ®ång ®¼ng cña benzen CnH2n-6 (n 6) - §ång ph©n : Ankylbenzen cã ®ång ph©n m¹ch cacbon - Danh ph¸p = sè(chö) + tªn nhãm ankyl + benzen


GV: VÏ biÓu diÔn sù h×nh thµnh lk trong ph©n tö benzen

GV: Cho häc sinh xem m« h×nh cña ph©n tö benzen

GV: LÊy mét vÝ dô vµ gäi tªn sau ®ã lÊy vÝ dô cho çc em lµm GV: VËy d·y ®ång ®¼ng cña benzen cã c«ng thøc chung lµ g× ?HS: CnH2n-6


CH3

21 136

CH3

CH3

2(o)

(o)

(m)

(m)

Giáo án 11 2/2/2013

(1,2-®imetylbenzen)( metylbenzen) (o-®imetylbenzen ) o-xilen II. TÝnh chÊt vËt lÝ 1. NhiÖt ®é nãng ch¶y, nhiÖt ®é s«i vµ khèi lîng riªng - to

s«i t¨ng khi khèi lîng ph©n tö t¨ng - to

n/c vµ KLR gi¶m khi KLPT t¨ng 2. Mµu s¾c, tÝnh tan vµ mïi - Kh«ng mµu , hÇu nh kh«ng tan trong níc , tan trong dm h÷u c¬ - Çc aren ®Òu cã mïi ( Benzen cã mïi th¬m nhng cã h¹i cho søc kháe )

Häc sinh nghiªn cøu sgk vµ rót ra nhËn xÐt- to

s«i t¨ng khi khèi lîng ph©n tö t¨ng - to

n/c vµ KLR gi¶m khi KLPT t¨ng

D. Còng cè - dÆn dß ViÕt c«ng thøc cÊu t¹o çc ®ång ph©n aren C9H12 vµ gäi tªn Híng dÉn C6H5-CH2-CH2-CH3 propylbenzen : C6H5-CH(CH3)2 isopropylbenzen o-CH3-C6H4-C2H5 ; ...


(m)4

5

Giáo án 11 2/2/2013Bµi 46. benzen vµ ankylbenzen

A. Môc tiªu 1. KiÕn thøc : Häc sinh biÕt : CÊu tróc electron cña ph©n tö benzen. §ång ®¼ng, ®ång ph©n vµ danh ph¸p cña ankyl benzen TÝnh chÊt vËy lÝ vµ tÝnh chÊt hãa häc cña benzen vµ ankylbenzen Häc sinh hiÓu : Sù liªn quan gi÷a cÊu tróc ph©n tö vµ tÝnh chÊt hãa häc cña benzen 2. KÜ n¨ng : Häc sinh vËn dông quy t¾c thÕ ë nh©n benzen ®Ó viÕt ph¬ng tr×nh ph¶n øng hãa häc ®iÒu chÕ çc dÉn xuÊt cña benzen vµ ankylbenzen.B. ChuÈn bÞ . HS: ¤n l¹i tÝnh chÊt cña hidrocacbon kh«ng no, hidrocacbon no GV: Nghiªn cøu kÜ bµi gi¶ng tríc khi lªn líp C. Tæ chøc ho¹t ®éng d¹y vµ häc

N«i dung cña bµi häc III. TÝnh chÊt hãa häc 1. Ph¶n øng thÕ a) Ph¶n øng halogen hãa ( Clo,brom) VÝ dô. +)C6H6 + Br2 ( khan) C6H5-Br ( brombenzen) +HBr +) C6H5-CH3 + Br2 (khan) 0-Br-C6H4-CH3 + HBr p-Br-C6H4-CH3 + HBr NX1: Ph¶n øng thÓ vµo toluen dÔ h¬n thÕ vµo benzen do ¶nh hëng cña nhãm CH3 lªn vßng benzen +) C6H5-CH3 + Br2 (khan) C6H5-CH2-Br + HBr Benzylbromua NX: ThÕ halogen, xóc t¸c Fe thÕ ë nh©n benzen, xóc t¸c as thÕ ë nh¸nh ( C6H5-phenyl; C6H5-CH2- benzyl ) b) Ph¶n øng nitro hãa VÝ dô :+)C6H6 + HO-NO2®Æc C6H5-NO2 + H2O Nitrobenzen

C6H5-NO2 +HO-NO2 ®Ëm, ®Æc m-O2N-C6H4-NO2 +H2O

m-®initrobenzenNX2: Thª vµo nitrobenzen khã h¬n thÕ vµo benzen Tõ Nx1 vµ Nx2 Çc nhãm thÕ kh¸c nhau ¶nh hëng kh¸c nhau lªn vßng benzen c) Quy t¾c thÕ ë vßng benzen C6H5-X - NÕu X ®Èy e vµo vßng benzen: Ankyl, -OH,-NH2, -OCH3,... th× ph¶n øng thÕ dÔ h¬n , u tiªn vµo o,p - NÕu X hót e cña vong : -NO2, -COOH, SO3H,... th× ph¶n øng thÕ khã h¬n , u tiªn vµo meta d) C¬ chÕ thÕ ë vßng benzen 2. Ph¶n øng céng - Benzen vµ ankylbenzen kh«ng ph¶n øng víi dd níc brom. Riªng C6H6 + 3Cl2 C6H6Cl6 ( thuèc trõ s©u ) - Céng H2 ( Ni,t0 ) Xicloankan VÝ dô: 3. Ph¶n øng oxi hãa - Ch¸y hoµn toµn CO2 , H2O, Q - Víi dd KMnO4

Ho¹t ®éng cña gv-hs


Giáo án 11 2/2/2013+) Benzen kh«ng ph¶n øng +) Ankylbenzen ph¶n øng khi ®un nãng VÝ dô:C6H5-CH3 +2KMnO4C6H5-COOK +2 MnO2+KOH +H2OKÕt luËn : Benzen dÔ tham gia ph¶n øng thÕ, khã tham gia ph¶n øng céng, bÒn víi çc chÊt oxi hãa. §ã còng lµ tÝnh chÊt hãa häc ®Æc trng chung cña hîp chÊt hidrocacbon th¬m , gäi lµ tÝnh th¬m. IV. §iÒu chÕ vµ øng dông : Sgk 1. §iÒu chÕ : - Benzen, toluen, çc xilen thêng t¸ch ®îc b»ng pp chng cÊt dÇu má vµ nhùa than ®¸ §îc ®iÒu chÕ tõ ankan, xicloankan t¬ng øng - Etylbenzen ®îc ®iÒu chÕ tõ benzen vµ etilen 2. øng dông : Sgk

D. Còng cè : Ph¸t biÓu quy t¾c thÕ vµo vßng benzen ? LÊy vÝ dô HS: C6H5-X - NÕu X ®Èy e vµo vßng benzen: Ankyl, -OH,-NH2, -OCH3,... th× ph¶n øng thÕ dÔ h¬n , u tiªn vµo o,p - NÕu X hót e cña vong : -NO2, -COOH, SO3H,... th× ph¶n øng thÕ khã h¬n , u tiªn vµo meta VÝ dô : C6H6 + HO-NO2®Æc C6H5-NO2 + H2O Nitrobenzen

C6H5-NO2 +HO-NO2 ®Ëm, ®Æc m-O2N-C6H4-NO2 +H2O

m-®initrobenzenC6H6 + Br2 ( khan) C6H5-Br ( brombenzen) +HBr +) C6H5-CH3 + Br2 (khan) 0-Br-C6H4-CH3 + HBr p-Br-C6H4-CH3 + HBr


Giáo án 11 2/2/2013Bµi 47. stiren vµ naphtalen

A. Môc tiªu 1. KiÕn thøc : Häc sinh biÕt : CÊu t¹o , tÝnh chÊt, øng dông cña stiren vµ naphtalen Häc sinh hiÓu : Çch x¸c ®Þnh c«ng thøc cÊu t¹o hîp chÊt h÷u c¬ bµng ph¶n øng hãa häc 2. KÜ n¨ng : Häc sinh vËn dông viÕt mét sè ph¬ng tr×nh ph¶n øng hãa häc minh häa t/c hãa häc cña stiren vµ naphtalen B. ChuÈn bÞ . C. Tæ chøc ho¹t ®éng d¹y vµ häc I. Stiren 1. TÝnh chÊt vËt lÝ vµ cÊu t¹o - Stiren: láng , kh«ng mµu, nhÑ h¬n níc, kh«ng tan trong níc - C«ng thøc ph©n tö C8H8 ( + v= 5 ) - ThÝ nghiÖm : Yªu cÇu häc sinh nghiªn cøu sgk C«ng thøc cÊu t¹o : C6H5-CH=CH2 Stiren ( hay vinylbenzen hay phenyletilen ) 2. TÝnh chÊt hãa häc : GV: Dõa vµo ®Æc ®iÓm cÊu t¹o T/c hãa häc cña stiren HS: Céng , trïng hîp , oxi hãa a) Ph¶n øng céng : H2 , Cl2, Br2 , HX vµo nhãm vinyl VÝ dô : C6H5-CH=CH2 + Br2 C6H5-CHBr-CH2Br ( 1,2-®ibrom-1-phenyletan) C6H5-CH=CH2 + HCl C6H5-CHCl-CH3 1-clo-1-phenyletan b) Ph¶n øng trïng hîp vµ ®ång trïng hîp :- Trïng hîp n C6H5-CH=CH2 (-CH-CH2-)n Stiren C6H5 polistiren ( PS )- §ång trïng hîp : Ph¶n øng trïng hîp ®ång thêi hai hay nhiÒu lo¹i mono me gäi lµ ph¶n øng ®ång trïng hîp VÝ dô : Poli(butadien-stiren ) n C6H5-CH=CH2 + n CH2=CH-CH=CH2 (- CH-CH2-CH2-CH=CH-CH2-)n C6H5 c) Ph¶n øng oxi hãa :- Ch¸y hoµn toµn cho s¶n phÈm CO2, H2O , Q- Lµm mÊt mµu dung dÞch KMnO4 ë ®kt 3C6H5-CH=CH2 2KMnO4 + 4H2O 3C6H5-CHOH-CH2-OH + 2MnO2 + 2KOH 3. øng dông - Polistiren ( PS) : Thíc kÏ , vá bót bi, eke, cèc ,çn bµn ch¶i ®¸nh r¨ng,...- Poli(butadien -stiren) lµm cao su tæng hîp ( Cao su buna-S) II. Naphtalen 1. TÝnh chÊt vËt lÝ vµ cÊu t¹o - R¾n, tr¾ng, th¨ng hoa ë nhiÖt ®é thêng, cã mïi ®Æc trng, kh«ng tan trong níc, tan trong dm h÷u c¬ - C«ng thøc ph©n tö C10H8 - C«ng thøc cÊu t¹o : gåm hai vßng benzen chung mét c¹nh

2. TÝnh chÊt hãa häc a) Ph¶n øng thÕ : DÔ h¬n thÕ vµo benzen, u tiªn vµo vÞ trÝ ( sè 1 ) t¹o s¶n phÈm chÝnh - Br2 ( khan , CH3COOH xóc t¸c ) Br


Giáo án 11 2/2/2013 + Br2 + HBr

1-bromnaphtalen( bromnaphtalen) S¶n phÈm chÝnh - HNO3 ( nitro hãa ) : cã H2SO4 lµm xóc t¸c NO2 + HNO3 + H2O

1-nitronaphtalen( nitronaphtalen) : s¶n phÈm chÝnh b) Ph¶n øng céng H2 ( ph¶n øng hidro hãa)

+ 2H2

Tetralin §ecalin c) Ph¶n øng oxi hãa - Kh«ng bÞ oxi hãa bëi dd KMnO4 C=O

O

C=O Anhidritphtalic 3. øng dông : Sgk D. Còng cè-dÆn dß -VÒ nhµ lµm çc bµi tËp s¸ch gi¸o khoa C©u 1. §óng c¶ , trong ®ã çch biÓu diÔn c lµ chÝnh x¸c h¬n c¶


Giáo án 11 2/2/2013Bµi 48. nguån hidrocacbon thiªn nhiªn

A. Môc tiªu ( I,II)1. KiÕn thøc : Häc sinh biÕt : - Thµnh phÇn, tÝnh chÊt vµ tÇm quan träng cña dÇu má, khÝ thiªn nhiªn vµ than má - Qu¸ tr×nh chng cÊt dÇu má vµ chng kh« than má Häc sinh hiÓu : TÇm quan träng cña läc hãa dÇu ®èi víi nÒn kinh tÕ 2. KÜ n¨ng : Ph©n tÝch kh¸i qu¸t hãa néi dung kiÕn thøc trong s¸ch gi¸o khoa thµnh nh÷ng kÕt luËn khoa häc B. ChuÈn bÞ . MÈu dÇu má vµ mét sè s¶n phÈm ®i tõ dÇu má.C. Tæ chøc ho¹t ®éng d¹y vµ häc

Néi dung cña bµi häcI. Tr¹ng th¸i thiªn nhiªn, tÝnh chÊt vËt lÝ vµ thµnh phÇn cña dÇu má 1. Tr¹ng th¸i thiªn nhiªn vµ tÝnh chÊt vËt lÝ - TÝnh chÊt vËt lÝ : DÇu má lµ chÊt láng, s¸nh, mµu n©u ®en,cã mïi ®Æc trng, nhÑ h¬n níc vµ kh«ng tan trong níc- DÇu má: Cã trong çc má dÇu, díi lßng ®Êt( trong lôc ®Þa còng nh ngoµi thÒm lôc ®Þa ) 2. Thµnh phÇn hãa häc : *) Thµnh phÇn hîp chÊt : Phøc t¹p- Gåm chñ yÕu : Ankan, xicloankan, aren - Ngoµi ra cßn cã mét lîng nhá dÉn xuÊt chøa oxi, N, S vµ vÕt çc chÊt v« c¬ *) Thµnh phÇn nguyªn tè thêng: 83-87% C; 11-14%H; 0,01-7%S; 0,01-7% O; 0,01-2%N *) DÇu má khai th¸c ®îc ë thÒm lôc ®Þa phÝa nam níc ta: Chøa nhiÒu ankan cao(parafin), cã Ýt hîp chÊt lu huúnh II. Chng cÊt dÇu má 1. Chng cÊt díi ¸p suÊt thênga) Chng cÊt ph©n ®o¹n trong phßng thÝ nghiÖm : §Ó t¸ch çc chÊt cã nhiÖt ®é s«i kh¸c nhau kh«ng nhiÒu ngêi ta dïng ph¬ng ph¸p chng cÊt ph©n ®o¹n b) Chng cÊt ph©n ®o¹n dÇu má : T¸ch ®îc çc ph©n ®o¹n dÇu cã nhiÖt ®é s«i kh¸c nhau : §a ®i sö dông hoÆc chÕ biÕn tiÕp - Ph©n ®o¹n khÝ vµ x¨ng : C1C10 , ts«i < 1800C - Ph©n ®o¹n dÇu háa : C10 C16 , ts = 1700C 2700C - Ph©n ®o¹n diezen : C16C21 , ts = 2503500C - Ph©n ®o¹n dÇu nhên: C21 C30 , ts tõ 3504000C - CÆn cßn l¹i : mazut 2. Chng cÊt díi ¸p suÊt cao : T¸ch ph©n ®o¹n cã ts < 1800C - C1,2 ; C3,4 : Nhiªn liÖu khÝ , khÝ hãa láng - C5,6 ete dÇu háa - C6C10 x¨ng ( ChÊt lîng thÊp chÕ hãa b»ng pp Rifominh 3. Chng cÊt díi ¸p suÊt thÊp : t¸ch ph©n ®o¹n cÆn mazut ( ChiÕm kho¶ng 40% dÇu th« ) - Ph©n ®o¹n linh ®éng : Dïng cho crackinh - Ph©n do¹n dÇu nhên : Dïng ®Ó b«i tr¬n m¸y - Ph©n ®o¹n parafin ( nÕn) - CÆn ®en cßn l¹i gäi lµ atphan( h¾c Ýn) dïng ®Ó r¶i ®êng

H® cña GV&HS

GV: Cho häc sinh xemm mÉu dÇu má T/c vËt lÝ ? Tr¹ng th¸i tù nhiªn cã ë ®Çu?HS:...


Giáo án 11 2/2/2013

D. Còng cè C©u 4. V× sao ®èi víi ph©n ®o¹n s«i < 1800C cÇn ph¶i chng chng cÊt tiÕp díi ¸p suÊt cao , cßn víi ph©n ®o¹n cã nhiÖt ®é s«i > 3500C l¹i ph¶i chng cÊt díi ¸p suÊt thÊp. Híng dÉn : - Ph©n ®o¹n cã nhiÖt ®é s«i thÊp cÇn chng cÊt díi ¸p suÊt cao v× çc chÊt nµy dÔ bay h¬i nªn nÕu tiÕn hµnh ë ¸p suÊt thêng th× chóng khã t¸ch ®îc khái nhau do chung bay h¬i cïng nhau - Ph©n ®o¹n cã nhiÖt s«i cao th× rÊt khã bay h¬i , nªn cÇn tiÕn hµnh díi ¸p suÊt thÊp ®Ó cho chóng dÔ bay h¬i


Giáo án 11 2/2/2013Bµi 48. nguån hidrocacbon thiªn nhiªn

A. Môc tiªu 1. KiÕn thøc : Häc sinh biÕt : - Thµnh phÇn, tÝnh chÊt vµ tÇm quan träng cña dÇu má, khÝ thiªn nhiªn vµ than má - Qu¸ tr×nh chng cÊt dÇu má vµ chng kh« than má Häc sinh hiÓu : TÇm quan träng cña läc hãa dÇu ®èi víi nÒn kinh tÕ 2. KÜ n¨ng : Ph©n tÝch kh¸i qu¸t hãa néi dung kiÕn thøc trong s¸ch gi¸o khoa thµnh nh÷ng kÕt luËn khoa häc B. ChuÈn bÞ . MÈu dÇu má vµ mét sè s¶n phÈm ®i tõ dÇu má.C. Tæ chøc ho¹t ®éng d¹y vµ häc

Néi dung cña bµi häcIII. ChÕ biÕn dÇu má b»ng ph¬ng ph¸p hãa häc ( chÕ hãa dÇu má )*) Môc ®Ých : cã 2 - §¸p øng nhu cÇu vÒ sè lîng vµ chÊt lîng cña x¨ng lµm nhiªn liÖu. ChÊt lîng cña x¨ng ®îc ®o b»ng chØ sè octan ( cµng lín th× cµng tèt ) ChØ sè octan cña hidrocacbon gi¶m theo thø tù sau : Aren > anken cã nh¸nh >Ankan cã nh¸nh>xicloankan cã nh¸nh> anken kh«ng nh¸nh > xicloankan kh«ng nh¸nh > ankan kh«ng nh¸nh .

- §¸p øng nhu cÇu vÒ nguyªn liÖu cho c«ng nghiÖp hãa chÊt *) Ph¬ng ph¸p : Cã hai 1. Rifominh : Lµ qu¸ tr×nh dïng xóc t¸c/, nhiÖt ®é biÕn ®æi cÊu tróc cña hidrocacbon tõ kh«ng ph©n nh¸nh thµnh ph©n nh¸nh, tõ kh«ng th¬m th¬m VÝ dô :2. Crackinh : BÏ g·y m¹ch C-C, chuyÓn hidrocacbon cã khèi l-îng ph©n tö lín thµnh hidrocacbon cã khèi lîng ph©n tö bÐ h¬n nhê t¸c dông cña nhiÖt hoÆc xóc t¸c vµ nhiÖt a) Crackinh nhiÖt : 700-9000C , chñ yÕu tao eten, propen, buten vµ penten dïng lµm monome ®Ó sx polime b) Crackinh xóc t¸c : 400-4500C , kÕt hîp xóc t¸c - T¨ng s¶n phÈm cña x¨ng lµm nhiªn liÖuTãm l¹i : ChÕ biÕn dÇu má bao gåm : Chng cÊt dÇu má ChÕ biÕn =pp hãa häc

B. KHÝ má dÇu vµ khÝ thiªn nhiªnI. Thµnh phÇn KhÝ má dÇu ( khÝ ®ång hµnh) vµ khÝ thiªn nhiªn cã thµnh phÇn chÝnh lµ metan ( CH4 ) , ngoµi ra cßn cã etan,propan, butan,pentan vµ khÝ v« c¬ kh¸c II. ChÕ biÕn vµ øng dông - ChÕ biÕn: Lo¹i bá khÝ H2S , nÐn vµ lµm l¹nh - øng dông : CH4, C2H6 lµm nhiªn liÖu, nguyªn liÖu C3H8,C4H10 : KhÝ hãa láng( gas) dïng lµm nhiªn liÖu cho c«ng nghiÖp vµ ®êi sèng

C. Than má*) Ph©n lo¹i : Than gÇy, than bÐo( than mì), than bïn,...*) ChÕ biÕn : KhÝ lß cèc : Nhiªn liÖu khÝ ( 65%

H® cña GV & HS

Môc ®Ých ?HS: Cã hai môc ®Ých -§¸p øng nhu cÇu vÒ sè lîng vµ chÊt lîng cña x¨ng lµm nhiªn liÖu- §¸p øng nhu cÇu vÒ nguyªn liÖu cho c«ng nghiÖp hãa chÊtGV: Cã nh÷ng ph-¬ng ph©p chÕ biÕn dÇu má nµo?HS: 2 pp - Rifominh vµ

Crackinh

GV: Thµnh phÇn chÝnh lµ g× ?

GV: Cã nh÷ng lo¹i than nµo ?HS: Than gÇy,


Giáo án 11 2/2/2013H2, ...) Dung dÞch NH3 trong níc : Lµm ph©n ®¹m

Than bÐo Nhùa than ®¸

Than cèc : LuyÖn kim DÇu nhÑ: benzen,toluen,xilen,… DÇu trung :Naphtalen,phenol,…Nhùa than ®¸ DÇu nÆng : Crezol, xilenol,... H¾c Ýn ( r¶i ®êng )

than bÐo( than mì), than bïn,...

D. Còng cè - dÆn dßVÒ nhµ ®äc t×m hiÓu thªm vÒ pp chÕ biÕn vµ øng dông cña dÇu má C©u 5. Rifominh lµ g× ? môc ®Ých cña pp rifominh ? lÊy vÝ dô Híng dÉn : -Rifoninh lµ qu¸ tr×nh dïng xóc t¸c vµ nhiÖt ®é biÕn ®æi cÊu tróc cña hidrocacbon tõ kh«ng nh¸nh thµnh ph©n nh¸nh, tõ kh«ng th¬m trë thµnh th¬m.- Môc ®Ých : T¨ng chØ sè èc tan cho x¨ng lµm nhiªn liÖu ( N©ng cao chÊt lîng cña x¨ng) - VÝ dô : CH3-(CH2)6-CH3 (CH3)2CH-(CH2)2-CH(CH3)2

+ 3H2

CH3-(CH2)5-CH3 CH3- + 4H2


Giáo án 11 2/2/2013Bµi 50. thùc hµnh. TÝnh chÊt cña mét sè hidrocacbon th¬m

A. Môc tiªu 1. KiÕn thøc : Còng cè kiÕn thøc vÒ mét sè tÝnh chÊt vËt lÝ vµ hãa häc cña benzen vµ toluen 2. KÜ n¨ng : TiÕp tôc rÌn luyÖn kÜ n¨ng tiÕn hµnh vµ quan s¸t thÝ nghiÖm hãa häc h÷u c¬ B. ChuÈn bÞ . Dông cô hãa chÊt cho mét nhãm thùc hµnh 1. Dông cô thÝ nghiÖm : èng nghiÖm , ®Ìn cån , cÆp èng nghiÖm, èng hót nhá giät , th×a xóc hãa chÊt, gi¸ ®Ó èng nghiÖm , bé gi¸ thÝ nghiÖm , kÑp hãa chÊt 2. Ho¸ chÊt : Benzen, dÇu th«ng, níc brom, dd KMnO4, iot , hexan C. Tæ chøc ho¹t ®éng thùc hµnhChia häc sinh lµm 9 ®Õn 10 nhãm , mæi nhãm 4 ®Õn 5 häc sinh ®Ó lµm thÝ nghiÖm :ThÝ nghiÖm 1: TÝnh chÊt cña benzen a)Çch tiÕn hµnh : - Cho vµo ba èng nghiÖm nh nhau , mæi èng 2ml dd níc brom +) Cho vµo èng 1: 5 giät benzen +) Cho vµo èng thø 2 :5 giät dÇu th«ng ; èng thø 3 : 5 giät hexan - L¾c ®Òu , ®Ó yªn , quan s¸t vµ gi¶i thÝch b) HiÖn tîng thay ®æi , gi¶i thÝch : c) Nx: ThÝ nghiÖm 2: TÝnh chÊt cña toluen a) Çch tiÕn hµnh : - ChuÉn bÞ 3 èng nghiÖm : èng A mét mÉu I2 b»ng h¹t tÊm; èng B chøa 2ml dd KMnO4 lo·ng ; èng C chøa 2ml níc brom - Cho tiÕp vµo mæi èng nghiÖm 0,5ml toluen - L¾c kÜ , ®Ó yªn, quan s¸t b) HiÖn tîng, gi¶i thÝch : c) NhËn xÐt D. d¨n dß viÕt têng tr×nh :Néi dung viÕt têng tr×nh : 1-Hä tªn:...................................................líp ................................. 2- Tªn bµi thùc hµnh : 3- Néi dung têng tr×nh ThÝ nghiÖm 1: a) Çch tiÕn hµnh b) HiÖn tîng , gi¶i thÝch c) NhËn xÐt


Giáo án 11 2/2/2013Bµi 49. luyÖn tËp :so s¸nh ®Æc ®iÓm cÊu tróc vµ tÝnh chÊt cña hidrocacbon

th¬m víi hidrocacbon no vµ kh«ng no

A. Môc tiªu 1. KiÕn thøc : Häc sinh biÕt : Sù gièng nhau vµ kh¸c nhau vÒ tÝnh chÊt hãa häc gi÷a hidrocacbon th¬m, hidrocacbon kh«ng no, hidrocacbon no Häc sinh hiÓu : Mèi liªn quan gi÷a cÊu tróc vµ tÝnh chÊt ®Æc trng cña hidrocacbon th¬m, hidrocacbon kh«ng no, hidrocacbon no 2. KÜ n¨ng : ViÕt ph¬ng tr×nh minh häa tÝnh chÊt cña çc lo¹i hdrocacbon B. ChuÈn bÞ . B¶ng hÖ thèng kiÕn thøc cÇn nhí vÒ 3 lo¹i hidrocacbon: Th¬m, kh«ng no, no C. Tæ chøc ho¹t ®éng d¹y vµ häc I. KiÕn thøc lÝ thuyÕt c¬ b¶n 1. §Æc ®iÓm cÊu tróc vµ kh¶ n¨ng ph¶n ønga) Hidrocacbon th¬m Cã vßng benzen, ë vßng benzen çc C ®Òu lai hãa sp2 liªn kÕt víi nhau t¹o thµnh mét h×nh lôc gi¸c ®Òu, 6electron P t¹o thµnh hÖ lk liªn hîp cho toµn vßng benzen lk bÒn h¬n çc lk riªng rÏ Aren t¬ng ®èi dÔ tham gia ph¶n øng thÕ, khã tham gia ph¶n øng céng, bÒn v÷ng víi çc chÊt oxi hãa b) Hidrocacbon no : C ®Òu lai hãa sp3, lk ®Òu lµ lk bÒn v÷ng T¬ng ®èi tr¬ ë ®k thêngc) Hidrocacbon kh«ng no : C liªn kÕt ®«i lai hãa sp2 , C lk 3 lai hãa sp. Trung t©m ph¶n øng lµ lk kÐm bÒn . Ph¶n øng céng lµ ®Æc trng 2. TÝnh chÊt hãa häc a) Ph¶n øng thÕ - Ankan thÕ halogen ( Cl2, Br2 khan ). Xóc t¸c as, t0 - Anken thÕ H ë C c¹nh Csp2 víi halogen ë nhiÖt ®é cao- Ankin cã lk ®Çu m¹ch tham gia ph¶n øng thÕ víi AgNO3/NH3 - Aren thÕ halogen ( Cl2, Br2 khan) : Khi cã bét Fe xóc t¸c thÕ ë nh©n benzen, nÕu cã as xóc t¸c thÕ ë nh¸nh b) Ph¶n øng céng - Anken, ankin : Céng H2, X2, HX, H2O - Aren : céng H2 ( Ni, t0) , C6H6 céng Cl2 khi cã as - Xiclopropan céng më vßng víi H2, X2, HX. Xiclobutan chØ céng më vßng víi H2 c) Ph¶n øng oxi hãa - Ch¸y hoµn toµn víi O2 CO2, H2O, Q- T¸c dông víi dd KMnO4 :+) hidrocacbon kh«ng no : Lµm mÊt mµu ë ®kt +) Ankylbenzen lµm mÊt mµu khi ®un nãng II. bµi tËp C©u 1.H·y ®iÒn nh÷ng côm tõ cho díi ®©y vµo çc chæ trèng trong çc c©u sau :a) Ph©n tö hidrocacbon no chØ cã çc ‘liªn kÕt ’ bÒn v÷ng , v× thÕ chóng ‘t¬ng ®èi tr¬ ‘ë ®iÒu kiÖn thêng . Trong ph©n tö ‘hidrocacbon no ‘ kh«ng cã ‘’trung t©m ph¶n øng ‘’®Æc biÖt nµo, nªn khi tham gia ph¶n øng th× thêng t¹o ra ‘’hçn hîp nhiÒu ‘’ s¶n phÈm .b) ë ‘’hidrocacbon kh«ng no’’ cã nh÷ng ‘’liªn kÕt ’’ ®ã lµ nh÷ng ‘’trung t©m ph¶n øng’’ chóng g©y nªn nh÷ng ‘’ph¶n øng ®Æc trng’’cho hidrocacbon kh«ng no c) ë vßng benzen 6 electron p t¹o thµnh ‘’hÖ electron liªn hîp’’ chung, do ®ã bÒn h¬n çc ‘’liªn kÕt ’’ riªng rÏ , dÉn ®Õn tÝnh chÊt hãa häc ®Æc trng cña ‘’hidrocacbon th¬m’’ lµ t¬ng ®èi dÔ tham gia ph¶n øng thÕ’’ khã céng , bÒn v÷ng víi t¸c nh©n oxi hãa C©u 2.


Giáo án 11 2/2/2013Ch¬ng 8. DÉn xuÊt halogen. Ancol-phenol Bµi 51. dÉn xuÊt halogen cña hidrocacbon

A. Môc tiªu 1. KiÕn thøc : Häc sinh biÕt : - Ph©n lo¹i, ®ång ph©n, danh ph¸p, tÝnh chÊt vËt lÝ cña dÉn xuÊt halogen - øng dông cña dÉn xuÊt halogenHäc sinh hiÓu : Ph¶n øng thÕ, ph¶n øng t¸ch cña dÉn xuÊt halogen2. KÜ n¨ng : - Tõ c«ng thøc biÕt gäi tªn vµ ngîc l¹i tõ tªn gäi viÕt ®îc c«ng thøc cña nh÷ng dÉn xuÊt halogen ®¬n gi¶n vµ th«ng dông - ViÕt ph¬ng tr×nh hãa häc cña ph¶n øng thÕ nguyªn tö halogen b»ng nhãm OH, ph¶n øng t¸ch HX theo quy t¾c Zaixep B. ChuÈn bÞ . - B¶ng bµi tËp 3 ( sgk , trang 215 ) HS: ¤n l¹i quy t¾c gäi tÕn, bËc cacbon , ®ång ph©n cÊu t¹o GV: Phãng to h×nh 8.1 sgk ®Ó m« ta thÝ nghiÖm C. Tæ chøc ho¹t ®éng d¹y vµ häc Hái bµi cò:1. ViÕt ph¬ng tr×nh ph¶n øng hãa häc x¶y ra gi÷a CH4 vµ Cl2 theo çc tØ lÖ mol kh¸c nhau( khi cã as ) . Gäi tªn s¶n phÈm ( hai çch) 2. ViÕt ptpu hãa häc gi÷a isopentan víi Br2 ( tØ lÖ mol 1 :1 ) . Gäi tªn s¶n phÈm t¹o thµnh HS1 : CH4 + Cl2 CH3Cl + HCl ( CH2Cl2 , CHCl3, CCl4 ) HS2 : (CH3)2CH-CH2-CH3 + Br2 ...

Néi dung cña bµi häcI. Kh¸i niÖm, ph©n lo¹i, ®ång ph©n vµ danh ph¸p 1. Kh¸i niÖm Khi thay thÕ mét hay nhiÒu nguyªn tö H trong ph©n tö hidrocacbon b»ng mét hay nhiÒu nguyªn tö halogen ta ®îc dx halogen cña hidrocacbon ( gäi t¾t lµ dx halogen) 2. Ph©n lo¹i CTTQ : RXn

- Dùa vµo halogen: +) Dx cña clo, dx cña brom,... +) Dx mono, ®i, tri,...- Dùa vµo gèc hidrocacbon : No, kh«ng no, th¬m.- Dùa vµo bËc dx: Dx bËc I, II, IIIBËc cña dx = bËc cña C chøa halogen VÝ dô : CH3-CH-CH3 Cl 3. §ång ph©n vµ danh ph¸p a) §ång ph©n : VÝ dô 1: ViÕt CTCT çc ®ång ph©n C4H9Cl ?HS: CH3-CH2-CH2-CH2-Cl ... ( cã 4 ®ång ph©n ) KÕt luËn : Dx cã ®/p m¹ch C, vÞ trÝ nhãm chøc ( halogen)b) Danh ph¸p :*) Tªn th«ng thêngVÝ dô : CH3Cl clorofom; CHBr3 bromofom; CHI3 iodofom *) Tªn gèc chøc : = Tªn gèc hidrocacbon + halogenua CH2Cl2 metylen clorua CH2=CH-Cl vinyl clorua ; CH2=CH-CH2-Cl anlyl clorua C6H5-Br phenyl bromua ; C6H5-CH2-Br benzyl bromua

Ho¹t ®éng GV&HSVÝ dô : CH4 CH3Cl CH2Cl2 DÉn xuÊt halDX halogen HS: GV: CTTQ RXn - Dùa vµo X phan lo¹i thÕ nµo ?HS: Dùa vµo halogen: +) Dx cña clo, dx cña brom,... +) Dx mono, ®i, tri,...

HS: ViÕt çc ®/p lo¹i

Gäi tªn thêng ?HS:…

Gäi tªn gèc chøc ?HS: ...


Giáo án 11 2/2/2013*) Tªn thay thÕ : Coi X lµ nh÷ng nhãm thÕ vµo m¹ch chÝnh cña hidrocacbon VÝ dô : CH3-CH2-CH2-Cl CH2Cl-CH2Cl C6H5Br CH2=CH-CH2-CH2-Br II. TÝnh chÊt vËt lÝ - Tr¹ng th¸i : CH3Cl, CH3F, CH3Br lµ chÊt khÝ CH3I, CH2Cl2 ,... láng C6H6Cl6, HI3 ,... r¾n - TÝnh tan : hÇu nh kh«ng tan trong níc, tan tèt trong çc dm kh«ng ph©n cùc - NhiÒu dx cã ho¹t tÝnh sinh häc cao CHCl3 cã t¸c dông g©y mª ; C6H6Cl6 cã t/c diÖt s©u bä

GV: Yªu cÇu häc sinh gäi tªn

D. Còng cè Bµi tËp sè 1,2 s¸ch gi¸o khoa C©u 1. Gäi tªn çc dÉn xuÊt sau theo hai çch vµ chØ râ bËc cña chóng :a) CH3I : metyl iotua ( iot metan ) CHI3 : triiot metan , iodofom ; Br-CH2-CH2-CH2-CH2-Br 1,4-®ibrom butan (tetra metylendibromu), buta-1,4-diyl dibromua CH3-CHF-CH3 isopropyl florua ( 2-flopropan ) (CH3)2CCl-CH2-CH3 2-clo-2-metylbutan ( 2-metylbut-2-ylclorua ) b) CH2=CH-CH2-Br anlyl bromua ( 3-bromprop-1-en ) C6H5-CH2I bezyl iotua


Giáo án 11 2/2/2013Bµi 51. dÉn xuÊt halogen cña hidrocacbon

A. Môc tiªu 1. KiÕn thøc : Häc sinh biÕt : - Ph©n lo¹i, ®ång ph©n, danh ph¸p, tÝnh chÊt vËt lÝ cña dÉn xuÊt halogen - øng dông cña dÉn xuÊt halogenHäc sinh hiÓu : Ph¶n øng thÕ, ph¶n øng t¸ch cña dÉn xuÊt halogen2. KÜ n¨ng : - Tõ c«ng thøc biÕt gäi tªn vµ ngîc l¹i tõ tªn gäi viÕt ®îc c«ng thøc cña nh÷ng dÉn xuÊt halogen ®¬n gi¶n vµ th«ng dông - ViÕt ph¬ng tr×nh hãa häc cña ph¶n øng thÕ nguyªn tö halogen b»ng nhãm OH, ph¶n øng t¸ch HX theo quy t¾c Zaixep B. ChuÈn bÞ . - B¶ng bµi tËp 3 ( sgk , trang 215 ) HS: ¤n l¹i quy t¾c gäi tÕn, bËc cacbon , ®ång ph©n cÊu t¹o GV: Phãng to h×nh 8.1 sgk ®Ó m« ta thÝ nghiÖm C. Tæ chøc ho¹t ®éng d¹y vµ häc Hái bµi cò : Gäi tªn çc chÊt sau theo tªn gèc chøc CH2=CH-CH2-Cl CH3-CH2-Cl C6H5-Cl NX: DÉn xuÊt lo¹i anlyl, lo¹i ankyl, lo¹i phenyl - DÉn xuÊt lo¹i anlyl ( X ®Ýnh vµo C sp3 liªn kÕt víi C sp2 ) - DÉn xuÊt lo¹i ankyl ( X ®Ýnh vµo C sp3 lk víi C sp3 ) - DÉn xuÊt lo¹i phenyl ( X ®Ýnh vµo C sp2 )

Néi dung cña bµi häc III. TÝnh chÊt hãa häc

1. Ph¶n øng thÕ nguyªn tö halogen b»ng nhãm OH - Víi níc ë ®kt : dx halogen kh«ng ph¶n øng - Víi níc ®un s«i : chØ cã dx lo¹i anlyl bÞ thñy ph©nVÝ dô : - Víi dd kiÒm ®un nãng : dx lo¹i anlyl, lo¹i ankyl bÞ thñy ph©n VÝ dô : CH3-CH2Cl + NaOH - Víi dd kiÒm ë nhiÖt ®é cao, ¸p suÊt cao : lo¹i anlyl, lo¹i ankyl, lo¹i phenyl ®Òu bÞ thñy ph©n

VÝ dô : C6H5 Br + 2NaOH NaBr +

H2O + C6H5ONaLu ý : 1. Kh· n¨ng thÕ dx bËc III > bËc II > bËc I 2. Kh· n¨ng thÕ dx I > Br>Cl >>F 2. Ph¶n øng t¸ch HX ( hidrohalogenua) ThÝ nghiÖm : Sgk VÝ dô 1: CH2-CH2+KOH CH2=CH2 +KBr+H2O

Ho¹t ®éng cña GV & HSGV: C X NX: lk gi÷a C vµ X ph©n cùc , ®Çu X mang ®iÖn ©m, ®Çu C mang ®iÖn d-¬ng - Nghiªn cøu b¶ng sgk vµ cho biÕt AgCl cã kÕt tña cho ta rót ra ®îc trong líp níc sau ph¶n øng co chøa thµnh phÇn nµo ?HS: Cã chøa Cl- GV: VËy Cl- tõ ®©u ®¶ t¸ch ra HS: Tõ dÉn xuÊt GV: Khi ®ã Cl ®¶ ®îc thay b»ng nhãm OH GV: Qua b¶ng sgk khoa rót ra nhËn xÐt kh· n¨ng ph¶n øng thÕ cña çc lo¹i dx kh¸c nhau ?HS:...

GV: M« t¶ thÝ nghiÖm

GV: yªu cÇu häc sinh viÕt ptpu minh häa



Giáo án 11 2/2/2013H Br Nx: halogen t¸ch cïng H ë C bªn c¹nh VÝ dô 2: CH3-CHBr-CH2-CH3 + KOH ...*) Quy t¾c t¸ch Zai xÐp : ¦u tiªn t¸ch cïng H ë C bËc cao h¬n bªn c¹nh 3. Ph¶n øng víi magie - ThÝ nghiÖm : Cho bét Mg vµo dietylete, khuÊy m¹nh, bét Mg kh«ng tan. Nhá tõ tõ vµo ®ã etylbromua, khuÊy ®Òu thÊy Mg tan dÇn ®Õn hÕt , thu ®îc dd ®ång nhÊt - Ph¬ng tr×nh : C2H5Br + Mg CH3-CH2-Mg-Br Etylmagiebromua ( Thuéc lo¹i hîp chÊt c¬ kim ) NX: Trong hîp chÊt c¬ magie, lk C-Mg lµ trung t©m ph¶n øng , dÔ t¸c dông víi chÊt cã H linh ®éng ( H2O, ancol, axit ,...)vµ t¸c dông víi khÝ cacbonic IV. øng dông : Sgk 1. Lµm dung m«i Metylenclorua, clorofom, cacbontetraclorua , 1,2-®icloetan lµ nh÷ng chÊt láng : Thêng ®îc dïng lµm dm ®Ó t¸ch nhiÒu chÊt kh¸c 2. Lµm nguyªn liÖu cho tæng hîp h÷u c¬ CH2=CH-Cl tæng hîp PVC CF2=CF2 , tæng hîp teflon 3. Çc øng dông kh¸c CHCl3 , ClBrCH-CF3 : dïng lµm chÊt g©y mª trong phÈu thuËt - C6H6Cl6 cã t¸c dông trõ s©u - CFCl3, CF2Cl2 ( CFC ) tríc ®©y dïng trong m¸y l¹nh, hép xÞt . Ngµy nay cÊm sö dông do g©y thñng tÇng ozon

GV: S¶n phÈm ? nµo lµ chÝnh Quy t¾c t¸ch

GV: Yªu cÇu häc sinh ®äc sgk néi dung quy t¾c t¸ch Zai xÐp

GV: M« t¶ thÝ nghiÖm HS: ViÕt ph¬ng tr×nh

GV: Rót ra nhËn xÐt cho hîp chÊt c¬ magie

D. Còng cè : Lµm bµi tËp 5 sgk


Giáo án 11 2/2/2013Bµi 52. luyÖn tËp : dÉn xuÊt halogen

A. Môc tiªu 1. KiÕn thøc : HiÓu ph¶n øng thÕ vµ ph¶n øng t¸ch cña dÉn xuÊt halogen2. KÜ n¨ng : VË dông çc tÝnh chÊt cña dÉn xuÊt halogen mµ träng t©m lµ ph¶n øng thÕ vµ ph¶n øng t¸ch ®Ó gi¶i bµi tËp :- Gi¶i thÝch hiÖn tîng liªn quan ®Õn lÝ thuyÕt vµ thùc tÕ - §iÒu chÕ çc chÊt - Bµi to¸n hãa häc B. ChuÈn bÞ . GV: Yªu cÇu häc sinh vÒ «n tËp kiÕn thøc cña dÉn xuÊt halogen vµ lµm çc bµi tËp tríc khi lªn líp GV: So¹n bµi ®Çy ®ñ C. Tæ chøc ho¹t ®éng d¹y vµ häc I. Nh÷ng kiÕn thøc c¬ b¶n :1. Ph¶n øng thÕ : ( H2O hoÆc kiÒm /H2O ) - DÉn xuÊt lo¹i ankyl : Ph¶n øng thÕ víi dd kiÒm khi ®un nãng , t¹o thµnh ancol R-CH2-CH2Cl + NaOH R-CH2-CH2OH + NaCl - DÉn xuÊt lo¹i anlyl bÞ thñy ph©n ngay khi ®un s«i víi níc R-CH=CH-CH2-Cl + H2O R-CH=CH-CH2OH + HCl - DÉn xuÊt lo¹i phenyl vµ vinyl kh«ng ph¶n øng víi dd kiÒm ë nhiÖt ®é thêng. ChØ ph¶n øng ë t0

cao , pcao C6H5-Cl + 2KOH C6H5-OK + KCl + H2O 2. Ph¶n øng t¸ch : Víi kiÒm/ancol Khi ®un dx halogen víi dd kiÒm trong ancol, dx bÞ t¸ch HX t¹o liªn kÕt béi Quy t¾c Zai-xÐp : Khi t¸ch HX khái dx halogen, nguyªn tö halogen u tiªn t¸ch cïng H ë C bªn c¹nh bËc cao h¬n .II. Bµi tËp

C©u 1. a) CxHyXz ( +v) =

b) §Æt + v= a C6H6Cl6 , a = 1 ; C5H5Cl , a= 3 ; C8H5Br3 , a = 5 ; C12H4Cl4O2 , a = 9 C©u 2. a) Liªn kÕt gi÷a H-Cl ph©n cùc h¬n lk gi÷a C-Cl v× hiÖu ®é ©m ®iÖn gi÷a H-Cl lín h¬n hiÖu ®é ©m ®iÖn gi÷a C-Cl b) Lk gi÷a C-X lµ lk cã cùc , nhng sù ph©n cùc lµ kh«ng lín Ph©n tö dÉn xuÊt halogen Ýt ph©n cùc hÇu nh kh«ng tan trong níc nhng l¹i tan tèt trong çc dung m«i h÷u c¬ C©u 3. a) NaOH/H2O,t0 : CH3-CHCl-CH2-CH3 + NaOH CH3-CHOH-CH2CH3 + NaCl CH2=CH-Br , kh«ng ph¶n øng C6H5-CH2-Br + NaOH C6H5-CH2OH + NaBrb) Víi KOH/butanol,t0 CH3-CHCl-CH2-CH3 + KOH CH3-CH=CH-CH3 + KCl + H2O

CH2=CH-CH2-CH3 + KCl + H2O ( s¶n phÈm phô) CH2=CH-Br cã lÏ kh«ng ph¶n øng C6H5-CH2-Cl + KOH C6H5-CH2-OH + KCl c) Mg/ete C¶ 3 chÊt ®Òu ph¶n øng , vinyl ph¶n øng khã h¬n C©u 4.CH3CHICH2CH3+KOH CH2=CHCH2CH3 ; CH3-CH=CH-CH3+KCl+ H2O

C©u 5. a)CH3-CH2-Cl + NaOH CH2=CH2 + NaCl + H2O



Giáo án 11 2/2/2013 4 mol 4 mol 4 4 mol H2SO4,®Æc + 2NaCl r¾n Na2SO4 + 2HCl 2 mol 4 mol 4 mol 4HCl + MnO2 MnCl2 + Cl2 + 2H2O 2 mol 0,5 0,5 Cl2 + C2H4 CH2Cl-CH2Cl 0,5 0,5 0,5 S¬ ®å : C2H5Cl C2H4 NaCl HCl Cl2 C2H4Cl2 b) C2H4Cl2 = 0,5 mol C©u 6. a) CHCH + CHCH CH2=CH-CCH CHC-CH=CH2 + HCl CH2=CCl-CH=CH2 ( spc ) Çc s¶n phÈm phô cã thÓ t¹o thµnh : CHCl=CH-CH=CH2 ( tr¸i quy t¾c Mac cèp nhi cèp ) CHC-CH2-CH2Cl ; CHC-CHCl-CH3 ( ph¸ vë liªn hîp ), CH2Cl-CH=C=CH2 , CH3-CH=C=CHCl C©u 7. a) CH3-CH2-CH2-CH2Cl CH3-CH2-CH=CH2 CH3-CH2-CHCl-CH3 b) C6H6C6H5-C2H5 C6H5-CH=CH2 C6H5-CHCl-CH2Cl C©u 8. a) S¶n phÈm chÝnh khi monoclo hãa isopentan lµ dÉn xuÊt clo bËc III ( Sai ) b) S¶n phÈm chÝnh khi monobrom hãa isopentan lµ dÉn xuÊt brom bËc III ( §óng ) c) S¶n phÈm chÝnh khi ®un s«i 2-clobutan víi KOH/etanol lµ but-1-en( Sai ) d) S¶n phÈm chÝnh khi chiÕu s¸ng hçn hîp toluen vµ clo lµ p-clotoluen ( Sai )


Giáo án 11 2/2/2013Bµi 53. ancol: CÊu t¹o, danh ph¸p, tÝnh chÊt vËt lÝ

A. Môc tiªu 1. KiÕn thøc : Häc sinh biÕt : CÊu t¹o ph©n tö, ph©n lo¹i liªn kÕt hidro, tÝnh chÊt vËt lÝ cña ancol2. KÜ n¨ng : Häc sinh rÌn luyÖn ®Ó ®äc tªn vµ viÕt ®îc c«ng thøc cÊu t¹o cña çc ancol ®ång ph©n. Tõ c«ng thøc cÊu t¹o gäi tªn vµ ngîc l¹i . VËn dông liªn kÕt hidro gi¶i thÝch tÝnh chÊt vËt lÝ cña ancol B. ChuÈn bÞ . M« h×nh l¾p ghÐp ph©n tö ancol ®Ó minh häa phÇn ®Þnh nghÜa, ®ång ph©n, bËc ancol, so s¸nh m« h×nh ph©n tö H2O vµ C2H5OH C. Tæ chøc ho¹t ®éng d¹y vµ häc Hái bµi cò :

N«i dung cña bµi häc I. §Þnh nghÜa, ph©n lo¹i, ®ång ph©n vµ danh ph¸p 1. §Þnh nghÜa VÝ dô : CH3-OH , CH3-CH2-OH Ancolmetylic ( ancoletylic)CH2=CH-CH2-OH (ancol anlylic) R-OH CH2-OH ( Ancol bezylic )

CH2-CH2 CH2-CH-CH2 ( Glixerol ) OH OH OH OH OH Etylenglicol

Ancol lµ hîp chÊt h÷u c¬ trong ph©n tö cã nhãm hidroxyl -OH liªn kÕt trùc tiÕp víi nguyªn tö cacbon no R(OH)x ( víi R lµ gèc hidrocacbon )2. Ph©n lo¹i R(OH)x

- Dùa vµo gèc hidrocacbon ( R ) ( no, kh«ng no, th¬m ) - Dùa vµo sè nhãm OH ( ®¬n chøc, ®a chøc ) - Dùa vµo bËc cña C chøa OH : ancol bËc 1, bËc 2, bËc 3 *) Ancol no, ®¬n chøc, m¹ch hë CH3-OH,C2H5-OH,C3H7-OH,...CnH2n+1-OH ( n 1)

3. §ång ph©n, danh ph¸p a) §ång ph©n VÝ dô : ViÕt CTCT çc ®ång ph©n ancol C4H9OH ( C4H10O ) CH3-CH2-CH2-CH2OH (1) CH3-CH2-CHOH-CH3 (2) (CH3)2CH-CH2-OH (3) (CH3)3C-OH (4)NX: Ancol no, m¹ch hë, ®¬n chøc cã ®ång ph©n m¹ch C, vÞ trÝ nhãm OHb) Danh ph¸p

Ho¹t ®éng cña GV & HSGV: Thµnh phÇn cÊu t¹o cña çc chÊt ®ã cã g× gièng nhau ?HS: §Òu cã nhãm OH lk víi gèc hidrocacbon GV: §óng, nhãm OH nµy ®Òu lk víi C lk ®¬n ( C no ). Nh÷ng hîp chÊt ®ã gäi lµ ancol? VËy ancol lµ g× ?HS: Ancol lµ hîp chÊt h÷u c¬ trong ph©n tö cã nhãm hidroxyl -OH liªn kÕt trùc tiÕp víi nguyªn tö cacbon noGV: R(OH)x hay CnH2n+2-2a-x(OH)x ( a = +v ; x lµ sè nhãm chøc )

GV: VËy ancol ph©n lo¹i nh thÕ nµo ta sang ph©n 2 GV: Dùa vµo CTTQ R(OH)x víi R lµ gèc HDRCB vµ x lµ sè nhãm chøc , ancol ®îc ph©n lo¹i nh thÕ nµo ?HS:...

GV: Trong rÊt nhiÒu lo¹i ancol ®ã , chóng ta sÏ nghiªn cøu chñ yÕu lo¹i ancol no, ®¬n chøc, m¹ch hë C«ng thøc chung ? HS: CnH2n+1-OH

HS: CH3-CH2-CH2-CH2OH (1) CH3-CH2-CHOH-CH3 (2) (CH3)2CH-CH2-OH (3) (CH3)3C-OH (4) GV: So s¸nh ®ång ph©n 1 vµ 2 , ®ång ph©n 1 vµ 3 HS: 1,2 kh¸c nhau vÒ vÞ trÝ nhãm OH 1,3 kh¸c nhau vÒ m¹ch cacbon GV: Ancol no, m¹ch hë, ®¬n chøc cã ®ång ph©n m¹ch C, vÞ trÝ nhãm OH



Giáo án 11 2/2/2013*) Tªn th«ng thêng vÝ dô : CH3-CH2-OH ancol etylic CH3-OH ancol metylic Tªn th«ng thêng = Ancol + tªn gèc ankyl + ic *) Tªn thay thÕ :VÝ dô : CH3-OH metanol CH3-CH-CH2-CH2-OH CH3 3-metylbtan-1-ol =Tªn hidrocacbon t/ víi m¹ch chÝnh +sè+olM¹ch chÝnh: Chøa nhãm OH, dµi nhÊt§¸nh sè : ¦u tiªn tõ phÝa gÇn nhãm OH h¬nII. TÝnh chÊt vËt lÝ vµ liªn kÕt hidro cña ancol1. TÝnh chÊt vËt lÝ - §k t : CH3OHC12H25OH láng, tõ kho·ng C13H27OH tr¬ lªn lµ chÊt r¾n- C1C3 tan v« h¹n trong níc, khi sè C t¨ng lªn th× ®é tan trong níc gi¶m dÇn - Çc poliancol: Etylenglicol, glixerol th-êng s¸nh, nÆng h¬n níc, cã vÞ ngät- Ancol no, ®¬n chøc, m¹ch hë ®Òu kh«ng mµu2. Liªn kÕt hidro cña ancol a) Kh¸i niÖm vÒ liªn kÕt hidroLµ liªn kÕt ®îc h×nh thµnh do lùc t¬ng t¸c tØnh ®iÖn gi÷a mét ph©n mang ®iÖn d¬ng cña H ( ) vµ mét phÇn mang ®iÖn ©m cña O ( ) trong nhãm OH cña ph©n tö nµy víi ph©n tö kh¸c

GV: LÊy vÝ dô 1VÝ dô 2 cho häc sinh gäi Quy luËt gäi tªn th«ng thêng

GV: H·y lÊy mét vÝ dô kh¸c vµ gäi tªn HS: CH3-CH2-CH2-OH propan-1-ol CH2OH-CHOH-CH2OH propan-1,2,3-triol CH2=CH-CH(CH3)-CH2-OH 2-metylbut-3-en-1-ol

GV: Yªu cÇu häc sinh xem b¶ng 8.3 vµ rót ra nhËn xÐt

GV: Treo b¶ng phô cho häc sinh quan s¸t vµ rót ra kÕt luËn vÒ tÝnh chÊt vËt lÝ cña ancol HS: - So s¸nh víi çc hîp chÊt HDRCB ®¶ häc

...O-H...O-H...O-H...O-H... R R R R b) ¶nh hëng cña liªn kÕt hidro ®Õn tÝnh chÊt vËt lÝ - ancol cã t0

n/c, t0s«I, ®é tan trong níc cao

h¬n so víi çc chÊt kh¸c cã cïng KLPT nhng kh«ng cã lk hidro ( Hidrocacbon,dx, ete

Bµi 54. ancol: tÝnh chÊt hãa häc ®iÒu chÕ øng dông

A. Môc tiªu 1. KiÕn thøc : Häc sinh biÕt : Ph¬ng ph¸p ®iÒu chÕ vµ øng dông cña ancolHäc sinh hiÓu : Ph¶n øng thÕ, ph¶n øng t¸ch, ph¶n øng oxi hãa cña ancol 2. KÜ n¨ng : VËn dông tÝnh chÊt hãa häc cña ancol ®Ó gi¶i ®óng çc bµi tËp gi¶i thÝch , so s¸nh, ph©n biÖt, ®iÒu chÕ vµ bµi toµn hãa häc B. ChuÈn bÞ . - ThÝ nghiÖm C2H5OH + Na - ThÝ nghiÖm Glixerol + Cu(OH)2 - ThÝ nghiÖm so s¸nh A , B, C cña ancol isoamylic trong bµi häc - Çc mÈu vËt minh häa çc øng dông cña ancol C. Tæ chøc ho¹t ®éng d¹y vµ häc Hái bµi cò :

Néi dung cña bµi häcI. TÝnh chÊt hãa häc

R O H

Ho¹t ®éng cña GV & HS



Giáo án 11 2/2/2013Liªn kÕt gi÷a C-O , O-H ph©n cùc dÔ bÞ ph¸ vë lµ trung t©m cña ph¶n øng 1. Ph¶n øng thÕ H cña nhãm OH ancol a) Ph¶n øng chung : T¸c dông víi kim lo¹i kiÒm VÝ dô : Cho Na vµo C2H5OH 2C2H5-OH + 2Na 2C2H5ONa + H2 ( natrietylat ) Tæng qu¸t : 2R-OH + 2Na2RONa + H2 (ancolat) NX: Ancolat thñy ph©n hoµn toµn trong níc t¹o kiÒm + ancol VÝ dô : C2H5ONa +H2O C2H5OH + NaOH b) Ph¶n øng riªng cña ancol ®a chøc cã nhãm OH ®inh ë çc C c¹nh nhau: Ph¶n øng víi Cu(OH)2 ë ®kt t¹o dd mµu xanh da trêi 2C3H5(OH)3 + Cu(OH)2

CH2-OH HO-CH2 CH-O Cu O-CH + 2H2O CH2-OH HO-CH2 ( ®ång(II)glixerat) NX: TÝnh chÊt nµy ®Æc trng cho ancol ®a chøc cã Ýt nhÊt hai nhãm OH ë hai C kÒ nhau NhËn biÕt 2. Ph¶n øng thÕ nhãm OH ancol a) Ph¶n øng víi axit.ThÝ nghiÖm: -Cho ancolisoamylic vµo níc : kh«ng tan - Cho ...vµo dd H2SO4 lo·ng : kh«ng tan - Cho ...vµo H2SO4 ®Ëm ®Æc l¹nh, t¹o dd ®ång nhÊt G t:(CH3)2CHCH2CH2OH +H-OSO3H (CH3)2CHCH2CH2OSO3H + H2O (Isoamyl hidrosunfat ) tan trong H2SO4 KÕt lu©n: Ancol t¸c dông víi H2SO4 ®Ëm ®Æc lanh, HNO3 ®Ëm ®Æc, HX bèc khãi . Khi ®ã nhãm OH ancol bÞ thÓ bëi gèc axit VÝ dô : C3H5(OH)3 + 3H-ONO2 ®Ëm,®Æc C3H5(ONO2)3 + 3H2O Glixeryl trinitrat ( Thuèc næ TNG ) b) Ph¶n øng víi ancol : T¸ch níc tõ hai ph©n tö ancol VÝ dô : ®un etanol víi H2SO4 ®Æc ë 1400C

C2H5-OH +H-OC2H5

C2H5-O-C2H5 + H2O NX: - §k : H2SO4 ®Æc, 1400C - S¶n phÈm : ete ( R-O-R’ ) 3. Ph¶n øng t¸ch níc: T¸ch níc tõ mét

ThÝ nghiÖm: Cho Na vµo C2H5OH GV: Cho Na vµo C2H5OH, cã khÝ tho¸t ra, Na tan. C« c¹n dd thu ®îc chÊt r¾n. Hßa tan chÊt r¾n ®ã vµo níc ®îc dd lµm quú tÝm xanh Gi¶i thÝch ? Häc sinh: GV: Kim lo¹i kiÒm ph¶n øng víi ancol ªm dÞu h¬n ph¶n øng víi níc

ThÝ nghiÖm : Cho Cu(OH)2 vµo dd glixerol

GV: M« ta thÝ nghiÖm, häc sinh rót ra nhËn xÐt HS: Anclo isoamylic kh«ng tan trong níc, kh«ng t¸c dông víi H2SO4 lo·ng, t¸c dông víi H2SO4 ®Æc, l¹nh

GV: Yªu cÇu häc sinh lÊy thªm vÞ dô HS:...

GV: LÊy vÝ dô

TQ: ROH + R’OH R-O-R’ + H2O


Giáo án 11 2/2/2013ph©n tö ancol VÝ dô :

CH3-CH2OH CH2=CH2 + H2O

Nx: T¸ch OH cïng H ë C bªn c¹nh

VÝ dô 2: CH3-CH2-CHOH-CH3 ...

Quy t¾c t¸ch Zai-xep : OH u tiªn t¸ch cïng H ë C bªn c¹nh bËc cao h¬n

HS: CH3-CH=CH-CH3 + H2O CH3-CH2-CH=CH2 + H2O GV: VËy ®©u lµ s¶n phÈm chÝnh, ®©u lµ s¶n phÈm phô ?

So s¸nh víi t¸ch HX tõ dÉn xuÊt halogen?

D. Cung cè C©u 1. Trong phßng thÝ nghiÖm, ®Ó tiªu hñy Na d, trong çc çch sau, çch nµo lµ ®ung?A. Cho vµo m¸ng níc th¶i B. Cho vµo dÇu háa C. Cho vµo cån 960 D. Cho vµo dd NaOH Híng dÉn : Chän C . V× ph¶n øng x¶y ra ªm dÞu


Giáo án 11 2/2/2013Bµi 54. ancol: tÝnh chÊt hãa häc ®iÒu chÕ øng dông

A. Môc tiªu 1. KiÕn thøc : Häc sinh biÕt : Ph¬ng ph¸p ®iÒu chÕ vµ øng dông cña ancolHäc sinh hiÓu : Ph¶n øng thÕ, ph¶n øng t¸ch, ph¶n øng oxi hãa cña ancol 2. KÜ n¨ng : VËn dông tÝnh chÊt hãa häc cña ancol ®Ó gi¶i ®óng çc bµi tËp gi¶i thÝch , so s¸nh, ph©n biÖt, ®iÒu chÕ vµ bµi toµn hãa häc B. ChuÈn bÞ . - ThÝ nghiÖm C2H5OH + Na - ThÝ nghiÖm Glixerol + Cu(OH)2 - ThÝ nghiÖm so s¸nh A , B, C cña ancol isoamylic trong bµi häc - Çc mÈu vËt minh häa çc øng dông cña ancol C. Tæ chøc ho¹t ®éng d¹y vµ häc Hái bµi cò :

Néi dung cña bµi häc I. TÝnh chÊt hãa häc ( tiÕp ) 4. Ph¶n øng oxi hãa a) Oxi hãa nhÑ bëi CuO, t-0 :VÝ dô : CH3-CH2-OH + CuO CH3CHO + Cu + H2O CH3-CHOH-CH3 + CuO CH3-CO-CH3 + Cu + H2O NX: - Oxi nhÑ ancol bËc 1 t¹o an®ehit - Oxi hãa nhÑ ancol bËc 2, t¹o xeton b) Ch¸y hoµn toµn bëi O2: t¹o CO2 vµ H2O VÝ dô :

CnH2n+1OH + O2nCO2 +(n+1)H2O

NX: H2O > CO2 H2O-CO2 = sè mol ancol no, ®¬n chøc, m¹ch hë II. §iÒu chÕ vµ øng dông 1. §iÒu chÕ a) §iÒu chÕ etanol trong c«ng nghiÖp - Hidrat hãa etilen - Lªn men tinh bét (C6H10O5)n +nH2O nC6H12O6 ( Glucozo) C6H12O6 2C2H5OH + 2CO2 b) §iÒu chÕ metanol trong c«ng nghiÖpS¶n xuÊt tõ CH4 theo hai çch Çch 1: CH4 + H2O CO + 3H2

CO + 2H2 CH3OH

Çch 2: 2CH4 + O2 2CH3OH

2. øng dông a) øng dông cña etanol - Lµm nguyªn liÖu ®ietyl ete, axit axetic, etyl axetat,...- Lµm dung m«i : pha vecni, dîc phÈm, níc hoa,...

Ho¹t ®éng cña GV & HSGV:LÊy vÝ dô CH3-CH2-OH + CuO CH3CHO + Cu + H2O CH3-CHOH-CH3 + CuO CH3-CO-CH3 + Cu + H2O

HS: ViÕt ph¬ng tr×nh ph¶n øng ch¸y vµ rót ra nhËn xÐt

CnH2n+1OH + O2nCO2 +(n+1)H2O

NX: H2O > CO2 H2O-CO2 = sè mol ancol no, ®¬n chøc, m¹ch hë

CH2=CH2 + H2O C2H5OH



Giáo án 11 2/2/2013- Lµm nhiªn liÖu- §iÒu chÕ çc lo¹i rîu uèng b) øng dông cña metanol - Nguyªn liÖu s¶n xuÊt an®ehit fomic, axit axetic, ...- Metanol : RÊt ®éc, lîng nhá g©y mï lßa, lîng lín g©y tö vong.

D. Còng cè C©u 2.

a) CH3-CHOH-CH3 (CH3)2CH-O-CH(CH3)2 + H2O

( diisopropyl ete) b) 2CH3OH + H2SO4 ®Æc CH3-OSO2O-CH3 + 2H2O

c) CH3-CHOH-CH3 + HBr CH3-CHBr-CH3 + H2O

d) (CH3)2CH-CH2-CH2-OH (CH3)2CH-CH=CH2 + H2O

C©u 3. CH2=CH-CH3 + Cl2 CH2=CH-CH2Cl + HCl CH2=CH-CH2Cl + Cl2 + H2O CH2Cl-CHOH-CH2Cl + HCl CH2Cl-CHOH-CH2Cl + 2NaOH CH2OH-CHOH-CH2OH + 2NaCl


Giáo án 11 2/2/2013Bµi 55. phenol

A. Môc tiªu 1. KiÕn thøc : Häc sinh biÕt : - §Þnh nghÜa , ph©n lo¹i, ¶nh hëng qua l¹i gi÷a çc nhãm nguyªn tö trong ph©n tö vµ tÝnh chÊt hãa häc cña phenol - Ph¬ng ph¸p ®iÒu chÕ vµ øng dông cña phenol 2. KÜ n¨ng : Häc sinh rÌn luyÖn çc kÜ n¨ng : Ph©n biÖt phenol vµ ancol th¬m, vËn dông çc tinh chÊt hãa häc cña phenol ®Ó gi¶i ®óng çc bµi tËpB. ChuÈn bÞ . - M« h×nh l¾p ghÐp ®Ó minh häa phenol vµ ancol th¬m - ThÝ nghiÖm phenol tan trong dd NaOH ( kiÒm) C. Tæ chøc ho¹t ®éng d¹y vµ häc Hái bµi cò :1. Ancol lµ g×? TÝnh chÊt hãa häc cña ancol HS: Ancol lµ hîp chÊt h÷u c¬ cã nhãm OH (hidroxyl) liªn kÕt trùc tiÕp víi nguyªn tö cacbon no TÝnh chÊt hãa häc : - ThÕ H trong OH ancol b»ng kim lo¹i kiÒm , b»ng OR - ThÕ nhãm OH ancol b»ng gèc axit - T¸ch níc tõ 1 ph©m tö ancol - Oxi hãa nhÑ bëi CuO - Ch¸y hoµn toµn bëi O2 GV: H«m nay chóng ta sÏ nghiªn cøu tiÕp mét lo¹i dx mëi ®ã lµ phenol



Giáo án 11 2/2/2013Néi dung cña bµi häc

I. §Þnh nghÜa, ph©n lo¹i vµ tÝnh chÊt vËt lÝ 1. §Þnh nghÜa Cho çc vÝ dô : OH OH CH2-OH CH3

Phenol o-crezol ancol benzylic

Phenol

§/n: Phenol lµ hîp chÊt h÷u c¬ cã nhãm OH (hidroxyl) liªn kÕt trùc tiÕp víi nguyªn tö C cña vßng benzen 2. Ph©n lo¹i - Cã 1 nhãm OH : monophenol - Cã 2 nhãm OH trë lªn gäi lµ poliphenol VÝ dô : 3. TÝnh chÊt vËt lÝ : Cña C6H5-OH (phenol) - C6H5OH : r¾n, kh«ng mµu, tan Ýt trong níc l¹nh, tan v« h¹n trong níc ë 660C, tan tèt trong dm h÷u c¬ - B¶o qu¶n : BÞ ch¶y r÷a, thÈm mµu do hót Èm vµ bÞ oxi hãa bëi O2 kh«ng khÝ - §éc, g©y báng nÆng khi tiÕp xóc víi da - Çc hîp chÊt phenol kh¸c : r¾n, ts«I

0 cao, cã lk hidro II. TÝnh chÊt hãa häc O H NX: - Liªn kÕt gi÷a H vµ O ë phenol ph©n cùc h¬n ë ancol H linh ®éng h¬n - Liªn kÕt ë C vµ O ë phenol bÒn h¬n ë ancol - MËt ®é e ë vßng benzen t¨ng lªn, ®Æc biÖt ë vÞ trÝ o vµ p cao h¬n 1. Ph¶n øng ë nhãm OH phenola) T¸c dông víi kim lo¹i kiÒm VÝ dô : C6H5OH + Na C6H5ONa + H2 ( natri phenolat) b) Ph¶n øng víi dd kiÒm: - ThÝ nghiÖm: Sgk - Gi¶i thÝch : C6H5OH + NaOH C6H5ONa + H2O ( natriphenolat) C6H5ONa+CO2+H2OC6H5OH + NaHCO3 NX: +)Phenol kh«ng tan trong níc, natriphenolat tan trong níc+) Phenol lµ mét axit (axitphenic) rÊt yÕu, yÕu h¬n axit H2CO3, dd kh«ng lµm


GV: Yªu cÇu häc sinh so s¸nh ®Æc ®iÓm cÊu t¹o cña (1),(2),(3) HS: Gièng nhau : ®Òu cã 1OH, 1 vßng benzenKh¸c nhau : (3) OH lk víi C no, ë (1) vµ (2) OH liªn kÕt trùc tiÕp víi C vßng benzen GV: OH lk trùc tiÕp víi C vßng benzen gäi lµ phenol

HO OH HO OH HO OH(catechol) (rezoxinol) ( hidroquinol)

GV: Cho häc sinh xem mÉu phenol ( nÕu cã ®k ) vµ giíi thiÖu tÝnh chÊt vËt lÝ cña phenol

GV: Ph©n tÝch ®Æc ®iÓm cÊu t¹o cña phenol

GV? H·y so s¸nh ®é ph©n cùc cña lk O-H phenol víi ancol HS:...

GV? VÝ dô Ss víi ancol HS: gièng

GV: Cho häc sinh nghiªn cøu thÝ nghiÖm? H¶y gi¶i thÝch hiÖn tîng

So s¸nh víi ancol ? HS: Ancol kh«ng cã


..

..

Giáo án 11 2/2/2013D. Còng cè C©u 2. ViÕt c«ng thøc cÊu t¹o çc ®ång ph©n cã c«ng thøc ph©n tö C7H8O chøa vßng benzen . Gäi tªn vµ ph©n lo¹i chóng theo nhãm chøc Híng dÉn : Cau 3. H·y ®a ra çc b»ng chøng thùc nghiÖm (viÕt ph¬ng tr×nh hãa häc cña ph¶n øng) ®Ó chøng tá r»nga) Phenol cã lùc axit m¹nh h¬n etanolb) Ph¶n øng thÕ ë vßng benzen cña phenol dÔ h¬n ë nitrobenzen. Gi¶i thÝch Híng dÉn :


Giáo án 11 2/2/2013Bµi 56. luyÖn tËp: ancol-phenol

A. Môc tiªu 1. KiÕn thøc : Th«ng qua viÖc hÖ thèng hãa kiÕn thøc vµ luyÖn tËp theo vÊn ®Ò GV lµm cho häc sinh - HiÓu mèi liªn quan gi÷a cÊu tróc vµ tÝnh chÊt ®Æc trng cña ancol, phenol- HiÓu sù gièng nhau vµ kh¸c nhau vÒ tÝnh chÊt hãa häc gi÷a ancol vµ phenol 2. KÜ n¨ng : Häc sinh tham gia vµo çc ho¹t ®éng luyÖn tËp ®Ó qua ®ã tù h×nh thµnh çc kÜ n¨ng sau:- KÜ n¨ng so s¸nh, t×m mèi liªn hÖ gi÷a çc kiÕn thøc c¬ b¶n ®Ó lËp b¶ng tæng kÕt, tõ ®ã biÕt çch nhí cã hÖ thèng- KÜ n¨ng ®éc lËp suy nghÜ, vËn dông kiÕn thøc vµo bµi tËp B. ChuÈn bÞ . - GV cho häc sinh «n tËp tríc ë nhµ vÒ çc kiÕn thøc cÇn nhí vµ so¹n tríc çc bµi tËp ®Ó tham gia çc ho¹t ®éng luyÖn tËp ë líp - Gi¸o viªn photocopy b¶ng tæng kÕt kiÕn thøc cÇn nhí ®Ó treo lªn b¶ng ®en lµm ph-¬ng tiÖn híng dÉn luyÖn tËp chung cho c¶ líp C. Tæ chøc ho¹t ®éng d¹y vµ häc I. KiÕn thøc lÝ thuyÕt1. CÊu trócAncol: R-O-H

Phenol OH

2. TÝnh chÊt hãa häc a) Ancol :- T¸c dông víi kim lo¹i kiÒm - Ph¶n øng víi axit: H2SO4 ®Ëm, ®Æc l¹nh; HNO3 bèc khãi, HX bèc khãi- Ph¶n øng t¸ch níc +) Tõ hai ph©n tö ancol +) Tõ mét ph©n tö ancol - Kh«ng ph¶n øng víi dd kiÒm b) Phenol - Ph¶n øng víi kim lo¹i kiÒm - Ph¶n øng víi dd kiÒm - Ph¶n øng víi níc brom - Kh«ng ph¶n øng víi axit 3. §iÒu chÕ a) Ancol : - Hidrat hãa anken - Thñy ph©n dx halogen trong m«i trêng kiÒm b) Phenol - Tríc ®©y : C6H5Cl - Ngµy nay : Cumen 4. øng dông : Sgk II. Bµi tËp C©u 1. §iÒn ®óng hoÆc sai vµo mæi c©u sau A. Ancol lµ hîp chÊt chøa nhãm OH liªn kÕt trùc tiÕp víi nguyªn tö C lai hãa sp3 ( §) B. Phenol lµ hîp chÊt chøa nhãm OH liªn kÕt trùc tiÕp víi nguyªn tö C lai hãa sp2 (S) ( §) C. Ph©n tö ancol kh«ng ®îc chøa vßng benzen (S) D. Liªn kÕt C-O ë ancol bÒn hîp liªn kÕt C-O ë phenol (S) E. Liªn kÕt O-H ë ancol ph©n cùc h¬n liªn kÕt O-H ë phenol (S) C©u 2. Sgk



Giáo án 11 2/2/2013C©u 3. Hoµn thµnh çc ph¬ng tr×nh hãa häc cña ph¶n øng sau, vÏ râ vßng benzen:a) o-BrC6H4-CH2-Br + NaOH dd o-BrC6H4-CH2OH + HBr b) p-HO-CH2-C6H4-OH + HBr p-Br-CH2-C6H4-OH + H2O c) m-HO-CH2-C6H4-OH + NaOH ( dd) m-HO-CH2-C6H4-ONa + H2O d) p-CH3-C6H4-OH + 2Br2 (dd) ( thÕ vµo çc vÞ trÝ ortho cña nhãm OH ) C©u 4. a) HiÖn nay ®iÒu chÕ etanol trong c«ng nghiÖp theo hai ph¬ng ph¸p kh¸c nhau:

- Hidrat hãa etilen : CH2=CH2 + H2O CH3-CH2-OH

- Lªn men tinh bét (hoÆc xenlulozo) : (C6H10O5)n C6H12O6 C2H5OH

b) HiÖn nay ®iÒu chÕ phenol ngêi ta ®i tõ benzen : C6H6Cumen C6H5OH

ph¬ng ph¸p nµy ®iÒu chÕ ®îc ®ång thêi phenol vµ axeton ( CH3-CO-CH3 ) C©u 5. §èt ch¸y hoµn toµn mét hçn hîp gåm hai ancol kÕ tiÕp nhau trong d·y ®ång ®¼ng cña metanol, ngêi ta thu ®îc 3,584 lÝt CO2(®ktc) vµ 3,96g níca) X¸c ®Þnh c«ng thøc ph©n tö cña hai ancol vµ thµnh ph©n %cña chóng trong hçn hîpb) Hai ancol nµy cã thÓ cã c«ng thøc cÊu t¹o thÕ nµo? Híng dÉn : a) CO2 = 0,16 mol ; H2O = 0,22 mol sè mol ancol = 0,06 mol

= = 2,67 Hai ancol lµ C2H5OH vµ C3H7OH

C2H5OH : x mol C3H7OH : y mol x + y = 0,06 mol 2x + 3y = 0,16 mol y = 0,04 ; x= 0,02

% khèi lîng cña C2H5OH = .100 = 27,71%

% khèi lîng cña C3H7OH = 72,29% b) C«ng thøc cÊu t¹o : CH3-CH2-OH ; CH3-CH2-CH2OH; CH3-CHOH-CH3 C©u 6. ViÕt ph¬ng tr×nh ph¶n øng hãa häc cña ph¶n øng thùc hiÖn çc chuyÓn hãa sau:a) CH3CH2CH2Br thµnh CH3CHBrCH3 b) (CH3)2CHCH2CH2OH thµnh (CH3)2C(OH)CH2CH3


Giáo án 11 2/2/2013Bµi 57. thùc hµnh. TÝnh chÊt cña mét vµi dÉn xuÊt halogen, ancol, phenol

A. Môc tiªu 1. KiÕn thøc : Còng cè kiÕn thøc vÒ tÝnh chÊt vËt lÝ, hãa häc cña mét sè dÉn xuÊt halogen, ancol, phenol2. KÜ n¨ng : RÌn luyÖn kÜ n¨ng tÝnh thËn träng, chÝnh x¸c khi tiÕn hµnh thÝ nghiÖm víi çc chÊt ch¸y, næ, ®éc.B. ChuÈn bÞ . Dông cô hãa chÊt cho mét nhãm thùc hµnh 1. Dông cô thÝ nghiÖm : èng nghiÖm , ®Ìn cån , cÆp èng nghiÖm, èng hót nhá giät , gi¸ ®Ó èng nghiÖm , bé gi¸ thÝ nghiÖm. 2. Ho¸ chÊt :- 1,2-®icloetan; dd NaOH , dd HCl, dd HNO3, dd CuSO4, - Glixerol, etannol, dd phenol b¶o hßa, níc brom, phenol, dd AgNO3 C. Tæ chøc ho¹t ®éng thùc hµnhChia häc sinh lµm 9 ®Õn 10 nhãm , mæi nhãm 4 ®Õn 5 häc sinh ®Ó lµm thÝ nghiÖm :ThÝ nghiÖm 1: Thñy ph©n dÉn xuÊt halogena)Çch tiÕn hµnh : Thªm 2ml níc cÊt vµo èng nghiÖm chøa 0,5 ml 1,2-®icloetan, cho tiÕp 1ml dd NaOH vµo. §un s«i, g¹n lÊy líp níc, axit hãa b»ng HNO3 råi thö b»ng dd AgNO3 b) HiÖn tîng thay ®æi ? gi¶i thÝch : c) Nx: ThÝ nghiÖm 2: T¸c dông cña glixerol víi Cu(OH)2 a) Çch tiÕn hµnh : Sgk , lu ý nªn lÊy d dd kiÒm b) HiÖn tîng? gi¶i thÝch ? c) NhËn xÐt ThÝ nghiÖm 3. T¸c dông cña phenol víi brom : ThÝ nghiÖm nµy rÊt ®éc h¹i ThÝ nghiÖm 4. Ph©n biÖt etanol, glixerol vµ phenol - Cho çc chÊt lÇn lît vµo níc brom +) cã kÕt tña lµ phenol +) Kh«ng cã kÕt tña lµ glixerol vµ etanol - Cho hai chÊt cßn l¹i ph¶n øng víi Cu(OH)2 D. d¨n dß viÕt têng tr×nh :Néi dung viÕt têng tr×nh : 1-Hä tªn:...................................................líp ................................. 2- Tªn bµi thùc hµnh : 3- Néi dung têng tr×nh ThÝ nghiÖm 1: a) Çch tiÕn hµnh b) HiÖn tîng , gi¶i thÝch c) NhËn xÐt



Giáo án 11 2/2/2013Ch¬ng 9. Andehit-xeton, axit cacboxylic

Bµi 58. an®ªhit- xªton

A. Môc tiªu 1. KiÕn thøc : Häc sinh biÕt : - §Þnh nghÜa, cÊu tróc, ph©n lo¹i, danh ph¸p, tÝnh chÊt hãa häc cña andehit vµ xeton- Tinnhs chÊt hãa häc, ph¬ng ph¸p s¶n xuÊt míi trong c«ng nghiÖp vµ øng dông cña fomandehit, axetandehit vµ axetonHäc sinh hiÓu: TÝnh chÊt hãa häc cña andehit, xeton 2. KÜ n¨ng : - Dùa vµo ®Æc ®iÓm cÊu tróc ®Ó ®Þnh nghÜa, ph©n lo¹i andehit, xeton- §äc tªn theo IUPAC vµ tªn th«ng thêng cña mét sè chÊt - Dùa vµo ®Æc ®iÓm cÊu tróc, quan s¸t thÝ nghiÖm, ®Ó hiÓu tÝnh chÊt cña chÊt B. ChuÈn bÞ . - M« h×nh ph©n tö, mÉu hãa chÊt cho häc sinh quan s¸t C. Tæ chøc ho¹t ®éng d¹y vµ häc

Néi dung cña bµi häc I. §Þnh nghÜa, cÊu tróc, ph©n lo¹i, danh ph¸p vµ tÝnh chÊt vËt lÝ1. §Þnh nghÜa vµ cÊu tróc a) §Þnh nghÜa- VÝ dô 1: Çc hîp chÊt andehit : H-CHO; CH3-CHO, CH2=CH-CHO, C6H5-CHO,... Kh¸i niÖm: andehit lµ hîp chÊt h÷u c¬ mµ ph©n tö cã nhãm –CHO (cacbandehit) liªn kÕt trùc tiÕp víi nguyªn tö cacbon hoÆc nguyªn tö hidro




Documents

Giao an Hoa Hoc 11 Nang Cao CA Nam 2012