Grafika rastrowa

Prowadzący: mgr Agnieszka Paradzińska 17 listopad 2013

1

Zjazd 1

GIMP – Grafika rastrowa (Ćwiczenia)

Wstęp - Czyli czym jest GIMP ?

GIMP1 to darmowy program do tworzenia i obróbki grafiki rastrowej. Umożliwia malowanie, usuwanie tła

obrazu (wycinanie), usuwanie obiektów ze zdjęć (klonowanie), zmianę rozmiaru i perspektywy oraz obrót

obrazów, dokonywanie różnych operacji na kolorach, łączenie obrazów poprzez warstwy/maski oraz

konwertowanie różnych formatów plików graficznych. Nie obsługuje standardu CMYK, pozwalając jedynie

na jego symulację. Obsługuje przestrzeń kolorów RGB oraz odcienie szarości.

Nazwa GIMP jest skrótem od GNU Image Manipulation Program, gdzie GNU należy kojarzyć z GNU GPL -

rodzajem licencji wolnego i otwartego oprogramowania , na bazie której dystrybuowany jest ten GIMP.

[więcej informacji o tego typu licencji znajduje się na stronach Wikipedii pod adresem

http://pl.wikipedia.org/wiki/GNU_General_Public_License].

Program ten jest darmowym odpowiednikiem popularnego i cenionego w środowisku grafików

komputerowych, płatnego programu Adobe Photoshop. Pracuje w systemach Linux, Mac OS, Windows.

Kilka słów o instalacji

Aby GIMP działał poprawnie, instalację należy przeprowadzić dwuetapowo.

Pierwszym etapem jest zainstalowanie biblioteki GTK (obecnie GTK+) służącej do wspomagania

rysowania interfejsu graficznego programu. Biblioteka GTK stworzona została na potrzeby

programu GIMP (skąd nazwa - GIMP ToolKit), jednak w późniejszych fazach rozwoju tego projektu

rozszerzono jej funkcjonalność o możliwość programowania obiektowego a do nazwy dodany został

symbol „+”. Aktualne wersje dostępne są pod adresem: http://www.gtk.org .

Drugim etapem jest instalacja samego GIMP-a. Jego aktualna wersja znajduje się na stronie

projektu: http://www.gimp.org .

Programy instalacyjne biblioteki GTK i GIMPa znajdują się w spakowanych archiwach ZIP. Do ich

rozpakowania należy użyć odpowiedniego programu do archiwizacji plików, jak np. WinZip, WinRar,

7-zip czy ZipGenius.

Instalacja nie jest skomplikowana – użytkownik może zainstalować oprogramowanie z opcjami

domyślnymi lub, jeśli chce, ma możliwość zmiany folderu docelowego instalacji, może zdecydować,

czy chce, aby ikony programu znalazły się pulpicie oraz wybrać wersję językową. Po wybraniu

polskiej wersji językowej cały interfejs GIMPa będzie przetłumaczony na język polski. Pliki pomocy

dołączane obecnie dostępne są jednak tylko w języku angielskim.

1 Źródło definicji: Wikipedia [http://pl.wikipedia.org/wiki/GIMP]

Grafika rastrowa

Prowadzący: mgr Agnieszka Paradzińska 17 listopad 2013

2

Przestrzeń robocza programu

Po zainstalowaniu GIMPa, czas na jego pierwsze uruchomienie.

Po wczytaniu interfejsu programu, widzimy, że jest on podzielony na 3 niezależne okna. Jest to celowy

zabieg umożliwiający łatwe dostosowanie interfejsu do potrzeb konkretnego użytkownika.

Przybornik

Przybornik zawiera podstawowe narzędzie edycji obrazu. Po

nakierowaniu kursora myszy na dowolną ikonę narzędzia program

pokazuje nam jego krótki opis. Po kliknięciu na wybrane narzędzie w

dolnej części Przybornika (niewidocznej na załączonym obok obrazku)

wyświetlone zostają opcje tego narzędzia, które można dowolnie

modyfikować, by uzyskać zamierzony efekt jego wykorzystania.

Podstawowymi narzędziami służącymi do rysowania są:

Pobieranie koloru z obrazu (można pobrać kolor do koloru pierwszoplanowego lub koloru

tła; próbkowanie uśrednione uśrednia wartość pikseli z klikniętego obszaru)

Wypełnienie kubełkiem - kolorem lub deseniem (można wypełnić kolorem

pierwszoplanowym, kolorem tła lub deseniem; wypełnić tylko podobne kolory do klikniętego lub

wypełnić cały zaznaczony obszar; o tym czy wypełnienie będzie nieprzezroczyste czy częściowo

przezroczyste decyduje suwak Krycie)

Wypełnienie gradientem koloru (można ustawiać kształt gradientu lub sposób

powtarzania kolorów gradientu)

Rysowanie pikselami o ostrych krawędziach (można wybrać rodzaj pędzla; dostępna jest

opcja Wykorzystanie kolorów gradientu; domyślnie maluje kolorem pierwszoplanowym)

Grafika rastrowa

Prowadzący: mgr Agnieszka Paradzińska 17 listopad 2013

3

Malowanie rozmytymi pociągnięciami pędzla (podobnie jak wyżej)

Wycieranie do tła lub przezroczystości

Aerograf ze zmiennym ciśnieniem

Rysowanie stalówką (można ustalić kształt stalówki)

Pozostałe narzędzia służą do zaznaczania oraz różnego rodzaju przekształceń i modyfikacji tak gabarytów

obiektów, jak i ich kolorystyki.

Edytor obrazów

Jest to obszar, w którym tworzony i edytowany jest projekt. Otwarcie jakiegokolwiek obrazu z pliku

sprawi, że pojawi się on właśnie w tym oknie. Dla każdego otwartego lub tworzonego obrazu otwarte

zostanie osobne okno edytora.

Menu w GIMPie znajduje się u góry okna Edytora obrazów. Dostępne jest również po kliknięciu prawym

klawiszem myszy na obraz.

Grafika rastrowa

Prowadzący: mgr Agnieszka Paradzińska 17 listopad 2013

4

Podstawowe polecenia:

POLECENIE FUNKCJA

Plik Otwórz Otwieranie obrazu

Plik Zapisz (Zapisz jako…) Zapisywanie obrazu (Zapis do nowego

pliku)

Widok Powiększenie Bliżej Powiększanie obrazu (+)

Widok Powiększenie Dalej Pomniejszanie obrazu (-)

Obraz Skaluj obraz Skalowanie obrazu – zmiana jego

wymiarów

Narzędzia Narzędzia przekształcenia

Kadruj

Kadrowanie – przycinanie brzegów obrazu

lub warstwy

Obraz Spłaszcz obraz Spłaszczenie obrazu

Oczywiście polecenia nadmienione powyżej to jedynie kilka spośród wszystkich dostępnych. Górne Menu

okna edytora zawiera ogromną ilość poleceń i możliwych ustawień – będziemy je poznawać w miarę

wykonywanie ćwiczeń w trakcie kursu.

Okno pomocnicze

Okno to jest w pełni konfigurowalne i może zawierać dowolne zakładki (karty) z listy tzw. Dokowalnych

okien dialogowych (Okna Dokowalne okna dialogowe). Domyślnie zawiera karty Warstwy, Kanałów,

Ścieżki i Cofnięcia.

Dobrą praktyką jest dodawanie zakładek takich funkcji, których nagminnie używamy przy wykonywanym

projekcie. Zaoszczędzi nam to czasu i wysiłku ciągłego ich poszukiwania w obrębie dość rozbudowanego

Menu górnego.

Aby dodać jakąś kartę należy kliknąć symbol , po czym wybrać Dodaj

kartę. Pojawi się lista dostępnych funkcji, które można przypiąć jako

wspomniane karty. Wystarczy wybrać i gotowe.

Grafika rastrowa

Prowadzący: mgr Agnieszka Paradzińska 17 listopad 2013

5

Kolory w GIMPie

Koloru farby używamy malując ołówkiem, pędzlem lub aerografem, a także tworząc tekst oraz wypełniając

obszary za pomocą wiaderka z farbą. Domyślnym kolorem farby w programie GIMP jest czerń zaś

domyślnym kolorem tła jest biel.

Ikona z symbolem zachodzących na siebie kwadratów służących do przywrócenia domyślnych kolorów

farby i tła. Ikona z symbolem podwójnej strzałki służy do zmiany domyślnych kolorów farby i tła [patrz

rysunek powyżej].

Aby zmienić aktywny kolor wystarczy dwukrotnie kliknąć w kwadrat z aktualnym kolorem farby i w oknie

dialogowym wybrać odpowiadający nam kolor. Analogicznie postępujemy z wyborem nowego koloru tła.

Jeżeli chcemy wybrać kolor pierwszoplanowy, lub kolor tła identyczny jak na rysunku w jakimś określonym

punkcie, to wystarczy, że wybierzemy narzędzie Zakraplacz i klikniemy tym narzędziem w interesującą nas

barwę. Aby przyciemnić lub rozjaśnić kolor należy kliknąć przycisk składowej V i zmienić wartość koloru

Wartość. Aby uzyskać kolory pastelowe należy wybrać przycisk składowej S i zmniejszyć nasycenie

kolorów Nasycenie.

Rysowanie i wypełnianie obszarów w GIMPie

Ołówek i pędzel

Aby namalować linię używając tych narzędzi należy wcisnąć lewy klawisz myszy. Ołówek zawsze rysuje

linie o ostrych krawędziach. Aby narysować prostą linię za pomocą tego narzędzia należy kliknąć -

stawiając punkt zaczepu linii, wcisnąć i przytrzymać klawisz Shift, przesunąć kursor w miejscu gdzie ma być

koniec linii i na koniec wcisnąć lewy klawisz myszy.

Parametry:

Przezroczystość - ustala stopień krycia pędzla, im wyższa, tym rysowane linie będą bardziej

kryjące;

Tryb - ustala tryb nakładania - standardowo ustawiona na Zwykły.

Zanikanie - pozwala uzyskać ciekawy efekt, polegający na "wygasaniu" linii podczas malowania.

Grafika rastrowa

Prowadzący: mgr Agnieszka Paradzińska 17 listopad 2013

6

Aerograf

Aerograf posiada dwa parametry:

Tempo - określa gęstość strumienia farby, wypływającej z dyszy aerografu;

Nacisk - określa prędkość wypływania farby.

Gdy chcesz, by rysowana linia była ciemniejsza po prostu wolniej przeciągaj myszą. Kształt, rozmiar

i parametry krycia aerografu można ustawiać w oknie Opcji narzędzia.

Narzędzie wypełniania

Służy do wypełniania obrazu kolorem farby lub tła, ewentualnie za pomocą wzoru.

Parametry:

Krycie - określa stopień krycia wypełnienia;

Typ wypełnienia – kolorem pierwszoplanowym, kolorem tła, czy deseniem;

Obszar wypełnienia – całość zaznaczonego obszaru czy tylko podobne kolory;

Wypełnienie podobnych kolorów - gdy wypełnia się obszar zawierający różne kolory, parametr

ten umożliwia określić jaki zasięg ma mieć wypełnienie;

Wyszukiwanie podobnych kolorów - gdy jest włączona ta opcja, program wyznacza zasięg

wypełnienia na podstawie połączonych kolorów wszystkich warstw.

W oknie Opcje narzędzi znajduje się lista Tryb zawierająca różne tryby nakładania.

Analogicznie do tego narzędzia działa polecenie Wypełnij znajdujące się w menu Edycji.

Gradienty

Gradienty to płynne przejścia między kilkoma kolorami.

Parametry:

Oprócz parametrów omówionych już przy narzędziach wypełnienia istnieją także:

Gradient i opcje uzupełniające (Przesunięcie, Kształt i Okresowość)- umożliwia wybór jednego z

typów gradientu

Przenikanie - pozwala wypełnić obszary powtarzającym się gradientem;

Nadpróbkowanie adaptywne - pozwala uzyskać bardziej płynne przejście kolorów, poprzez

dodanie do gradientu kolorów pośrednich.

Podobnie jak w pozostałych narzędziach możemy wybrać jeden z trybów nakładania w opcji Tryb oraz

stopień Krycia.

Aby oswoić się z mechanizmem pracy w środowisku programu GIMP i omówionymi funkcjami wykonaj

poniższe ćwiczenia.

Grafika rastrowa

Prowadzący: mgr Agnieszka Paradzińska 17 listopad 2013

7

Ćwiczenia

Na dysku D: komputera utwórz katalog o nazwie „GIMP – Twoje_Nazwisko”.

Zapisuj tam wszystkie pliki, które wykonujesz w trakcie zajęć. Staraj się zapisywać postępy swojej pracy na

tyle często, by nie stracić jej efektów przez zdarzające się sytuacje losowe (rzadko, ale zdarzają się) jak np.

restart komputera lub jego awaria. Możesz też korzystać z własnych nośników, takich jak pendrive, i na

nich zapisywać swoją pracę.

Ćwiczenie 1

Utwórz plik o rozmiarach 300 x 300 px. W tym celu otwórz menu Plik Nowy, podaj wymiary obrazu i

zatwierdź OK. Pojawi się czysta warstwa tła. Wypełnij ją w następujący sposób:

a) aktualnym kolorem farby;

b) aktualnym gradientem;

c) kolorem zielonym - krycie 70%;

d) teksturą;

Każdy z plików zapisz w swoim katalogu. Wybierz Plik Zapisz jako… W oknie zapisu obrazu podaj

nazwę pliku, wybierz folder docelowy, do którego chcesz zapisać plik i, jeśli chcesz zmienić rozszerzenie

pliku, kliknij symbol „+” przy Wybór typu pliku na dole tego okna. Rozwinie się menu umożliwiające

wybór typu pliku do jakiego chcemy zapisać obraz – tym razem wybierz Obraz JPEG. W tym przypadku

otworzy się okno opcji zapisu JPEG, gdzie można określić stopień kompresji pliku – może to ograniczyć

wielkość pliku ale przełoży się też na jakość naszego obrazu zapisanego w tym pliku. Przesuń suwak jakości

na 100% - to plik zostanie poddany minimalnej kompresji bez utraty na jakości. Oczywiście możemy też

zapisać pliki w innych formatach. Domyślnym formatem plików GIMPa jest jego własny format – XCF.

Ćwiczenie 2.

Narysuj siedmiokąt używając ołówka z ustawioną opcją Wykorzystanie kolorów gradientu.

Plik z polecenia 1d wypełnij kolorem zielonym z odpowiednimi opcjami:

a) z opcją Wypełnienie podobnych kolorów;

b) z opcją Wypełnienie całego zaznaczenia;

Ćwiczenie 3.

Plik z Ćwiczenia 1b wypełnij kolorem czerwonym z odpowiednio ustawionym Trybem:

a) Zwykły;

b) Przenikanie;

c) Przesiewanie;

Grafika rastrowa

Prowadzący: mgr Agnieszka Paradzińska 17 listopad 2013

8

d) Mnożenie;

e) Dzielenie;

f) Różnica;

g) itd.-wykorzystując wszystkie możliwe tryby wypełnienia.

Ćwiczenie 4.

Ze wskazanej przez prowadzącego lokalizacji pobierz i zapisz w swoim katalogu pliki o nazwie:

gory1.jpg

gory2.jpg

i przekształć je zgodnie z podanymi poniżej wskazówkami, tak by uzyskać przedstawiony efekt.

Utwórz też samodzielnie obrazek taki, jak w trzecim przykładzie.

1. Wykadruj obraz gory1.jpg tak, by otrzymać obraz taki, jak obok

2. W opcjach narzędzia Kadrowanie możemy ustawić współrzędne lewego górnego rogu, oraz wysokość i szerokość kadru. Wszystkie te dane podajemy w pikselach.

3. Zapisz plik jako gory1.2.jpg

1. Ustawienie trybu szarości Obraz Tryb Odcienie szarości

2. Zmiana obrazu na czarno-biały ObrazTryb RGB

3. Ustawienie balansu kolorów Narzędzia Narzędzia kolorów Balans kolorów

4. Zapisz plik jako gory2.2.jpg

Grafika rastrowa

Prowadzący: mgr Agnieszka Paradzińska 17 listopad 2013

9

1. Utwórz nowy plik o wymiarach 300x300 px

2. Wypełniej za pomocą kubełka odpowiednim deseniem.

3. Stwórz rysunek za pomocą aerografu.

4. Zapisz plik jako Leon.jpg