HASTA BİLGİLENDİRMENİN ÖNEMİ

HASTA HASTA BİLGİLENDİRMENİN BİLGİLENDİRMENİN

ÖNEMİ ÖNEMİ

HASTA HASTA BİLGİLENDİRMENİN BİLGİLENDİRMENİN

ÖNEMİ ÖNEMİ

M. ErdalM. Erdal GÜZELDEMİRGÜZELDEMİR

GÜLHANE ASKERİ TIP FAKÜLTESİGÜLHANE ASKERİ TIP FAKÜLTESİ

M. ErdalM. Erdal GÜZELDEMİRGÜZELDEMİR

GÜLHANE ASKERİ TIP FAKÜLTESİGÜLHANE ASKERİ TIP FAKÜLTESİ

2

Hasta Bilgilendirmenin Önemi M. Erdal GüzeldemirHasta Bilgilendirmenin Önemi M. Erdal Güzeldemir

““Doktorun ağzını bıçak Doktorun ağzını bıçak açmıyor” açmıyor” ““Doktorun ağzını bıçak Doktorun ağzını bıçak açmıyor” açmıyor” ““Türkiye'de doktorların ağzından Türkiye'de doktorların ağzından iki çift bilgilendirici laf almak büyük iki çift bilgilendirici laf almak büyük bir mesele. Ne doğru düzgün bir mesele. Ne doğru düzgün hastalığı, ne de ilaçların nasıl hastalığı, ne de ilaçların nasıl kullanılacağını anlatıyorlar. “kullanılacağını anlatıyorlar. “““Zaman yok” Zaman yok”

““Anlatsak da anlamazsın!”Anlatsak da anlamazsın!”

3

““Mesleğimiz hem kutsal hem Mesleğimiz hem kutsal hem bilimseldir; bilimseldir;

Üstelik bu özelliklerin doğal bir Üstelik bu özelliklerin doğal bir sonucu olarak da dokunulmazdır. sonucu olarak da dokunulmazdır.

Hasta kendi işine baksın, biz de Hasta kendi işine baksın, biz de kendi işimize!” *kendi işimize!” *

““Mesleğimiz hem kutsal hem Mesleğimiz hem kutsal hem bilimseldir; bilimseldir;

Üstelik bu özelliklerin doğal bir Üstelik bu özelliklerin doğal bir sonucu olarak da dokunulmazdır. sonucu olarak da dokunulmazdır.

Hasta kendi işine baksın, biz de Hasta kendi işine baksın, biz de kendi işimize!” *kendi işimize!” **Çağrı Kalaça, “Etik Bunun Neresinde” adlı kitabın, “Hasta *Çağrı Kalaça, “Etik Bunun Neresinde” adlı kitabın, “Hasta Hakları” bölümündenHakları” bölümünden


4

““Doktorların yüzde 17'si hastasına reçetede Doktorların yüzde 17'si hastasına reçetede yazdığı yazdığı ilaçları nasıl kullanacağını ilaçları nasıl kullanacağını anlatmaya bile vakit anlatmaya bile vakit bulamıyor. bulamıyor. Yüzde 67'si sağlık mevzuatını ya çok az, ya da Yüzde 67'si sağlık mevzuatını ya çok az, ya da hiç hiç bilmiyor. bilmiyor. Yüzde 52'si hekimlerin hastalarına karşı Yüzde 52'si hekimlerin hastalarına karşı davranışlarını davranışlarını anlatan tıbbi deontoloji anlatan tıbbi deontoloji tüzüğünü okumamış. tüzüğünü okumamış. Yine bu doktorların yüzde 59'u Hasta Hakları Yine bu doktorların yüzde 59'u Hasta Hakları Yönetmeliği'ni bilmiyor. Yönetmeliği'ni bilmiyor. Yüzde 48 hekim tedavi sırasında hastasından Yüzde 48 hekim tedavi sırasında hastasından yazılı yazılı rıza rıza almıyor.” almıyor.”

““Doktorların yüzde 17'si hastasına reçetede Doktorların yüzde 17'si hastasına reçetede yazdığı yazdığı ilaçları nasıl kullanacağını ilaçları nasıl kullanacağını anlatmaya bile vakit anlatmaya bile vakit bulamıyor. bulamıyor. Yüzde 67'si sağlık mevzuatını ya çok az, ya da Yüzde 67'si sağlık mevzuatını ya çok az, ya da hiç hiç bilmiyor. bilmiyor. Yüzde 52'si hekimlerin hastalarına karşı Yüzde 52'si hekimlerin hastalarına karşı davranışlarını davranışlarını anlatan tıbbi deontoloji anlatan tıbbi deontoloji tüzüğünü okumamış. tüzüğünü okumamış. Yine bu doktorların yüzde 59'u Hasta Hakları Yine bu doktorların yüzde 59'u Hasta Hakları Yönetmeliği'ni bilmiyor. Yönetmeliği'ni bilmiyor. Yüzde 48 hekim tedavi sırasında hastasından Yüzde 48 hekim tedavi sırasında hastasından yazılı yazılı rıza rıza almıyor.” almıyor.”


5

“ “ Beyaz Gömlekli Tanrılar Beyaz Gömlekli Tanrılar “““ “ Beyaz Gömlekli Tanrılar Beyaz Gömlekli Tanrılar ““


6

““dürüst, güvenilir ve iyi dürüst, güvenilir ve iyi niyetli olmakniyetli olmak” ”

gereklidir, amagereklidir, ama

““yeterli değildir” yeterli değildir”

““dürüst, güvenilir ve iyi dürüst, güvenilir ve iyi niyetli olmakniyetli olmak” ”

gereklidir, amagereklidir, ama

““yeterli değildir” yeterli değildir”


7

““kendisini dinleyen, kendisini dinleyen,

baba karşısındaki çocuk durumunda baba karşısındaki çocuk durumunda

görmeyen, görmeyen,

değer yargılarına, değer yargılarına,

inançlarına saygı gösteren, inançlarına saygı gösteren,

sorduğu sorularına aydınlatılma düzeyinde sorduğu sorularına aydınlatılma düzeyinde

yanıtyanıtveren,veren,

hastasından, yapacağı tedavi için hastasından, yapacağı tedavi için

“ “onamını (rızasını) alan” onamını (rızasını) alan”

““kendisini dinleyen, kendisini dinleyen,

baba karşısındaki çocuk durumunda baba karşısındaki çocuk durumunda

görmeyen, görmeyen,

değer yargılarına, değer yargılarına,

inançlarına saygı gösteren, inançlarına saygı gösteren,

sorduğu sorularına aydınlatılma düzeyinde sorduğu sorularına aydınlatılma düzeyinde

yanıtyanıtveren,veren,

hastasından, yapacağı tedavi için hastasından, yapacağı tedavi için

“ “onamını (rızasını) alan” onamını (rızasını) alan”


8

‘ kendi kaderini belirleme hakkı ’‘ kendi kaderini belirleme hakkı ’

“hastanın bilgilendirilip,

konu hakkında aydınlatılarak,

kendisine tanınan seçenekler arasından

seçim yapabilmesine olanak tanımak”

“hastanın bilgilendirilip,

konu hakkında aydınlatılarak,

kendisine tanınan seçenekler arasından

seçim yapabilmesine olanak tanımak”


9

‘Hasta, sağlık durumu, kendisine uygulanacak tıbbi işlemler, bunların faydaları ve olası sakıncaları, hastalığın seyri ve neticeleri konusunda sözlü veya yazılı olarak bilgi istemek hakkına sahiptir’ Hasta Hakları Yönetmeliği, Madde:15, RG

1.8.1998, 23420


10

“yaşama saygı “ “kişiye ve insan onuruna saygı “

““hastanın özerkliğine hastanın özerkliğine saygı ”saygı ”


11

Özerklik Özerklik Hastanın; değer yargıları, inançları ve Hastanın; değer yargıları, inançları ve tercihleri yönünde, bedeni ve sağlığına tercihleri yönünde, bedeni ve sağlığına yönelik tıbbi girişimlere izin verip, yönelik tıbbi girişimlere izin verip, vermeme, hakkıdır. vermeme, hakkıdır. “ Özerkliğe saygı ilkesi ”nin unsurları;

hastanın

“Bilgilendirilmesi ” ve

“ Onamı = Rızası ”dır.


12

HASTA BİLGİLENDİRME-AYDINLATMAHASTA BİLGİLENDİRME-AYDINLATMATarih Sürecinde YorumlanmasıTarih Sürecinde Yorumlanması

Hipokrat; “hekimin en önemli ödevi; Hipokrat; “hekimin en önemli ödevi; hastanın fikri ne olursa olsun onun hastanın fikri ne olursa olsun onun yararına davranmak, asla zarar yararına davranmak, asla zarar vermemek” vermemek”

Nuremberg Nuremberg Mahkemeleri Mahkemeleri Paternalistik, otoriter Paternalistik, otoriter anlayış anlayış


13

Hekim sorumluluğu İlk çağlarda ve Hıristiyanlıktaİlk çağlarda ve Hıristiyanlıkta

İslam hukukundaİslam hukukunda

Anadolu Selçukluları ve Osmanlı Anadolu Selçukluları ve Osmanlı İmparatorluğuİmparatorluğu ““Hekim, hastasının sorduğu sorulara Hekim, hastasının sorduğu sorulara

güzel, güzel, doğru sözlerle cevap vermeli, doğru sözlerle cevap vermeli, sözlerinde sözlerinde yanlıştan ve yanlıştan ve şüphecilikten kaçınmalıdır. Hastanın şüphecilikten kaçınmalıdır. Hastanın zor kavrayacağı konular söz konusu zor kavrayacağı konular söz konusu

olduğunda, hekimin bu bilgileri olduğunda, hekimin bu bilgileri hastanın yakınlarına açıklaması daha hastanın yakınlarına açıklaması daha

uygundur.uygundur.” ”


14

””Herkes fiziksel ve ahlaki varlığını Herkes fiziksel ve ahlaki varlığını koruma ve geliştirme hakkına koruma ve geliştirme hakkına sahiptir. Bir insanın vücut bütünlüğü sahiptir. Bir insanın vücut bütünlüğü tıbbi ihtiyaçlar dışında bozulamaz. tıbbi ihtiyaçlar dışında bozulamaz. Kişi bilimsel ve tıbbi deneylerde Kişi bilimsel ve tıbbi deneylerde izinsiz kullanılamaz”.izinsiz kullanılamaz”. T.C. Anayasası, T.C. Anayasası,

Madde 17Madde 17


15

Türkiye’de, Sağlık Mevzuatı’ndaki yasal Türkiye’de, Sağlık Mevzuatı’ndaki yasal metinlerde bulunan “Bilgilendirme ve metinlerde bulunan “Bilgilendirme ve Bilgilendirilmiş Onam”la ilgili maddelerBilgilendirilmiş Onam”la ilgili maddeler

1219 sayılı1219 sayılı " "Tababet ve Şuabatı Sanatları Tarzı İcrasına Tababet ve Şuabatı Sanatları Tarzı İcrasına Dair Dair KanunKanun"un 70. Maddesi, "un 70. Maddesi,

2238 sayılı "2238 sayılı "Organ ve Doku Alınması, Saklanması ve Nakli Organ ve Doku Alınması, Saklanması ve Nakli Hakkında Hakkında KanunKanun"un 6. ve 7. maddesi, "un 6. ve 7. maddesi,

""Tıbbi Deontoloji Nizamnamesi"Tıbbi Deontoloji Nizamnamesi"nin 14. maddesi,nin 14. maddesi, ""İlaç Araştırmaları Hakkında Yönetmelikİlaç Araştırmaları Hakkında Yönetmelik"in 8. maddesi,"in 8. maddesi, ""Hekimlik Meslek Etiği KurallarıHekimlik Meslek Etiği Kuralları"nın"nın 26. ve 27. maddeleri, 26. ve 27. maddeleri, 1998 yılında çıkarılan "1998 yılında çıkarılan "Hasta Hakları Yönetmeliği"Hasta Hakları Yönetmeliği"nin 7-15-nin 7-15-

18-19-18-19- 20-22-24-25-26-27-28-29-31-32-33-34-35. 20-22-24-25-26-27-28-29-31-32-33-34-35. maddeleri,maddeleri,

““Üremeye Yardımcı Tedavi Merkezleri YönetmeliğiÜremeye Yardımcı Tedavi Merkezleri Yönetmeliği""ninnin ek ek 4'ü,4'ü,

““Genetik Hastalıklar Tanı Merkezleri YönetmeliğiGenetik Hastalıklar Tanı Merkezleri Yönetmeliği"nin ek "nin ek 3'ü, 3'ü, bilgilendirilmiş onam formunu içermekte ve bilgilendirilmiş onam formunu içermekte ve bilgilendirildikten bilgilendirildikten sonra bu belgenin imzalanacağı sonra bu belgenin imzalanacağı belirtilmektedir.belirtilmektedir.

Türkiye’de, Sağlık Mevzuatı’ndaki yasal Türkiye’de, Sağlık Mevzuatı’ndaki yasal metinlerde bulunan “Bilgilendirme ve metinlerde bulunan “Bilgilendirme ve Bilgilendirilmiş Onam”la ilgili maddelerBilgilendirilmiş Onam”la ilgili maddeler

1219 sayılı1219 sayılı " "Tababet ve Şuabatı Sanatları Tarzı İcrasına Tababet ve Şuabatı Sanatları Tarzı İcrasına Dair Dair KanunKanun"un 70. Maddesi, "un 70. Maddesi,

2238 sayılı "2238 sayılı "Organ ve Doku Alınması, Saklanması ve Nakli Organ ve Doku Alınması, Saklanması ve Nakli Hakkında Hakkında KanunKanun"un 6. ve 7. maddesi, "un 6. ve 7. maddesi,

""Tıbbi Deontoloji Nizamnamesi"Tıbbi Deontoloji Nizamnamesi"nin 14. maddesi,nin 14. maddesi, ""İlaç Araştırmaları Hakkında Yönetmelikİlaç Araştırmaları Hakkında Yönetmelik"in 8. maddesi,"in 8. maddesi, ""Hekimlik Meslek Etiği KurallarıHekimlik Meslek Etiği Kuralları"nın"nın 26. ve 27. maddeleri, 26. ve 27. maddeleri, 1998 yılında çıkarılan "1998 yılında çıkarılan "Hasta Hakları Yönetmeliği"Hasta Hakları Yönetmeliği"nin 7-15-nin 7-15-

18-19-18-19- 20-22-24-25-26-27-28-29-31-32-33-34-35. 20-22-24-25-26-27-28-29-31-32-33-34-35. maddeleri,maddeleri,

““Üremeye Yardımcı Tedavi Merkezleri YönetmeliğiÜremeye Yardımcı Tedavi Merkezleri Yönetmeliği""ninnin ek ek 4'ü,4'ü,

““Genetik Hastalıklar Tanı Merkezleri YönetmeliğiGenetik Hastalıklar Tanı Merkezleri Yönetmeliği"nin ek "nin ek 3'ü, 3'ü, bilgilendirilmiş onam formunu içermekte ve bilgilendirilmiş onam formunu içermekte ve bilgilendirildikten bilgilendirildikten sonra bu belgenin imzalanacağı sonra bu belgenin imzalanacağı belirtilmektedir.belirtilmektedir.


20

AYDINLATILMIŞ ONAM ÖĞRETİSİNİN GELİŞİMİAYDINLATILMIŞ ONAM ÖĞRETİSİNİN GELİŞİMİ

““bir kişi, kendisine güvenen ve inanan bir kişi, kendisine güvenen ve inanan bir kişinin iyi niyetine sadık kalarak, bir kişinin iyi niyetine sadık kalarak, onun yararına davranmalıdır”onun yararına davranmalıdır”

““bireyin kendi hakkında karar bireyin kendi hakkında karar verme hakkı” verme hakkı”


22

AYDINLATILMIŞ ONAM ÖĞRETİSİNDE AYDINLATILMIŞ ONAM ÖĞRETİSİNDE MODERN STANDARTLARIN GELİŞİMİNE MODERN STANDARTLARIN GELİŞİMİNE KATKIDA BULUNAN OLAYLARKATKIDA BULUNAN OLAYLAR

1. Mohr-Williams davası (1905), 1. Mohr-Williams davası (1905),

2. Schloendorff davası (l9l4): 2. Schloendorff davası (l9l4):

3. Hunter-Burroughs davası (1918): 3. Hunter-Burroughs davası (1918):

4. Stanford Üniversitesi-Salgo davasında 4. Stanford Üniversitesi-Salgo davasında (1957) (1957) 5. Nathanson-Kline davasında (1960), 5. Nathanson-Kline davasında (1960),

6. Cobbs-Grant davası (1972); 6. Cobbs-Grant davası (1972);

7. Canterbury – Spence davası (1972); 7. Canterbury – Spence davası (1972);

8. Nuremberg Mahkemelerinde 8. Nuremberg Mahkemelerinde


23

1.1.Hekimin aydınlatma ödevi; Hekimin aydınlatma ödevi; hastanın kendisi hakkında karar verme hastanın kendisi hakkında karar verme hakkından doğmaktadır.hakkından doğmaktadır.

2.2.Aydınlatma ödevinin ölçüsü ve kapsamı; Aydınlatma ödevinin ölçüsü ve kapsamı; kural olarak kural olarak hekim, girişimin ortaya hekim, girişimin ortaya çıkaracağı çıkaracağı tipiktipik riskleri kesinlikle riskleri kesinlikle açıklamak zorundadır.açıklamak zorundadır.

3.3.Aydınlatma ödevinin kapsamıAydınlatma ödevinin kapsamı hukukhukukçular çular tarafındantarafından belirlenmebelirlenmelidir. lidir.

4.4.Hastanın aydınlatılması, Hastanın aydınlatılması, çok özel çok özel bazı bazı durumlardurumlardada zararlızararlı olabilolabilir.ir.

1.1.Hekimin aydınlatma ödevi; Hekimin aydınlatma ödevi; hastanın kendisi hakkında karar verme hastanın kendisi hakkında karar verme hakkından doğmaktadır.hakkından doğmaktadır.

2.2.Aydınlatma ödevinin ölçüsü ve kapsamı; Aydınlatma ödevinin ölçüsü ve kapsamı; kural olarak kural olarak hekim, girişimin ortaya hekim, girişimin ortaya çıkaracağı çıkaracağı tipiktipik riskleri kesinlikle riskleri kesinlikle açıklamak zorundadır.açıklamak zorundadır.

3.3.Aydınlatma ödevinin kapsamıAydınlatma ödevinin kapsamı hukukhukukçular çular tarafındantarafından belirlenmebelirlenmelidir. lidir.

4.4.Hastanın aydınlatılması, Hastanın aydınlatılması, çok özel çok özel bazı bazı durumlardurumlardada zararlızararlı olabilolabilir.ir.

Nuremberg Code (1945)Nuremberg Code (1945) Nuremberg Code (1945)Nuremberg Code (1945)


24

"BİLGİLENDİRME VE BİLGİLENDİRİLMİŞ ONAM" "BİLGİLENDİRME VE BİLGİLENDİRİLMİŞ ONAM" İLE İLGİLİ BİLDİRGELERİLE İLGİLİ BİLDİRGELER

““Lizbon Hasta Hakları BildirgesiLizbon Hasta Hakları Bildirgesi"" Dünya Tabipler Birliği Dünya Tabipler Birliği (1981)(1981)

""Avrupa Hasta Haklarının Geliştirilmesi Avrupa Hasta Haklarının Geliştirilmesi BildirgesiBildirgesi” ” Dünya Sağlık Örgütü Avrupa Dünya Sağlık Örgütü Avrupa Bürosu (1994) Bürosu (1994)

““Bali BildirgesiBali Bildirgesi”” Dünya Tabipler Birliği (1995)Dünya Tabipler Birliği (1995)

““ASA Etik RehberiASA Etik Rehberi” ”

1967’de kabul edilmiş,2003’de revize edilmiştir1967’de kabul edilmiş,2003’de revize edilmiştir


25

AYDINLATILMIŞ ONAMAYDINLATILMIŞ ONAM

Hekimin kapsamlı olarak Hekimin kapsamlı olarak yaptığı aydınlatmanın,hasta yaptığı aydınlatmanın,hasta tarafından yeterince tarafından yeterince anladığına dayanarak;anladığına dayanarak;

“ “ Hastanın, Hastanın, hiçbir baskı altında hiçbir baskı altında kalmadan, kalmadan, serbest serbest iradesiyle, iradesiyle, önerilen tıbbi önerilen tıbbi uygulamayı, uygulamayı, bilinçli ve gönüllü bilinçli ve gönüllü olarak kabul olarak kabul etmesietmesi ” ”

Hekimin kapsamlı olarak Hekimin kapsamlı olarak yaptığı aydınlatmanın,hasta yaptığı aydınlatmanın,hasta tarafından yeterince tarafından yeterince anladığına dayanarak;anladığına dayanarak;

“ “ Hastanın, Hastanın, hiçbir baskı altında hiçbir baskı altında kalmadan, kalmadan, serbest serbest iradesiyle, iradesiyle, önerilen tıbbi önerilen tıbbi uygulamayı, uygulamayı, bilinçli ve gönüllü bilinçli ve gönüllü olarak kabul olarak kabul etmesietmesi ” ”


26

AYDINLATILMIŞ ONAMIN ÖĞELERİ AYDINLATILMIŞ ONAMIN ÖĞELERİ

Aydınlatmanın öğeleriAydınlatmanın öğeleri

l ) Bilginin açıklanması, l ) Bilginin açıklanması, 2) Bilginin anlaşılması 2) Bilginin anlaşılması

(kavranması) (kavranması)

Onamın öğeleri Onamın öğeleri

3) Yeterlilik3) Yeterlilik4) Gönüllülük4) Gönüllülük5) Onam5) Onam


28

Anlattıklarının hasta tarafından Anlattıklarının hasta tarafından anlaşıldığının değerlendirilmesi ve anlaşıldığının değerlendirilmesi ve anlamasının sağlanması, anlamasının sağlanması, ““hekimin sorumluluğuhekimin sorumluluğu”dur.”dur.

Hekimin açıklama ödevine karşılık, Hekimin açıklama ödevine karşılık, ““hastanın da açıklamayı alma, hastanın da açıklamayı alma, anlamaya çalışma ve bilme ödevianlamaya çalışma ve bilme ödevi” ” bulunmaktadır. bulunmaktadır.


29

NE KADAR NE KADAR BİLGİLENDİRME ?BİLGİLENDİRME ?

standart standart ““mesleki bilgi mesleki bilgi formlarıformları” ”


30

-TanıTanı-Hastalığın nedenleri -Hastalığın nedenleri -Hastalığın seyri-Hastalığın seyri-Önerilen tedavi veya uygulamanın yapısı ve amacı-Önerilen tedavi veya uygulamanın yapısı ve amacı-Tedavi için öngörülen girişimin süresi-Tedavi için öngörülen girişimin süresi-Önerilen tedavi veya uygulamanın riskleri, -Önerilen tedavi veya uygulamanın riskleri, komplikasyonları ve komplikasyonları ve sonuçlarısonuçları-Önerilen tedavi veya uygulamaya alternatifler tedavi -Önerilen tedavi veya uygulamaya alternatifler tedavi

seçenekleri seçenekleri -Önerilen tedavi veya uygulama reddedilirse -Önerilen tedavi veya uygulama reddedilirse hastalığın hastalığın yaratabileceği sonuçlaryaratabileceği sonuçlar-Önerilen tedavi veya uygulama kabul edilirse -Önerilen tedavi veya uygulama kabul edilirse avantajları ve avantajları ve beklenen sonuçlarıbeklenen sonuçları-Tedaviyi ya da uygulamayı kimin gerçekleştireceği-Tedaviyi ya da uygulamayı kimin gerçekleştireceği-Tedavi ücreti -Tedavi ücreti

““AYDINLATILMIŞ ONAM”IN STANDART AYDINLATILMIŞ ONAM”IN STANDART İÇERİĞİİÇERİĞİ


33

Doğru davranmak, Doğru davranmak,

hastaları zorla hastaları zorla bilgilendirmek bilgilendirmek demek “demek “dede” ” değildir. değildir.

Bir hasta bilinçli olarak Bir hasta bilinçli olarak ““bilgi almamayıbilgi almamayı” ”

seçebilir.seçebilir.

Doğru davranmak, Doğru davranmak,

hastaları zorla hastaları zorla bilgilendirmek bilgilendirmek demek “demek “dede” ” değildir. değildir.

Bir hasta bilinçli olarak Bir hasta bilinçli olarak ““bilgi almamayıbilgi almamayı” ”

seçebilir.seçebilir.


34

YETERLİKYETERLİK

Hastanın, Hastanın,

önerilen tedavide karşılaşabileceği önerilen tedavide karşılaşabileceği

ya da ya da

reddettiğinde doğabilecek reddettiğinde doğabilecek sonuçları; sonuçları;

““makul bir şekilde anlama ve makul bir şekilde anlama ve değerlendirme yeteneğideğerlendirme yeteneği” ”


35

a. Hastaya bilgileri yavaş ve a. Hastaya bilgileri yavaş ve tekrarlayarak vermeli, hastanın tekrarlayarak vermeli, hastanın anlayıp anlamadığına dikkat anlayıp anlamadığına dikkat etmelidir. etmelidir.

b. Bilgi, hastanın kapasitesine göre b. Bilgi, hastanın kapasitesine göre verilmeli,hasta soru sormaya verilmeli,hasta soru sormaya

yönlendirmeli, yönlendirmeli, cesaretlendirilmelidir.cesaretlendirilmelidir.

a. Hastaya bilgileri yavaş ve a. Hastaya bilgileri yavaş ve tekrarlayarak vermeli, hastanın tekrarlayarak vermeli, hastanın anlayıp anlamadığına dikkat anlayıp anlamadığına dikkat etmelidir. etmelidir.

b. Bilgi, hastanın kapasitesine göre b. Bilgi, hastanın kapasitesine göre verilmeli,hasta soru sormaya verilmeli,hasta soru sormaya

yönlendirmeli, yönlendirmeli, cesaretlendirilmelidir.cesaretlendirilmelidir.

HEKİM, BİLGİYİ HASTANIN HEKİM, BİLGİYİ HASTANIN ANLAYABİLECEĞİ BİR ŞEKİLDE ANLAYABİLECEĞİ BİR ŞEKİLDE VERMELİDİR (ı)VERMELİDİR (ı)


36


HEKİM, BİLGİYİ HASTANIN HEKİM, BİLGİYİ HASTANIN ANLAYABİLECEĞİ BİR ŞEKİLDE ANLAYABİLECEĞİ BİR ŞEKİLDE VERMELİDİR (ıı)VERMELİDİR (ıı)

c. Verilen bilginin c. Verilen bilginin tekrarlamasını isteyerek, tekrarlamasını isteyerek, hastanın bilgiyi hastanın bilgiyi anladığından emin anladığından emin olmalıdır. olmalıdır.

37

““Habersiz kalma hakkı” Habersiz kalma hakkı”

Bu hakkı kullanmak istemesi Bu hakkı kullanmak istemesi ““de”de” hastanın doğal hastanın doğal hakkıdır hakkıdır ((belgelemek belgelemek gerekligerekli). ).

BİLGİLENDİRİLMEME BİLGİLENDİRİLMEME HAKKIHAKKI


38

1.1.Hastanın konuyu önceden Hastanın konuyu önceden bilmesibilmesi

2.2.Hastanın bilgilendirilmeyi Hastanın bilgilendirilmeyi istememesi (istememesi (yazılı olmalıyazılı olmalı) )

3.3.Hekimin, hastanın, yanlış tıbbi Hekimin, hastanın, yanlış tıbbi hükme varmasından endişe hükme varmasından endişe etmesi etmesi

4.4.Bilgilendirmenin olumsuz Bilgilendirmenin olumsuz etkileyeceği varsayımında, etkileyeceği varsayımında, ve, ve,

Hastanın bilgilendirilmesi Hastanın bilgilendirilmesi zorunluluğunun ortadan kalktığı zorunluluğunun ortadan kalktığı durumlar (ı)durumlar (ı)


39

5.5.Hasta, yapılacak açıklamaları Hasta, yapılacak açıklamaları anlamayacak durumda ise, anlamayacak durumda ise, yakınları bilgilendiriliryakınları bilgilendirilir

6.6.Hastanın yaşama isteğini Hastanın yaşama isteğini ortadan kaldıracaksa, yada ortadan kaldıracaksa, yada intihar eğilimi varsa intihar eğilimi varsa

7.7.Tehlike olasılığının ender Tehlike olasılığının ender olduğu basit uygulamalardaolduğu basit uygulamalarda


Hastanın bilgilendirilmesi Hastanın bilgilendirilmesi zorunluluğunun ortadan kalktığı zorunluluğunun ortadan kalktığı durumlar (ı)durumlar (ı)

41

ACİL DURUMLARACİL DURUMLAR

Acil durumdaki hastaların, Acil durumdaki hastaların, bilinçli olsalar, bilinçli olsalar, onay verecekleri yönünde onay verecekleri yönünde olacağı olacağı varsayımı,genel varsayımı,genel olarak kabul olarak kabul gören gören yaklaşımdır.yaklaşımdır.


42

AYDINLATILMIŞ ONAMI ALMAK AYDINLATILMIŞ ONAMI ALMAK

Yasal anlam Yasal anlam ve ve

etik anlametik anlam


43

ASAASA ““etik davranış temel etik davranış temel

rehberi”rehberi”

““anestezi uygulamasını, anestezi uygulamasını,

görüşmeyi yapan hekim dışında görüşmeyi yapan hekim dışında

başka bir personel yapacaksa, başka bir personel yapacaksa,

hasta bu konuda hasta bu konuda bilgilendirilmelidir”bilgilendirilmelidir”


44

HUKUKSAL BOYUTHUKUKSAL BOYUT SÖZLEŞME İLİŞKİSİNDEN DOĞAN HUKUKİ SORUMLULUKSÖZLEŞME İLİŞKİSİNDEN DOĞAN HUKUKİ SORUMLULUK

HUKUKSAL BOYUTHUKUKSAL BOYUT SÖZLEŞME İLİŞKİSİNDEN DOĞAN HUKUKİ SORUMLULUKSÖZLEŞME İLİŞKİSİNDEN DOĞAN HUKUKİ SORUMLULUK

hekimin hastaya karşı hekimin hastaya karşı ““asıl borcuasıl borcu””

hastalığa tanı koymak ve tedavi hastalığa tanı koymak ve tedavi etmeketmek

““yan borçlarıyan borçları”” aydınlatma (bilgilendirme)aydınlatma (bilgilendirme), onam , onam alma,kayıt tutma, sır saklama, alma,kayıt tutma, sır saklama,

sadakat sadakat ve özen ve özen


45

AYDINLATMANIN İSPATIAYDINLATMANIN İSPATI


48

Hekim,Hekim,

““Aydınlatılmış Onam”ı alma uygulamasını Aydınlatılmış Onam”ı alma uygulamasını

yerine yerine getirmez ise; getirmez ise; ““ihmalihmal”,”,

hastayı ‘hastayı ‘aydınlatmadan’aydınlatmadan’ onayını onayını alırsa;alırsa;““kusurkusur”,”,

hastanın onayının kandırarak alırsa; hastanın onayının kandırarak alırsa;

““irtikapirtikap””

suçu ile itham edilir.suçu ile itham edilir.

HUKUKİ YAPTIRIMHUKUKİ YAPTIRIM


49

HASTA SORGULAMASIYLA HASTA SORGULAMASIYLA “BİLGİLENDİRME” YETERLİLİĞİNİN “BİLGİLENDİRME” YETERLİLİĞİNİN DEĞERLENDİRİLMESİ DEĞERLENDİRİLMESİ (ı)(ı)

1.1. Bana söylenenlerin tümünü anladım ve kendi Bana söylenenlerin tümünü anladım ve kendi cümlelerimle ifade edebilirim. cümlelerimle ifade edebilirim.

2.2. Doktorum bütün sorularımı açık biçimde cevapladı Doktorum bütün sorularımı açık biçimde cevapladı ve kaygılarımı benimle konuştu.ve kaygılarımı benimle konuştu.

3.3. Hastalık veya sakatlığımın ne olduğunu, kapsamını Hastalık veya sakatlığımın ne olduğunu, kapsamını ve tedavi edilmediğinde ne tehlike ve sakıncalara yol ve tedavi edilmediğinde ne tehlike ve sakıncalara yol açacağı biliyorum. açacağı biliyorum.

4.4. Sorunumla ilgili önerilen işlemlerin ne olduğunu Sorunumla ilgili önerilen işlemlerin ne olduğunu biliyorum. biliyorum.

5.5. Sorunumun başka şekilde tedavisinin olup olmadığını Sorunumun başka şekilde tedavisinin olup olmadığını biliyorum. Eğer varsa, bunların risk ve yararlarının biliyorum. Eğer varsa, bunların risk ve yararlarının neler olduğu bana söylendi. neler olduğu bana söylendi.

6.6. Bana önerilen işlemin benim için en iyisi olduğuna Bana önerilen işlemin benim için en iyisi olduğuna inanıyorum. inanıyorum.

7.7. Bu işlemin yarar, risk, sakınca ve yan etkilerini Bu işlemin yarar, risk, sakınca ve yan etkilerini biliyorum. biliyorum.

8.8. Başarı olasılığının ne olduğunu biliyorum. Başarı olasılığının ne olduğunu biliyorum.


50

9.9. Tedavi olmadığımda ne olabileceğini biliyorum. Tedavi olmadığımda ne olabileceğini biliyorum. 10.10.““Aydınlatılmış onam formu”nun ne anlama Aydınlatılmış onam formu”nun ne anlama

geldiğini biliyorum. geldiğini biliyorum. 11.11.İmzaladığım formdaki her şeyi kabul ediyorum ve İmzaladığım formdaki her şeyi kabul ediyorum ve

kabul etmediklerimin üzerini çizdim. Bu kabul etmediklerimin üzerini çizdim. Bu değişikliklerden doktorum haberdar oldu. değişikliklerden doktorum haberdar oldu.

12.12.Tıbbi girişimi yapacak kişilerin kimliklerini ve Tıbbi girişimi yapacak kişilerin kimliklerini ve özelliklerini biliyorum. özelliklerini biliyorum.

13.13.Aklım başımda ve kendimi, kararımı veremeyecek Aklım başımda ve kendimi, kararımı veremeyecek şekilde sıkıntı ve baskı içinde hissetmiyorum. şekilde sıkıntı ve baskı içinde hissetmiyorum.

14.14.Bu müdahaleden yeterince yarar göreceğimi ve bu Bu müdahaleden yeterince yarar göreceğimi ve bu yararın aldığım riskten ağır bastığını düşünüyorum yararın aldığım riskten ağır bastığını düşünüyorum

15.15.İstemezsem, bu girişime onam vermek zorunda İstemezsem, bu girişime onam vermek zorunda olmadığımı biliyorum olmadığımı biliyorum

HASTA SORGULAMASIYLA HASTA SORGULAMASIYLA “BİLGİLENDİRME” YETERLİLİĞİNİN “BİLGİLENDİRME” YETERLİLİĞİNİN DEĞERLENDİRİLMESİ DEĞERLENDİRİLMESİ (ıı)(ıı)


51

““Hasta Aydınlatma-Hasta Aydınlatma-Bilgilendirme”Bilgilendirme”

içiniçin


MEG

Documents

HASTA BİLGİLENDİRMENİN ÖNEMİ