Hava yolu klirensi bozuk hastada pulmoner

rehabilitasyon

Prof. Dr. Sema SavcıFizyoterapist

H.Ü. Fizik Tedavi ve Rehabilitasyon Yüksekokulu

Solunum mekanikleri

Hava akışı

• Hava yolu direnci

• Elastik geri çekilim basıncı

• Bronşiyal duvar stabilitesi

• Mukus reolojisi

• Siliyar atım ve frekans

• Dinamik kompresyon

Solunum kasları Kollateral ventilasyon

Hava yolu klirensi bozuklukları

Mukus reolojisindeki değişiklikler (kistik fibrozis)

Mukosiliyar aktivitede bozukluk (primer siliyar diskinezi)

Yapısal defektler (bronşektazi)

Öksürük mekanizmasındaki değişiklikler (kas zayıflığı)

Hava yolu temizleme tekniklerinin amaçları

Hava yolu bütünlüğünü koruma V/Q uyumunu Solunum işini Oksijenasyonu

Fizyoterapi yöntemleri

Postüral drenaj ve pozisyonlama Perküsyon, vibrasyon ve shaking Huffing, öksürme, zorlu ekspirasyon tekniği Aktif solunum teknikleri döngüsü Otojenik drenaj Pozitif ekspiratuar basınç (PEP) terapi High frequency chest wall oscillations (VEST, Hayek) Intrapulmoner perküssif ventilasyon (IPV) Egzersiz (aerobik, periferal ve solunum kas eğitimi)

Postüral drenaj Yerçekimi yardımı ile

sekresyonların santral hava yollarına atılımı sağlanır.

12 pozisyon: 5-10 dk/pozisyon

Modifiye pozisyonlar

(hasta toleransı, rahatlık)

Baş aşağı pozisyon ICB > 20, GER, aspirasyon riski, ortopne, hemodinamik instabilite olanlarda kulanılmamalı.

Perküsyon (clapping)

Akciğer segmentlerini drene etmek için göğüs kafesine yapılan clapping uygulamalarıdır.

Ossilasyonların toraksa geçmesini sağlar.

Vibrasyon ve shaking

Yalnızca ekspirasyon fazında kostalar üzerinden manuel uygulanan ossilasyonlardır.

Hafif hareket: vibrasyon

Derin hareket: shaking

Huffing ve öksürme Huffing: glottis açıkken

uygulanan zorlu ekspirasyon manevrası

Öksürme: glottis kapalı yapılan kontrollü öksürme

Eşit basınç noktası

Zorlu ekspirasyon tekniği

Aktif solunum teknikleri döngüsü

Solunum kontrolü: hava yolu stabilizasyonu

Torakal ekspansiyon egzersizleri (TEE): kollateral ventilasyon

Zorlu ekspirasyon tekniği: sekresyonların mobilizasyonunu sağlar

ASTD+NIMV, MV süresi (1,7 gün) YBÜ kalış süresi (1,3 gün) PaCO2 daha stabil ve daha fazla

Austr J Physiother 2004.

Otojenik drenaj

Farklı akciğer volümlerinde ekspiratuar akış ile sekresyonları mobilize eder.

Üç fazlı

• Koparma

• Toplama

• Atma

KOAH (n= 30) 20 gün: ASTD ve OD Akciğer fonksiyonlarında Sekresyon atılımında

Pozitif ekspiratuar basınç (PEP) Kollateral ventilasyonu

artırma Hava yolunu stabilize

etme Sekresyonun arkasına

hava girişi sağlama

Flutter ve Acapella

Ağız içinde ekspiratuar vibrasyon sağlar.

Endobronşiyal basınç ossilasyonları ile küçük hava yollarından sekresyon atılımını sağlar.

PEP

Stabil kistik fibrozisli 25 hasta (6-17yaş) Akışa bağlı PEP, akışdan bağımsız eşik PEP ve

ASTD’nin akut etkileri karşılaştırıldı. SFT, SaO2 dispne ve yorgunluk algılaması

değerlendirildi. Eşik PEP büyük ve orta havayolu fonksiyonlarında

iyileşme sağladı.

Şiddetli hava yolu obstrüksiyonu olan KF’li hastalarda PEP, CPAP ve NPPV’nun bronşiyal drenaja olan akut etkileri değerlendirilmiştir.

Islak, kuru balgam ağırlığı ve SaO2 ve PFT izlendi.2 şer gün - 2gün ara ile rasgele uygulama yapılmış

Islak balgam ağırlığı PEP ile en fazla miktarda olmuştur.

yorgunluk algılaması NPPV ve CPAP ile en az, en çok PEP uygulamasında olmuştur.

Bronşektazi tanılı Flutter, ASTD ve ASTD + PD’ın akut etkileri ve hasta toleransı değerlendirildi (n:36).

Islak balgam ağırlığı ASTD + PD diğer tedavilerden iki kat fazla bulundu.

Hasta tercihleri;

• Flutter %44, ASTD %22 ve ASTD+PD % 33

ASTD+PD akut etkileri daha üstündür.

High frequency chest wall oscillations (Hayek oscillator & VEST)

Göğüs duvarı ossilasyonları hava akış hızını artırır.

Yüksek akış hızı koparma kuvveti sağlar.

Sekresyon viskositesini azaltır.

Oldukça pahalı bir sistemdir. Mental retarde hastalarda iyi

bir tercih olabilir.

İntrapulmoner perküssif ventilasyon

İnhalasyon tedavisi Atelektatik akciğeri

açan yüksek frekanslı atımlardır.

Solunum kas eğitimi

Solunum kas kuvvet ve enduransını

Öksürük etkinliği

Şiddet: Pımax %30 Süre: 30 dk/günFrekans: 5 gün/hafta

Mekanik IN-EXSUFFLATION

İnhale edilen volümü Akciğerin elastik gerilim

basıncını Kas zayıflığı olan

hastalarda kullanılır.

Peak öksürük akış hızı 160 L/dk altında olan DMD li hastalarda Mekanik IN-EXSUFFLATION

• Hastaneye yatışı önlemekte

• Trakeostomi ihtiyacı

Egzersiz eğitimi

Temel bileşendir. Egzersiz kapasitesi Periferal kasların

oksidatif kapasitesi Havayolunda mediatör

salınımı Ventilasyonda

Yaşlı KOAH’lı hastalarda dirençli eğitimin (DE) etkileri (n=18, yaş 65-80 yıl)• MRI ile quadriceps kasının enine kesit alanı

• İzometrik-izokinetik diz ekstansiyonu, izometrik gövde kuvveti, basamak çıkma süresi, 30 m normal maksimal hızla yürüme süresi ile değerlendirilmiştir.

• DE 12 hafta süresince haftada iki kez yapılmıştır. Kas boyutlarında, diz ekstansiyon kuvvetinde ve

fonksiyonel performansta anlamlı gelişmeler olmuştur.

ES

Şiddetli KOAH’lı hastalarda akut alevlenme sonrası Elektrik stimülasyonunun etkileri değerlendirildi.

KOAH’lı 17 hasta alındı (FEV1,%30 3, VKİ 18 2.5 kg/m2)

Genel rehab (GR) (n=8) , GR+ES (n=9) programı ve 4 hafta

QKK, egzersiz kapasitesi, yaşam kalitesi rehabilitasyondan önce ve sonra ölçülmüştür.

Chest 2006; 129:1540-1548.

Sonuçlar

Hava yolu klirensi bozuk hastalarda hava yolu temizleme yöntemleri uygulanmalıdır.

Yöntem seçerken hastanın yaşı kooperasyonu, sosyal durumu ve kompliansı gözden geçirilmelidir.

Egzersiz eğitiminin PR’nun temel bileşenidir, aerobik egzersiz eğitimi, periferik ve solunum kas eğitimi yapılmalıdır.

Sonuçlar

Olgu sayısı

Kontrollü çalışma

Farklı patolojiler

Hasta tercihi