5.5. rehabilitasyon yaklaşımları

Türkiye Bilimsel ve Teknolojik Araştırma Kurumu (TÜBİTAK)

Anadolu Üniversitesi Bilimsel Araştırma Projeleri Birimi

(BAP)

5.5 Rehabilitasyon Yaklaşımı ve Ailelerin Çocuk Sağlığına İlişkin Bilmesi Gerekenler 2

REHABİLİTASYON YAKLAŞIMI VE AİLELERİN

ÇOCUK SAĞLIĞINA İLİŞKİN BİLMESİ GEREKENLER

Reha

bilit

asyo

n Yakl

aşım

ları

Tıbb

i re

habi

litas

yo nFi

zyot

erap

i

uygu

lam

alar

ıİş

ve

uğra

şı

tera

pisi

İşitm

e-ko

nuşm

a te

rapi

siDa

vran

ış

tera

pisi

Öze

l eği

tim

uygu

lam

alar

ıPs

iko-

sosy

al

reha

bilit

asyo n

Mes

leki

re

habi

litas

yo n

5.5 Rehabilitasyon Yaklaşımı ve Ailelerin Çocuk Sağlığına İlişkin Bilmesi Gerekenler 3

5.5.1 Tıbbi Rehabilitasyon 4

Tıbbi Rehabilitasyon

Fiziksel anlamda kısıtlı yetenekleri çeşitli

yöntemlerle mümkün olabilecek en üst düzeye çıkarmaya yönelik uzmanlık

gerektiren faaliyetlerdir.

5

Tıbbi rehabilitasyon; tanı, ilaç tedavisi, ortopedik cerrahi,

diş bakımı gibi birçok alanı

kapsamaktadır.

Rehabilitasyon; hekim, fizyoterapist, psikolog, odyolog,

çocuk gelişim uzmanı, diş hekimi,

sosyal hizmet uzmanından oluşan

ekip tarafından yürütülür.

Tıbbi rehabilitasyon uygulamaları

üniversite hastanelerine bağlı

çocuk rehabilitasyon birimleri, devlet

hastaneleri ve özel hastaneler

bünyesindeki rehabilitasyon birimlerince

gerçekleştirilmektedir.

5.5.1 Tıbbi Rehabilitasyon 6

5.5.2 Fizyoterapi ve Rehabilitasyon 7

Fizyoterapi ve Rehabilitasyon

Zihinsel yetersizliği olan çocuklarda

fizyoterapi ve rehabilitasyon uygulamaları, fizyoterapist

tarafından yürütülür.


Fizyoterapi ve rehabilitasyon hizmetleri üniversitelere bağlı çocuk

rehabilitasyon birimlerinde, kamuya bağlı fizyoterapi ve rehabilitasyon

birimlerinde ve özel “Özel Eğitim ve Rehabilitasyon Merkezleri'nde

yürütülmektedir.


Fizyoterapi ve rehabilitasyon uygulamalarına erken dönemde

başlanmak;

çocuğun günlük yaşam ve okul öncesi eğitime uyumunu sağlayabilecek,

normal motor gelişimin sağlanmasını kolaylaştıracak,

fiziksel bozukluklar önlenebilecek ve çocuğun fonksiyonel olarak bağımsızlığı

sağlanacaktır.


Fiziksel yetersizliği de bulunan zihinsel yetersizliği olan çocuklarda fizyoterapi rehabilitasyon programı:1. Normal motor gelişimin sağlanması, oluşabilecek kas iskelet sistemi bozukluklarını önlemek, duruş bozukluklarının oluşmasını engellemek, kas tonusunun düzenlenmesi, denge ve koordinasyon eğitimi için gereken egzersizler,2. El-göz koordinasyonunun sağlanması,

3. Çocukta var olan duyusal problemleri saptayarak, çocuğun duyu-algı-motor bütünleşmesini sağlamak,4. Cerrahi ve ortopedik müdahaleleri desteklemek,

5. Çocukların kullanmaları gereken yardımcı araç, gereç ve cihazların belirlenmesi ile bunların nasıl kullanılacağına ilişkin eğitim,6. Gerekli çocuklar için konuşma terapisi, oral-motor fonksiyonların kazandırılması,7. Yemek yeme, giyinme ve oyun gibi günlük yaşam aktivitelerinde bağımsızlık kazandırma eğitimi,8. Zihinsel yetersizliği olan çocuğun yaşadığı ortamın düzenlemesinin yapılması,9. Ev programı ve aile eğitimi.


Rehabilitasyon Sürecinde Dikkat Edilmesi Gereken Önemli Noktalar;1. Egzersizler, ev içinde uygulanacak pozisyonlamalar ve hareket biçimleri aile tarafından öğrenilmeli ve evde tekrar edilmelidir.

2. Egzersizler uzun ve sıkıcı olmamalı, oyunla birleştirilerek yaptırılmalıdır.3. Zihinsel yetersizliği olan çocuklarda yetersiz olan iletişim kurma yeteneğini arttırmak için sesli ve renkli oyuncaklar ya da objeler kullanılmalıdır.4. Normal çocuk gelişimi izlenerek, zihinsel yetersizliği olan çocuğun bu gelişimi yakalaması için ailenin gün içinde çaba göstermesi gerekir. 5. Çocukta erken yaşlardan başlayarak dil ve sosyal gelişim üzerinde durulmalıdır.

6. Zihinsel yetersizliği olan bebeklerin taşınması fizyoterapistin gösterdiği şekilde destekli ve çevre iletişimini sağlayacak şekilde yapılmalıdır.


5.5.3 Mesleki Rehabilitasyon 13

Mesleki Rehabilitasyon

Özürlülerin yetenekleri doğrultusunda

yapabilecekleri bir işte eğitilmesi, meslek

kazandırılması, verimli kılınarak ekonomik ve sosyal

refahının sağlanması amacıyla mesleki

rehabilitasyon hizmetlerinden yararlanmasının sağlanması

esastır.

5.5.3 Mesleki Rehabilitasyon 14

5.5.4 Ailelerin Çocuk Sağlığına İlişkin Bilmesi Gerekenler 15

Ailelerin Çocuk Sağlığına İlişkin

Bilmesi Gerekenler

Sosyal Güvencesi Olan Engelli Bireylerin Sağlık Giderleri Nasıl

Karşılanmaktadır?Bağlı oldukları sosyal güvenlik kuruluşu

tarafından katkı payı alınarak karşılanmaktadır.


Tedavi Giderlerini Kendi İmkânları ile Karşılayamayan ve Sosyal Güvenlik Kapsamında

Bulunmayan Engelli Bireylerin Tedavi Giderleri Nasıl Karşılanmaktadır?

Genel Sağlık Sigortasından yararlanarak ve katkı payı ödeyerek tedavi giderleri karşılanır.


Ortez nedir? Zihinsel yetersizliği olan bireylerin ortez gibi ortopedik cihazlar

kullanmasına gerek var mıdır?

Kolların, bacakların ya da gövdenin azalan, bozulan veya kaybolan işlevlerini üstlenecek metal, deri, plastik, kumaş gibi

malzemelerden yapılan yardımcı cihazlara ortez denir.

Zihinsel yetersizliği olan bireylerin serebral palsi gibi ek bir nörolojik problemleri yoksa genellikle ortez kullanmalarına

gerek yoktur.


Zihinsel yetersizliği olan bireylerin kendilerine yardımcı olacak aletler

kullanmasına gerek var mıdır?

Zihinsel yetersizliği olan bireylerin kendine yardım aletlerini kullanım gereklilikleri fizyoterapistler ve ergoterapistler

tarafından tespit edilerek bireyin günlük yaşamda, evinde ve işinde bağımsız yaşaması ya da minimum engellerle hayatını

sürdürebilmesi için gerekli aletler kullanması sağlanır.


Sosyal Güvencesi Olmayanlar Ortopedik ve Diğer Yardımcı Araç ve Gereçleri

Nasıl Alabilir? İllerdeki veya ilçelerdeki Sosyal Yardımlaşma ve Dayanışma

Vakıflarına (SYDV) müracaat edebilirler. Kızılay ve diğer sosyal yardım amaçlı dernek, vakıf, federasyon ve konfederasyonların

yanı sıra belediyelerden de bu konuda yardımlar sağlayabilirler.


Tekerlekli Sandalyenin Bedelini Kim Öder?

Bu bedel Sosyal Güvenlik Kurumunca karşılanır. Herhangi bir sosyal güvencesi bulunmayan engelli bireyler ikametlerinin bulunduğu illerde veya ilçelerdeki Sosyal Yardımlaşma ve

Dayanışma Vakıflarınca karşılanması için Valilik ve Kaymakamlıklara müracaat ederek talepte bulunabilirler.


İşitme Cihazının Bedelini Kim Öder?

Sosyal Güvenlik Kurumu Sağlık Uygulama Talimatı gereğince ödeme yapılır. Cihazların ödenmeyen kısımlarının olması

halinde Valilik ve Kaymakamlıklardan Sosyal Yardımlaşma ve Dayanışma Vakıflarından sağlanması talep edilebilir.


Hasta Alt Bezinin Bedeli Ödeniyor mu?

Hasta alt bezine ait fatura bedelleri birer aylık devreler halinde Sosyal Güvenlik

Kurumunca ödenir.


Zihinsel Yetersizliği Olan Bireylere Yönelik Mesleki Eğitim Faaliyetlerini Hangi Kurum/Kuruluşlar Yürütmektedir?

Milli Eğitim Bakanlığı bünyesinde zihinsel yetersizliği olan bireylere yönelik Mesleki Eğitim Merkezleri, İş Eğitim

Merkezleri ve Yetişkin Zihinsel Engelliler İş Eğitim Merkezleri mesleki eğitim programları düzenlenmektedir.


Zihinsel Yetersizliği Olan Bireylere Yönelik Meslek Edindirme Kurslarını Hangi Kurum/Kuruluşlar

Düzenlemektedir?

Türkiye İş Kurumu ve MEB Çıraklık Yaygın Eğitim Genel Müdürlüğü engellilere yönelik meslek edindirme kursları

düzenlemektedir.


Bakıma Gereksinimi Olanlara Devletin Sunduğu Bir Hizmet Var

mıdır?Bakıma gereksinimi olan bireyin, bakımı yapan kişiye bir asgari ücrete kadar ödeme yapılmaktadır. Bakım hizmeti

ve bakım ücretinden faydalanmak için ikamet edilen yerdeki Valiliğe veya Kaymakamlıklara başvurmak

gerekmektedir.


Evde Bakım Parası Nedir? Zihinsel yetersizliği olan bireylerin hayatlarının

idamesini evde yürütecek kişilere Sosyal Hizmetler İl Müdürlüğü tarafından aylık net asgari ücret miktarında

verilen tutara evde bakım parası denilmektedir. Evde bakım parası engelli bireylerin kendisine değil, bakımını üstlenen akrabası, vasisi gibi üçüncü kişilere ödenen bir

meblağdır.


Evde Bakım Parası Almanın Şartları Nelerdir? Her ne ad altında olursa olsun her türlü gelirleri

toplamı esas alınmak suretiyle kendilerine ait veya bakmakla yükümlü olduğu birey sayısına göre

kendisine düşen ortalama aylık gelir tutarının, bir aylık net asgari ücret tutarının üçte ikisinden daha

az olduğunun bakım raporu ile tespit edilmesi,

Engelli bireyin heyet raporu veren hastanelerden alacağı özürlü sağlık kurul raporunun ağır özürlü

kısmında mutlaka “Evet” yazan bir ibare bulunması,

Engelli bireyin başkasının yardımı olmadan hayatını devam ettiremeyecek şekilde bakıma muhtaç olması

gerekli olduğunun bakım heyeti raporu ile tespit edilmesi.


Evde Bakım Parası İçin Nereye Başvurulur?

Evde bakım parası alabilmek için engelli bireyin ikametgâhının bulunduğu yerdeki Valilik ve

Kaymakamlıklara başvuru yapılabilir.


Kurum Bakımı nedir?Bakım hizmetleri Sosyal Hizmetler ve Çocuk Esirgeme Kurumu (SHÇEK) İl Müdürlüğü denetiminde yürütülmektedir. Bakıma muhtaç engelli bireye Sosyal Hizmetler ve Çocuk Esirgeme

Kurumu bakım merkezlerinde ya da özel bakım merkezlerinde hizmet verilmektedir.


Kurum Bakımı İçin Nereye Başvurmak Gerekir?

Engelli bireyin ikametgahının bulunduğu yerdeki Sosyal Hizmetler İl Müdürlüğü’ne veya varsa Sosyal Hizmetler İlçe

Müdürlüklerine başvurulması gerekmektedir. Sosyal Hizmetler İlçe Müdürlüklerinin bulunmadığı yerlerde ise

Kaymakamlıklara başvuru yapılabilir.


Education

5.5. rehabilitasyon yaklaşımları