Upload
others
View
3
Download
0
Embed Size (px)
Citation preview
1
HAYAT DERGİSİNDEKİ
DİL VE EDEBİYAT YAZILARININ
İNCELENMESİ
Hazırlayan: Ece AVCI
Danışman: Doç. Dr. Recep DUYMAZ
Lisansüstü Eğitim, Öğretim ve Sınav Yönetmeliğinin Eğitim Bilimleri Anabilim
Dalı, Türk Edebiyatı Bilim Dalı için öngördüğü YÜKSEK LİSANS TEZİ olarak
hazırlanmıştır.
Edirne
Trakya Üniversitesi
Sosyal Bilimler Enstitüsü
Ekim, 2005
2
3
i
ÖNSÖZ
Edebiyat tarihi, bir ulusun yüzyıllar boyunca meydana getirdiği eserleri
inceleyerek duyuş, düşünüş ve yaratıcılıkta izlediği gelişme yolunu ve geçirdiği
aşamalarını gösteren bir bilim dalıdır.
Edebiyat tarihinin temeli, edebî eserler ile onları yaratan ve ortaya koyan
kişilerdir. Bu edebî eserler içerisinde dergiler de önemli bir yere sahiptir. Bizim
edebiyat tarihimizde bazı dergiler ayrıca önemlidir. Bunların başında Servet-i Fünun,
Dergisi gelir. Servet-i Fünun, edebiyatımızın uzun ömürlü dergilerinden birisidir.
Tevfik Fikret’in derginin başına geçmesiyle kısa bir süre sonra Servet-i Fünun,
-memleketin sadece en büyük sanat ve edebiyat dergisi olmakla kalmayarak- Türk
edebiyatının modernleşmesinde çok mühim hizmeti bulunan bir yayın organı haline
gelmiştir.
Milli Edebiyat dönemine baktığımızda ise karşımıza Genç Kalemler
Dergisi çıkar. 1911 yılında Selanik’te çıkmaya başlayan bu dergi ile, edebiyat
tarihimizde Milli Edebiyat dönemi başladı. Ömer Seyfettin, Ali Canip, Âkil Koyuncu
gibi gençlerin çıkardıkları bu dergi, “Milli Edebiyat” deyimini ilk defa ortaya atarak
böyle bir edebiyat yaratma görevini de üzerine alırlar. Genç Kalemler’deki yazarlar,
hedeflediklerine zamanla büyük oranda ulaşırlar.
Cumhuriyet döneminde, edebiyatımızda çığır açıcı bu tür dergilere
benzer başka dergiler de ortaya çıkmıştır. Hayat Dergisi bu dergilerin en
önemlilerinden birisidir. Hayat, Cumhuriyet’in ilanından üç yıl sonra, 2 Aralık 1926’da
neşir hayatına girmiş bir fikir, edebiyat ve sanat dergisidir. Maarif Vekaleti’nin maddi
ve manevi desteğini gören ve geniş bir aydın zümresine hitap eden dergi, yayımlandığı
süre boyunca Cumhuriyet inkılâplarının ve Cumhuriyet rejiminin dayandığı fikrî ve
kültürel temellerin oluşturulmasında ve bunların okur yazar kitlesi tarafından
benimsenmesinde önemli bir rol oynamış, dergideki yazılar hep bu çerçeve içinde
yazılmıştır.
Dergi; Cumhuriyet döneminin ilk yıllarındaki dil, edebiyat, sanat ve
düşünce hayatını yakından tanımak isteyenler için vazgeçilmez bir kaynaktır. Ayrıca
kültür ve fikir hayatımız açısından da önemli yere sahiptir.
Tespitlerimize göre, dergideki dil ve edebiyat yazıları üzerinde bugüne
kadar detaylı, müstakil bir çalışma yapılmamıştır. Halbuki az yukarıda belirttiğimiz
sebeplerle bu dergi, Cumhuriyet’in ilk yıllarındaki dil, edebiyat, sanat ve kültür
ii
çalışmalarını yakından tanımak isteyen araştırmacılar için vazgeçilmez bir kaynaktır.
Bu noktayı göz önünde bulundurarak Hayat Dergisi’ni tez konusu olarak seçtik.
Konumuzu seçtikten sonra ilk iş olarak Hayat Dergisi’nin tamamını elde
etme yoluna gittik. Hayat Dergisi, üç yılı dolduran yayın hayatına haftalık olarak
başlamış, 135. sayısından sonra yayınında düzensizlik ve gecikmeler görülmeye
başlayarak 146 sayı çıkmıştır. Çalışmamızın bir Yüksek Lisans tezi olduğunu göz
önünde bulundurarak dergideki dil ve edebiyat yazılarıyla sınırlandırdık.
Çalışmamızı önsöz ve girişten sonra 8 bölüm olarak düzenledik. Girişte
dergi hakkında bilgi verdik ve Hayat Dergisi’ne gelinceye kadar bizde çıkmış olan bazı
dergileri kısaca tanıttık. Bu arada Hayat Dergisi’ni de uzunca bir şekilde ele
aldık.Ayrıca bizden önce yapılmış olan, bu dergi ile ilgili çalışmaları tanıttık. Daha
sonra bu dergideki metinleri içeriklerine göre gruplandırdık. Dergideki yazıları bu
gruplardan birisine alırken öncelikli olarak konusuna baktık. Böylelikle çalışmamız;
Birinci bölüm: Manzumeler; İkinci bölüm: Hikayeler; Üçüncü bölüm: Denemeler;
Dördüncü bölüm: Tenkit Yazıları; Beşinci bölüm: Sanat Yazıları; Altıncı bölüm: Dil
Yazıları; Yedinci bölüm: Biyografiler; Sekizinci bölüm: Eser Tanıtmalar başlıklarını
taşıyan sekiz ayrı kısmın bir araya getirilmesiyle oluşturulmuş oldu. Metinleri
gruplandırdıktan sonra günümüz Türkçesiyle yazdık. Ardından “İnceleme” başlığı
altında dokuzuncu bir bölüm oluşturduk.
Birinci bölümde, dergide en çok karşımıza çıkan şiirleri kronolojik
olarak ele aldık. Diğer bölümlerdeki yazılarımızı da aynı şekilde kronolojik olarak
sıraladık. Böylelikle bilimsel çalışmalarda kullanmaya elverişli sahih metinler
oluşturmaya çalıştık.
Çalışmamızın “İnceleme” adını taşıyan dokuzuncu bölümünde, dergide
tespit ettiğimiz dil ve edebiyat yazılarını değişik açılardan bakmak suretiyle bir
incelemeye tabi tuttuk. Bu bölüm, çalışmanın en önemli bölümü olma özelliğine de
sahiptir. Sonuç bölümünde, çalışmanın başından itibaren elde edilen bilgiler, plana
uygun yapılan uygulamalar göz önünde bulundurularak çeşitli tespitlerde bulunduk ve
bir sonuca vardık.
Çalışmamızın sonunda yararlandığımız eserleri Kaynakça bölümünde
yazarların soyadlarına göre alfabetik olarak belirttik.
iii
Bu çalışmamda kıymetli zamanlarını ayırıp ilk önce tezin konusunu
belirleyerek bana yardımcı olan ve yol gösteren danışman Hocam Doç. Dr. Recep
DUYMAZ’a teşekkürlerimi sunarım. Çalışmam esnasında karşılaştığım çeşitli
güçlüklerin ve sıkıntıların çözümlenmesinde sabırla yol gösteren ve değerli zamanlarını
bana ayıran değerli Hocam Yrd. Doç. Dr. Özcan AYGÜN’e, çalışma süresi boyunca
bilgilerine başvurduğum değerli Hocam Yrd. Doç. Dr. Ali İhsan ÖBEK’e ayrı ayrı
teşekkürlerimi sunarım. Çalışmamım bilgisayara aktarılmasında büyük yardımlarını
gördüğüm annem Sevinç YILDIRIM’a, teyzem Gülengül ÇÖPOĞLU’na ve en çok da
Burak DOLAŞKAN’a teşekkürlerimi sunarım. Yardımlarını hiçbir zaman esirgemeyen
eşim Yücel AVCI’ya ve sabırla çalışmanın bitmesini bekleyen biricik oğlum Emir
Mirza AVCI’ya ise ayrıca teşekkürler...
Edirne, 2005 Ece AVCI
iv
Tezin Adı: Hayat Dergisi’ndeki Dil ve Edebiyat Yazılarının İncelenmesi
Hazırlayan: Ece AVCI
ÖZET
Hayat Dergisi, Cumhuriyet’in ilânından üç yıl sonra, 2 Aralık 1926’dan
30 Aralık 1929’a kadar çıkmıştır. İlk iki yıl eski harflerle yayımlanıp Latin alfabesinin
kabulü üzerine 1928 Ağustos ayından itibaren okuyucusunu yavaş yavaş bu harflere
alıştırdıktan sonra 29 Kasım’dan itibaren de tamamen yeni harflerle basılmıştır.
Maarif Vekâleti’nin maddî ve manevî yardımıyla ve Yeni Mecmua’nın
bıraktığı boşluğu doldurmak amacıyla çıkarılan dergi 3 Mayıs 1928’e kadar Mehmet
Emin’in (Erişirgil), ardından Nafi Atuf’un (Kansu) birkaç sayı süren mesul
müdürlüğünden sonra kapanıncaya kadar Faruk Nafiz’in (Çamlıbel) idaresi altında
çıkmıştır.
Dergide edebiyatımızda önemli yere sahip şair ve yazarların yazıları
yayınlanmıştır. Bu yazarlardan bazıları Ali Canip, Mehmet Fuat, Nahit Sırrı, Ziyaettin
Fahri, Necip Fazıl, Faruk Nafiz, Mustafa Nihat...’tır.
Çalışma; Önsöz, Giriş, Metin, İnceleme, Sonuç Kaynaklar şeklinde
oluşturulmuştur.
Dergideki dil ve edebiyat yazıları önsöz ve girişten sonra sekiz bölüm
halinde düzenlenmiştir. Önsözde bu konunun neden seçildiği anlatılmıştır. Giriş
bölümünde dergi üzerinde durulmuştur. Dergideki dil ve edebiyat yazıları Birinci
Bölüm: Manzumeler, İkinci Bölüm: Hikayeler, Üçüncü Bölüm: Denemeler, Dördüncü
Bölüm: Tenkit Yazıları, Beşinci Bölüm: Sanat Yazıları, Altıncı Bölüm: Dil Yazıları,
Yedinci Bölüm: Biyografiler, Sekizinci Bölüm: Eser Tanıtmalar şeklinde tasnif
edilmiş, ardından metinler üzerinde bir inceleme yapılmıştır.
Anahtar Kelimeler:
1)Hayat Dergisi
2)Cumhuriyet
3)Dil ve Edebiyatı
4)Harf İnkılâbı
5)Kadın
v
Title of the thesis:The Examination of Language and Literature Writings in Hayat
Magazine
Submitted by:Ece AVCI
SUMMARY
Hayat Magazine had been published three years after the declaration of the
Republic, from December 2, 1926 until December 30, 1929. It was published in the old
alphabet during the first two years and after the adoption of the Latin alphabet, it was
published in new alphabet by familiarizing its audience to these letters since 29
November 1928.
This magazine, published with the help of the Ministry of National
Education and with the aim of replacing “Yeni Mecmua”, was published under teh
directorate of Mehmet Emin (Erişirgil) until 3 May 1928 and later under the directorate
of Faruk Nafiz (Çamlıbel) until it was closed. A few issues of the magazine were also
published during the directorate of Nafi Atuf (Kansu).
In the magazine, poems and articles of thos writers and poets who have
important roles in our literature were published. Some of the writers are Ali Canip,
Mehmet Fuat, Nahit Sırrı, Ziyaettin Fahri, Necip Fazıl, Faruk Nafiz, Mustafa Nihat.
This study includes Preface, Introduction, Text, Examination, Conclusion and
References.
Language and literature writings in the magazine were arranged in eight
sections after preface and introduction. In Preface, the reason for choosing the subject
was explained. In Introduction, the magazine was focused on. Language and literature
writings in the magazine were arranged as follows and then texts were examined; First
Section: Poems, Second Section: Stories, Third Section: Essays, Fourth Section:
Critical Essays, Fifth Section: Art Essays, Sixth Section: Language Writings, Seventh
Section: Biographies, Eighth Section: Introducing Works.
Key Words:
1)Hayat Magazine
2)Republic
3)Language and Literature
4)Alphabet Revulation
5)Women
vi
İÇİNDEKİLER
ÖNSÖZ.....................................................................................................................
ÖZET........................................................................................................................
SUMMARY.............................................................................................................
İÇİNDEKİLER.......................................................................................................
KISALTMALAR.....................................................................................................
GİRİŞ........................................................................................................................ 1
HAYAT DERGİSİNDEKİ DİL VE EDEBİYAT YAZILARININ İNCELENMESİ
( 1926 – 1930 )
( METİNLER )
BİRİNCİ BÖLÜM: MANZUMELER...................................................................
1. Yeni Hayat .........................................................................................................
2. Çoban Çeşmesi ...................................................................................................
3. Son Vapur Yolcuları ..........................................................................................
4. Yanarım ..............................................................................................................
5. Ayşe’nin Aşkı .....................................................................................................
6. Sefillerin Ölümü .................................................................................................
7. Gece, Bir Cam Arkasında ..................................................................................
8. Hep O Hikaye .....................................................................................................
9. Sanat ...................................................................................................................
10. Vatan Destanı .....................................................................................................
11. Fidan Boyluma ...................................................................................................
12. Dağınık Satırlar ..................................................................................................
13. Çocuklarımın Nefesi ..........................................................................................
14. Uludağ ................................................................................................................
15. Başakların İçinde ................................................................................................
16. Tarih Dersi .........................................................................................................
17. Sanat Bana Der Ki ..............................................................................................
18. O Güzel Yaza Bir Mersiye .................................................................................
19. Anadolu’muz.......................................................................................................
i
iv
v
vi
xxv
6
7
9
11
12
13
15
16
18
20
21
23
24
25
27
29
30
36
37
39
vii
20. Yurdumun Dağlarına...........................................................................................
21. Garipler...............................................................................................................
22. Nedâmet..............................................................................................................
23. Memlekete Bir Bakış..........................................................................................
24. Ali........................................................................................................................
25. Bir Akşam Gezintisi............................................................................................
26. Elem Ve Neşe......................................................................................................
27. Köyümün Kızları.................................................................................................
28. Acaba Öldü Mü?.................................................................................................
29. Bağrına Bas Mehmet’im!....................................................................................
30. Serenat.................................................................................................................
31. Yangınların Işığında............................................................................................
32. Dün Bir Kadın Ağladı.........................................................................................
33. Sonbahar..............................................................................................................
34. Cevap..................................................................................................................
35. Güzel...................................................................................................................
36. Bir Dağlı Şairin Kitabesi.....................................................................................
37. Uzlet....................................................................................................................
38. Aşık Edebiyatı Numunelerinden.........................................................................
39. Tipinde Bir Yolcu...............................................................................................
40. Şairin Yası...........................................................................................................
41. Karlı Bir Dağ Dizinde.........................................................................................
42. Piç........................................................................................................................
43. Koğuş..................…............................................................................................
44. Hayat Yolu..........................................................................................................
45. Kar Yağarken......................................................................................................
46. Dul.......................................................................................................................
47. Bağ Bahçeleri......................................................................................................
48. Telgraf Direkleri.................................................................................................
49. Gönül...................................................................................................................
50. Marmara’nın Meltemi.........................................................................................
51. Lamba Ve Deniz.................................................................................................
52. Sorgu...................................................................................................................
41
42
43
44
45
46
47
48
50
53
54
56
58
59
61
62
63
64
65
66
68
69
70
71
72
73
74
75
76
78
79
80
81
viii
53. Öksüz Kız Masalı................................................................................................
54. Anadolu Yolculuğu.............................................................................................
55. Bulutlar................................................................................................................
56. Bahar Türküsü.....................................................................................................
57. Hasret..................…............................................................................................
58. Fatma’nın Matemi...............................................................................................
59. Uzlet Duyguları..................….............................................................................
60. Kır Uykusu..........................................................................................................
61. Başım...................................................................................................................
62. Yolcu İle Arabacı................................................................................................
63. Çankaya..................….........................................................................................
64. Bir Yolcuya.........................................................................................................
65. Ney......................................................................................................................
66. Tahassür..............................................................................................................
67. Ay Hasan.............................................................................................................
68. Ölü Gece..............................................................................................................
69. Odamda Akşam...................................................................................................
70. Kız Hüseyin’i Vurdular.......................................................................................
71. Memleket Türküleri............................................................................................
72. Benimle Yürü Yine.............................................................................................
73. Boğulan Çocuklar................................................................................................
74. Havuza.................................................................................................................
75. Çakıl Taşları........................................................................................................
76. Kutlu Olsun.........................................................................................................
77. Felsefe-i Avâlim..................................................................................................
78. Şimşek.................................................................................................................
79. Atlar Üstünde......................................................................................................
80. Yunus’un Mezarında Tahassüsler.......................................................................
81. Bir Katil...............................................................................................................
82. Nasihat.................................................................................................................
83. Eş.........................................................................................................................
84. İnkırâz.................................................................................................................
85. Denizde Gurûp....................................................................................................
82
86
88
89
90
91
92
94
96
97
98
99
100
101
103
111
112
113
114
115
117
121
123
124
125
126
127
128
130
132
134
135
136
ix
86. Kopmayan Bağ....................................................................................................
87. Gurbette Akşam Düşünceleri..............................................................................
88. Türk.....................................................................................................................
89. İş Başında............................................................................................................
90. Dağlar..................................................................................................................
91. Buse.....................................................................................................................
92. İz..........................................................................................................................
93. Vahşet..................................................................................................................
94. Serserinin Ölümü................................................................................................
95. Mefkûre Yolcuları...............................................................................................
96. Ayrılık Çeşmesi...................................................................................................
97. Baki’nin Ölümü...................................................................................................
98. Derelerde Gurûb..................................................................................................
99. Melekü’l Mevt.....................................................................................................
100. Kuruyan Menba.................................................................................................
101. Gurbet Yolcusu..................................................................................................
102. Dehay-yı İnkılâba..............................................................................................
103. Hasret.................................................................................................................
104. Yaz Öğlesinde...................................................................................................
105. Aynalar..............................................................................................................
106. Şarkı...................................................................................................................
107. Ardında..............................................................................................................
108. Aşk.....................................................................................................................
109. Sabah Nağmesi..................................................................................................
110. Sılanın Toprağında............................................................................................
111. Köy Hocası Marşı.............................................................................................
112. Bazı....................................................................................................................
113. Yalnızlık............................................................................................................
114. “Yirminci Asır”a...............................................................................................
115. Sen Ve Ben........................................................................................................
116. Gazi Söylüyor....................................................................................................
117. Sevmek..............................................................................................................
118. Gece Ve Ben.....................................................................................................
137
138
139
141
142
144
145
146
150
152
153
154
156
157
158
159
160
161
162
165
166
167
168
169
170
171
172
174
175
176
177
178
179
x
119. Yıkılan Din........................................................................................................
120. Ayşe’nin Hasreti................................................................................................
121. İtizâr...................................................................................................................
122. Vedada Mısralar................................................................................................
123. Anadolu Hasreti.................................................................................................
124. Ocağa Karşı.......................................................................................................
125. Koşma................................................................................................................
126. Sevgi Ve Iztırap.................................................................................................
127. Erik Ağacı..........................................................................................................
128. Sularda Gurûp....................................................................................................
129. Allah’a Ismarladık.............................................................................................
130. Türbe..................................................................................................................
131. Yaralı.................................................................................................................
132. Deniz Ve Aslan..................................................................................................
133. Akşam................................................................................................................
134. Eştim, Eştim Kum Çıktı.....................................................................................
135. Dağlar................................................................................................................
136. Firar...................................................................................................................
137. Halkapınar.........................................................................................................
138. Ağıt....................................................................................................................
139. Yoculuk.............................................................................................................
140. Hayat..................................................................................................................
141. Bursa’da Akşam................................................................................................
142. Gurbet Manileri.................................................................................................
143. Deniz Garibi......................................................................................................
144. Bir İthaf..............................................................................................................
145. Rüzgar................................................................................................................
146. Vah Ona.............................................................................................................
147. Muamma............................................................................................................
148. Bu Kız Kim?......................................................................................................
149. Gurbette Tabiat..................................................................................................
150. Kağnı Gıcırtıları.................................................................................................
151. Mabet.................................................................................................................
180
181
184
185
186
187
189
190
192
193
194
195
196
197
199
200
201
202
203
205
207
208
210
211
213
214
216
218
219
220
224
225
226
xi
152. Mağara...............................................................................................................
153. Eski Emellerime................................................................................................
154. Davet..................................................................................................................
155. Sabah.................................................................................................................
156. Gözler Bahsi......................................................................................................
157. Eyüp’te Saatler..................................................................................................
158. Zindanda Sabah.................................................................................................
159. Çoban.................................................................................................................
160. Bugün Yoldan Geçenler....................................................................................
161. Akşam Misafiri..................................................................................................
162. Şefkat.................................................................................................................
163. Tabut..................................................................................................................
164. Melike’nin Hayali..............................................................................................
165. Kaldırımlar I......................................................................................................
166. Gezinti...............................................................................................................
167. Doğru?...............................................................................................................
168. Lanete Mahkûm I...............................................................................................
169. Vuslat.................................................................................................................
170. Nazım Parçaları.................................................................................................
171. Veda Gecesi.......................................................................................................
172. Engin Şarkısı......................................................................................................
173. Lanete Mahkûm II.............................................................................................
174. Adem.................................................................................................................
175. Musa’nın Aczi...................................................................................................
176. Beşik..................................................................................................................
177. Gönlümle Baş Başa...........................................................................................
178. Akşam Ve Biz....................................................................................................
179. Tütün İşçileri......................................................................................................
180. Yakılan Mabet...................................................................................................
181. Beğenilmeyen Serenat.......................................................................................
182. Üç Atlı...............................................................................................................
183. Yaz Akşamı.......................................................................................................
184. Aşka...................................................................................................................
227
229
231
232
233
235
236
237
238
240
241
244
245
247
249
250
251
252
254
255
257
259
260
261
262
263
264
265
267
268
270
271
272
xii
185. Eyüp Sırtında.....................................................................................................
186. Kaldırımlar II.....................................................................................................
187. Gün’ün Gecesinde Düşünceler..........................................................................
188. Tren Yolundaki Adam.......................................................................................
189. İlahların Ölümü..................................................................................................
190. Rüzgarla Baş Başa.............................................................................................
191. Denizde..............................................................................................................
192. Akşam................................................................................................................
193. Fahişenin Kitabesi.............................................................................................
194. Otel Odaları.......................................................................................................
195. Anneciğim.........................................................................................................
196. Delinin Şarkısı...................................................................................................
197. Yolda Mısralar...................................................................................................
198. Aldatmayınız Beni.............................................................................................
199. Kalyon Kürekçileri............................................................................................
200. Dalgalar Ve Evim..............................................................................................
201. O Kıskanç Kadın...............................................................................................
202. Benim Yerim.....................................................................................................
203. Suyun Üstünde Mısralar....................................................................................
204. Akıncılar Ve Şehir.............................................................................................
205. Anadolu Köyleri................................................................................................
206. Dilencinin Şarkısı..............................................................................................
207. Onlar..................................................................................................................
208. Akşam................................................................................................................
209. Günlerimiz.........................................................................................................
210. Bekçinin Şarkısı.................................................................................................
211. Bir Akşam..........................................................................................................
212. Niçin..................................................................................................................
213. Kır Misafirhanesi...............................................................................................
214. Anadolu Kadınlarına..........................................................................................
215. Kadın.................................................................................................................
216. Kadın.................................................................................................................
217. İhtimal................................................................................................................
274
275
276
278
279
280
282
283
284
285
286
287
289
290
291
292
293
294
295
296
297
299
300
301
302
303
304
306
307
308
309
310
311
xiii
218. Şehirde Türk Kadını..........................................................................................
219. Ben Nasıl Aldanayım?.......................................................................................
220. Kadın Sen Nesin?..............................................................................................
221. Peri’nin Ölümü..................................................................................................
222. KaldırımlarIII.....................................................................................................
223. Alevden Mısralar...............................................................................................
224. İstasyon..............................................................................................................
225. Dumandan Halkalar...........................................................................................
226. Babama..............................................................................................................
227. Yalnızlık............................................................................................................
228. Onu Bir Gün Görmesem....................................................................................
229. Bir Lahza...........................................................................................................
230. Pınarın Kederi....................................................................................................
231. Heykel................................................................................................................
232. Son Dilek...........................................................................................................
233. Vatanın Öz Çocuğu...........................................................................................
234. Deniz..................................................................................................................
235. Şarkın Ufukları..................................................................................................
236. Üzüntü...............................................................................................................
237. Şairin Vasiyetnamesi.........................................................................................
238. Saçında Düğümler.............................................................................................
239. Yazımı Okuyanlara............................................................................................
240. Ölüm’e Hitap.....................................................................................................
241. Kardaşımın Hediyesi.........................................................................................
242. Sen.....................................................................................................................
243. Babamın Evi......................................................................................................
244. Bir Kadın Ayrıldı...............................................................................................
245. Çile.....................................................................................................................
246. İntikam Şiiri.......................................................................................................
247. Haydi Be Sen De!..............................................................................................
248. Gözler................................................................................................................
249. Yine Sanata........................................................................................................
250. Yükseğe Düşmek...............................................................................................
312
314
315
317
319
320
321
322
323
324
325
326
327
328
329
330
331
332
333
334
335
336
338
340
341
342
344
345
346
347
348
349
350
xiv
251. Ay Işığında........................................................................................................
252. Sefiller...............................................................................................................
253. Türk’ün Kitabından...........................................................................................
254. Nice Gün Gördüm!............................................................................................
255. Bozma Odanı!....................................................................................................
256. Tren Götürdü.....................................................................................................
257. Hamlacılar.........................................................................................................
258. Dijon..................................................................................................................
259. Bir Hikâye..........................................................................................................
260. Ferhat.................................................................................................................
261. Üzüntü...............................................................................................................
262. Ben.....................................................................................................................
263. Zenci Kızı İle Baş Başa.....................................................................................
264. Yanık Efe...........................................................................................................
265. Ruh.....................................................................................................................
266. Senden Sonra.....................................................................................................
267. Dağ Ve Yolcu...................................................................................................
268. Hatıra.................................................................................................................
269. Gel!....................................................................................................................
270. Nasıl Döneceğim!..............................................................................................
271. Yıldız Dağı........................................................................................................
272. Yağmur Altında.................................................................................................
273. Hortlak...............................................................................................................
274. Kar Ve Karanlık.................................................................................................
275. Kâğıt Kalem.......................................................................................................
276. Yılbaşı................................................................................................................
277. Alevden Mısralar...............................................................................................
278. Zincirli...............................................................................................................
279. Aziz Necati’ye...................................................................................................
280. Bir Genç Ölü......................................................................................................
281. Efemin Ölümü...................................................................................................
282. Birden Gel..........................................................................................................
283. Kuşadası’ndan Mektup......................................................................................
351
352
353
354
355
356
357
358
359
360
361
362
363
364
367
368
369
370
371
372
373
374
375
376
377
378
379
380
381
382
383
384
385
xv
284. Opera.................................................................................................................
285. Yeni Yıl.............................................................................................................
286. Yatakhane ve Saatler.........................................................................................
287. Kolsuz................................................................................................................
288. Uyuyor...............................................................................................................
289. Kafamda İhtilâl..................................................................................................
290. Yağmurla Baş Başa...........................................................................................
291. Köy Kızları........................................................................................................
292. Yollar.................................................................................................................
293. Ölüler.................................................................................................................
294. Birkaç Mısra......................................................................................................
295. Uzlet...................................................................................................................
296. 9 Eylül................................................................................................................
297. Azap...................................................................................................................
298. Bacalar...............................................................................................................
299. Mahpus..............................................................................................................
300. Lânetlinin Şarkısı...............................................................................................
301. İtiraf...................................................................................................................
302. Geç Kaldım........................................................................................................
303. Tavan.................................................................................................................
304. Daüssıla.............................................................................................................
305. Odalarım............................................................................................................
306. Eski Şarkılar......................................................................................................
307. Ruya...................................................................................................................
308. İnme...................................................................................................................
309. Kış Bitmeyecek Mi?..........................................................................................
310. Bataklık Güneşleri.............................................................................................
311. Dağ Çilekleri......................................................................................................
312. Dağdan İnen.......................................................................................................
313. Saat....................................................................................................................
314. Kanal..................................................................................................................
315. Fatma’nın Derdi.................................................................................................
316. Ormanın Canavarları.........................................................................................
387
388
390
391
392
393
394
395
396
397
398
399
400
402
403
404
405
406
407
408
409
410
411
412
413
414
415
416
417
419
420
421
422
xvi
317. Benden Allah’a..................................................................................................
318. Öyle Bir Sokak Ki Bu........................................................................................
319. 24 Mart..............................................................................................................
320. İzmir Akşamları.................................................................................................
321. Ahenk.................................................................................................................
322. Mezarlık Ağaçları..............................................................................................
323. Azap...................................................................................................................
324. Kitaplarımla.......................................................................................................
325. Çay.....................................................................................................................
326. Kar Altında Kalanlar.........................................................................................
327. Yağmur..............................................................................................................
328. Trenin Fenerleri...............................................................................................
329. Heykelin Karşısında..........................................................................................
330. Yıllarımla...........................................................................................................
331. Yıldızlı Bir Gecede............................................................................................
332. Gece...................................................................................................................
333. Maslup...............................................................................................................
334. Yumruğunu Isıran Adam...................................................................................
335. Noktürn I............................................................................................................
336. Noktürn II..........................................................................................................
337. Öğle Sıcağı........................................................................................................
338. Oda.....................................................................................................................
339. Sahne.................................................................................................................
340. Onunla Baş Başa................................................................................................
341. Sesin ve Rengin.................................................................................................
342. Omuzda Giden Adam........................................................................................
343. Ses......................................................................................................................
344. Son Hatıra..........................................................................................................
345. Dijon Tramvayları.............................................................................................
346. Âşık Sazı İle.......................................................................................................
347. Kin.....................................................................................................................
348. Son Gün Ümidi..................................................................................................
349. Dağlar ve Dalgalar.............................................................................................
423
424
425
426
427
428
429
430
431
432
433
434
435
436
437
438
439
440
441
442
443
444
446
447
448
449
451
452
453
454
455
456
457
xvii
350. Gayyayı Gördüm...............................................................................................
351. Şarlak.................................................................................................................
352. Devrilen Çınar...................................................................................................
353. İntihar.................................................................................................................
354. Bir Cenaze Alayı...............................................................................................
355. Frine’nin Heykeli Önünde.................................................................................
356. Quetta Çarşısı....................................................................................................
357. Kör Kuyu...........................................................................................................
358. Geçen Dakikalarım............................................................................................
359. Ey Aşk I............................................................................................................
360. Türkçe................................................................................................................
361. Ey Aşk II............................................................................................................
362. Ben.....................................................................................................................
363. Nereye................................................................................................................
364. Tutan Kamen’in Mezarında...............................................................................
365. Bir Gün Ki.........................................................................................................
366. Ah Bu Issız Geceler...........................................................................................
367. Biz Öldürdük Değil Mi?....................................................................................
İKİNCİ BÖLÜM: HİKÂYELER..........................................................................
368. Yağmur..............................................................................................................
369. “Mehmetçik”ten Bir Parça.................................................................................
370. Bomba................................................................................................................
371. Mehmetçik İle Tavuk Hırsız..............................................................................
372. Mualla’nın Gözleri............................................................................................
373. Rejiye Oyun.......................................................................................................
374. Mukaddes Hatıra................................................................................................
375. Bir Ahiret Masalı...............................................................................................
376. Canlı Cenaze......................................................................................................
377. Tehdit.................................................................................................................
378. Kaplan................................................................................................................
379. Mefkûreci...........................................................................................................
458
459
460
461
462
463
464
465
466
467
469
470
472
473
474
475
476
477
479
480
484
488
505
511
515
518
521
525
535
540
546
xviii
380. “Su Bayramı”nın Hatırası.................................................................................
381. Borç...................................................................................................................
382. Bir Kurtuluş Hikâyesi........................................................................................
383. Zehirden Şifa.....................................................................................................
384. İki Rakip Artist..................................................................................................
385. Dinmeyen Volkan..............................................................................................
386. Ayşe Kız x Fatma Kız: Saadet...........................................................................
387. Bir Roman Komprimesi.....................................................................................
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM DENEMELER.......................................................................
388. İnkılâp ve Edebiyat............................................................................................
389. Divan Edebiyatının Bir Cephesi........................................................................
390. Hayat Karşısında Edebiyat................................................................................
391. Sembolizm.........................................................................................................
392. Klasisizm...........................................................................................................
393. Edebiyat Meraklısı Bir Gence Mektup..............................................................
394. Bugünkü Programın İkamet ve Sakameti..........................................................
395. Özlediğimiz Sanat..............................................................................................
396. Edebiyat Tetkiklerinde Mecmuaların Rolü.......................................................
397. Asrî Kütüphaneler İhtiyacı................................................................................
398. Kâtip Çelebi’de Liberallik.................................................................................
399. Yeni Tedrisat Devresinin Başlaması Münâsebetiyle Muadil Edebiyat
Programındaki Bir Fıkraya Dair..........................................................................
400. Edebiyat Tedrisatının Yeni Vechesi Çocukları Kozmopolit Yapar Mı?...........
401. Konya Müzesindeki Kütüphane........................................................................
402. Eski Tarihî Eserlerimizi Yakmalı Mı?...............................................................
403. Atâ’î’nin Tuyuğları............................................................................................
404. Muharrir ve Eser................................................................................................
405. Romanı Bitiriş Tarzları......................................................................................
406. Bir Çaycı Dükkanında.......................................................................................
407. Kitap İhtiyacı.....................................................................................................
408. Portakallar İçinde..............................................................................................
558
566
572
575
578
581
584
589
595
596
599
607
612
617
624
628
636
639
644
647
651
656
659
662
664
668
669
673
675
677
xix
409. Neyzen ve Şiirleri.............................................................................................
410. Ölüme Dair Satırlar...........................................................................................
411. Edebiyatımızın Yolu.........................................................................................
412. Aç Sanatkâr.......................................................................................................
413. Bibliomanie.......................................................................................................
414. Yüz Kitap..........................................................................................................
415. İstanbul’dan Parçalar I......................................................................................
DÖRDÜNCÜ BÖLÜM: TENKİT.........................................................................
416. Fuzûlî- Bâkî......................................................................................................
417. Piyale................................................................................................................
418. Ahmet Haşim ve Piyale’si................................................................................
419. Fuzûlî’ye Ait.....................................................................................................
420. Nesimi’ye Dair..................................................................................................
421. Çoban Çeşmesi..................................................................................................
422. “Hayat”taki Hayat Düşmanı Şiirler..................................................................
423. Enis Behiç’in Miras’ı........................................................................................
424. Edebiyat Âleminde Tazelenen Mesele..............................................................
425. Millî Marş, İstiklâl Marşı..................................................................................
426. Millî Marş, İstiklâl Marşı..................................................................................
427. “Yedi Meş’ale”= Yedi İddialı Genç.................................................................
428. “Kısa Hikaye” Hakkında..................................................................................
429. Bir Arzu............................................................................................................
430. Dertli Hakkında................................................................................................
431. Bir Emir ve Bir Kitap Hakkında.......................................................................
432. Haşim’in “Bize Göre”si....................................................................................
433. Yeni Edebiyat İçinde Eski Estetik Zihniyet......................................................
434. Servet-i Fünun’un Rolü.....................................................................................
435. Edebiyat Tarihleri Hakkında Bir Makale Vesilesi...........................................
436. Faruk Nafiz ve Sanatı........................................................................................
437. Reşat Nuri Beyin Romanları.............................................................................
438. Tenkit Hakkında................................................................................................
679
682
683
685
687
690
693
696
697
707
710
714
718
721
728
732
736
742
746
750
755
760
762
764
769
772
776
778
782
791
795
xx
439. Tenkit ve Şekilleri.............................................................................................
BEŞİNCİ BÖLÜM: SANAT YAZILARI.............................................................
440. Sanatta Maziyi Taklit İle Maziyi Temsil..........................................................
441. Hangi Eserlere Muhtacız...................................................................................
442. Sanat ve Felsefe................................................................................................
443. Sanat-ı Temaşada Muharrir ve Temsil..............................................................
444. Tiyatromuzun Bugünkü Hali I..........................................................................
445. Tiyatromuzun Bugünkü Hali II.........................................................................
446. Tiyatro Hakkında..............................................................................................
447. Eski Edebiyatta Güzel ve Güzellik...................................................................
448. Bizde Temaşa Sanatı.........................................................................................
449. İki Arkadaş Arasında........................................................................................
450. Sanatın Mahiyet ve Menşei...............................................................................
451. Temaşada Münekkidin Vazifesi.......................................................................
452. Tiyatromuzun Bugünkü Hali III.......................................................................
453. Türk Sanatında Tezyinat...................................................................................
454. Sanattan Zevk Almanın Yolu ve Asar-ı Sanatın Ehemmiyeti..........................
455. Eflatun ve Bediiyat...........................................................................................
456. Piyes ve Mizansen Meselesi.............................................................................
457. Temaşa Sanatının Vatanı..................................................................................
458. Sanat İle Atikıyât..............................................................................................
459. İfade Kudreti, Hareketin İfadesi.......................................................................
460. Dekor Lazım Mı, Değil Mi?.............................................................................
461. Temsil Sanatında Heyecanların Hududu..........................................................
462. Temsil Sanatı Hakkında Birkaç Düşünce.........................................................
463. Temaşada “Heyecan”........................................................................................
464. Bizde ve Fransa’da Tiyatro Tenkidi Edebiyatı.................................................
465. Sanatta Hareket.................................................................................................
466. İkinci Roller......................................................................................................
467. Sanat ve Tarihî Maddecilik...............................................................................
468. Sanatın Kuvveti.................................................................................................
799
801
802
804
807
809
812
816
819
823
827
831
837
841
844
847
854
860
866
869
872
878
881
883
888
891
893
896
901
903
907
xxi
469. Türk Sanatı Hakkında.......................................................................................
470. İstikbâlin Tiyatrosu..........................................................................................
471. Tiyatromuzun Karakteri...................................................................................
472. Tiyatroda Yenilik.............................................................................................
473. Figaro’nun İzdivacı..........................................................................................
474. Temaşa Sanatının Bugünkü Vaziyeti ve Sinema Karşısındaki Zaafı...............
475. Temaşa Sanatının Bugünkü Vaziyeti ve Sinema Karşısındaki Zaafı...............
ALTINCI BÖLÜM: DİL YAZILARI..................................................................
476. Yazı Dili...........................................................................................................
477. Latin Harfleri “Meselesi”.................................................................................
478. Lisanımız, Selamımız.......................................................................................
479. İki Kafadar........................................................................................................
480. Lisana Dair.......................................................................................................
481. Hangi Kelimeler Türkçedir?.............................................................................
482. Dil Kongresi.....................................................................................................
483. “Tercüme” Meselesi.........................................................................................
484. Irktaş Kendine Gel!..........................................................................................
485. Harf İnkılâbı Maarif Seferberliğidir.................................................................
486. Hayat Karilerine...............................................................................................
487. Dil Encümeninin Raporu..................................................................................
488. Yeni Harfler Hakkında.....................................................................................
489. Lâhikalar Nasıl Yazılır?...................................................................................
490. Şive Endişesi....................................................................................................
491. Şekliyât: Umumî Fikirler.................................................................................
492. Son Neslin Şiirinde Güzel Türkçe’nin Kuvveti...............................................
493. Yeni Harfler ve Coğrafî İsimler.......................................................................
494. XVI-XIX’ uncu Asırlarda Türkçe’nin Tekâmülü............................................
495. Türkçeye Dair...................................................................................................
496. Alfabe Tarihi....................................................................................................
497. Öz Dilimiz İçin.................................................................................................
498. Alfabe Tarihi II.................................................................................................
910
912
917
921
923
927
932
937
938
941
948
951
954
957
960
963
966
969
971
973
975
980
983
985
987
992
995
999
1002
1006
1008
xxii
499. Alfabe Tarihi III...............................................................................................
YEDİNCİ BÖLÜM: BİYOGRAFİLER..............................................................
500. Hoca Dehhani...................................................................................................
501. Edebiyatımızda Matem Haftası........................................................................
502. Son Nefesimle Kal...........................................................................................
503. Keçeci-Zâde İzzet Molla..................................................................................
504. Edirneli Efendi (Kâî)........................................................................................
505. Bayburtlu Zihni................................................................................................
506. Ömer Seyfettin.................................................................................................
507. Seyyid Vehbî....................................................................................................
508. İzzet Ali Pşa.....................................................................................................
509. Çelebi-Zâde Âsım............................................................................................
510. Ankaravî İsmail Efendi....................................................................................
511. Süleyman Nahîfî...............................................................................................
512. “Âşık Ömer”e Ait Bazı Notlar.........................................................................
513. Kemal Ümmi....................................................................................................
514. Öksüz Dede......................................................................................................
515. Kaba Sakal Mehmet.........................................................................................
516. Selim Efendi.....................................................................................................
517. Şakacı Fakat Talihsiz Şair: Üsküdarlı Sırrî......................................................
518. Harputlu Bir Şair..............................................................................................
519. “Kul Süleyman” ve “Benli Ali”.......................................................................
520. Bir Kızılbaş Şâiri: Pîr Sultan Abdal.................................................................
521. İshak Hocası Ahmed Efendi.............................................................................
522. Mirzâ-Zâde Neylî.............................................................................................
523. Dürrî.................................................................................................................
524. İsmail Safa........................................................................................................
525. Bayburtlu Zihni................................................................................................
526. Şâir ve Tabib Şifâ’i Şabân Efendi....................................................................
527. Ankaralı Bir Şair..............................................................................................
528. Fıtnat Hanım....................................................................................................
1012
1016
1017
1022
1025
1030
1042
1050
1055
1064
1076
1084
1096
1106
1122
1126
1129
1133
1138
1144
1151
1154
1158
1163
1169
1181
1189
1197
1200
1205
1210
xxiii
529. Milli Lisân ve Edebiyat Cereyanının İlk Mübeşşirlerinden Şair “Mahrem”...
530. Seher Aptal......................................................................................................
531. Gevheri Hakkında Yeni Vesikalar...................................................................
532. Gevheri’ye Ait.................................................................................................
533. Kul Oğlu..........................................................................................................
534. Kamil...............................................................................................................
535. Kul Mehmet.....................................................................................................
SEKİZİNCİ BÖLÜM: ESER TANITIMLARI..................................................
536. Faust Hakkında Bir İki Söz..............................................................................
537. Halk Edebiyatına Ait Bir Eser.........................................................................
538. Güneş...............................................................................................................
539. Latifî ve Tezkiresi............................................................................................
540. Latifî Tezkeresi................................................................................................
541. Mecmua-i Mevlânâ..........................................................................................
542. Halk Şairleri.....................................................................................................
543. “Şeytan Diyor Ki” ye Dâir...............................................................................
544. Heratlı “Fahri” ve Tezkiresi.............................................................................
545. “Bahar ve Kelebekler”e Dâir...........................................................................
546. “Sam Mirza” ve Tezkiresi...............................................................................
547. Râmiz Efendi ve Eseri.....................................................................................
548. Menâkıb-ı Hünerverân’a Dâir..........................................................................
549. Muharrir Bu Ya................................................................................................
550. Bir Kadın Düşmanı..........................................................................................
551. Bazı Mecmualara Dâir.....................................................................................
552. Karesi Meşâhîri................................................................................................
553. Yeni Eserler.....................................................................................................
554. Enîsü’l Guzat...................................................................................................
555. Miras!...............................................................................................................
556. Goethe’nin “Muhammet”i...............................................................................
557. Bediiyât............................................................................................................
558. Erzurum Şâirleri...............................................................................................
1214
1218
1221
1224
1227
1230
1234
1238
1239
1243
1246
1249
1253
1256
1261
1263
1269
1273
1278
1281
1286