Alecos Tringides – IKME Direktörü

2009 Avrupa seçimleri Kıbrıs’ta 6 Haziran Cumartesi günü ya-pıldı.

Seçimler genellikle Pazar günü yapılır, ancak Pazartesi günününtatil olması nedeniyle Kıbrıslılara “uzun hafta sonu” tatiline Cu-martesi sabahı oy kullandıktan sonra başlamaları fırsatı verilmesihalinde seçime katılmama oranının daha düşük olacağı düşünüldü.Seçimin hafta içindeki bir günde yapılması yönündeki muhalefetönerisi hükümet tarafından reddedilmişti. Tabii ki düşük bir katı-lım oranı yönündeki endişeler yersiz değildi. Cumartesi günü yapı-lan Avrupa Parlamentosu seçiminde, Kıbrıs, %58.8 bir oranlaşimdiye kadarki en düşük katılım oranını yaşamıştı. Seçime katıl-mama oranı olan %41.12 rakamı, %10 civarında olan başkanlıkveya yerel parlamento seçimlerindeki katılım oranına kıyasla çokdaha fazla yüksekti. Kıbrıs’taki ilk Avrupa Parlamentosu seçimleriadanın 2004’de Avrupa Birliği’ne katılmasından kısa bir süre sonrayapıldı ve katılım oranı %72.5 gibi çok daha sağlıklı bir orandı.

Kıbrıs’ta ulusal seçimlerde oy kullanma sadece bir hak değil, aynızamanda yurttaşlar için bir zorunluluktur ve teorik olarak medenibir görevin yerine getirilmemesi yetkililerin yaptırım uygulaması so-nucunu doğurabilir. Avrupa seçimlerinde oy kullanma Kıbrıs yurt-taşları için zorunlu değildir.

Hükümet Sözcüsü Stephanos Stephanou, Avrupa Parlamentosuüyelerinin doğrudan seçilmeye başlandığı 1979 yılından bu yanaAvrupa genelinde seçime katılım oranının düşüklüğü nedeniyle,bunun bir Avrupa gerçeği olarak görülmesi gerektiğini söyledi. Bunaek olarak Stephanou, seçim sonucunu ‘’seçim kampanyası sıra-sında hükümetin ve cumhurbaşkanının politikalarının sert bir şe-

kilde eleştirildiği göz önünde bulundurulursa Kıbrıs ve iç yönetimkonularında hükümetin izlediği politika haklı çıktı’’ şeklinde ta-nımladı.

Seçimin resmi sonuçları şöyle:DISY %35.65, AKEL %34.90, DIKO %12.28, EDEK %9.85, EV-

ROKO %4.12, Yeşiller %1.50, diğerleri %1.15.DISY ve AKEL seçim sonuçlarından memnun olduklarını bildirdi-

ler.AKEL Genel Sekreteri Andros Kyprianou, 2004 Avrupa seçimle-

rine kıyasla recor düzeyde %7 ve en son ulusal parlamento seçim-lerine kıyasla da %4 oranında bir artış olduğunu belirtti.

DISY Başkanı Nikos Anasdasiades ise sonuçların partisi için birzafer olduğunu gösterdiğini söyledi. Yüzdeliklerin geçen Avrupa se-çimlerine ve 2008’deki cumhurbaşkanlığı seçimlerinin birinci tu-runa kıyasla çok daha yüksek.

Kıbrıs’tan Avrupa Parlamentosu’na seçilen yeni üyeler şunlardır:DISY’den Ioannis Kasoulides ve Eleni TheocharousAKEL’den Takis Hadjigeorgiou ve Kyriakos TriantafyllidesDIKO’dan Antigoni PapadopoullouEDEK’ten Kyriakos Mavronikolas

Hükümet sözcüsü seçimlerin pürüzsüz geçmesinden memnun ol-duğunu söyledi ve Kıbrıs’tan Avrupa Parlamentosu’na seçilen 6 yeniüyeyi kutladı.

Cumhurbaşkanı Demetris Christofias, Avrupa Parlamentosu’nun6 üyesiyle de temasa geçerek ‘’ülkenin ve halkımızın yaşamsal çı-karlarını ileri götürmek ve korumak için hem hükümetin hem dekendisinin tam bir işbirliğine hazır olduğunu’’ iletti.

FES’in işbirliğinde BİLBAN – ΙΚΜΕ yayın organı / Κοινή έκδοση BİLBAN – ΙΚΜΕ σε συνεργασία µε το FES ÜCRETSİZ / ∆ΩΡΕΑΝ

Αλέκος Τριγγίδης – ∆ιευθυντής ΙΚΜΕ

Οι ευρωεκλογές του 2009 διεξήχθηκαν στην Κύπρο το Σάββατο 6 Ιουνίου.Συνήθως η ηµέρα εκλογών είναι η Κυριακή, αλλά επειδή η ∆ευτέρα 8 Ιου-νίου ήταν αργία, αναµενόταν ότι η αποχή θα ήταν χαµηλότερη αν δινότανη ευκαιρία στους Κυπρίους να ξεκινήσουν το «τριήµερο» αφού ψηφίσουνπρώτα το πρωί του Σαββάτου. Η πρόταση της αντιπολίτευσης για να γίνουνοι εκλογές καθηµερινή, απορρίφθηκε από την Κυβέρνηση. Πράγµατι, οιφόβοι για χαµηλή προσέλευση δεν ήταν αβάσιµοι. Η Κύπρος το Σάββατοκατέγραψε το µεγαλύτερο ποσοστό αποχής από όλες τις εκλογές, αφού οιπροσέλευση στις κάλπες για το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο προσέλκυσε το58.88% των εκλεκτόρων.Το ποσοστό αποχής της τάξης του 41.12% ήταν πολύ πιο ψηλό από αυτότων προεδρικών ή των βουλευτικών εκλογών, που είναι συνήθως γύρω στο10%. Η Κύπρος ψήφησε για πρώτη φορά σε Ευρωπαϊκές εκλογές το 2004,λίγο µετά την ένταξη της στην Ευρωπαϊκή Ένωση και η προσέλευση ανήλθεσε ένα πιο υγιές 72.5%.Η άσκηση της ψήφου στις εθνικές εκλογές στην Κύπρο δεν είναι µόνο δι-καίωµα αλλά και υποχρέωση των πολιτών, και θεωρητικά, η παράλειψη τηςεκπλήρωσης του πολιτικού καθήκοντος µπορεί να επιφέρει επιβολή νοµι-κών κυρώσεων. Η συµµετοχή στις Ευρωπαϊκές εκλογές δεν είναι υποχρεω-τική για τους Κύπριους πολίτες.Ο Κυβερνητικός Εκπρόσωπος Στέφανος Στεφάνου είπε ότι το φαινόµενοαυτό πρέπει να εκτιµηθεί ως µέρος ενός Ευρωπαϊκού προβλήµατος, δεδο-µένης της µειωµένης προσέλευσης στις Ευρωπαϊκές εκλογές από την κα-θιέρωση των απευθείας εκλογών για τα µέλη του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίουτο 1979.Επιπλέον, ο κ. Στεφάνου περίγραψε το εκλογικό αποτέλεσµα ως «προάσπισητης κυβερνητικής πολιτικής όσον αφορά το Κυπριακό πρόβληµα και την

εσωτερική διακυβέρνηση», τονίζοντας ότι «κατά τη διάρκεια της εκλογικήςεκστρατείας οι πολιτικές της κυβέρνησης και του Προέδρου υπέστηκαν αυ-στηρή κριτική.»Τα επίσηµα αποτελέσµατα των εκλογών είναι: ∆ΗΣΥ 35.65%, ΑΚΕΛ34.90%, ∆ΗΚΟ 12.28%, Ε∆ΕΚ 9.85%, ΕΥΡΩΚΟ 4.12%, Κίνηµα Οικολό-γων Περιβαλλοντιστών 1.50%, Άλλοι 1.70%.Τόσο ο ∆ΗΣΥ όσο και το ΑΚΕΛ εξέφρασαν την ικανοποίηση τους για το εκλο-γικό αποτέλεσµα.Ο γενικός γραµµατέας του ΑΚΕΛ Άνδρος Κυπριανού επισήµανε την αύξησηρεκόρ στα ποσοστά του κόµµατος, της τάξης του 7% συγκριτικά µε τις ευ-ρωεκλογές του 2004 και 4% συγκριτικά µε τις τελευταίες βουλευτικές εκλο-γές.Ο πρόεδρος του ∆ΗΣΥ Νίκος Αναστασιάδης είπε ότι το εκλογικό αποτέλε-σµα αποτελεί µια ξεκάθαρη νίκη του κόµµατος του. Τα ποσοστά είναι πολύψηλότερα από τις προηγούµενες ευρωεκλογές και τον πρώτο γύρο των προ-εδρικών εκλογών του 2008.Οι νεοεκλεγέντες Κύπριοι Ευρωβουλευτές είναι:Ιωάννης Κασουλίδης και Ελένη Θεοχάρους του ∆ΗΣΥΤάκης Χατζηγεωργίου και Κυριάκος Τριανταφυλλίδης του ΑΚΕΛΑντιγόνη Παπαδοπούλου του ∆ΗΚΟΚυριάκος Μαυρονικόλας της Ε∆ΕΚ.Ο Κυβερνητικός Εκπρόσωπος εξέφρασε ικανοποίηση για την οµαλή διεξα-γωγή των εκλογών και διαβίβασε τα συγχαρητήρια της κυβέρνησης στους έξιΚύπριους µέλη του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου. Ο Πρόεδρος ∆ηµήτρης Χρι-στόφιας επικοινώνησε µε όλους τους έξι Κύπριους Ευρωβουλευτές και τουςδιαβίβασε την ετοιµότητα τόσο του ιδίου, όσο και της κυβέρνησης για πλήρησυνεργασία µε σκοπό την περιφρούρηση και την προώθηση των ουσιωδώνσυµφερόντων της χώρας και του λαού µας.

HAZİRAN - ΙΟΥΝΙΟΣ 2009 SAYI / ΦΥΛΛΟ: 13

Kıbrıs Avrupa Seçimleri:Çözüm yanlısı politikalar haklı çıktı

Ευρωεκλογές στην Κύπρο:Προάσπιση της πολιτικής υπέρ της λύσης

HAZİRAN - ΙΟΥΝΙΟΣ 2009 SAYFA / ΣΕΛΙ∆Α -2

Serdar Atai

Ekonomik kriz bir kez daha sert vurdu. İş dünya-sından hangi yaşta insana konuşursanız konuşun,böylesi bir durgunluğun bugüne kadar yaşanmadığına

hepsi de tanıklık edecektir. Aslında, Kuzey Kıb-rıs’taki ekonomik yavaşlama 2007 sonbaharında ken-dini gösterdi, ancak insanların şok dalgalarınınağırlığını hissetmeleri zaman aldı. Çoğumuz bunu,Kıbrıs Rum çarşısından yapılan yoğun alışverişlerinoluşturduğu birikimli satış kayıplarına bağlıyordu.Kıbrıslı Türkler, son birkaç yıldır Euro/Türk Lirası pa-ritesinin istikrarlı seyir izlemesinden ve makul düzey-deki değerinden avantaj sağlıyordu.

Şu günlerde ise Euro’nun Türk lirası karşısında ta-rihsel olarak en yüksek değerlerinden birine tırman-dığı bir dönemde bile, Kıbrıslı Türkler halen güneydenalışveriş yapmayı sürdürmektedirler. Bu yüzden sen-dika üyeleri dahil hemen herkes akıllarını başlarınatoplayarak bu eğilimin gerçek nedenini araştırmayakarar verdiler.

Zihniyet değişikliğine paralel olarak Kıbrıs Türk Ti-caret Odası, kuzey ile güney ekonomileri arasındakifarklılıkları gösteren bir rapor üretti. Raporda, güneyinkuzey karşısındaki avantajları güvenilir rakamlarlakarşılaştırılmalı olarak ortaya kondu. Buna göre Kıb-rıs Cumhuriyeti Hükümeti, nisbeten daha düşük güm-rük vergileri, tarifeler, stopaj ve KDV uygulamakta;elektrik faturaları, yol vergisi ve petrol ürünlerinin tü-ketim vergisini daha düşük oranlarda tutmaktadır.

Ancak iki taraf ekonomisi arasındaki fiyat denge-sizliğine yol açan en önemli faktör kesinlikle unutuldu.Bu da, bankalar tarafından tırmandırılan ve bilhassaticari kredilere uygulanan ölümcül faiz oranlarıdır.

Şu an için Güneydeki bankalar hesap sahiplerin-den Euro cinsi mevduat toplayıp, tasarruflarına karşı-lık yıllık %4.5 ile %6.25 oranında faiz ödemektedir.

Toplanan mevduatlar çeşitli risk gruplarından ya-tırımcıların %5.75 ile %8.5 arasında değişen faiz oran-

larını ödemeleri karşılığında yatırımcıya kullandırıl-maktadır. Bu, bankaların aracılık işlemlerinden asgari1.25 puan ve azami 4 puan kar sağlamaları demektir.

Ayni türden bir işlemin Kuzeydeki uygulamasınabaktığımızda, bankalar hesap sahiplerinden TL. cinsimevduat toplayıp tasarruflarına karşılık yılda %9.5 ile%12.5 oranında faiz ödemektedir. Toplanan mevduat-lar çeşitli risk gruplarından yatırımcıların %25 ile %60arasında değişen faiz oranlarını ödemeleri karşılığındayatırımcıya kullandırılmaktadır. Bu, bankaların aracı-lık işlemlerinden asgari 15.5 puan ve azami 50.5 puankar sağlamaları demektir.

Çok uluslu HSBC’yi örnek olarak alalım. Mevduatsahipleri için yıllık faiz oranları en fazla %10 oranındaiken, ticari kredi müşterilerine uygulanan faiz oranları%60’lara kadar varmaktadır. Merak ediyorum; dünya-nın başka neresinde HSBC tefeci gibi hareket ederek,maliyet açısından değerlendirildiğinde benzeri bir iş-lemden 6 misli kar sağlayabilir?

Başbakan Erdoğan, tüm dünyadaki rakipleri kapı-larını kapatırken, Türk bankalarının küresel ekono-mik kriz nedeniyle saf dışı kalmamalarından gururduymaktadır. Yukarıda sözü geçen korkunç kar oran-ları ile, Türk bankalarının iflas etmeleri mucize ola-caktır.

Aslında, Türkiye ve kuzey Kıbrıs’ta şu anda dahayıkıcı bir şey olmaktadır.

Ekonomilerin lokomotif gücü olan küçük ve ortaboy işletmeler (KOBİ) geride enkaz ve binlerce, hattamilyonlarca işsiz bırakarak hızla buharlaşmaktadır.Bunun başlıca nedeni de, yatırımcılar tarafından geriödenemeyen ticari kredilere uygulanan astronomik dü-zeydeki faiz oranlarıdır. Ama kimin umurunda?

Erdoğan’ın konuya bakışı şöyledir: “Olağandışı ko-şullarda işini sürdürmeyi başaramayan KOBİ’ler eko-nomi dışı kalacaklardır.”

Kıbrıslı Türklerin trajedisi, esasen Türk lirasınınresmen tedavüle girdiği tarih olan 16 Mayıs 1983’te,yani “KKTC”nin ilan edilmesinden tam 6 ay önce baş-

ladı. Yeni uygulamanın sloganı Türkiye’nin eski Ma-liye Bakanı Ziya Müezzinoğlu tarafından şöyle ilanedildi: “Kuzey Kıbrıs’taki ticari yaşamı Türkleştirelim.”

Bu tarihten itibaren, kuzeydeki ekonomi bağımsız-lığını tamamen yitirerek Türkiye ekonomisiyle göbek-ten bağlandı.

Türk lirasının yabancı kurlar karşısındaki dalga-lanmaları, yüksek enflasyon ve yüksek faiz oranları,devalüasyonlar, durgunluklar, ekonomik göstergeler-deki diğer bozukluklar olağan hale geldi – ancak ku-zeyde daha geniş çapta ve daha derin hissedildi. Türkekonomisindeki bir fırtına bizim için kasırga,Türk fi-nans piyasalarındaki bir sarsıntı ise bizim için Tsu-nami demekti.

Türk lirası aynı zamanda, Türkiye’nin istekleriyletamamıyla uyumlu, ekonomik olarak zayıflatılmış,sosyo kültürel açıdan savunmasız bırakılmış bir top-lum yaratılmasında katalizör rol oynadı.

Kıbrıs’ta barışçı bir çözüm olmaksızın, KıbrıslıTürklerin Türk lirası ve onun tuzaklarından kurtul-maları mümkün görülmemektedir.

Erdoğan: “Allahın yardımıyla bu darboğazdan kur-tulacağız” demektedir. Dogmatizm eleştirel ve rasyo-nel düşüncenin önüne geçmekte, insan beyninin krizyönetimi alanındaki çapını ve becerisini küçümse-mektedir. Kriz yönetimi hiç şüphesiz bir bilim dalıdır.

Einstein : “Tanrı Evrenle zar oynamaz” ve “Din ol-maksızın bilim topaldır, bilim olmaksızın din kördür”demişti.

Joan Osborne’un “Tanrı bizden biri olsaydı” şarkı-sını hatırlıyor musunuz? Evet, evet, Allah büyüktür,ama ancak ve ancak bahşettiği nimetler en iyi bir şe-kilde değerlendirilirse kullarına yardımcı olabilir.

Bu makale daha önce Cyprus Mail Gazetesindeİngilizce olarak yayınlandı.

Σερντάρ ΑταΐΗ οικονοµική κρίση έχει κτυπήσει δυνατά και πάλι.Με οποιονδήποτε συνοµιλήσεις από τον επιχειρη-µατικό κόσµο, ανεξαρτήτως ηλικίας, όλοι θα επιβε-βαιώσουν ότι δεν ξανα-βιώσαµε οικονοµική ύφεσηόπως τη σηµερινή.Η επιβράδυνση της οικονοµίας του βορρά στηνΚύπρο εκδηλώθηκε το φθινόπωρο του 2007 αλλάχρειάστηκε να περάσει κάποιος χρόνος για να νιώσειτα ανυπόφορα κτυπήµατα ο κόσµος.Οι περισσότεροι από εµάς το συνέδεαν µε τη συσ-σωρευµένη µείωση των πωλήσεων που ήταν αποτέ-λεσµα αυξηµένων αγορών από την Ελληνοκυπριακήαγορά. Οι Τουρκοκύπριοι εκµεταλλεύονταν την αξίατου Ευρώ έναντι της Τουρκικής λίρας που είχε στα-θεροποιηθεί σε πολύ µέτρια επίπεδα τα τελευταίαδύο χρόνια.Όµως και τώρα που το Ευρώ σκαρφάλωσε σε µιααπό τις ιστορικά ψηλότερες αξίες έναντι της Τουρκι-κής λίρας, οι Τουρκοκύπριοι συνεχίζουν να ψωνί-ζουν από το νότο. Τότε, όλοι, συµπεριλαµβανοµένωνκαι των µελών των συντεχνιών, αποφάσισαν διερευ-νήσουν την πραγµατική αιτία για την τάση αυτή.Παράλληλα µε την αλλαγή στις αντιλήψεις, το Τουρ-κοκυπριακό Εµπορικό Επιµελητήριο δηµοσίευσεµια έκθεση στην οποία παρουσιάζεται η διαφορά µε-ταξύ των οικονοµιών του βορρά και του νότου.Στην έκθεση, περιγράφονται µε αξιόπιστους αριθ-µούς τα συγκριτικά πλεονεκτήµατα του νότου έναντιτου βορρά που δείχνουν πως η κυβέρνηση της Κυ-πριακής ∆ηµοκρατίας επιβάλλει σχετικά χαµηλότε-ρους τελωνειακούς δασµούς, προπληρωµένουςφόρους, ΦΠΑ και χρεώνει χαµηλότερες τιµές στουςλογαριασµούς του ηλεκτρισµού, την άδεια κυκλο-φορίας και το φόρο στα πετρελαιοειδή. Όµως, ο πιοσηµαντικός παράγοντας που οδηγεί στην ανοµοι-ότητα των τιµών µεταξύ των οικονοµιών των δύοπλευρών έχει σαφώς ξεχαστεί. Είναι τα υπέρµετραεπιτόκια που επιβάλλουν από τις τράπεζες, ιδιαίτερααυτά που αφορούν στα εµπορικά δάνεια.Αυτή τη στιγµή, οι τράπεζες στο νότο πληρώνουνστους κατόχους λογαριασµών καταθέσεων σε Ευρώµεταξύ 4.5-6.25% τόκο πάνω στις αποταµιεύσειςτους. Τα αποταµιευόµενα ποσά παρέχονται σε δά-

νεια για επενδύσεις υψηλού ρίσκου µε τόκο 5.75-8.5%. Αυτό σηµαίνει ότι οι τράπεζες κερδίζουν µε-ταξύ 1.25-4% επί του κύκλουεργασιών.Την ίδια ώρα παρακολουθούµε τις τράπεζες στοβορρά, να πληρώνουν τόκους σε αποταµιεύσεις µεετήσιο επιτόκιο προς 9.5-12.5%. Τα ποσά που απο-ταµιεύονται µεταφέρονται σε δάνεια προς επενδυτέςυψηλού ρίσκου µε τόκο 25-60%. Αυτό σηµαίνει ότιοι τράπεζες κερδίζουν µεταξύ 15.5-50.5% επί τουκύκλου εργασιών .Ας πάρουµε για παράδειγµα τον πολυεθνικό γίγανταHSBC. Το αποταµιευτικό επιτόκιο για κατόχουςαποταµιευτικών λογαριασµών είναι το πολύ 10%ετησίως ενώ τα επιτόκια για πελάτες εµπορικών δά-νειων ανέρχονται µέχρι και 60%. Άραγε που αλλούστον κόσµο µπορεί η HSBC να συµπεριφέρεται σαντοκογλύφος και να έχει απόδοση έξι φορές µεγαλύ-τερο κέρδος από µια παρόµοια εµπορική πράξη;Ο Πρωθυπουργός Ερντογάν είναι περήφανος διότι οιΤουρκικές τράπεζες δεν έχουν κτυπηθεί από τηνπαγκόσµια οικονοµική κρίση τη στιγµή που οι αν-ταγωνιστές τους ανά τον κόσµο κηρύττουν πτώχευση.Με τα προαναφερθέντα τροµακτικά περιθώρια κέρ-δους, θα ήταν θαύµα αν οι Τουρκικές τράπεζες ποτέχρεοκοπήσουν.Στην πραγµατικότητα, στην Τουρκία όσο και στη βό-ρεια Κύπρο συµβαίνει κάτι περισσότερο καταστρε-πτικό. Η κινητήρια δύναµη της οικονοµίας, οιεπιχειρήσεις µικρού και µέτριου µεγέθους (ΜΜΕ),εξαφανίζονται γρήγορα, αφήνοντας πίσω τους συν-τρίµµια και χιλιάδες ή εκατοµµύρια άνεργους. Οπρώτος λόγος είναι τα αστρονοµικά επιτόκια για εµ-πορικά δάνεια που δεν µπορούν να πληρωθούν απότους επενδυτές. Ποιος νοιάζεται;Η άποψη του Ερντογάν είναι «Οι ΜΜΕ επιχειρηµα-τίες που δεν καταφέρνουν να διοικούν τις επιχειρή-σεις τους σε ασυνήθιστες συνθήκες θα πρέπει νααποβληθούν από την οικονοµία.»Η τραγωδία των Τουρκοκυπρίων άρχισε κυρίως µετην επίσηµη κυκλοφορία της Τουρκικής λίρας στις16 Μαΐου 1983, έξι µόλις µήνες πριν την ανακήρυξητης «Τ∆ΒΚ». Το σύνθηµα της νέας εποχής ανακοι-νώθηκε από τον πρώην Υπουργό Οικονοµικών τηςΤουρκίας Ζιγιά Μουεζίνογλου που δήλωσε: «Ας

Τουρκοποιήσουµε την εµπορική ζωή στη βόρειαΚύπρο».Από τότε, η οικονοµία στο βορρά έχασε την ανεξαρ-τησία της και αλληλοσυνδέθηκε µε αυτή της Τουρ-κίας. Οι διακυµάνσεις της Τουρκικής λίρας έναντιτων ξένων νοµισµάτων, ο ψηλός πληθωρισµός και ταεπιτόκια, οι υποτιµήσεις, οι οικονοµικές υφέσεις,άλλες παραποιήσεις των οικονοµικών δεικτών έχουνγίνει κοινοτοπία – όµως βιώνονται πιο εκτεταµένακαι πιο βαθιά στο βορρά. Μια καταιγίδα στην Τουρ-κική οικονοµία σηµαίνει ένα τυφώνα και µια δόνησηστην Τουρκική αγορά – και ένα τσουνάµι για µας.Η Τουρκική λίρα λειτούργησε σαν ένας δραστικόςκαταλύτης για τη δηµιουργία µιας οικονοµικά αδύ-νατης και κοινωνικο-πολιτιστικά ευπαθούς κοινότη-τας σε πλήρη συµµόρφωση µε τις επιδιώξεις τηςΤουρκίας.Χωρίς ένα ειρηνικό διακανονισµό στην Κύπρο, δενφαίνεται πιθανόν ότι οι Τουρκοκύπριοι θα µπορέ-σουν να απαλλαχτούν από την Τουρκική λίρα καιτους κινδύνους της.«Η ευλογία του Θεού θα µας οδηγήσει έξω από αυτήτη συµφόρηση», λέει ο κύριος Ερντογάν. Ο δογµατι-σµός εξαντλεί τελείως την κριτική και ορθολογιστικήσκέψη και αναιρεί την ικανότητα και εξυπνάδα τουανθρώπινου µυαλού για την διαχείριση της κρίσης.Η διαχείριση της κρίσης ανάγεται αναµφίβολα στοεπιστηµονικό πεδίο.«Ο Θεός δεν παίζει ζάρια µε το σύµπαν» και «Η επι-στήµη χωρίς θρησκεία είναι αδύνατη, η θρησκείαχωρίς επιστήµη είναι τυφλή» είπε ο Άινσταϊν.Θυµάστε το τραγούδι της Τζόαν Όσµπορν «Τι κι αν οΘεός ήταν ένας από µας;» Ναι, ναι, ο Θεός είναι µε-γάλος, αλλά µπορεί να βοηθήσει αν – και µόνο αν –οι ανταποδόσεις του στις προσευχές αξιοποιούνταιµε τον καλύτερο τρόπο.

Το άρθρο αυτό δηµοσιεύτηκε για πρώτη φοράστα αγγλικά στην εφηµερίδα Cyprus Mail.

Ο Θεός είναι µεγάλος, αλλά είναι αρκετάµεγάλος για να σώσει την οικονοµία;

Allah Büyüktür; ama acaba ekonomiyi esirgeyecek kadar büyük müdür?

HAZİRAN - ΙΟΥΝΙΟΣ 2009SAYFA / ΣΕΛΙ∆Α -3

Κυριάκος Τζιαµπάζης

Κύριε Αναστασιάδη! ∆εν απευθύνθηκα ποτέ σεσας µε ανοικτή ή κλειστή επιστολή, επειδή δενυπήρξα ποτέ υποστηρικτής ή και οπαδός τουκόµµατός σας. Χαιρέτισα, όµως, τις θέσεις σαςπου αναπτύσσετε στο Κυπριακό και την υπο-στήριξη που δίνετε στις πολιτικές του κ. ∆.Χριστόφια στο Κυπριακό και τη συνεργασίαπου έχετε µαζί του πάνω σ' αυτό το ζήτηµα.Αντιλαµβάνοµαι ότι αυτή η πολιτική, αρκετέςφορές σας έφερε σε δύσκολη θέση κοµµατικά,όµως πιστεύω ότι το πάθος σας για τη ρύθµισητου Κυπριακού δεν σας αφήνει να ολισθήσετεσε άγονες πολιτικές ενέργειες, αντίθετες µε τοκύριο ζήτηµα που απασχολεί την ελληνοκυ-πριακή κοινωνία.Αυτές τις µετεκλογικές µέρες παρακολουθώµε ιδιαίτερη προσοχή τις δηλώσεις των αρχη-γών των κοµµάτων και των στελεχών τους,επειδή η κοινωνία µας γίνεται αποδέκτης µη-νυµάτων που µπορούν να ανατρέψουν το µε-τριοπαθές κλίµα που υπάρχει ανάµεσα σεσας, την προεδρία και την ηγεσία του ΑΚΕΛ.Θα περιήλθε στην αντίληψη σας, ότι ο γ.γ. τουΑΚΕΛ κ. Α. Κυπριανού σε πρόσφατες δηλώ-σεις του διακήρυξε ότι: "∆εν υπάρχει καµιάαπολύτως ταύτιση των θέσεων του ΑΚΕΛ µετον ∆ΗΣΥ στο Κυπριακό και θέλω να είµαιαπόλυτος σ' αυτό το ζήτηµα. Έχουµε διαφω-νίες µε τον ∆ΗΣΥ". Κύριε Αναστασιάδη! Προ-τού αποφασίσετε να αναιρέσετε οποιαδήποτευποστήριξη προς την πολιτική ∆. Χριστόφιαεξαιτίας των πιο πάνω δηλώσεων, θα σας υπο-βάλω τα ακόλουθα: προσπεράστε την πρώτηπρόταση και σταθείτε στη δεύτερη. Η πρώτηνοµίζω ότι λέχθηκε χωρίς να προσλαµβάνεται

το βάθος του νοήµατος.Αντιλαµβάνοµαι ότι είναι δύσκολο για σας,έχετε συνεργάτες στους οποίους θα πρέπει ναδώσετε λόγο, αλλά και να χαράξετε τη δικήσας πολιτική, εφόσον το ΑΚΕΛ δεν βλέπει"καµιά απολύτως ταύτιση" στο Κυπριακό µετις δικές σας θέσεις. Αντιλαµβάνεστε, όπωςκαι όλοι όσοι ασχολούνται µε τα κοινά, ότι ηάποψη του κ. Α. Κυπριανού εκπορεύεται απότα προβλήµατα που αντιµετωπίζει η ηγεσίατου ΑΚΕΛ µε τα συνεργαζόµενα µ' αυτήν κόµ-µατα. ∆εν σας καλώ να τους λύσετε εσείς ταπροβλήµατά τους µε την ανοχή σας και σεβάρος του κόµµατός σας. Μας έχετε όµως συ-νηθίσει να θέτετε το συµφέρον της Κύπρουπάνω από το κοµµατικό. Ο κ. Α. Κυπριανούαπασχολείται µόνο µε τα κοµµατικά, περιθω-ριοποιώντας το κύριο πρόβληµα της χώραςµας. Επειδή η ηγεσία του ΑΚΕΛ τρέµει στηνιδέα να κάµει το µεγάλο άλµα και να συνερ-γασθεί µαζί σας στο Κυπριακό, προτιµά νααφήνει να του ξεφεύγουν τέτοιες ά-σκεφτεςδηλώσεις. Πιστεύω ότι εσείς θα σταθείτε στηδεύτερη πρόταση που αναφέρει: "Έχουµε δια-φωνίες µε τον ∆ΗΣΥ". Κύριε Πρόεδρε! Η πιοπάνω πρόταση αντιλαµβάνοµαι ότι διαφορο-ποιεί την πρώτη. Χωρίς να θέλω να κάνω τοδικηγόρο του κ. Α. Κυπριανού, νοµίζω πωςαυτό ήθελε να δηλώσει. Εξάλλου και σεις πολ-λές φορές δηλώσατε ότι δεν δίνετε λευκή επι-ταγή στον κ. Χριστόφια. Αντιλαµβάνοµαι ότισε κάποια επιµέρους ζητήµατα θα έχετε τιςεπιφυλάξεις σας και αυτό είναι θεµιτό και δη-µοκρατικό σας δικαίωµα. Νοµίζω ότι µπορείτενα ερµηνεύσετε αυτή τη δήλωση µε αυτό τοπνεύµα και αφήστε τα άλλα στη λήθη. Με τρο-µάζει η ιδέα, και έχω την εντύπωση ότι τρο-

µάζει κάθε υγιώς σκεπτόµενο πολίτη η περί-πτωση, να ξυπνήσω κάποιο πρωί και να αρ-χίσω να ζω τον εφιάλτη των έντονωναντιπαραθέσεων ανάµεσα στις δυο µεγάλεςπαρατάξεις της χώρας µας, παρατάξεις πουείναι αναγκαίο να συνεργασθούν για να επι-λυθεί το Κυπριακό ως πρόβληµα. Πιστεύωδιαθέτετε αρκετή υποµονή, εξάλλου ο δρόµοςπου µένει για να διανυθεί µέχρι την επίλυσητου προβλήµατος δεν είναι και πολύ µακρύς.Ο ∆εκέµβρης είναι πολύ κοντά, αν µέχρι τότεδεν εξευρεθεί λύση στο πρόβληµα, οι πολιτι-κές αλλαγές στην άλλη κοινότητα θα είναι τέ-τοιες, που ο οριστικός διαχωρισµός θααποτελέσει, ίσως, τετελεσµένο γεγονός. Επειδήπιστεύω ότι σύντοµα θα πρέπει να αποφασί-σουµε τι δέον γενέσθαι, δώστε ακόµη µια ευ-καιρία στην κοινωνία µας να αποφασίσεινηφάλια, όπως πράξατε µέχρι σήµερα.Κύριε Νίκο Αναστασιάδη! ∆εν είναι εποχή γιανα οδηγηθεί η κοινωνία µας σε έντονες αντι-παραθέσεις και ιδεολογικο-πολιτικές συγ-κρούσεις. Προέχει η σωτηρία της χώρας. Τοέχετε αποδείξει πάρα πολλές φορές ότι είστεπατριώτης και ειδικά το 2004, όταν αναλάβατεµε θάρρος και παρρησία το κόστος της υπο-στήριξης του σχεδίου Ανάν. Αφήστε λοιπόν στοπεριθώριο τις δηλώσεις του κ. Α. Κυπριανού,µην ακολουθήσετε το δρόµο του και µην τουαπαντήσετε. Προπαντός µην προχωρήσετε σεπολιτικές ενέργειες που θα δυναµιτίσουν τοήρεµο πολιτικό κλίµα των δυο µεγάλων κοµ-µάτων όσον αφορά το Κυπριακό. Ο κυπρια-κός λαός θα σας το ανταποδώσει.Το κείµενο δηµοσιεύθηκε για πρώτηφορά στην εφηµερίδα ΠΟΛΙΤΗΣ.

Kiriakos Cambazis

“Sayın Anastasiadis! Size hiçbir zamanaçık ya da kapalı herhangi bir mektup yaz-madım. Çünkü hiçbir zaman partinizin ta-raftarı ya da yandaşı olmadım. AncakKıbrıs sorunundaki tezlerinizi, Kıbrıs soru-nuna ilişkin olarak Dimitris Hristofyas’ınpolitikalarına verdiğiniz desteği ve bu ko-nuda onunla yaptığınız işbirliğini selamla-dım. Bu politikanın sizi birçok kez partidezor bir durumda bıraktığının farkındayım,ancak Kıbrıs sorununun çözülmesi konu-sundaki arzunuzun, sizin verimsiz siyasifaaliyetlere sürüklenmenize izin vermedi-ğine inanıyorum.

Seçimlerin bittiği şu günlerde, parti li-deri ile kurmaylarının yaptıkları açıklama-ları dikkatle takip ediyorum. Toplumumuz,cumhurbaşkanlığı ve AKEL liderliği ile sizinaranızda var olan ılımlı havayı alaşağı ede-bilecek mesajlar alıyorlar. AKEL Genel Se-kreteri Andros Kiprianu son yaptığıaçıklamada şunları söyledi: ‘AKEL ve Dİ-Sİ’nin Kıbrıs sorunu konusundaki tezleriarasında hiçbir örtüşme yoktur, bundankesinlikle eminim. DİSİ ile anlaşmazlıkla-rımız vardır.’ Sayın Anastasiadis! Yukarı-daki açıklama nedeniyle DimitrisHristofyas’ın politikasına yönelik desteği-nizi geri çekmeden önce, size şunları söy-leyeceğim: İlk cümleyi geçip ikinci cümleüzerinde durunuz. Sanıyorum ki birincicümle, anlamının derinliği dikkate alınma-

dan söylendi. Bunun sizin için zor oldu-ğunu biliyorum. Mademki AKEL, Kıbrıs so-rununa ilişkin olarak sizin tezlerinizle onuntezleri arasında hiçbir örtüşme görmüyor,kendi politikanızı çizmeniz gerektiğinin far-kındayım. Sayın Andros Kiprianu’nun gö-rüşünün, AKEL liderliğinin işbirliği yaptığıpartilerle karşılaştığı sorunlardan kaynak-landığını anlamanız gerekmektedir. Sizi on-ların sorunlarını hoşgörünüzle çözmeyedavet etmiyorum. Ancak Kıbrıs’ın çıkarınıparti üzerinde tutmanıza alıştık. Sayın An-dros Kiprianu, ülkemizin esas sorununubir kenara iterek, sadece parti çıkarları ileilgilenmektedir. AKEL liderliği büyük biraçılım yapıp, Kıbrıs sorununda sizinle iş-birliği yapma fikrinden korktuğu için, butür düşüncesizce yapılan açıklamalarıönemsememeniz gerektiğini düşünüyorum.

Sizin Andros Kiprianu’nun ikinci cüm-lesinde duracağınıza inanıyorum: ‘DİSİ ileanlaşmazlıklarımız vardır.’ Yukarıdakicümlenin birinci cümleden farklı olduğunudüşünüyorum. Sayın Andros Kiprianu’nunavukatlığını yapmak istemiyorum, amaaçıklamak istediği şeyin bu olduğuna ina-nıyorum. Üstelik siz de birçok kez SayınHristofyas’a açık çek vermek istemediğiniziaçıkladınız. Bazı konularda çekinceleresahip olduğunuzun farkındayım. Bu sizinen meşru ve en demokratik hakkınızdır. Buaçıklamayı bu çerçevede yorumlayabilece-ğinizi düşünüyorum. Bir sabah uyanıp Kıb-rıs sorununu çözmek için işbirliği yapması

gereken iki büyük parti arasında sert zıt-laşmalar kabusunu yaşamaya başlayaca-ğımız düşüncesinden korkuyorum veinanıyorum ki sağlıklı düşünen her vatan-daş bundan korkuyor. Yeterince sabırlı ol-duğunuzu düşünüyorum, üsteliksorununun çözümüne kadar kat edilecekyol, çok da uzun değildir. Aralık ayı çok ya-kındır ve o zamana kadar çözüm bulun-mazsa, diğer toplumdaki siyasideğişiklikler, nihai bölünmeye neden ola-caktır. Yakın bir zamanda bundan sonrane olacağı konusunda karar vermemiz ge-rekeceğine inandığım için, bugüne kadaryaptığınız gibi, bundan sonra da toplumu-muza aklı başında bir karar verme fırsatıveriniz.

Sayın Nikos Anastasiadis, toplumu-muzu sert zıtlaşmalar ve ideolojik siyasisürtüşmelere sürüklemenin zamanı değil-dir. Ülkemizin kurtuluşu her şeyden öncegelir. Birçok kez vatansever olduğunuzukanıtladınız. Özellikle de 2004 yılındaAnnan Planını destekleme medeni cesare-tini gösterdiğiniz zaman… Dolayısıyla An-dros Kiprianu’nun açıklamalarını birkenara itin, onun yolunu izlemeyin ve onayanıt vermeyin… Her şeyden önce, ikibüyük partinin Kıbrıs sorununa ilişkinılımlı siyasi ortamını dinamitleyecek siyasifaaliyetlerde bulunmayın. Kıbrıs halkı sizebunun karşılığını verecektir.”

Bu makale daha önce Politis Gazete-sinde yayınlandı…

Sayın Nikos Anastasiadis’e

Προς κ. Ν. Αναστασιάδη

Έχει δηµοσιοποιηθεί η ιστοσελίδα του ραδιοφωνικού προ-γράµµατος «Η Φωνή Του Νησιού Μας», το οποίο µεταδίδε-ται στην Ελληνική και Τουρκική γλώσσα...Σας προσκαλούµε να επισκεπτείτε τη σελίδα µας.«Η Φωνή Του Νησιού Μας» είναι ένα εβδοµαδιαίο δίγλωσσοραδιοφωνικό πρόγραµµα που µεταδίδεται ζωντανά κάθεΣάββατο από τις 10:00 µέχρι τις 11:45, στις συχνότητες96.0 και 101.3, και µπορείτενα το ακούσετε µέσω ιντερνέτοποιαδήποτε ώρα της ηµέρας.Κάνοντας κλικ στο λινκ “talko-ftheisland.com”, µπορείτε ναακούσετε και τα παλιότεραπρογράµµατα.

Στην ιστοσελίδα µας, µπορείτεεπίσης να διαβάσετε τα κείµεναπεριλήψεων των προγραµµά-των, στην Ελληνική, Τουρκικήκαι Αγγλική γλώσσα.

Αναµένουµε τυχόν σχόλια καιεισηγήσεις σας.

Τελικά, είµαστε αδιόρθωτοι. Την ίδια ώρα πουεπενδύουµε τις όποιες ελπίδες διεκδίκησης τωνδικαίων µας στις συµµαχίες που µπορούµε ναστήσουµε στην Ευρώπη, µε τις φωνασκίες εσω-τερικής κατανάλωσης καταφέρνουµε να απο-µακρύνουµε τους πάντες από κοντά µας.

Ο Γκίντερ Φερχόiγκεν συνέβαλε όσο λίγοι στηνένταξη (και) της Κύπρου στην ΕΕ. Από επιφυ-λακτικός στην αρχή, µετατράπηκε σε ένθερµουποστηρικτή της όλης διαδικασίας και σε αρ-κετές περιπτώσεις βοήθησε τη Λευκωσία να αν-τιµετωπίσει τα εµπόδια που παρεµβάλλοντανστο δρόµο της. Ναι, διαφώνησε µε την επίσηµηγραµµή της κυπριακής Κυβέρνησης το 2004και δήλωσε ότι εξαπατήθηκε από τους Ελληνο-κύπριους. Φέρεται µάλιστα να έλεγε τότε ότι δενπρόκειται να ασχοληθεί ξανά µε την Κύπρο.Πέντε χρόνια µετά, ως αντιπρόεδρος της Ευρω-

παϊκής Επιτροπής, επισκέφθηκε το νησί µας.Κι ίσως ήταν η ευκαιρία να κλείσουµε οριστικάτο κεφάλαιο των όποιων διαφωνιών µας, να εξη-γήσουµε τις θέσεις µας και να προσπαθήσουµενα πείσουµε µιαν προσωπικότητα που, ακόµακι όταν αποχωρήσει, θα έχει επιρροή. ∆ιότιαυτής της εµβέλειας άνθρωποι δεν εξαφανίζον-ται από το προσκήνιο µε τη σύνταξή τους.

Αντί λοιπόν της προσέγγισης, αρχίσαµε συλλή-βδην να τον πυροβολούµε εκ νέου. Και γιατί;Γιατί -λέει- επανήλθε στις τοποθετήσεις του τηςεποχής του δηµοψηφίσµατος. Μα, δεν είναι οΦερχόιγκεν που επανήλθε. Εµείς τον ρωτήσαµεκι αυτός απάντησε όσο πιο διακριτικά µπο-ρούσε. Τι θέλαµε, δηλαδή; Να αναιρέσει αυτάπου πιστεύει για να µας ικανοποιήσει;Αναφερόµενος στην παρουσία του τουρκικούστρατού κατοχής, είπε ότι η Τουρκία το 2004

είχε συµφωνήσει στην αποχώρησή του (εκτόςαπό 600 στρατιώτες), αποδεχόµενη το σχέδιοΑνάν. Είναι ή δεν είναι αλήθεια; Θα µπορούσεή δεν θα µπορούσε αυτή η δήλωση να ερµη-νευθεί και ως οριστική προϋπόθεση ότι η λύσητου Κυπριακού πρέπει να περιλαµβάνει τηναποχώρηση του τουρκικού στρατού;Όλα αυτά τα χρόνια, ασχολούµενοι αποκλει-στικά µε το πρόβληµά µας, έχουµε αναπτύξειµιαν άνευ ορίων σηµειολογία και φρασεολογίατην οποία θεωρούµε ευαγγέλιο. Όποιος κινηθείλίγο έξω από τις γνωστές λέξεις ή όποιος δενυιοθετεί απόλυτα τη δική µας ορολογία, µετα-τρέπεται αυτοµάτως σε εχθρό. Ε, ας το πάρουµεαπόφαση ότι µε αυτές τις παράλογες λογικές,θα έχουµε µόνο εχθρούς...

Το κείµενο δηµοσιεύθηκε για πρώτη φοράστην εφηµερίδα ΠΟΛΙΤΗΣ.

Γιώργος Κασκάνης

Αδιόρθωτοι

“Sonuç olarak iflah olmaz kişileriz. Hak-larımızı, Avrupa’da kurabileceğimiz ittifak-larda arama umutlarına yatırım yaparken, içtüketim amaçlı açıklamalarla herkesi bizdenuzaklaştırmayı başarıyoruz.Günther Verheugen, Kıbrıs’ın AB’ye üyeliğinekatkıda bulunan az sayıdaki kişilerdenbiridir. İlk başlarda çekinceli olan bu kişi,tüm sürecin içten destekçisine dönüşmüş vebirçok durumda Lefkoşa’nın yoluna çıkan en-gelleri aşmasına yardım etmiştir. Evet, 2004yılında Kıbrıs hükümetinin resmi çizgisinekarşı çıktı ve Kıbrıslı Rumlar tarafından al-datıldığını söyledi. Hatta o zamanlar Kıbrıs’labir daha ilgilenmeyeceğini söylediği deduyuldu. Beş yıl sonra Avrupa KomisyonuBaşkan Yardımcısı olarak, Adamızı ziyaretetti. Ve belki de bu, uzlaşmazlıklarımızın say-

fasını kapatmamız, tezlerimizi izah etmemizve görevinden ayrıldığı zaman bile nüfuzsahibi olmaya devam edecek bir şahsiyetiikna etmeye çalışmamız için bir fırsattı.Çünkü bu tür bir nüfuza sahip insanlar,emekliliğe ayrıldıklarında sahneden gitmiyor-lar.Ancak yakınlaşma yerine, ona yeniden saldır-maya başladık. Neden?Çünkü referandum dönemindeki açıklamalarıyeniden yaptığı söyleniyor. Peki ama bunlarısöyleyen kişi Verheugen değil midir? Biz onasorduk, o da ölçülü yanıtlar verdi. Yani ne is-tiyorduk? Bizi tatmin etmek için inandığışeylerden vazgeçmesini mi?Türk işgal ordusunun Adadaki varlığına deği-nen Verheugen, Türkiye’nin 2004 yılındaAnnan Planını kabul etmekle askerlerinin

Adadan çekilmesine (600 asker dışında) rızagösterdiğini söyledi. Bu doğru mu yoksa değilmi? Bu açıklama, Kıbrıs sorunununçözümünün, Türk ordusunun Adadan çek-ilmesini de içermesi gerektiği şeklindeki nihaiönkoşul olarak da yorumlanabilir mi yoksayorumlanamaz mı?Bunca yıldır sadece sorunumuzla ilgilenerek,sınırsız bir söylem oluşturduk ve bunu İncilgibi görüyoruz. Bilinen kelimelerin birazdışında hareket eden kişi veya bizim termi-nolojimizi tamamıyla benimsemeyen kişi,otomatik olarak düşman oluyor. Bir kararalalım, bu saçma mantıklarla sadece düş-manlarımız olacak…”Bu makale daha önce Politis Gazetesindeyayınlandı.

Kıbrıs’taRumca veTürkçeolarakyayımlan-maktaolan“AdamızınSesi”RadyoPro-gramınınInternet

Sitesi YayınaBaşladı...

Sizi sayfamızı ziyaretetmeye davet ediyoruz.

Her Cumartesi günüsabah 10.00-11.45saatleri arasında, 96.0ve 101.3 frekansların-dan canlı olarakyayımlanan iki dilli“Adamızın Sesi” pro-gramını;günün herhangi birsaatinde internet üz-erinden dinleye-bilirsiniz.

Eski programlarımızıda “Talkoftheisland.com” ya da “adamizinsesi.com”a tıklayarak

dinlemenizmümkündür.Sayfamızda ayrıca; herprogramın Türkçe, İn-gilizce ve Rumca genişbir özeti text olarakverilmektedir.

Öneri ve eleştirilerinizibekliyoruz.

Hasan Kahvecioğlu(Journalist)

Kyriakos Pierides(Journalist)

Yücel Köseoğlu (En-terpreter)

Yorgos Kaskanisİflah olmazlar

BİLBAN & IKME Yayınlar/ Εκδόσεις1. Cyprus After A Solution,ISBN 9963-8185-2-8, 19982. (Turkish version) Çözümü arayan Kıbrıs- Alaşiya Yayınları, 20023. Cyprus After A Solution - Economic andsocial activity,ISBN 9963-8185-3-6, 20014. Cyprus After A Solution - LEFT POLI-CIES,ISBN 9963-8185-4-4, 20035. Küllüsuyu, Αλουσίβα- Katerina A. İliadi,

ISBN 9963-8185-5-2, 20046. İncisini Kaybeden İstiridyeler, SevgülUludağ,ISBN 9963-8185-9-5, 2005

Kitapları istemek için lütfen BİLBANveya İKME ile temas kurun.Για τις πιο πάνω εκδόσεις παρακαλώ επι-κοινωνήστε µε το IKME ή το BİLBAN.www.ikme.orgwww.bilban.info

DavetlisinizΕίστε Προσκεκληµένοι