64
Lovebook – Nhà sách của học sinh Việt Nam HVăn Diên Trường THPT Thái Lão Hưng Nguyên – NghAn Trang 1 HPHƯƠNG TRÌNH (Phn II) 101. 2 2 1 2 3 x y y x y x y y 102. 2 2 2 2 2 1 3 x y x y x y x y 103. 2 2 2 2 log 4 log 4 2 4 10 2 2 1 x x y y xy x y x x 104. 1 1 1 3 xy xy x y y y x x x 105. 3 2 2 3 2 2 1 2 30 0 1 11 0 xy y xy y xy xy x y y y 106. 4 2 2 2 2 4 4 2 2 6 23 x x y y xy x y 107. 2 2 2 1 1 1 yx x x yx y x x 108. 3 4 2 1 27 2 1 x y x x y 109. 2 2 2 3 2 8 16 2 8 3 3 4 2 xy x y x y x x x x y y y 110. 4 4 2 1 2 4 2 1 1 4 x y x x y x y y x y 111. 2 2 2 2 1 6 1 1 6 1 x y yx y x xy 112. 3 2 3 3 4 12 9 6 5 xy x y x x x y y 113. 2 2 2 2 11 3 3 17 xy xy x y xy xy xy x y xy 114. 1 2 2 2 2 2 1 1 .2 log 2 y x x x x y 115. 7 6 2 3 5 2 2 3 6 0 y y x x y x xy y 116. 2 2 1 1 1 2 4 3 3 .2 7.2 x y x y x y x y y x y x y 117. 2 2 2 2 3 ln 2 ln 0 2 3.6 4.3 0 x y x y x e e x y x y x xy y xy 118. 2 2 1 2 1 2 2 3 2 4 x y x y x y x y x y 119. 3 2 4 3 1 1 2 9 9 x y x y y x y y 120. 2 2 4 2 2 1 4 5 8 6 xx y y y x y 121. 2 2 2 2 3 369 x xy xy y x y x y

Hệ Phương Trình - Phần 2

Embed Size (px)

DESCRIPTION

Hệ Phương Trình - Phần 2

Citation preview

  • Lovebook Nh sch ca hc sinh Vit Nam

    H Vn Din Trng THPT Thi Lo Hng Nguyn Ngh An Trang 1

    H PHNG TRNH (Phn II)

    101.

    22 1

    2 3

    x y y

    x y x y y

    102. 2 2 2 2

    2

    1 3

    x y x y

    x y x y

    103.

    2 22 2log 4 log 4 2

    4 10 2 2 1

    x x y y

    xy x y x x

    104.

    1

    1 13

    xy xy x

    y y yx x x

    105.

    3 2 2 3

    2 2

    1 2 30 0

    1 11 0

    x y y x y y xy

    x y x y y y

    106.

    4 2 2

    2 2

    4 4 2

    2 6 23

    x x y y

    x y x y

    107.

    2

    2

    2

    11

    1

    y x xx

    y x y xx

    108.

    3

    4

    2 1 27

    2 1

    x y x

    x y

    109.

    2 2

    2 3 2

    816

    2

    8 3 3 4 2

    xyx y

    x y

    x x x x y

    y y

    110.

    4

    4

    212

    4

    211

    4

    x yx

    x y

    x yy

    x y

    111.

    2 2

    2 2

    1 6 1

    1 6 1

    x y y x

    y x x y

    112. 3 2 3

    3

    4 12 9 6 5

    xy x y

    x x x y y

    113.

    2 2

    2 2

    11

    3 3 17

    x y xy x y xy

    x y xy x y xy

    114.

    1

    2

    2 2 22 1 1 .2

    log 2

    y xxx

    x y

    115.

    7 6 2

    35 2 2

    3

    6 0y y x

    xy x xy

    y

    116.

    2 2

    1 1

    1 2 4 3

    3 .2 7.2x y x y x y

    x y y x y

    x y

    117. 2 2 22 3 ln 2 ln 0

    2 3.6 4.3 0

    x y

    x y x

    e e x y x y x xy y xy

    118.

    2

    2 1 2 12

    2 3 2 4

    x yx y

    x y x y x y

    119.

    3

    2 4 3

    1 1 2

    9 9

    x y

    x y y x y y

    120. 2 2 4 2

    2

    1

    4 5 8 6

    x x y y y

    x y

    121. 2 2

    2 2

    3

    369

    x xy xy y x y

    x y

  • Lovebook Nh sch ca hc sinh Vit Nam

    H Vn Din Trng THPT Thi Lo Hng Nguyn Ngh An Trang 2

    122.

    3 2

    2 1 1

    7

    x y x y

    x y

    123. 2 2

    1 0

    2 0

    x x y

    y x y x y x

    124. 2 2

    2 2

    1212 27

    9

    3 4 4 0

    x

    x x

    x y xy x y

    125.

    3 3 2

    4 4

    8 4 1

    2 8 2 0

    x y xy

    x y x y

    126.

    2 2 2 2 2

    2 1 2 2 1 2 4 10 1

    2 2 1 0

    x x y y z

    x y z zx yz x y

    127.

    4 3 3 2 2

    3 3

    9 9

    7

    x x y y y x x y x

    x y x

    128.

    3

    2

    2 2 1 3 1

    2 1 2 1

    y x x x y

    y x xy x

    129.

    2

    3

    2 22 3 2 1 11

    yx x y

    x y

    x y x

    130.

    24 4 9 3

    4 2 2 3 3

    x x x y xy y

    x y x x

    131. 3 3 3 2

    2 2 2 2

    16 9 2 4 3

    4 2 3

    x y y xy y xy

    x y xy y

    132.

    3 2 3 2

    2 2

    3 9 22 3 9

    1

    2

    x x x y y y

    x y x y

    133. 2 2

    2

    4 5 2

    x y

    x y x y xy

    134.

    2 23 2 2 3 32

    2 4

    2 2 1 5

    y yx x y xy x y

    x y

    135.

    22

    2

    18

    1 22 4 3 2

    3 72

    2 2

    yx

    x y

    y x

    x y

    136.

    3 33

    3 2 2 2

    2 1, ; 0

    5 2 2 4 2 3 3

    x y x y xy x y x yx y y

    x x x y x x x y

    137.

    2 2 2 2

    10 11

    2 3

    124 11

    4 9

    x y xy

    x y x y

    138.

    2 2

    log log log log

    lg lg 8

    x x y yy x

    x y

    139. 22 1 6 1

    4 2

    xy xy y y y

    xy x y

    140.

    3 2 2

    32

    64

    3 6

    y x x y

    x y

    141.

    3 3 3

    2

    2 3. 3 1

    4 3 3 4 3 2 2 1

    y x y

    x x x x x

    142.

    3 2 3 2 2

    3

    3 5.6 2 0

    2

    x y x x y

    x y y y x

    143.

    3 2 3

    3

    3 3 2

    1 2log log 3

    2 1x y

    x x y y

    y xx

    x y

    144.

    2 6 3

    4

    x x y

    x y x y

  • Lovebook Nh sch ca hc sinh Vit Nam

    H Vn Din Trng THPT Thi Lo Hng Nguyn Ngh An Trang 3

    145.

    10 102

    16 16 2 2

    2 2

    18 9

    2 4 1 10

    1 2 0

    x yx y x y

    y x

    x y y x

    146. 2

    2 3 2 3 2

    1 4 8 0

    x y y x

    y x x

    147.

    2 4 2 4 2 4

    2 3 3 2

    3 2 1 2

    1 1 2

    x y x y x x y

    x y x x x y

    148.

    3

    2

    2 2 1 20 28

    2 2 2

    x y x y

    x y x x

    149.

    2

    2

    2 1 2 2 2 2

    4 1 17

    x y x x x y

    y x x

    150.

    7 3

    2 3

    2log 2 3 log 2 2 3

    ln 4 1 3 3 7

    x y x y

    x x x y

    151.

    2 2

    2 2

    2

    2 3 0

    12 3 1 0

    6

    x y y x y

    x yy y x

    152.

    2

    2

    22 2

    13

    2 22

    2 2 1 4 0

    y

    x

    x xy

    x y x x y x

    153.

    3 4 1

    6 2 1

    2 2 16

    2 2 16

    x y

    x x

    154.

    2 3

    2

    3

    8 2 1 2

    2 14 1

    3

    x y xy y

    yx x

    155.

    3

    2

    59 3 6 0

    3

    2 2 2

    x y y x

    x x y

    156. 33

    2 2 2 2 1 1

    3 1 8 2 1

    0

    x y x y xy

    y x y

    x

    157.

    3

    32 3

    2 3 3 1

    32 29 12 2 4 3

    x y x y

    x y x x y

    158. 2

    2 2

    4 32 100

    x y x

    y x y x y

    159.

    322 2

    2 2

    3 2

    1 log3 2 log 1 log

    2 7 8

    xx y y

    y x y y y x

    160. 2 2 3 2 5 7

    3 5 2 2 4 1

    x y x y

    x y x y

    161. 4 2 2 4 2 21 1

    5 5

    1 log 1 log

    2 1 1 2 2

    x x y x y x y y

    x y x y

    162.

    22

    2

    332012 ln 2012

    2 5 4 5 4

    y yx x x

    y

    x y y x

    163.

    1 1 6 2 20

    3 2 3 2 2 2 18

    x y x y x y

    x y x y x y

    164.

    2 2

    4 42 2 4

    3 2

    2 17

    x xy y x

    x xy y x

    165.

    2 1 2 1 5 5 9

    3 1 3 1 8 3

    x y x y x y

    x y x y x y

    166.

    38 2 2 2

    2 1 3

    x y y y x

    y x

    167.

    2 2 2 2

    2 2 2 2

    2

    17

    4

    4 52

    x x y x x y

    x x y x x y

    x x y x xy

    168.

    2

    3 2 33

    1616 4

    2

    2 3 3. 3 12 4

    x yy x

    x y

    x x x y

  • Lovebook Nh sch ca hc sinh Vit Nam

    H Vn Din Trng THPT Thi Lo Hng Nguyn Ngh An Trang 4

    169.

    2 2

    3 3

    4

    24 2 2

    92 2

    xy y x y x y x y

    x y x y

    170.

    2

    2 2

    2

    2 2

    1 3

    5

    1 4

    5

    x y

    x y

    y x

    x y

    171.

    2

    2

    4 2

    1 1 4 3

    log 3 2 log 1 4

    x y x y x y

    x y x

    172.

    2 2 3

    2

    4 16 3 80 144.

    6 12 8 1

    y y x x

    y y y x x

    173.

    22

    1 4

    xy x y xy x y y

    x y xy x x

    174.

    3 2 3 1

    53 2 2 2

    2

    x y x y

    xy xy y

    175.

    2 21 1 1 2 11 1 2

    1 1 1

    x x y

    x y xy

    176.

    51

    2

    32 3 1

    4

    x y

    y x x

    177. 2 2 2

    2 2

    3 2 6 3 3 7 7 2

    3 4 3 3 1

    y y y x x x

    y x y x

    178.

    24 3 2 11 17

    3 3 5 3 2

    x y y y

    y y x x

    179.

    2 2

    3 3

    3 1 9 6 2 1 4 16 1

    227 227 log log 134 4x x

    x y y y x x

    y x xy

    180.

    3 2 2

    2

    2 6 7 3

    92 3 2 1 4

    4

    y x x x y

    y y x

    181. 2 2

    sin

    sin

    3 8 3 1 6 2 2 1 8

    , 0;4

    x y xe

    y

    x y y y

    x y

    182.

    1

    2

    1 1y x

    x y

    x yy x

    183. 2

    2 2

    1 4 3 0

    22 9 18 4 3 76

    x x y y

    x y x

    184.

    3 2 2

    2 2 2

    4 1 2 1 6

    2 2 4 1 1

    x y x x

    x y y x x

    185.

    4 2 2 2 3 2 2

    2 2 3312 2 . 7 7 2 7 5 11 10

    x y x y y x y x

    y x x y x x x

    186. 4 2

    2

    2 6 7 2 9

    12 2 5 0

    2

    x xy y y x

    x y xy y

    187.

    2

    3 2

    2 0

    3 2 1 2 4

    x xy y

    x xy y x x y

    188.

    2 3 2

    22 2

    1 2 2 1 4 7

    1 1 5

    x x y x y x

    x xy x x y x

    189.

    2

    3 2

    3 1 2

    2 1 2

    x x y x y

    x x y x y

    190. 2 2

    2 1 2 1 2 2

    4 6 4 1 0

    x y y x

    x xy y

  • Lovebook Nh sch ca hc sinh Vit Nam

    H Vn Din Trng THPT Thi Lo Hng Nguyn Ngh An Trang 5

    191. 2 3 4 1 2 3 4 1 2 2 3 2 3

    4

    x x y y x y

    x y xy

    192.

    3 3

    2

    2 2 2

    31

    1 2 1 1log 2 1 3log 2 2 log 1 2 2

    2 3 2 2

    xyx y

    x y

    xx y x x y x

    x y x

    193.

    2 2

    22 2

    1 2 3 2 2 1 5

    17 12 4 7 3 8 5

    x x xy x y y x y y

    x y x y x x y

    194.

    2

    2 2

    11 2 16 3 13 3 23 2

    4 84

    x y x y x y x y x y

    x xx y

    y

    195.

    2 23

    2 2

    1 1 6 2

    3 1

    x x y x y x x

    x xy y

    196.

    2 2 22 2

    1 1 3

    6 2 35 6

    x y y x

    x y x yx y x y xy

    xy y x

    197.

    2 2

    2

    2 4 2 34 1

    1 3 2 5 2 3 3

    x yx y

    xy y x

    x xy x y x x y x y

    198.

    22 2 2 2 2 2 2

    2

    2 2 2

    13 6 48 3 12

    1 3 3 31 1

    x y y xy x y y x y y x yy

    y x y x y xy xy x x y y

    199.

    22 2 2

    3 3

    2 2

    3

    log 2 1 log 4 4 2 1 3 4 2 1

    log 2 4 4 2 1 2

    x x y x x x y x y x xy

    x x x x y

    200.

    222 2

    2 2 2

    16 84 3 1 4 3 4 8 17

    1 4 3 8 ln 3 3 0

    x y yx x y y y

    y x x x x x

  • Lovebook Nh sch ca hc sinh Vit Nam

    H Vn Din Trng THPT Thi Lo Hng Nguyn Ngh An Trang 6

    CC BI GII Bi 101: iu kin 0 , 2 0x y x y .

    t 2 2 2, 2 , 0 33

    a ba x y b x y a b a b y a b x y b

    .

    H cho tr thnh:

    2

    2

    2 2

    2 2

    0 12 1I3 3

    2 4 7 3 3 9 0

    a b a ba b a bb

    a ab b a ba b a b a b a b

    D thy nu 0a b th 3 0 0 0y a b y x , khng tha mn h cho. Nh vy

    h I tr thnh:

    2 22

    1 1

    2 8 02 1 4 1 . 7 3 1 3 9 0

    a b a b

    b bb b b b b b

    1

    2 (loai) 4

    a b

    b b

    (tha mn)

    55 25 22

    4 2 16 32 4

    x ya x y x

    b x y yx y

    Vy nghim ca h l , 22;3x y Lu : Xt 0y ri xt trng hp 0y . Vi 0y , thc hin php nhn lin hp:

    32 3

    2

    yx y x y y

    x y x y

    2 1x y x y .

    Tip tc s dng php th 22 1x y y vo phng trnh ny, sau chuyn v, bnh

    phng c iu kin ta cng tm c nghim. Bi 102: iu kin 0x y x y .

    t 2 2

    2 2 2 2, 0 ,2

    a ba x y b x y a b ab x y x y

    .

    Lc ny h cho tr thnh:

    22 2

    2 42

    2 2 23 3

    2 2

    a b aba b

    a b a b abab ab

    2

    2 42 4

    4 16 16 2 28 9 33

    2

    a b aba b ab

    ab ab abab ab abab

    2 4 4

    00

    a b ab a

    bab

    (v a b ) 4

    20

    x yx y

    x y

    (tha mn)

    Vy nghim ca h l , 2;2x y

    Bi 103: iu kin 1

    2y .

  • Lovebook Nh sch ca hc sinh Vit Nam

    H Vn Din Trng THPT Thi Lo Hng Nguyn Ngh An Trang 7

    Ta thy 2 2 4x x x x nn 2 4 0x x . Tng t 2 4 0y y nn ta c th

    nhn lin hp nh sau:

    2 2 2 22 2 2log 4 log 4 2 log 4 4 2x x y y x x y y

    2

    2 2 2 2

    2

    4 .44 4 4 4 4 4

    4

    x xx x y y x x y y

    y y

    2 2

    2 2

    2 24 4 0 0

    4 4

    x yx y x y x y

    x y

    2 2

    1 0 04 4

    x yx y x y x y

    x y

    (D thy 2 2

    2 2 2 2

    4 41 0

    4 4 4 4

    x x y yx y

    x y x y

    )

    Thay x y vo phng trnh th hai ta c: 2 8 10 2 2 1x x x x (1).

    d nhn ta t 2 1, 2 0a x b x a th phng trnh (1) tr thnh:

    2 2 2 26 6 0 2 3 0b a ab a ab b a b a b

    (+) Nu 2 0 2 2 1 2 0a b x x , iu ny khng th xy ra do 1

    2x y .

    (+) Nu 2

    3 0 3 2 1 2 9 2 1 2a b x x x x (do 2 0x )

    2 14 13 0 1 13x x x x (tha mn)

    Vy nghim ca h l , 1;1 , 13;13x y Bi 104: iu kin 0, 0x y . H cho vit li thnh:

    11

    1 1 31 3

    xy xy xxy xy x

    xy xy x xyxy xy x x xy

    n y t 0t xy t th h trn tr thnh:

    2 22 2

    3 2 23 3 2

    1 11 1

    1 1 1 3 2 2 01 1 3 2 4 4 0

    x t t x t tt t x x t t

    t t t t t t tt x t t t t

    2

    22

    11 1 1

    0 000 (do 2 2 1 1 0)

    xx t t x x

    t yxyt t t t

    Vy nghim ca h l , 1;0x y

    Bi 105: Rt gn a h v dng:

    2 2 2 2 2 22 30 0

    11 0

    x y x y x y xy x y

    xy x y xy x y

    Ta t 2, 4u x y v xy u v th h trn li tr thnh:

  • Lovebook Nh sch ca hc sinh Vit Nam

    H Vn Din Trng THPT Thi Lo Hng Nguyn Ngh An Trang 8

    2 2 2 2 2 112 2 30 0 30

    11 30 11111

    u v uvv v u v u v u v uv

    uv uvuv u vuv v u

    T 1 suy ra 5uv hoc 6uv .

    +) Nu 5 6uv u v . Gii h ny ta tm c cc nghim 5 21 5 21

    , ;2 2

    x y

    v

    5 21 5 21

    , ;2 2

    x y

    .

    +) Nu 6 5uv u v . Gii h ny ta c cc nghim , 1;2 , 2;1x y .

    Vy nghim ca h l 5 21 5 21 5 21 5 21

    , ; , ; , 1;2 , 2;12 2 2 2

    x y

    Bi 106: Bin i h thnh

    2 22

    2

    2 2 10

    2 6 23

    x y

    x y y

    t 2 2, 2 2u x v y u th h c vit li thnh:

    2 2 10

    2 4 6 2 23

    u v

    u v v

    2 2

    2

    19 410 4

    34 19 2 19 4 10

    uv u vu v u v

    uvuv u v u v u v

    12

    67

    u v

    uv

    +) Nu 12 , 67u v uv , khng tha mn 2

    4u v uv , loi.

    +) Nu 4, 3u v uv th 3

    1

    u

    v

    (tha mn) hoc

    1

    3

    u

    v

    (loi do 2u )

    Vi 23 12 3

    1 32 1

    u xx

    v yy

    Vy nghim ca h l , 1;3x y

    Cch gii khc: Chng ta c th dng php rt 223 6

    2

    yx

    y

    gii h phng trnh trn.

    Bi 107: iu kin 0x . Rt

    2

    2

    1

    1

    xy

    x x

    t phng trnh th nht v th vo phng trnh

    th hai ta c:

    2 22 2 4 2 42 22 2 2 2

    1 11 1 1 1 1. .

    1 1 1 1

    x xx x x x xx

    x xx x x x x x x x

    2 4 4

    2 2 2

    2 2 22 2

    1 1 11 0 1 1

    1 1

    x x xx x x

    x x x

    +) Nu 2 1 1 0x x y .

  • Lovebook Nh sch ca hc sinh Vit Nam

    H Vn Din Trng THPT Thi Lo Hng Nguyn Ngh An Trang 9

    +) Nu

    43

    2 4 2

    22

    11 0 1 1 (*)

    1

    xx x x

    x

    t 22 41 1 do 0 1t x t x x t nn phng trnh (*) tng ng vi:

    23 3 2 21 1 2 2 0 1 2 0 1 0 1t t t t t t t t t (khng tha mn) Vy h c hai nghim l , 1;0x y Bi 108: iu kin 2, 1x y .

    T phng trnh th hai 4 2

    1 2 1 2y x y x . Thay vo phng trnh th

    nht ta c:

    2 3 3 22 2 27 2 4 31 0 1x x x x x x x

    Xt hm s 3 22 4 31f x x x x x trn 2; .

    o hm: 21

    ' 3 2 4 0 2;2 2

    f x x x xx

    nn f x ng bin trn khong

    2; . Nhn thy 3 0f nn 1 3 2x y .

    Vy nghim ca h l , 3;2x y

    Bi 109: iu kin 3 2

    0, 0, 03 4

    x xx y y

    y .

    Phng trnh th nht ca h tng ng vi:

    2 2 48

    16 2 0 4 4 0xy x yxy

    x y xy x y x yx y x y

    2 224 4 0 4 4 4 0xyx y x y x y x y x yx y

    2 2

    4 0*

    4 4 0

    x y

    x y x y

    Khai thc phng trnh th hai ca h: +) Nu 0x , thay vo phng trnh th hai tm c 0y . Cp s 0, 0x y khng tha

    mn phng trnh th nht ca h (loi). +) Nu 0x th png trnh th hai ca h tng ng vi:

    2 2 1 2 1

    . 18 3 3 4 2 8 3 3 4 2

    x x x y x x yx

    y y y y x

    t 3

    0,4

    xt t t

    y

    th 1 tr thnh:

    22 1 1 12

    3 16 4 12 9 3 16 12 4 12 98 3 3 4 2

    t tt t t t t t

    t t

    2

    22 4 2 12 93 4 12 9 12 9 0 3 0 3 2 12 9

    3 3

    tt t t t t t t

  • Lovebook Nh sch ca hc sinh Vit Nam

    H Vn Din Trng THPT Thi Lo Hng Nguyn Ngh An Trang 10

    20

    6 6 69 4 12 9 0

    t xt x y

    yt t

    m 0 0x y

    Kt hp vi 2 2

    624

    4 0 7*

    44 4 0

    7, 0

    x yx

    x y

    x y x yy

    x y

    +) Nu 0x th phng trnh th hai tng ng vi: 2 1

    8 3 3 4 2

    x x y

    y y x 2

    Tip tc t 3

    0,4

    xt t t

    y

    th 2 tr thnh:

    22 1 1 12

    3 16 4 12 9 3 16 12 4 12 98 3 3 4 2

    t tt t t t t t

    t t

    2

    22 4 2 12 93 4 12 9 12 9 0 3 0 3 2 12 9

    3 3

    tt t t t t t t

    20 2 2 2

    3 3 39 4 12 9 0

    t x yt x

    yt t

    m 0 0x y

    Kt hp vi 2 2

    2

    3

    4 0 8*

    124 4 0

    0, 0

    yx

    x y x

    yx y x y

    x y

    Vy h cho c hai nghim l 24 4

    , 8; 12 , ;7 7

    x y

    Bi 110: iu kin , 0x y . a h v dng:

    4

    4

    21 21

    4

    21 12

    4

    x y

    x y x

    x y

    x y y

    Cng v theo v 1 v 2 ta c: 4 4

    2 1 13

    2x y .

    Ly 1 tr i 2 v theo v ta c:

    4 4

    2 22 14

    x y

    x yx y

    .

    Nhn 3 v 4 v theo v ta c:

    24 1

    4 2x y

    y x x y x y xyx yx y

  • Lovebook Nh sch ca hc sinh Vit Nam

    H Vn Din Trng THPT Thi Lo Hng Nguyn Ngh An Trang 11

    2 2 4 0 2 2 0 2 (do 2 0)x x x y y x y y x y x y x y x y 4 42.x y .

    Thay vo 3 : 4 4

    2 1 1272 192 2 1088 768 2

    22.y x

    y y .

    Vy nghim ca h l , 1088 768 2 ;272 192 2x y Bi 111: Cng v theo v hai phng trnh cho nhau v rt gn ta c:

    2 25 5 1

    2 2 2x y

    (1)

    Tr v theo v ca hai phng trnh cho:

    6xy y x x y x y x y xy x y y x

    2 7 02 7 0

    x yx y x y xy

    x y xy

    +) Nu x y , thay vo (1) tm c , 2;2 , 3;3x y .

    +) Nu 1 1 15

    2 7 02 2 4

    x y xy x y

    .

    t 5

    2a x v

    5

    2b y th kt hp vi (1) ta c h:

    22 2

    2

    11 122

    42 2

    1 115 12 22 2 2

    4 24 4

    ab a ba b a b ab

    a b a ba b a b ab

    0

    1

    4

    a b

    ab

    (tha mn)

    4

    31

    4

    a b

    ab

    (loi do 2

    4a b ab )

    Vi

    1 1, ;0

    , 3;22 21

    , 2;31 1, ;4

    2 2

    a ba bx y

    ab x ya b

    Vy h c cc nghim tha mn l , 2;2 , 3;3 , 2;3 , 3;2x y Bi 112: t 1t x th h tng ng vi:

    3 2 3 33

    1 1 3 2 *

    4 3 1 6 54 1 12 1 9 1 6 5

    t y t y ty t

    t t y yt t t y y

    3 3

    3 3

    22

    14 3 6 6 0

    4 3 6 6 0

    tty ty

    t y t yt y t y

  • Lovebook Nh sch ca hc sinh Vit Nam

    H Vn Din Trng THPT Thi Lo Hng Nguyn Ngh An Trang 12

    n y ta s thy vi 2

    1t

    y

    th

    226 63 6 6 6 6 3

    1 1

    yt y y ty

    y y

    nn thay vo

    phng trnh th hai ca h ta c:

    3 3 2 3 2 2 3 2 24 3 0 4 4 4 4 0t y ty t t y ty y ty t y

    2 2 2

    2 2 0 2 02

    y tt t y y t y t y t y

    y t

    (+) Nu y t , thay vo * : 2

    2 1 72 02 4

    t t t

    , v l.

    (+) Nu 2y t , thay vo * :

    2

    1 17 17 3 1 17, ;

    4 4 22 2 0

    1 17 3 17 1 17, ;

    4 4 2

    t x y

    t t

    t x y

    Vy h c hai nghim l 17 3 1 17 3 17 1 17

    , ; , ;4 2 4 2

    x y

    Cch gii khc: Bin i tng ng a v h ng cp ngay t u:

    33 33

    1 31 3

    4 1 3 2 1 04 1 3 2 3 0

    y x xy x x

    x y y y xx y y x

    3 33 3 2

    1 3 1 3

    4 1 3 3 0 4 1 3 1 0 (*)

    y x x y x x

    x y y x x y y x

    n y ta c (*) l phng trnh ng cp bc ba c th gii c d dng!

    Bi 113: Bin i h v dng:

    1 12 1 1 12

    3 1 18 1 3 1 18 1

    xy x y x y xy xy x y

    xy x y x y xy xy x y

    5 1

    18 1 12 3 13

    yx y x y x

    . Thay tr li phng trnh 1 ta c:

    2 3 25 1. 1 5 1 1 18 5 3 4 2 54 10 7 7 24 0

    3

    yy y y y y y y y y

    21 10 17 24 0 1 0 1 2y y y y y x (d thy 210 17 24 0y y ) Vy nghim ca h l , 2;1x y

    Bi 114: iu kin 1

    22

    x .

    Phng trnh th hai ca h tng ng vi: 2 12

    2 2y yxx

    .

    Thay vo phng trnh th nht ta c:

    2 2 2 22 1 1 . 2 1 1 1 2 2 1 2 2xx x x x xx x

  • Lovebook Nh sch ca hc sinh Vit Nam

    H Vn Din Trng THPT Thi Lo Hng Nguyn Ngh An Trang 13

    1 2 2 1 2 4 2 2 1 2 3x x x x x x

    2

    4 2 1 2 3x x x (do iu kin) 2

    2

    1 2 log 1 2

    17 172 log

    9 9

    x y

    x y

    Vy nghim ca h l 217 17

    , 1;2 , ; 2 log9 9

    x y

    Bi 115: Vi iu kin 0y th phng trnh th hai ca h tng ng vi:

    8 3 2 3 5 5 2 3 3 5 20y x x y xy y x x y x y y x (+) Nu 3x y , thay vo phng trnh th nht ta c:

    7 6 6 6 36 0 5 0 5 0 (do 0) 5 5 125y y y y y y y y x

    (+) Nu 2 5x y , thay vo phng trnh th nht ta c: 5 2

    7 6 5 2

    5 2

    2 2 4 26 0 6 0

    3 3 , v l, loai

    y x xy y y y y

    y x

    Vy nghim ca h l , 125 ; 5 , 4 2 ;2x y

    Bi 116: Xt hm s 3

    2. 4 72

    t

    f t t

    trn .

    Hm s c o hm 3 3

    ' 2. .ln 4 02 2

    t

    f t x

    (do 3

    ln 02 ) nn hm s f x ng

    bin trn phng trnh 0f t c nhiu nht mt nghim. Thy rng phng trnh th hai tng ng vi:

    1

    1 1

    3 2. 7 0 2.3 4 7 0 *

    2 2

    x y x yx y

    x y x yx y x y

    Thy rng * c dng 0f x y m 1 0f nn * 1 1x y x y . Phng trnh th nht vit li thnh:

    2 2 2 21 1 3 1 2 1 3 2 **x y x y x x x x

    t 2 2

    2 21, 3 22 2

    a ba x b x x x nn (**) vit li thnh:

    2 2

    210

    2 2 2

    a bab a b a b

    2

    22

    11 3 1 1 0

    3 1

    xx x x y x

    x x

    Vy h c mt nghim l , 1;0x y Bi 117: iu kin 2x xy y .

    Xt ba trng hp sau:

  • Lovebook Nh sch ca hc sinh Vit Nam

    H Vn Din Trng THPT Thi Lo Hng Nguyn Ngh An Trang 14

    (+) Nu

    2

    2 22 2 3 0

    ln 2 ln

    x ye e

    x y x y x y

    x y xy xy

    2 2 22 3 ln 2 ln 0x ye e x y x y x xy y xy , mu thun vi phng trnh th nht ca h, loi. (+) Nu 2x y tng t cng mu thun vi h, loi.

    (+) Nu 2x y th tha mn h. Thay vo phng trnh th hai ta c:

    2

    2 2 2 2 2 22 3.6 4.3 3. 4 0 4 . 1 03 3 3 3

    y y y y

    y y y

    2 2

    3 3

    2 24 (do 1 1) log 4 2 log 16

    3 3

    y y

    y x y

    .

    Vy h c duy nht mt nghim l 2 23 3

    , log 16 ; log 4x y

    Bi 118: Ta thng chn cch khai thc phng trnh th hai. Nhn xt thm phng trnh th hai l bc hai vi ,x y nn ta s a n v phng trnh bc hai vi mt n v s ch c hai

    trng hp xy ra: mt l l mt bnh phng ca mt a thc, cn nu n khng l bnh

    phng ca mt a thc m li c h s trc 2x m (nu l phng trnh n y tham s x ) (v

    ngc li) th hai l ta s nhn c nh gi ,x y lt vo mt khong no nh iu kin

    0 , sau kt hp vi iu kin xc nh ,x y phng trnh th nht suy ra gi tr c

    th ca x (hoc y ). Vi bi ton ny th ri vo trng hp th nht.

    iu kin 1

    ,2

    x y

    . Phng trnh th hai ca h tng ng vi:

    2 2 2 22 3 3 2 4 3 1 2 2 4 0x y xy x y x y x y y Xem y l phng trnh n x , tham s y c bit thc:

    2 22 29 1 4 2 2 4 10 25 5y y y y y y

    Nn phng trnh c hai nghim l 3 1 5

    1 2 42

    y yx x y x y

    .

    +) Nu 1 7

    2 42 4

    x y y

    , khng tha mn iu kin xc nh, loi.

    +) Nu 1 3

    12 2

    x y y

    . Kt hp iu kin xc nh suy ra 1 3

    2 2y

    .

    Thay vo phng trnh th nht ta c:

    2 21 2 1 2

    2 1 1 2 1 3 2 2 12 2

    y yy y y y

    22 3 2 2 1 4 4 1y y y y (*) t 3 2 2 1t y y .

  • Lovebook Nh sch ca hc sinh Vit Nam

    H Vn Din Trng THPT Thi Lo Hng Nguyn Ngh An Trang 15

    Vi 1 3

    2 2y

    th 2; 2 2t

    (c th dng iu kin yu hn l 0t ) v

    2

    2 2 24 2 3 2 2 1 4 4 3 2 2 1 4 4 4 3t y y t y y y y

    2

    2 2 42

    4 84 4 1 4

    4 4

    t t ty y

    . Phng trnh (*) c vit li thnh:

    2 4

    4 2 282 8 8 0 2 2 4 0 24

    t tt t t t t t t t t

    (do 2;2 2t

    )

    Quay li bc t ta c 1 3

    3 2 2 1 22 2

    y y y y

    .

    +) Vi 1 3

    2 2y x

    . +) Vi

    3 1

    2 2y x

    .

    Vy nghim ca h l 1 3 3 1

    , ; , ;2 2 2 2

    x y

    Bi 119: iu kin 1y .

    Phng trnh th hai ca h tng ng vi:

    2 3 4 3 39 9 0 9 0 9 0x xy xy y x y x y y y x y y y Thy rng 1y th 3 9 0y y nn suy ra x y . Thay vo phng trnh th nht:

    3 1 1 2x x

    n y ta t 33 1 , 1 2 , 0a x b x a b th ta c:

    23 2 3 2

    22 2

    1 2 2 02 4 4 2

    b aa b b a

    a a aa b a a a

    2

    1 1 3 1 3

    b a

    a a a

    (tha mn)

    +) Nu 31 1 1 1 0 1a x a x y .

    +) Nu 3

    31 3 1 3 1 1 11 6 3 11 6 3a x a x y .

    +) Nu 3

    31 3 1 3 1 1 11 6 3 11 6 3a x a x y .

    Vy h c ba nghim l , 0;0 , 11 6 3 ; 11 6 3 , 11 6 3 ; 11 6 3x y

    Bi 120: iu kin 5

    4x

    .

    Phng trnh th nht ca h tng ng vi:

    3 6 2 4 2 2 2 4 2 20 0x y xy y x y x xy y y x y

    2

    2 2 4 2

    2 2 40

    0

    x yx y x xy y y

    x y xy y

  • Lovebook Nh sch ca hc sinh Vit Nam

    H Vn Din Trng THPT Thi Lo Hng Nguyn Ngh An Trang 16

    +) Nu

    2 22 2 4 430 0 0

    2 4

    y yx y xy y x y x y

    .

    Cp s ny khng tha mn phng trnh th hai ca h.

    +) Nu 2 0x y , thay vo phng trnh th hai ta c:

    4 5 8 6 4 5 8 2 4 5 8 36x x x x x x

    2 2

    23 230 0

    5 52 4 5 8 23 5

    42 41 04 4 5 8 23 5

    x xx x x

    x xx x x

    21 1 1x y y .

    Vy nghim ca h l , 1; 1x y Bi 121: iu kin 0x y .

    Dng php t n ph

    2 2 2 22

    22 22, 0

    u v x yu x xyu v

    u v x y u vv xy y

    H cho tr thnh 2 2 22 2

    2 22 2 2 2

    4 5 093

    369369 369

    u v u vu v u vu v u v

    u vu v u v

    2 2

    4 5 0

    369

    u v

    u v

    (do 0u v th 0u v , khng tha mn)

    15

    12

    u

    v

    (tha mn)

    Vi

    22 2

    22 2 22

    2251515 225

    12 144 15 12 8112

    x xyx xyu x xy

    v xy y x yxy y

    2 25225

    169 (do 0)

    xx xy

    yx y x y

    Vy h c mt nghim l , 25;16x y Ch : Nu cha tinh trong vic t n ph th trong bi ny c th gii theo hng sau: Thy rng phng trnh th nht l phng trnh ng cp vi ,x y nn ta bnh phng hai v

    phng trnh th nht ln kh cn, sau ta c mt kt qu kh p:

    2

    2 9 2 9x x y y x y x y xy x y x y xy x y

    Dng nh kt qu ny p hn nhiu so vi li gii trn (phng trnh trn l phng trnh

    ng cp vi ,x y )!

    Bi 122: iu kin 3 7x (suy ra t phng trnh th hai) v 1 0y .

    d nhn, ta t , 1a x b y 6 7 , 0a b th phng trnh th nht ca h c vit li thnh: 2 22 0 2 0 0a ab b a b a b a b (do 2 0a b ).

    Suy ra 1 1 1x y x y y x . Thay vo phng trnh th hai ta c:

    23 3 2 21 7 2 8 0 2 4 0 2 1 1x x x x x x x x x y x

  • Lovebook Nh sch ca hc sinh Vit Nam

    H Vn Din Trng THPT Thi Lo Hng Nguyn Ngh An Trang 17

    (d thy rng

    2

    2 1 154 02 4

    x x x

    )

    Vy nghim ca h l , 2;1x y Bi 123: iu kin 0, 1x x y .

    Phng trnh th nht ca h tng ng vi:

    1 1 1 2 1 1 2 1x x y x x y x y y x y

    22

    002 2

    4 1 2 4

    yyy x

    y x y y x

    Phng trnh th hai ca h tng ng vi: 2

    2y x y x y x y x (do 0y )

    Lc ny ta c h:

    2

    12 2 22 2 2 2

    142 2 2 2 0

    4

    yy x yx y y x

    xxy y y y y yy x y x

    Th li thy hai nghim ny u tha mn h.

    Vy nghim ca h l 1

    , 4;2 , ; 14

    x y

    Bi 124: Xem phng trnh th hai ca h nh phng trnh n y, tham s x :

    2 22 3 4 0y x y x x

    Phng trnh ny c nghim 24

    0 3 4 0 03

    x x x .

    Vi iu kin ny ta c nh gi sau:

    22

    2 324 8 121

    2 27 273 3 9

    x

    x x

    nn suy ra 4

    3x ,

    thay vo phng trnh th hai ca h:

    2 24 16 8 16 42 4 4 0 . 03 9 3 9 3

    y y y y y

    Vy nghim duy nht ca h cho l 4 4

    , ;3 3

    x y

    Bi 125: t 2t y th h tng ng vi:

    3 2 23 3 2

    4 4 3 3

    11 1

    4 4 0 4 1 1 0

    t x t xx t xt

    x t x t x x t t

    3 2 2

    3 3 2 3 3 2

    0 04 1 0

    4 1 0 4 4

    x xx x xt t x

    x t tx x t tx

    Thy rng 0x khng tha mn h phng trnh nn 3 3 24 4 2x t tx .

    Mt khc 3 3 21 4 4 4 4x t xt , kt hp vi 2 ta suy ra

    3 2 2 2 23 4 0 3 4 0 03

    xt xt tx t t xt x t t x t

  • Lovebook Nh sch ca hc sinh Vit Nam

    H Vn Din Trng THPT Thi Lo Hng Nguyn Ngh An Trang 18

    TH1: Nu 0 0t y , khng tha mn h ban u.

    TH2: Nu t x , thay vo 1 ta c: 3 3 3 31

    1 1 12 2

    tx x x x x y .

    TH3: Nu 3

    xt , thay vo 1 ta c:

    3 3 33

    3 3

    25 3 11 1

    27 9 27 25 200

    x x xx x y .

    Vy h c cc nghim l 3 3

    3 1, 1;2 , ;

    25 200x y

    Bi 126: iu kin 10 1 0z .

    Bin i phng trnh th hai ca h:

    2 22 2 2 2 22 2 2 2 1 0 1 0x y z xy yz zx x y xy x y z xy

    1

    0

    11

    yx y z x

    xyz x y x

    x

    Thay vo phng trnh th nht ca h thnh:

    2 2

    2

    4 1 42 1 2 1 12 1 2 4 1 10 4 1 10

    x xx xx x x x

    x x x xx

    22

    1 14 17 4 1 10 *x x

    xx

    t 1

    2t x tx

    (do 2 v 1 10 0t t ) th 2 22

    12t x

    x nn * tr thnh:

    2

    22

    24 2

    54 25 v 224 25 4 1 10

    4 25 16 1 1016 200 160 609 0

    t t tt t

    t tx t t

    2

    57 1 7 7 332

    2 2 42 7 2 3 4 20 29 0

    tt x x

    xt t t t

    +) Nu 7 33 1 7 33 7

    4 4 2x y z x y

    x

    .

    +) Nu 7 33 1 7 33 7

    4 4 2x y z x y

    x

    .

    Vy nghim ca h l 7 33 7 33 7 7 33 7 33 7

    , , ; ; , ; ;4 4 2 4 4 2

    x y z

    Bi 127: Phng trnh th nht ca h tng ng vi:

    24 3 3 2 229 0 9 0

    9

    x yx xy x y x y x y x y x x y

    x x y

    +) Nu x y , thy ngay khng tha mn phng trnh th hai, loi.

  • Lovebook Nh sch ca hc sinh Vit Nam

    H Vn Din Trng THPT Thi Lo Hng Nguyn Ngh An Trang 19

    +) Nu 2

    9 * 0x x y x . Bin i phng trnh th hai:

    3 3 3 3 337 77x y x y x y xx x

    Thay vo * ta c 2 2

    3 2 3 333 37 7 7

    9 2 9x x x x x x x xx x x

    2

    33 6 2 432 . 7 7 9x x x x x x

    Ta thy v tri ca phng trnh ny l mt hm s ng bin trn 0; nn phng trnh ny c nhiu nht mt nghim. Thy rng 1x l mt nghim ca phng trnh. Vi 1 2x y .

    Vy h c duy nht mt nghim l , 1;2x y

    Bi 128: iu kin 1 1x .

    t 1 0 2a x a th 2 1a x . Thay vo phng trnh th nht ca h: 3 2 3 3 2 22 2 1 3 2 0 2 2 2 1 0y a a a y y a y a y a y ya a

    y a (do

    2 22 2 32 2 2 1 2 1 0

    2 2

    a ay ya a y

    )

    Vy 1y x . Thay vo phng trnh th hai ca h c: 2 21 2 1 2 1x x x x .

    t cos 0;x t t th phng trnh trn tr thnh:

    2 2 21 cos 2cos 1 2cos . 1 cos 2sin cos2 sin 22

    tt t t t t t

    2 sin 2 sin 2 sin sin 22 4 2 4

    t tt t

    42 2

    6 34 2

    3 42 2

    4 2 10 5

    tt kt k

    kt

    t k t k

    m 3

    0;10

    t t

    3 3 3cos 1 cos 2 sin

    10 10 20x y

    .

    Vy h phng trnh c nghim l 3 3

    , cos ; 2 sin10 20

    x y

    Bi 129: y l mt phng trnh kh v n phi s dng phng php nh gi. u tin ta

    hy tm iu kin xc nh: 21

    ; 0 ;2

    x x y x y x .

    By gi ta s i khai thc iu kin ny kt hp vi cc phng trnh cho:

    +) Nu 0y th h s tr thnh 2 3

    22

    1. 0

    2 3 2 1 112 3 2 1 11

    xx x x

    x xx x

    (v l).

  • Lovebook Nh sch ca hc sinh Vit Nam

    H Vn Din Trng THPT Thi Lo Hng Nguyn Ngh An Trang 20

    +) Nu 23

    0 0 0y

    y x x yx y

    . C hai trng hp xy ra:

    TH1: Nu 3

    0 00

    00

    y yx y

    x yx y

    , khng tha mn iu kin xc nh.

    TH2: Nu 3

    00

    0

    yx y

    x y

    . Khi phng trnh th nht tng ng vi:

    32 22

    23 3

    111

    y x yx y x yx x y y y

    x y x yx x y y

    32 3

    11 y x yx y x y

    x yx x y y

    (1).

    n y, ta thy rng nu 1x y th VT(1) dng, VP(1) m, khng tha mn. Tng t vi

    trng hp 0 1x y cng khng tha mn.

    Thy rng 1x y tha mn. Thay vo phng trnh th hai ta c:

    22 22 1 3 2 1 11 4 4 3 2 1 9 0x x x x x x

    2 5 24 4 15 3 2 2 1 0 2 5 2 3 3. 02 1 2

    xx x x x x

    x

    3 5 3

    2 5 2 3 0 2 5 0 12 22 1 2

    x x x x y xx

    (D thy 3 3

    2 3 1 3 332 1 2

    xx

    do 1

    2x )

    Vy nghim ca h l 5 3

    , ;2 2

    x y

    Bi 130: iu kin 24 4 9 0, 0x x x y xy v 2 2 0x y x . T phng trnh th nht ta c nhn xt 0y .

    Nu 0y thay vo h:

    2 904 4 9 08

    4 2 2 3 3 4 2 2 3 3

    x xx x x

    x x x x x x

    (v nghim)

    Vy ta phi c 0y . Kt hp vi iu kin ta suy ra 0x .

    p dng bt ng thc Cauchy ta c:

    3 3 4 2 2 2 2 2 6 4 10 8 4 10x x y x x y x x y x y Phng trnh th nht ca h tng ng vi:

    24 4 9 2 0x x x y y xy y

    2 2 2

    2

    4 4 90

    4 4 9

    x y x x y xy y

    xy yx x x y y

  • Lovebook Nh sch ca hc sinh Vit Nam

    H Vn Din Trng THPT Thi Lo Hng Nguyn Ngh An Trang 21

    2

    4 4 4 90

    4 4 9

    x y x y x y x y

    xy yx x x y y

    28 4 9

    04 4 9

    x y yx y

    xy yx x x y y

    Vi 8 4 10x y v 0y th 28 4 9

    04 4 9

    x y y

    xy yx x x y y

    nn phng trnh trn

    tng ng vi x y .

    Thay vo phng trnh th hai ta c:

    2 24 3 2 3 3 48 2 9 3 39 42 81 0x x x x x x x x

    27 (khng TM) 1 (TM) 1

    13x x y

    .

    Vy nghim ca h l , 1;1x y Bi 131: Nhn thy 0y khng tha mn h nn ta chia hai v ca phng trnh th nht cho

    3y v chia hai v ca phng trnh th hai cho 2y ta c:

    32

    22

    3 22

    2

    3 316 9 2 1 4 4 2 1

    316 9 2 1 4 2 14 2 1

    x x x x xy y

    x x x xx xy

    2

    2

    23 3

    3 14 2 1 1

    33 1

    16 9 8 1

    xx x x

    yy

    yx x

    Vy nghim ca h l , 1; 1x y

    Bi 132: Xem phng trnh th hai nh l phng trnh n x, tham s y :

    2 2 1 02

    x x y y

    Phng trnh c nghim 2 21

    1 4 0 4 4 3 02

    x y y y y

    3 1

    ;2 2

    y

    .

    Tng t, ta c c 1 3

    ;2 2

    x

    .

    Kt hp hai iu trn ta suy ra: 3 1

    1 ;2 2

    x

    v

    1 31 ;

    2 2y

    .

    Phng trnh th nht tng ng vi: 3 2

    1 12 1 1 12 1x x y y (1).

    Xt hm s 3 12f t t t trn 3 3

    D ;2 2

    .

    o hm 2' 3 12 0f t t vi mi Dt . Nh vy hm s f t nghch bin trn D, m phng trnh li c dng 1 1 1 1 2f x f y x y x y .

  • Lovebook Nh sch ca hc sinh Vit Nam

    H Vn Din Trng THPT Thi Lo Hng Nguyn Ngh An Trang 22

    Thay vo phng trnh th hai ca h ta c:

    2 2 2

    1 3

    1 3 2 22 2 2 4 0

    3 12 2

    2 2

    y x

    y y y y y y

    y x

    Vy h phng trnh c hai nghim l 3 1 1 3

    , ; , ;2 2 2 2

    x y

    ( thi i hc Khi A nm 2012) Cch gii khc: T p n ca B Gio dc o to, ta c th rt ra mt kinh nghim nh

    gi x , y mt cch nhanh hn l nhm ht 2 2, , ,x x y y cho hng ng thc ri sau

    nh gi (nu cha s hng xy th khng lm nh th ny). Lm nh th s rt ngn c thi gian trnh by cng nh s gp t sai st hn. C th nh sau:

    Vi phng trnh th hai ta bin i thnh:

    2 21 1

    12 2

    x y

    .

    T y ta c 1

    1 12

    x

    v 1

    1 12

    y

    .

    Mt vn t ra l lm sao c th bit c x 1 = y + 1. chnh l dng phng php h s bt nh, c th ta t x = y + a v bin i v tri phng trnh th nht v:

    3 2 3 2 2 3 23 9 22 3 3 3 6 9 3 9 22y a y a y a y a y a y y a a a n y ta phi c v tri bng v phi, iu ny xy ra khi v ch khi:

    2

    3 2

    1 1

    3 3 32

    3 6 9 9

    3 9 22 0

    aa

    a a

    a a a

    .

    Nh vy nn a = 2, tc l x = y + 2. T y c th bin i x 1 = y + 1 hoc x + 1 = y + 3, a phng trnh th nht v cc hm s khc nhau. Ta cng c th gii h trn bng cch a v h i xng bng n ph t = x. Khi a c h v h i xng loi I, t n ph S = y + t v P = yt.

    Bi 133: iu kin 0

    , 00

    x yx y

    xy

    .

    Lc ny nhn thy hai v c phng trnh th hai ng bc nn ta s phn tch n thnh nhn

    t. V thun tin trong qua trnh bin i, ta t , , 0a x b y a b . Phng trnh th hai ca h tr thnh:

    4 4 2 2 4 3 3 44 5 2 4 10 5 0a b a b ab a a b ab b (*). Nu b = 0, thay vo phng trnh trn ta c a = 0. Vy tc l x = y = 0, mu thun phng trnh th nht.

    Vy b 0. Ta chia hai v ca (*) cho 4 0b ta c:

    4 3

    4. 10. 5. 1 0a a a

    b b b

    .

    t 0a

    t tb

    th phng trnh trn li tr thnh:

  • Lovebook Nh sch ca hc sinh Vit Nam

    H Vn Din Trng THPT Thi Lo Hng Nguyn Ngh An Trang 23

    4 3 24 10 5 1 0 1 2 1 2 4 1 0t t t t t t t 2 6 2 6

    1 (TM) 2 (kTM) (TM) (kTM)2 2

    t t t t

    .

    +) Vi 1 1 1a x

    t x yb y

    .

    Thay vo phng trnh th nht: 2 1 1x x x y .

    +) Vi 2 6 2 6 2 6 5 2 6

    2 2 2 2

    a xt x y

    b y

    .

    Thay vo phng trnh th nht: 5 2 6 28 8 6 4 6 6

    22 25 25

    y y y x

    .

    Vy h c hai nghim l 4 6 28 8 6

    , 1;1 , ;25 25

    x y

    Bi 134: iu kin: 2x v 2 1y . Phng trnh th nht tng ng vi:

    3 2 2 2 2 32 0x x y xy x xy y y

    3 3 3 2 2 2 2 0x y x x y xy x xy y 2 2 2 2 2 2 0x y x y xy x x y xy x y xy 2 22 1 0x y x y xy

    2 2

    2 1 0 2 1

    00

    x y y x

    x yx y xy

    Thy rng 0x y khng tha mn iu kin xc nh, loi.

    Thay 2 1y x vo phng trnh th hai ta c: 2 4 1 5x x (1)

    +) Nu 3

    24

    x

    th 2 2x v 4 1 3 2 4 1 5x x x , mu thun (1).

    +) 2x tha mn (1).

    +) Nu 2x th 2 2x v 4 1 3 2 4 1 5x x x , mu thun (1), loi.

    Nh vy (1) c mt nghim l x = 2 5y .

    H c duy nht mt nghim , 2;5x y Bi 135: iu kin , 0x y .

    Xt hm s 2 3

    22

    t tf t trn 0; . Nhn thy rng khi t tng th c 2

    2t v 3

    2

    t u

    tng, v th nn f t ng bin trn 0; .

    Mt khc phng trnh th hai ca h c dng 72

    f x y m ta li c 7

    12

    f , tc l

    phng trnh th hai tng ng vi 1 1x y x y (1).

    Vit li phng trnh th nht ca h nh sau:

    2

    2 2 21

    81 1 16 122 3 4 3 2 2 3 2 3 2

    yx x yx y x y

    (*)

  • Lovebook Nh sch ca hc sinh Vit Nam

    H Vn Din Trng THPT Thi Lo Hng Nguyn Ngh An Trang 24

    Xt hm s 2 12 3tg t t trn 0; . Mt ln na ta thy khi t tng th c

    2 12t v 3 t

    u tng, v vy nn g t ng bin trn 0; . Mt khc (*) c dng:

    2 2 4g x g y x y x y (2).

    Gii h (1) v (2) cho ta nghim

    4

    5

    1

    5

    x

    y

    , tha mn iu kin.

    Vy nghim ca h l 4 1

    , ;5 5

    x y

    Bi 136: y l mt h phng trnh kh!

    iu kin 3 3 2 0x y xy x y .

    (+) Nu 0x th 3 3 0, 2 0x y xy x y 3 3 2 0x y xy x y , khng tha mn iu kin. (+) Nu 0x . Phng trnh th nht ca h tng ng vi:

    3 33 1 2 0x y x y xy x y x y

    23 3

    2 3 33 3

    210

    21

    x y xy x y x yx y

    x y xy x y x yx y x y

    2 2 2 2

    2 3 33 3

    10

    21

    x y x y x yx y

    x y xy x y x yx y x y

    2 2

    2 3 33 3

    11 0 *

    21

    x yx y

    x y xy x y x yx y x y

    D thy rng vi , 0x y th

    2 2

    2 3 33 3

    10

    21

    x y

    x y xy x y x yx y x y

    nn * 1 0 1x y y x . Do 0y nn 1x . Thay vo phng trnh th hai ca h ta c:

    3 2 2 25 2 2 1 4 2 3 1 3x x x x x x x x

    3 2 2 25 4 2 2 3 2x x x x x x x (1)

    2

    3 2 2 25 4 2 2 2 3x x x x x x x (do hai v u dng)

    6 5 4 3 2 6 5 4 3 210 33 44 36 16 4 5 16 30 41 33 18x x x x x x x x x x x x 5 4 3 25 17 14 5 17 14 0x x x x x (**)

    n y c th nhm c ba nghim p ca phng trnh l 1x , 2x v 7

    5x

    ri

    dng s Hoc-ne chia a thc, th nhng ta c nh gi sau:

  • Lovebook Nh sch ca hc sinh Vit Nam

    H Vn Din Trng THPT Thi Lo Hng Nguyn Ngh An Trang 25

    Vi 1x th 5 25 5x x ; 417 17x x v 414 14x nn v tri ca phng trnh (**) lun khng m. V vy (**) c mt nghim l 1 0x y . Th li nghim ny tha mn h.

    Vy nghim ca h l , 1;0x y

    Bi 137: t 2 3a x y v 2 24b xy a b th h phng trnh tr thnh:

    22

    2 22

    10 1101

    124 11 2124 1 121

    12 10 10

    ab

    aa b

    a aaa b b a a

    2 2 2 2

    3 2 2 4 3 2

    124 1240 10 12 20 100124 10 102 1 1

    10 12 10 12

    a a a a a aa a

    a a a a a a a

    4 3 2

    4 3 2

    4 3 2

    30 164 480 12001 20 76 240 600 0

    10 12

    a a a aa a a a

    a a a

    (*)

    n y ta bt u p dng cch gii phng trnh bc 4. Cch gii ph hp vi bi ton ny

    l a phng trnh cho v phng trnh trng phng, tc l t 20

    54.1

    t a a t

    .

    Thay vo (*) v rt gn ta c: 4 274 625 0t t 31 6 5 31 6t a .

    (+) Nu 5 31 6

    5 31 65 31 6

    a b

    th 2x v 3y l nghim ca phng trnh:

    2 26 5 31 6

    6 0 5 31 6 05 31 6

    t at b t

    .

    Phng trnh ny c hai nghim l 6 186 5 6

    5 31 6t

    . T tm c hai nghim ca h l:

    6 186 5 6 6 186 5 6 6 186 5 6 6 186 5 6

    , ; , ;10 2 31 2 6 15 3 31 3 6 10 2 31 2 6 15 3 31 3 6

    x y

    (+) Nu 5 31 6

    5 31 65 31 6

    a b

    . Tng t ta cng tm c hai nghim l:

    6 186 5 6 6 186 5 6 6 186 5 6 6 186 5 6

    , ; , ;10 2 31 2 6 15 3 31 3 6 10 2 31 2 6 15 3 31 3 6

    x y

    (+) Nu 31 6 5

    5 31 65 31 6

    a b

    . H c thm hai nghim l:

    6 186 5 6 6 186 5 6 6 186 5 6 6 186 5 6

    , ; , ;10 2 31 2 6 15 3 31 3 6 10 2 31 2 6 15 3 31 3 6

    x y

    (+) Nu 5 31 6

    5 31 66 31 5

    a b

    . H c thm hai nghim:

  • Lovebook Nh sch ca hc sinh Vit Nam

    H Vn Din Trng THPT Thi Lo Hng Nguyn Ngh An Trang 26

    186 5 6 6 186 5 6 6 186 5 6 6 186 5 6 6

    , ; , ;10 2 31 2 6 15 3 31 3 6 10 2 31 2 6 15 3 31 3 6

    x y

    Vy h c tt c 8 nghim l:

    6 186 5 6 6 186 5 6 6 186 5 6 6 186 5 6

    , ; , ; ,10 2 31 2 6 15 3 31 3 6 10 2 31 2 6 15 3 31 3 6

    6 186 5 6 6 186 5 6 6 186 5 6 6 186 5 6; , ; ,

    10 2 31 2 6 15 3 31 3 6 10 2 31 2 6 15 3 31 3 6

    6 186 5 6

    10 2 31

    x y

    6 186 5 6 6 186 5 6 6 186 5 6; , ; ,

    2 6 15 3 31 3 6 10 2 31 2 6 15 3 31 3 6

    186 5 6 6 186 5 6 6 186 5 6 6 186 5 6 6; , ;

    10 2 31 2 6 15 3 31 3 6 10 2 31 2 6 15 3 31 3 6

    Cch gii khc: Qua qu trnh bin i trn th chng ta thy rt phc tp nu c s dng mt cch gii mang sc l a v tng v tch S, P. Cch gii sau y s gip tit kim c thi gian hn: Nhn hai v ca phng trnh th nht vi (2x + 3y) v nhn hai v ca phng trnh th hai

    vi ( 2 24 9x y ) ta c:

    2 2 2 2

    2 2 2 2

    2 3 3 210 2 3 2 3 10

    *4 9 9 4

    124 4 9 4 9 124

    x y x yy x x y

    x y x yy x x x

    t 3

    2a xx

    v 2

    3b yy

    th h (*) tr thnh:

    2 210

    12 12 124

    a b

    a b

    H phng trnh ny d tm c nghim a, b v d th tr li tm x, y. Bi 138: Trc tin ta i tm iu kin xc nh h phng trnh. H ny khng kh,yu cu lm c h phng trnh ny l cn phi nm vng kin thc v logarit.

    iu kin 0 , 1 , 0 , 1 , log 0xx x y y y v log 0y x .

    Khai thc iu kin log 0x y v log 0y x ta c

    , 0;1

    , 1;

    x y

    x y

    Xt phng trnh th nht: Thy rng vi x = y th tha mn phng trnh cho. By gi ta s xt x khc y, c th l ta s gi s x < y (do vai tr ca x v y l bnh ng) d trnh by.

    (+) Nu 0 < x < y < 1. Lc ny ta c:

    0 log 1 log log 0

    log 1 log log 0

    x x x

    y y y

    y y

    x x

    , iu ny mu thun

    vi phng trnh th nht ca h. (+) Tng t cho trng hp 1 < x < y, ta cng c iu mu thun.

  • Lovebook Nh sch ca hc sinh Vit Nam

    H Vn Din Trng THPT Thi Lo Hng Nguyn Ngh An Trang 27

    Nh vy phng trnh th nht ca h tng ng vi x = y.

    Th vo phng trnh th hai ta c: 2100 100

    lg 4 lg 2 1 1

    100 100

    x y

    x xx y

    .

    Vy nghim ca h l 1 1

    , 100;100 , ;100 100

    x y

    Bi 139: Ta rt x t phng trnh th hai: (v r rng

    khng tha mn phng trnh th hai ca h nn ta c th chia c). Th vo phng trnh th nht ta c:

    2 4 3 24 2 4 2

    . . . 2 1 6 1 18 19 1 01 1

    y yy y y y y y y y y

    y y

    21 1

    1 2 1 9 4 1 0 1 2 1 0 10

    2

    y x

    y y y y y yy x

    (tha mn)

    Vy h c hai nghim l 1

    , 1;1 , 0;2

    x y

    Bi 140: iu kin 2 64x y . T phng trnh th hai ta rt:

    2

    2 6 4 23 6 9 27 21y x x x x . Thay vo phng trnh th nht ta c:

    2 2

    6 4 2 2 2 6 4 29 27 21 64 9 27 21x x x x x x x x (*)

    Nhn thy khi 2x tng v tri ca (*) th cng tng (bin 2x ), ngc li v phi ca (*) gim

    nn phng trnh (*) c nhiu nht 1 nghim. Mt khc ta thy 2 0x l mt nghim ca (*)

    nn (*) 2 0 0x x . Vi x = 0, thay vo h tm c y = 2. Nghim ny tha mn h.

    Vy nghim ca h l , 0;2x y Bi 141: iu kin 2 1x . Phng trnh th hai ca h tng ng vi:

    24 4 3 3 2 1 2 2 1 1 0x x x x x x

    2 2

    2 3 2 1 1 0x x x

    2 3 0 2 3 01

    12 1 1 0

    x x x xx

    xx

    .

    Thay x = 1 vo phng trnh th nht ta c: 3 31 3 . 3 1y y .

    t 33 3 1 1 3t y t y . Ta c h:

    33 3

    2 23 3 3

    1 31 3 1 3

    31 3 3 3

    y ty t y t

    y t y yt t t yt y y t t y

    4 2

    1 4 21

    yx y y x

    y

    1y

  • Lovebook Nh sch ca hc sinh Vit Nam

    H Vn Din Trng THPT Thi Lo Hng Nguyn Ngh An Trang 28

    3

    32 2

    1 3

    1 3 *3 0

    y t y t

    y yy t y yt t

    (d thy 2 2 3 0y yt t )

    Ta i gii phng trnh (*) 3 3 1y y . Ta c nhn xt sau:

    Nu 3 22 3 . 3 2.1 2y y y y y , tc l iu ny mu thun (*). Vy nn 2y .

    Vi iu kin trn th ta c th t 2cos 0;y z z . Lc ny (*) tr thnh:

    3 31 1 2 2

    8cos 6cos 1 4cos 3cos cos32 2 9 3

    kz z z z z z k

    Vi iu kin 0;z ta tm c 12

    9z

    v 2

    4

    9z

    .

    T suy ra c 2

    cos9

    y

    hoc 4

    cos9

    y

    .

    Vy h c hai nghim l 2 4

    , 1;cos , 1;cos9 9

    x y

    Bi 142: Vi h phng trnh dng ny, s c hai hng tip cn chng: * Hng th nht: t phng trnh th nht rt ra lin h gia x v y ri th vo phng trnh th hai c phng trnh ng cp. * Hng th hai: h cha nhiu cn nn ta ngh ngay n vic nhn lin hp. C th vi h phng trnh ny ta s dng hng th hai (nu i theo hng th nht th s khng c kt qu!). iu kin: 0x y .

    (+) Nu y = 0, thay vo phng trnh th hai ta tm c x = 0. Cp s ny khng tha mn phng trnh th nht, loi. (+) Nu y > 0 th phng trnh th hai ca h tng ng vi:

    2

    2 2 0y x y y x y x

    22 2

    . 2 02

    y x y xy x

    y x y y x

    2

    212 0

    2

    y xy x

    y x y y x

    2x y (d thy biu thc trong du ngoc vung lun dng vi y > 0)

    Thay vo phng trnh th nht ta c: 2

    2 2 2 3 3 3 33 5.6 2 0 5. 4 0 4 12 2 2 2

    x x x x

    x x x

    .

    +) Nu 3 3

    2 2

    34 log 4 log 2

    2 2

    xx

    x y

    .

    +) Nu 3

    1 0 02

    x

    x y

    , khng tha mn, loi.

    Vy h c duy nht mt nghim l 3 32 2

    , log 4 ; log 2x y

  • Lovebook Nh sch ca hc sinh Vit Nam

    H Vn Din Trng THPT Thi Lo Hng Nguyn Ngh An Trang 29

    Bi 143: Hng gii dng h phng trnh ny qu quen thuc. l a hai v phng trnh th nht v cng mt hm v o hm rt ra quan h gia x v y. Ngay t u bi cho ta mt gi : x 2 = y 1 1x y (bi v nu 2 1x y th biu thc trong cc php

    ly logarit s l mt biu thc theo bin x, sau ta phi dng o hm rt phc tp, phc tp ngay c trong php ly o hm).

    iu kin . 2

    1 2 0; 0; 01

    xy x x y

    y

    hoc

    0 2 , 1

    0 1

    x x

    y

    .

    a phng trnh th nht ca h v dng: 3 23 23 1 3 1x x y y (1).

    Xt hm s 3 23f t t t trn 0 ;2 2; . o hm: ' 3 2f t t t . D thy hm s ng bin trn 2; v nghch bin trn 0 ;2 .

    (+) Nu 2 2

    1 1 2

    x x

    y y

    . Lc ny (1) c dng 1f x f y vi ; 1 2;x y v

    hm s f t ng bin trn 2; nn (1) 1x y .

    (+) Tng t cho trng hp 0 2 , 1

    0 1

    x x

    y

    , ta cng c 1x y .

    Tm li ta c x = y + 1. Th vo phng trnh th hai ta c:

    3

    3 0 3 1 2x x y x , tha mn iu kin.

    Vy nghim ca h l , 3;2x y

    Bi 144: iu kin 20; 0; 6 6 0x y x y x x .

    Phng trnh th nht ca h tng ng vi:

    2 2 2233 3

    6 15 6 156 6 3

    yy y

    x y x y x y x y x yx x y

    H lc ny tr thnh: (I)

    6 15

    34

    x y x y x yy

    x y x y

    .

    Ta t ; , 0a x y b x y a b th (I) l tr thnh:

    2 2 2

    2 4 3 22 2

    4 46 15

    4 8 22 15 04 6 15

    a b a ba b b

    a b b b bb b b

    3 2 3 24 4

    1 7 15 15 0 1 0 7 15 15 0

    a b b a

    b b b b b b b b

    +) Vi

    2

    2

    9 51 0 1 3

    41

    x y a xb b a

    yx y b

    , tha mn h.

    +) Vi 0;b , ta xt hm s 3 27 15 15f b b b b . Hm s c o hm: 2' 3 14 15f b b b .

    5

    ' 0 33

    f b b b .

  • Lovebook Nh sch ca hc sinh Vit Nam

    H Vn Din Trng THPT Thi Lo Hng Nguyn Ngh An Trang 30

    Ta c: 5 680

    0 15 0 , , 3 243 27

    f f f

    v limx

    f b

    nn vi 0;b th ta

    lun c 3 27 15 15 0b b b . n y ta khng cn xt trng hp ny na.

    Vy nghim ca h l , 5;4x y Bi 145: Nhn thy rng h ny c cha s m kh cao v hn na phng trnh th nht ca

    h i xng vi x , y v xut hin cc tng nh 10 10

    16 16

    2 2,

    x yx y

    y x

    v cc tch xy nn ta

    ngh n vic dng bt ng thc. iu kin 0x v 1y .

    Vit li phng trnh th nht: 10 10

    16 16 4 4 2 2

    2 22 6 4 8

    x yx y x y x y

    y x

    (1).

    p dng bt ng thc Cauchy:

    10 10 10 104 4

    2 2 2 22 2.2 4

    x y x yx y

    y x x y

    .

    16 16 16 16 2 281 1 1 1 1 1 8 8x y x y x y .

    Cng hai bt ng thc cng chiu trn ta c: 10 10

    16 16 4 4 2 2

    2 22 6 4 8

    x yx y x y x y

    y x

    .

    Nh vy VT(1) VP(1), th nn c (1) th ta phi c ng thc hai bt ng thc trn xy ra:

    (1)

    10 10

    2 2 2

    16 16

    1

    1

    x y

    y x x y

    x y

    (do 1y ) 1 1

    1 1

    x x

    y y

    Th li ta ch thy 1;1 tha mn h. y cng chnh l nghim duy nht ca h.

    Vy nghim ca h l , 1;1x y Bi 146: iu kin 1y v 2 4x . Khng kh pht hin phng trnh th nht ca h

    l phng trnh ng bc. Tht vy, phng trnh th nht vit li thnh:

    2

    2 2 3 2 3 4 2 3 2 3x y x y x y x y

    4 2 12 2 9 6 2 3 2 6 2. 3 0x y x y y x x x y y

    2

    3 2 0 2 2x y x y y x . Do 1y nn 1x .

    Thay vo phng trnh th hai ca h ta c: 21 4 8 0x x x (*).

    Phng trnh ny chng ta khng th x theo kiu t n ph. Nhn thy rng x = 3 l mt nghim ca phng trnh, ta s dng nhn lin hp chng minh l nghim duy nht.

    (*) 21 2 9 1 4 0x x x

    3 3

    3 3 01 2 4 1

    x xx x

    x x

  • Lovebook Nh sch ca hc sinh Vit Nam

    H Vn Din Trng THPT Thi Lo Hng Nguyn Ngh An Trang 31

    1 1

    3 3 01 2 4 1

    x xx x

    (**)

    Vi 1 4x th 1 1 1 1 1

    3 1 3 02 2 21 2 4 1

    xx x

    nn (**) c

    nghim duy nht l x = 3, suy ra y = 5.

    Vy nghim duy nht ca h l

    Bi 147: iu kin .

    Ly phng trnh th nht tr i phng trnh th hai v theo v ta c:

    22 4 4 2 4 3 3 23 2 1 2 1 1 2x y x y x x x y y x x x y

    2 222 3 24 1 1 1x y x y x y .

    Ta c:

    22

    2 222 3 2

    22 3 2

    4 1 24 1 1 1

    1 1

    x yx y x y x y

    x y x y

    .

    Nh vy du ng thc phi xy ra, tc l:

    2

    3 2

    2

    1 0

    1

    0

    x y

    x y x y

    x y

    .

    Th li thy 1;1 tha mn h phng trnh.

    Vy nghim ca h l , 1;1x y Bi 148: iu kin 2 0x y .

    Khng kh a phng trnh th hai v dng:

    2 2

    2 1 1x y x (cng thm vo hai v mt lng l 1x )

    2

    2 1 12 2

    x y xx y x

    x y x

    (+) Nu 2

    02

    2

    xx y x

    y x x

    . Thay vo phng trnh th nht ta c:

    2 3 2 22 1

    2 1 10 28 13 11 30 0 150 (KTM)

    13

    x y

    x x x x x x x xx

    (+) Nu 2

    22 2

    2 3 4

    xx y x

    y x x

    . Thay vo phng trnh th nht ta c:

    2 3 2 23 2

    2 3 3 10 3 4 28 9 33 18 0 22 (KTM)

    3

    x y

    x x x x x x x xx

    Nh vy h c hai nghim l , 2;1 , 3;2x y Bi 149: iu kin 1x .

    , 3 ;5x y 2 4 23 2 0x y x y

  • Lovebook Nh sch ca hc sinh Vit Nam

    H Vn Din Trng THPT Thi Lo Hng Nguyn Ngh An Trang 32

    Vi mi s thc ,a b ta c: 2 22a b a b a b . Du ng thc xy ra 0a b .

    Ta thy phng trnh th nht c dng: 22

    2 1 2 2 1x y x x y x

    nn n

    tng ng vi 2 1 2 1x y x y x x .

    Thay vo phng trnh th hai ta c:

    2

    22 1 4 1 17 4 4 1 1 4 1 17x x x x x x x x x x .

    24 18 0 2x x x (tha mn) 9

    4x

    (loi).

    Vi 2x th 3y , tha mn h cho.

    Nh vy nghim ca h l , 2;3x y

    Bi 150: iu kin 2 3 0x y .

    Xt hm s 3 7log 2 2logf t t t trn 0; .

    o hm:

    ln7 ln9 ln811 2' 0 0

    2 ln3 ln7 2 ln 21

    tf t t

    t t t t

    (do ln7 ln9 0 v

    ln81 0 ).

    Ta vit phng trnh (1) li thnh: 3 7log 2 2 3 2log 2 3 0x y x y (*). (*) c dng 2 3 0f x y m 2 3f x y ng bin v 7 0f nn (*) 2 3 7x y . Thay vo phng trnh th hai ta c:

    2 3 3 2ln 4 1 3. 2 6 ln 4 1 0x x x x x x x x (**) Xt hm s 3 26 ln 4 1g x x x x x trn .

    o hm:

    2

    22 2 2

    22 2

    7 11924

    8 1 24 14 7 24 24' 3 6 3 3 0

    4 1 4 1 1 154

    8 16

    xx x x

    g x x x xx x x x

    x

    nn g x ng bin trn . Mt khc 0 0g nn (**) 7

    03

    x y .

    Vy nghim duy nht ca h l 7

    , 0;3

    x y

    Bi 151: iu kin 23 0x y .

    Khng kh nhn ra phng trnh th nht l phng trnh ng cp:

    2

    2 2 2 2 2

    2

    3 23 0 3 3 2 0

    3

    x y yx y y x y x y y x y y

    x y y

    (+) Nu 22 2 2

    0 03 2

    3 4

    y yx y y

    x y y x y

    .

    Th vo phng trnh th hai ca h ta c:

  • Lovebook Nh sch ca hc sinh Vit Nam

    H Vn Din Trng THPT Thi Lo Hng Nguyn Ngh An Trang 33

    4 2

    2 2 4 2 212 3 1 0 2 18 6 66

    y yy y y y y y y

    2 2

    2 4 3 24 2 2

    18 6 6 0 3 1 0

    35 216 395 216 35 02 18 6 6

    y y y y

    y y y yy y y y

    22

    2 2

    3 1 03 1 0

    25 429 13 697 25 7 5 13 5 0

    14 10

    y yy y

    y y y y y y

    13 69 119 13 69

    10 50

    13 69 119 13 69

    10 50

    y x

    y x

    (+) Nu 22

    03

    2

    yx y y

    x y

    . Th vo phng trnh th hai ta c:

    24 2 4 2

    2 2 4 1 4 13 72 3 2 1 0 4 06 8 16 6

    y y y yy y y y

    , v l.

    Vy h c hai nghim l 119 13 69 13 69 119 13 69 13 69

    , ; , ;50 10 50 10

    x y

    Bi 152: iu kin 0x . Vi iu kin ny th phng trnh th hai ca h tng ng vi:

    2 2

    2 2 2 2

    2

    1 22 2 2 1 0 2 1 0 2 1 0

    xx y x x y x x y x x y x y

    x

    .

    Thay vo phng trnh th nht ca h ta c:

    2 2 2

    2 2 2 2 2 2

    1 1 2 1 1 2 1 1 2

    2

    1 2 3 1 1 1 12 2 2 2 2 2

    2 2 2

    x x x x x x

    x x x x x xx x

    x xx

    2 2

    2 2 2 2

    1 1 2 1 1 22

    2 2 2 2

    1 1 1 1 1 1 22 2 2 2

    22 2 2

    x x x x

    x x x xx x

    xx x x x

    (*)

    Xt hm s 22

    t tf t trn .

    Hm s c o hm 1

    ' 2 ln 2 02

    tf t t nn f t ng bin trn . Mt khc (*)

    c dng 2

    2 2

    1 1 2x xf f

    x x

    nn (*)

    2

    2 2

    1 1 22

    x xx

    x x

    (do 0x )

    3

    4y

    .

    Vy nghim ca h l 3

    , 2;4

    x y

    Bi 153: t 22 , 2 , 0x ya b a b . Ta c nhn xt sau: 3 316 2. 2a a .

    H phng trnh tr thnh:

    3 2

    3 2

    2 16 1

    2 16 2

    a b

    b a

  • Lovebook Nh sch ca hc sinh Vit Nam

    H Vn Din Trng THPT Thi Lo Hng Nguyn Ngh An Trang 34

    Ly (1) tr i (2) v theo v ta c:

    3 3 2 2 2 22 0 2 2 0a b a b a b a b ab a b

    2 2 2 2 0

    a b

    a b ab a b

    (+) Nu a b , thay tr li (1) ta c:

    3 2 2 21

    2 16 2 4 8 0 2 2 2 2 1

    2

    x y

    x

    a b a a a ay

    (+) Nu 2 2 2 22 2 0 2 2 0a b ab a b a b a b b . a tn ti th ta phi c

    2 22

    2 4 2 0 23

    a b b b b

    . Tng t ta c 2

    23

    a

    .

    Nh vy 3 3

    3 2

    2 2

    2 8, 0;2 2 16

    2 2.2 8

    aa b a b

    b

    (*).

    Mt khc bi ra li cho du bng (*) xy ra, tc l 2a b ( gii trn).

    Vy nghim ca h l 1

    , 1;2

    x y

    Bi 154: iu kin 3 4 0 0x x x . Bin i phng trnh th nht ca h:

    2 2 3 2 22 4 8 0 2 4 2 0 2 0x xy xy y x x y y x y x y x y 2x y (do 2 0x y ).

    Thay vo phng trnh th hai ca h ta c phng trnh n x :

    2

    23 3 2 21

    4 1 1 3 3 4 0 4 3 4. 2 03

    xx x x x x x x x x

    2 24 4 2 0x x x x 2 2

    2 2

    22

    4 44 4 4 4 0 2 1

    4 44 2

    x x x xx x x x x y

    x xx x

    .

    Vy nghim ca h l , 2;1x y Bi 155: iu kin 2y .

    Phng trnh th nht ca h tng ng vi:

    3 25

    9 3 6 3 9 1 3 6. 3 53

    x x y y x x y y

    (*).

    Xt hm s 2 1f t t t trn . o hm 2' 3 1 0f t t t nn hm s ng bin

    trn . Mt khc (*) li c dng 3 3 6f x f y nn n tng ng vi:

    2 2

    0 03 3 6

    9 3 6 3 2

    x xx y

    x y y x

    Th vo phng trnh th hai ra c:

  • Lovebook Nh sch ca hc sinh Vit Nam

    H Vn Din Trng THPT Thi Lo Hng Nguyn Ngh An Trang 35

    2

    2 2 2 2 3 22 3 4 2 3 4 2 2 4 0x x x x x x x x x x (**).

    Vi 0x th 3 22 2 4 0x x x nn (**) 0 2x y . Vy, h cho c mt nghim l , 0;2x y Bi 156: Biu thc trong cn vit li thnh 2 1 1 0x y m 0x nn 1 0y . Phng trnh th nht ca h tng ng vi:

    2 1 2 1. 1 2 1 0 2 1 1 2 1 2 1 0x x y y x y x y 2 1 1 0x y (v 0x nn 2 1 2 1 0x y ) 2y x (1).

    Phng trnh th hai tng ng vi: 3 33 33 1 3 1 8 3 1 3 1 8 2y y x y y y x x (*).

    Xt hm s 3f t t t trn . Hm s c o hm 2' 3 1 0f t t t nn f t

    ng bin trn . Mt khc phng trnh (*) li c dng 3 3 1 2f y f x nn phng trnh (*) 3 3 1 2y x (2).

    Kt hp (1) v (2) ta c h

    3

    33

    222 3 1

    8 6 1 32 6 12

    y xy xx y

    x xx xy x

    By gi ta i gii phng trnh (3). Nhn xt rng nu 1x th 3 28 6 8 6 2x x x x , mu thun vi phng trnh (3). Vy ta phi c 0 1x .

    Vi iu kin trn th ta c th t cos 0;2

    x t t

    . Lc ny (3) tr thnh:

    3 31 1 1

    8cos 6cos 1 4cos 3cos cos3 22 2 3 3

    t t t t t t k k

    Vi 0;2

    t

    th ta tm c cos 2cos

    9 9 9t x y

    .

    Vy nghim ca h l , cos ; 2cos9 9

    x y

    Bi 157: iu kin 2x + 3y 1 v 3 3 0x y .

    Vi iu kin trn th phng trnh th nht ca h ta s dng php nhn lin hp:

    32 3 3 1x y x y (1)

    33

    2 3 31

    2 3 3

    x y x y

    x y x y

    3 32 3 3 2x y x y x x (2).

    Ly (2) tr i (1) v theo v ta c: 3 3 3 32 3 2 1 4 3 4 2 2x y x x x y x x (3).

    Ly (1) cng vi (2) v theo v:

    3

    3

    6 4 3 2

    2 1 *2 2 3 2 1

    4 2 3 4 2 4 4 1

    x xx y x x

    x y x x x x x

    (4).

    Bin i phng trnh th hai ca h thnh:

  • Lovebook Nh sch ca hc sinh Vit Nam

    H Vn Din Trng THPT Thi Lo Hng Nguyn Ngh An Trang 36

    3

    2 324 29 4 2 3 2 4 3x x y x x y (5).

    Th (3), (4) vo (5) ta c phng trnh:

    3

    6 4 3 2 2 324 29 4 2 4 4 1 2 4 2 2x x x x x x x x x

    4 2 22 8 24 18 0 2 1 3 2 3 0x x x x x x x 1 3x x (tha mn (*))

    +) Nu x = 1, thay vo (4) ta c: 1

    4 2 3 43

    y y

    . Th li thy cp s ny tha mn.

    +) Nu x = 3, thay vo (4) ta c: 127

    4 3 6 4843

    y y . Cp s ny cng l nghim

    ca h phng trnh.

    Vy h c hai nghim l 1 127

    , 1; , 3;3 3

    x y

    Bi 158: iu kin xc nh x y v 2x .

    Vi bi ton ny chng ta s ng dng mnh php nhn lin hp. u tin ta xt: TH1: 2 2x y x y . Thay vo phng trnh th nht tm c 3x . Vy nhng vi

    cp s x = 3, y = 2 li khng tha mn phng trnh th hai, loi. TH2: Vi 2 2x y x y . Thc hin php nhn lin hp phng trnh th nht:

    2 22 2 (1) 2 2 (2)

    22

    x y x yx y x x y x

    x y x

    Ly (1) tr i (2) v theo v ta c:

    2

    2

    222

    2 2 232 2 4 362 4 2

    2

    yyy

    x yx y yx

    (3).

    Ly (1) cng vi (2) v theo v ta c: 6

    2 4 62

    yx y x y y

    (4).

    Th (3) v (4) vo phng trnh th hai ca h:

    2 26 2 4 36 44 14 72 100 2y y y y y y y (tha mn). Vi y = 2, thay tr li (3) ta c 3x . Th li thy , 3;2x y l nghim ca h.

    Vy nghim ca h l , 3;2x y Bi 159: iu kin , 0x y .

    Vi iu kin ny th phng trnh th nht ca h tng ng: 2

    2 3

    2

    13 2 log

    yx x

    y

    .

    Ta thy v phi ca phng trnh ny VP 2 2

    2log log 2 1

    y

    y

    nn ta cng phi c v phi

    ln hn hoc bng 1, tc l:

    2 22 3 3 23 2 1 2 3 1 0 2 1 1 0 1 0 1x x x x x x x x (do x > 0).

    Thay tr li phng trnh th nht ta c:

  • Lovebook Nh sch ca hc sinh Vit Nam

    H Vn Din Trng THPT Thi Lo Hng Nguyn Ngh An Trang 37

    2 2

    2

    2

    1 1log 1 2 1 0 1

    y yy y

    y y

    .

    Th li thy 1;1 l nghim ca h.

    Vy nghim ca h l , 1;1x y Bi 160: iu kin 2 3 2 , 5 , 2 4x y x y x y .

    Bi ton ny mt ln na li s dng ng dng ca php nhn lin hp. Trc ht, ta thy rng mun php nhn lin hp c ngha th ta phi c iu kin sau:

    2 2 3 2 5 0x y x y . Vy nn ta i xt hai trng hp:

    TH1: Nu 2 2 3 2 5x y x y . Kt hp vi phng trnh th nht ca h ta c:

    4298172 32 2 3 2

    16162

    7 313295

    2 164

    xx yx y

    x y yx y

    , khng tha mn 2 4x y , loi.

    TH2: Nu 2 2 3 2 5 0x y x y . Lc ny ta thc hin nhn lin hp:

    2 2 3 2 5 7x y x y (1)

    4 2 3 2 5 9 13 137 2 2 3 2 5

    72 2 3 2 5

    x y x y x yx y x y

    x y x y

    (2).

    Ly (1) tr i (2) v theo v ri rt gn ta c: 62 9 13

    514

    x yx y

    (*).

    Phng trnh th hai ca h:

    3 5 2 2 4 1x y x y (3)

    9 5 4 2 41 3 5 2 2 4 17 13 61

    3 5 2 2 4

    x y x yx y x y x y

    x y x y

    (4).

    Ly (4) cng vi (3) v theo v v rt gn ta c: 17 13 62

    56

    x yx y

    (**).

    T (*) v (**) ta suy ra 62 9 13 17 13 62 62 23

    14 6 13

    x y x y xy

    .

    Thay vo (3) ta c phng trnh n x nh sau:

    3 10 3 10

    3 . 2. 1 3 10 3 2 3 10 1313 13

    x xx x

    9 10 3 4 3 10 13 4 13 3 10 39 13 2 13 3 10x x x x x

    2 2

    39 13 0 3 11 3

    117 90 27 039 13 4.13. 3 10

    x xx y

    x xx x

    .

    Th li thy x = 1 v y = 3 tha mn h.

    Vy nghim ca h l , 1;3x y Bi 161: iu kin , 0x y v 2 2x y .

    Phng trnh th nht ca h vit li thnh:

  • Lovebook Nh sch ca hc sinh Vit Nam

    H Vn Din Trng THPT Thi Lo Hng Nguyn Ngh An Trang 38

    4 4 2 2 1 15 5

    1 log logx y x y x y

    (*).

    +) Nu 0x y th suy ra

    4 4

    1 1

    5 5

    log log

    x y

    x y

    VT(*) > 0, VP(*) < 0, khng tha mn.

    +) Nu 0y x , tng t trn ta cng c iu mu thun.

    +) Thy rng x = y tha mn (*) (lc ny VT = VP = 0). Vy, (*) tng ng vi x = y. Thay vo phng trnh th hai ta c:

    2 1 1 2 2 1 2 1 2 2x x x x x x x (**).

    Xt hm s 2f t t t trn 0; . Hm s c o hm ' 2 1 0 0;f t t t nn f t ng bin trn 0; . Mt

    khc phng trnh (**) c dng 2 1 2f x f x nn n tng ng vi: 2 1 2 2 1 2 1 1x x x x x y .

    Vy h c nghim duy nht l , 1;1x y

    Bi 162: iu kin 5

    , 04

    x y .

    Phng trnh th nht ca h tng ng vi: 22 332012 ln 2012 ln

    y yx x x y (*).

    Xt hm s 2 32012 lnt tf t t trn 0; .

    Hm s c o hm: 2 3 1' 2 3 .2012 .ln 2012 0 0t tf t t t

    t

    . Vy nn f t ng

    bin trn 0; . Mt khc (*) c dng 5

    4f x f y x y .

    Thay vo phng trnh th hai ca h ta c:

    2

    2 22 5 4 5 4 2 5 4 5 4 0x x x x x x x x

    5 4 2 5 4 0 5 4 0x x x x x x (do 2 5 4 0x x ) 2

    1 15 4 5 4 0

    4 4

    x yx x x x

    x y

    Vy h c hai nghim l , 1;1 , 4;4x y Bi 163: iu kin 1x y v 3 2x y .

    Bin i h phng trnh thnh: (I)

    1 1 2 3 2 16

    3 2 3 2 2 1 16

    x y x y x y

    x y x y x y

    Tr v theo v hai phng trnh ta c:

    1 1 3 2 1 2 3 2 2 1 0x y x y x y x y x y x y

    1 1 2 3 2 3 2 2x y x y x y x y (*) Nhn thy rng nu 1 0x y th thay vo (I) ta c:

  • Lovebook Nh sch ca hc sinh Vit Nam

    H Vn Din Trng THPT Thi Lo Hng Nguyn Ngh An Trang 39

    32 3 2 16 3 2 8

    3 2 4 43 2 3 2 16

    x y x y

    x yx y x y

    , mu thun.

    Suy ra 1 0x y . Tng t ta cng c 3 2 0x y . Tip tc nh gi. Ta c:

    +) Nu 1 4 1 2 0x y x y v 1 1 8x y x y .

    Kt hp vi (*) ta c 3 2 2 0 2 3 2 8x y x y .

    Nh vy ta c 1 1 2 3 2 8 8 16x y x y x y , mu thun phng trnh th nht ca h, loi. +) Nu 0 1 4x y , tng t trn ta cng c iu mu thun.

    +) Vi 1 4x y th thay vo h (I) ta tm c 3 2 4x y . Tip tc gii h bc nht hai

    n ta tm c 1

    2x v

    9

    2y .

    Vy nghim ca h l 1 9

    , ;2 2

    x y

    Bi 164: Khng kh nhn ra y l mt h ng cp.

    lm bi ton gn hn ta t n ph 2a x xy v 2 2b y 2b th h tr thnh:

    4 4 4

    44 4

    33

    1781 17. *

    a bxa b x

    a b xa b a b

    By gi ta i gii quyt phng trnh (*) v n l mt phng trnh ng cp vi a , b.

    (*) 44

    44 4

    481 17 0 81 1 17 1 0

    a aa b a b

    b b

    (do b > 2)

    t a

    tb

    th phng trnh trn tr thnh:

    44 4 3 281 1 17 1 0 64 68 102 68 64 0t t t t t t

    2 12 2 1 32 46 32 0 22

    t t t t t t (d thy 232 46 32t t > 0).

    +) Nu t = 2 th 2 22 2x xy y . Kt hp vi mt phng trnh ca h ta c:

    2 22 2 2 2

    222 2

    2 22 2 2 0 2

    223 2 32 3

    x xy yx xy y x y x y

    x yx xy xy xx xy y x

    2

    2 2 3

    0 12 2

    x y x x

    y yy y

    +) Nu 1

    2t th 2 22 2y x xy . Kt hp vi mt phng trnh trong h ban u ta c:

    22 2

    222 2

    2 2 12 2

    2 23 32 3

    y x x y x yy x xy

    y x x yx xy xx xy y x

    (d thy x khc 0)

  • Lovebook Nh sch ca hc sinh Vit Nam

    H Vn Din Trng THPT Thi Lo Hng Nguyn Ngh An Trang 40

    2

    1 1 3

    0 22 2 2

    x y x x

    y yy y

    Vy h c 4 nghim l , 1;0 , 2;0 , 3; 1 , 3; 2x y Bi 165: iu kin 2 1x y v 3 1x y .

    Cng cho hai v ca hai phng trnh trong h ta c:

    2 1 2 1 5 5 3 3 1 3 1 8 9x y x y x y x y x y x y

    2 1 2 1 6 3 1 3 1 3 9x y x y y x y x y x

    2 1 2 1 3 2 1 3 1 3 1 3 3 1x y x y x y x y x y x y (*)

    Xt hm s 3 23f t t t trn 0; . Hm s c o hm 2' 3 6 0f t t t vi mi 0;t nn hm s f t ng bin trn

    0; . Mt khc (*) c dng 2 1 3 1f x y f x y 2 1 3 1x y x y . Vit li phng trnh th nht ca h:

    2 1 2 1 4 2 1 3 1 4x y x y x y x y

    2 1 2 1 3 2 1 4x y x y x y (**).

    Phng trnh (**) li c dng 2 1 4f x y vi f t ng bin trn 0; , m ta li

    c 1 4f nn (**)

    2

    2 1 1 52 1 1 3 1

    3 1 1 6

    5

    xx y

    x y x yx y

    y

    Vy nghim ca h l 2 6

    , ;5 5

    x y

    Bi 166: iu kin 2y v 2 1 0x .

    Bin i phng trnh th nht ca h thnh: 22 4 1 1 2x x y y (*). Xt hm s 2 1f t t t trn . Hm s c o hm 2' 3 1 0f t t nn hm s ng bin trn .

    Mt khc (*) li c dng 20

    2 2 2 24 2

    xf x f y x y

    y x

    Thay vo phng trnh th hai ta c: 24 2 1 1x x (**).

    Ta thy rng vi 0x th v tri ca (**) ln hn hoc bng 1, v du ng thc xy ra khi 0 2x y .

    Vy h c nghim duy nht , 0;2x y

    Bi 167: iu kin 0x y v 2 4 0x xy . u tin, ta nn x l phng trnh th hai

    ca h. t 2a x xy th phng trnh th hai ca h tr thnh:

    2

    2

    4 524 52 45 45

    4 52

    aa a a x xy

    a a

    (*).

  • Lovebook Nh sch ca hc sinh Vit Nam

    H Vn Din Trng THPT Thi Lo Hng Nguyn Ngh An Trang 41

    D thy rng phng trnh th nht ca h l phng trnh mt n, v hn na n cn l phng trnh ng cp. C th dng cch quy ng x l phng trnh th nht.

    t 2 2

    2 20

    x x yt t

    x x y

    th phng trnh th nht tr thnh:

    21 17 14 17 4 0 44 4

    t t t t tt

    .

    +) Nu 2 2 2 2 2 2

    2 2 2

    04 4 5 3

    25 9

    xt x x y x x y x y x

    x y x

    2 2

    00

    416 25

    5

    xx

    xyx y

    Kt hp vi phng trnh (*) ca h ta c:

    2 2 2

    0 0 0

    5 154 4 4

    4 125 5 5

    45 945 45

    5 5

    x x x

    x xx x xy y y

    y y

    x xy x x

    +) Nu 2 2 2 2 2 2

    2 2 2

    014 5 3

    25 94

    xt x x y x x y x y x

    x y x

    Gii tng t trn ta c hai nghim l 5

    4

    x

    y

    v

    15

    12

    x

    y

    .

    Vy nghim ca h l , 5;4 , 5; 4 , 15; 12 , 15;12x y Bi 168: Phng trnh th nht ch l mt bin dng ca mt dng rt quen thuc m ta tng lm qua nhiu. Vi iu kin 0y th phng trnh th nht tng ng:

    2 16

    2 16 4 02

    x yx y x y

    x y

    4 2 4

    2 4 2 4 02

    xy x yx y x y

    x y

    4

    2 4 2 4 02

    x yx y x y

    x y

    22 4 0 1

    4 8 4 0 2

    x y

    x y x y

    By gi ta phi tm cch chng minh (2) khng xy ra. Nh vy th nu ta chng minh x > 0 l tha thy (2) v l.

  • Lovebook Nh sch ca hc sinh Vit Nam

    H Vn Din Trng THPT Thi Lo Hng Nguyn Ngh An Trang 42

    (2) 2 24

    yy x x . Thay vo phng trnh th hai ta c:

    3 2 3 23

    32 3 3 . 3 6 12 4

    4

    yx x x x x (*)

    Xt hm s 3 23 6 12f x x x x trn ;0 . o hm 2' 3 6 6f x x x .

    Ta c ' 0 1 3f t x . Ch c nghim 1 3 ;0x . y cng chnh l im cc i ca hm s trn ;0 .

    Vy 3 23 6 12 1 3 6 3 20 0f x x x x f . Kt hp vi 0y , ta suy ra vi x khng dng th VT(*) < 0, khng tha mn 0x . Li thy vi x > 0 th VT(2) > 0 (do 0y ). Vy (2) khng th xy ra.

    Rt cuc phng trnh th nht tng ng: 2 4 0 4 2 2x y y x x .

    Thay vo phng trnh th hai ta c:

    3 2 3 3 3 3 23 32 3 3. 6 4 6 3. 6 3 6 4x x x x x x x x x x x

    33 336 3. 6 1 3 1x x x x x x (**). Xt hm s 3 3g t t t trn . D thy rng khi t tng th g t tng nn g t ng bin.

    Mt khc (**) c dng 3 33 36 1 6 1g x x g x x x x (***). (***) 33 3 26 1 2 3 3 1 0x x x x x x (3). Ta gii phng trnh ny trn 0;2 . Dng my tnh bm nghim thy rng n ch c duy nht mt nghim thc > 2 nn ta s chng minh (3) v nghim trn 0;2 . Xt hm s 3 22 3 3 1h x x x x trn 0;2 .

    o hm: 2' 6 6 3h x x x . Ta c: 1 3

    ' 02

    h x x

    . Ch c 1 3

    0;22

    x

    .

    Li c 1 3 6 3 3

    0 1 0, 02 2

    h h

    v 2 3 0h chng t 0h x , tc l

    (3) v nghim.

    Vy h phng trnh cho v nghim

    Bi 169: Nhn nhn thy bc v tri ca phng trnh th nht l 2, ca v phi phng trnh

    th nht l 1

    2, ca v tri phng trnh th hai l

    3

    2 v bc ca v phi phng trnh th hai l

    bc 0 nn ta ngh n vic gii h theo kiu ng cp. iu kin 0x y v x y .

    bi ton tr trn n gin v gn gng, ta t 2

    x ya

    v , 0

    2

    x yb a b

    . Suy ra

    2 2x a b v 2 2y a b .

    Lc ny h cho tr thnh:

  • Lovebook Nh sch ca hc sinh Vit Nam

    H Vn Din Trng THPT Thi Lo Hng Nguyn Ngh An Trang 43

    2 2 2 2 2 23 3

    4 2. 2 24

    9

    a b a b a b a b a b

    a b

    2 23 3

    2 12

    9

    a b a b a b ab

    a b

    (t phng trnh th hai d thy a + b > 0)

    3 2 2 3 3 33 2 2 33 3 3 3

    9 2 2 122 2 12

    9 9

    a a b ab b a ba a b ab b

    a b a b

    3 33 3

    2 23 2 2

    99

    3 2 2 5 06 9 9 30 0

    a ba b

    a b a ab ba a b a b

    2 2

    3 3 3 3

    2 0 2 5 0I II

    9 9

    a b a ab b

    a b a b

    D thy c h (II) v nghim do

    2 22 2 92 5 0 2 0 0

    4 2

    b ba ab b a a b

    ,

    khng tha mn 3 3 9a b .

    Gii h 2 5

    (I)1 3

    a x

    b y

    Vy nghim ca h l , 5;3x y

    Bi 170: iu kin 2 2 0x y .

    H ny kh th v. Vi nhn xt rng 3

    5 v

    4

    5 c tng bnh phng l 1 (ci ny hay gp trong

    gii phng trnh lng gic m!) nn ta c bnh phng n ln xem sao. H cho ta bin i thnh h phng trnh h qu sau:

    22 2

    2 22 2 2 2 2 2

    2 222 2 2 22 2

    22 2

    1 9

    25 1 11

    1 16

    25

    x y

    x y x y y x

    x y x yy x

    x y

    2 4 2 2 2 2 4 2 2 2 2 4 2 4 2 2

    2 2 22 2 2 2 2 2

    2 21 1

    x y x y x y x x y y x y y x x y

    x y x y x y

    2 2 2 2 2 2 2 22 2 2 2

    2 2 22 2

    11 1 1

    x y x y x y x yx y x y

    x yx y

    2 2 2 2 2 2 21 0 1 1 0 1 0 1x y x y x y y y . (t h cho d thy rng 21 0x ).

  • Lovebook Nh sch ca hc sinh Vit Nam

    H Vn Din Trng THPT Thi Lo Hng Nguyn Ngh An Trang 44

    +) Nu y = 1, thay vo h ban u ta c: 22

    2 2

    2

    2 3

    3 10 3 01 53

    1 4 9 0

    1 5

    x

    x xxx

    x x

    x

    .

    +) Nu y = 1, thay vo h ban u: 22

    2 2

    2

    2 3

    3 10 3 0 11 5

    31 4 1 9 0

    1 5

    x

    x xxx

    x x

    x

    .

    Nh vy h cho c hai nghim l 1

    , 3;1 , ; 13

    x y

    Cch gii khc: T h ta c xy khc 0.

    Nhn hai v phng trnh th nht vi x : 2 22 2

    1 3

    5

    x y x

    x y

    (1).

    Nhn hai v phng trnh th hai vi y : 2 22 2

    1 4

    5

    y x y

    x y

    (2).

    Ly (1) tr i (2) v theo v ta c: 2 2 2 22 2 2 2

    1 1 3 4 3 40

    5 5 5 5

    x y y x x y x y

    x y x y

    .

    n y th cng vic kh d dng! Bi 171: iu kin 0x y , 3 2 0x y v 1x .

    C th nhn thy ngay phng trnh th nht ca h l phng trnh n t = x + y. Ta s dng

    php nhn lin hp gii quyt phng trnh ny. Vi vic nhm nghim 1

    2x y th ta s

    nhm cc s hng phng trnh th nht ca h nh sau:

    24 1 3 1 0x y x y x y

    2 2 12 2 1 2 2 1 0

    3 1

    x yx y x y

    x y x y

    12 2 1 2 2 1 0 2 2 1

    3 1x y x y x y

    x y x y

    .

    (d thy vi x + y khng m th biu thc trong du ngoc vung lun dng) Thay vo phng trnh th hai ca h ta c:

    2

    4 2 22log 1 log 1 4 log 1 log 1 4x x x x (do 1x )

    221 2 5

    log 1 2 1 2 32 2

    xx x x y

    Vy nghim ca h l 5

    , 3;2

    x y

    Bi 172: iu kin 0x . Phng trnh th hai ca h tng ng vi:

  • Lovebook Nh sch ca hc sinh Vit Nam

    H Vn Din Trng THPT Thi Lo Hng Nguyn Ngh An Trang 45

    33 23 26 12 8 8 2 2 2 2 2 4y y y x x y x y x y x .

    Th vo phng trnh th nht ta c:

    2 23 34 12 3 80 144. 3 3 20 36.x x x x x x (*) Nhn thy rng nu lp phng hai v ca (*) th s c mt phng trnh bc rt cao (bc 9). Nu chuyn v ri o hm th cng khng kh thi do ta khng nh gi c o hm dng (hay m) hon ton. V vy vic nhm nghim x = 1 nhn lin hp s pht huy hiu qu hn c trong trng hp ny.

    (*) 2 3 23 33 3 16 36 1 3 3 7 36 1x x x x x x x

    2 22 23 33 3

    36 1 361 4 7 1 4 7 0

    1 1

    xx x x x x x

    x x x x

    2 23 3

    1

    4 7 1 36 **

    x

    x x x x

    Vic ca chng ta l i x l (**). Cng vic cng kh n gin, vi 0x th ta thy khi x tng

    th hm s 2 23 34 7 1f x x x x x cng tng, do (**) c nhiu nht mt nghim. Ta thy x = 1 l mt nghim ca (**), v cng l nghim duy nht ca (**). Nh vy vic gi phng trnh n x cho ta x = 1, suy ra y = 4.

    Vy h c nghim duy nht , 1;1x y

    Bi 173: iu kin , 0x y v 2 0xy x y xy . Cng t vic nhn xt phng trnh th nht c cha qu nhiu du cn nn ta ngh ngay n

    vic s dng php nhn lin hp x y v 2xy x y xy y

    , nhng iu

    kin cha (phi c 0x y ) nn ta phi xt thm trng hp y = 0.

    Vi y = 0, thay vo h ta c 22

    02 0

    1 41 4

    xx x

    x x xx x x

    , r rng mu thun.

    Vy y khc 0. By gi ta hon ton c th thc hin php nhn lin hp:

    2 2 0xy x y xy x y y xy x y xy y x y

    2 20

    2

    xy y x y xy x y

    x yxy x y xy y

    20

    2

    x y y xy x y

    x yxy x y xy y

    .

    2 1

    0

    2

    x y

    y xy

    x yxy x y xy y

    +) Nu x = y, thay vo phng trnh th hai ta c:

    2 2 2 3 21 4 1 3 4 2 3 4 0x x x x x x x x x x x

  • Lovebook Nh sch ca hc sinh Vit Nam

    H Vn Din Trng THPT Thi Lo Hng Nguyn Ngh An Trang 46

    21 4 0 1x x x x (tha) 1 172

    x

    (tha) 1 17

    2x

    (loi).

    Vy trng hp ny h c hai nghim l 1;1 v 1 17 1 17

    ;2 2

    .

    +) Ta s i chng minh

    2 10 *

    2

    y xy

    x yxy x y xy y

    khng xy ra.

    Tht vy, phng trnh th hai tng ng vi: 24

    1y xy x x

    x

    .

    Xt hm s 24

    1f x x x

    x

    trn 0; .

    o hm

    2 2

    2 2 2

    1 2 5 52 1 1 44' 2 1

    1 1 1

    x x xx xf x x

    x x x

    .

    Ta c: 2' 0 1 2 5 5 0 1f x x x x x . Qua im x = 1, 'f x i du t m sang dng nn x = 1 l im cc tiu ca th hm s

    f x . Tc l vi 0;x , ta c 1 2 2 2 0f x f y xy y xy .

    Nh vy, ta c

    2

    0

    2

    y xy

    xy x y xy y

    m

    10

    x y

    nn (*) khng xy ra.

    Vy h c hai nghim l 1 17 1 17

    , 1;1 , ;2 2

    x y

    Bi 174: iu kin 2

    5 ,3

    x y v 3y x .

    t 3a y x v 1 0, 0b y a b th 2 23 3 1 3 3b a y y x x nn phng trnh th nht tr thnh:

    2 2 2 23 2 2 3 0 3 0 0b a ab a ab b a b a b a b a b . (d thy vi b dng th a + b > 0)

    Nh vy 3 1 2 1a b y x y x y .

    Thay vo phng trnh th hai ta c: 23 2 2 2 3 2y y y y (*).

    Nhn thy (*) c nghim y = 2 nn ta s s dng php nhn lin hp x l (*) nh sau:

    (*) 2 4 2

    2 2 1 2 2 1 03 2 2 3 2 2

    yy y y y

    y y y y

    2

    2 1 3 2 2 2

    y

    y y y

    +) Nu y = 2 suy ra x = 3.

    +) Vi 2

    3y th r rng 2 2 14 62 1 3 2 2 2. 1 . 2 2

    3 3 9y y y

    .

  • Lovebook Nh sch ca hc sinh Vit Nam

    H Vn Din Trng THPT Thi Lo Hng Nguyn Ngh An Trang 47

    Nh vy, h c nghim duy nht l , 3;2x y Bi 175: iu kin 1 x , 1 y v 0xy .

    T phng trnh th nht nhn xt rng 0x , t suy ra x , y 0;1 0 1xy . Ta thy phng trnh th hai c dng c bit m ta tng gp. Ta s dng bt ng thc rt ra x = y nh sau:

    2

    2 21 1 1 1 1 11 1 21 1 1 11 1 x y x yx y

    (*)

    n y ta s chng minh: 1 1 4

    2 11 1 1x y xy

    (vi 0 1xy ).

    Tht vy

    2 21 1 2 2 1 11 1 1

    x yxy x y x y

    x y xy

    2 2 2 2 2 2x y xy x y xy x y xy

    2 2

    2 2 0 0x y xy xy xy x y x y xy x y .

    2

    1 0x y xy , iu ny ng do 2

    0x y v 0 1xy .

    Vy, 1 ng. Kt hp vi (*) suy ra 2

    1 1 4

    1 1 1x y xy

    .

    Ly cn hai v ta c :1 1 2

    1 1 1x y xy

    .

    Du ng thc xy ra 1xy

    x yx y

    (do 0 < x , y 1).

    Vy phng trnh th hai ca h tng ng vi 0x y , 1x . Thay vo phng trnh th

    nht ta c: 2 21 1 1 2 1x x x (**). S kh phc tp nu ta bnh phng kh cn v t n ph 21a x cho phng trnh va nhn c. Nhng nu c mt vn kha kh gii phng trnh v t th s nhn thy bi ton ny s n gin nu dng php lng gic ha.

    Vi iu kin 0 1x , ta t 2 2sin 0; 1 cos cos2

    x t t x t t

    (do 0;2

    t

    nn cost > 0). Lc ny phng trnh (**) tr thnh:

    23

    1 cos sin 1 2cos 2cos sin sin2 2 cos 2.sin .cos2 2 2 2

    t t t tt t t t t

    3 2cos 0 sin

    2 2 2

    t t

    4

    2 46 2 3

    kt k t k t k

  • Lovebook Nh sch ca hc sinh Vit Nam

    H Vn Din Trng THPT Thi Lo Hng Nguyn Ngh An Trang 48

    Vi 0;2

    t

    , ta tm c hai nghim tha mn l

    1

    2

    1sin

    6 6 2

    sin 12 2

    t x y

    t x y

    Vy h c hai nghim tha mn l 1 1

    , 1;1 , ;2 2

    x y

    Lu : giai on bin i 1xy

    x yx y

    , y c mt cht rt gn. Bin i y ca

    n l 1 1xy x y

    x yx y

    . n y c th thy x = y = 1 l nghim ca h.

    C th gii phng trnh bng cch bnh phng: 2

    2 2 21 1 1 2 1x x x .

    t 21 0 1a x a th phng trnh trn tr thnh:

    22 4 3 2 21 1 1 2 4 4 3 3 0 1 4 3 0a a a a a a a a a a . T y cng d dng tm c nghim ca phng trnh. Bi 176: iu kin 1y v 1x .

    Phng trnh th nht ca h tng ng vi:

    2

    2

    5 5

    25 21

    212 551

    42

    x x

    y x

    y x xy x

    Th vo phng trnh th hai ta c:

    2 221 35 2 3 1 5 6 2 3 1 04 4

    x x x x x x x x

    3 2 2 3 1 0 3 2 2 1 0x x x x x x x (*)

    Vi 5

    2x th 2 0 2 2 1 0x x x . Nh vy (*) 3x (tha mn)

    3

    4y

    .

    Vy h c nghim duy nht 3

    , 3;4

    x y

    Bi 177: Cc biu thc trong cn u dng. Cng hai phng trnh ca h v theo v ta c:

    2 2 2 2 23 4 2 3 3 2 6 3 1 3 7 7 2y x y x y y x x x

    2 2 2 2 2 23 2 6 3 3 2 6 3 7 7 7 7y y x y y x x x (*). Xt hm s 2f t t t trn 0; . Hm s c o hm ' 2 1 0 0;f t t t nn f t ng bin trn 0; .

    Mt khc (*) c dng 2 2 23 2 6 3 7 7f y y x f x nn (*)

    2 2 2 2 23 2 6 3 7 7 3 4 2 1 0y y x x y x y .

  • Lovebook Nh sch ca hc sinh Vit Nam

    H Vn Din Trng THPT Thi Lo Hng Nguyn Ngh An Trang 49

    Kt hp vi phng trnh th hai ca h ta c:

    2 2

    2 22 2

    3 2 03 4 2 1 0

    3 4 2 1 03 4 3 3 1 0

    y xy x y

    y x yy x y x

    2 22

    3 2 3 2

    23 30 7 03 3 2 4 2 3 2 1 0

    y x y x

    x xx x x

    1

    1

    x

    y

    (tha mn iu kin)

    7

    23

    25

    23

    x

    y

    (tha mn)

    Vy h c hai nghim l 7 25

    , 1; 1 , ;23 23

    x y

    Bi 178: iu kin 0y v 4 3x .

    Vi bi nh trn th ta ch nh c phng trnh th hai trc:

    23 3 5 3 2 3 10 3 15 0y y x x y y xy x 5 2 3 5 0 5 3 2 0y y x y y y x

    3 2 0y x (do y + 5 > 0) 2

    3

    yx

    . T y cn suy ra

    17

    4y do

    3

    4x .

    Th vo phng trnh th nht ca h ta c: 24 17

    2 11 173 3

    yy y y (*).

    Nhn thy rng phng trnh (*) s tr nn rt phc tp nu ta bnh phng loi b du cn. Vy nn ta ngh ngay n vic nhn lin hp (v n cha n hai du cn). Th lin hp hai s hng cha cn ny ta thy ngay c nhn t chung, v vy ta lm nh sau:

    (*) 24 17

    2 11 17 03 3

    yy y y

    2

    4 17

    3 32 11 17 0

    4 17

    3 3

    yy

    y yy

    y

    21

    17 2 11 0 17 0 17 53 12 51

    y y y y xy y

    .

    (d thy vi 17

    4y th biu thc trong du ngoc vung lun dng).

    Vy nghim duy nht ca h l , 5;7x y Bi 179: iu kin 0, 0x y .

    Vi iu kin trn ta c nh gi sau:

    +) Nu x > y > 0 th

    3 3

    3 3

    227 227227 227 0

    log loglog log 134 4 0

    134 4 0

    x y

    x y

    y xy x xy

    xy

    , iu ny mu thun

    phng trnh th hai ca h nn loi. +) Tng t vi trng hp y > x > 0, ta cng loi.

  • Lovebook Nh sch ca hc sinh Vit Nam

    H Vn Din Trng THPT Thi Lo Hng Nguyn Ngh An Trang 50

    Thy rng vi x = y th tha mn phng trnh th hai. Vy phng trnh th hai ca h tng ng vi x = y > 0.

    Thay vo phng trnh th nht ta c: 2 23 1 9 6 2 1 4 16 1x x x x x x .

    2 23 1 3 1 1 3 1 4 16 1 4x x x x x x (*).

    Xt hm s 2 1f t t t t trn 0; . Hm s c o hm:

    22

    ' 1 1 01

    tf t t

    t

    vi mi 0;t nn f t ng bin trn 0; .

    Mt khc (*) c dng 3 1 4 3 1 4 1f x f x x x x (tha mn) 1y .

    Vy h c duy nht mt nghim l , 1;1x y Bi 180: iu kin 1 3y .

    Phng trnh th nht ca h tng ng vi: 332 2 1 1y y x x (*).

    Xt hm s 32f t t t trn . Hm s c o hm 2' 6 1 0f t t t nn hm s ng bin trn . Mt khc (*) li c dng 1 1f y f x y x . Thay vo phng trnh th hai ta c:

    2

    292 3 1 2 2 4 4 2 2 2 4 9 164

    xx x x x x

    22 2

    16 2 4 2 4 16 2 2 4 9 16

    x

    x x x x x

    2 22 22 22 2

    9 32 8 2 8 2 0 (**)9 8 32 16 8 2 0

    xx

    x x xx x x

    +) Nu 2 2 22 2 4 8 2 9 32 4 22 8 2 0 2 8 2

    32 02 0

    x x xx x x x x

    xx

    .

    Thay vo (**) thy khng tha mn.

    +) Nu 24 2

    2 8 2 03

    x x x

    , lc ny ta c th thc hin php nhn lin hp:

    (*)

    2

    2 2

    2 2

    8 9 32 89 32 0 9 32 1 0

    2 8 2 2 8 2

    xx x

    x x x x

    2

    2

    9 32 0 (1)

    2 8 2 8 0 (2)

    x

    x x

    Gii (1) ta c 4 2 3 4 2

    13 3

    x y x

    (loi 4 2

    3x

    ).

    Vi 2 2x th x + 8 > 0 nn 22 8 2 8 0x x , v vy (2) khng th xy ra.

    Vy nghim ca h l 4 2 3 4 2

    , ;3 3

    x y

  • Lovebook Nh sch ca hc sinh Vit Nam

    H Vn Din Trng THPT Thi Lo Hng Nguyn Ngh An Trang 51

    Ch : Vi nhng ai khng cn thn nu khng xt trng hp 22 8 2 0x x th s rt d