1

รายงานประชมปรกษาหารอ

ปาไม (REDD+): มมมองจากภาคประชาสงคมในประเทศไทย

จดโดยศนยฝกอบรมวนศาสตรชมชนแหงภมภาคเอเชยแปซฟก (RECOFTC)

ดวยการสนบสนนจากโครงการลดกาซเรอนกระจกในปาเอเชย (LEAF) และ Green Mekong

6 มนาคม พ.ศ. 2556 ณ เซนเตอรพอยต หลงสวน กรงเทพมหานคร

1. ความเปนมาและวตถประสงคจากการประชม Earth Summit ในป พ.ศ. 2535 ณ ประเทศบราซล ประชาคมไดตระหนกและความสาคญกบปญหา

ปลงสภาพภมอากาศของโลก จงเกด (UNFCCC) โดยประเทศไทยไดเขาเปนสมาชกและใหสตยาบนในป พ.ศ. 2545 11 (COP11 ) มการเสนอกลไกการลดการปลอยกาซจากภาคปาไมคอ กลไก RED และพฒนาการเปน REDD+ ในปจจบน ตอมาประเทศไทยไดจดทา R-PIN (Idea Note) .ศ. 2553พฒนา R-PP ในชวงป พ.ศ. 2555-56 โดยกรมอทยานแหงชาตสตวปาและพนธพช ได R-PP ดงกลาว

มการจดประชมรบฟงความคดเหนตอ R-PP ตามภมภาคและสวนกลางรวม 8 และสงรางไปยง(technical advisory panel: TAP) ปรบปรงโดยม 24 กมภาพนธ พ.ศ. 2556

ห รวบรวมขอเสนอแนะในมตความเสมอภาคทางสงคมจากภาคประชาสงคมจงไดจดศนยฝกอบรมวนศาสตรชมชนแหงภมภาคเอเชย

แปซฟก (RECOFTC-The Center for People and Forests), โครงการลดกาซเรอนกระจกในปาเอเชย (LEAF) และ GREENMekong โดยมหวขอในการประชมไดแก การทบทวนพฒนาการของ R-PP

R-PP ในประเดนความเสมอภาคทางสงคม แนะเชงกระบวนการประ 3 ประเดน

1) อาจไมสามารถทาใหผลขอเสนอแนะในหวขอตางๆ ครอบคลมเพยงพอ

2) จดทาขอมลขอเสนอแนะ ครอบคลมและรอบคอบ ตองดาเนนการตดตามความกาวหนาและสรางกระบวนการ

3)

2

2. สาระหลกใน R-PP กบประเดนความเสมอภาคทางสงคมการดาเนนการ REDD+ 3 ระยะโดยมการ COP-16 ประเทศเมกซโก 1

เปนระยะการเตรยมความพรอม โดยมกจกรรมการพฒนาแผนยทธศาสตรเรดดพลสแหงชาต เปนกรอบของแผนกจกรรมR-Package 2 เปนระยะปฏบตการ 3 เปนระยะการ

ใหเงนสนบสนน 37 9ตามแผนเตรยมการแลว สาหรบประเทศไทย การประเมน R-PP .ศ. 2556 โดย

การจดทา R-PP ของ FCPF ม 6 องคประกอบหลก ไดแก 1) 2) การเตรยมยทธศาสตรเรดดพลส 3) การพฒนาระดบการปลอยอางอง 4) การออกแบบระบบการตรวจตดตามปาไมระดบชาตและขอมลขาวสารการปกปองปาไม 5) กาหนดการและงบประมาณ 6) การออกแบบกรอบการตรวจตดตามและการประเมนผล

คดเหน R-PP อยางนอย 5 ป

1) การปรกษาหารอและใชหลกการ FPIC41

2)โครงสรางยงเนนตามโครงสรางของรฐ (state based structure)

3) การปรบปรง/ทบทวนกฏหมาย ยงใชกรอบกฏหมายเดม เสนอใหมระเบยบใหมสาหรบเรดดพลส แตไมมความชดเจนในการเตรยมความพรอมในการปรบปรงกฎหมาย นโยบายใหสอดคลองกบหลกการเรดดพลส

4) ก การจายตอบแทนบรการของระบบนเวศ (Payment for Ecosystem Services: PES)

5) การใชคาวา “ ” แทนกลมเปาหมายหลายกลม ทาใหไมม

REDD+ ผานเอกสาร R-PP ในประเดนอยางนอย 6 ประเดน ไดแก 1)ลวงหนา และเปนอสระ (FPIC) 2) ธรรมาภบาลและความยตธรรม

ในสงคม นโยบายกฎหมาย 3) 4) การแบงปนผลประโยชน 5) บทบาทหญงชายและกลมชายขอบ 6)การมสวนรวมอยางแขงขนของกลมชาตพนธและชนเผา

1. การปรกษาหารอ และ FPICการปรกษาหารอ และ FPIC

องคประ 1: 1b & 1cขอสงเกต

3

- ใน R-PP ห ง ปญหาคอ

- FPIC- หน- กลไกการมสวนรวมขอเสนอแนะ-

ไปถงชาวบานอยางแทจรง ตองไปถง user group ควรระบใหชดเจนวาจะใหชมชนมารวมและใหการรบรองอยางใด

- FPIC กตองนามาใชในระดบกวางกวา เชนการจดทายทธศาสตรระดบชาต การทาประชาพจารณหรอสมชชาระดบชาตจตสานกและการเสรมสรางศกยภาพ

- ไมอยภายใตสานกอนรกษตางๆ

– โครงสราง อส. ไมเหมาะสม ควรตองม อปท. องคกรอสระ นกวชาการ CSO

- กลมเปาหมาย FPICชาตพนธชนเผา

-การมสวนรวมในการตดสนใจของชมชน (

ประชม)

2. ธรรมาภบาล ความยตธรรมในสงคมโครงสรางทางอานาจการ

ตดสนใจ กฎหมายและ วามความเปนธรรม เสมอภาคแกภาคสวนตางๆอยางไร อ.1 & อ.2: 1a, 2a, 2b & 2c

องคประกอบ 1ขอสงเกต- สดสวนภาคประชาชน ภาคประชาสงคม ระบ

ไวจะมารวมเปนกรรมการ โดยตรง- เพราะยงใหอานาจการตดสนใจผานกลไกทมตามกฎหมายเปนหลกขอเสนอ

4

- /เรดดพลสอยางเปนทางการ เปนสดสวนของภาคประชาชน (นารอง) ( 1a-2 ดานลาง)

- กาหนดสดสวนผแทนของภาคประชาชนในคณะทางานเฉพาะกจหวขอยอยตางๆ และใหมศนยประสานงานภาคประชาชนดานเรดดพลเฉพาะกจดานเรดดพลส (ตามแผงผง 1a-2 ดานลาง)

- กระบวนการตดสนใจของโครงสรางคณะทางานดานเรดดพลสตองใชรปแบบฉนทามต (ไมใชการลงคะแนนเสยง)

5

1a-2: การจดองคกรในชวงการเตรยมความพรอมเรดดพลส

ศนยประสานงานดานเรดดพลสภาคประชาชน

กาหนดสดสวนตวแทนภาคประชาชนจากTWGs

6

องคประกอบ 2ขอสงเกต- R-PP ใชกรอบกฎหมายรฐธรรมนญ 8 ฉบบ ควบคกนไป โดยยงไมมความ

“สทธชมชน” จะถกระบในรฐธรรมนญ แตในขณะเดยวกนกฎหมาย

ระดบปฏบตการขอเสนอ- มตครม. (ม.ย. 2553) (3 สค. 2553) มาพจารณา

รวมดวยธรรมชาตสงในชวตประจาวน

- อนสญญวาดวยความหลากหลายทางชวภาพ (CBD) CERD, UNDRIP, (RAMSAR) UDHR เปนตน

- มองกลไกเรดดพลสใหเปนโอกาสในการพฒนาและปฏรปกฎหมายใหมๆ บนฐานของสทธชมชน ธรรมภบาล ความเสมอภาคและพนธกรณระหวางประเทศ และเรดดพลส โดยใหมกา เหมาะสมกบสถานการณปจจบน ทางานรวมระหวางคณะกรรมการปฏรปกฎหมาย (คปก.) ภาคประชาชน และสถาบนวชาการ

3.

REDD+อ.2: 2b, 2c & 2d

ขอสงเกต- เรดดพลสได

องอยางมสวนรวม (Joint management of protected area: JoMPA) และโฉนดชมชน แตไมมการตอบรบจากนโยบายภาครฐ

ขอเสนอ- เรดดพลส คมครอง

เปน

-( )

กระบวนการมสวนรวม (participatory land use planning)

7

- (สทธ ในการเขาถงความอาหารและใชทรพยากร) ภายใตเรดดพลส

4. การแบงปนผลประโยชนผลประโยชนของ REDD+ แม

กอน นเจาของ ผผลกระทบ รปแบบแรงจงใจตางๆ ในการรก

อานาจในการ อ.2: 2cปฏบต (REDD+ implementation framework)

ขอสงเกต- เปนโอกาสในการ

(สงคม)- (ขอมลและการพฒนา

ความร/ศกยภาพ)- ใชรปแบบการจายคาตอบแทนแกการใหบรการทางนเวศวทยา (PES) ในการแบงปนผลประโยชนเงนทนจากแหลง

ทนนานาชาตลง- กองทนเรดดพลส- การแบงปนผลประโยชนไมมความชดเจนวาจะจดสรรอยางไรใหเปนธรรม นธนยาม “ปา”

กบสทธและความเปนเจาของทรพยากรปาไมจะยดหลกการอะไร ระหวางรฐยดกฎหมายในปจจบนและชมชนยดสทธดงเดมกอนประกาศเขตปาตามกฎหมาย

- ความเปนเจาของ ว แตแทน

ขอเสนอ- แบงปนผลประโยชนตามหลกธรรมาภบาลและ

สทธชมชน โดยคานงถงตนทนคาเสยโอกาส- เปาหมายกองทนเรดดพลส การจดการทรพยากรธรรมชาตและความหลากหลายทางชวภาพ,

ตามวถจารตจากปาหากไดรบผลกระทบจากโครงการ,ศนยประสานงานภาคประชาชน, เ

ภาครฐและชมชนดานดางๆ, โดยโครงสรางการจดการกองทนผานสานกงาน( 2c-1 ดานลาง)

8

2c-1: การเตรยมความพรอมทางดานการเงนสาหรบเรดดพลส

5 บทบาทหญงชายและกลมชายขอบ (อ.2)

ญโดย2 (อ.2)

ขอสงเกต-

ศนยประสานงานเรดดพลสภาคประชาชน

9

ขอเสนอ- คณะผจดทา SESA gender กลมผหญงเขาไปดวย และตองทาการศกษาบทบาทหญง

ชายในการจดการทรพยากร/ อาจเปนสวนเฉพาะเจาะจงใน SESAของ REED+ ตอสถาน (gender-based study)

- จดเวท FPIC สาหรบกลมผหญงโดยเฉพาะ- สทธของผหญงในการใชประโยชนและจดการทรพยากรตองไดรบความคมครอง- การดาเนนการใดๆ ใหผ หญงเขามามสวนรวม ไมวาจะเปนการออกแบบโครงการเรดดพลส การแบงปน

ผลประโยชน การเสรมสรางศกยภาพ โดยให ระบไวใหชดเจนในยทธศาสตรและ TOR ของคณะทางานเฉพาะกจดานเรดดพลส

- ตองมตวแทนขององค REDD+ เชน เครอขายสตรชนเผา

- สรางความเขาใจและค กบผบรหารระดบสง

6 การมสวนรวมอยางแขงขนของกลมชาตพนธชนเผา (อ.1: 1b & 1c)

1b และ 1cขอเสนอ- ยอม (สญชาต/ ) โดยมกระบวนการพสจนสญชาตอยางจรงจงและเปน

ธรรม โปรงใส- กรณความขดแยงระหวางปาไมกบชนเผา (คดปาไม/คดโลกรอน – แพงและอาญา) ตองพจารณาหาแนวทางในการ

ยกเลก/ยต

- SESA /องค การผลตตามจารตใชประโยชนในการสรางความเขาใจและ (carbon balance) ในระบบการผลต

- ใหชนเผาเขามามสวนรวมในทกระดบ โดยเฉพาะการตดสนใจในระดบนโยบาย

10

3. ประเดนทาทายตอความสาเรจ และลมเหลวเรดดพลส1) การกาหนดนยาม “ปา” “ความเปนเจาของปา”2) หากเรดดพลสดาเนนการภายใตกฎหมายและนโยบายเดมก ลมเหลว ตองมการปรบปรงกฏหมาย

นโยบายในชวงของการเตรยมการ และการดาเนนการ3) กระบวนการการมสวนรวมขาดการการตดสนใจโดยภาคประชาชนอยางแขงขนและมความหมาย4)

4. แผนงานตอไป1) ขอเสนอแนะใหกบกรมอทยาน R-PP ตอไป แตตองทาใหชดเจนวาการสงผลขอเสนอแนะจะ

R-PP ของกรมฯ (ไมวากรมฯ จะปรบตามขอเสนอแนะหรอไม)

2) PC (Participants Committee)จดทา R-PP

3) (TPBS) หรออาจinput (TPBS, WS RECOFTC, LEAF, เครอขายชนเผา)

4) ขอเสนอแนะใหกบธนาคารโลก