HISTORIJA RATOVA

PRVI BAKANSKI RAT (1912. i prva polovina 1913.)

Drave balkanskog saveza(Srbija, Crna Gora, Bugarska,Grka) protiv Osmanskog carstva.

Ciljevi: Teritorijalno proirenje pokuaj Srbije da izae na Jadransko more (napali Osmansko carstvo da

protjeraju OC sa balkanskog teritorija, i raspodjela teritorija izmeu lanica). Najznaajnija bitka:

Kumanovska bitka.

DRUGI BALKANSKI RAT (1913.)

Bitka na Bregalci (Bugarska protiv Srbije,Rumunije.Grke,Crne Gore - nezadovoljstvo Bugarske oko

raspodjele osvojenog teritorija).Rat je zavrio porazom Bugarske.

PRVI SVJETSKI RAT (1914.-1918.)

Krize koje su prethodile Prvom svjetskom ratu: Prva i druga marokanska kriza; Italijanska okupacija

Libije,Aneksija BiH,Balkanski ratovi.

est taaka ultimatuma: da Austro Ugarska poalje svoje istraitelje na teritoriju Srbije.

Uzroci Prvog sjetskog rata: Zategnuti kolonijalni odnosi (tj. elja Njemake za novim kolonijama, i elja

Velike Britanije i Francuske za odravanjem vlastitiih kolonija), zatim ogromna industrijalizacija

(pogotovo u vojnoj oblasti).

Povod Prvog svjetskog rata: Sarajevski atentat,u kojem je ubijen austro-ugarski

prijestolonasljednik,nadvojvoda Franc Ferdinand,te u koji je bila umijeana Srbija.Austro-ugarska alje

ultimatum Srbiji,koji ona odbija,te rat poinje lananom reakcijom objave rata Srbiji od strane

Austrougarske,kojoj zbog toga objavljuje rat carska Rusija,a Rusiji carska Njemaka,kojoj objavljuju rat

Velika Britanija i Francuska.Ovaj slijed dogaaja je bio logian jer su zaraene strane bile ukljuena u dva

suprotna vojno-politika saveza.

Zaraene strane: Sila Antante (Velika Britanija, Francuska, do 1917. Carska Rusija, a od 1915. Italija, i od

1917. SAD) i Centralne sile (Carska Njemaka, Austro-Ugarska, Osmansko carstvo, Bugarska).

Frontovi u Prvom svjetskom ratu:

Zapadni front ( Holandije do vicarske-Belgija,sjeverni i istoni dijelovi Francuske).

Zaraene strane: S jedne strane Carska Njemaka, a sa druge Velika Britanija i Francuska (od 1917 i

Sjedinjene Amerike Drave)

Najznaajnije voje operacije: Bitka na Marni; Bitka na Somi, i bitka za Varden.

Prvi put zabiljeena upotreba tenkova, avijacije i bojnih otrova.

Istoni front (od Baltika do Crnog mora- 1914. Do 1917, zavren kapitalacijum Rusije Brest-Litovskim

ugovorom)

Zaraene strane: Austro-ugarska i Carska Njemaka na jednoj strani, protiv Carske Rusija na drugoj strani.

Najznaajnija operacija: Bitka kod Tannenbarga 1914.(mjesto u Istonoj Pruskoj, dananja Poljska, gdje

Nijemci ubjedljivo pobjeuju Ruse) te poraz Austrougarskih snaga u Galiciji.

Front na rijeci Soi (13 tekih bitaka izmeu Austro-Ugarske i Italije).

Najznaajnije vojne operacije: Bitka kod Monte Melete.

Borba za Moreuze (Bosfor i Dardanele)1915.

Galipolje 1915. i 1916. (Bitke Osmanskog carstva protiv velike Britanije - i lanice komonvelta i

Francuske) Dakle, kad Britanci i Francuzi nisu uspjeli da prou flotom do Istanbula kroz Bosfor i Dardanele

zbog Osmanske obalne artiljerije, iskrcavaju se na Galipolje-Tursko kopno.Tu ih pobjeuju Osmanske snage

pod vodstvom Kemala Mustafe pae (kasnije poznatog kao Ataturk),te su njihove snage morale biti

evakuisane.

Balkanski front: Cerska bitka (August 1914.), zatim dvije operacije povezane, Drinska bitka i Kolubarska

bitka.Centralne silu uspijavaju osvojiti Srbiju, povlaenje preko Prokletija i bitka na Mojkovcu, nadalje

srpska vojska povlai se preko Albanije na osrvo Krf.

Solunski front 1916.-1918. (Srbija, Grka, Frncuska, Italija i Velika Britanija protiv Bugarske, AU, i

Njemake). Dakle, 1918. dolazi do probaja Solunskog fronta od strane sila Antante.

Ishodi Prvog svjetskog rata: Rat zavrava pobjedom Sila Antante, i Versajskim mirovnim ugovorom.

Dakle, nestaju tri velika carstva (Njemako, Austro-Ugarsko i Rusko), zatim na njihovim ruevinama dolazi

do formiranja novih drzava (Poljska, ehoslovaka, i Kraljevina SHS Jugoslavija). Nadalje, Njemaka je

proglaena za glavnog krivca za rat, zatim su joj oduzeti svi van-evropski posjedi (kolonije koje je imala),

samo joj je dozvoljeno da ima 100.000 vojnika kopnene vojske, zabranjena joj je mornarica, ratno

vazduhoplovstvo, nije smjela imati generaltab, i bilo kakvo ofanzivno oruje. A na Zapadu su joj oduzeti

Alzas, Lorena koje pripadaju Francuskoj, te su joj okupirane industrijske oblasti (Rurska i Sarska oblast), a

sve je uvjetovalo pojavu Nacizma kasnije u Njemakoj.

Dogaaji koji su prethodili Drugom svjetsokm ratu:

Versajski mirovni sporazum (klica sukoba)

Pojava faizma: Krajnje ekstremna desniarska ideologija prisutna u Italiji, od 1922. Pod vodstvom Benita

Musolinija. Zalau se za obnovi Rimskog carstva, tj. pririvanjem Italije na raun drugih drava, na tertorije

koje je nekad zahvatalo Rimsko carstvo. Kljuna razlika izmeu faizma i nacizma je u tome to faizam

stavlja na prvo mjesto dravu, dok nacizam narod.

Pojava nacizma: Krajnje ekstreman desniarski zloinaki pokret, uoblien Njemakom nacional-

socijalistikom radnikom partijom (NSDAP), koji su pod vodstvom Adolfa Hitlera doli na vlast 1933. u

Njemakoj. Dakle, zagovara superiornost njemakog naroda (Arijevska rasa) nad ostalim rasama i

narodima, te zagovara proirenje na Istok (lebenstraum), na raun drugih naroda koje su smatrali

inferiornim. Naime, Nacizam je odgovoran za jedan od najveih zloina genocida u historiji ojeanstva

(Holokaust), u kojem je likvidirano oko devet miliona Jevreja, Roma, Komunista, i ostalih (koje su nacisti

smatrali nepoeljnim).

panski graanski rat (1936. 1939.): Poinje pobunom vojnih oficira nacionalista, pod vodstvom

generala Franka, protiv demokratski izabrane republikanske vlade. Dakle, republikance su potpomagali

SSSR, i internacionalne brigade dobrovoljaca, dok su nacionaliste pomagali nacistika Njemaka, i

faistika Italija. Meutim, ne uee Velike Britanije, i Francuske u pomoi republikancima, te ogromna

pomo nacistike Njemae, i faistike Italije, ije su snage i aktivno uestvovale u sukobima je uzrokovalo

pobjedu Frankovih nacionalista, koje ostaju na vlasti sve do 1975. (do Frankove smrti).

DRUGI SVJETSKI RAT (od 1. septembra. 1939. 2. septembar. 1945.), dok su u Evropi ratna

desjtva prestala 8. maja 1945.

Zaraene strane: Sa jedne strane saveznici (Velika Britanija, Francuska, SAD, SSSR i druge drave meu

kojima je i Jugoslavija), a sa druge strane trojni pakt (Njemaka, Italija i Japan).

Povod za izbijanje Drugog svjetskog rata: Navodni napad poljske vojske na njemaku radio-stanicu

(isceniran od strane Nijemaca).

1939. Njemaka invazija na Poljsku u kojoj je Poljska zauzeta i podijeljena izmeu nacistike Njemake i

SSSR-a, to provocira Veliku Britaniju, i Francusku da objavi rat nacistikoj Njemakoj.

1940. Njemaka invazija na Skandinaviju (Danska, Norveka). Dakle, munjevitom koordiniranom akcijom

kopnenih zranih i pomorskih snaga obje zemlju su zauzete.

Zapadni front

Njemaki napad na zemlje Beneluxa i Francusku. Provlacenjem snaga kroz Ardene, te upotrebom blickriga,

dubokim prodorom iza neprijateljskih linija, padobranskim desantima i koordiniranom upotrebom zranih

snaga, dakle, sve zemlje Zapadne Evrope, osim Velike Britanije, padaju pod nacistiku vlast u roku od

nekoliko sedmica. Francuska je podijeljena na Njemaki okupirani dio, na sjeveru (u kojem je bio i Pariz), i

satalitsku kolaboracionistiku tvorevinu Viejevsku Francusku, koja je bila na jugu. Britanske ekspedicione

snage su morale biti evakuisane iz Dankerka.

Denkark: Evakuacija saveznikih snaga koje su izbjegle zarobljavanje u Francuskoj.

Balkansko ratite (1940.), Grko-Italijanski rat.

Aprilski rat (od 6. aprila do 18. aprila 1941.)

Jugolavija je bila pod komadom generala Duana Simovia, koji je napravio plan odbrane (R41), koji je

podrazumijevao mobilizaciju tri miliona ljudi, ali nije uspio. Njemake, Maarske, Italijanske i Bugarske

snage zauzimaju Jugaslaviju, u roku od dvanaest dana. Jugoslovenska kraljevska vojska generalno prua

slab, i beznaajan otpor, sa izuzetkom jedinica, u kojim su bili komunisti. Te je Jugoslavija 18. Aprila 1941.

Popisala kapitulaciju. Njen teritorij je podijeljen na Njemako okupacionu zonu, Talijansko okupacionu

zonu, faistiku novo-nastalu tvorevinu (tzv. NDH), i oblast u Srbiji, pod upravom kolaboracioniste Milana

Nedia. Vlada je izbjegla u London, prije ega je odnijela sve rezerve zlata iz zemlje.

Istoni front (otvoren 22. juna 1941. Njemakim napadom na SSSR - operacija Barbarosa)

Najznaajnije vojne operacije na Istonom frontu:

Bitka za Moskvu

Opsada Lenjingrada

Bitka za Staljingrad (prekretnica rata)

Bitka za Kursk (najvea tenkovska bitka)

Operacija Bagracija (velika Ruska ofanziva)

Berlinska operacija (kraj rata u Evropi)

Afriki front

Bitka kod El Alamein-a

Bitka za Tobruk

Druga bitka kod El Alameina-a (prekretnica u ratu)

Savezniko iskrcavanje na Siciliji

Savezniko iskrcavanje u Italiju

Iskrcavanje u Anzil

Kapitulacija Italije

Zapadni front (1944. 1945.)

Overlord operacija: ifrovano ime za bitku u Normandiji, kojom je pokrenuta saveznika invazija Zapadne

Evrope (koju je okupirala Nemaka u Drugom svjetskom ratu). Operacija je otpoela 6. juna 1944.

iskrcavanjima na plaama u Normandiji (operacija Neptun ili poznatija kao Dan D). Najvei pmorski

desant u historiji ratovanja.

Savezniko iskrcavanje u Junoj Francuskoj

Arnhemska operacija (Arnhemski desant): Neuspjeli padobranski desant saveznikih snaga u Holandiji,

s ciljem zauzimanja kljunih mostova koji su vodili do luka od strateke vanosti za saveznike.

Ardenska protivofanziva (0peracija Wacht am Rein): Posljednji pokuaj da Nijemci neto naprave u

Drugom svjetskom ratu za Zapadnom frontu.

Rat na Atlantiku: Podmornika kampanja Njemake protiv saveznikih pomorskih konvoja.

Bitka za Britaniju: Niz zranih bitki izmeu Njemakih zranih snaga, i Britanskih kraljevskih snaga, za

zranu nadmo iznad Britanije.

Rat na Pacifiku: Poeo Japanskim napadom na Perl Harbur. Prekretnica je bila bitka kod Midveja 1942.

Rat je zavren bacanjem atomskih bombi na Hiroimu i Nagasaki 1945.

Jugoslovensko ratite

Narodno-oslobodilaki pokret: Partizanski pokret pod vodstvom Josipa Broza Tita, koji na prvom

zasjedanju AVNOJ-a u Bihau (1942.) postaje naradno oslobodilaka vojska.

Prva neprijateljska ofanziva: Neprijateljska ofanziva s ciljem unitenja slobodne teritorije u Zapadnoj

Srbiji 1941.

etvrta ofanziva: Operacija Weiss (Bitka na Nertvi), pokuaj unitenja partizanskih snaga.

Peta ofanziva (Bitka na Sutjesci)

Sedma ofanziva (Desant na Drvar): Pokuaj padobranskim desantom da se uniti vrhovna komanda

Partizana, i zarobi vrhovni komadant Josip Broz Tito.

Oslobaanje Jugoslavije (1945.)