Huong Dan HSG

Embed Size (px)

Citation preview

HNG DN NI DUNG BI DNG HC SINH THI CHN HC SINH GII TON QUC GIA LP 12 THPT

(Km theo cc Cng vn s 11636/THPT ngy 25/12/2000 v 1403/THPT ngy 25/02/2002 ca B Gio dc v o to) I. Yu cu ti thiu v kin thc Ngoi cc kin thc ton theo Chng trnh ph thng (t lp 1 n lp 12) hin hnh, cc hc sinh d thi cn c trang b thm ti thiu mt s kin thc sau: 1. Phn S hc: - Cc khi nim v kt qu l thuyt c trnh by trong Chng I; 1, 2, 4 Chng II; 1, 2, 3 Chng III; Chng IV v Chng V cun"Bi ging s hc" ca nhm Tc gi: ng Hng Thng(Ch bin), Nguyn Vn Ngc, V Kim Thu (NXB Gio dc, 1994). - nh l nh Phcma, nh l Uynsn. - nh l le v nh l Trung Quc v cc s d. 2. Phn i s - Gii tch: a. Bt ng thc (Bt): - Cc bt ng thc i s: Bt Csi cho n (n Z, n 2) s thc khng m; Bt Bunhiacpxki cho hai b n s thc (n Z, n 2); Bt Trbsep cho hai dy n s thc (n Z, n 2); Bt Nesbit cho ba s thc dng; Bt Becnuli m rng. - Bt ng thc hm li (Bt ng thc Jensen). - Cc bt ng thc tch phn c trnh by trong mc 3 ca 2 Chng III SGK Gii tch 12 (Sch chnh l hp nht nm 2000, NXB Gio dc). - Kt qu ca V d 1.4 trong 1 Chng V cun"Bt ng thc" ca Tc gi Phan c Chnh (NXB Gio dc, 1993). b. a thc: - Khi nim nghim bi ca a thc v mt s kt qu n gin lin quan n nghim ca mt a thc: # nh l 1. a thc bc n (n N*) c ti a n nghim thc, mi nghim c k s ln bng s bi ca n. # nh l 2. Nu x0 l nghim ca a thc P(x) th x0 + a l nghim ca a thc P(x - a), vi aR cho trc. # nh l 3. Nu x0 0 l nghim ca a thc: P(x) = a0xn + a1xn 1 + ...... + an 1x + an , a0 0 v n N*, th 1/x0 l nghim ca a thc: Q(x) = anxn + an 1xn 1 + ...... + a1x + a0 . # nh l 4. Nu x0 l nghim bi k (k Z, k 2) ca a thc P(x) th x0 l nghim bi k 1 ca a thc o hm P/(x). # nh l 5. Nu x0 l nghim hu t ca a thc vi h s nguyn: P(x) = a0xn + a1xn 1 + ...... + an 1x + an , a0 0 v n N*,

1

th x0 phi c dng p/q; trong p, q tng ng l c ca an, a0. # nh l Viet thun v o cho a thc bc n (n Z, n 2). - Cng thc ni suy Lagrange. - Khi nim a thc kh quy, bt kh quy. - nh l Bdu v s d trong php chia mt a thc cho nh thc bc nht x a. - a thc Trbsep v cc tnh cht c trnh by trong phn 1 Ph lc 3 cun"Bt ng thc"ca Tc gi Phan c Chnh (NXB Gio dc, 1993). c. Dy s - Hm s: - Phng trnh c trng v cng thc tnh s hng tng qut ca dy s c cho bi h thc truy hi tuyn tnh. - Cc khi nim: dy con, dy s tun hon v chu k ca dy s tun hon. - Mi lin h gia tnh hi t ca mt dy s v tnh hi t ca cc dy con ca dy s . - Mt s kt qu n gin v tnh n iu ca hm s: # Kt qu 1: Nu f v g l cc hm s ng bin (nghch bin) trn tp X th f + g cng l hm s ng bin (nghch bin) trn tp X. # Kt qu 2: Gi s f v g l cc hm s ng bin (nghch bin) trn tp X. Khi : i) Nu f v g ch nhn gi tr khng m (khng dng) trn X th f.g s l hm s ng bin trn tp X. ii) Nu f v g ch nhn gi tr khng dng (khng m) trn X th f.g s l hm s nghch bin trn tp X. # Kt qu 3: Gi s f l hm s ng bin v g l hm s nghch bin trn tp X. Khi , nu f ch nhn gi tr khng m (khng dng) trn X v ng thi g ch nhn gi tr khng dng (khng m) trn tp th f.g s l hm s nghch bin (ng bin) trn X. # Kt qu 4: Gi s g l hm s ng bin (nghch bin) trn tp X. K hiu g(X) l tp gi tr ca hm g vi tp xc nh X. Khi : i) Nu f l hm s ng bin trn g(X) th f(g(x)) s l hm s ng bin (nghch bin) trn X. ii) Nu f l hm s nghch bin trn g(X) th f(g(x)) s l hm s nghch bin (ng bin) trn X. # Kt qu 5: Nu f l hm s ng bin trn R th hai phng trnh sau s tng ng vi nhau: f(f(.... (f(x))....)) = x v f(x) = x. - Khi nim chu k c s ca hm s tun hon v mt s kt qu lin quan n hm tun hon: # nh l 6. Nu hm s f(x) tun hon trn tp X vi chu k c s T v nu: f(x) = f(x + A) x X th phi c A = kT, vi k Z. # nh l 7. Nu hm s tun hon f(x) c chu k c s T th hm s f(ax) (a 0) l hm s tun hon v c chu k c s T/a .

2

# nh l 8. Nu cc hm s f1(x) , f2(x) tun hon trn X v tng ng c cc chu k T1, T2 thng c vi nhau th cc hm s f1(x) + f2(x) , f1(x) f2(x) , f1(x)f2(x) cng tun hon trn X. - nh ngha hm s ngc. - nh l v gi tr trung gian ca hm s lin tc trn mt on. - Kt qu cc Bi ton 1-7 trong 1 Chng II cun"Phng trnh hm" ca Tc gi Nguyn Vn Mu (NXB Gio dc, 1997). 3. Phn Lng gic: - H thc Sal cho cc cung lng gic. - Bt phng trnh lng gic v tp nghim ca cc bt phng trnh lng gic c bn. - Cc cng thc n gin tnh di ng phn gic,bn knh ng trn ni tip,bn knh ng trn bng tip ca mt tam gic theo di cc cnh v gi tr lng gic ca cc gc ca tam gic y. - Mt s bt ng thc thng dng trong tam gic:3 3 2 3 cosA + cosB + cosC 2

sinA + sinB + sinC

ABC. ABC. nhn ABC.

tgA + tgB + tgC 3 3 4. Phn Hnh hc:

Du "=" trong cc bt ng thc trn xy ra khi v ch khi ABC l tam gic u. a. Hnh hc phng: - Khi nim trng tm, tm t c ca mt h im v to ca chng xt trong h to cac. - Tm ng phng ca ba ng trn. - Hng im iu ho v Chm iu ho: nh ngha v mt s tnh cht n gin: # H thc Niutn, H thc cac. # nh l 9. Hai cnh ca mt tam gic cng cc ng phn gic trong, ngoi xut pht t nh chung ca hai cnh y lp thnh mt chm iu ho. - nh l Ptlm , nh l Xva , nh l Mnlaut , nh l Thales thun v o. - nh ngha ng trn Apoloniut, ng trn le (ng trn 9 im). - Kt qu ca cc V d 1,2 trong phn 4 4 Chng II SGK Hnh hc 10 (Sch chnh l hp nht nm 2000, NXB Gio dc). - H thc le trong tam gic: d2 = R2 2Rr trong : d, R, r tng ng l khong cch gia tm ng trn ngoi tip v tm ng trn ni tip, bn knh ng trn ngoi tip, bn knh ng trn ni tip ca mt tam gic.

3

- nh ngha tch cc php bin hnh v mt s kt qu lin quan, nh ngha v cc tnh cht ca php ng dng: nh c trnh by trong TLGKT Hnh hc lp 11 Ban KHTN-THCB (NXB Gio dc, 1997). - Cc kt qu l thuyt lin quan ti cc php bin hnh trong mt phng c trnh by trong cun "Cc bi ton v hnh hc phng" (T.1 v T.2) ca Tc gi Praxolov V.V. (NXB Hi Phng, 1994). - nh ngha v cc tnh cht ca php nghch o c trnh by trong phn"Cc kin thc c bn" Chng 28 cun"Cc bi ton v hnh hc phng. T.2 ca Tc gi V.V. Praxolov (NXB Hi Phng, 1994). b. Hnh hc khng gian: - nh l Thales thun v o. - nh ngha khi a din u, khi t din gn u, khi t din trc tm v mt s kt qu lin quan: # nh l 10. T din ABCD l t din gn u khi v ch khi xy ra t nht mt trong cc iu sau: i) Cc mt ca t din c din tch bng nhau. ii) Bn ng cao ca t din c di bng nhau. iii) C t nht hai trong ba im sau trng nhau: tm mt cu ni tip, tm mt cu ngoi tip v trng tm ca t din. # nh l 11. T din ABCD l t din trc tm khi v ch khi xy ra t nht mt trong cc iu sau: i) Cc cp cnh i ca t din vung gc vi nhau. ii) Chn ng vung gc h t mt nh xung mt i din l trc tm ca mt y. iii) Tng bnh phng di ca cc cp cnh i bng nhau. - nh l v s tn ti ca mt cu ngoi tip khi a din. - Kt qu ca V d 1 trong 1 Chng II SGK Hnh hc 12 (Sch chnh l hp nht nm 2000, NXB Gio dc). - Khi nim trng tm, tm t c ca mt h im v to ca chng xt trong h to cac. - nh ngha v tnh cht ca tch c hng ca hai vect, tch hn tp ca ba vect cng mt s kt qu lin quan: nh c trnh by trong 3 v 8 Chng II SGK Hnh hc 12 (Sch chnh l hp nht nm 2000, NXB Gio dc). 5. Phn T hp: - Nguyn l Dirichlet, Nguyn l cc hn (hay Nguyn l khi u cc tr). - nh ngha nh x, n nh, ton nh, song nh, nh x tch. - Cc khi nim v kt qu c trnh by trong 1, 2 v 3 ca ti liu "V mt s vn ca gii tch t hp trong chng trnh THPT "(Bin son: Nguyn Khc Minh. Ti liu bo co ti Hi ngh tp hun gio vin ging dy chuyn ton ton quc, H Ni-1997). - Kt qu ca cc Bi ton 1, 4, 5 trong 4 ca bi vit ni trn. - Cc khi nim c bn ca L thuyt Graf: Graf; nh, nh c lp, cnh v hng, cnh c hng ca graf; Graf c hng; Graf n v hng hu hn; Graf y4

; Graf b; Graf con; Bc ca nh trong graf n v hng hu hn; Graf thun nht; ng i, di ng i, ng i khp kn, xch(c ti liu gi l ng i n gin), xch n, chu trnh(c ti liu gi l chu trnh n gin), chu trnh n, ng i le, ng i Hamintn, chu trnh le, chu trnh Hamintn trong graf n v hng hu hn; Graf lin thng, cy, graf le, graf Hamintn; Thnh phn lin thng ca graf n v hng hu hn. - Mt s kt qu n gin ca L thuyt Graf: # nh l 12. S nh bc l trong mt graf n v hng hu hn l mt s chn. # nh l 13. Trong graf n v hng n nh (n Z, n 2) tn ti t nht hai nh c cng bc. # nh l 14. Nu graf G n v hng n nh (n Z, n 2) c ng hai nh cng bc th G phi c ng mt nh bc 0 hoc ng mt nh bc n 1. # nh l 15. Mi graf n v hng hu hn khng lin thng u b phn chia mt cch duy nht thnh cc thnh phn lin thng. # nh l 16. Nu mi nh ca graf G n v hng n nh (n Z, n 2) u c bc khng nh hn n/2 th G l graf lin thng. # nh l 17. Graf G n v hng hu hn l graf le khi v ch khi hai iu kin sau c ng thi tho mn: i) G l graf lin thng. ii) Mi nh ca G u c bc chn. # nh l 18. Nu tt c cc cnh ca mt graf n v hng y 6 nh c t bi hai mu th phi tn ti t nht mt chu trnh n di 3 c tt c cc cnh cng mu. - Khi nim "chin lc thng cuc" trong cc bi ton tr chi. II. Yu cu ti thiu v k nng 1. Bit vn dng linh hot cc kin thc l thuyt vo vic gii quyt cc bi ton c th. 2. Bit phn tch mt cch hp l cc gi thit t tm ra hng gii quyt bi ton. 3. c bit, i vi cc bi ton c th gii c nh m hnh graf, cn: - Bit cch chuyn bi ton ban u (hoc mt phn ca bi ton ban u) v bi ton tng ng trn m hnh graf; - Bit cch s dng biu din hnh hc ca graf nh mt cng c to ra cc gi trc gic trong qu trnh suy lun, tm ti li gii cho bi ton; - Bit s dng cc khi nim, thut ng ca l thuyt graf trnh by li gii mt cch ngn gn, sng sa, cht ch v chnh xc. III. Mt s im lu 1. Cng thc ni suy Lagrange, nh l le v nh l Trung Quc v cc s d, php bin hnh nghch o trong mt phng, cc khi nim, kt qu ca l thuyt graf v cc bi ton tr chi l ni dung kin thc khng bt buc i vi cc hc sinh d thi Bng B.5

2. V nh l le v nh l Trung Quc: Ch yu cu hc sinh hiu ng cc nh l ny v bit vn dng chng trong cc tnh hung khng phc tp. 3. Hc sinh d thi ( c hai bng A v B) c php s dng cc khi nim, kt qu nu trong mc I nh khi nim, kt qu SGK. 4. Trong k thi chn hc sinh gii quc gia mn ton lp 12 THPT cc th sinh c php s dng cc kin thc v s phc trong phm vi chng trnh mn ton Ban KHTN-THCB (c). 5. hc sinh t c cc yu cu v k nng, nh nu mc II, cc gio vin bi dng cn ch : - Gip hc sinh hiu r bn cht ton hc ca cc khi nim, cc kt qu. - Gip hc sinh nm c cc tng ton hc n cha trong li gii ca cc bi ton c th. - Luyn tp cho hc sinh cc bi ton m li gii ca chng th hin mi lin quan gia cc phn kin thc. - Phn tch cho hc sinh thy con ng i n li gii ca cc bi ton. iu ny c bit quan trng trong vic luyn tp cc bi ton t hp. 5. nng cao hiu qu ca vic bi dng, ngoi cc ti liu dn mc I, cc gio vin bi dng c th tham kho cc ti liu sau: [1]. thi v ch cc nc (19 nc) T.1, T.2, T.3, NXB Hi Phng. [2]. H.Chng, Graf v gii ton ph thng, NXB Gio dc, 1992. [3]. N.V.Mu, Phng php gii phng trnh v bt phng trnh, NXB Gio dc. [4]. Ti liu bi dng hc sinh gii bc THPT mn ton, V THPT n hnh, 1997. [5]. Tp ch Ton hc v Tui tr.

6