- 1. Objekti i AnatomisAnatomia Normale studion strukturne
organizmit, nkofigurimin e saj normal.
2. Etimologjia e emrtimitA n a t o m i a shtlatinizim i emrtimit
grek ana-thomos =nprmjet prerjes, pasi metodika baz, prvjeljen e
informacionitanatomik, shtdiseksioni. 3. Shkencat baz
anatomikeStruktura e organizmit tnjeriut studiohet nkatr nivele:1.
Macroanatomia.2. Histologia.3. Biologia molecularis.4. Embryologia.
4. Prshkrimi n makroanatomiPrshkrimianatomik istrukturs bhetn dy
mnyra: Anatomiasystemica. Anatomiatopographica.Prshkrimi Prshkrimi
sistemiktopografik 5. Mnyra e studimit n anatomin
sistemikeStrukturaanatomikestudiohet n dygjendje: Status staticus.
Status dynamicus. 6. Metodika e studimit n anatominsistemike
statike Dissectio cadaverica. Imazhria. Endoscopia. Anatomia
comparativa. 7. Metodika e studimit n anatominsistemike dinamike
Anatomiafunctionalis. Ultrasonographia. Roentgenoscopia.
Anatomiamoshatare. 8. Metodika e studimit n anatomintopografike
Anatomia topographica e studion organizmin t ndar n regjione.
Metodika e studimit: Dissectio stratificata. Dissectio axialis. 9.
Anatomia e aplikuarAnatomia clinica.Anatomia e variacioneve t
norms.Anatomia artistike.Anatomia sportive. 10. Studimi modern i
strukturs npraktikn klinikeStudimi morfologjik nimazhri bhet
meprerje aksiale: CT vetm prerjetransversale. MR
prerjetransversale, sagitale,dhe frontale. PET scaner prerje
sipastre planevehapsinore. 11. Studimi sistemik i strukturs
Organizmi i njeriut ndrtohet sipas nj rendi plotsisht, t prcaktuar
strukturor:QelizaIndiOrganiSistemiOrganizmi 12. Qeliza Cellula sht
uniteti m i vogl morfo- funksional, i aft t kryej aktivitet t
pavarur jetsor. Ajo karakterizohet nga:Rritja dhe
diferencimi.Metabolizmi.Irritabiliteti.Riprodhimi. 13. Indet Indet
jan grumbullime qelizore me ngjashmri morfologjike dhe funksione t
njjta. N organizmin e njeriut diferencohen: Indi epitelial. Indi
lidhor. Indi muskulor. Indi nervor. 14. Indi veshsIndi epitelial
vesh organizminnga jasht (lkura), si dhehapsirat e organeve
(mukoza).12/aAi ndahet n:1. Epitel shumshtresor i keratinizuar
(lkura).2/b2/c 2. Epiteli i pakeratinizuar (mukozat):a.
Shumshtresor.b. Njshtresor me cilie.2/d 2/ec. Njshtresor pa
cilie.d. Epitel i shesht. 3e. Pseudoshtresor.3. Epitel gjendror.
15. Indi lidhor Indi konjuktiv sht ind i kudondodhur, me funksione1
2lidhse, mbshtetse dhe trofike.1. Indi lidhor i shkrift.3 4 2. Indi
lidhor elastik.3.Indi lidhor fibroz.4. Indi krcor.5 65. Indi
kockor.6. Indi dhjamor.77. Gjaku. 16. Indi muskulor Indi muskulor
sht i vetmi ind dinamik n1organizm, i aft t ndryshoj prmasat e tij.
N organizm diferencohen: 2 1. Indi muskulor i strijuar. 2. Indi
muskulor i lmuar. 3. Indi muskulor kardiak.3 17. Indi nervor Indi
nervor sht indi, i cili merr prsipr unifikimin e organizmit; dhe
harmonizimin e tij me mjedisin ku jeton. 18. OrganetOrganum
shtkooperim indesh prrealizimin e funksioneveplotsisht tprcaktuara.
Ai prbhetnga:1. Indi baz funksional.2. Indi lidhor i shkrift.3.
Indi trofik.4. Indi nervor.5. Indi lidhor elastik.6. Indi lidhor
fibroz. 19. SistemetSystemae jangrupe organesh,hallka t njzinxhiri
funksional,pr kryerjen e njfunksioni tcaktuar. 20. Sistemi mbulues
Lkura ka si funksion:1. Mbrojtse mekanike.2. Termoekuilibrative.3.
Mbrojtse imunitare.4. Sekretive (mamma).5. Absorbuese. Mukozat kan
si funksion:1. Mbrojtse.2. Absorbuese.3. Sekretive.4. Imunitare.
21. Sistemi lokomotor Systema locomotoria ka funksione mbshtetse,
lvizse dhe mbrojtse t organeve vitale. Ai prbhet nga: 1. Skeleti.
2. Artikulacionet. 3. Sistemi muskulor. 22. Sistemi Nervor Systema
nervosa sht sistem drejtues i gjith organizmit t njeriut. Ai ndahet
n: 1. Systema nervosa somatica. 2. Systema nervosa
vegetativa.Secili nga kta sisteme ndahetn: a. Systema nervosa
centralis. b. Systema nervosa peripherica. 23. Sistemi Trets
Systema digestiva sht sistemi q siguron marrjen e lndve ushqyese
nga mjedisi dhe absorbimin e tyre n gjak, apo limf. 24. Sistemi i
Frymshkmbimit Systema Respiratoria shtsistemi q siguron thithjen
O2n gjak pr proceset emetabolizmit, si dhe nxjerr CO2nga gjaku n
mjedis. Ai i realizon funksionet e vetanprmjet dy
procesevefunksionale: a. Inspiratio frymmarrja. b. Expiratio
frymnxjerrja. 25. Sistemi i Qarkullimit t
GjakutSystemacardiovascularisstrukturohet nga zemradhe ent n t
cilatqarkullon gjaku, dhe kasi funksiontransportimin elndve
ushqimore dheO2 n nivelin qelizor. 26. Sistemi Urinar Systema
uropoetica sht sistemi filtrues dhe pastrues i gjakut nga produktet
e fundit t metabolizmit, si dhe ekstragues i ktyre produkteve n
mjedis. 27. Sistemi Riprodhues Systema reproductiva sht sistemi i
riprodhimit t pasardhsit. Ai ndahet n: Systema reproductiva
feminina. Systema reproductiva masculina. 28. Sistemi endokrin
Systema endocrina realizon unifikimin e organizmit dhe harmonizimin
e tij me mjedisin ku jeton n rrug biokimike. Hormonet jan mediatort
e ktij sistemi, q prodhohen n gjendrat endokrine. 29. Sistema
LimfatikSystema lymphatica shtsistem me funksioneimunitare
dhetransportuese t yndyrnaven organizm. Ai prbhetnga:a. Vasae
lymphaticae.b. Organi lymphopoetici.c. Tonsillae.d. Lymphonodi. 30.
Historiku i konsolidimit t terminologjisn prshkrimin anatomik
sistemik Anatomia prezantohet n shek. XIX nj terminologjikonfuze
dhe jo t centralizuar. N vitin 1894 bhet tentativa e par unifikuese
eterminologjis n Nomenklaturn Anatomike t Bazelit. Nvitin 1955
Kongresi i Anatomis s Parisit sanksiononNomenklaturn e Parisit, ku
eleminohen shum emraautorsh dhe do emrtim mbetet i latinizuar. N
fundin e shek. XX haset n USA nj tendencfraksioniste e Kongresit t
Parisit, e cila sanksiononNomini Anatomici. 31. Terminologjia e
prshkrimit anatomiksistemik Terminologjia arabe ka pesh specifike
shum tvogl, dhe jan mbeturina t importuara ngaprdorimi i gjer i
literaturs arbe n shekujt XII XVII n evrop. Terminologjia greke sht
m e gjer nanatomi, pasi shum terma t kulturs romake uimportuan dhe
latinizuan nga Shkolla Hipokratike. Terminologjia latine sht
nomenklaturasunduese n anatomi, pasi krijuesit e ersmoderne
anatomike n Evrop, prdornterminologjin latine t kishs. 32.
Terminologjia arabe nnomenklaturn e sotme anatomikeMjeksia Arabe
pak ka kontribuar n drejtimt nomenklaturs, pasi
nomenklaturaanatomike arrin thuajse e konsoliduar nfundin e
mijvjearit t par t ers son.N nomenklaturn e sotme mbeten nprdorim
pak terma arab, si: Saphena e qart, e kthjellt. 33. Terminologjia
greke nnomenklaturn e sotme anatomikeNga shkolla hipokratike mbeten
nnomenklaturn e sotme anatomike: Emrtime mitologjike tendo Achili,
caputMedusae, os Priapi, mons Veneris, etj. Emrtime greke t
pandryshuara phalanx,symphysis, trachea, coracoidea, hyoidea, etj.
Emrtime greke t latinizuara pyelon,anconeus, sympathicus,
epistropheus, etj. 34. Terminologjia latine nnomenklaturn e sotme
anatomikeStruktura anatomike emrtohet nga: Ngjashmria me objekte:
manubrium, ensiformis,ramus, cuneiformis, capsula, cauda, columna,
crista,falx, folium, fonticulus, musculus, pisiformis, etj.
Funksioni q kryen: supinatoris, pronatoris, adductoris,abductoris,
flexoris, extensoris, constrictoris, etj. Vendi q z n regjionin
prkats: femoralis,brachialis, antebrachialis, interossei,
centralis, basilaris,medialis, lateralis, etj. Forma dhe madhsia:
teres, quadratus, rotundus,ovalis, triangularis, longus, brevis,
magnus,cribriformis, etj. 35. Terma anatomik pa interes nprkthimin
e tyreTerminologjia anatomike inkorporon dhe termaq nuk paraqesin
interes formues nprkthimin e tyre, pasi: Nj prkthim korrekt t
shkput nga vizioni istrukturs: sinovium, parenchyma, tibia,lympha,
glandula, pia mater, etj. Emrtime t pasakta, q mbeten n prdorimpr
shkak t lashtsis: arteria, neuron, etj. 36. Rndsia e prvetsimit
korrekt t terminologjisNomenklatura anatomike prezantohetme rreth
2000 terma t prgjishm dhe5200 terma special, prvetsimi dheprdorimi
korrekt i t cilave z nj vendt rndsishm n formimin dhekonsolidimin e
mjekut. 37. Pozicioni anatomik i organizmit n studimin topografik t
strukturs Pozicioni anatomik sht: Trupi n kmb, me thembra t
bashkuara dhe shputa t larguara me 30 , krah t bashkuar me trupin
dhe pllmb, q shohin anteriorisht. 38. Prcaktimi holotopik i
strukturs n anatomin topografikeHolotopia prcaktimii regjionit t
organizmitn t cilin ndodhetstruktura.Pr prcaktiminholotopik t
strukturs,organizmi i njeriutndahet n regjione. 39. Prcaktimi
skeletotopik i struktursn anatomin topografikeSceletotopiapozicion
strukturnanatomike nraport me skeletin.Sceletotopiaprcakton
dhemadhsin relativet strukturs. 40. Prcatimi sintopik i strukturs n
anatomin topografike Sintopia e strukturs ka t bj me raportet e
strukturs me strukturat anatomike fqinj. Pr prcaktimin sintopik
prdoren tre plane anatomike: Planum frontalis. Planum sagitalis.
Planum medianum sht plani sagital i linjs s simetricitetit t
organizmit. Planum horizontalis. 41. Studimi dinamik i strukturs n
anatomin topografike 1. Lvizjet e struktursbhen n kto
aksehapsinore: 1 Axis longitudinalis. Axis sagitalis. Axis
transversalis. 2. Lvizje rreth nj pike n 2nj aks t ndrmjetm. 42.
Terminologjia n prshkriminanatomik topografik statikN raport me:a.
Planum frontalis: anteriorius, posteriorius, volaris, palmaris,
plantaris, dorsalis, ventralis, etj.b. Planum horizontalis:
superiorius, inferiorius, cranialis, oralis, caudalis, analis,
etj.c. Planum sagitalis: medialis, lateralis, intermedius,
medianus, etj.d. Stratificatio anatomica: superficialis, profundus,
internus, externus, etj.e. Centrum anatomica corporis: proximalis,
distalis, etj. 43. Terminologjia n prshkrimintopografik dinamikN
zhvendosjen e tyre hapsinore, strukturatlvizin prreth:a. Axis
longitudinalis: rotatio externa, rotatio interna, pronatio,
supinatio, etj.b. Axis transversalis: flexio, extensio, anteflexio,
retroflexio, platoflexio, dorsoflexio, etj.c. Axis sagitalis:
abductio, adductio, lateroflexio sinistra, lateroflexio dextra,
etj.d. Punctum fixum: circumductio, etj.
