İklim Bilgisi (Basinc ve Ruzgarlar)

www.zirve.liyiz.biz 18

BASINÇ VE RÜZGARLAR

Basınç: Atmosfer çeşitli gazların karışımıdır. Yer

çekiminin etkisinde olduğu için her cisim gibi gazlarında

bir ağırlığı vardır. Bu ağırlık yer ve cisimler üzerinde ağırlık olarak kendini gösterir. Buna atmosfer basıncı ya

da hava basıncı denir. Bu basınsın değerleri çok büyüktür.

Atmosferin yeryüzünde yaptığı basınç her yerde aynı

değildir. Hava basıncı alçak basınç (siklon) ve yüksek basınç

(antisiklon) olmak üzere ikiye ayrılır. Alçak ve yüksek

basınçlarının sınırlarının belirtilmesi için normal hava basıncının bilinmesi gerekir. Normal hava basıncı deniz

seviyesinde 15 0C sıcaklıkta 45

0 enleminde ölçülen

basınçtır. Normal hava basıncı 760 mm civanın ağırlığına

veya 1013 milibara eşittir. 1013 milibarın üzerinde ki basınca yüksek basınç, 1013 milibarın altındaki basınca

alçak basınç denir. Hava basıncı barometre ile ölçülür.

Atmosfer basıncını etkileyen faktörler şunlardır:

1. Yükseklik: Yükseklere çıkıldıkça atmosferin basıncı

düşer. Bunun nedeni yükseldikçe yerçekiminin, atmosferin kalınlığı ile birlikte ağırlığının ve gazların

yoğunluğunun azalmasıdır.

2. Sıcaklık: Hava ısındıkça genişler ve hafifleşir.

Soğudukça sıkılaşır ve ağırlaşır. Bu nedenle havanın

soğuk olduğu yerlerde basınç yüksek, sıcak olduğu yerlerde düşüktür.

Bu yüzden Ekvator’da alçak basınç alanı, Kutuplarda

yüksek basınç alanı bulunur.

Aynı gün içinde yada mevsime göre sıcaklık değiştiği için atmosfer basıncı da değişir. Örneğin; Türkiye’de

yaz mevsiminde alçak basınç, kış mevsiminde ise

yüksek basınç alanları etkili olur.

3. Dinamik Etkenler: Hava kütlelerinin alçalarak

yığılması yada yükselerek seyrekleşmesi sonucunda

ortaya çıkar. Örneğin: troposferin üst kısımlarında Ekvator’dan kutuplara doğru esen ters alize rüzgarları

Dünya’nın dönme hareketinin etkisiyle 300

enlemleri

civarında alçalarak yüksek basınç alanlarını oluştururlar. Bunun yanı sıra Batı ve Kutup rüzgarları

da 600

enlemleri civarında karşılaşıp yükselirler ve

burada alçak basınç alanlarını oluştururlar. Bu şekilde

hava hareketlerine bağlı olarak oluşan basınç merkezlerine dinamik basınç merkezleri denir.

4. Yer Çekimi: Cisimlerin ağırlığı yerçekimine bağlıdır.

Yerçekimi de Dünya’nın şeklinden dolayı Ekvator’da

kad

ir@u

car


kutuplara göre daha azdır. Buna bağlı olarak hava

basıncı Ekvator’da Kutuplara göre daha azdır.

Basınç Merkezlerinin Özellikleri

1. Alçak Basınç (Siklon): 1013 milibardan daha az olan basınçlara alçak basınç denir.

Alçak basınç alanlarının iki önemli özelliği vardır;

a) Dikey Yönlü Hava Hareketi: Alçak basınç alanının

merkezinde hava hareketi yükselici bir özellik gösterir.

b) Yatay Yönlü Hava Hareketi: Alçak basınç

alanlarındaki yatay yönlü hava hareketi çevreden

merkeze doğrudur. Ancak bir doğru boyunca ilerlemez.

Dünyanın dönmesi nedeniyle sapmalar olur.

Not: Alçak basınç alanların da hava kütlelerin yükseldikçe

soğuyup ağırlaşır ve taşıdıkları nem yoğunlaşarak bulutları oluşturur. Bu nedenle alçak basınç alanlarında hava

genelde kapalı ve yağışlıdır. Yerin ısı kaybı da az olur.

2. Yüksek Basınç ( Antisiklon ):

1013 milibardan daha fazla olan basınçlara yüksek basınç

denir. Yüksek basınç alanlarının da iki önemli özelliği

vardır.

a) Dikey Yönlü Hava Hareketi: Yüksek basınç

alanlarının merkezinde hava hareketi alçalıcı bir

özellik gösterir.

kad

ir@u

car


b) Yatay Yönlü Hava Hareketi: Yüksek basınç

alanlarındaki yatay yönlü hava hareketi, merkezden

çevreye doğrudur. Ancak bu hareket bir doğru

boyunca olmaz. Dünyanın dönmesi sonucu sapmalar oluşur.

OLUŞUMLARINA GÖRE BASINÇ TÜRLERİ

A) TERMİK BASINÇLAR

Termik basınçlar havanın soğuması yada ısınmasıyla

oluşan basınçlardır. Hava soğuduğu zaman yoğunluğu artar. Yoğunlaşan hava yerçekiminin de etkisiyle ağırlaşıp

aşağıya doğru çöker. Bu ağır hava akımları böylece

yeryüzüne daha fazla basınç yapar. Bunun sonucunda yeryüzüne yakın hava katlarında Termik Yüksek Basınç

alanı oluşur. Hava ısındığı zaman ise genleşerek hafifler ve

yükselir. Bunun sonucunda yere uyguladığı basınç azalır.

Böylece Termik Alçak Basınç alanı oluşur.

Dünya üzerinde yıl boyunca sürekli Termik Alçak Basınç

alanı Ekvatordur. Bu nedenle ekvatorda yıl boyunca her mevsim yağışlıdır. Sürekli termik yüksek basınç alanları

ise kutuplardır. Bu nedenle bu alanlarda hava soğuk ve

yağışsızdır.

Ekvator ve kutuplardaki sürekli termik basınçların

haricinde kara ve denizler üzerinde de günlük yada

mevsimlik sıcaklık değişimleri sonucunda geçici termik basınçlar oluşur.

kad

ir@u

car


B) DİNAMİK BASINÇLAR

Ekvator ile kutuplar arasındaki basınç farkından doğan

hava akımları dünyanın günlük hareketi sonucunda

sapmaya uğrayarak 30 ve 60 derece enlemleri civarında

kalıcı yeni basınç merkezleri oluşturur.

Ekvatordan yükselerek yükselen hava akımları üstten

kutuplara doğru yöneldiğinde günlük hareketin saptırma kuvvetiyle (coriolis) saparak yolları uzar. Bunun sonucun

da 30 derece enlemleri civarında alçalarak Dinamik

Yüksek Basınç alanlarını oluşturur. Yağışın yıl boyunca

pek görülmediği bu alanlarda sıcak çöller oluşmuştur ( Büyük sahra, Arabistan, İran, Arizona, Avustralya,

Kalahari, )

30 enlemlerinde ki DYB alanından kaynaklanan hava

akımları kutuplardaki TYB alanlarından kaynaklanan hava

akımlarıyla günlük hareketinde etkisiyle sapmaya

uğrayarak ancak 60 enlemlerinde karşılaşırlar. Bunun sonucunda sıcak hava akımları soğuk hava akımlarının

üzerinde yükselerek Dinamik Yüksek Basınç alanlarını

oluşturur.

YILLIK İZOBAR HARİTASININ AÇIKLAMASI

Ekvatorun iki kıyısında yaklaşık dönencelere kadar

olan bölgede bir alçak basınç alanı oluşmuştur. Bu

alanda basınç 1013 milibarın altındadır. Bu basınç merkezi ekvator çevresi yıl boyunca sıcak olduğu için

meydana gelmiştir yani termik kökenlidir.

Ekvatoral bölgedeki alçak basınç kuşağının iki

kıyısında yaklaşık 30 enlemleri civarında birer yüksek

basınç kuşağı uzanır. Buralar subtropikal yüksek basınç alanlarıdır.

Adı geçen yüksek basınç kuşaklarının iki yanında yaklaşık 50 – 70 enlemleri civarında bir alçak basınç

kuşağı yer alır. Bu kuşak denizler üzerinde daha geniş

yer tutar.

Kutup bölgelerinde ise termik kökenli yüksek basınç

alanları mevcuttur. Kutuplarda zeminin buzlarla kaplı olması havanın alt tabakalarının sürekli soğuk olmasına

sebep olur. Su durum kutuplar da havanın soğuyarak

yoğunlaşıp alçalmasına ve dolayısıyla basıncın

yükselmesine yol açar.

kad

ir@u

car


OCAK İZOBAR HARİTASININ AÇIKLAMASI

Ekvatoral bölgede yer alan termik alçak basınç kuşağı

biraz güneye kaymıştır.

Kuzey yarım küredeki karalar üzerine yüksek basınç güney yarım küredeki karalar üzerine alçak basınç

alanları yerleşmiştir.

Ocak ayında kuzey yarım kürede kış mevsimi yaşandığı için Asor ve Hawai adaları civarındaki yüksek basınç

alanlarının basınç değerleri havanın soğumasına bağlı

olarak daha da yükselmiş ve etki alanını arttırarak karaları içine almıştır.

Kuzey yarım kürede karalar üzerinde şiddetli soğumaya bağlı olarak oluşan ve çok geniş alanları kaplayan

termik kökenli yüksek basınç alanları oluşmuştur. Bu

yüksek basınç alanları Asya ve Avrupa’nın kuzeyini

içine alırken Kuzey Amerika’da da ABD ve Kanada’yı içine almıştır.

Asor ve Hawai antisiklonu ile birleşerek genişleyen bu

yüksek basınç kuşağı Kuzey Amerika ve Asya üzerinde birer merkez oluşturmuştur.

Bunlardan Kuzey Amerika’nın iç kesimlerindekinin basınç değerleri 1020 mb civarında Asya’nın kuzeyinde

Sibirya üzerindekinin basınç değeri ise 1032 mb civarın

dadır. Asya’dakinin basınç değerinin daha yüksek

olması, buranın daha büyük kara parçası olmasındandır.

Ocak ayında güney yarım kürede yaz mevsimi yaşandığı için karalar üzerinde fazla ısınmadan dolayı

alçak basınç alanları oluşmuştur. Dinamik sebeplerden

dolayı oluşan yüksek basınç alanları denizler

üzerindedir.

Güney yarım kürede 60 enlemleri civarındaki kutup altı

bölgeleri alçak basınç alanı konumundadır ve basınç

996 mb civarındadır. TEMMUZ AYI İZOBAR HARİTASININ AÇIKLANMASI

Bu mevsimde kuzey yarım küredeki ısınma ve Güney

yarım küredeki soğuma nedeniyle ekvatoral bölgedeki alçak basınç kuşağı güneyde daralırken kuzeyde kutup

altı alçak basınç alanları ile birleşecek şekilde

genişlemiştir. Öyle ki kuzey yarım kürede sadece Hawaii, Asor ve kutup bölgeleri antisiklonları kalmış

diğer taraflar alçak basınç alanı haline gelmiştir.

Kuzey Amerika ve Asya’da iki alçak basınç merkezi oluşmuştur. Bu merkezlerin oluşum nedeni termiktir.

Aleut ve İzlanda adası civarındaki dinamik alçak basınç

alanları daralmıştır.

Güney yarım kürede bu ay kış mevsimini yaşadığı için

karalar soğumuştur. Okyanus üzerinde ki dinamik

yüksek basınç alanları ile karalar üzerindeki termik yüksek basınç alanları birleşerek yüksek basınç

kuşağını oluşturmuştur.

kad

ir@u

car


RÜZGARLAR

Yüksek basınç alanlarından alçak basınç alanlarına doğru

olan hava hareketlerine rüzgar denir. Rüzgarlar genelde

zemine paralel eserler. Rüzgarların hızı anemometre ile

ölçülür.

Rüzgarların hızını etkileyen faktörler şunlardır:

1. Merkezler arasındaki basınç farkı: alçak basınç ve

yüksek basınç merkezleri arasındaki fark ne kadar

büyük olursa rüzgarda o kadar şiddetli eser.

2. Basınç merkezleri arasındaki mesafe: basınç

merkezleri arasındaki mesafe yakın olursa rüzgar hızlı

uzak olursa rüzgar hızlı eser.

3. Yerşekilleri: sıradağlarla karşılaşan rüzgarın hızı azalır.

Geniş bir alandan dar bir vadi veya boğaza giren

rüzgarın hızı artar. Bir boğaz veya vadiden geniş bir alana çıkan rüzgarın hızı azalır.

4. Bitki örtüsü: bitki örtüsünün gür olduğu yerlerde rüzgarın hızı azalır. Bitki örtüsünden yoksun olan

arazilerde ise herhangi bir engelle karşılaşmayacağı için

rüzgarın hızı azalır.

Rüzgarın yönünü etkileyen faktörler şunlardır:

1. Dünya’nın Ekseni Etrafındaki Hareketi: Dünya’nın

ekseni etrafındaki hareketi nedeniyle rüzgarın yönünde

sapmalar olur. Bu sapma kuzey yarım kürede rüzgarın

estiği yönünün sağına güney yarım kürede ise rüzgarın estiği yönünün soluna doğrudur.

2. Basınç Merkezlerinin Konumu: basınç merkezlerinin konumu değiştiği zaman rüzgarlarda yön değiştirirler.

Karalar ve denizler üzerinde oluşan alçak ve yüksek

basınç merkezlerinin karşılıklı yer değiştirmesi rüzgarın

da yön değiştirmesine neden olur. Örneğin; Muson rüzgarlarının yazın denizlerden karalara, kışında karalar

dan denizlere doğru yön değiştirerek esmesinin nedeni

ile gündüz denizlerden gece karalardan esen meltem rüzgarlarının oluşmasının nedeni budur.

3. Yerşekilleri: sıradağlarla karşılaşan rüzgarlar yön

değiştirirler. Vadilerin içine giren rüzgarlar, vadinin şekline uyarak hareket ederler.

kad

ir@u

car


Rüzgar Yönleri ve Rüzgar Frekans Gülleri:

Rüzgarlar estiği yöne göre adlandırılır. Bu yönler 4 anayön

ile 4 arayönden oluşmak üzere toplam 8 tanedir. Daha alt

bölümlere de ayrılabilir. Rüzgarların milletler arası

isimlerinin dışında birtakım yerel isimleri de vardır.

Rüzgarın yönü rüzgar gülü adı verilen bir şema ile

gösterilir. Rüzgarın esme durumunu o yerde esen rüzgarın çeşitli yönlerden esme sayıları (frekans) ortaya koyar.

Rüzgar frekansları aylık, yıllık ve mevsimlik hazırlanabilir.

Yıllık frekans gülleri bir yerde her yöne ait on iki aylık rüzgar esme sayısının toplanmasıyla bulunabilir.

Rüzgar Gülü

RÜZGAR ÇEŞİTLERİ

Rüzgarlar Başlıca üç gruba ayrılır;

A) Sürekli Rüzgarlar

B) Devirli ( Mevsimlik ) Rüzgarlar C) Yerel Rüzgarlar

A) SÜREKLİ RÜZGARLAR

Yıl boyunca aynı yönde esen rüzgarlardır. Diğer bir

deyişle daimi yüksek basınç alanlarından daimi alçak

basınç alanlarına doğru esen rüzgarlardır. Sürekli rüzgarlar; alizeler, batı rüzgarları ve kutup rüzgarları olmak üzere

üçe ayrılırlar.

Sürekli Rüzgarların Özellikleri:

Sürekli aynı yönde eserler

Dünya’nın günlük hareketinin etkisiyle hareket ettikleri

yönün kuzey yarım kürede sağına, güney yarım kürede

soluna saparlar.

Estikleri bölgelerin iklimini etkilerler.

kad

ir@u

car


1. ALİZELER

Yaklaşık dönenceler civarından Ekvatora doğru eserler. Dünya’nın günlük hareketin etkisiyle batıya doğru yön

değiştirirler. Alizeler kuru rüzgarlardır bu nedenle yağış

getirmezler. Ancak denizlerden geçince nem yüklenirler ve karaların doğu kıyılarına yağış bırakırlar.

2. BATI RÜZGARLARI

Batı rüzgarları güney yarım kürede karaların az olması

nedeniyle düzenli olarak eserler. Kuzey yarım kürede ise

karaların engellemeleri nedeniyle düzenli olarak esmezler.

Ancak kuzey yarım kürede Atlas Okyanusu üzerinde engelle karşılaşmazlar ve düzenli eserler. Atlas okyanusu

üzerinden gelen batı rüzgarları batı Avrupa da etkili olarak

buralara bol yağış bırakır. Batı rüzgarlarının etkisi Türkiye’de de görülür.

30 derece enlemlerinde ki dinamik yüksek basınç kuşaklarından 60 derece enlemlerinde ki dinamik alçak

basınç kuşaklarına doğru esen rüzgarlardır.

Dünya’nın ekseni etrafındaki hareketinin etkisiyle kuzey yarım kürede güneybatıdan, güney yarım kürede

kuzeybatıdan eserler.

Orta kuşak karalarının batı kıyılarına bol yağış

bırakırlar.

60 derece enlemlerinde batı rüzgarları ile karşılaşarak

cephe yağışlarına yol açarlar.

Orta kuşaktaki okyanus akıntılarını ve yönlerini

etkilerler.

kad

ir@u

car


3. KUTUP RÜZGARLARI

Kutuplardan 60 derece enlemlerine doğru esen rüzgarlardır.

Bunlarda dünyanın günlük hareketinden etkilenir ve alize

rüzgarlarıyla aynı yönde eserler. Kutup rüzgarları kuru ve

soğuk rüzgarlardır.

B) DEVİRLİ ( MEVSİMLİK ) RÜZGARLAR

Birbirine komşu kara parçaları ile okyanusların yıl

içerisinde ki farklı ısınma ve soğumalarına bağlı olarak

farklı basınç alanları oluşur. Bu basınç alanları arasında,

mevsimlere göre yön değiştiren rüzgarlara muson rüzgarları denir.

Görüldüğü Yerler;

Güney Asya ile Hint Okyanusu arasında

Kuzey Amerika ile Meksika Körfezi arasında

Batı Afrika ile Gine Körfezi arasında

Doğu Afrika ile Hint Okyanusu arasında

Doğu Asya ile Büyük Okyanusa bağlı denizler arasında

1. Yaz Musonu; Yazın çabuk ısınan Asya içlerinde alçak

basınç alanı oluşur. Geç ısınan Hint Okyanusu ise yüksek basınç alanı halindedir. Bu nedenle yaz

musonları denizden karaya doğru eser. Mayıs – Ekim

ayları arasında etkili olurlar. Yaz musonları deniz ve

okyanuslardan kaynaklandıkları için bol nem taşır ve etkili olduğu yerlere bol yağış bırakırlar. Bu yağışlar

güney doğu Asya’da pirinç tarımını olumlu yönde

etkiler.

2. Kış Musonları; Kışın Asya’nın iç kısımları çok soğur

ve güçlü bir yüksek basınç alanı haline gelir.

Güneydeki Hint okyanusu ile güneydoğusundaki büyük okyanus geç soğudukları için birer alçak basınç alanı

halindedir. Bu basınç farklılığı kış mevsiminde Asya

içlerinden Hint ve Büyük okyanusa doğru esen rüzgarların oluşmasına neden olur. Bu rüzgarlara kış

musonları adı verilir.

Etkili olduğu ülkeler Hint yarımadası, Güney Doğu Asya, Kuzey Çin, Gine Körfezi, Meksika Körfezi ve

Japonya’dır. Japonya ve Endonezya’da etkili olan

musonlar kış mevsiminde de yağış getirirler bunun nedeni ülkelerin ada ülkesi olmasından kaynaklanır. Muson

rüzgarlarının Hindistan’a çok fazla yağış getirmesinin

nedenleri dağların kıyıya paralel uzanmasıdır. Böylece

yamaç yağışları da oluşur. Cherrapunchi dünyanın en çok yağış alan yeridir. (12.000 mm)

kad

ir@u

car


D. YEREL RÜZGARLAR

Meltemler: Kıyılarda ve dağlık alanlarda görülen kısa

süreli ve etki alanları dar olan rüzgarlardır. Günlük

sıcaklık farkı sonucu meydana gelirler. Meltemlerin

oluşmasının temel sebebi; dünyanın eksen hareketidir. 4 çeşit meltem rüzgarı oluşur;

1. Kara Meltemi; geceleri karalar çabuk soğuyarak

yüksek basınç merkezi daha sıcak olan denizler ise alçak basınç merkezi durumundadır. Bu nedenle

geceleri rüzgar karadan denize doğru eser. Bu

rüzgarlara kara meltemi denir.

2. Deniz Meltemi; Gündüzleri karaları çabuk ısındığından AB merkezi henüz serin olan karalar ise

YB merkezi konumundadır. Bu nedenle gündüz

rüzgarlar karadan denize doğru eserler. Kıyı Ege’deki deniz meltemine imbat denmektedir.

3. Dağ Meltemi; gece vadilere göre daha çabuk soğuyan

yüksek yerler YB alanı, vadiler ise AB alanıdır. Bu

nedenle yükseklerde soğuyarak ağırlaşan hava kütleleri aşağıya doğru harekete geçer. Gece dağdan vadilere

doğru esen bu rüzgarlara dağ meltemi denir.

Türkiye’de yazın yaylaların serin olmasına neden olur. 4. Vadi Meltemi; gündüz doruklar vadilere göre daha

çabuk ısınır. Bu nedenle doruklar daha serin olan

vadilere göre AB alanlarıdır. Daha serin olan vadiler

ise YB merkezleri konumundadır. Sonuç olarak günün ilk saatlerinde rüzgarlar vadiden yamaçlara doğru eser.

Yerel rüzgarların;

- Etki alanları dardır

- Esiş yönleri kısadır

- Kısa bir süre içinde ters yönde esebilirler

- KYK’de kuzeyden esen rüzgarlar soğuk rüzgarlardır. ( Bora, Mistral, Poyraz ) Güneyden esen rüzgarlar ise sıcak

rüzgarlardır. ( Hamsin, Samyeli, Sirokko) Güney yarım

kürede durum bunun tam tersidir.

Sıcak Yerel Rüzgarlar; Geldikleri yerlere göre sıcak olan

rüzgarlardır.

Föhn ( Fön ) Rüzgarı; Bu rüzgar yükselen hava

kütlesinin bir dağı aşarak diğer yamaçta alçalmasıyla

oluşur. Yükselen hava her 100 metrede 0,5 derece soğur. Oysa dağın diğer yamacında alçalmaya

başlayınca her 100 metrede 1 derece ısınır. Bunun

nedeni kuru havanın alçalırken sürtünmenin de etkisiyle daha da ısınmasıdır. En tipik biçimiyle İsviçre

Alplerinin kuzey yamaçlarında görülür. Föhn rüzgarı

Türkiye’de Toroslar ve Kuzey Anadolu Dağlarında

görülür.

Etkili Olduğu Yerlerde:

Sıcaklık ve buharlaşmayı arttırır. Bitkilerin olgunlaşma ve hasat süresini kısaltır.

Havanın nem açığını arttırır.

kad

ir@u

car


Yağış oluşumunu engeller

Kar erimelerine neden olur Havanın nem taşıma kapasitesini arttırır.

Orman yangınlarına neden olurlar

Geldikleri yerin iklim özelliklerini yansıtmazlar.

Siroko; Cezayir ve Tunus’ta büyük sahradan

Akdeniz’e doğru sıcak ve kuru eserler. Bu rüzgar Akdeniz’i geçerken nemle yüklenir. İspanya, Fransa ve

İtalya’nın güney kıyılarına ulaştığında karalar üzerinde

yükselerek soğur ve yağış bırakırlar. Çölden bol

miktarda toz getirdikleri için çamur şeklinde yağışlara neden olurlar.

Hamsin; Afrika’nın kuzeyinde ki kara içlerinden Libya ve Mısır’ın kıyıya yakın bölgelerine doğru eser.

Güneydeki çöl bölgelerinden geldiği için sıcak, kuru

ve bunaltıcıdır. Yağış oluşturmazlar.

Samyeli; Türkiye’nin güney bölgelerinde esen sıcak bir

rüzgardır. Sıcak, kuru ve bunaltıcıdır. Buharlaşmayı arttırarak bitkiler üzerinde kurutucu bir etki yapar.

Özellikle yaz aylarında güneydoğu Anadolu bölgesinde

buharlaşmayı aşırı arttırarak kuraklığa neden olur.

Soğuk Yerel Rüzgarlar; Geldikleri yerlere göre soğuk

olan rüzgarlardır.

Bora; Dalmaçya kıyılarında, Dinar Alplerinden, Adriya Denizine doğru kuzeydoğudan esen soğuk ve kurak

rüzgarlardır. Hızları fazladır.

Mistral; Fransa’nın Rhone Vadisi’ni izleyerek Akdeniz’e kuzeyden esen soğuk ve kuru rüzgarlardır.

Krivetz; Romanya’da kuzeydoğudan Tuna’ya doğru esen soğuk ve kuru rüzgarlardır.

Tropikal Rüzgarlar; Sıcak kuşakta ani basınç farklarından kaynaklanan ve hızları saatte 100 – 150 km ye kadar

çıkabilen rüzgarlardır. Daha çok okyanus üzerinde

oluşurlar. Sarmal hava hareketleri halinde olduklarından, genellikle hortumlara neden olurlar.

Tropikal rüzgarlara Asya ve Avustralya kıyılarında

Tayfun, Meksika körfezi kıyılarında Hurrican, Afrika’nın bazı kesimlerinde ve Latin Amerika kıyılarında da

Tornado adı verilir.

Türkiye gibi denizler ve karalar arasında büyük

basınç farkının oluşmadığı bölgeler de bu rüzgarlar etkili

değildir.

kad

ir@u

car

Documents

İklim Bilgisi (Basinc ve Ruzgarlar)