İLETİŞİM BECERİLERİİLETİŞİM BECERİLERİ

ANNE BABA ANNE BABA SEMİNERİSEMİNERİ

Çocuğu Dinleme YöntemleriÇocuğu Dinleme Yöntemleri

Anne-babalar genellikle çocuklarını Anne-babalar genellikle çocuklarını dinlediklerini düşünürler, oysa çocuk dinlediklerini düşünürler, oysa çocuk konuşurken sürekli ikaz, hatırlatma, önerilerde konuşurken sürekli ikaz, hatırlatma, önerilerde bulunma, fikir yürütme gibi müdahalelerle bulunma, fikir yürütme gibi müdahalelerle çocuğu aslında dinlemezler. Sorunu olan veya çocuğu aslında dinlemezler. Sorunu olan veya kendinden bir şey anlatmaya çalışan bir kendinden bir şey anlatmaya çalışan bir kimseye uyarı, ikaz, yargılama gibi kimseye uyarı, ikaz, yargılama gibi müdahaleler, konuşan kişinin susmasına veya müdahaleler, konuşan kişinin susmasına veya kendini duyulmamış hissederek küsmesine, kendini duyulmamış hissederek küsmesine, içine kapanmasına neden olur. Bu gibi içine kapanmasına neden olur. Bu gibi müdahalelere müdahalelere İletişim Engelleriİletişim Engelleri diyoruz. diyoruz.

İletişim engelleri 12 ana başlık altında İletişim engelleri 12 ana başlık altında toplanmıştır.toplanmıştır.

İLETİŞİMDE ENGELLERİLETİŞİMDE ENGELLER

1- Emretme, yönetme1- Emretme, yönetme ““Yapman gerekir….” …yapacaksın “yapmak zorundasın…”Yapman gerekir….” …yapacaksın “yapmak zorundasın…” * Korku ya da aktif direnç yaratabilir;* Korku ya da aktif direnç yaratabilir; * Söylenenlerin tersini “denemeye” davet edebilir;* Söylenenlerin tersini “denemeye” davet edebilir; * İsyankar davranışa ya da misillemeye yol açabilir.* İsyankar davranışa ya da misillemeye yol açabilir.

2- Uyarma, tehdit etme (gözdağı verme)2- Uyarma, tehdit etme (gözdağı verme) “… “…yapamazsın….olur” “ya yaparsın, yoksa….”yapamazsın….olur” “ya yaparsın, yoksa….” * Korku, boyun eğme yaratabilir;* Korku, boyun eğme yaratabilir; * Söz konusu sonuçların gerçekten meydana gelip * Söz konusu sonuçların gerçekten meydana gelip

gelmeyeceğini “denemeye” yol açar;gelmeyeceğini “denemeye” yol açar; * Gücenme, kızgınlık, isyankarlığa neden olabilir.* Gücenme, kızgınlık, isyankarlığa neden olabilir.

**

3- Ahlak dersi verme, vaaz etme3- Ahlak dersi verme, vaaz etme “…“…yapmalıydın” “senin sorumluluğun” “şöyle yapman yapmalıydın” “senin sorumluluğun” “şöyle yapman

gerekir”gerekir” * Zorunluluk ya da suçluluk duyguları yaratır ;* Zorunluluk ya da suçluluk duyguları yaratır ; * Çocuğun durumunu daha şiddetle savunmasına yol * Çocuğun durumunu daha şiddetle savunmasına yol

açabilir (Kim demiş?)açabilir (Kim demiş?)

4- Öğüt verme, çözüm getirme, fikir verme4- Öğüt verme, çözüm getirme, fikir verme ““Ben olsam…” “Neden…yapmıyorsun?” “Bence…” “sana Ben olsam…” “Neden…yapmıyorsun?” “Bence…” “sana

şunu önereyim…”şunu önereyim…” * Çocuğun kendi sorunlarını çözmekten aciz olduğunu ima * Çocuğun kendi sorunlarını çözmekten aciz olduğunu ima

eder;eder; * Çocuğun sorunu bütünüyle düşünüp, değişik çözümler * Çocuğun sorunu bütünüyle düşünüp, değişik çözümler

getirip seçenekleri denemesine engel olur;getirip seçenekleri denemesine engel olur; * Bağımlılık ya da direnme yaratabilir* Bağımlılık ya da direnme yaratabilir..

**

5- Mantık yoluyla inandırma, tartışma5- Mantık yoluyla inandırma, tartışma “ “ İşte şu nedenle hatalısın…” “olaylar gösterir ki…”İşte şu nedenle hatalısın…” “olaylar gösterir ki…”

“ “ Evet ama…” “Gerçek şu ki..:”Evet ama…” “Gerçek şu ki..:”

* Savunucu tutumları ve karşı koymayı kışkırtır;* Savunucu tutumları ve karşı koymayı kışkırtır;

* Çoğunlukla çocuğun aileyle iletişimi kesmesine ve artık * Çoğunlukla çocuğun aileyle iletişimi kesmesine ve artık dinlememesine yol açar;dinlememesine yol açar;

* Çocuğun kendini beceriksiz ve yetersiz hissetmesine * Çocuğun kendini beceriksiz ve yetersiz hissetmesine neden olabilir.neden olabilir.

6- Yargılama, eleştirme, suçlama6- Yargılama, eleştirme, suçlama “ “ Olgunca düşünmüyorsun…” “Sen zaten tembelsin…”Olgunca düşünmüyorsun…” “Sen zaten tembelsin…”

* Yetersizlik, aptallık, yanlış değerlendirme anlamı taşır;* Yetersizlik, aptallık, yanlış değerlendirme anlamı taşır;

* Çocuğun olumsuz bir yargıya hedef olma ya da * Çocuğun olumsuz bir yargıya hedef olma ya da azarlanma korkusuyla iletişimi kesmesine yol açar;azarlanma korkusuyla iletişimi kesmesine yol açar;

* Genellikle çocuk yargı ve eleştirileri gerçek olarak algılar * Genellikle çocuk yargı ve eleştirileri gerçek olarak algılar (ben kötüyüm) ya da karşılık verir (siz de daha mükemmel (ben kötüyüm) ya da karşılık verir (siz de daha mükemmel değilsiniz!)değilsiniz!)

**

7- Övme, görüşüne katılma, teşhis koyma7- Övme, görüşüne katılma, teşhis koyma “ “ Çok güzel!...” “ Haklısın, o öğretmen berbat birine Çok güzel!...” “ Haklısın, o öğretmen berbat birine

benziyor”benziyor”

“ “ Bence harika bir iş yapıyorsun..”Bence harika bir iş yapıyorsun..”

* Ailenin beklentilerinin çok yüksek olduğunu ima eder;* Ailenin beklentilerinin çok yüksek olduğunu ima eder;

* İstenilen davranışı yaptırabilmek için söylenen, * İstenilen davranışı yaptırabilmek için söylenen, içtenlikten yoksun bir manevra gibi algılanabilir;içtenlikten yoksun bir manevra gibi algılanabilir;

* Çocuğun öz- imgesi (kendini algılayışı) ile övgü uygun * Çocuğun öz- imgesi (kendini algılayışı) ile övgü uygun değilse çocukta kaygı yaratabilirdeğilse çocukta kaygı yaratabilir..

8- Ad takma, gülünç duruma düşürme8- Ad takma, gülünç duruma düşürme “ “ Koca bebek…” “ Hadi bakalım süpermen “ “Geri zekalı”Koca bebek…” “ Hadi bakalım süpermen “ “Geri zekalı”

“ “ Hadi sen de sulu göz!”Hadi sen de sulu göz!”

* Çocuğun kendini değersiz hissetmesine, sevilmediği * Çocuğun kendini değersiz hissetmesine, sevilmediği kanısına varmasına yol açabilir;kanısına varmasına yol açabilir;

* Çocuğun öz-imgesi üzerinde çok olumsuz etkileri * Çocuğun öz-imgesi üzerinde çok olumsuz etkileri olabilir;olabilir;

* Genellikle karşılık vermeyi iteler* Genellikle karşılık vermeyi iteler..

**

9-Tahlil etme, teşhis koyma9-Tahlil etme, teşhis koyma

“ “ Seni derdin nedir biliyor musun?” “Herhalde çok Seni derdin nedir biliyor musun?” “Herhalde çok yorgunsun?”yorgunsun?”

“ “ Aslında sen öyle demek istemiyorsun”Aslında sen öyle demek istemiyorsun”

* Tehdit edici, tedirgin edici olabilir ve başarısızlık duygusu * Tehdit edici, tedirgin edici olabilir ve başarısızlık duygusu uyandırabilir;uyandırabilir;

* Çocuk kendini korumasız, kıstırılmış hisseder, kendisine * Çocuk kendini korumasız, kıstırılmış hisseder, kendisine inanılmadığı kanısına varabilir;inanılmadığı kanısına varabilir;

* Çocuk, yanlış anlaşılma endişesi ile iletişimi keser* Çocuk, yanlış anlaşılma endişesi ile iletişimi keser ..

10- Güven verme, teskin etme, teselli etme10- Güven verme, teskin etme, teselli etme “ “ Aldırma…Boş ver, düzelir..” “Hadi biraz neşelen..”Aldırma…Boş ver, düzelir..” “Hadi biraz neşelen..”

“ “ Zamanla kendini daha iyi hissedersin..”Zamanla kendini daha iyi hissedersin..”

* Çocuğun kendini “anlaşılmamış” hissetmesine neden * Çocuğun kendini “anlaşılmamış” hissetmesine neden olur;olur;

* Kızgınlık duyguları uyandırır (Size göre kolay tabii!)* Kızgınlık duyguları uyandırır (Size göre kolay tabii!)

* Çocuk genellikle mesajı “Kendini kötü hissetmen doğru * Çocuk genellikle mesajı “Kendini kötü hissetmen doğru değil” biçiminde algılardeğil” biçiminde algılar..

**

11-İncelemek, araştırmak, soruşturmak11-İncelemek, araştırmak, soruşturmak “ “ Neden?...Kim?...Sen ne yaptın?...Nasıl…”Neden?...Kim?...Sen ne yaptın?...Nasıl…” * Sualleri cevaplama genellikle eleştiri veya zorunlu * Sualleri cevaplama genellikle eleştiri veya zorunlu

çözüm getirdiğinden, çocuklar genellikle hayır demeye, çözüm getirdiğinden, çocuklar genellikle hayır demeye, yarı doğru cevap vermeye, kaçamağa yönelir ve yalan yarı doğru cevap vermeye, kaçamağa yönelir ve yalan söylerler;söylerler;

* Sorular genellikle soru soranın nereye varmak * Sorular genellikle soru soranın nereye varmak istediğini açıklamadığından, çocuk korku ve endişeye istediğini açıklamadığından, çocuk korku ve endişeye kapılabilir;kapılabilir;

* Ailenin endişelerinden doğan sorulara cevap vermeye * Ailenin endişelerinden doğan sorulara cevap vermeye çalışan çocuk kendi sorununu gözden kaçırabilirçalışan çocuk kendi sorununu gözden kaçırabilir ..

12- Konu değiştirme,işi alaya vurma,şaka yolu, 12- Konu değiştirme,işi alaya vurma,şaka yolu, kendine çekmekendine çekme

““Daha güzel şeylerden konuşalım…” “Sen neden Daha güzel şeylerden konuşalım…” “Sen neden dünyayı yönetmiyorsun?”dünyayı yönetmiyorsun?”

* Yaşamın güçlükleriyle savaşmak yerine, onlardan * Yaşamın güçlükleriyle savaşmak yerine, onlardan kaçınmak gerekli, mesajını ima edebilir,kaçınmak gerekli, mesajını ima edebilir,

İLETİŞİMİN TEMEL KURALLARI (1)İLETİŞİMİN TEMEL KURALLARI (1)

Konuşulanları yarıda kesmeyin

Kişiler hakkındaYorum yapmayın

Dinlerken başkaŞeyler yapmayın

Kişileri karar vermeyeYorum yapmaya zorlamayın

Savunmaya geçmeyinSadece dinleyin

Birisi ağlamayaBaşladığında tedirgin

olmayın

YargılamayınVe eleştirmeyin Çok fazla

konuşmayın

Anlatılanlara gülmeyinİnsanları utandırmayın

SaldırganTavırlar takınmayın

DuygularınızıGizlemeye çalışmayın

Zıtlaşmayın vetartışmayın

İLETİŞİMİN TEMEL KURALLARI (2)İLETİŞİMİN TEMEL KURALLARI (2)

Gerçekçi ve belirliÖnerilerde bulunun

Yumuşak bir sesleVe acele etmeden

Konuşun

Daha iyi anlamak içinSorular sorun

Dikkatli bir şekildeDinleyin ve dinlediğinizi

Davranışlarınızla belli edin

Geri bildirim verin

Empatik, sabırlı veKabul edici olun

Etkileşime önem verin,Uygun Olduğunda

kişiye dokunun ve sarılın

Yeri ve zamanı uygunOlduğunda şaka yapın

Ve gülümseyin

Göz teması kurun

Çocukla yüzyüzeKonuşun, Gerekirseyere yanına oturun

Açık uçlu sorularsorun

Basit ve anlaşılırBir dil kullanın

İLETİŞİM ENGELLERİİLETİŞİM ENGELLERİ • İletişimde dinlemek ve anlamaya İletişimde dinlemek ve anlamaya

çalışmak yerine hemen yargılamakçalışmak yerine hemen yargılamak• Tek bir olaydan giderek kişiyi Tek bir olaydan giderek kişiyi

tanıdığımızı düşünmektanıdığımızı düşünmek• Beklentilerimizin söyleneni Beklentilerimizin söyleneni

yorumlamakta etkili olması.yorumlamakta etkili olması.• Kendimizi ifade etmekten Kendimizi ifade etmekten

kaçınmak,onun yerine anlaşılmayı kaçınmak,onun yerine anlaşılmayı beklemek.beklemek.

• Konuştuğumuzda da herkesin bizim Konuştuğumuzda da herkesin bizim düşünce ve duygularımızı hemen düşünce ve duygularımızı hemen anlayıp onaylaması ve paylaşması anlayıp onaylaması ve paylaşması gerektiğine inanmak.gerektiğine inanmak.

• Kendi kişisel algımızı gerçekmiş gibi Kendi kişisel algımızı gerçekmiş gibi düşünmek.düşünmek.

NEDEN DİNLEMEYİZNEDEN DİNLEMEYİZ • Eğer karşımızdakinin ne Eğer karşımızdakinin ne

söyleyeceğini biliyorsak (Bildiğimizi söyleyeceğini biliyorsak (Bildiğimizi zannedersek)zannedersek) dinlemeyizdinlemeyiz

• Hoşumuza gitmeyen bir şeyi Hoşumuza gitmeyen bir şeyi duymak istemeyiz.duymak istemeyiz.

• Hoşlanmadığımız bir insanın Hoşlanmadığımız bir insanın söylediklerini dinlemekte zorlanırız.söylediklerini dinlemekte zorlanırız.

• Karşımızdaki daha sözüne başlar Karşımızdaki daha sözüne başlar başlamaz cevap hazırlamaya başlamaz cevap hazırlamaya başladığımız için ne dediğini başladığımız için ne dediğini duyamayız.duyamayız.

NASIL DAHA İYİ NASIL DAHA İYİ DİNLERİZDİNLERİZ

• Konuşurken dinleyemezsiniz Konuşurken dinleyemezsiniz konuşmayı kesin ve dinlemeye istekli konuşmayı kesin ve dinlemeye istekli olduğunuzu gösterinolduğunuzu gösterin

• Kendinizi konuşanın yerine Kendinizi konuşanın yerine koyun.Onun bakış koyun.Onun bakış açısını,tutumlarını,değerlerini ve açısını,tutumlarını,değerlerini ve yaşını göz önüne alarak anlamaya yaşını göz önüne alarak anlamaya çalışınçalışın

• Onu daha iyi anlamak için sorular Onu daha iyi anlamak için sorular sorun.sorun.

• Dikkatinizi konuşulanlara Dikkatinizi konuşulanlara vveerip,duygularınızı kontrol etmeye rip,duygularınızı kontrol etmeye çalışınçalışın

GENELLİKLE ÇOCUKLARIMIZI NASIL GENELLİKLE ÇOCUKLARIMIZI NASIL DİNLERİZDİNLERİZ

* Çocuğun * Çocuğun duygu ve fikirlerini duygu ve fikirlerini dinlemeyiz,başka şeylerle ilgilenirizdinlemeyiz,başka şeylerle ilgileniriz. .

* * Kendi fikirlerimizi kabul etmeye zorlarızKendi fikirlerimizi kabul etmeye zorlarız..

* Sonuçta çocuğun hislerini belirtmeye * Sonuçta çocuğun hislerini belirtmeye çalışçalış

tığı konuşma, tığı konuşma, tartışmaya dönüşürtartışmaya dönüşür..

* Çocuğun derdini dinlemeden ona * Çocuğun derdini dinlemeden ona öğüt öğüt

verirverir , sonra da tehdit ederiz. , sonra da tehdit ederiz.

* Çocuk hırçınlaşır,biz de çocuğu * Çocuk hırçınlaşır,biz de çocuğu yaramazlıkla yaramazlıkla suçlarız.suçlarız.

DİNLENMEYEN ÇOCUKLAR NELER DİNLENMEYEN ÇOCUKLAR NELER HİSSEDERLER,NASIL DAVRANIŞLAR HİSSEDERLER,NASIL DAVRANIŞLAR

GELİŞTİRİRLER?GELİŞTİRİRLER?• Çocuklar kendilerini Çocuklar kendilerini önemsenmemişönemsenmemiş ve ve

dışlanmışdışlanmış hissederler, hissederler,güvensizgüvensiz olurlar. olurlar.• Ayrıca dinlenmedikleri için konuşma ihtiyacı Ayrıca dinlenmedikleri için konuşma ihtiyacı

hissetseler bile hissetseler bile konuşmamayı tercih konuşmamayı tercih edecekleredecekler veya annelerine veya annelerine dertlerini anlatana dertlerini anlatana kadar sürekli peçlerinden koşacaklar.kadar sürekli peçlerinden koşacaklar.

• Sözle kendilerini ifade etme fırsatı Sözle kendilerini ifade etme fırsatı verilmediği için duygularını verilmediği için duygularını hırçın ve hırçın ve saldırgan davranışlarla ifade ederler.saldırgan davranışlarla ifade ederler.

• Dertlerini aile dışından başkaları ile Dertlerini aile dışından başkaları ile paylaşmaya çalışırlar.paylaşmaya çalışırlar.

• Dilleri gelişmezDilleri gelişmez..• Başkalarının onun için karar vermesini Başkalarının onun için karar vermesini

bekleyen çocuklar olurlarbekleyen çocuklar olurlar.. Siz bir şeyler anlatırken nasıl dinlenmek Siz bir şeyler anlatırken nasıl dinlenmek

istersiniz?istersiniz?

ÇOCUKLARI DAHA ETKİLİ DİNLEMEK İÇİN BİZ ÇOCUKLARI DAHA ETKİLİ DİNLEMEK İÇİN BİZ NELER YAPABİLİRİZ? ONU NASIL NELER YAPABİLİRİZ? ONU NASIL

DİNLEMELİYİZ?DİNLEMELİYİZ?

* Çocuğun ne dediğini dikkatle, * Çocuğun ne dediğini dikkatle, can kulağı ile can kulağı ile dinlemeliyiz. dinlemeliyiz.

* * O anda bir işle uğraşıyorsak onu bırakıp, O anda bir işle uğraşıyorsak onu bırakıp, çocuğa yönelmeliyizçocuğa yönelmeliyiz..

* Dinleme sırasında * Dinleme sırasında çocukla aynı hizaya çocukla aynı hizaya gelip, çocuğun yüzüne bakmalıyız.gelip, çocuğun yüzüne bakmalıyız.

* * Hislerini paylaşmalıyızHislerini paylaşmalıyız. (Hak vermek . (Hak vermek gerekmez, bunu hak vermeden de sadece gerekmez, bunu hak vermeden de sadece hislerini anladığınızı ona hissettirebilirsiniz)hislerini anladığınızı ona hissettirebilirsiniz)

ÇOCUĞA ONU DİNLEDİĞİMİZİ NASIL BELLİ ÇOCUĞA ONU DİNLEDİĞİMİZİ NASIL BELLİ EDEBİLİRİZ ?EDEBİLİRİZ ?

• Başımızı Başımızı sallayarak,’evet’,’anlıyorum’,hımmsallayarak,’evet’,’anlıyorum’,hımm’ gibi ’ gibi kelimelerle çocuğu dinlediğimizi kelimelerle çocuğu dinlediğimizi belirtebiliriz ya da çocuğun belirtebiliriz ya da çocuğun söylediklerini anladığımızı belirten bir söylediklerini anladığımızı belirten bir tekrar yapabiliriz.tekrar yapabiliriz.

• Çocuğun duygularını isimlendirerekÇocuğun duygularını isimlendirerek, , duygularını ifade etmesine yardımcı duygularını ifade etmesine yardımcı olabiliriz.olabiliriz.

• Çocuğun isteklerini hayalinde Çocuğun isteklerini hayalinde canlandırabilirizcanlandırabiliriz. .

DİNLENEN ÇOCUK NASIL OLUR ?DİNLENEN ÇOCUK NASIL OLUR ?

• Çocuğun Çocuğun konuşma yeteneği gelişirkonuşma yeteneği gelişir, , kendini daha iyi ifade etmesini kendini daha iyi ifade etmesini öğrenir,öğrenir, kelime bilgisi zenginleşirkelime bilgisi zenginleşir..

• Çocuğun bir derdi varsa, bunu Çocuğun bir derdi varsa, bunu davranışla göstermek yerine davranışla göstermek yerine (saldırganlık,ağlamak,aksilik) (saldırganlık,ağlamak,aksilik) sözle sözle ifade ederek rahatlarifade ederek rahatlar, bu da , bu da hırçınlaşmasına aksileşmesine veya hırçınlaşmasına aksileşmesine veya içine kapanıp üzülmesine veya kavga içine kapanıp üzülmesine veya kavga çıkarmasına engel olabilir.çıkarmasına engel olabilir.

• Söylemek istedikleri dinlenen Söylemek istedikleri dinlenen çocuğun çocuğun kişiliği gelişir,kendine kişiliği gelişir,kendine güveni artar.güveni artar.

• Çocuk ile anne arasında bir yakınlık Çocuk ile anne arasında bir yakınlık doğardoğar, çocuk annenin sözünü daha , çocuk annenin sözünü daha istekli dinler,ona danışır.istekli dinler,ona danışır.

ANNENİN KENDİNİ DUYURMASIANNENİN KENDİNİ DUYURMASI

ççocuğumuzun söylediklerini ocuğumuzun söylediklerini dinlemeye,duygularını anlamaya dinlemeye,duygularını anlamaya çalışıyoruz.Peki, acaba biz anneler-babalar çalışıyoruz.Peki, acaba biz anneler-babalar kendi duygularımızı çevremize duyurabiliyor kendi duygularımızı çevremize duyurabiliyor muyuz?muyuz?

Hepimiz zaman zaman çocuklardan şikayet Hepimiz zaman zaman çocuklardan şikayet ederiz, ‘Gel diyorum ,gelmiyor, sanki beni ederiz, ‘Gel diyorum ,gelmiyor, sanki beni duymuyor’ yada ‘Yapma diyorum yine duymuyor’ yada ‘Yapma diyorum yine yapıyor’ gibi.yapıyor’ gibi.

Acaba biz istediklerimizi çocuklarımıza etkili Acaba biz istediklerimizi çocuklarımıza etkili olarak anlatabiliyor muyuz? Kendimizi olarak anlatabiliyor muyuz? Kendimizi onlara duyurabiliyor muyuz? onlara duyurabiliyor muyuz?

BEN DİLİBEN DİLİ NEDİR?NEDİR?

AAnne-babanın kendini duyurabilmesi nne-babanın kendini duyurabilmesi için için Ben DiliBen Dili kullanması etkili bir kullanması etkili bir yöntemdir. yöntemdir. Ben diliBen dili (ifadesi), annenin (ifadesi), annenin kendi duygu ve düşüncelerini içtenlikle kendi duygu ve düşüncelerini içtenlikle ifade etmesidir.Toplumumuzda ‘Ben’ ifade etmesidir.Toplumumuzda ‘Ben’ sözcüğü ve ‘sözcüğü ve ‘Ben DiliBen Dili’ ile konuşmak ’ ile konuşmak kendini beğenmişlik, bencillik ve ayıp kendini beğenmişlik, bencillik ve ayıp olarak nitelenir. Ancak ‘olarak nitelenir. Ancak ‘Ben DiliBen Dili’ kişinin ’ kişinin kendini övmesi veya sadece kendinden kendini övmesi veya sadece kendinden bahsetmesi değildir. bahsetmesi değildir.

‘ ‘Ben DiliBen Dili’ kişinin o anda yaşadığı durum ’ kişinin o anda yaşadığı durum veya karşılaştığı davranışa olan kişisel veya karşılaştığı davranışa olan kişisel tepkisini duygu ve düşüncelerle tepkisini duygu ve düşüncelerle açıklayan bir ifade tarzıdır.açıklayan bir ifade tarzıdır.

Kendimizi BEN DİLİ ile Nasıl İfade Kendimizi BEN DİLİ ile Nasıl İfade Edebiliriz?Edebiliriz?

• Neyi yapmasını istemediğimiziNeyi yapmasını istemediğimizi• Bu davranışın bize(anne-babaya) olan etkisiniBu davranışın bize(anne-babaya) olan etkisini• Bu davranışın bizde(anne-babada) yarattığı Bu davranışın bizde(anne-babada) yarattığı

duyguları belirtmeliyiz. duyguları belirtmeliyiz. Örneğin: Çocuk çantasını kapının önüne Örneğin: Çocuk çantasını kapının önüne

bırakıp gidiyor. bırakıp gidiyor.

Çocuğun Davranışı Anneye Etkisi Annenin

Duygusu Çantanı kapının önüne yerine ben kaldırıp

sinirleniyorum.bırakınca, yoruluyorum,

Uzaklara gittiğin zaman kaybolacağını düşünüyorum, korkuyorum.

Seni çağırdığım zaman seni beklemek zorunda çok mutlu oldum

bahçeden hemen geldiğin için kalmadım,