7/26/2019 Ind Assign

1/14

1.0 PENGENALAN

Perkembangan dunia yang semakin kompleks menuntut manusia untuk berkomunikasi

dengan manusia yang datang dari pelbagai pelosok dunia. Dunia semakin kecil dengan

kemajuan teknologi dan alat komunikasi yang canggih. Untuk mengejar perkembangan

ini, wadah yang perlu digunakan ialah bahasa. Sejajar dengan arus perkembangan

teknologi dunia masa ini, manusia perlu menguasai lebih daripada satu bahasa. Malaysia

yang terdiri daripada pelbagai kaum merupakan antara negara yang mengamalkan

penggunaan lebih daripada satu bahasa. Sehingga kini, ketigatiga kaum iaitu Melayu,

!ina dan "ndia hidup dengan aman damai di negara kita. #ahasa melayu merupakan

bahasa kebangsaan dan ia digunakan sebagai bahasa komunikasi sesama rakyat Malaysia.

$amun demikian, untuk berkomunikasi dalam keluarga dan dengan kawan, mereka tetap

menggunakan bahasa ibunda mereka. %rang Melayu dengan bahasa Melayunya, orang

!ina dengan bahasa Mandarinnya dan orang "ndia dengan bahasa &amilnya. 'ebebasan

berbahasa di kalangan rakyat Malaysia memberi peluang kepada setiap kaum dalam

negara ini berkomunikasi dalam dua bahasa iaitu bahasa Melayu dan bahasa ibunda.

Situasi ini menyebabkan lebih banyak penutur Malaysia menjadi penutur dwibahasa. (al

ini secara tidak langsung akan mempengaruhi proses pengajaran dan pembelajaran

bahasa.

1.1 DEFINISI DWIBAHASA

Dwibahasa ialah penguasaan dua bahasa yang mungkin meliputi bahasa ibunda dan

bahasa asing. #ahasa ibunda merupakan bahasa asas dimana seseorang mempelajarinya

sejak kecil lagi. #ahasa asing pula terdiri daripada bahasa yang dipelajari. Sebagai contoh

pelajar berbangsa cina berkomunikasi dalam bahasa ibundanya iaitu mandarin sejak kecil

tetapi apabila menjejaki kaki di alam persekolahan, dia mempelajari bahasa baru iatu

bahasa Melayu )bahasa asing*. Menurut Mansoer Pateda )1++0*, terdapat dua istilah

dwibahasa, iaitu kedwibahasaan koordinasi dan dwibahasa yang majmuk. 'edwibahasaan

koordinasi ialah seseorang dapat menggunakan dua bahasa dalam situasi yang berbea.

Sebagai contoh, seseorang menggunakan bahasa daerah di rumah, tetapi apabila berada di

tempat lain akan menggunakan bahasastandard. Dwibahasa yang majmuk terjadi apabila

seseorang menguasai bahasa ibundanya sejak lahir. Selepas memperoleh pendidikan, ia

memperoleh tambahan pengetahuan tentang bahasa lain. Menurut -im 'im (ui dan (ar

an Mun )/00*, kedwibahasaan merupakan keadaan yang membolehkan indiidu

ber2ungsi pada tahap tertentu dalam lebih daripada satu bahasa. 'esannya, seseorang

1

7/26/2019 Ind Assign

2/14

yang menguasai dwibahasa tidak perlu mempunyai ke2asihan semula jadi dalam dua

bahasa. &anggapan ini bermaksud bahawa terdapat penutur dwibahasa yang mempunyai

tahap kecekapan yang amat tinggi dalam keduadua bahasa sama ada dalam aspek

penulisan dan lisan. Sementara itu, ada penutur yang menunjukkan kelainan tahap

kecekapan dalam aspek pemahaman atau pertuturan. &erdapat juga seseorang yang

mampu untuk membaca sesuatu bahasa, tetapi tidak dapat menuturkannya dengan

memuaskan juga dianggap dwibahasa.

1.2 SISTEM PENDIDIKAN DWIBAHASA DI NEGARA-NEGARA ASEAN

i. PENDIDIKAN DWIBAHASA DI SINGAPURA

Pendidikan dwibahasa merupakan elemen penting dalam sistem pendidikan di Singapura

sejak tahun 1+33. -aporan 4oh pada tahun 1+56 telah mewajibkan semua pelajar harusmenguasai bahasa kedua iaitu bahasa Melayu, bahasa !ina dan bahasa &amil. Salah satu

syarat kemasukan ke uniersiti dan pusatpusat pengajian ialah pelajar perlu lulus dalam

bahasa kedua. Menurut 'amsiah )1++7*, terdapat peraturan yang mengatakan setiap

kaum terbesar di Singapura diwajibkan mempelajari bahasa ibundanya sebagai bahasa

kedua dan mereka tidak dibenarkan untuk mempelajari bahasa lain selain bahasa ibunda

sebagai bahasa kedua. Dalam dasar pendidikan Singapura, kedwibahasaan dimaksudkan

sebagai menguasai bahasa "nggeris dan salah satu bahasa rasmi )Melayu, !ina dan

&amil*. %leh itu, di Singapura penguasaan bahasa "nggeris dan bahasa ibunda adalah

diwajidkan tanpa mengira asal usul etnik rakyat )'amsiah 8bdullah, 1++7*.

Selain itu, sistem pendidikan Singapura juga melaksanakan dasar penyaluran

)streaming* serentak dengan dasar kedwibahasaan. Pelajarpelajar yang cemerlang

disalurkan ke aliran ekspres istimewa dimana bahasa "nggeris dan bahasa ibunda

dijadikan bahasa pertama disamping satu lagi bahasa asing iaitu bahasa 9epun , Perancis

dan lainlain. #agi pelajar yang baik pula disalurkan kepada aliran ekspres dimana

bahasa "nggeris sebagai bahasa pertama dan bahasa ibunda sebagai bahasa kedua. #agi

pelajar yang sederhana pula disalurkan ke aliran normal dengan pengajaran yang sama

seperti di aliran ekspres. "mplikasinya, penguasaan bahasa "nggeris di kalangan rakyat

Singapura telah meningkat dalam tempoh satu dekad. Meskipun begitu, terdapat juga

kajian yang dilakukan oleh 4opinathan )1+61* mendapati bahawa penggunaan bahasa

&amil di Singapura semakin mengecil.

ii. PENDIDIKAN DWIBAHASA DI BRUNEI

2

7/26/2019 Ind Assign

3/14

Menurut 9ones )1++0*, pada tahun 1+5/ Suruhanjaya Pendidikan #runei memperakukan

bahawa bahasa Melayu sebagai bahasa pengajaran di semua peringkat sekolah dan pada masa

yang sama menyokong pengenalan bahasa "nggeris di sekolah. Pendidikan 'edwibahasaan

ditakri2kan sebagai :satu cara untuk menentukan kedaulatan bahasa Melayu dan pada masa

yang sama mengiktira2 kepentingan bahasa "nggeris; )'ementerian Pendidikan #runei ,1+6

7/26/2019 Ind Assign

4/14

7/26/2019 Ind Assign

5/14

2.1 PENGENALAN PPSMI

Sebelum /00, semua mata pelajaran dan kursus )kecuali #ahasa "nggeris, dan bahasabahasa

ibunda seperti Mandarin, &amil, "ban dan 'adaan* dalam sistem pendidikan Malaysia diajar

dalam #ahasa Melayu, #ahasa 'ebangsaan. 'ebanyakan guru pada masa itu, telah

menguasai bahasa Melayu dengan cekap dan selesa mengajar semua mata pelajaran dalam

bahasa tersebut. "ni adalah dasar pendidikan negara sejak 1+

7/26/2019 Ind Assign

6/14

Sains dan Matematik, selain menambah masa konteks dalam #ahasa "nggeris. )'enyataan

8khbar Menteri Pendidikan, /0 9ulai /00/*

%bjekti2 kedua ialah memudahkan perolehan ilmu dalam Sains dan Matematik.

Peluang pendidikan Sains dan Matematik amat meluas di peringkat global. Sekiranya pelajar

yang menguasai Sains dan Matematik dalam bahasa "nggeris melanjutkan pelajaran di luar

negara, maka mereka tidak akan menghadapi masalah dari segi bahasa dan pemahaman

subjek tersebut. "ni kerana mereka telah menyesuaikan diri dengan bahasa "nggeris sejak dari

bangku persekolahan dan ini tidak memberi kejutan kepada mereka apabila melanjutkan

pelajaran kelak. #idang pengajian seperti perubatan, pergigian, kejuruteraan dan lainlain

yang berkaitan dengan sains menggunakan bahasa "nggeris sebagai medium penyampaian

ilmu.

$amun begitu apabila kementerian Pelajaran Malaysia mengumumkan keputusan

dasar kerajaan, maka terdapat pelbagai pihak yang menunjukkan pelbagai reaksi termasuk

daripada pemimpin, masyarakat, guru dan ibubapa. 4olongan ini terbahagi kepada dua iaitu

golongan yang menyokong dan golongan yang menentang dasar PPSM". Salah 2aham ini

timbul kerana ramai yang berpendapat bahawa mata pelajaran Sains dan Matematik lebih

mudah di2ahami jika diajar dalam bahasa ibunda berbanding mengajar dalam bahasa inggeris.

Setelah melalui pelbagai perbincangan akhirnya PPSM" dimansuhkan mulai tahun /01/ di

sekolah rendah dan sekolah menengah. Pemansuhan dasar PPSM" ini secara rasminya

diumumkan oleh Menteri Pelajaran Malaysia pada 6 9ulai /00+. $amun, bahasa "nggeris

tetap menjadi bahasa pengantar di peringkat uniersiti, matrikulasi dan tingkatan enam.

2.1.1 ISU-ISU DALAM PELAKSANAAN DASAR PPSMI

alaupun pelaksanaan dasar PPSM" mempunyai kebaikan yang tersendiri namun

terdapat juga kritikan negati2 yang mengatakan dasar ini tidak wajar dijalankan sehingga ia

dimansuhkan pada 9ulai /00+. Salah satu isu yang membawa kepada pemansuhan dasar

PPSM" ialah penurunan semangat nasionalisme di kalangan rakyat Malaysia. Sepanjang tujuh

tahun pelaksanaan dasar PPSM" di negara kita, apa yang diperhatikan ialah semangat

cintakan negara di kalangan rakyat Malaysia semakin berkurangan. &erdapat pihak yang

mengatakan pelaksanaan PPSM" ini boleh menyebabkan bahasa ibunda iaitu bahasa Melayu

6

7/26/2019 Ind Assign

7/14

akan ketinggalan dan dilupakan. 'esannya, pelajar akan kurang mempunyai semangat

nasionalisme untuk memartabatkan bahasa ibunda negara agar setanding dengan negara lain.

Selain itu, PPSM" memang memberi man2aat kepada mereka yang 2asih dalam bahasa

"nggeris. &etapi bagaimana dengan mereka yang kurang mahir dalam bahasa "nggeris B Pada

pendapat mereka, pengajaran Sains dan Matematik dalam bahasa Melayu )untuk sekolah

kebangsaan * dan bahasa ibunda )untuk sekolah jenis kebangsaan* adalah lebih memudahkan

mereka untuk menguasai matapelajaran tersebut."ni kerana pengajaran Sains dan Matematik

dalam bahasa ibunda membantu pelajar memahami dengan lebih cepat kerana ianya

merupakan bahasa yang digunakan dalam kehidupan seharian. &ambahan pula, pelaksanaan

dasar ini tidak memenuhi prinsip asas pendidikan bahasa. Pelaksanaannya bertentangan

dengan kajian U$=S!% pada tahun1++5 yang menyatakan bahasa ibunda adalah bahasa

pengantar yang paling berkesan bagi kanakkanak kerana mereka lebih mudah memahami

sesuatu subjek jika diajar dalam bahasa ibunda yang mereka 2asih )&he Sun, /00

7/26/2019 Ind Assign

8/14

luar bandar. 'ebanyakkan ibubapa bagi pelajar sekolah luar bandar terdiri daripada mereka

yang berpendapatan rendah serta mempunyai tahap pendidikan yang rendah. Perkara ini

menyebabkan pelajar dari luar bandar tidak mampu untuk menghantar anak mereka ke kelas

tambahan. "ni memyebabkan pelajar ini tidak mendapat peluang yang sama seperti pelajar

yang mempunyai ibubapa yang berpendapatan tinggi.

"su seterusnya ialah kemampuan guru untuk melaksanakan pengajaran Sains dan

Matematik dalam bahasa "nggeris. "ni kerana guru Sains dan Matematik tidak semestinya

2asih dalam bahasa "nggeris. Pengenalan pengajaran Sains dan Matematik dalam bahasa

"nggeris menjadi cabaran kepada guru untuk menyampaikan isi penyampaian Sains dan

Matematik dan mempengaruhi objekti2 pembelajaran yang ditetapkan bagi sesuatu

pengajaran tersebut. Pada tahun /005, "sahak (aron telah membuat kajian ke atas ,000

orang pelajar tahun < dan /,600 orang pelajar tingkatan / dan mendapati hampir 30C pelajar

Melayu tahun < tidak memahami pengajaran guru dalam bahasa "nggeris, manakala 65C

daripada pelajar Melayu itu merasa sukar menggunakan bahasa "nggeris untuk mempelajari

Sains dan guru juga bermasalah menggunakan bahasa "nggeris untuk mengajar subjeksubjek

itu )The Malaysia Insider, /006 *. >Seramai 173,000 orang atau 0C daripada pelajar

mendapat markah D atau = dalam peperiksaan awam pada tahun /005 itu jelas

menggambarkan pelajar itu masih tidak dapat menguasai pengetahuan asas Sains dan

Matematik dalam bahasa "nggeris? )Berita arian, /006*. 'ajian ini membuktikan bahawa

kegagalan guru menyampaikan isi pelajaran bagi subjek sains dan matematik dalam bahasa

"nggeris boleh menyebabkan ketidak2ahaman isi pelajaran bagi subjek tersebut di kalangan

pelajar yang akhirnya menyebabkan kemerosotan pencapaian dalam peperiksaan.

2.2 PENGENALAN MBMMBI

Memartabatkan #ahasa Melayu dan Memperkukuh #ahasa "nggeris )M#MM#"* telah

diperkenalkan setelah terdapat pelbagai ketegangan dalam masyarakat sejak PPSM" yang

mula dilaksanakan pada tahun /00.Pada 6 9ulai /00+, 'abinet memutuskan untuk

malaksanakan M#MM#" ini setelah mendapat kajian dan pemantauan Pelaksanaan PPSM"

serta Meja #ulat PPSM". &ujuan utama untuk memartabatkan #ahasa Melayu adalah kerana

#ahasa Melayu merupakan bahasa kebangsaan yang menjadi alat perpaduan, bahasa

perhubungan utama dan bahasa ilmu kearah membina negara bangsa untuk mencapai hasrat 1

Malaysia. &ujuan utama memperkukuh #ahaa "nggeris pula adalah kerana #ahasa "nggerismerupakan bahasa komunikasi antarabangsa yang perlu dikuasai dengan baik dan berkesan

8

7/26/2019 Ind Assign

9/14

bagi membolehkan penerokaan pelbagai ilmu untuk bersaing di peringkat nasional dan

global.8ntara strategi pelaksanaan M#MM#" ialah pengajaran dan pembelajaran Sains dan

Matematik dalam bahasa Melayu diperkenalkan di &ingkatan Satu hingga -ima di Sekolah

Menengah 'ebangsaan )SM'* dan Sekolah 'ebangsaan )S'* manakala #ahasa !ina di

Sekolah 9enis 'ebangsaan !ina )S9'!* dan #ahasa &amil di Sekolah 9enis 'ebangsaan

&amil )S9'&*, menambah waktu pengajaran dan pembelajaran #ahasa Malaysia di S9'! dan

S9'&, menggunakan "!& dalam pengajaran dan pembelajaran #ahasa Malaysia,

menyediakan bahan bacaan #ahasa Melayu dan memperkenalkan seni bahasa dalam

pengajaran dan pembelajaran #ahasa "nggeris.

Manakala strategi bagi memperkukuh penguasaan #ahasa "nggeris pula ialah melalui

penyediaan guru #ahasa "nggeris yang mencukupi menerusi pengambilan guru bersara, guru

dari luar negara dan "P&S selain pengambilan melalui "nstitut Pendidikan 4uru Malaysia

)"P4M* dan "nstitut Pengajian &inggi 8wam )"P&8*, menyediakan guru #ahasa "nggeris di

luar norma iaitu dua orang guru bagi setiap kelas berenrolmen tinggi contoh E melebihi