56

Click here to load reader

individualuri saswavlo gegma

  • Upload
    buidien

  • View
    266

  • Download
    2

Embed Size (px)

Citation preview

Page 1: individualuri saswavlo gegma

individualuri saswavlogegma

გზამკვლევი მასწავლებლებისთვის

Page 2: individualuri saswavlo gegma

individualuri

saswavlo

gegma

g z a m k v l e v i m a s w a v l e b l e b i s T v i s

გზამკვლევზე მუშაობდნენ: მაია ბაგრატიონი-გრუზინსკი

მარიკა ზაქარეიშვილი ქეთევან ფილაური

ჟანა კვაჭაძე

Tbilisi 2014

Page 3: individualuri saswavlo gegma

3

in

di

vi

du

al

ur

i s

as

wa

vl

o g

eg

ma

sarCevi

Tavi 1. specialuri saganmanaTleblo saWiroebis mqone moswavlis ganaTlebis regulireba .................................................................................. 4

Tavi 2. erovnuli saswavlo gegmiT xelmZRvaneloba specialuri saganmanaTleblo saWiroebis mqone moswavleTa swavlebisas ........... 12

Tavi 3. individualuri saswavlo gegma ................................................... 24

Tavi 4. specialuri saganmanaTleblo saWiroebis mqone moswavlis identifikacia da Sefaseba ...................................................... 56

Tavi 5. individualuri saswavlo gegmis Sedgena, ganxorcieleba da monitoringi ................................................................................................ 62

Tavi 6. gunduri midgoma specialuri saganmanaTleblo saWiroebis mqone moswavlis saswavlo procesis dagegmvisa da ganxorcielebisas ........................................................................................... 69

Tavi 7. miznebis integrireba saswavlo procesSi ................................ 83

Tavi 8. moswavlis saganmanaTleblo procesis dokumentireba da piradi saqmis warmoeba ................................................................................... 96

saxelmZRvanelos momzadeba SesaZlebeli gaxda amerikis saerTaSoriso ganviTarebis saagentos, evropisa da evraziis biuros, janmrTelobisa da socialuri ganviTarebis ofisis mxardaWeriT, #114-A-00-06-00104-00 kontraqtis farglebSi. warmodgenil saxelmZRvaneloSi gamoxatuli mosazrebebi SeiZleba ar gamoxatavdes amerikis saerTaSoriso ganviTa-rebis saagentos (USAID), amerikis mTavrobisa (USG) da organizacia gada-varCinoT bavSvebis saqarTvelos ofisis (Save the Children in Georgia) Sexe-dulebebs.

gzamkvlevze muSaobdnen: maia bagrationi-gruzinski marika zaqareiSvili qeTevan filauri Jana kvaWaZe

samecniero redaqtori: TaTia paWkoria

stilisturi redaqtori: Tamar ninikaSvili

© saqarTvelos ganaTlebisa da mecnierebis saministro.Tbilisi, 2014

Page 4: individualuri saswavlo gegma

5

in

di

vi

du

al

ur

i s

as

wa

vl

o g

eg

ma

Tavi I - specialuri saganmanaTleblo saWiroebis mqone moswavleTa ganaTlebis regulireba

4

in

di

vi

du

al

ur

i s

as

wa

vl

o g

eg

ma

Tavi Ispecialuri saganmanaTleblo saWiroebis mqone moswavleTa ganaTlebis regulireba

1.1. ratom aris inkluziuri ganaTleba specialuri saganmanaTleblo saWiroebis mqone

moswavleebis ganaTlebis yvelze efeqtiani forma

jer kidev ramdenime wlis winaT, rodesac saubari iyo inkluzi-ur ganaTlebaze, igulisxmeboda saganmanaTleblo procesSi mxolod SezRuduli SesaZleblobisa (SSm) da specialuri saganmanaTleb-lo saWiroebis mqone (sssm) pirebis CarTva. aqcenti gadatanili iyo konkretuli jgufebisTvis Sesabamisi garemos Seqmnaze, maT mimarT individualuri midgomis ganxorcielebaze. dagrovilma gamocdi-lebam TandaTan win wamoswia axali paradigma da gaafarTova inklu-ziuri ganaTlebis farglebi. dResdReobiT inkluziuri ganaTleba gulisxmobs xarisxian, Sedegze orientirebul ganaTlebas, rodesac yvela moswavle CarTulia saswavlo procesSi da aqvs TviTrealiza-ciis saSualeba (UNESCO, Guidelines for Inclsuion. Ensuring Access to Education for all. Paris, UNESCO 2005). mTavari principi, romelic saswavlo pro-cess yvelasTvis xelmisawvdoms xdis, aris individze fokusirebuli da diferencirebul instruqciebze agebuli midgomebi – garemo mxo-lod am SemTxvevaSia inkluziuri. ganvixiloT magaliTi, rode sac mos wavles eqmneba mniSvnelovani sirTuleebi erovnuli saswavlo gegmiT gansazRvruli saswavlo masalis daZlevaSi. Tu igi aRmoCnde-ba garemoSi, sadac maswavlebeli kargad icnobs klasSi yvela moswav-lis saWiroebas, TiToeuli moswavlis an jgufisTvis momzadebuli aqvs gansxvavebuli sirTulisa da Sinaarsis davalebebi, saswavlo procesi gacilebiT harmoniulad iqneba Serwymuli konteqstTan da Sedegis miRwevac SesaZlebeli gaxdeba.

inkluziuri ganaTlebis procesi eyrdnoba ramdenime fundamen-tur Rirebulebas: gansxvavebuloba aris norma - inkluziuri ganaTlebis safuZ-

vels warmoadgens rwmena, rom gansxvavebuloba moswavleTa Soris bunebrivi movlenaa, Sesabamisad, maT ganaTlebac gansxvavebulobis gaTvaliswinebiT unda miewodebodeT. XXI saukunis saskolo garemo, pirvel yovlisa, individTa gamocdilebis didi mravalferovnebiT xa siaTdeba. ar arsebobs ori moswavle identuri socialur-eko-nomikuri statusiT, interesebiT, ganwyobiTa Tu akademiuri una-rebiT. Sesabamisad, mozardis individualuri Semecneba, pirvel yov-lisa, misi gansxvavebulobis aRiarebiT iwyeba. maswavlebels unda axsovdes: diferenciul midgomasa da individualur swavlebas di di dro da analizi sWirdeba, raTa pasuxi gaeces umniSvnelovanes kiT-xvas – ra aris is komponenti, romelic yvelaze met gavlenas axdens swavlis procesze. kvlevebi adasturebs, rom xSirad saskolo gare-

mo Si dabali akademiuri moswrebis mizezia moswavleTa Soris gan-sxva vebulobis ugulebelyofa da gamoyenebuli saswavlo strate-gi ebisgan daswavlis stilis mniSvnelovani daSoreba (Sandra F.Rief &Julie.A.Heimburge). Sesabamisad, gansxvavebulobis pativiscema da saswav lo procesis diferenciuloba inkluziuri ganaTlebis mTava-ri principia. jansaRi sazogadoebis Senebis xelSewyoba – inkluziuri

ganaTleba kargad organizebul saswavlo process gulisxmobs da xSi rad saSualebas gvaZlevs, minimumamde daviyvanoT moswavlis mier skolis mitovebis riski. individualuri gegmis Sedgenis SesaZ-leblobas, individualuri grafiki, damxmare specialistebi, adap-ti rebuli fizikuri garemo Tu sxva damatebiTi saganmanaTleblo ser visebi zrdis moswavlis damoukideblobis xarisxs, uqmnis mas sac xov rebel adgilTan axlos ganaTlebis miRebis SesaZlebloba. es yovelive ganapirobebs samomavlod sazogadoebis realizebuli wev-re bis Camoyalibebas, romelTac Ria Sromis bazarze Tavis damkvidreba SeeZ lebaT. dinamizmi, inovacia da cvlilebebis ganxorcieleba – in-

klu ziuri ganaTleba dausrulebeli procesia. is ukavSirdeba ga-mud mebul cvlilebebs rogorc sakanonmdeblo, ise skolis doneze (UNESCO, Guidelines for Inclsuion. Ensuring Access to Education for all. Paris, UNESCO 2005). dinamizmi erT-erTia im faqtorTagan, romlebic sko-laSi inkluziuri garemos Seqmnas ganapirobeben. qvemoT mocemulia cvladebi, romelTa Serwymac xels uwyobs cvlilebis ganxorciele-bas da saganmanaTleblo konteqstSi inkluziuri ganaTlebis proce-sis organizebas (Thousend& Villa, 1995).

mniSvnelovani cvladebi

xedva unari stimuli resursebisamoqmedo

gegmacvlileba

............ unari stimuli resursebisamoqmedo

gegmadabneuloba

xedva ....... stimuli resursebisamoqmedo

gegmaSiSi, panika

xedva unari ........ resursebisamoqmedo

gegmawinaaRmde-

goba

xedva unari stimuli ..........samoqmedo

gegmaimedgac-

rueba

xedva unari stimuli resursebi .......

ganviTare-bis erTsa da imave

safexurze SeCereba

Page 5: individualuri saswavlo gegma

6 7

in

di

vi

du

al

ur

i s

as

wa

vl

o g

eg

ma

in

di

vi

du

al

ur

i s

as

wa

vl

o g

eg

ma

Tavi I - specialuri saganmanaTleblo saWiroebis mqone moswavleTa ganaTlebis regulireba Tavi I - specialuri saganmanaTleblo saWiroebis mqone moswavleTa ganaTlebis regulireba

moyvanili cxrilis mixedviT, Tuki saskolo kultura moicavs xed-vas ganaTlebis inkluziurobis Sesaxeb, aseve skolaSi aris Sesabami-si kompetenciis mqone kadri, Tu administracias aqvs muSaobis waxa-lisebisa da pozitiuri ganmtkicebis gamocdileba da inkluziuri ganaTlebis ganviTarebis konkretuli samoqmedo gegma, SesaZlebeli xdeba procesebis realurad ganxorcieleba da cvlileba. rodesac romelime relevanturi cvladi saerTo procesidan amovardnilia, sasurveli Sedegis miRweva rTuldeba. magaliTad, SesaZloa skolas hqondes konkretuli samoqmedo gegma inkluziuri ganaTlebis daner-gvasTan dakavSirebiT, magram ar aRmoaCndes saTanado resursebi, rac zemoaRniSnuli matricis mixedviT, imedgacruebis gancdas iwvevs. me-ore mxriv, Tuki ar aris adekvaturi xedva, danarCeni cvladebis arse-bobis miuxedavad, procesi qaosuri da nakleb Sedegiania.

inkluziuri saswavlo garemos SeqmnisTvis skolas esaWiroe-ba Sesabamisi xedva, konkretuli samoqmedo gegma, stimuli, resursebi da kvalificiuri kadrebi. yvela es komponenti

xels uwyobs diferenciuli midgomis SemuSavebas.

1.2. rogor regulirdeba specialuri saganmanaTleblo saWiroebis mqone pirTa ganaTleba saqarTveloSi?

saqarTveloSi specialuri saganmanaTleblo saWiroebis mqone pirTa ganaTlebis mxardaWera kanoniT dadgenili valdebulebaa. sa-qarTvelos kanonSi zogadi ganaTlebis Sesaxeb xazgasmiT aris aRniS-nuli, rom ganaTleba Tanabrad xelmisawvdomi unda iyos yvelasTvis sicocxlis bolomde (zogadi ganaTlebis sferoSi saxelmwifo poli-tikis ZiriTadi miznebi. Tavi I, muxli 3, punqti 2). me-9 muxli („zogadi ganaTlebis miRebis ufleba“) xazs usvams, rom yvelas aqvs sruli zo-gadi ganaTlebis miRebis Tanabari ufleba sazogadoebriv cxovrebaSi warmatebis miRwevis Tanabari SesaZleblobebis uzrunvelyofisaT-vis. 2014 wels inkluziuri ganaTlebis procesis Sefasebis Sedegad gamoikveTa, rom saqarTveloSi, evropis zogierTi qveynisgan gan-sxvavebiT, ara marto dawyebiTi, aramed mTlianad zogadi ganaTlebac ufasoa, rac zrdis SezRuduli SesaZleblobis mqone moswavleebis sajaro da specialuri profilis skolebSi swavlebis SesaZleblobas (inkluziuri ganaTlebis maxasiaTeblebi saqarTveloSi. 2014 weli). sagulisxmoa, rom skolis mitovebis riskis Semcirebisa da skolis gareT aRmoCenili sssm pirebis zogadi ganaTlebis sferoSi CarTvis

mizniT, kanonSi gaCnda damatebiTi Canaweri im sssm da SSm pirebTan da-kavSirebiT, romlebic iRebdnen ganaTlebas skolaSi da garkveuli mi-zezebis gamo gaucdaT klasi an klasebi (saqarTvelos kanoni zogadi ganaTlebis Sesaxeb, Tavi I, muxli 5, punqti 51). momzadebulia kanonSi Sesatani cvlilebis proeqti, romelic daaregulirebs formaluri ganaTlebis miRma darCenili sssm da SSm pirebis swavlebis SesaZleb-lobas.

saqarTvelos kanonSi zogadi ganaTlebis Sesaxeb ganmartebulia termini „inkluziuri ganaTleba“. dokumentSi am terminis Setana saxelmwifos mxridan erT-erTi pirveli wingadadgmuli nabiji iyo ganaTlebis inkluziurobis aRiarebis gzaze. inkluziur ganaTle-basTan dakavSirebiT kanonSi warmodgenili Canaweri ufro metad aqcents saganmanaTleblo procesSi sssm da SSm pirebis CarTvaze ake-Tebs, maSin, roca inkluziuri ganaTleba gacilebiT mets miSnavs da gulisxmobs kargad organizebul saganmanaTleblo sivrces yvelas-Tvis. sasurvelia kanonSi cvlilebis inicireba terminis Sinaarsis gafarToebisTvis.

xSirad ganxilvis sagani xdeba, Tu vin igulisxmeba specialuri sagan manaTleblo saWiroebis mqone pirSi: aqvs Tu ara SezRuduli SesaZ leblobis mqone pirs aucileblad specialuri saganmanaTleb-lo saWi roeba?! kanoni ganmartavs, rom specialuri saganmanaTleblo saWiroebis mqone moswavle aris „piri, romelsac TanatolebTan Seda-rebiT aqvs siZnele swavlaSi da romlisTvisac saWiroa erovnuli sas-wav lo gegmis modificireba an/da saswavlo garemosTan adaptacia an/da individualuri saswavlo gegmis Sedgena da ganxorcieleba (saqar-Tvelos kanoni zogadi ganaTlebis Sesaxeb, Tavi I, 15.12.2010). speq tri saganmanaTleblo saWiroebebisa sakmaod mravalferovania da winam-debare saxelmZRvanelos IV TavSi aRwerilia, rogor xdeba am saWiro-ebaTa identificireba. aqve unda aRiniSnos, rom jandacvis msof lio organizaciis klasifikaciiT, SezRuduli SesaZlebloba aris raime dazianebis/darRvevis Sedegad gamowveuli unaris dro ebiTi an qro-nikuli SezRudva fizikur an fsiqikur sferoSi, rac mniS vne lovan gavlenas axdens adamianis cxovrebis sxvadasxva sferoze (gzam kvlevi maswavleblebisTvis – inkluziuri ganaTleba. 2011 w.). Sez Ruduli SesaZlebloba samedicino diagnozze dafuZnebuli ter minia, xolo saganmanaTleblo saWiroeba ganpirobebulia socialuri da indivi-dualuri faqtorebiT. ori msgavsi samedicino diagnozis mqo ne pirs SesaZloa hqondes daswavlis gansxvavebuli stili, Zlieri mxa reebi, interesebi. amitom, aRniSnuli terminebi identuri ar aris, Tum-ca, zog SemTxvevaSi, SesaZloa, erTi moicavdes kidec meores.

Page 6: individualuri saswavlo gegma

8 9

in

di

vi

du

al

ur

i s

as

wa

vl

o g

eg

ma

in

di

vi

du

al

ur

i s

as

wa

vl

o g

eg

ma

Tavi I - specialuri saganmanaTleblo saWiroebis mqone moswavleTa ganaTlebis regulireba Tavi I - specialuri saganmanaTleblo saWiroebis mqone moswavleTa ganaTlebis regulireba

ganvixiloT magaliTi:

nino aris SezRuduli SesaZleblobis mqone piri. igi etliT mosargeblea (bavSvTa cerebruli damblis diagnoziT). nino dadis skolaSi, romelic adaptirebulia etliT mosargebleebisTvis da eufleba mexuTe klasis masalas. gegi aseve SezRuduli SesaZleblobis mqone piria. isic etliT mosarge-blea da aqvs bavSvTa cerebruli damblis diagnozi. gegi VIII klaselia. ninosgan gansxvavebiT, mas uWirs qarTuli teqstis wakiTxva da Sinaar-sis gaazreba, SedarebiT uadvildeba mokle teqstebi, sadac konkretu-li faqtebia asaxuli. maTematikaSi SeuZlia ariTmetikuli operaciebis ganxorcieleba 10-is farglebSi. ninos da gegis - orives - msgavsi diagnozi da SSm piris statusi aqvT, Tumca saganmanaTleblo saWiroeba vlindeba mxolod gegis SemTxvevaSi.

maswavleblebs da saganmanaTleblo sivrceSi momuSave nebismier adamians unda axsovdeT, rom kanonSi zogadi ganaTlebis Sesaxeb sa-muSao terminad gamoyenebulia specialuri saganmanaTleblo saWi-roebis mqone piri, aseve legitimuria SezRuduli SesaZleblobis mqone piri. dauSvebelia individebis iseTi terminebiT moxsenieba, rogorebicaa: inkluziuri bavSvi, SezRuduli bavSvi, sakoreqcio moswavle an sxva damakninebeli epiTetebi.

saqarTvelos kanonSi zogadi ganaTlebis Sesaxeb ganmartebulia termini „specialuri maswavlebeli“ (saqarTvelos kanoni zogadi ganaTlebis Sesaxeb. Tavi II1). igi warmoadgens mniSvnelovan damxmare rgols sssm pirTa ganaTlebis procesSi. kanonSi Canawerma biZgi misca specialuri maswavleblis standartis Seqmnas. am standarts efuZne-ba specialuri maswavleblis momzadebis sauniversiteto da kvali-fikaciis asamaRlebeli kursebi. aseve kanoniT aris gansazRvruli saqarTvelos ganaTlebisa da mecnierebis saministros inkluziuri ganaTlebis multidisciplinuri gundis funqcia (saqarTvelos kano-ni zogadi ganaTlebis Sesaxeb. Tavi I, muxli 2), romelic axdens sssm moswavleTa saganmanaTleblo saWiroebebis Sefasebas, konsultacias uwevs skolebsa da mSoblebs da, zogadad, mxars uWers inkluziuri ga-naTlebis xarisxis amaRlebas.

zogadi ganaTlebis Sesaxeb kanonis V TavSi ganmartebulia erov-nuli saswavlo gegmis mizani da mniSvneloba. kanoni aseve areguli-rebs sssm pirebisTvis erovnul saswavlo gegmaze dayrdnobiT indi-vidualuri saswavlo gegmis Seqmnas. aris qveynebi, sadac sssm da SSm pirTa swavlebis procesi erovnul saswavlo gegmas ar eyrdnoba da maTTvis muSavdeba calkeuli programebi. kanonSi arsebuli Canawe-riT saqarTvelom aRiara, rom saganmanaTleblo procesi yvela mos-

wavlisTvis erovnul saswavlo gegmaze dayrdnobiT mimdinareobs. amasaTan, ganaTlebis procesis moqnilobis uzrunvelsayofad gani-sazRvra individualuri saswavlo gegma, romelic sssm da SSm pirebs aZlevs saSualebas, maqsimalurad (SesaZleblobis gaTvaliswinebiT) miuaxlovdnen erovnuli saswavlo gegmiT gansazRvrul saswavlo Sedegebs. maswavlebels unda axsovdes, rom yvela moswavlis, maT Soris sssm da SSm moswavleebis swavlebis procesSi mTavari ori-entiria erovnuli saswavlo gegmiT gansazRvruli saswavlo Sede-gebi da TviT moswavleTa individualuri SesaZleblobebi.

specialuri saganmanaTleblo saWiroebis mqone moswavleebTan individualuri midgomebis ganxorcielebis SesaZleblobas aregu-lirebs erovnuli saswavlo gegmis (2011-2016) V Tavi. masSi ganmar-tebulia individualuri saswavlo gegmis (isg) mizani, misi Sedgenis specifika da miTiTebulia, vis ekisreba pasuxismgebloba individu-aluri saswavlo gegmis warmoebisTvis. aRniSnul TavSi mocemulia ganmartebebi specialuri saganmanaTleblo saWiroebis mqone pirTa akademiuri Sefasebis Sesaxeb, aRwerilia gamonaklisis daSvebis SesaZ-leblobebi, rac, erTi mxriv, saswavlo procesSi moswavlis individu-aluri saWiroebebis gaTvaliswinebis saSualebas iZleva da, meore mxriv, xels uwyobs saerTo formatis SenarCunebas, rasac erov nuli saswavlo gegmis mixedviT swavleba gulisxmobs. ganvixiloT magali-Ti:

nino aris SezRuduli SesaZleblobis mqone piri. igi etliT mo-sargeblea (bavSvTa cerebruli damblis diagnoziT). nino dadis skolaSi, romelic adaptirebulia etliT mosargeble ebisTvis da eufleba mexuTe klasis masalas. gegi aseve SezRuduli SesaZleblobis mqone piria. isic etliT mosargeblea da aqvs bavSvTa cerebruli damblis diagnozi. gegi VIII klaselia. ninosgan gansxvavebiT, mas uWirs qarTuli teqstis wakiTxva da Sinaarsis gaazreba, SedarebiT uadvildeba mokle te-qstebi, sadac konkretuli faqtebia asaxuli. maTematikaSi SeuZ-lia ariTmetikuli operaciebis ganxorcieleba 10-is farglebSi.

ninos da gegis – orives – msgavsi diagnozi da SSm piris statu-si aqvT, Tumca saganmanaTleblo saWiroeba vlindeba mxlod gegis SemTxvevaSi.

Page 7: individualuri saswavlo gegma

10 11

in

di

vi

du

al

ur

i s

as

wa

vl

o g

eg

ma

in

di

vi

du

al

ur

i s

as

wa

vl

o g

eg

ma

Tavi I - specialuri saganmanaTleblo saWiroebis mqone moswavleTa ganaTlebis regulireba Tavi I - specialuri saganmanaTleblo saWiroebis mqone moswavleTa ganaTlebis regulireba

rogor unda Sefasdes levanis akademiuri moswreba da aqvs Tu ara mas ufleba, gadavides Semdeg klasSi? erovnuli saswavlo geg-mis V Tavis 29-e muxli aregulirebs sssm moswavlis akademiuri mos-wrebis Sefasebis, daswrebisa da gacdenebis sakiTxebs. aRniSnuli muxlis mixedviT, sssm moswavlis akademiuri miRwevis Sefaseba xde-ba imave principiT, romliTac nebismieri sxva moswavlisa (punqti 1), Tumca `gamonaklisis SemTxvevaSi dasaSvebia, sssm moswavles ar hqon-des semestruli Sefaseba erT an ramdenime saganSi. gamonaklisi daiS-veba multidisciplinuri gundis daskvnis safuZvelze. gamonaklis SemTxvevaSi moswavlis sagnis semestruli qula warmoadgens sagnis wliur qulas. Tu sssm moswavle romelime saganSi mocemul semestrSi ar fasdeba, es xels ar uSlis mas, gadavides momdevno klasSi“ (punqti 3). aRniSnulidan gamomdinare, kanonieria levanis Sefaseba Sesabamis sagnebSi miCneul iqnes sakmaris pirobad mis momdevno klasSi gadasay-vanad.

Tuki analizis Sedegad gamoikveTa, rom moswavlisTvis romelime saganSi isg ar Sedgeba, skola TviTneburad ar iRebs saboloo gadawy-vetilebas. gadawyvetilebis miReba xdeba saqarTvelos ganaTlebi-sa da mecnierebis saministros multidisciplinuri gundis das-kvnis safuZvelze.

erovnuli saswavlo gegmis V Tavis 30-e muxli (sssm moswavleTa Sin swavleba) saSulebas iZleva, multidisciplinuri gundis daskvnis sa-fuZvelze, specialuri saganmanaTleblo saWiroebis mqone piri Caer-Tos Sin swavlebis procesSi. aseTi gadawyvetileba miiReba aRniSnuli gundis daskvnis safuZvelze gansakuTrebuli dasabuTebis SemTxveva-Si, vinaidan mTavari mizania, yvela moswavles mieces saSualeba, ga-naTleba miiRos saxlTan axlos mdebare skolaSi. erovnuli saswavlo gegmiT gansazRvrulia Sin swavlebis minimaluri saaTebis raodenoba, Tumca midgoma aqac individualuria da damokidebulia moswavlis saWiroebebze. unda aRiniSnos, rom Sin swav lebis procesSi skola rTavs Sesabamisi sagnis pedagogebs, saq meSi mxolod saWiroebis SemTxvevaSi Caebmeba specialuri maswavlebeli, romelic exmareba sagnis maswavlebels indi vidualuri gegmis SedgenaSi.

saqarTvelos kanoni zogadi ganaTlebis Sesaxeb da erovnuli sas-wavlo gegma is ZiriTadi dokumentebia, romlebic aregulireben sssm pirTa ganaTlebis process. arsebobs kanonqvemdebare aqtebi, rom-lebic calkeul SemTxvevebSi gamoiyeneba, Tumca aq maTze ar SevCer-debiT. aseve unda aRiniSnos, rom inkluziuri ganaTlebis procesis ganviTarebisTvis mniSvnelovani nabiji gadaidga 2014 wels, rodesac saqarTvelom moaxdina gaeros SezRuduli SesaZleblobis mqone pir-

Ta uflebebis konvenciis ratificireba. konvenciis 24-e muxli mTli-anad sssm da SSm pirTa ganaTlebis procesis organizebas exeba da avaldebulebs wevr qveynebs, Seqmnan mravalferovani da yvelasTvis xelmisawvdomi saganmanaTleblo servisebi. saqarTvelos mTavrobam aseve daamtkica „SezRuduli SesaZleblobis mqone pirTa Tanabari SesaZleblobebis uzrunvelyofis 2014-2016 wlebis samTavrobo sa-moqmedo gegma“ (damtkicebulia saqarTvelos mTavrobis 2014 wlis 20 ianvris N76 gankargulebiT), sadac inkluziuri ganaTlebis kom-ponenti oTx ZiriTad prioritets eyrdnoba da savsebiT Seesabameba konvenciis 24-e muxls. kerZod, uaxloesi sami wlis ganmavlobaSi in-kluziuri ganaTlebis efeqtianobis gazrdisTvis muSaoba warimar-Teba Semdegi mimarTulebebiT:

damatebiTi sakanonmdeblo regulaciebis Seqmna; sssm pirTa ganaTlebis dafinansebis adekvaturi sistemis Camoya-

libeba; sssm pirTaTvis xarisxiani da uwyveti ganaTlebis xelmisawvdomo-

ba ganaTlebis yvela safexurze; Sesabamisi adamianuri da materi-aluri resursebis uzrunvelyofa;

sssm pirTa identifikaciis gamarTuli meqanizmebis SemuSaveba.

SeiZleba iTqvas, rom saqarTveloSi xarisxiani, yvelasTvis xel-misawvdomi saganmanaTleblo sivrcis SeqmnisTvis sakmarisi sakanon-mdeblo mzaoba arsebobs. uaxloes wlebSi mTavari amocana iqneba sak-laso praqtikis daxvewa, rac ukavSirdeba moswavleebis specialuri saganmanaTleblo saWiroebis droul identificirebas, Sesabamisi saswavlo strategiebis SerCevas, skolaSi kvalificiuri kadrebis mu-Saobas, saWiro resursebis moZiebas da TanamSromlobas. inkluziuri ganaTlebis procesi srulyofili iqneba maSin, rodesac SesaZlebeli gaxdeba saklaso praqtikaSi sakanonmdeblo dokumentebSi asaxuli yvela noris maqsimaluri realizeba da TiToeuli individi miiRebs adekvatur saganmanaTleblo serviss.

winamdebare saxelmZRvanelos mizania saganmanaTleblo proces-Si CarTuli specialistebisTvis saklaso praqtikis gasaumjobeseb-lad sxvadasxva strategiisa da midgomis gacnoba, rac maswavleblebs Tu skolis administratorebs daexmareba, erovnul saswavlo geg-maze dayrdnobiT dagegmon sagakveTilo procesi da uzrunvelyon yvelasTvis xelmisawvdomi ganaTleba.

Page 8: individualuri saswavlo gegma

13

in

di

vi

du

al

ur

i s

as

wa

vl

o g

eg

ma

Tavi II - erovnuli saswavlo gegmiT xelmZRvaneloba specialuri saganmanaTleblo saWiroebis mqone moswavleTa swavlebisas

12

in

di

vi

du

al

ur

i s

as

wa

vl

o g

eg

ma

Tavi IIerovnuli saswavlo gegmiT xelmZRvaneloba

specialuri saganmanaTleblo saWiroebis mqone moswavleTa swavlebisas

2.1. erovnuli saswavlo gegmiT swavlebis mniSvneloba

saqarTvelos zogadi ganaTlebis sistema miznad isaxavs iseTi sa-ganmanaTleblo garemos Seqmnas, romelSic nebismieri moswavle SeZ-lebs Tavisi TavisTvis, sazogadoebisa da qveynisTvis mniSvnelovani codnis SeZenasa da unar-Cvevebis aTvisebas.

moswavlis SesaZleblobebis yovelmxriv ganviTarebisTvis sa-qarTvelos saganmanaTleblo sistemam SeimuSava ganaTlebis mare-gulirebeli dokumenti – erovnuli saswavlo gegma. am dokumentSi gansazRvrulia moswavleTaTvis aucilebeli codna da unar-Cvevebi, romlebsac isini Tanamimdevrulad unda euflebodnen yoveli saswav-lo wlis ganmavlobaSi.

yvela skola savaldebulod miiCnevs TiToeuli mozardis swavle-bis procesSi erovnuli saswavlo gegmis saxelmZRvanelod gamoyene-bas, radgan aRiarebs am dokumentiT dasaxuli miznebis mniSvnelobas mozardebis ganviTarebisa da ganaTlebisTvis.

saswavlo procesis aRniSnuli midgomiT marTva skolas aZlevs rwme nas, rom zogadi ganaTlebis dasrulebis Semdeg mozardi SeZlebs eziaros qveynisTvis Rirebul principebs, sargebeli moutanos sazo-gadoebas da swori reagireba moaxdinos Tanamedrove samyaros gamow-vevebsa da moTxovnebze.

erovnuli saswavlo gegma erTgvari gzamkvlevia codnisa da unar-Cvevebis aTvisebis Tanamimdevrobisa, romelSic yoveli momdev-no unari Tu codna ukve SeZenils efuZneba.

saswavlo gegmaSi Camoyalibebuli codna da unar-Cvevebi ganisaz-Rvra profesionalTa da dargis eqspertTa siRrmiseuli analizis Sedegad. saswavlo miznebi dazustda mravali faqtoris gaTvaliswi-nebiT. gaanalizda zogadi ganaTlebis erovnuli miznebi, mozardis ganviTarebis Taviseburebebi, codnisa da unar-Cvevebis dauflebis kanonzomierebebi da erovnul saswavlo gegmaSi mocemuli TiToeuli dargis (sagnis) specifika. Sesabamisad, rodesac sajaro skola aRi-arebs, rom erovnul saswavlo gegmaSi gansazRvrulia moswavlisTvis aucilebeli codna da unar-Cvevebi, is Tavis sivrceSi moswavleTa ganaTlebis process aRniSnul dokumentze dayrdnobiT gegmavs. misi amocanaa, mimdinare saswavlo procesiT SeZlos erovnuli saswavlo miznebis miRweva da, Sesabamisad, funqciuri codniT aRWurvos mos-wavleebi.

gvaxsovdes: erovnul saswavlo gegmaSi Tavmoyrilia fase-uli miznebi da Tu saswavlo process aRniSnuli dokumentis safuZvelze warvmarTavT, mozardebs funqciur codnasa da unar-Cvevebs SevZenT.

2.2. Sedegze orientirebuli ganaTleba

erovnul saswavlo gegmaSi moswavlisTvis faseuli codna da un-ar-Cvevebi sistematizebulia yoveli sagnisa da saswavlo wlisTvis da Tanamimdevrulad aris warmodgenili sagnobrivi programis saxiT. sagnobrivi programebis fundamenturi principia Sedegze orienti-reba.

sxvagvarad rom vTqvaT, „yovel sagnobriv programaSi saswavlo miznebi Camoyalibebulia konkretuli Sedegebis saxiT, anu im cod-nisa da unar-Cvevebis saxiT, romlebic unda warmoaCinos moswavlem saswavlo procesis dasrulebis Semdeg.“ (Sesabamisad, Cvens publika-ciaSi cnebebi – saswavlo miznebi da saswavlo Sedegebi – sinonimebad iqneba gamoyenebuli.)

sagnobrivi programis specifikidan gamomdinare, sxvadasxva sas-wavlo wlisTvis dadgenilia gansxvavebuli odenobis saswavlo Se-degi. maswavleblis mizania, ise warmarTos saswavlo procesi, rom moswavleebma maqsimalurad miaRwion dasaxul saswavlo mizans. mos-wavles ki evaleba, Tavisi aqtiurobiT (saklaso aqtivobaSi CarTviT, saSinao davalebebis SesrulebiT, proeqtebis ganxorcielebiT, dis-kusiebSi monawileobiT da sxv.) saTanadod warmoaCinos Sedegi.

imisaTvis, rom maswavlebelma obieqturad Seafasos, miaRwia Tu ara moswavlem gansazRvrul Sedegs, erovnuli saswavlo geg ma yoveli Sedegis Sesamowmeblad gvTavazobs indikatorebs. indika to ri azus-tebs da akonkretebs moswavlis mosalodnel qcevas: im SemTxve vaSi, Tu moswavle gamoavlens saTanado qcevas/qcevebs, maswavlebels aqvs obieqturi safuZveli ivaraudos, rom Sedegi miRweulia.

„indikatorebis raodenoba ar aris SezRuduli da 2-dan 20-mde meryeobs“. erovnul saswavlo gegmaSi mocemuli indikatorebi Sesa-Zlebelia ganvixiloT, rogorc magaliTi an CamonaTvali (arasruli) mosalodneli aqtivobebisa, romlebic moswavlem unda gamoavlinos konkretuli Sedegis miRwevis dasadastureblad. „indikatorebi sxva dasxva sirTulisaa, Sesabamisad, dasaSvebia maTi ara srulad (e. i. ara yvela indikatoris), aramed nawilobriv dafarva“ (erovnuli saswavlo gegma, Tavi XI). moswavlis mier Sedegis miRwevis dones mas-wavlebeli indikatorebis safuZvelze gansazRvravs. is aanalizebs, romeli indikatoris (maRali donis anu rTuli Tu SedarebiT dabali donis anu ioli) Sesabamisi qceva gamoavlina moswavlem da saTanadod afasebs mas.

Page 9: individualuri saswavlo gegma

14 15

in

di

vi

du

al

ur

i s

as

wa

vl

o g

eg

ma

in

di

vi

du

al

ur

i s

as

wa

vl

o g

eg

ma

Tavi II - erovnuli saswavlo gegmiT xelmZRvaneloba specialuri saganmanaTleblo saWiroebis mqone moswavleTa swavlebisas

Tavi II - erovnuli saswavlo gegmiT xelmZRvaneloba specialuri saganmanaTleblo saWiroebis mqone moswavleTa swavlebisas

moswavleebi erovnul saswavlo miznebs gansxvavebulad aRweven, ramdenadac mozardebi erTi asakobriv jgufSi mniSvnelovnad SeiZ-leba gansxvavdebodnen erTmaneTisgan SesaZleblobebis, codnisa da unar-Cvevebis aTvisebis tempisa da siRrmis mixedviT. arseboben ma-Rali akademiuri moswrebis moswavleebi da specialuri saganmanaT-leblo saWiroebis mqone maTi Tanatolebi, romelTac SesaZlebelia eqmnebodeT aSkarad gamoxatuli sirTuleebi swavlis procesSi.

maswavlebeli unda acnobierebdes, rom gansxvavebuli SesaZleb-lobis mqone moswavleebi gansxvavebul Sedegebs aRweven. moswavleebs sxvadasxva dro, Zalisxmeva da swavlebis gansxvavebuli strategia dasWirdebaT saswavlo miznis misaRwevad. saSualo an kargi akademi-uri moswrebis mqone moswavle warmatebiT daasrulebs ganaTlebis process da srulyofilad gamoavlens erovnuli saswavlo gegmiT gansazRvrul codnasa da unarebs, dabali akademiuri moswrebis mqo-ne moswavles SeiZleba meti dro dasWirdes imave Sedegis misaRwevad, specialuri saganmanaTleblo saWiroebis moswavlem ki Sedegs mxo-lod nawilobriv miaRwios.

nebismier SemTxvevaSi, moswavleTa Sedegebi Tanabrad mniSvne-lovani iqneba maTi ganaTlebisa da ganviTarebisTvis.

ganvixiloT magaliTi:erovnuli saswavlo gegmis sagnobrivi programa qarTul enasa da

literaturaSi (I klasi) kiTxvis mimarTulebisTvis adgens aseT Se-degs:

Sedegi:moswavles SeuZlia anbanuri principis gageba da gamoyeneba (qarT. I.6).

indikatori: 1. Tavisuflad cnobs ormocdaaTamde sityvis orTografiul xats;2. adarebs sxvadasxva sityvis orTografiul xatebs, poulobs saerTo

marcvlebs, asoebs;3. nacnob sityvebSi cnobs da warmoTqvams asoebs;4. sityvaTa CamonaTvalSi poulobs winaswar miTiTebul asos,

marcvals; 5. asoebs amTlianebs marcvlebad, marcvlebs – sityvebad;6. sityvaSi gamoyofs da warmoTqvams marcvlebs, marcvlebSi – asoebs;7. asoebisgan, marcvlebisgan awyobs sityvas;8. cnobs anbanis yvela asos;9. akavSirebs beWdur asoebs arabeWdur asoebTan.

maswavleblis mizania, moswavleebma saukeTeso Sedegs miaRwion. Sesabamisad, mas eqneba molodini da survili, moswavleebma SeZlon yvela zemoT CamoTvlili aqtivobis TvalsaCinod da naTlad gamovlena.

klasSi SeiZleba iyos moswavle, romelic pirveli saswavlo wlis bolos gamoavlens yvela (cxrave) indikatoris Sesabamis qcevas. amavdroulad, klasSi SeiZleba swavlobdes mozardi, romelic saswavlo wlis bolos mxolod ramdenime indikatoris Sesabamis aqtivobas ganaxorcielebs.

miuxedavad moswavleebs Soris TvalsaCino gansxvavebisa, samarT-lianoba moiTxovs iTqvas, rom orivem mniSvnelovan Sedegs miaRwia, Tumca miRwevis done gansxvavebulia. pirvelma moswavlem ukeTesi Sedegi aCvena da is, Sesabamisad, ukeTes Sefasebasac imsaxurebs. me-ore moswavlem SedarebiT naklebi sirTulis unar-Cvevis gamovlena SeZlo, rac mis SefasebaSi aisaxeba. miuxedavad dabali Sefasebisa, mis mier Sedegis miRweva mainc unda vaRiaroT.

moswavleebi, TavianTi SesaZleblobebidan da miRwevis donidan gamomdinare, SesaZloa, ufro metadac gansxvavdebodnen erTmane-Tisgan. ganvixiloT kidev erTi SemTxveva:

zemoT mocemuli Sedegis miRwevisas specialuri saganmanaTleb-lo saWi roebis mqone moswavlem SeiZleba wlis bolos mxolod merve indi katoris Sesabamisi unar-Cveva gamoavlinos srulad (cnobdes an-banis yvela asos) an nawilobriv (cnobdes mxolod 16 asos). miuxeda-vad imisa, rom am moswavlis moswreba kidev ufro dabalia, miRweuli Sedegi misTvis mainc faseuli iqneba. SesaZlebelia, es moswavlisT-vis, misi SesaZleblobebidan gamomdinare, saukeTeso Sedegic ki iyos.

marTalia, moswavlis mier miRweuli Sedegi sagrZnoblad iyo daSorebuli erovnul saswavlo gegmaSi misi asakobrivi jgufisTvis (klasisTvis) gansazRvruls, magram is imave mizanze iyo orientire-buli da, Sesabamisad, mniSvnelovan codnas eufleboda.

moswavlem SeZlo moswavlem ver SeZlo

(8) yvela asos cnoba;(9) beWduri asoebis Sesabamis

arabeWdur asoebTan dakav-Sireba;

(4) sityvaTa CamonaTvalSi wi-naswar miTiTebuli asos, marcvlis povna;

(3) nacnob sityvebSi asoebis cnoba da warmoTqma.

(1) ormocdaaTamde sityvis orTog ra-fiuli xatis Tavisuflad amoc noba;

(2) sxvadasxva sityvis orTografiuli xatebis Sedareba, saerTo marcvle-bisa da asoebis povna;

(5) asoebis marcvlebad da marcvlebis sityvebad gamTlianeba;

(6) sityvaSi marcvlebis, marcvlebSi asoebis gamoyofa da warmoTqma;

(7) asoebisgan, marcvlebisgan sityvis awyoba.

Page 10: individualuri saswavlo gegma

16 17

in

di

vi

du

al

ur

i s

as

wa

vl

o g

eg

ma

in

di

vi

du

al

ur

i s

as

wa

vl

o g

eg

ma

Tavi II - erovnuli saswavlo gegmiT xelmZRvaneloba specialuri saganmanaTleblo saWiroebis mqone moswavleTa swavlebisas

Tavi II - erovnuli saswavlo gegmiT xelmZRvaneloba specialuri saganmanaTleblo saWiroebis mqone moswavleTa swavlebisas

miuxedavad moswavleTa gansxvavebulobisa, erovnuli saswavlo geg mis miznebze orientireba yvela maTganisTvis mniSvnelovania. aR-niS nul dokumentSi warmodgenili miznebi faseuli da aqtualuria yve la mozardisTvis, miuxedavad maTi ganviTarebis donisa da swav-lis Taviseburebisa. dauSvebelia vifiqroT, rom erovnuli saswav lo gegmis mixedviT saswavlo procesis dagegmva gamiznulia mxolod ma-Ra li da saSualo moswrebis moswavleebisTvis da Seusabamoa spe ci-aluri saganmanaTleblo saWiroebis mqone pirisTvis, radgan, er Ti SexedviT, saswavlo miznebi maTTvis SeiZleba dauZleveli mogveC-venos.

miuxedavad imisa, rom erovnuli saswavlo gegmis mixedviT sas-wav lo procesis warmarTva Tanabrad mniSvnelovania TiToeuli mos-wavlisTvis, SeuZlebelia da, amave dros, gaumarTlebelic, sas wavlo procesi yvela maTganisTvis identuri iyos. imisaTvis, rom speci-aluri saganmanaTleblo saWiroebis mqone moswavlem erov nu li sas-wavlo gegmis Sedegebs miaRwios (Tundac nawilobriv), auci le belia saswavlo procesi daigegmos moswavlis Taviseburebis gaTva lis-winebiT da misTvis individualurad ganisazRvros misaRwevi sas wav-lo Sedegebi.

maswavlebeli yuradRebiT unda akvirdebodes da gansazRvravdes TiToeuli moswavlis miRwevis dones, anu ra Sedegs miaRwia man. amas maswavlebeli indikatorebis safuZvelze unda axorcielebdes.

ganvixiloT magaliTi:sailustraciod moviyvanT erovnuli saswavlo gegmiT gansazRv-

rul Sedegebs zepirmetyvelebis mimarTulebisTvis qarTul enasa da literaturaSi (II klasi):

Sedegi:moswavles SeuZlia moisminos da gaigos nacnob Tematikaze Seqmnili mci-re zomis sxvadasxva saxis teqstebi da gamoxatos Tavisi damokidebule-ba (qarT. II. 2).

indikatori:1. ilustraciebis mixedviT gamoTqvams varauds teqstis SesaZlo Si-

naarsis Sesaxeb;2. gadmoscems mosmenili teqstis Sinaarss;3. agrZelebs sxvis mier dawyebul Txrobas;4. asaTaurebs teqsts;5. teqstze dayrdnobiT axasiaTebs personaJebs (maT garegnobas, Tvise-

bebs);6. gamoxatavs sakuTar damokidebulebas personaJisa da misi moqmede-

bisadmi (momwons/ar momwons, kargad moiqca/cudad moiqca; keTilia, gonieria da a.S.);

7. ismens teqsts da asaxelebs Sesabamisi Tematikis multfilms, sabavS-vo films; ixsenebs msgavssa da gansxvavebul adgilebs am multfilme-bidan da sabavSvo filmebidan;

8. akavSirebs mosmenil teqstSi asaxul ambavs pirad gamocdilebasTan;9. gamoxatavs konkretuli personaJis qmedebiT aRZrul emociebs (mag.,

gamakvirva, Semecoda da a. S.);10. monawileobs personaJis, obieqtis an movlenis jgufur daxasiaTeba-

Si;11. qmnis teqstis calkeuli epizodis/epizodebis ilustraciebs, asa-

Taurebs da gadmoscems maT Sinaarss.

meore klasis bolos maswavlebels molodini eqneba, rom moswav-leebi SeZleben zemoT CamoTvlili aqtivobebis ganxorcielebas. savaraudod, moswavleebi marTlac gamoavlenen aRniSnul unarebs met-naklebi gansxvavebiT da simtkiciT, Tumca klasSi SeiZleba Seg-vxvdes specialuri saganmanaTleblo saWiroebis mqone moswavle, romelic am Sedegis Sesabamis unar-Cvevebs ver gamoavlens, magram ganaxorcielebs cxrilSi mocemuli aqtivobebs:

moswavle SeZlebs:

1. kiTxvis dasmas da/an pasuxis gacemas mosmenil teqstTan dakavSirebiT;2. ilustraciebis dakavSirebas mosmenil teqstTan da maT moqmedebaTa

TanamimdevrobiT ganlagebas;3. personaJis emociuri mdgomareobis (mxiaruli, mowyenili, gakvir-

vebuli da a. S.) amocnobas;4. mosmenilis Sefasebas (momewona/ar momewona);5. personaJis da misi saqcielis Sefasebas (keTilia/borotia; kargad mo-

iqca/cudad moiqca da a. S.);6. mosmenilis msgavsi ambis gaxsenebas.

maswavlebeli Tu kargad gaaanalizebs moswavlis mier gamovle-nil saswavlo aqtivobebs (amavdroulad, eqneba zusti warmodgena erovnul saswavlo gegmaze, qarTuli enisa da literaturis sagnob-riv programaze), aRmoaCens, rom moswavlem TvalsaCinod gamoavli-na ara meore klasis zemoT moyvanili Sedegi, aramed pirveli klasis zepirmetyvelebis mimarTulebis Sedegi: moswavlem SeZlo moesmina da gaego nacnob Tematikaze Seqmnili mcire zomis sxvadasxva saxis teqsti da gamoexata Tavisi damokidebuleba (qarT. I. 4). aRniSnuli Sedegis miRwevas adasturebs is faqti, rom moswavlem SeZlo pirveli klasis Sedegis Sesabamisi aqtivobis gamovlena.

Sesabamisad, miuxedavad maswavleblis survilisa, yvela moswa-vles saukeTeso saswavlo Sedegi eCvenebina, es zogierTisTvis SeuZ-

Page 11: individualuri saswavlo gegma

18 19

in

di

vi

du

al

ur

i s

as

wa

vl

o g

eg

ma

in

di

vi

du

al

ur

i s

as

wa

vl

o g

eg

ma

Tavi II - erovnuli saswavlo gegmiT xelmZRvaneloba specialuri saganmanaTleblo saWiroebis mqone moswavleTa swavlebisas

Tavi II - erovnuli saswavlo gegmiT xelmZRvaneloba specialuri saganmanaTleblo saWiroebis mqone moswavleTa swavlebisas

lebeli aRmoCnda. specialuri saganmanaTleblo saWiroebis mqone meore klasis moswavlem, romelzec axla vsaubrobdiT, mxolod pir-veli klasis saswavlo Sedegis miRweva SeZlo. mniSvnelovania, rom maswavlebelma mas es miRwevad CauTvalos.

dauSvebelia, pedagogma gulgriloba gamoiCinos da ar daufasos moswavles miRweuli Sedegi im mizeziT, rom aRniSnuli Sedegi pirve-li klasisTvis aris dadgenili.

maswavlebeli yuradRebiT unda akvirdebodes yvela moswav lis mier gamovlenil aqtivobebs da aanalizebdes maT sagnobriv programasTan da SedegTan kavSirSi. obieqturi msjelobis Se-degad, maswavlebelma unda gansazRvros, romeli Sedegis indi-katoria moswavlis mier gamovlenili aqtivoba. mas wavlebelma unda daaskvnas, romel Sedegs miaRwia moswav lem da daadginos miRwevis done. amas gadamwyveti mniSvneloba aqvs momdevno Se-degisa da swavlebis midgomebis gansaz RvrisTvis.

im SemTxvevaSi, Tu moswavle ver mihyveba saswavlo programiT dad-genil temps da wlis bolos ver aRwevs gaTvaliswinebul Sedegs, mas-wavlebels sruli ufleba aqvs, momdevno saswavlo welsac miubrun-des aRniSnul mizans da mxolod misi srulad an nawilobriv miRwevis Semdeg gadavides momdevnoze etapze.

Sedegze orientirebuli saswavlo procesis dagegmvisas maswav-lebels daexmareba erovnuli saswavlo gegmis mniSvnelovani Ta-visebureba: erTi da igive Sedegi SesaZlebelia gansazRvruli iyos sxvadasxva saswavlo wels, gansxvavebuli indikatorebiT: qveda kla-sebSi – SedarebiT martivi, zeda klasebSi ki – garTulebuli indika-torebiT.

ganvixiloT zepirmetyvelebis mimarTulebis Sedegebi pirveli da meore klasisTvis qarTul enasa da literaturaSi:

moyvanili cxrili naTlad asaxavs, rom qarTul enasa da litera-turaSi zepirmetyvelebis mimarTulebis Sedegi TiTqmis meordeba pirvel da meore klasSi (Sedegebi, romlebic saerToa pirveli da meore klasisTvis mocemul cxrilSi gamuqebulia). amavdroulad, cxrili naTlad aCvenebs, rom aRniSnuli SedegisTvis saswavlo gegma gansazRvravs indikatorebs, romlebic zeda klasebSi gadasvlasTan erTad rTuldeba.

pirveli klasis bolos moswavles unda SeeZlos moisminos martivi informacia, magaliTad: maswavleblis instruqcia – gadaSale wigni, amoiRe rveuli; Tanatolebis Txovna – aiRe, daimale, gaviqceT. amav-droulad, moswavlem unda SeZlos dasvas kiTxvebi misTvis gaugebari sityvebis asaxsnelad; miesalmos, daemSvidobos mosaubres da a. S. (ix. qarT. I. 1. indikatorebi).

meore klasis bolos verbaluri informaciis aRqmisa da masze saTanado reagirebis unaris ganviTareba isev bavSvisTvis nacnobi, martivi sametyvelo garemoTi Semoifargleba. Tumca, moswavlem aR-niSnuli etapisTvis damatebiT unda SeZlos sametyvelo situaciis adresatis da sasaubro Temis amocnoba, zrdilobiani formis gamo-yeneba mosaubris asakis gaTvaliswinebiT da dialogis warmarTva (ix. qarT. II.1. indikatorebi).

swavlebis procesSi maswavlebels eqneba molodini, rom moswav-leebi meore saswavlo wels imave Sedegis miRwevis dasturad ufro maRali donis unar-Cvevebs warmoaCenen. Tu meore saswavlo wels spe-cialuri saganmanaTleblo saWiroebis mqone moswavle aRniSnuli Sedegis miRwevis indikatorebis Sesabamis unarebs ver gamoavlens, maswavlebels SeuZlia igi kvlav pirveli klasisTvis gansazRvrul Sedegze avarjiSos, miuxedavad imisa, rom sxva moswavleebTan amave Sedegis ufro rTuli aqtivobebis ganxorcieleba mouwevs.

Sedegi Sedegi

qarT. I. 1. moswavles SeuZlia moismi-nos da adekvaturad aRiqvas martivi informacia; SeuZlia sworad reagire-ba nacnob sametyvelo situaciebSi.

qarT. II. 1. moswavles SeuZlia adekvaturad reagireba martiv sametyvelo situaciebSi.

indikatoriSedegi TvalsaCinoa, Tu moswavle: • asrulebs maswavleblis martiv

zepir instruqciebs;• svams kiTxvebs ucnobi sityvebis

mniSvnelobis dasazusteblad;

indikatoriSedegi TvalsaCinoa, Tu moswavle: • amoicnobs sametyvelo situaci-

is adresants (vin laparakobs), adresats (vis elaparakebian) da saubris Temas;

• monawileobs situaciur TamaSebSi, jgufur aqtivobebSi da, saWiro-ebis mixedviT, adekvaturad cvlis sametyvelo rolebs (usmens sxvebs, svams/pasuxobs kiTxvebs);

• amoicnobs da iyenebs sametyvelo etiketis enobriv formulebs (mi-salmebas, damSvidobebas, bodiSis moxdas, madlobis gadaxdas da a. S.).

• sametyvelo situaciisa da ad-resatis gaTvaliswinebiT Se-arCevs marTebul gamonaTqvams (rogor xar?/rogor brZande-biT?);

• adresatis gaTvaliswinebiT warmarTavs etiketur dialo-gebs nacnob Temebze (mipatiJe-ba, Tavaziani Txovna an uari da a. S.).

Page 12: individualuri saswavlo gegma

20 21

in

di

vi

du

al

ur

i s

as

wa

vl

o g

eg

ma

in

di

vi

du

al

ur

i s

as

wa

vl

o g

eg

ma

Tavi II - erovnuli saswavlo gegmiT xelmZRvaneloba specialuri saganmanaTleblo saWiroebis mqone moswavleTa swavlebisas

Tavi II - erovnuli saswavlo gegmiT xelmZRvaneloba specialuri saganmanaTleblo saWiroebis mqone moswavleTa swavlebisas

2.3. Sedegis/Sedegebis gansazRvra moswavlis Taviseburebis gaTvaliswinebiT

Sedegze orientirebuli ganaTlebis ganxorcielebisas, mniSvne-lovania moswavle, pirvel yovlisa, euflebodes im saswavlo Sedegs/Sedegebs, rac mis SesaZleblobebs Seesabameba da ris saSualebasac misi ganviTarebisa da ganaTlebis done gvaZlevs. moswavlis swavle-bisas sulac ar aris aucilebeli, meqanikurad viyoT orientirebuli im klasisTvis gansazRvrul Sedegze/Sedegebze, romelSic moswavle iricxeba. aseTi midgoma konkretuli moswavlisTvis SeiZleba sruli-ad gaumarTlebeli iyos. Secdoma iqneba, moswavle, Tanaklaselebis msgavsad, orientirebuli iyos saswavlo gegmiT dadgenil konkre-tul Sedegze maSin, roca mas am Sedegis misaRwevad saWiro fundamen-turi unar-Cvevebi jer ar aqvs ganviTarebuli. amgvari midgoma ewi-naaRmdegeba ganaTlebisa da ganviTarebis kanonzomierebas, romlis mixedviTac ganviTarebis yoveli momdevno etapi winamorbedi etapis warmatebiT gavlas gulisxmobs.

bevrad mniSvnelovania sagnobrivi programidan im Sedegis/Sede-gebis mimarTulebiT vimuSaoT, romelic adekvaturi da misawvdomia konkretuli moswavlisTvis. Sesabamisi unarebis ganviTarebiT unda SevqmnaT winapiroba momavalSi gacilebiT rTuli miznebis misaRwe-vad.

rogorc vxedavT, misaRebia, rom maswavlebelma konkretuli mos-wavlisTvis wlis bolos misaRwev Sedegad Tanaklaselebisgan gansxva-vebuli miznebi da/an miznis miRwevis ufro martivi done gansazRvros. sxvagvarad rom vTqvaT, Tu moswavle ver aRwevs saswavlo programiT gaTvaliswinebul Sedegebs da ver Zlevs saswavlo wlis Tvis gansazR-vrul minimalur bariers (iqneba es erT, ramdenime an yvela saganSi), iqmneba individualuri miznebis gansazRvris aucilebloba.

moswavlisTvis individualuri saswavlo miznebis gansazRvris procesSi maswavlebeli unda xelmZRvanelobdes Semdegi wesebiT:

misaRwevi Sedegi/Sedegebi SerCeuli unda iyos moswavlis ganviTarebisa da codnis donis gaTvaliswinebiT;

unda arsebobdes Sedegis warmatebiT miRwevis didi albaToba; SerCeuli mizani moswavlisTvis faseuli unda iyos momavalSi

misi funqciuri gamoyenebis TvalsazrisiT.

individualuri saswavlo gegmisa da miznebis gansazRvris auci-leblobis Sesaxeb gadawyvetilebis miReba xdeba moswavlis safuZ-vliani Sefasebis Sedegad mxolod im SemTxvevaSi, Tu Sefasebam daada-stura specialuri saganmanaTleblo saWiroebis arseboba (moswavlis Sefasebis procedura ganxilulia winamdebare publikaciis IV TavSi – „specialuri saganmanaTleblo saWiroebis mqone moswavlis identi-fikacia da Sefaseba“).

2.4. gamowvevebi individualurad gansazRvrul Sedegebze orientirebisas

saganmanaTleblo saWiroebis mqone moswavleebTan, xSir SemTx-vevaSi, aucilebelia saswavlo Sedegebis diferencirebulad gansa-zRvra, Tumca amgvari midgoma mniSvnelovan gamowvevebTan aris da-kavSirebuli da maswavleblis mxridan saswavlo procesis dagegmvas moiTxovs.

Cveulebriv, swavlebis procesSi maswavlebeli orientirebulia erovnuli saswavlo gegmis sagnobrivi programis yvela Sedegze da maT misaRwevad mocemuli klasisTvis da sagnobrivi programisTvis SerCeuli Sesabamisi grifirebuli saxelmZRvaneloTi – maswavlebli-sa da moswavlis wignebiT xelmZRvanelobs. Tu pedagogi maswavleblis wigniT swavlebisas iTvaliswinebs mocemul saswavlo instruqciebsa da aqtivobebs, uciloblad standartiT gansazRvrul Sedegebze iq-neba orientirebuli.

saganmanaTleblo saWiroebis mqone moswavleTa swavleba ki (Tu isini saswavlo Sedegebis individualurad gansazRvras saWiroeben) SeuZlebelia mizanmimarTuli dagegmvis gareSe. maswavlebelma sas-wavlo Sedegebi konkretuli moswavlisTvis (Tavad an specialistis daxmarebiT) individualurad unda gansazRvros: Tavadve SearCios saswavlo aqtivobebi, saswavlo strategiebi, risTvisac maswavleb-lis wigni, iq mocemuli instruqciebiT, sakmarisi veRar iqneba.

ganvixiloT magaliTi: Tu maswavlebels meeqvseklaseli moswav-lis saswavlo Sedegebi meoTxe klasis sagnobrivi programidan aqvs gansazRvruli, meeqvse klasis masawvleblis wigns saswavlo strate-giebisa da aqtivobebis gansazRvrisaTvis ver gamoiyenebs. mas adekva-turi saswavlo aqtivobebis SerCevisas meoTxe klasis maswavleblis wigni da/an Tavisi kreatiuloba ufro gamoadgeba.

specialuri saganmanaTleblo saWiroebis mqone moswavlisTvis saswavlo procesis adekvaturad dagegmvis mizniT da Sedegis misaR-wevad maswavlebels unda SeeZlos:

Page 13: individualuri saswavlo gegma

22 23

in

di

vi

du

al

ur

i s

as

wa

vl

o g

eg

ma

in

di

vi

du

al

ur

i s

as

wa

vl

o g

eg

ma

Tavi II - erovnuli saswavlo gegmiT xelmZRvaneloba specialuri saganmanaTleblo saWiroebis mqone moswavleTa swavlebisas

Tavi II - erovnuli saswavlo gegmiT xelmZRvaneloba specialuri saganmanaTleblo saWiroebis mqone moswavleTa swavlebisas

– moswavlis SesaZleblobebis, ganviTarebis da daswavlis Tavise-burebebis gaTvaliswineba;

– sagnobrivi programis farglebSi moswavlis miRwevis donis gansa-zRvra;

– saswavlo aqtivobebisa da strategiebis sworad SerCeva (maswa-vleblis wignis SemoqmedebiTad gamoyeneba);

– moswavlis saxelmZRvaneloebis (moswavlis wigni, moswavlis rveu-li) kreatiulad gamoyeneba.konkretul Sedegebze muSaoba, rasakvirvelia, moiTxovs garkve-

uli saswavlo masalis da damxmare/damatebiTi resursebis gamoye-nebas. saqarTvelos ganaTlebisa da mecnierebis saministro axorci-elebs grifis miniWebis process im saskolo saxelmZRvaneloebisTvis (moswavlis wigni, moswavlis rveuli da sxv. resursebi), romlebic Ta-visi saswavlo aqtivobebiT, SinaarsiTa da TemebiT orientirebulia konkretul saswavlo Sedegebze. (amavdroulad, ganaTlebis saminis-tro saswavlo miznebis realizebisTvis ar gamoricxavs damxmare ma-salis damatebiT resursad gamoyenebas.)

grifminiWebuli saxelmZRvaneloebis gamoyeneba maswavleblis-Tvis saswavlo Sedegebze muSaobis process metad mosaxerxebels xdis. Tumca sagnobriv programebSi mocemulia saswavlo Sedegebi, romelTa miRwevac damokidebuli ar aris konkretul saxelmZRvane-losa da mis Sinaarsze.

ganvixiloT kiTxvis mimarTulebis Sedegi qarTuli enisa da lite-raturaSi pirveli klasisTvis:

Sedegi: moswavles SeuZlia teqstis struqturis aRqma (I.11)indikatori: Sedegi TvalsaCinoa, Tu moswavle:

teqstSi amoicnobs abzacis, strofis, winadadebis dasawyissa da dasasruls;

iTvlis teqstSi abzacebis raodenobas, abzacSi – striqonebi-sas, striqonSi – sityvebisas, sityvebSi ki – asoebisas;

mTlianobaSi akvirdeba teqstis kompoziciur agebulebas da asaxelebs teqstis maorganizebel elementebs (saTaurs, ilus-tracias, warweras, abzacs, logos, tipografiul maxasiaTeb-lebs, mag., msxvil Srifts da sxv.);

poulobs sasven niSnebs (mag., wertils, kiTxvis niSans da sxv.).

Sedegisa da indikatorebis yuradRebiT gacnobis Semdeg naTeli xdeba, rom aRniSnuli Sedegis miRweva SeiZleba ganxorcieldes sx-vadasxva saxelmZRvaneloebisa da resursebis gamoyenebiT. amisTvis pirveli klasis saxelmZRvanelos nabij-nabij gavla gadamwyveti ar aris.

Sesabamisad, dasaSvebia, rom mesame klasis moswavle, romelsac aRniSnuli Sedegebi individualurad aqvs gansazRvruli, Tanakla-selebis msgavsad mesame klasis saxelmZRvaneloTi sargeblobdes – ecnobodes imave Temebs, romlebsac misi Tanatolebi, magram ori-entirebuli iyos pirveli klasis saswavlo aqtivobebze da Sedegeb-ze. maswavleblis mier saxelmZRvanelos gonivrulad da, amave dros, kreatiulad gamoyeneba xSir SemTxvevaSi amis saSualebas iZleva. ped-agogs unda SeeZlos standartuli saxelmZRvanelos gamoyenebiT spe-cialuri saganmanaTleblo saWiroebis mqone moswavle gansxvavebuli Sedegis miRwevaze amuSaos. es erTi SexedviT rTuli sakiTxi SeiZleba maswavleblisTvis saswavlo process aiolebdes kidec. erTi saxelm-ZRvaneloTi swavlebis dros, sxvadasxva Sedegebze fiqris paralelu-rad, mas damatebiT aRar sWirdeba sxvadasxva Temebis gansazRvra. igi imave saswavlo masaliT, magram gansxvavebuli saswavlo aqtivobebiT cdilobs Sedegebis miRwevas specialuri saganmanaTleblo saWiro-ebis mqone moswavlesTan.

garda amisa, unda gvaxsovdes, rom specialuri saganmanaTleblo saWiroebis mqone moswavleebs aqvT ufleba, miiRon maTi asakis Ses-abamisi ganaTleba da informacia. gamarTlebuli da rekomendebulia, moswavle imave saxelmZRvneloTi (moswavlis wigniT, moswavlis rveu-liT) sargeblobdes, romliTac misi Tanaklaselebi.

Tu Sedegi specifikur SinaarsTan ar aris dakavSirebuli, maswa-vlebelma unda SeZlos meoTxeklasel bavSvTan meore klasis saswavlo Sedegze Temebis Seucvlelad imuSaos (xSirad asec xdeba). magaliTad, roca maswavlebeli meoTxeklasel moswavles teqstSi arsebiTi sa-xelebis amocnobaSi avarjiSebs (rac meore klasis saswavlo Sedegia), mas SeuZlia gamoiyenos ara meore klasis, aramed meoTxe klasis sa-xelmZRvanelo, radgan es aqtivoba konkretul teqstTan ar aris da-kavSirebuli. am SemTxvevaSi, mas saSualeba eqneba erTi moswavle sag-nisa da moqmedebis aRmniSvneli sityvis amocnobaSi avarjiSos, sxva moswavleebs ki imave teqstis gamoyenebiT nacvalsaxelebis saxelTan misadageba aswavlos.

gvaxsovdes, mTel klasTan erTsa da imave teqstze muSaoba, erTi mxriv, uzrunvelyofs sagakveTilo procesSi moswavlis aqtiurad CarTvas da, meore mxriv, umartivebs maswavlebels gakveTilis dageg-mvasa da warmarTvas.

Page 14: individualuri saswavlo gegma

25

in

di

vi

du

al

ur

i s

as

wa

vl

o g

eg

ma

Tavi III - individualuri saswavlo gegma

24

in

di

vi

du

al

ur

i s

as

wa

vl

o g

eg

ma

Tavi IIIindividualuri saswavlo gegma

individualuri saswalo gegma aris moswavlis specialuri sagan-manaTleblo saWiroebebis gaTvaliswinebiT Sedgenili dokumenti, romelic gansazRvravs moswavlisTvis individualur saswavlo miz-nebs da miznis miRwevis gzebs.

individualuri saswavlo gegma iqmneba konkretuli moswavlisT-vis da gamoiyeneba, rogorc saxelmZRvanelo sssm moswavlis saswavlo procesis ganxorcielebisTvis. mniSvnelovania, individualuri sas-wavlo gegma efuZnebodes erovnul saswavlo gegmas da maqsimalurad iTvaliswinebdes mis moTxovnebs.

maswavlebeli specialuri saganmanaTleblo saWiroebis mqone moswavlis swavlebisas SeiZleba xelmZRvanelobdes mxolod indivi-dualuri saswavlo gegmiT (isg), Tu moswavlisTvis yvela sagnobriv programaSi saswavlo miznebi individualurad aris gansazRvruli. amavdroulad, moswavlis individualuri saswav lo gegma SesaZlebe-lia gamoiyenebodes erovnul saswavlo geg mas Tan erTad, Tu moswav-le ar moiTxovs yvela saswavlo miznis indi vidualurad SemuSavebas. aseT SemTxvevaSi individualuri saswavlo gegma mxolod Seavsebs da daazustebs erovnul saswavlo gegmas da sagnobrivi programis/pro-gramebis farglebSi mocemul miznebs.

imisaTvis, rom specialuri saganmanaTleblo saWiroebis mqone moswavlem SeZlos erovnul saswavlo gegmaSi an gegmis farglebSi individualurad gansazRvruli miznebis miRweva, aucilebelia gark-veuli cvlilebebis ganxorcieleba saswavlo procesSi da Tavad sas-wavlo gegmaSi. cvlilebebi moswavlis individualur saWiroebebze dayrdnobiT unda ganisazRvros: SesaZloa, es exebodes saswavlo Se-degs, saswavlo Sedegis miRwevis an saswavlo aqtivobisTvis gansaz-Rvrul dros, saswavlo masalas, Sefasebis sqemas, swavlebis formas (jgufuri, individualuri [Sin swavleba]), swavlebis strategiebs da sxv.

erovnuli saswavlo gegmis moqniloba SesaZleblobas gvaZlevs, aRniSnuli komponentebi ise vcvaloT, rom maqsimalurad iyos gaT-valiwinebuli moswavlis saWiroebebi. saswavlo gegmis nebismier cvlilebas gegmis adaptacia hqvia. bunebrivia, adaptacia TiToeuli moswavlisTvis gansxvavebuli tipisa da xarisxis iqneba. ganvixiloT adaptaciis ZiriTadi mimarTulebebi:

• saswavlo gegmis akomodacia;• saswavlo gegmis modifikacia;• saswavlo gegmaSi alternatiuli miznebis Setana.

3.1. saswavlo gegmis akomodacia

akomodacia aris erovnuli saswavlo gegmiT gaTvaliswinebuli saswavlo garemos iseTi cvlileba, romelic amcirebs specialuri sa-ganmanaTleblo saWiroebebis mqone moswavleTa SezRudvebs da zrdis ganaTlebis xelmisawvdomobas. akomodacia niSnavs saswavlo garemo-sa da pirobebis Secvlas saswavlo miznebSi cvlilebis Setanis gare-Se. is saSualebas iZleva, specialuri saganmanaTleblo saWiroebebis mqone moswavlem miaRwios erovnuli saswavlo gegmiT gansazRvrul Sedegebs, maTi Sinaarsisa da sirTulis donis Secvlis gareSe; sxva-dasxva SemTxvevaSi cvlileba Seexeba:

• skolisa da klasis fizikur garemos;• saaTobriv bades;• dRis grafiks, aqtivobebis xangrZlivobas;• saswavlo masalas;• swavlebis strategias;• Sefasebis alternatiuli meTodebis gamoyenebas (testirebas, we-

riT davalebas, zepir davalebas da a. S.).

TiToeuli am tipis cvlilebis mizania iseTi saswavlo garemos Se-qmna, romelic gazrdis miznis (Sedegis) miRwevis SesaZleblobas, misi Secvlis gareSe.

beqa, 9 wlisbeqa IV klasSia. mis ZiriTad sirTules mxedvelobasTan dakavSi-rebuli problemebi warmoadgens, ris gamoc bavSvi saTvales at-arebs; mas uWirs vizualuri informaciis swrafad gadamuSaveba; Sesabamisad, kiTxulobs nela da misi kiTxvis unari CamorCeba asa-kiT gaTvaliswinebuls. garda amisa, beqa male iRleba, gansakuT-rebiT, dRis meore naxevarSi da uWirs gakveTilze mSvidad jdo-ma. me-4 da me-5 gakveTilze misi qceva xels uSlis Tavad masac da Tanaklaselebsac. kiTxvis procesSi Seqmnili sirTuleebi zRudavs beqas SesaZleb-lobas, miiRos misi asakisaTvis/klasisTvis Sesaferisi informa-cia, ris gamoc igi CamorCeba programas; sxvadasxva cvlilebebi saswavlo procesSi mniSvnelovnad Seamcirebs beqas SezRudvis xarisxs. beqas SeuZlia warmatebiT gamoiyenos:• didi zomis SriftiT dabeWdili teqsti;• adekvaturi ganaTeba da kontrasti;

Page 15: individualuri saswavlo gegma

26 27

in

di

vi

du

al

ur

i s

as

wa

vl

o g

eg

ma

in

di

vi

du

al

ur

i s

as

wa

vl

o g

eg

ma

Tavi III - individualuri saswavlo gegma Tavi III - individualuri saswavlo gegma

• damxmare gamadidebeli saSualebebi, mag., lupa, gamadidebeli ekrani da sxv.;

• adaptirebuli teqsti, romelic martivi winadadebebiT da si-tyvebiT gadmoscems imave Sinaarss;

• multisensoruli swavleba, mag.: audiowignebi, gakveTilis Canaweri, yvelafris gaxmovaneba, rac iwereba dafaze an war-modgenilia TvalsaCinoebis saxiT da a. S.

garda amisa, beqa male iRleba, rac zRudavs mis SesaZleblobas, daeswros me-4 da me-5 gakveTils; SezRudvis Semcirebis mizniT, gakveTilebis cxrilSi SeiZleba daigegmos cvlilebebi: • me-4 gakveTilze Catardes mecadineoba, romelic naklebad

struqturirebulia da/an ar moiTxovs merxTan wynarad jdoms, kiTxvas, yuradRebis xangrZlivi droiT koncentrirebas da a. S. aseTi gakveTili SeiZleba iyos sporti, xelovneba da sxva.

• moswavles SeuZlia isargeblos resursoTaxiT (aseTis arsebo-bis SemTxvevaSi), sadac me-4 gakveTilze daisvenebs [SesaZloa am dros daigegmos kiTxvis unaris gaumjobesebisken mimarTu-li moklexniani savarjiSoebi] da me-5 gakveTilze kvlav CaerT-veba saswavlo procesSi.

giorgi, 11 wlisgiorgi VI klasSia. mas komunikaciasTan dakavSirebiT eqmneba

sirTuleebi, ris gamoc yovelTvis ver asrulebs maswavleblis in-struqcias; masze uaryofiTad moqmedebs garkveuli intensivobis smeniTi gamRizianebeli, romlisgan Tavis aridebis mizniT moswa-vle iwyebs xmamaRla laparaks an zuzuns; amgvari qceviT cdilobs gare smeniTi gamRiazianeblis CaxSobas. giorgi Sedegianad meca-dineobs saxlSi da swavlobs yvela sagans.

instruqciis SesrulebasTan dakavSirebuli sirTuleebis gamo, igi ver erTveba gakveTilSi. am procesidan amovardnas xels uwyobs agreTve smeniT gamaRizianebelze momatebuli mgrZnobe-loba; klasSi xmauris matebasTan erTad, giorgi iwyebs xmamaRla lapraks an zuzuns, rac xels uSlis ara mxolod mas, aramed mTel klass.

problemiT gamowveuli SezRudvis Semcirebis, anu gakveTil-ze CarTulobis gazrdis mizniT, SesaZlebelia Seicvalos:• fizikuri garemo: (swori adgilis SerCeva, gverdze mjdomi

moswavleebis SerCeva, merxebis ganlageba);

• instruqciis micemis pirobebi;• klasis marTvis imgvari strategiis gamoyeneba, romelic uz-

runvelyofs xmauris Semcirebas.fizikuri cvlilebebis ganxorcielebis dros mniSvnelova-

nia gaviTvaliswinoT problemuri moswavlis adgili klasSi da is moswavleebi, romlebic mis gverdiT dasxdebian. giorgisTvis adgili ise unda SeirCes, rom mis gverdiT rac SeiZleba cota mos-wavle aRmoCndes. mag., Tu giorgis davsvamT Sua rigis Sua merxze, mis garSemo rva moswavle ijdeba (ix. sqema: giorgis adgili aRniS-nulia G asoTi), xolo Tu mas adgils fanjridan pirveli an meore rigis pirvel merxze mivuCenT, SesaZlebeli gaxdeba am garemocvis 5-mde Semcireba. garda amisa, bavSvi maswavlebelTan ufro axlo aRmoCndeba. aseve mniSvnelovania, sworad SeirCes is moswavleebi, romlebic giorgis mezoblad sxedan. bunebrivia, kargi iqneba, Tu mis gverdiT SedarebiT wynar bavSvs davsvamT, mas, vinc yovelTvis icavs wesrigs. aranakleb mniSvnelovania distanciis dareguli-reba rigebs Soris. im SemTxvevaSi, Tu saklaso oTaxi ganieria, mi-zanSewonilia gaizardos distancia im rigebs Soris, sadac giorgi ijdeba. rekomendebuli adgilebi moniSnulia qveda xaziT.

X XX XX XX

X XX XX XX

X XG XX XX

X XX XX XX

instruqciis micemisas saWiroa gaviTvaliswinoT da gavakont-roloT Semdegi faqtorebi: – instruqciis micemamde maswavlebelma unda uzrunvelyos

klasSi siCume, mag.: sTxovos moswavleebs, damSviddnen da Sem-deg misces instruqcia giorgis;

– distancia maswavlebelsa da moswavles Soris: maswavlebeli unda miuaxlovdes mas im manZlize, rom moswavlis mxedvelobis velSi moxvdes;

– winaswari miniSneba: instruqciis micemamde SeiZleba efeqtu-ri aRmoCndes misi yuradRebis mipyroba mxarze an Tavze xelis SexebiT, mimarTviT;

Page 16: individualuri saswavlo gegma

28 29

in

di

vi

du

al

ur

i s

as

wa

vl

o g

eg

ma

in

di

vi

du

al

ur

i s

as

wa

vl

o g

eg

ma

Tavi III - individualuri saswavlo gegma Tavi III - individualuri saswavlo gegma

– gameoreba: Tu giorgi pirvel jerze instruqciaze ar reagi-rebs, SeiZleba ramdenjerme (2-3-jer) gameoreba;

– instruqciis detalizacia: gamartivebuli instruqcia gazr-dis misi aRqmisa da masze reagirebis albaTobas; Tu es SesaZ-lebelia, maswavlebeli iyenebs vizualur miniSnebas, mag., aCve-nebs, saidan unda gaagrZelos kiTxva da sad unda daamTavros; afarebs sufTa qaRalds im adgils, romelic ar unda waikiTxos, xazs usvams im adgils, romelsac yuradReba unda miaqcios da a. S.

saganmanaTleblo sivrceSi gamoyenebuli akomodaciebi SeiZleba daiyos imis mixedviT, saganmanaTleblo procesis romel komponents exeba esa Tu is cvlileba; ZiriTadad ganixilaven oTxi tipis akomo-dacias: – instruqciis akomodacia: axali masalis miwodebisa da axsnis

standartuli meTodebisa da saSualebebis cvlileba (Sriftis ga-zrda, audioCanaweris gamoyeneba da a. S.);

– Sefasebis akomodacia: saSinao davalebis, gamocdis Cabarebis formatisa da meTodis Secvla (weriTi davaleba Txrobis nac-vlad, testireba weris magivrad, kalkulatoris gamoyeneba, Sefa-sebis individualuri procedura da a. S. );

– garemo pirobebis akomodacia: skolasa da klasis sivrceSi avejis ganlagebis, ganaTebis, moswavleTa ganTavsebis cvlilebebi; swa-vlebis adgilisa da/an formis cvilileba (Sin swavleba, individu-aluri gakveTili, mcire jgufSi muSaoba da a. S.);

– droisa da grafikis akomodacia: daswrebis inidividualuri gra-fikis SemuSaveba, saaTobrivi badiT gaTvaliswinebuli saaTebis Semcireba/gazrda (damatebiTi dro, Sesvenebis individualuri grafiki, da a. S.).cxrilSi moyvanili akomodaciebi asaxavs SesaZlo, magram ara

yvela tipis cvlilebas, romelTa gamoyenebac rekomendebulia sag-anmanaTleblo sivrcis misawvdomobis maqsimalurad gazrdis mizniT.

instruqciis akomodacia Sefasebis akomodacia

– Jestebis ena;– brailis anbani;– moqmedebebis dagegmva;– komunikaciis alternatiuli

saSualebebis gamoyeneba (baraTebiT komunikacia);

– teqstis leqsikis gamartiveba;– vizualuri miniSneba;– vizualuri cxrili;– fontis gazrda;– mniSvnelovani adgilebis

moniSvna;– instruqciis perifrazireba;– infromaciis gameoreba;– audiomasala da a.S.

– weriTi gamocda zepiris nacvlad;

– testireba weriTi an zepiri gamocdis nacvlad;

– dabeWdva;– verbaluri pasuxis Canaweris

gakeTeba (SemdgomSi dekodireba);

– asistenti, romelic moniSnavs pasuxebs;

– gamadidebeli;– xmis gamaZlierebeli;– kalkulatori da a. S.

garemo pirobebis akomodacia drois/grafikis akomodacia

– saklaso oTaxis mdebareoba;– merxebis ganlageba;– moswavleTa ganTavseba;– ganaTeba;– adaptirebuli aveji, sivrce;– Sin swavleba;– individualuri gakveTili;– mcire jgufSi gakveTili da

a. S.

– drois gazrda;– Sefasebis (gamocdis)

etapobrivad Catareba;– drois dagegmva;– daswrebis individualuri

grafiki;– Sesvenebis inidividualuri

grafiki da a. S.

akomodaciebis SerCeva da gadawyvetileba maTi gamoyenebis Sesa-xeb unda efuZnebodes moswavlis SesaZleblobebisa da saWiroebebis srulfasovan Sefasebas; individualuri saswavlo gegmis (isg) jguf-ma unda ganixilos konkretuli moswavlis individualuri saWiroeba, misi dakmayofilebis SesaZlebloba da mxolod obieqturi analizis safuZvelze miiRos gadawyvetileba (informacia isg jgufis funq-ciebsa da daniSnulebaze detalurad iqneba ganxiluli winamdebare saxelmZRvanelos VI TavSi - „gunduri midgoma specialuri saganma-naTleblo saWiroebis mqone moswavlis saswavlo procesis dagegmvi-sa da ganxorcielebisas“).

rekomendaciebi akomodaciis SerCevisa da gamoyenebisTvis: miiReT gadawyvetileba ara davalebis gamartivebis an moswav-

Page 17: individualuri saswavlo gegma

30 31

in

di

vi

du

al

ur

i s

as

wa

vl

o g

eg

ma

in

di

vi

du

al

ur

i s

as

wa

vl

o g

eg

ma

Tavi III - individualuri saswavlo gegma Tavi III - individualuri saswavlo gegma

lisTvis pirobebis gaumjobesebis, aramed saWiroebis dakmayofile-bis mizniT. gamoricxeT moswavlisTvis upiratesobis miniWeba; akomodaciebi TiToeuli sferos/sagnisTvis individualurad Se-

arCieT; gamoricxeT erT sferoSi efeqturad moqmedi akomodaci-is avtomaturi gadatana sxva sferoSi;

daakvirdiT, upasuxebs Tu ara Tqven mier SerCeuli akomodacia moswavlis individualur saWiroebebs; darwmundiT, rom ar xde-ba akomodaciis meqanikuri SerCeva (mag., mxedvelobis problemis SemTxvevaSi moswavlis wina merxze gadasma);

gansazRvreT da daakonkreteT akomodaciis gamoyenebis dro, ad-gili, pasuxismgebeli piri;

periodulad gadaafaseT akomodaciebis gamoyenebis saWiroeba. erTxel SerCeuli efeqturi akomodacia, SesaZloa, garkveuli drois Semdeg araefeqturi aRmoCndes;

gamoiyeneT SerCeuli akomodaciebi sistematurad; Tu es SesaZlebelia, moipoveT informacia akomodaciis efeqti-

anobis Sesaxeb Tavad moswavlisgan.

3.2. saswavlo gegmis modifikacia

modifikacia aris erovnuli saswavlo gegmiT gansazRvruli Se-degebis raodenobrivi an Tvisebrivi cvlileba, romelic, SesaZloa, gulisxmobdes saswavlo miznebis Semcirebas an gazrdas, maT gamarti-vebas an garTulebas.

saswavlo procesSi moswavlis CarTulobisa da misi SesaZleblo-bebis realizaciisTvis xSirad sakmarisi ar aris mxolod akomoda-ciebis gamoyeneba da saWiro xdeba garkveuli raodenobrivi an Tvi-sebrivi cvlilebebis Setana saswavlo miznebSi; vinaidan winamdebare saxelmZRvanelo, ZiriTadad, orientirebulia im moswavleebis saWi-roebebze, romlebsac sirTuleebi eqmnebaT saswavlo procesSi, de-talurad ganvixilavT miznebis mxolod Semcirebisa da gamartivebis SemTxvevebs.

3.3. saswavlo miznebis raodenobrivi cvlileba

raodenobrivi cvlileba yvelaze xSirad Sedegebisa da/an indi-katorebis SemcirebiT xorcieldeba. specialuri saganma naTleblo saWiroebis mqone moswavle SeiZleba orientirebuli iyos klasis sag-nobrivi programis farglebSi gansazRvrul ara yve la Sedegze, ara-med mxolod zogierT maTganze. es midgoma da saS vebia maSinac, rodes-

ac moswavle orientirebulia Tavisi kla sis Sesabamis Sedegebze da maSinac, rodesac moswavle qveda kla sis/klasebis saswavlo miznebs eufleba. aRniSnuli midgomiT xelm ZRvanelobisas mniSvnelovania, maswavlebeli argumentirebul ga dawyvetilebas iRebdes da asabu-Tebdes, ratom aris mizanSewonili mos wavlis koncentrireba mxo-lod ramdenime Sedegze da ara yvelaze. amav droulad, maswavlebelma miznad unda daisaxos moswavlis rac Se iZ leba met Sedegze orienti-reba: bavSvs mxolod iSviaT SemTxvevaSi un da uwevdes Sedegebs Soris arCevanis gakeTeba. gamarTlebuli ar iqneba, maswavlebeli erT sag-nobriv programaSi mxolod erT Se degs arCevdes da yvela danarCen-ze uars ambobdes. magaliTisTvis SeiZ leba ganvixiloT specialuri saganmanaTleblo saWiroebis mqone mos wav leebisaTvis maTematikis swavlebis Tavisebureba pirvel klas Si: maTematikis sagnobrivi pro-grama dawyebiT safexurze aer Ti anebs sami mimarTulebis (ricxvebi da maTze moqmedebebi, kanon zomiereba da algebra, geometria da siv-rcis aRqma) mixedviT dajgu febul saswavlo miznebs. individualuri saswavlo gegmis Sedgenisas mas wav lebelma SeiZleba prioritetulad miiCnios Tvlis, ricxvebisa da anagriSis swavleba, Sesabamisad, mxo-lod „ricxvebisa da maTze moq medebebis“ mimarTulebidan SearCios mizani; danarCeni ori mi mar Tuleba ki, rogorc naklebad priorite-tuli, samomavlod ga da dos. cxadia, angariSi erT-erTi sabaziso aka-demiuri unar-Cvevaa, is sxva uamravi unarisa da codnisa SeZenis wina safexuria, rac, erTi Se xedviT, logikurs xdis maswavleblis msje-lobas. Tumca sruliad ga umar Tlebelia aseTi gadawyvetilebis mi-Reba saTanado dasabuTebis gareSe.

Sedegis gamotoveba dasaSvebia, Tu is moswavlisTvis, misi ganvi-Tarebisa da codnis donis gaTvaliswinebiT, Seusabamod iqne-ba miC neuli; roca arsebobs didi albaToba, rom Sedegis miRwevis do nis gamartivebis pirobebSi (dabali donis indikatorebis gaT-valiswinebiT), swavlebis gansxvavebuli strategiebis gamoyenebiTa da swavlebisTvis gamoyofili meti drois gaTvaliswinebiT, moswav-le mainc ver daeufleba da ver SeZlebs mis gamoyenebas.

specialuri saganmanaTleblo saWiroebis mqone moswavlis saWi-roebebisa da prioritetebis analizis safuZvelze, isg jgufs uf-leba aqvs mSobelTan SeTanxmebiT miiRos gadawyvetileba moswavlis individualuri programidan erovnuli saswavlo gegmiT gansazRv-ruli romelime sagnis amoRebis Sesaxeb; yoveli aseTi gadawyvetile-ba unda efuZnebodes moswavlis siRrmiseuli Sefasebis safuZvelze gamovlenili saWiroebebisa da prioritetebis analizs; praqtikaSi yvelaze xSirad vxdebiT programidan ucxo enis amoRebis SemTxvevebs, gansakuTrebiT im moswavleebis SemTxvevaSi, romlebsac metyvele-

Page 18: individualuri saswavlo gegma

32 33

in

di

vi

du

al

ur

i s

as

wa

vl

o g

eg

ma

in

di

vi

du

al

ur

i s

as

wa

vl

o g

eg

ma

Tavi III - individualuri saswavlo gegma Tavi III - individualuri saswavlo gegma

bisa da komunikaciis procesSi mniSvnelovani sirTuleebi eqmnebaT; aseT SemTxvevaSi, mSobelTan SeTanxmebiT, maswavlebelma da skolis damxmare specialistma SeiZleba miiRon gadawyvetileba da moswa-vlis resursebi mxolod mSobliur enaze komunikaciuri unarebis ganviTarebisken mimarTon. xdeba isec, rom mSobeli iTxovs sportis gakveTilis Canacvlebas individualuri muSaobiT, rac zogjer, mag., kompleqsuri motoruli problemebis mqone moswavlis SemTxvevaSi, SeiZleba mizanSewonilic ki iyos; Tumca dauSvebelia msgavsi gadawy-vetilebis meqanikurad, mxolod problemebis dadgenis safuZvelze miReba; TiToeuli SemTxveva individualur ganxilvas moiTxovs: pe-dagogebma da damxmare maswavleblebma mSobelTan erTad unda gani-xilon moswavlis saerTo aqtivobebSi CarTvis yvela SesaZlebloba; Tu motoruli problemebis gamo moswavles mniSvnelovani SezRud-vebi aqvs mobilobaSi, sportis gakveTilze SeiZleba iseTi aqtivobebi daigegmos, romlebic mimarTuli iqneba sxvadasxva unarebis ganviTa-rebaze. mag., moswavle, romelic gadaadgildeba etliT, SeiZleba ver Caebas fexburTis TamaSSi, magram maswavlebelma Tvlis aqtivobebSi CarTos (daTvalos bavSvebis, jarimebis, gatanili golebis raodeno-ba da a. S.).

amgvarad, saswavlo gegmis raodenobrivi cvlileba/Semcireba SesaZloa exebodes rogorc calkeul Sedegebsa da indikatorebs, ise mTlianad sagans, Tumca yvela SemTxvevaSi unda iyos dasabuTebuli da gamomdinareobdes moswavlis saWiroebidan.

3.4. saswavlo miznebis Tvisebrivi cvlileba

arsebobs saswavlo miznebis Tvisebrivi cvlilebis ori gza: saswa-vlo miznebis gamartiveba an maTi wina/sxva safexuridan SerCeva. cxa-dia, SesaZlebelia maTi garTuleba an momdevno safexuridan SerCeva, Tumca, rogorc zemoT aRvniSneT, mocemul saxelmZRvaneloSi mxo-lod gamartivebis SemTxvevebs ganvixilavT.

3.4.1. miznis (Sedegis) gamartiveba safexuris farglebSi

miznis safexuris farglebSi gamartiveba gulisxmobs Sedegebis gansxvavebuli unariT warmoCenas, SedegSi asaxuli Sinaarsis codnis gansxvavebuli siRrmiT/doniT demonstrirebas (ix. blumis taqsono-mia). SesaZlebelia Sinaarsis moculobis Semcirebac. magaliTisTvis ganvixiloT bunebismetyvelebis sagnobrivi programis erT-erTi Se-degi.

bun.IV.7.moswavles SeuZlia dedamiwis formaze msjeloba.Sedegi TvalsaCinoa, Tu moswavle: • iyenebs dedamiwis sxvadasxva gamosaxulebas, kosmosidan gada-

Rebul suraTebs da saubrobs dedamiwis formaze; • adarebs sxvadasxva xalxis adrindel warmodgenebs dedamiwis

formis Sesaxeb; • agrovebs da aanalizebs informacias mogzaurebze, msjelobs

am mogzaurebis wvlilze dedamiwis formis Sesaxeb warmodge-nis CamoyalibebaSi;

• daitans konturul rukaze gamoCenili mogzaurebis marSru-tebs.

aRniSnuli Sedegi moswavlisgan msjelobas moiTxovs. im SemTx-vevaSi, Tu maswavlebeli gadawyvets, rom moswavle SeZlebs SedegiT gaTvaliwinebuli codnis aTvisebas, magram gauWirdeba msjeloba, SeiZleba gaamartivos mizani da damakmayofileblad miiCnios, Tu moswavle mxolod aRwers dedamiwis formas. cxadia, aseT SemTxvevaSi Seicvleba yvela an ramdenime indikatori.

mizani: moswavle aRwers dedamiwis formas.indikatorebi: • iyenebs dedamiwis sxvadasxva gamosaxulebas, kosmosidan gada-

Rebul suraTebs da asaxelebs mis formas; • mokled aRwers erT-erT Zvel warmodgenas dedamiwis formis

Sesaxeb; • agrovebs da aanalizebs informacias romelime mogzaurze,

upasuxebs kiTxvebs mis wvlilze dedamiwis formis Sesaxeb warmodgenis CamoyalibebaSi;

• daitans konturul rukaze erTi gamoCenili mogzauris mar-Sruts.

bunebismetyvelebis aRniSnuli Sedegis gamartivebul variantSi Secvlilia yvela indikatori: pirvel indikatorSi Secvlilia mxo-lod codnis demonstrirebis forma, meore da mesame indikatorebSi Secvlilia rogorc forma, ise Sinaarsi, xolo meoTxe indikatorSi – mxolod Sinaarsi [Sinaarsobrivi cvlilebebi cxrilSi gamoyofilia qveda xaziT, xolo codnis demonstrirebis formis cvlilebebi ga-moyofilia muqi fontiT].

Page 19: individualuri saswavlo gegma

34 35

in

di

vi

du

al

ur

i s

as

wa

vl

o g

eg

ma

in

di

vi

du

al

ur

i s

as

wa

vl

o g

eg

ma

Tavi III - individualuri saswavlo gegma Tavi III - individualuri saswavlo gegma

3.4.2 miznis SerCeva wina safexuridan

im SemTxvevaSi, roca specialuri saganmanaTleblo saWiroebis mqone moswavlis akademiuri da SemecnebiTi unarebis ganviTareba da konkretul saganSi dagrovili codna ar iZleva miznis imave safexu-ridan SerCevis SesaZleblobas, mizanSewonilia misTvis miznebis wina safexuridan gansazRvra. Sesabamisad, moswavle swavlis procesSi orientirebuli iqneba ara asakisa da klasis Sesabamis Sedegebze, ara-med qveda klasis/klasebis Sedegebze.

saswavlo Sedegis/Sedegebis Canacvlebisas maswavleblis upir-velesi amocanaa, zustad gansazRvros moswavlis miRwevis arsebuli done da sagnobrivi programidan SearCios moswavlis SesaZleblobe-bis Sesabamisi Sedegi/Sedegebi. es ar gamoricxavs, rom maswavlebel-ma aRniSnul Sedegze muSaoba moswavlesTan garkveuli drois Semdeg wamoiwyos, maSin, roca moswavle amisaTvis mzad iqneba, Tundac misi Tanaklaselebi ukve sxva miznebze iyvnen orientirebuli.

magaliTisTvis ganvixiloT III klasis moswavlis SemTxveva:

elene, 8 wlis, III klasis moswavleelene mniSvnelovan sirTuleebs awydeba swavlis procesSi da

uWirs erovnuli saswavlo gegmiT gansazRvruli III klasis masa-lis daZleva maTematikaSi. swavlebis sxvadasxva strategiis ga-moyenebis miuxedavad, elenem ver SeZlo aeTvisebina gamravlebisa da gayofis operaciebi (maT. III.3). elenes ganviTarebis aqtualuri donis Sefasebis Sedegad maswavlebelma aRmoaCina, rom mozards srulyofilad meore klasis Sedegebic ki ar aqvs miRweuli, uWirs ganaxevreba-gaormagebis moqmedebebis Sesruleba da maTi dakav-Sireba Sekreba-gamoklebasTan (maT.II.3.).

cxadia, gamravleba-gayofis operaciebis aTvisebaze (maT. III.3) muSaoba iqamde ar moitans Sedegs, vidre wina unarebi ar ganmt-kicdeba. imisTvis, rom elenem aRniSnuli operaciebis wvdoma da ganxorcieleba SeZlos, mas, pirvel yovlisa, unda hqondes Sekre-ba-gamoklebis operaciebis Sesrulebis (maT.I.3) da raodenobis ganaxevreba- gaormagebis unari (maT. II.3). ix. sqema:

maT I.3. moswavles SeuZlia erTmaneTTan

daakavSiros Tvla, ricxvebs Soris da-mokidebulebebi da Sekreba-gamoklebis

moqmedebebi.

maT.II.3. moswavles SeuZlia ganaxevre-ba-gaormagebis moq-

medebebis Sesruleba da maTi dakavSireba

Sekreba-gamoklebasTan da erTmaneTTan

maT. III.3. moswav les SeuZlia gamravle-

ba-gayofis moqmede-bebis Sesruleba, maTi

Sekreba-gamoklebis moqmedebebTan da erT-maneTTan dakavSireba.

amitom maswavlebelma gadawyvita, aRar imuSaos elenesTan gayofisa da gamravlebis operaciebze, vidre meore klasis saswavlo miznebi ar ganmtkicdeba.

ar aris gamoricxuli, moswavle garkveul Sedegebs Tavisi kla-sis Sesatyvisi sagnobrivi programidan euflebodes, nawils ki – sxva klasis programidan.

maswavlebelma SeiZleba miznad daisaxos ara wina safexuris miza-ni, aramed iseTi unar-Cvevebis gamomuSaveba, romlebic konkretuli miznis misaRwevad aris saWiro, magram ar aris mocemuli konkretuli mimarTulebis SedegebSi. magaliTisTvis isev maTematikis III.3-is Se-degs ganvixilavT: SesaZloa, elenes SemTxvevaSi swavlis procesSi Se-qmnili sirTuleebi ganpirobebuli iyos ara ganaxevreba-gaormagebis problemiT, aramed maTi simboloebis damaxsovrebiT. aseT SemTxveva-Si maswavleblis mizani (moklevadiani) unda iyos, aswavlos elenes gamravlebisa da gayofis simboloebi da maTi dakavSireba Sesabamis operaciebTan.

Sedegebis da indikatorebis spiraliseburi struqtura saSuale-bas aZlevs maswavlebels sssm moswavlisTvis da klasisTvis dasaxos/SearCios erTi Sedegi (grZelvadiani mizani) gansxvavebuli indika-torebiT. qarTuli enisa da literaturis sagnobrivi programis II. 7, III. 3 da IV. 4 Sedegebi da Sesabamisi indikatorebi orientirebulia enobriv-gramatikuli struqturebis Camoyalibebaze; Sedegebi cod-nis konstruirebis (spiraliseburi) principiT aris dalagebuli; sa-wyis etapze moswavlis codna gramatikaSi amoiwureba winadadebisa da sityvebis daniSnulebis identifikaciiT (sagnis aRmniSvneli, mo-qmedebis aRmniSvneli), mesame klasSi mas ukve moeTxoveba kavSirebis, nacvalsaxelebis, sityvaTa gaazrebuli gamoyeneba da a. S. cxadia, es iseTi unar-Cvevaa, romelic ver iqneba dakavSirebuli konkretul te-qstTan, rac saSulebas aZlevs maswavlebels, meoTxeklasel bavSvTan miznad meore klasis Sedegis miRweva daisaxos.

meoTxe klasSi, erTsa da imave teqstze muSaobisas, qarTuli enisa da literaturis maswavlebels SeuZlia, miznad daisaxos erT moswa-vlesTan meore klasis standartis mixedviT saxelebisa da moqmedebis aRmniSvneli sityvebis amocnobaze (qarT. II.7. Sedegis me-3 indikato-ri) muSaoba, meore moswavlesTan – sxvadasxva enobriv-gramatikuli struqturebis (kavSirebis, nacvalsaxelebis, zmnisa da piris) SeTanx-mebul gamoyenebaze (qarT. III.3.); es im dros, roca mTliani klasi V.4. Sedegis misaRwevad specifikur leqsikaze, semantikuri kavSirebis gamoyenebaze da a. S. muSaobs (ix. qarT. V. 4. indikatorebi).

Page 20: individualuri saswavlo gegma

36 37

in

di

vi

du

al

ur

i s

as

wa

vl

o g

eg

ma

in

di

vi

du

al

ur

i s

as

wa

vl

o g

eg

ma

Tavi III - individualuri saswavlo gegma Tavi III - individualuri saswavlo gegma

qarT. II.7. moswavles SeuZlia martivi teqstis arsebiTi enobriv-gramatikuli niSnebis amocnoba. Sedegi TvalsaCinoa, Tu moswavle:• xmamaRla kiTxvisas sworad moniSnavs winadadebis sazRvrebs

teqstSi, icavs pauzas;• ganarCevs da asaxelebs personaJis/obieqtis damaxasiaTebel

sityvebs Sinaarsobrivi TvalsazrisiT (sagnis, pirovnebis aRmniSvnel sityvebs, moqmedeba-mdgomareobis aRmniSvnel leqsikas...);

• adarebs da kiTxvis dasmis saSualebiT ajgufebs sityvebs (saxelebsa da moqmedebis aRmniSvnel sityvebs; vin da ra jgufis sityvebs).

qarT. III. 3. moswavles SeuZlia ZiriTadi enobriv-gramatikuli saSualebebis saTanadod gamoyeneba. Sedegi TvalsaCinoa, Tu moswavle:• sasaubro TemebisTvis (mag., „weliwadis droebi“, „cxovelebi“,

„qalaqi“, „sofeli“ da a. S.) iyenebs Sesabamis leqsikas;• sityvaTa SesakavSireblad gaazrebulad iyenebs kavSirebsa da

sityva-kavSirebs (an, Tu, vinc, rac, rogorc, roca/rodesac...);• sworad iyenebs piris, CvenebiT, kiTxviT da uaryofiT

nacvalsaxelebs; • saTanado konteqstSi sworad iyenebs sityvebs: yvela, zogi

(zogierTi), arc erTi da sxv.;• marTebulad svams kiTxvebs (vin...? ra...? rogori...? romeli...?

ramdeni...?) da kiTxviT winadadebaSi – maxvils kiTxviT sityvebze;

• sworad uxamebs zmnas saxels pirsa da ricxvSi;• ganarCevs da sworad iyenebs Cveulebriv da Tavazianobis

gamomxatvel zmnur formebs („modi – mobrZandiT“; „aiRe – inebeT“, „dajeqi – dabrZandiT“ da sxv.).

qarT. I V. 4. moswavles SeuZlia Sesabamisi enobriv-gramatikuli saSualebebis gamoyeneba konkretul sametyvelo situaciaSi.Sedegi TvalsaCinoa, Tu moswavle:• yofiTi situaciebis aRwerisas metyvelebaSi saTanadod rTavs

specifikur leqsikas;• maswavleblis mier miTiTebuli nimuSebis mixedviT

SemoqmedebiTad iyenebs sityvaTa semantikur kavSirebs (sinonims, antonims...);

• saTanado konteqstebSi sworad Caanacvlebs saxelebs (arsebiTs, zedsarTavs, ricxviTs) nacvalsaxelebiT (es, is, aseTi, amdeni...) da martivi zmnizedebiT (aq, iq, maSin, amitom...);

• konteqstis mixedviT sworad iyenebs zmnis gramatikuli drois formebs (mag., SarSan davisveneT – gaisad davisvenebT da a. S.);

• metyvelebisas icavs brunvisa da piris niSnebTan dakavSirebul marTlmetyvelebis wesebs (mag., vvarjiSob, vuTxari, Tbiliss, qaTamma, kargad var da a. S.);

• sworad uTanxmebs zmnas arsebiT saxelebsa da nacvalsaxelebs pirsa da ricxvSi;

• sworad aTanxmebs msazRvrel-sazRvruls.

erovnuli saswavlo gegmiT gansazRvruli Sedegis Tvisebrivi Secvla – rogorc gamartiveba, ise wina safexuridan SerCeva – maswavlebels saSualebas aZlevs, moswavlis saWiroebebis gaTvaliswinebiT gansazRvros misaRwevi mizani; mas SeuZlia daakonkretos, gaamartivos da axali indikatorebi Camoayalibos. nebismieri tipis cvlilebis SemTxvevaSi, indikatorebis SerCevisas maswavlebelma unda gaiTvaliswinos logikuri kavSiri indikatorsa da Sedegs Soris, yuradReba miaqcios, rom indikatorma Sedegis ganmsazRvreli funqcia Seasrulos.

moswavleTa mravalferovani saWiroebebidan da SesaZ-leblobebidan gamomdinare, praqtikaSi iSviaTia adaptaciis mxolod erTi formis gamoyeneba; rogorc wesi, sssm moswavleTa umravlesoba saWiroebs saswavlo gegmis rogorc akomodacias, ise modifikacias, xolo zogierT SemTxvevaSi – alternatiuli miznebis SemuSavebas.

3.5. saswavlo gegmaSi alternatiuli miznebis Setana

xSirad specialuri saganmanaTleblo saWiroebis mqone moswavlis warmatebisTvis, garda sxva safexuris miznis SerCevisa an Sesabamisi safexuris miznis modifikaciisa (gamartiveba/garTuleba), saWiro xdeba sxva alternatiuli miznebis SemuSaveba. alternatiuli mizne-bis saWiroeba Cndeba maSin, rodesac moswavles erovnuli saswavlo gegmiT dadgenili minimaluri barieris gadalaxvac ki ar SeuZlia. alternatiuli mizani ar aris gansazRvruli erovnuli saswavlo geg-miT. misi SerCeva xdeba individualurad da specifikuria konkretu-li sssm moswavlisTvis.

Page 21: individualuri saswavlo gegma

38 39

in

di

vi

du

al

ur

i s

as

wa

vl

o g

eg

ma

in

di

vi

du

al

ur

i s

as

wa

vl

o g

eg

ma

Tavi III - individualuri saswavlo gegma Tavi III - individualuri saswavlo gegma

alternatiuli miznebis SemuSaveba gansakuTrebiT aqtualuria mravalmxrivi darRvevebis mqone moswavleebisTvis. maT SemTxvevaSi, mZime inteleqtualuri darRvevis gamo, zogjer SeuZlebeli xdeba erovnuli saswavlo gegmiT gansazRvruli zogierTi sagnis swavle-ba. aseT viTarebaSi SeiZleba moswavleebisTvis, maTi damoukideblo-bisTvis, bevrad ufro mizanSewonili iyos yoveldRiuri sasicocxlo funqciuri unar-Cvevebis gamomuSaveba, Tundac TviTmomsaxurebis unar-Cvevebisa. am sferoSi erT-erTi alternatiuli mizani aseTi iq-neba: „moswavles sapirfareSos gamoyenebis Semdeg damoukideblad SeuZlia xelebis sapniT dabana da gamSraleba“. im sagnebSi, rom-lebsac mZime inteleqtualuri darRvevis mqone moswavle swavlobs, SeiZleba aqcenti gakeTdes ara erovnuli saswavlo gegmiT gansaz-Rvrul miznebze, aramed isev da isev moswavlis yoveldRiur sasi-cocxlo unarebze, mag., sabunebismetyvelo sagnebis swavlebis erT-erT miznad SeiZleba ganisazRvros: „moswavles SeuZlia tansacmlis SerCeva amindisa da sezonis cvlilebis an adgilis Sesabamisad“.

iseTi miznebis gansazRvra, romlebic erovnul saswavlo gegma-Si ar aris mocemuli, saWiroa sensoruli darRvevebis mqone moswa-vleebisTvisac; mag., mxedvelobis darRvevis mqone mozardebisTvis aucilebelia, skolaSi warimarTos muSaoba moswavlis sivrceSi ori-entaciasa da mobilobaze. igive SieZleba iTqvas im moswavleebze, rom-lebsac komunikaciis procesSi eqmnebaT sirTuleebi: maTTvis saWiro xdeba komunikaciis alternatiuli meTodebis gamoyeneba da, Sesaba-misad, alternatiuli miznebis dadgena – mag., „moswavles SeuZlia sakomunikacio wignis gamoyeneba da sakuTari survilebisa da sa-Wiroebebis gamoxatva“.

3.6. miznebis formulireba

pirvel yovlisa, unda gaviTvaliswinoT, rom mizani, rogoric unda iyos is da visTvisac unda iyos dasaxuli, emsaxureba gar-kve uli codnis SeZenas, unaris da qcevis Camoyalibebas da/an damokidebulebis gamomuSavebas. Sesabamisad, mizani for mu-lirebuli unda iyos moswavlis SedegebSi da naTlad, mkafiod aR wer-des im codnas, unars, qcevas Tu damokidebulebas, romelsac iZens moswavle konkretuli miznis miRwevisas. imisTvis, rom mizanSi naT-lad aisaxos mosalodneli Sedegi, gansakuTrebuli yuradReba unda daeTmos miznis formulirebas.

sasurvelia, mizani formulirebuli iyos pozitiuri terminebiT da awymo droSi: mag., „moswavle aRwers adamians TvalsaCino gareg-

nuli niSnebis mixedviT, ajgufebs organizmebs mcenareebad da cxo-velebad (esg. bun. I.2)“.

is xuTi ZiriTadi maxasiaTebeli, romlebic unda hqondes yvela mizans, aRiniSneba inglisuri abreviaturiT – SMART (Specific, Measurable, Acheavable, Relevant, and Timebound) da niSnavs: specifikuri, gazomvadi, realisturi anu miRwevadi, relevanturi da droSi gawerili.

sworad formulirebuli miznis maxasiaTeblebi:• specifikuri – Camoyalibebulia naTlad, martivi eniT, Tval-

saCinod aris aRwerili moswavlis mosalodneli qceva, misi Sesrulebis kriteriumebi da, saWiroebis SemTxvevaSi, pirobe-bi;

• gazomvadi – iZleva moswavlis miRwevebis zustad Sefasebisa da monitoringis saSualebas;

• miRwevadi – realisturia, moswavlis SesaZleblobebis gaTva-liswinebiT;

• relevanturi – Seesatyviseba moswavlis saganmanaTleblo sa-Wiroebebs;

• droSi gawerili – maTi miRweva SesaZlebelia drois konkre-tul monakveTSi.

ganvixiloT TiToeuli maTgani:mizani unda iyos specifikuri – specifikuria mizani, romelic

naT lad aRwers, ra Sedegs miaRwevs, anu ra konkretul codnas, unars, damo kidebulebas Tu qcevas SeiZens da ris gakeTebas SeZlebs moswav-le. spe cifikuri mizani Semdegnairad aris formulirebuli: „salome jgu furi aqtivobis dros icavs rigs, svams kiTxvebs, gamoTqvams Ta vis mosazrebebs“. rac Seexeba mizans – „salome gaaumjobesebs so-cialur unarebs“ – is araspecifikuri da bundovania, radgan naTlad ar Cans, ras unda movelodeT salomesgan miznis miRwevis Semdeg.

vnaxoT kidev erTi magaliTi:

bundovani mizani specifikuri mizani

„baCanas SeuZlia ufrosebTan da TanatolebTan verbaluri komu-nikacia“.

„baCana ufrosebTan da Tanato-lebTan saubrisas gamoxatavs sa-kuTar mosazrebebs, survilebs da saWiroebebs“.

Page 22: individualuri saswavlo gegma

40 41

in

di

vi

du

al

ur

i s

as

wa

vl

o g

eg

ma

in

di

vi

du

al

ur

i s

as

wa

vl

o g

eg

ma

Tavi III - individualuri saswavlo gegma Tavi III - individualuri saswavlo gegma

bundovni specifikuri

miRwevis done papuna saTanado yuradRebiT ar epyroba skolis programas.

papuna Tavisi saSinao davalebebis mxolod mesameds asrulebs re gularulad. is iw yebs davalebis Ses-rulebas, magram, or-ganizaciuli unaris sirTulis gamo, ar SeuZlia davalebis bolomde miyvana.

mizani papunas damokidebuleba skolis mimarT gaumjobesda.

papuna regularulad da droulad asrulebs yvela saSinao davalebas.

miRwevis done likas yuradRebis koncentraciis deficiti aqvs.

damoukidebeli sak laso samuSaos Ses rulebis dros li ka xels uSlis sxva moswavleebs mu SaobaSi (saaTSi da-axloebiT 5-jer). es maSin xdeba, rodesac mas maswavleblis daxmareba sWirdeba.

mizani gaizarda likas yuradRebis koncentraciis done saklaso davalebebze.

damoukidebeli saklaso muSaobis dros lika maswavleblisgan iTxovs daxmarebas yovelTvis, rodesac mas es sWirdeba.

pirvel svetSi moyvanili miznebi zogadia da ar gvaZlevs saSua-lebas, naTlad davinaxoT, konkretulad ra qcevas unda movelodeT moswavlisgan, ra SeuZlia mas. meore svetSi moyvanili miznebi ki gasa-gebad aRwers, ras unda velodeT mozardisgan, mag.: sxvebTan urTier-

terminebi, romlebic gamoyenebuli unda iyos specifikuri miznis SemuSavebisas

codna unar-Cveva damokidebuleba

– asaxelebs– aRwers– wers– Camowers– CamoTvlis– xsnis– imeorebs– amoicnobs– irCevs– gadmoscems– adarebs – miuTiTebs– ajgufebs– akavSirebs da a. S.

– asrulebs– axdens demonstri-

rebas– amzadebs – awyobs– zomavs– iyenebs saxazavs– warmoadgens

– gamoxatavs interess

– gamoxatavs damokidebulebas

– svams kiTxvas

zogjer saswavlo mizani imgvarad aris formulirebuli, rom aR-wers Sedegs da, amavdroulad, raodenobrivad asaxavs miRwevis xa-risxs, mag.: „Teona jgufur aqtivobaSi minimum orjer icavs rigs“; an: „papuna gakveTilze igebs da asrulebs 2 da 3-safexurian instruq-ciebs 5-dan 3 SemTxvevaSi“.

moswavlisTvis, romelsac ufro kompleqsuri saWiroebebi aqvs, mi-zani SeiZleba kidev ufro specifikuri iyos da aRwerdes ara mxolod codnas, unars an qcevas, aramed pirobebs da progresis maCvenebels, mag.: „beqa sauzmis dros ufrosis verbaluri miniSnebiTa (piroba) da sakomunikacio wignis fotoebis gamoyenebiT (piroba), 4 cdidan 3 SemTxvevaSi (progresis maCvenebeli) miuTiTebs, risi mirTmeva surs“.

Tobisas moswavles SeuZlia gamoxatos Tavisi mosazrebebi, gadmosces survilebi da saWiroebebi da sxva. specifikuri miznebis formulire-ba xdeba im moqmedebis aRmniSvneli sityvebis gamoyenebiT, romlebic axdenen codnis, unar-Cvevis an damokidebulebis demonstrirebas. (ix. cxrili.)

mniSvnelovania:rodesac vsaubrobT miznis specifikurobaze, aucileblad unda gaviTvaliswinoT is riski, romelic miznis am maxasiaTebels ukav-Sirdeba, kerZod, specifikurad formulirebulma mizanma ar unda SezRudos ufrosebis xedva moswavlis SesaZleblobebTan dakavSirebiT.

Page 23: individualuri saswavlo gegma

42 43

in

di

vi

du

al

ur

i s

as

wa

vl

o g

eg

ma

in

di

vi

du

al

ur

i s

as

wa

vl

o g

eg

ma

Tavi III - individualuri saswavlo gegma Tavi III - individualuri saswavlo gegma

magaliTad, rodesac moswavles sauzmis dros sakomunikacio wignis gamoyenebiT sasurveli kerZis arCevas vaswavliT, amiT vmuSaobT misi damoukideblobis xarisxis gazrdasa da unarze, Tavad gaakeTos arCevani. Sesabamisad, pedagogi iqneba es, fsiqologi Tu mSobeli, ar unda Semoifarglos mxolod sakvebis arCeviT: man unda daisaxos sxva miznebic, romlebic moswavles sxvadasxva garemoSi da sxvadasxva situaciaSi aswavlis arCevanis gakeTebas. zemoT aRwerili miznis miRwevis Semdeg, an mis paralelurad, saWiroa imave mizanze gagrZeldes muSaoba ara mxolod samzareuloSi, aramed kafeSi, skolis sasadiloSi, restoranSi, stumrad yofnisas da a. S. SeiZleba imave sakomunikacio wignis gamoyenebiT vaswavloT moswavles, airCios, risi Cacma, yidva, swavla surs da a. S. sxva sityvebiT rom vTqvaT, saWiroa SeZenili codnis da unar-Cvevebis gadatana (generalizeba) sxvadasxva situaciasa da garemoSi.

aris SemTxveva, rodesac maswavlebels specialuri sagan ma-naTleblo saWiroebis mqone moswavlisTvis erovnuli saswavlo geg-midan SerCeuli miznis/Sedegis gamartiveba an dakonkreteba uxdeba.

Sedegebis dakonkretebisas maswavleblebi ramdenime gzas mimarTaven:

– Sedegi konkretdeba moswavlis damoukideblobis donis mixedviT;

– SedegSi aisaxeba indikatorebi.indikatoris saSualebiT Sedegis dakonkretebis Semdeg

maswavlebels eqmneba ufro naTeli warmodgena imaze, Tu ra unda SeZlos moswavlem. Sesabamisad, man SeiZleba Sedegi Semdegnairad gansazRvros:

mimarTuleba: dedamiwa da garesamyaro

bun.II.4. moswavles SeuZlia sezonuri movlenebis daxasiaTeba.

bun.II.4. moswavles SeuZlia sezonebis da Tveebis Tanamimdevrulad CamoTvla, weliwadis droebs Soris ganmasxvavebeli niSnebis miTiTeba, sezonebis mixedviT adamianis saqmianobisa da cxovelebis qcevis Sesaxeb magaliTebis moyvana, wlis mniSvnelovani dResaswaulebis sezonebTan dakavSireba.

Sedegi TvalsaCinoa, Tu moswavle: • TanamimdevrobiT CamoTvlis

sezonebsa da Tveebs;• erTmaneTs adarebs sezonebs,

saubrobs maT ganmasxvavebel niSnebze, akeTebs kolaJebs, Canaxatebs da sxva;

• aRwers im cvlilebebs, romlebsac ganicdian mcenareebi da cxovelebi sezonebis mixedviT (mag., foTolcvena, yvaviloba, bewvis feris cvla);

• CamoTvlis magaliTebs sezonebis mixedviT adamianis saqmianobisa da cxovelebis qcevis Sesaxeb (mag., xvna, Tesva, frinvelebis gadafrena);

• axarisxebs tansacmels sezonebis mixedviT;

• CamoTvlis misTvis mniSvnelovan dResaswaulebs da akavSirebs sezonebTan.

Sedegi TvalsaCinoa, Tu moswavle: • TanamimdevrobiT CamoTvlis

sezonebsa da Tveebs;• erTmaneTs adarebs sezonebs,

sa ubrobs maT ganmasxvavebel niSnebze;

• aRwers im cvlilebebs, romlebsac ganicdian mcenareebi da cxovelebi sezonebis mixedviT, suraTebis daxmarebiT (mag., foTolcvena, yvaviloba, bewvis feris cvla);

• CamoTvlis magaliTebs sezo-ne bis mixedviT adamianis saq-mianobisa da cxovelebis qce-vis Sesaxeb (mag., xvna, Tesva, frinvelebis gadafrena);

• CamoTvlis misTvis mniSvnelovan zogierT dResaswauls, aRwers maT da akavSirebs sezonebTan.

(aRniSnul indikatorebSi mo-ce mulia dazustebebi konkre-tuli moswavlis SesaZleblo-bebis gaTvaliswinebiT).

udavoa, rom pirvel svetTan SedarebiT, meore svetSi warmodge-nili Sedegi ufro konkretulia. indikatorebiT dazustebuli Sede-gi, romelSic gansazRvrulia, konkretulad ra mizans unda miaRwios moswavlem, maswavleblisTvis metad mkafio orientiria. aseTi midgo-ma specialuri saganmanaTleblo saWiroebis mqone moswavleebis sas-wavlo gegmis SemuSavebisas, xSirad amarTlebs.

Tumca gasaTvaliswinebelia erTi garemoeba: zogadad formu-lirebuli Sedegi (rogorc es pirvel svetSia mocemuli) maswavleb-lisTvis mravalmxrivi orientiria – is ar zRudavs pedagogs da ar aqcevs konkretuli aqtivobebis CarCoSi. am tipis Sedegze orienti-rebuli pedagogi ar Semoifargleba mxolod konkretuli mizniT, rac moswav les mravalmxrivi ganviTarebis saSualebas aZlevs. Sede-gi ufro metia, vidre indikatori, an Tundac erTad aRebuli yvela

Page 24: individualuri saswavlo gegma

44 45

in

di

vi

du

al

ur

i s

as

wa

vl

o g

eg

ma

in

di

vi

du

al

ur

i s

as

wa

vl

o g

eg

ma

Tavi III - individualuri saswavlo gegma Tavi III - individualuri saswavlo gegma

indikatori, amitomac Sedegisa da indikatoris gaigiveba ar aris ga-marTlebuli. indikatori mxolod Sedegebis Sesamowmebeli saSuale-baa. erTi Sedegi SeiZleba bevri indikatoriT gadamowmdes, erovnuli saswavlo gegma ki mxolod zogierT maTgans gvTavazobs.

rogorc aRvniSneT, SesaZloa maswavleblebi sssm moswavleebTan muSaobisas specifikurad formulirebul saswavlo Sedegebs ani-Webdnen upiratesobas. am SemTxvevaSi mniSvnelovania dabalansebuli midgoma. sasurvelia, maswavlebeli ufro met Sedegze iyos orienti-rebuli, vidre erTi konkretuli indikatoris Sesabamisi qcevis ga-movlenaa.

mizani unda iyos gazomvadi – mizani ise unda iyos formulire-buli, rom nebismier adamians SeeZlos Sefaseba (danaxva, mosmena, daT-vla ...), ramdenad aris miRewuli Sedegi da miRweulia Tu ara saerTod, anu mizani unda iyos gazomvadi.

misi es maxasiaTebeli pirdapir aris dakavSirebuli specifikuro-basTan. Zalian Znelia da TiTqmis SeuZlebelic, gazomo bundovnad formulirebuli miznebi da piriqiT, mag.: mizani – „gaizarda Torni-kes damoukideblobis xarisxi“ – bevrad ufro Zneli gasazomia, vid-re – „Tornike damoukideblad, sxvaTa daxmarebis gareSe asrulebs saSinao da saklaso davalebebs“. am SemTxvevaSi mosalodneli Sede-gi naTelia da, Sesabamisad, SesaZlebelia imis Sefasebac, ramdenad mi-aRwia moswavlem Sedegs.

zemoT ukve vaxseneT, rom zogi mizani imdenad specifikuria, rom masSivea mocemuli raodenobrivi maxasiaTeblebi. aseTi miznis gazom-va kidev ufro advilia. mag.: „a/w maisis bolosTvis, dReSi xuTjer, 10 wuTis ganmavlobaSi, luka SeZlebs saerTo saTamaSoebiT TamaSs, sul cota, 2 bavSvTan“;

„moswavles SeuZlia suraTze gamosaxuli martivi scenebis (mdinareze, parkSi da a. S.) dasaTaureba da Cawera, sakuTari gamoc-dilebis sami orsityviani winadadebiT gadmocema (Cawera), gmiris Tvisebebis Camowera“. (qarT.II.11)

mizani unda iyos realisturi anu miRwevadi – miuxedavad imi-sa, rom mSobels an maswavlebels survili aqvs, rac SeiZleba meti ram aswavlos bavSvs, miznis SerCeva brmad ar xdeba. mniSvnelovania, rom moswavlisTvis SeirCes iseTi miznebi, romelTa miRweva SesaZlebe-li iqneba individualuri saswavlo gegmiT gansazRvrul droSi. Tu am drois manZilze ar moxerxda miznis miRweva, maSin individualur saswavlo gegmaze momuSave jgufma unda imsjelos, mizani iyo ara-

realuri Tu warumatebloba sxva gareSe faqtorebma gamoiwvia (mag.: Seusabamo strategiebi da sxv.).

mizani realisturi da miRwevadi iqneba maSin, Tu is efuZneba mos-wavlis SesaZleblobebis xangrZliv da siRrmiseul Sefasebas, ker-Zod, detalur informacias mocemul sferoSi (romlisTvisac mizani formulirdeba) moswavlis ganviTarebis aqtualuri donisa da sa-Wiroebis Sesaxeb. Sesabamisad, miznis formulirebisas jgufma unda gaiTvaliswinos:

1. flobs Tu ara moswavle im codnasa da unarebs, romlebzec SeiZleba „daSendes“ sxva, axali codna da unar-Cveva?

2. ra sirTule xvdeba moswavles da ra uSlis xels dasaxuli Sede-gis miRwevaSi?

3. ras ver SeZlebs moswavle mocemul etapze (an saerTod) da, Ses-abamisad, risi gakeTeba ar unda movTxovoT mas?

ganvixiloT magaliTebi:magaliTi 1. giorgi IV klasis moswavlea, mas eqmneba sirTuleebi

kiTxvaSi, kerZod: is cnobs asoebis umetesobas da damoukideblad kiTxulobs calkeul martiv da nacnob sityvebs, Tumca moculobi-Ti teqstisa da ucxo sityvebis kiTxvis dros dekodireba uWirs. am sirTulis gamo misTvis kiTxvis procesi sakmaod garTulebuli da Senelebulia. giorgis ar SeuZlia damoukideblad waikiTxos meoTxe klasisTvis gankuTvnili teqsti. Tanaklaselebisgan gansxvavebiT, mas amisTvis orjer meti dro sWirdeba. samagierod giorgis kargad aqvs ganviTarebuli smeniTi aRqma, advilad igebs da imaxsovrebs sxvis wa-kiTxuls; SeuZlia gaakeTos CaniSvnebi da gamoitanos daskvnebi mos-menili teqstidan, romelic IV klasis dones Seesabameba.

qvemoT moyvanil cxrilSi naCvenebia mizani, romelic SemuSav-da giorgis ganviTarebis aqtualuri donisa da sirTuleebis gaTva-liswinebiT:

miRwevis aqtualuri done

sirTule mizani

cnobs asoebs;kiTxulobs martiv da nacnob sityvebs;SeuZlia mosmenili teqstidan CaniSvnebis gakeTeba da daskvnebis gamotana.

dekodireba moculobiTi teqstebisa da ucxo sityvebis kiTxvisas.

giorgis SeuZlia xmamaRla waikiTxos 5-7 martivi winada-debisgan Semdgari teqsti, romelSic 3 ucxo sityvaa, SeuZlia CaniSvnebis gakeTeba da daskvnebis gamotana.

Page 25: individualuri saswavlo gegma

46 47

in

di

vi

du

al

ur

i s

as

wa

vl

o g

eg

ma

in

di

vi

du

al

ur

i s

as

wa

vl

o g

eg

ma

Tavi III - individualuri saswavlo gegma Tavi III - individualuri saswavlo gegma

cxrilSi Cans, rom giorgisTvis gansazRvruli mizani efuZneba im unarebs, romlebsac avlens moswavle kiTxvisas da iTvaliswinebs mis sirTuleebs. is faqti, rom giorgis uWirs moculobiTi teqstebis da ucxo sityvebis wakiTxva, jgufisTvis erTgvari orientiria: naTeli xdeba, rom muSaoba am sirTulis daZlevisken unda iyos mimarTuli, magram ar SeiZleba miznad ucxo sityvebis Semcveli vrceli da rTuli teqstebis kiTxva davsaxoT; jgufma unda SeimuSaos iseTi mizani, romlis miRwevaSi giorgis daexmareba misi ganviTarebis aqtualuri done, kerZod is, rom moswavles SeuZlia martivi da nacnobi sityvebis kiTxva, mosmenili teqstidan daskvnebis gamotana da CaniSvnebis gakeTeba.

Sesabamisad, martivi teqstis kiTxva, romelSic 3 ucxo sityvaa, CaniSvnebisa da daskvnebis gakeTeba aris swored is mizani, romelSic gaTvaliswinebulia giorgis saWiroeba da ganviTarebis aqtualuri donec.

rodesac miznis realisturobaze vsaubrobT, erTi garemoebac unda gaviTvaliswinoT: TavisTavad mizani SeiZleba iyos miRwevadi, magram erTdroulad bevri miznis miRweva individualuri saswavlo gegmiT gaTvaliswinebul droSi SeiZleba ararealuri iyos. Sesabamisad, saWiro xdeba miznebis prioritetebis mixedviT dalageba da maTi sxvadasxva dros miRweva.

mizani unda iyos relevanturi – mizani zustad unda pasuxobdes moswavlis specialur saganmanaTleblo saWiroebas. mag.: Tu mos wav-lis dabali akademiuri moswreba da swavlis procesSi Seqmnili sir-Tuleebi erovnuli saswavlo gegmiT gaTvaliswinebul sagnebSi gan-pi robebulia kiTxvis unaris darRveviT, maSin mTavari amocana am pro blemaze muSaoba iqneba. Sesabamisad, miznebi muSavdeba kiTxvis una-ris gaumjobesebisTvis da orientirebulia im sirTuleze, romelic sa fuZvlad udevs kiTxvis problemas. Tu moswavles uWirs rTuli, 3- da 4-safexuriani zepiri Tu werilobiTi instruqciebis gageba da Ses ruleba gakveTilze, bunebrivia, es mas did dabrkolebas Seuqmnis swav lis procesSi. aseT SemTxvevaSi moswavlisTvis relevanturi mi-zani iqneba rTuli zepiri da werilobiTi instruqciebis gageba da Ses ruleba.

relevanturi unda iyos ara mxolod wliuri miznebi, aramed moklevadiani miznebica da miznis miRwevis strategiebic. SesaZlebelia TavisTavad grZelvadiani mizani iyos relevanturi, magram Tu moklevadiani miznebi, romlebic grZelvadiani miznisken mimaval safexurebs warmoadgenen da strategiebi, romlebsac irCevs maswavlebeli am miznebis misaRwevad, ar Seesabameba grZelvadian mizans da, Sesabamisad, moswavlis saWiroebas (ar aris relevanturi), cxadia, ar moxdeba relevanturi miznis miRweva.

miznis zemoT ganxilul or maxasiaTebelTan (miRwevadoba da re le vanturoba) dakavSirebiT Zalian mniSvnelovania kidev erTi

sa kiTxis gaTvaliswineba: zogjer mizani, romelsac isg jgufi irCevs moswavlisTvis, namdvilad Seesabameba mis saWiroebas, magram moswavlis resursidan (codna, unari da a. S.) gamomdinare, SeuZlebeli xdeba misi miRweva. Sesabamisad, mizani, romelic swori strategiebis da Zalisxmevis miuxedavad ar iqneba miRwevadi, xdeba ararelevanturi. mag., yvelasTvis naTelia, rom kiTxvis unari aris erT-erTi uniSvnelovanesi funqcia rogorc pirovnebis ganaTlebis, ise misi damoukideblobisTvis. Sesabamisad, erT-erTi yvelaze Rirebuli, rac SeiZleba maswavlebelma aswavlos moswavles, kiTxvaa. miuxedavad amisa, aris SemTxvevebi (magaliTad, ganviTarebis mravalmxrivi darRveva), rodesac moswavlisTvis, kompleqsuri sirTuleebis gamo, SeuZlebeli xdeba kiTxvis unaris daufleba; SeiZleba moswavlem moaxerxos yvela asos an calkeuli sityvebis xatis damaxsovreba da misi dakavSireba SinaarsTan, magram verasdros SeZlos asoebis marcvlebad, marcvlebis sityvebad da sityvebis winadadebebad gaerTianeba, wakiTxva da wakiTxulis azris gageba – man pedagogTan erTad SeiZleba wlebi moandomos iseT fundamentur unarze muSaobas, rogoric martivi nacnobi sityvebis kiTxva da gagebaa, magram mizans mainc ver miaRwios. amgvar viTarebaSi mizani, cxadia, miuRwevelia da, Sesabamisad, is moswavlis momavlisTvis, misi swavlisTvis da damoukideblobisTvis ararelevanturad miiCneva. bevrad gonivruli iqneba, Tu jgufi SearCevs iseT miznebs, romlebsac moswavle gansazRvrul droSi miaRwevs da romlebic mas daexmarebian damoukideblobis xarisxis gazrdaSi. aseTi SeiZleba iyos funqciuri wera-kiTxva, mag., vaswavloT moswavles sakuTari saxelis, gvarisa da misamarTis dawera, sxvadasxva warwerebis da niSnebis amocnoba, iqneba es warwera afTiaqis, maRaziis, skolis sasadilos, klasis, samaswavleblos, biblioTekis karze Tu saklaso oTaxis kedelze – aseTia cxrili, saklaso wesebi da sxv.; iseTi informaciuli Tu gamafrTxilebeli warwerebis kiTxva, rogoricaa: Sesasvleli, gasasvleli, Sesvla akrZalulia, cecxlsaSiSia da sxv. msgavsi tipis warwerebis da niSnebis amocnobas arsebiTi mniSvneloba aqvs imisaTvis, rom moswavlem garemoSi damoukideblad SeZlos orientacia, ufro metic – xSirad amas sasicocxlo mniSvneloba aqvs, radgan adamianis usafrTxoebas ukavSirdeba.

mizani unda iyos droSi gawerili – mizanze muSaoba ar grZeldeba usasrulod: rogorc zemoT moyvanil magaliTebSi davinaxeT, is yovelTvis droSia gawerili. nimuSad moviyvanT erovnul saswavlo gegmas: misi yoveli mizani ganixileba drosTan kavSirSi. erovnul saswavlo gegmaSi mocemulia wliuri miznebi (miznebi, romlebsac moswavle aRwevs yoveli klasis bolos) da safexurebrivi miznebi (miznebi, romlebsac moswavlem unda miaRwios yoveli safexuris dasrulebis Semdeg).

Page 26: individualuri saswavlo gegma

48 49

in

di

vi

du

al

ur

i s

as

wa

vl

o g

eg

ma

in

di

vi

du

al

ur

i s

as

wa

vl

o g

eg

ma

Tavi III - individualuri saswavlo gegma Tavi III - individualuri saswavlo gegma

individualur saswavlo gegmaSic miznis dadgenis paralelurad gan sazRvrulia, ra dro dasWirdeba mis miRwevas. magaliTad, grZel-vadiani (wliuri) miznebis misaRwevad rekomendebulia erTi saswavlo weli. Tumca, individualur saswavlo gegmaze momuSave jgufma SeiZleba is gansakuTrebuli SemTxvevebic ganixilos, rodesac moswavles miznis misaRwevad erT welze meti an naklebi dro sWirdeba.

cxadia, ara mxolod wliuri mizani, aramed moklevadiani miznebic drosTan kavSirSi ganixileba, Tumca am SemTxvevaSi is, Tu ra droSi iqneba SesaZlebeli miznis miRweva, damokidebulia Tavad miznis sirTuleze da moswavlis SesaZleblobebze.

mniSvnelovania, miznis SerCevisas, ise rogorc zogadad isg-is Sedgenisas, gaTvaliswinebuli iyos moswavle, rogorc pirovneba da ar moxdes misi saWiroebebisa Tu swavlis procesSi Seqmnili siZneleebis segmentireba. aranakleb mniSvnelovania, individualuri gegma da individualuri miznebi ganixilebodes momavlis perspeqtivaSi. jgufs, romelic individualuri gegmis Sedgenaze muSaobs, unda axsovdes, rom specialuri saganmanaTleblo saWiroebis mqone moswavleebTan muSaobisas yvelaze Rirebuli miznebis ricxvSi Sedis momavaliSi am mozardebis damoukideblobis done, produqtiuloba da cxovrebis maRali xarisxi. amis gareSe mizanic da individualuri gegmac meqanikuria, radgan ar efuZneba samomavlo xedvas.

3.7. ramdeni mizani SeiZleba SemuSavdes moswavlisTvis?

miznTa ricxvi da saxeebi mniSvnelovnad aris damokidebuli moswavlis saswavlo saWiroebebis sirTulesa da xasiaTze. im sferoSi, sadac moswavles SeuZlia asakisTvis Sesabamisi miznebis miRweva, cxadia, individualuri (alternatiuli) miznebis Sedgena saWiro ar aris. mag., zogierTi moswavlisTvis alternatiuli miznebi dgeba kiTxvis unaris aTvisebasTan dakavSirebiT da, SesaZloa, mocemuli sferos ganviTarebisTvis mas 5-6 miznis gansazRvrac ki dasWirdes; zogierT moswavles individualuri miznebi sWirdeba socialuri komunikaciis unaris ganviTarebisTvis; zogs SeiZleba yvela, an TiTqmis yvela sferoSi sWirdebodes individualuri miznebi.

kidev erTi mniSvnelovani aspeqti, romelic miznis SerCevisas unda gaviTvaliswinoT, aris prioritetebi. kerZod, individualur saswavlo gegmaze momuSave jgufma unda gadawyvitos, romeli mizani/miznebia prioritetuli, ras aswavlis da romeli unarebis SeZenaSi daexmareba mocemul wels moswavles. yuradReba unda miaqcios, rom mizani/miznebi prioritetuli iyos mSoblisTvis da gonivruli –

moswavlis momavlisTvis. rodesac laparakia prioritetebze, aq igulisxmeba ara mxolod mSoblis survili da molodini, aramed moswavlis saganmanaTleblo saWiroebebi.

3.8. miznebis sirTule da qronologia

miznebis gansazRvris dros gaTvaliswinebuli unda iyos unarebis ganviTarebis Tanamimdevroba. gaumarTlebelia ama Tu im unarze muSaoba, Tu misi winmswrebi unari saTanadod ar aris ganviTarebuli.

magaliTad, ar SeiZleba daviwyoT kiTxvaze an ariTmetikuli una-rebis ganviTarebaze muSaoba da miznebis dasaxva ise, rom ar gaviT-valiswinoT kiTxvis da ariTmetikis winmswrebi unarebi: moswavles ver aswavliT ariTmetikul operaciebs cifrebiT (mag., 10-is farglebSi angariSi), Tu mas ar aqvs gaazrebuli raodenobis cvlilebis (zrda, Semcireba) cneba, mimarTeba cifrsa da raodenobas Soris. Tu bavSvma ar icis, rom nivTebis garkveuli grovisTvis sxva grovis mimateba iwvevs nivTebis raodenobis zrdas da gamokleba piriqiT – Semcirebas, maSin is ver gaigebs cifrebiT mimatebis da gamoklebis operaciebs. Sesabamisad, ar SeiZleba jer mimateba-gamoklebis operaciebze daviwyoT muSaoba da Semdeg vimuSaoT (an saerTod ar vimuSaoT) iseT cnebebze, rogoricaa raodenoba an rigiToba.

magaliTad, Tu Cveni mizania Teonas vaswavloT 10-is farglebSi ariTmetikuli operaciebis Sesruleba, miznebi qronologiurad da sirTulis mixedviT Semdegnairad unda dalagdes:

1. Teona axorcielebs operaciebs obieqtebis raodenobis, sididis, moculobis gazrdis an Semcirebis mizniT;

2. 3-is farglebSi Teona TiTebis, Cxirebisa da sxva damxmare saSualebebis gamoyenebiT asrulebs mimateba-gamoklebis operaciebs da poulobs miRebul cifrs baraTze.

3. Teona 10-is farglebSi asrulebs mimateba-gamoklebis operaciebs da Caiwers miRebul cifrs.

Sejamebamiznis dadgenisas specialistebma unda gansazRvron:• ris gakeTebas SeZlebs moswavle miznis miRwevis Sedegad;• pirobebi, romelSic moswavle gamoavlens miRweul Sedegs;• resursi da mxardaWera, rac aucilebelia imisTvis, rom

moswavlem miaRwios mizans;• dro, romelSic mizani iqneba miRweuli.

Page 27: individualuri saswavlo gegma

50 51

in

di

vi

du

al

ur

i s

as

wa

vl

o g

eg

ma

in

di

vi

du

al

ur

i s

as

wa

vl

o g

eg

ma

Tavi III - individualuri saswavlo gegma Tavi III - individualuri saswavlo gegma

3.9. grZelvadiani da moklevadiani miznebi – amocanebi da indikatorebi

specialuri saganmanaTleblo saWiroebis mqone moswavlisTvis gansazRvruli saswavlo mizani, romelic erovnul saswavlo gegmaSi warmodgenili Sedegis modifikacias an alternativas warmoadgens, specialur literaturaSi grZlevadiani miznis saxelwodebiT ixma-reba.

Tu ganviTarebis aqtualuri done aris is aTvlis wertili, saida-nac moswavle iwyebs mizanze muSaobs, xolo wliuri mizani – saboloo Sedegi, romelsac unda miaRwios, maT Soris SeiZleba ganisazRvros da gaiweros miznamde misasvleli gzebi, e. w. safexurebi, igive mokle-vadiani (Sualeduri) miznebi an amocanebi. moklevadiani miznebis miR-weva aris aucilebeli imisTvis, rom moswavlem saboloo Sedegs miaR-wios. msgavsi moklevadiani miznebis gansazRvra exmareba moswavles, etapobrivad daagrovos codna da gamocdileba, romelic dasaxul miznamde miiyvans. es daxmarebas uwevs maswavlebelsac – mas SeuZlia etapobrivad Seafasos, ramdenad axerxebs moswavle miznis miRwevisT-vis aucilebeli codnisa da gamocdilebis dagrovebas.

moklevadiani miznebi, romlebsac grZelvadiani miznebisken mivyavarT, ufro konkretuli da specifikuria da maTi miRwe-va ufro mokle periodSi aris mosalodneli. maTi miRweva Sesa-Zlebelia or kviraSi, erT an or TveSi. moklevadiani miznebi im aucilebel codnasa Tu unar-Cvevebs moicavs, romlebic grZel-vadiani miznis misaRwevad aris saWiro.

magaliTi:

miRwevis done

giorgi asrulebs saSinao davalebebis naxe-varze naklebs. is iwyebs davalebis Sesrule-bas, magram organizaciul unar-CvevebTan da-kavSrebuli sirTuleebis gamo, ar SeuZlia dawyebuli davaleba gansazRvrul dros daas-rulos.

wliuri mizanigiorgi yvela saSinao davalebas asrulebs regularulad da droulad.

imisTvis, rom giorgim miaRwios dasaxul grZelvadian mizans, sa-Wiroa SeiZinos garkveuli codna da unarebi, romlebsac isg jgufi gansazRvravs da gawers moklevadiani miznebis saxiT.

ramdenime moklevadiani mizani am davalebisTvis aseTi iqneboda:

giorgi damoukideblad iyenebs winaswar gamzadebul organizaci-ul models, sadac miTiTebulia davalebis droulad dasrulebi-sTvis saWiro aqtivobebis Tanamimdevroba.

giorgi damoukideblad SeimuSavebs da iyenebs organizaciul mod-els.

ganvixiloT zemoT aRwerili moklevadiani miznebi damoukideb-lad da grZelvadian mizanTan kavSirSi.

mocemul SemTxvevaSi, giorgis Zlieri mxare (ganviTarebis aqtu-aluri done) is aris, rom mas SeuZlia daiwyos davalebis Sesruleba. sirTule organizaciuli unar-Cvevebis deficitia, rac xels uSlis davalebebis dasrulebaSi. Sedegad, giorgis arasodes aqvs mzad saSi-nao davaleba.

wliuri mizani, romelsac giorgim unda miaRwios, aris saSinao da-valebebis regularulad da droulad momzadeba („giorgi amzadebs saSinao davalebebs regularulad da droulad“). Tumca, vidre sa-boloo mizans miaRwevs, giorgim unda miaRwios Sualedur miznebs: pirvel yovlisa, iswavlos maswavleblis mier winaswar gamzadebuli modelis gamoyeneba, sadac miTiTebulia, ra qmedebebi unda ganaxor-cielos davalebis droulad Sesasruleblad, ra TanmimdevrobiT da ra droSi. mag., maTematikuri amocanis amoxsnisas giorgis gamoadgeba Semdegi saxis modeli:

grZelvadiani (wliuri) mizani aris debuleba, romelsac in-dividualur saswavlo gegmaze momuSave jgufis wevrebi SeTanx-mebulad ayalibeben da romlis miRwevasac saswavlo wlis das-rulebisas moelian moswavlis saWiroebebis, miRwevis donis, Zlieri mxareebisa da arsebuli resursebis gaTvaliswinebiT.

bolomde da xmamaRla waikiTxe amocana.

gaxaze da kidev erTxel xmamaRla waikiTxe, ras gvekiTxeba amocana.

teqstSi ipove da gansxvavebuli feriT gaxaze informacia, romelic amocanis

kiTxvas ukavSirdeba.

dawere, ra informaciis mopoveba gWir-deba damatebiT, rom kiTxvas upasuxo.

Page 28: individualuri saswavlo gegma

52 53

in

di

vi

du

al

ur

i s

as

wa

vl

o g

eg

ma

in

di

vi

du

al

ur

i s

as

wa

vl

o g

eg

ma

Tavi III - individualuri saswavlo gegma Tavi III - individualuri saswavlo gegma

maswavlebeli modelebis gamoyenebis swavlebiT giorgis Ta vad awvdis sqemas (am SemTxvevaSi, amocanis amoxsnisTvis saWiro qme de-bebis Tanamimdevrobas), radgan organizaciul unar-CvevebTan da-kav Sirebuli sirTuleebis gamo, giorgis damoukideblad ar Se uZ-lia msgavsi sqemis SemuSaveba. maswavlebeli am SemTxvevaSi elis, rom msgavsi modelebis xSiri gamoyenebis Sedegad moxdeba sqemis ga Ta-viseba (interiorizacia) da momavalSi giorgi damoukideblad, yo-vel gvari sqemis gareSe SeZlebs saWiro aqtivobebis dagegmvasa da ganxor cielebas.

maSasadame, pirveli moklevadiani mizani saboloo mizanTan Seda-rebiT bevrad martivia da damxmare sqemis (mza templetebis) gamoye-nebiT davalebis droulad Sesrulebas iTvaliswinebs.

momdevno moklevadiani mizani – amocana, anu safexuri – pir-velTan SedarebiT rTuli da kompleqsuria. am safexurze giorgim unda iswavlos sakuTari TavisTvis damxmare sqemis (modelebis) da-moukideblad SemuSaveba da, Sesabamisad, am sqemis gamoyenebiT dava-lebis Sesruleba.

saboloo safexuri gaxlavT grZelvadiani mizani. am safexurze maswavlebeli elis, rom moxdeba sqemis interiorizaci da giorgi ukve damoukideblad, damxmare sqemis gamoyenebis gareSe, regularu-lad da droulad SeZlebs yvela im aqtivobis dagegmvasa da ganxor-cielebas, romelic davalebis bolomde Sesasruleblad aris saWiro.

xandaxan moklevadian mizans an miznebs warmoadgens indikatori. rogorc zemoT iyo ganxiluli, yoveli mizani erovnul saswavlo geg-maSi fasdeba indikatorebiT. es aris im codnisa da unarebis CamonaT-vali, romliTac ganisazvreba, miRweulia Tu ara konkretuli mizani. ganvixiloT erovnuli saswavlo gegmis miznisa da indikatorebis ma-galiTi.

dawyebiT safexurze qarTuli enisa da literaturis sagnobrivi programiT gansazRvruli erT-erTi mizani aseTia:

qarT. I. 2. moswavles SeuZlia gadmosces martivi informacia misTvis nacnob Temebze.

Sedegi TvalsaCinoa, Tu moswavle:• miniSnebebze, ilustraciebze da a. S. dayrdnobiT gadmoscems mos-

menili teqstis Sinaarss; • aRwers ilustracias (aRwers moqmedebas, asaxelebs sagnebs, swo-

rad aRwers saganTa ganlagebas: win, ukan, zeviT, qveviT, marjvniv, marcxniv);

• metyvelebisas iyenebs winadadebis modalobebs (Txrobas, SekiT-xvas, Txovnas, brZanebas) da Sesabamis intonacias;

• winaswar micemuli gegmis/instruqciis mixedviT gadmoscems faq-tebs.

CamoTvlili punqtebi aris indikatorebi. imisTvis, rom miznis miRwevis done SevafasoT, unda ganvsazRvroT, zemoT CamoTvlili indikatorebidan romels da ramdenad miaRwia moswavlem. mocemuli indikatorebidan romelime (an yvela) SeiZleba gaxdes moklevadiani mizani. mag., SeiZleba moklevadian miznad davisaxoT miniSnebebze da ilustraciebze dayrdnobiT mosmenili teqstis Sinaarsis gadmocema an, Tundac, ilustraciebis aRwera da a. S.

zogjer grZelvadini miznis misaRwevad, indikatorebSi aRwerili cod nisa da Cvevebis garda, saWiro xdeba damatebiTi Cvevis an codnis SeZena.

ganvixiloT konkretuli magaliTi:mocemul etapze moswavles SeuZlia yvela asos cnoba da dasa-

xeleba, sityvis pirveli da bolo bgeris dasaxeleba, gansazRvra, aris Tu ara konkretuli bgera dasaxelebul sityvaSi; oTxi bgeris gaerTianeba, Tu bgerebis miwodeba moxdeba swrafad (grZeli sityvis an bgerebis nela miwodebis SemTxvevaSi bgerebisgan sityvas ver amT-lianebs, ar SeuZlia CamoTvlili bgerebis gameoreba).

grZelvadiani mizani: moswavles SeuZlia sityva daSalos marc-vlebad, bgerebad da piriqiT – marcvlebisgan, bgerebisgan da aso-ebisgan aawyos sityva.

aRniSnuli grZelvadiani miznis misaRwevad saWiroa Semdegi mok-levadiani miznebis miRweva:1. moswavle imeorebs 5-6 elementisgan Semdgar CamonaTvals (bgeras,

sityvas);2. sityvaTa CamonaTvalSi poulobs winaswar miTiTebul asos, marc-

vals (indikatori, rogorc moklevadiani mizani);3. winaswar gansazRvruli asoebisgan awyobs sityvas [aatk – kata];4. irCevs dasaxelebul asoebs da awyobs sityvas [bgsaadgkt];5. asoebs amTlianebs marcvlebad, marcvlebs – sityvebad;6. sityvebSi gamoyofs da warmoTqvams marcvlebs, marcvlebSi – aso-

ebs; 7. asoebisagan da marcvlebisagan awyobs sityvas.

sayuradReboa, rom yvela es moklevadiani mizani (garda pirvelisa [1]) erovnul saswavlo gegmaSi mocemuli Sedegis indikatorebia; mos-wavles SeuZlia gaaerTianos maqsimum 4 bgerisagan Semdgari sityva – es aris misi ganviTarebis aqtualuri done; cxadia, moculobasTan dakavSirebuli problemis daZlevis gareSe SeuZlebeli iqneba grZel-vadiani miznis miRweva, romelic gulisxmobs sxvadasxva raodenobis bgerebisgan Semdgari sityvis daSlas da awyobas; aqedan gamomdinare, isg-ze momuSave jgufis erT-erTi amocanaa, zustad gansazRvros, ra aris saWiro miznis misaRwevad [ar moxdes indikatorebis avtomaturi gadatana moklevadian miznebSi] da moklevadian miznad daisaxos.

Page 29: individualuri saswavlo gegma

54 55

in

di

vi

du

al

ur

i s

as

wa

vl

o g

eg

ma

in

di

vi

du

al

ur

i s

as

wa

vl

o g

eg

ma

Tavi III - individualuri saswavlo gegma Tavi III - individualuri saswavlo gegma

amave magaliTze SegviZlia ganvixiloT moklevadian miznebs Soris mimarTeba. rogorc zemoT aRvniSneT, moklevadiani miznebi grZel-vadiani miznis miRwevis safexurebia; is unarebi da codna, romlis aTvisebac moklevadiani miznebis miRweviT xerxdeba, sabolood gva-Zlevs grZelvadiani miznis Sesabamis kompleqsur codnas an unarebs; cxadia, zogierTi moklevadiani miznis miRweva SeuZlebelia misi win-mswrebi unaris an codnis SeZenis gareSe, mag.: moswavle ver SearCevs saWiro asoebs da ver aawyos sityvas, vidre imave davalebas ar Seas-rulebs mxolod im asoebisagan, romlebic saWiroa mocemuli sityvi-saTvis (me-3 da me-4 moklevadiani mizani). amave dros, igi ver SeZlebs sityvis awyobas, Tu ar SeuZlia sityvaSi asos moZebna (me-2 mokleva-diani mizani); es miznebi (me-2, me-3 da me-4) erTmaneTTan safexure-briv, ierarqiul kavSirSia; rac Seexeba pirvel mizans, misi miRweva ar aris sxva romelime mizanze damokidebuli. misi miRweva SesaZlebelia damoukideblad. aseve, SesaZlebelia me-2, me-3 da me-4 moklevadiani miznebis miRweva mis gareSe; me-5, me-6, me-7 miznebis miRweva ki SeuZ-lebeli gaxdeba, Tu moswavle ver SeZlebs pirveli miznis Sesabamisi unaris demonstrirebas. pirveli moklevadiani mizani me-2, me-3 da me-4 miznebTan paralelur kavSirSia, isini grZelvadiani miznis kom-ponentebi arian, xolo me-5, me-6, me-7 mizanTan – ierarqiul kavSirSia, rac imas niSnavs, rom am miznebze muSaoba SesaZlebelia mxolod mas Semdeg, rac moxdeba pirveli moklevadiani miznis miRweva.

amgvarad, moklevadiani miznebi SeiZleba warmoadgendnen grZel-vadiani miznis safexurebs an komponentebs; safexurebrivi anu ierar qiuli mimarTebis SemTxvevaSi, miznebze muSaoba moiTxovs Ta-na mimdevrobis dacvas, xolo im SemTxvevaSi, roca erTi/an ramdenime mok levadiani mizani sxva mizanTan/ebTan erTad grZelvadiani miz nis komponentia anu paralelur kavSirSia maTTan, SesaZlebelia nebis-mieri TanmimdevrobiT an sxva miznebTan erTad paraleluri muSaoba.

3.10. resursebi da strategiebi

strategia aris im teqnikisa da midgomaTa erToblioba, romlis saSualebiTac maswavlebeli exmareba moswavles isg-iT gansazRvru-li miznis/ebis miRwevaSi.

Tu mizani aRwers imas, risi gakeTeba unda SeZlos moswavlem, stra-tegia aRwers, ra unda gaakeTos ufrosma (maswavlebelma Tu sxvam), moswavles dasaxuli miznis miRwevaSi rom daexmaros.

strategiebis aRwera SeiZleba moicavdes informacias saWiro ma-salis, adamianuri resursebis, garemoebebis da im adgilis Sesaxeb, sadac swavleba xorcieldeba. momdevno TavSi ganvixilavT adaptire-buli gakveTilis nimuSs, romelSic aRwerilia saWiro strategiebi da resursebi.

isg jgufma TiToeuli grZelvadiani da moklevadiani miznisT-vis unda gansazRvros saWiro masala (mag.: adaptirebuli teqsti), masalis momzadebaze pasuxismgebeli piri (vinc aris pasuxismgebeli teqstis adaptirebaze, amobeWdvaze da moswavlisTvis miwodebaze), adgili, sadac mimdinareobs mizanze muSaoba (saklaso oTaxi, resur-soTaxi, saxli) da konkretuli strategiis/aqtivobis ganxorciele-baze pasuxismgebeli piri (maswavlebeli, specialuri maswavlebeli, mSobeli).

3.11. miznebis SerCevis procedura

miznebis SerCeva, cxadia, xdeba moswavlis SesaZleblobebisa da sa-Wiroebebis gaTvaliswinebiT. maswavlebeli ukve icnobs moswavlis Se-fasebis angariSebs da am informaciaze dayrdnobiT ganixilavs moce-muli klasisa da sagnis TiToeuli Sedegis miRwevis SesaZleblobas; im SemTxvevaSi, Tu maswavlebeli miiCnevs, rom moswavle wlis bolos ver SeZlebs konkretuli Sedegis im formiT miRwevas, rogorc es ero-vnul saswavlo gegmaSia warmodgenili, igi iwyebs msjelobas/fiqrs mis modifikaciaze (raodenobrivi, Tvisebrivi); cxadia, maswavleblis mizania, moswavlis wliuri miznebi maqsimalurad iTvaliswinebdes erovnuli saswavlo gegmis moTxovnebs, amitom, pirvel yovlisa, fi-qrobs miznis gamartivebaze, anu cdilobs mizani imave safexuridan SearCios; safexuris miznebis SenarCuneba SesaZlebelia agreTve maTi raodenobis SecvliT (miznebis/indikatorebis SemcirebiT). im SemTx-vevaSi, Tu moswavlis potenciuri SesaZleblobebis gaTvaliswine-biT ar xerxdeba miznis imave safexuridan SerCeva, maswavlebeli mas qveda safexuridan arCevs, mag.: Tu IV klasis Sedegebis miRweva maTi cvlilebebis Semdegac SeuZlebelia, maswavlebeli cdilobs miznebi III klasis standarts Seusabamos: ganixilavs miznebis raodenobrivi da Tvisebrivi cvlilebebisa da akomodaciebis gamoyenebis SesaZleb-lobas da im SemTxvevaSi, Tu gadawyvets, rom moswavle verc III klasis miznebis miRwevas SeZlebs, irCevs kidev ufro dabal safexurs da a. S. cxadia, miznis adekvaturi SerCeva damokidebulia maswavleblis gamocdilebaze da kompetenciaze. pedagogTa umravlesobas SeuZlia met-naklebi sizustiT gansazRvros moswavlis akademiuri miRwevis done, mas ar sWirdeba TiToeuli qveda safexuris Tanamimdevruli ganxilva. mag.: Tu VII klasis sssm moswavles SeuZlia 10-is farglebSi angariSi, cxadia, misi miznebis VI an V klasis sagnobriv standartSi Zieba saR azrs moklebulia; aseT SemTxvevaSi, maswavlebeli pirdapir I an, SesaZloa, II klasis standartidan daiwyebs miznebis SerCevas.

Page 30: individualuri saswavlo gegma

57

in

di

vi

du

al

ur

i s

as

wa

vl

o g

eg

ma

Tavi IV - specialuri saganmanaTleblo saWiroebis mqone moswavlis identifikacia da Sefaseba

56

in

di

vi

du

al

ur

i s

as

wa

vl

o g

eg

ma

Tavi IVspecialuri saganmanaTleblo saWiroebis

mqone moswavlis identifikacia da Sefaseba

specialuri saganmanaTleblo saWiroebebis mqone moswavleebis identifikacia SeiZleba moxdes maTi saganmanaTleblo sivrceSi mox vedramde (skolaSi Sesvlamde) an saswavlo procesis nebismier mo mentSi. im SemTxvevaSi, Tu skola informirebulia moswavlis pro blemebisa da saWiroebebis Sesaxeb, skolis personalma, mSo-belTan SeTanxmebiT, unda daiwyos informaciis Segroveba bavSvis saga nmanaTleblo saWiroebebis identificirebis mizniT da, auci-leblobis SemTxvevaSi, Seadginos individualuri saswavlo gegma.

zogjer problemebi mogvianebiT iCens Tavs; maswavlebelma Se saZ-loa ifiqros, rom moswavle ar aris saTanadod CarTuli saswavlo pro cesSi da misi efeqtianobis gazrdis mizniT, mizanSewonilad mi-iC nios sxvadasxva cvlilebebis Setana; aseT SemTxvevaSi, vidre mas-wavlebeli/damrigebeli mSobels daukavSirdeba, sasurvelia, dak-virvebisa da kolegebTan TanamSromlobis gziT moipovos informacia im sirTuleebisa da saWiroebebis Sesaxeb, romlebic moswavles swavlis procesSi eqmneba; kargi iqneba, Tu mSobelTan Sexvedramde maswavlebels dazustebiT ecodineba, romeli sagnis aTviseba uWirs moswavles? konkretulad ra tipis sirTuleebi eqmneba? ra SemTxvevaSi iCens es sirTuleebi Tavs da a. S.

mniSvnelovania, mSobelTan Sexvedra ar Sedges mxolod prob-lemebis deklarirebis mizaniT: sasurvelia, isini ganvawyoT Tanam-SromlobisTvis. informirebis mizania mSobelTan TanamSromloba da ara mSrali informaciis miwodeba da mxolod problemebze laparaki.

identificireba unda moxdes ara mxolod problemis deklarirebis, aramed moswavlis saswavlo procesSi CarTvisa da swavlis xarisxis gazrdis mizniT.

swavlasTan dakavSirebuli sirTuleebis dadgenisa da mSoblebTan SeTanxmebis Semdeg unda moxdes moswavlis Sefaseba; srulfasovani, mniSvnelovani informaciis mopoveba saswavlo procesSi adekvaturi cvlilebebis ganxorcielebis winapirobas qmnis. amitom aris mniSvne-lovani, informaciis Segroveba eyrdnobodes sxvadasxva wyarosa da Sefasebis meTodebs – dakvirvebas, interviuirebas, formalur da ar-aformalur testirebas.

moswavlis Sesaxeb srulfasovani informaciis mopoveba SesaZle-belia ojaxis wevrebze, skolis personalsa da sxva mniSvnelovan wya-roze dayrdnobiT.

ojaxis wevrebs gansxvavebul viTarebaSi uxdebaT bavSvTan ur-TierToba, Sesabamisad, gansxvavebuli cnobebis mowodeba SeuZliaT; garda amisa, mSoblebi floben informacias bavSvis adreuli ganviTa-rebis, samedicino istoriisa da saWiroebebis, emociuri da socialu-ri unar-Cvevebisa da sirTuleebis Sesaxeb.

mniSvnelovani wyaroa Tavad moswavle, gansakuTrebiT maRal kla-sebSi an/da iseT SemTxvevebSi, rodesac sakuTar Tavze dakvirvebisa da angariSgebis unari Seswevs; moswavles SeuZlia mogvawodos in-formacia sakuTari interesebis, swavlis stilisa da strategiebis Sesaxeb.

mozardis saWiroebebis kritikuli analizisTvis didi mniSvnelo-ba aqvs saswavlo dawesebulebis personalisgan mopovebul informa-cias skolaSi misi qcevis Sesaxeb. maswavleblebi floben informacias sxvadasxva sagnebis swavlebisas gamoyenebuli meTodebis efeqtiano-bis Sesaxeb; garda amisa, maT saSualeba aqvT, ganixilon moswavlis Zlieri da susti mxareebi da mogvawodon informacia mozardis SesaZ-leblobebis Sesaxeb mis asakobriv kategoriasTan SefardebiT.

informaciis mopoveba SeiZleba moswavlis piradi saqmis Seswa-vliT, gansakuTrebiT im SemTxvevaSi, Tu moswavle sxva skolidan aris gadmosuli da ar xerxdeba wina klasis maswavleblebTan Sexvedra.

mniSvnelovan da saintereso informacias Seicavs im specialistTa Canawerebi da rekomendaciebi, romlebic sxvadasxva dros muSaobdnen

Page 31: individualuri saswavlo gegma

58 59

in

di

vi

du

al

ur

i s

as

wa

vl

o g

eg

ma

in

di

vi

du

al

ur

i s

as

wa

vl

o g

eg

ma

Tavi IV - specialuri saganmanaTleblo saWiroebis mqone moswavlis identifikacia da Sefaseba

Tavi IV - specialuri saganmanaTleblo saWiroebis mqone moswavlis identifikacia da Sefaseba

moswavlesTan an Sefasebuli hyavT igi; es SeiZleba iyos bavSvis eqimi, fsiqologi, metyvelebis Terapevti, pedagogi da a. S.

qvemoT moyvanil cxrilSi mocemulia mniSvnelovani informaciis CamonaTvali, romelTagan TiToeuli dakavSirebulia misi mopovebis SesaZlo wyarosTan. aRniSnul CamonaTvals, moswavlis saWiroebidan gamomdinare, emateba an akldeba romelime punqti/punqtebi. Camo-naTvali SeiZleba gamoviyenoT, rogorc Sesamowmebeli sia Sefasebis procesSi.

wyaro informacia

ojaxi

• demografiuli monacemebi;• socialuri istoria;• saganmanaTleblo istoria;• samedicino istoria; • ganviTarebis Taviseburebebi;• qcevis Taviseburebebi;• interesebi;• prioritetebi;• ganxorcielebuli Sefaseba/intervencia.

moswavle

• interesebi;• akademiuri da SemecnebiTi unarebi;• damxmare strategiebi;• xelSemSleli faqtorebi;• daswavlis stili;• prioritetebi;• sayvareli saqmianoba.

skola

• saganmanaTleblo istoria;• akademiuri miRwevebi;• akademiuri sirTuleebi;• swavlasTan dakavSirebuli qceva;• socialuri da emociuri ganviTarebis

Taviseburebebi; • gamoyenebuli intervenciebis efeqtianoba.

sxva specialisti

• problemis istoria da dinamika;• gamoyenebuli intervenciebis tipi,

intensivoba da efeqtianoba;• reagireba intervenciaze, progresi;• ganviTarebis Taviseburebebi;• specialuri rekomendacia (reJimTan,

kvebasTan, medikamentebis miRebasTan dakavSirebiT).

moswavlis saWiroebebis Seswavlisa da maTze adekvaturi reagirebis mizniT, gadamwyveti mniSvneloba aqvs amomwuravi, mniSvnelovani informaciis mopovebas. miuxedavad amisa, Sefasebis gundma an Sefasebis procesSi monawile specialistebma unda gaiTvaliswinon da moipovon mxolod relevanturi informacia, romelic SemdgomSi daxmarebas gauwevs skolis personals da Tavad moswavles. mniSvnelovania aseve, rom mSobeli/meurve informirebuli iyos ara mxolod Sefasebis saWiroebaze, aramed Tavad procesze da, survilis SemTxvevaSi, Tavadac SeeZlos masSi monawileobis miReba. mSobeli uflebamosilia:• icodes Sefasebis ra meTodebis (dakvirvebis, testirebis,

intervius) gamoyenebas gegmavs esa Tu is specialisti da ra daniSnuleba aqvs TiToeuls;

• informirebuli iyos skolis gareT sxva specialistTan vizitis Sesaxeb da moiTxovos misi gauqmeba an Tanamonawileoba am procesSi;

• survilis SemTxvevaSi, daeswros moswavlis testirebis process;• gaecnos misi Svilis Sesaxeb mopovebul informacias da, survilis

SemTxvevaSi, uari Tqvas mis mTlianad an nawilobriv gasajaroebaze.

Sefaseba unda ganxorcieldes mxolod mSoblis/meurvis Tan-xmobis SemTxvevaSi.

Sefasebis Sedegad unda moxdes mxolod moswavlisTvis saWiro mniSvnelovani informaciis mopoveba.

ra tipis informaciis mopovebaa saWiro?

moswavlis Sesaxeb sxvadasxva tipis informaciis mopovebaze pa-suxismgebeli TiToeuli piri orientirebuli unda iyos mxolod mos wavlis saganmanaTleblo saWiroebebTan dakavSirebuli infor-maciis Sekrebasa da deklarirebaze. dauSvebelia iseTi informaciis deklarireba da angariSgeba, romelic ar aris dakavSirebuli moswav-lis saganmanaTleblo sivrcesTan, mis saganmanaTleblo saWiroebeb-Tan da ver iqneba gamoyenebuli mis an mis garSemomyofTa sasikeTod. moswavlis Sefasebis angariSi ar unda Seicavdes: – informacias iseTi samedicino diagnozis Sesaxeb, romelic ar

aris kavSirSi saganmanaTleblo saWiroebebTan;– piradi an ojaxuri mdgomareobis detalebs;– sxvadasxva specialistis Sefasebis anagariSs, romelic ar aris

aqtualuri;– testirebisas miRebul qulebs interpretaciis gareSe;

Page 32: individualuri saswavlo gegma

60 61

in

di

vi

du

al

ur

i s

as

wa

vl

o g

eg

ma

in

di

vi

du

al

ur

i s

as

wa

vl

o g

eg

ma

Tavi IV - specialuri saganmanaTleblo saWiroebis mqone moswavlis identifikacia da Sefaseba

Tavi IV - specialuri saganmanaTleblo saWiroebis mqone moswavlis identifikacia da Sefaseba

– nebismieri tipis problemebs (akademiuri, emociuri, qceviTi), romlebic aRar aris aqtualuri. Sefasebis mizania amomwuravi informaciis mopoveba moswavlis

Sesaxeb Semdeg sferoebSi:• akademiuri unarebi: kiTxva, wera, angariSi, Txroba;• SemecnebiTi unarebi: yuradReba, aRqma, metyveleba, mexsiereba,

azrovneba;• sagnis codna;• swavlasTan dakavSirebuli qceva: swavlis motivacia, merxTan

jdoma, instruqciis Sesruleba da a. S.;• funqciuri unar-Cvevebi: mobiloba, komunikacia, usafrTxoebis

normebis dacva da a. S.am informaciis safuZvelze ganisazRvreba: moswavlis Zlieri da susti mxareebi: sasurvelia, moswa-

vlis Se fasebis safuZvelze mopovebuli informacia warmodgenili iyos sfe roebis mixedviT (akademiuri, SemecnebiTi, funqciuri un-ar-Cvevebi) da TiToeuli sferosTvis ganisazRvros Zlieri da susti mxa reebi. sxvadasxva sferoSi arsebuli sirTuleebis gavlena mos-

wavlis akadmiur miRwevaze: garda imisa, rom Sefasebis procesSi moxdeba sirTuleebis identificireba, mniSvnelovania aRniSnuli sirTuleebis saswavlo procesTan dakavSireba da imis gansazRvra, Tu ra sirTules uqmnis konkretuli problema moswavles saswavlo procesSi, mag.: uWirs kiTxva, Sesabamisad, ver iTvisebs misi asakis Se-satyvisi sirTulis teqstebs. saganmanaTleblo prioritetebi: mravalferovani saWi-

roebebis arsebobis SemTxvevaSi mniSvnelovania, ganisazRvros mos-wavlis saganmanaTleblo prioritetebi, mag.: romeli miznis miRweva daakmayofilebs moswavlis saWiroebebs, romel sagans iswavlis, ro-mel ucxo enas daeufleba, komunikaciis alternatiul meTodebs aiT-visebs Tu metyvelebis ganviTarebas dausaxaven miznad da a. S. saganmanaTleblo saWiroebebi: prioritetebis SerCevis Sem-

deg unda ganisazRvros, rogor aris SesaZlebeli moswavlis prob-lemebis (susti mxareebi) gamo swavlis procesSi Seqmnili sirTulee-bis Semcireba; rogori saswavlo garemo da saswavlo strategiebi sWirdeba moswavles Tavisi SesaZleblobebis maqsimalurad realize-bisTvis. mag.: Tu moswavles kiTxvis swavlisas eqmneba sirTuleebi da amis gamoc uWirs asakis Sesatyvisi teqstis wakiTxva da gaazreba, mas did daxmarebas gauwevs audiowignebi, adaptirebuli teqstebi, teqs-tebSi mniSvnelovani adgilebis moniSvna da a. S. miRwevis aqtualuri done: miRwevis aqtualuri done gan-

sazRvravs, konkretul sferoSi an saganSi ra codna da unar-Cvevebi aqvs moswavles mocemul etapze (ra icis, risi gakeTeba SeuZlia). miR-wevis aqtualuri donis gansazRvris mizniT, Sefasebis procesSi mo-

povebuli inFformaciidan unda SeirCes konkretulad is informacia, romelic ukavSirdeba saswavlo mizans. misi saSualebiT vigebT, ra icis moswavlem da ra SeuZlia mocemul momentSi konkretuli mimar-TulebiT. moswavlis miRwevis aqtualuri done gviCvenebs sawyis wer-tils, saidanac iwyeba muSaoba miznis misaRwevad; mag.:

miRwevis aqtualuri done grZelvadiani mizani

SeuZlia Seasrulos orsafex-uriani instruqcia verbaluri

daxmarebiT.

SeuZlia Seasrulos sam- da oTxsafexuriani instruqcia

damoukideblad.

SeuZlia 10-mde daTvla. SeuZlia 100-mde daTvla.

4.1. vin aris pasuxismgebeli Sefasebasa da informaciis Segrovebaze?

pasuxismgebel pirebs skolis administracia yovel konkretul Sem TxvevaSi skolis resursebidan gamomdinare gansazRvravs; amis gaTvaliswinebiT informaciis Segrovebaze pasuxismgebloba Se-iZleba daekisros:• skolis damxmare specialists: fsiqologs, specialur maswav-

lebels, inkluziuri ganaTlebis koordinators, sagnis pedagogs; • klasis damrigebels – im SemTxvevaSi, Tu sirTuleebi swavlaSi

mxolod erT saganSi vlindeba.rac Seexeba Sefasebas: cxadia, maswavlebeli ver uzrunvelyofs

yvela im sferos Sefasebas, romelic aucilebelia moswavlis saWi-roebebis detaluri analizisTvis; im SemTxvevaSi, Tu skolas hyavs specialuri maswavlebeli da fsiqologi, isini uzrunvelyofen aka-demiuri da SemecnebiTi unarebis Sefasebas. maTi ararsebobis SemTx-vevaSi, skolas SeuZlia mimarTos ganaTlebisa da mecnierebis saminis-tros multidisciplinur gunds.

sfero meTodi pasuxismgebeli piri

akademiuri unar-Cvevebi

• dakvirveba• testireba

• maswavlebeli• damxmare specialisti • multidisciplinuri

gundi

Page 33: individualuri saswavlo gegma

63

in

di

vi

du

al

ur

i s

as

wa

vl

o g

eg

ma

Tavi V - individualuri saswavlo gegmis Sedgena, ganxorcieleba da monitoringi

62

in

di

vi

du

al

ur

i s

as

wa

vl

o g

eg

ma

SemcnebiTi unarebi

• testireba• dakvirveba

gakveTilis dros

• damxmare specialisti • multidisciplinuri

gundi• dakvirveba gakveTilis

dros • maswavlebeli

sagnis codna

• werilobiTi davaleba

• zepiri gamokiTxva

• testireba

• sagnis maswavlebeli• imave sagnis maswav-

lebeli wina wels• momijnave sagnis

maswavlebeli (fizika-maTematika)

swavlasTan dAakavSirebuli

qceva

• dakvirveba• kiTxvari• interviu (mas-

wavlebelTan)

• maswavlebeli• damxmare specialisti• multidisciplinuri

gundi

funqciuri unar-Cvevebi

• dakvirveba• kiTxvari• interviu (mSo-

belTan, maswav-lebelTan)

• maswavlebeli• damxmare specialisti• multidisciplinuri

gundi

Tavi Vindividualuri saswavlo gegmis Sedgena,

ganxorcieleba da monitoringi

5.1. pirveli etapi: specialuri saganmanaTleblo saWiroebis gansazRvra

mas Semdeg, rac dadgindeba, rom moswavles sirTuleebi eqmneba swavlis procesSi, klasis damrigebeli an sagnis maswavlebeli, mSo-belTan SeTanxmebiT, aRniSnulis Sesaxeb skolis administracias atyobinebs. administracia gegmavs da uzrunvelyofs individualu-ri saswavlo gegmis jgufis (isg jgufis) pirvel Sexvedras, romlis organizebasa da monawileTa informirebaze pasuxismgebloba SesaZ-loa daekisros klasis damrigebels an skolis damxmare specialists (aseTis arsebobis SemTxvevaSi).

pirvel Sexvedras eswrebian sssm moswavlis damrigebeli, yvela maswavlebeli, administracia, skolis damxmare specialisti (aseTis arsebobis SemTxvevaSi), mSobeli da Tavad moswavle (Tu es SesaZle-belia). gansakuTrebiT mniSvnelovania mSobelis monawileoba, rac sa-

Sualebas miscems mas, procesis dawyebidanve saqmis kursSi iyos; sko-las ki SeeZleba gaiziaros da gaiTvaliswinos mSoblis pozicia.

am etapze isg jgufis wevrebis amocanaa, aRweron da Sexvedris monawileebs gauziaron moswavlis qcevasTan da swavlasTan dakav-Sirebuli sirTuleebi, misi Zlieri mxareebi, saWiroebebi, romelTa safuZvelzec jgufi gadawyvetilebas miiRebs moswavlis siRrmiseu-li Sefasebis aucileblobis Sesaxeb. im SemTxvevaSi, Tu isg jgufis wevrebi gadawyveten, rom swavlasTan dakavSirebuli sirTuleebi ar aris droebiTi xasiaTis da saswavlo procesSi garkveuli cvlile-bebis Setanis Semdeg bavSvi gacilebiT efeqtianad SeZlebs CarTvas, jgufi iZleva siRrmiseuli Sefasebis rekomendacias. mSoblis Tanx-mobis SemTxvevaSi, administracia uflebamosilia, daiwyos Sefasebis procesi (Sefasebis procesi detalurad aris aRwerili IV TavSi „sssm moswavlis identifikacia da Sefaseba“).

Sefasebis procesis dasrulebisTanave igegmeba Semdegi Sexvedra. am etapze isg jgufis Sexvedris mizania, Sefasebis Sedegebis mimo-

xilvisa da jgufSi msjelobis safuZvelze gansazRvros moswavlis ZiriTadi saWiroebebi da maTi dakmayofilebis SesaZleblobebi. mniS-vnelovania, am Sexvedras eswrebodes da ganxilvaSi monawileobdes yvela specialisti, vinc moswavlis Sefasebisa da swavlebis procesSi monawileobs; Sexvedraze ganisazRvreba:• isg jgufis Semadgenloba da mis muSaobasTan dakavSirebuli teq-

nikuri sakiTxebi (ra sixSiriT, sad da rodis Sedgeba jgufis Sex-vedrebi; ra formiT moxdeba wevrebis informireba mimdinare sa-kiTxebisa da jgufis Sexvedrebis Sesaxeb);

• moswavlis saganmanaTleblo saWiroebebi;• aRniSnuli saWiroebebis daZlevis gzebi.

moswavlis Sefasebis angariSis mimoxilvis Semdeg isg jgufma unda miiRos gadawyvetileba inidividualuri saswavlo gegmis Sedgenis Taobaze; gadawyvetilebis misaRebad saWiroa ganixilon TiToeuli sagnis maswavleblis mosazreba, romelsac pedagogebi dokumentis saxiT warmoadgenen (ix. „moswavlis piradi saqmis warmoeba“), aseve sx-vadasxva sferos specialistTa mier warmodgenili Sefasebis angari-Sebi (ix. sssm moswavlis identifikacia da Sefaseba).

Sexvedraze TiToeuli wevri warmoadgens misTvis xelmisawvdom informacias da gamoTqvams mosazrebas individualuri gegmis saWi-roebis Taobaze; [im SemTxvevaSi, Tu skolas ar aqvs sssm moswavlesTan muSaobis gamocdileba, Sexvedras uZRveba ganaTlebisa da mecniere-bis saministros multidisciplinuri gundis wevri, romelic isg jgufis wevrebs awvdis informacias sssm moswavlis swavlebis proce-durebis Sesaxeb].

Page 34: individualuri saswavlo gegma

64 65

in

di

vi

du

al

ur

i s

as

wa

vl

o g

eg

ma

in

di

vi

du

al

ur

i s

as

wa

vl

o g

eg

ma

Tavi V - individualuri saswavlo gegmis Sedgena, ganxorcieleba da monitoringi Tavi V - individualuri saswavlo gegmis Sedgena, ganxorcieleba da monitoringi

im SemTxvevaSi, Tu moswavle, sxvadasxva strategiisa da inidivi-dualuri midgomebis gamoyenebis miuxedavad, ver Zlevs erovnuli saswavlo gegmiT gansazRvrul programas, gundi iRebs gadawyveti-lebas inidividualuri saswavlo gegmis Sedgenis Sesaxeb. amasTan er-Tad ganisazRvreba, romel saganSi saWiroebs gegmas da romelSi – ara. isg jgufis SemadgenlobaSi rCebian is maswavleblebi, romelTa sag-nebSic moswavles sWirdeba gegmis Sedgena. im SemTxvevaSi, Tu mozar-dis saganmanaTleblo saWiroeba (zogierTi) ganpirobebulia qceviTi problemebiT, romlebze muSaobac erTian SeTanxmebul strategias moiTxovs, jgufSi rCeba uklebliv yvela maswavlebeli, miuxedavad saganSi arsebuli miRwevebisa.

Semdegi gadawyvetileba exeba erovnuli gegmis adaptaciis for-mebs. moswavlis saWiroebebis dasaZlevad strategiebis SerCevisas jgufi, pirvel yovlisa, ganixilavs akomodaciebis gamoyenebis Sesa-Zleblobas; iq, sadac akomodaciebis gamoyeneba ar iqneba sakmarisi da efeqtiani, gegmis modifikaciis gadawyvetilebas iRebs; Tu jgufi mi-iCnevs, rom SesaZlo akomodaciebi da modifikacia ver uzrunvelyofs moswavlis saganmanaTleblo saWiroebebs, ganixilavs alternatiuli miznebis SemuSavebis aucileblobas.

amgvarad, moswavlis identifikaciisa da Sefasebis Semdeg ikribe-ba isg jgufi da Tanxmdeba:• sWirdeba Tu ara moswavles isg?• ra sagnebSi sWirdeba?• ra tipis akomodaciebis gamoyeneba SeiZleba da ra formiT?• saWiroebs Tu ara isg modifikacias da romel saganSi?• saWiroebs Tu ara moswavle alternatiuli miznebis SemuSavebas?

isg jgufis Sexvedraze ganxiluli sakiTxebi konfiden cialuria. TiToeuli wevri valdebulebas iRebs, konkretul moswavlesTan dakavSirebuli sakiTxebi ganixilos mxolod jgufis wevrebTan.

mocemul kiTxvebze pasuxi gansazRvravs Semdgomi muSaobis mimar-Tulebas.

im SemTxvevaSi, Tu moswavlis saWiroebebis dasakmayofileblad sakmarisia akomodaciebis gamoyeneba, jgufi Tanxmdeba akomoda-ciis formaze, sixSireze, adgilze, droze da a. S.; gegmavs Semdgom Sualedur Sexvedras monitoringisTvis. xolo im SemTxvevaSi, roca saWiroa saswavlo miznebis modifikacia an alternatiuli miznebis SemuSaveba, jgufs ufro xangrZlivi samuSaos Sesruleba uwevs, risT-visac erTi Sexvedra sakmarisi ar aris; isg jgufis TiToeuli wevris

grafikis gaTvaliswinebiT, xSiri da intensiuri Sexvedrebis organi-zebac sakmaod rTulia. amitomac mizanSewonilia, meore Sexvedris Semdeg, romelzec jgufi iRebs gadawyvetilebas isg-is Sedgenaze da gansazRvravs adaptaciis formas, jgufis wevrebma muSaoba TavianTi sagnebis farglebSi individualurad gaagrZelon.

TiToeuli maswavlebeli individualurad an damxmare speci-alistTan erTad (maT SeuZliaT daxmarebisTvis multidisciplinur gunds mimarTon) SearCevs da SeimuSavebs konkretuli moswavlisaT-vis wlis bolos misaRwev miznebs (ix. qveTavi „miznis SerCeva“).

SerCeul miznebs maswavlebeli ayalibebs grZelvadian da mokle-vadian miznebad (miznebis formulireba detalurad aris ganxiluli Sesabamis TavSi); amavdroulad, gansazRvravs miRwevis gzebs, strate-giebs, meTodebsa da aqtivobebs (gamocdileba gviCvenebs, rom mizne-bis SerCeva da Sesabamisi samuSaoebis dagegmva sakmaod xangrZlivi da Sromatevadi saqmea, amitom maswavlebelma unda gansazRvros, SerCeu-li miznebidan konkretulad romel mizanze iqneba misi muSaoba ori-entirebuli pirveli semestris an uaxloesi erTi Tvis ganmavlobaSi da mxolod amisTvis SeimuSaos strategiebi).

5.2. meore etapi: saswavlo miznebisa da strategiis SeTanxmeba

miznebi: • sagnebis mixedviT saswavlo miznebisa da strategiebis SeTanx-

meba;• saerTo miznebis identificireba da SeTanxmeba;• miznis Sesabamisi aqtivobebisa da masze pasuxismgebeli pire-

bis gansazRvra.

am etapze isg jgufis Sexvedraze maswavlebelma unda warmoadgi-nos is miznebi, romlebsac mizanSewonilad miiCnevs konkretuli mos-wavlis SemTxvevaSi.

isg jgufis muSaobis meore etapze (SesaZloa Sedges ramdenime Sex-vedra) xdeba individualuri saswavlo gegmis SemuSaveba: TiToeuli maswavlebeli warmoadgens grZelvadian da moklevadian miznebs Ta-vis saganSi da aTanxmebs mas mSobelTan, moswavlesTan (roca es SesaZ-lebelia), sxva sagnebis pedagogebTan, damxmare specialistebTan.

isg jgufis am Sexvedraze, garda imisa, rom TiToeuli maswavle-beli warmoadgens Tavis saganSi misaRwev miznebs, Tanxmdebian saer-To, anu iseT saswavlo an/da funqciur miznebze, romlebze muSaobac

Page 35: individualuri saswavlo gegma

66 67

in

di

vi

du

al

ur

i s

as

wa

vl

o g

eg

ma

in

di

vi

du

al

ur

i s

as

wa

vl

o g

eg

ma

Tavi V - individualuri saswavlo gegmis Sedgena, ganxorcieleba da monitoringi Tavi V - individualuri saswavlo gegmis Sedgena, ganxorcieleba da monitoringi

unda daigegmos paralelurad or an met sivrceSi, mag., kiTxvasTan da werasTan dakavSirebuli saswavlo miznebi, romlebic qarTuli eni-sa da literaturis sagnobriv programaSia mocemuli, SesaZlebelia integrirebuli iyos sxva nebismier gakveTilze, sadac gardauvalia kiTxvisa da weris aqtivobebis gamoyeneba. gasaTvaliswinebelia, rom zogjer miznis misaRwevad saWiroa damatebiTi individualuri an jgufuri muSaobis dagegmva resursoTxaSi. aseT SemTxvevaSi damxma-re specialisti sagnis maswavlebelTan erTad inawilebs pasuxismgeb-lobas moklevadiani miznebis an konkretuli aqtivobebis ganxorcie-lebaze, isini Tanxmdebian, vin ras da rogor akeTebs.

amgvarad, isg jgufis meore etapis Sexvedraze maswavleblebi war-moadgenen da aTanxmeben wlis bolos misaRwev saswavlo miznebs. ase-ve, Tanxmdebian Semdeg sakiTxebze:• ra aris saswavlo miznebi;• vin aris konkretuli moklevadiani miznis miRwevaze pasuxismgebe-

li;• vin aris pasuxismgebeli konkretuli aqtivobebis ganxorcieleba-

ze;• sad sruldeba aqtivoba (klasSi, resursoTaxSi, saxlSi);• ra masalaa saWiro; • vin aris masalis momzadebaze pasuxismgebeli da a. S.

im SemTxvevaSi, Tu mSobeli ar eswreba isg jgufis romelime Sexvedras, jgufis koordinatori/damrigebeli uzrunvelyofs mis informirebas, awvdis Sexvedris oqmsa da SemuSavebuli dokumentaciis aslebs.

5.3. mesame etapi: inidividualuri saswavlo gegmis ganxorcieleba

inidividualuri saswavlo gegmis ganxorcielebis am etap ze maswa-vleblebi iwyeben isg jgufSi gundurad miRebuli gadawyve ti lebis individualurad ganxorcielebas. TiToeuli jgufTan Se Tan xmebuli grZelvadiani da Sesabamisi moklevadiani miznisa da stra te giebis safuZvelze adgens gakveTilis gegmas, romelSic, garda mTli ani klasisTvis gansazRvruli aqtivobebisa, gaTvaliswinebulia kon-kretuli sssm moswavlisTvis dagegmili aqtivoba (ix. sanimuSo gakve-Tilis gegmebi). swored ase dagegmili gakveTili qmnis individualu-ri saswavlo gegmiT gaTvaliswinebuli miznebis miRwevis winapirobas.

garda amisa, mniSvnelovania, rom miznebze muSaobas sistematu-ri xasiaTi hqondes: msgavsi aqtivobebi unda xorcieldebodes yo-

veldRiurad an, individualuri grafikis arsebobis SemTxvevaSi, yo-vel gakveTilze, romelsac moswavle eswreba.

isg-is ganxorcielebis mocemul etapze gansakuTrebiT mniSvne-lovania sxvadasxva sagnis maswavleblebis SeTanxmebuli muSaoba. miRweva im miznebisa, romlebzec ori an meti specialisti muSaobs, SeuZlebelia maTi TanamSromlobis gareSe; gadafarvisa da ur-TierTsawinaaRmdego strategiebis Tavidan asacileblad mniSvne-lovania, rom specialistebma, sagangebo Sexvedrebis gareSe, muSaobis mimdinareobis Sesaxeb erTmaneTs xSirad gauziaron azri. sirTule-ebis identificirebis SemTxvevaSi ki monitoringis mizniT moiTxo-von isg jgufis Sexvedra.

5.4. monitoringi

individualuri gegmiT warmarTuli saswavlo procesis efqti-anobis Sesafaseblad saWiroa daigegmos isg jgufis Sexvedra mimdi-nare semestris ganmavlobaSi (isg-iT muSaobis dawyebidan 4-6 kviris Semdeg da semestris bolos). im SemTxvevaSi, Tu maswavlebeli efeqti-anad ver iyenebs dagegmil akomodaciebsa da aqtivobebs da fiqrobs, rom moswavle ver aRwevs moklevadian mizans (Sesabamisad, ver miaR-wevs verc grZelvadians), cxadia, ar unda daelodos gegmur Sexvedras da isg jgufi droze adre Sekribos, raTa moxdes gegmis gadaxedva da saWiroebis mixedviT misi Sesworeba.

isg jgufi monitoringis Sexvedraze ganixilavs miRweul miznebs, sirTuleebs saswavlo procesSi da mis SesaZlo gamomwvev mizezebs.

mizezebi, romelTa gamoc moswavlem SeiZleba ver miaRwios mizans, aris:• ararealisturi mizani; • arasworad SerCeuli meTodi/strategia;• mcire dro miznis misaRwevad an/da aqtivobis gansaxorcieleblad;• arasworad SerCeuli akomodacia;• moswavlis dabali motivacia;• xSiri gacdenebi;• pasuxismgebel pirTa (damrigebeli) naklebi aqtiuroba da a. S.

saswavlo procesSi xarvezebis dadgenis SemTxvevaSi, isg jgufma unda gaanalizos TiToeuli zemoT moyvanili mizezi da uzrunvelyos Sesabamisi RonisZiebebi maT aRmosafxvrelad an/da minimumamde da-sayvanad.

individualuri saswavlo gegmis Sedgenis, ganxorcielebisa da monitoringis dros, muSaobis nebismier safexurze gansakuTrebuli

Page 36: individualuri saswavlo gegma

69

in

di

vi

du

al

ur

i s

as

wa

vl

o g

eg

ma

68

in

di

vi

du

al

ur

i s

as

wa

vl

o g

eg

ma

Tavi V - individualuri saswavlo gegmis Sedgena, ganxorcieleba da monitoringi

mniSvneloba aqvs monawileTa gundur muSaobas, rac, cxadia, ar ga-moricxavs maT individualur an wyvilad muSaobas; qvemoT moyvanil cxrilSi mocemulia isg jgufis tipuri Semadgenloba da sxvadas-xva Sexvedraze maTi monawileobis aucilebloba; Semdeg TavSi ki de-talurad aris ganxiluli gunduri muSaobis mniSvneloba da TiToeu-li wevris roli.

isg jgufi

Sefasebis/isg saWiroebis

identifika-cia

isgmiznebsa da

strategiebze SeTanxmeba

isgmonitoringi

mSobeli m m m

moswavle m m m

damrigebeli s s s

sagnis maswavlebeli s s s

specialuri maswav-lebeli

s s s

administraciis war-momadgeneli

s s s

multidisciplinuri gundis wevri

mS mS mS

sxva specialisti mS mS mS

m – mniSvnelovanis – savaldebuloS – SesaZloamS – mowvevis SemTxvevaSi

Tavi VIgunduri midgoma specialuri saganmanaTleblo saWiroebis mqone moswavlis saswavlo procesis

dagegmvisa da ganxorcielebisas

erovnuli saswavlo gegmis mixedviT, TiToeuli specialuri sag-anmanaTleblo saWiroebis mqone moswavlisTvis skolam unda gansaz-Rvros samuSao jgufi, igive – individualuri saswavlo gegmis jgufi (isg jgufi), romelic uzrunvelyofs moswavlisTvis individualuri saswavlo gegmis SemuSavebas da ganxorcielebas.

gunduri midgomiT muSaoba gadamwyvetia, radgan specialuri sag-anmanaTleblo saWiroebis mqone moswavlis saswavlo procesis dageg-mva da ganxorcieleba araerTi faqtoris gaTvaliswinebas moiTxovs, romelTa Soris aRsaniSnavia:

(a) moswavlis pirovnuli faqtorebi – moswavlis akademiuri, Se-mecnebiTi, fsiqoemociuri, socialuri, qceviTi, komunikaciu-ri da motoruli funqciebi; moswavlis samedicino, socialu-ri da saganmanaTleblo istoria;

(b) sagnobrivi programebi, romlebsac moswavle eufleba konkre-tul saswavlo wels, sagnobrivi programis moTxovnebi;

(g) moswavlis miRwevis done aRniSnul programebTan dakavSire-biT.

(d) saganmanaTleblo garemos resursebi da barierebi. saswavlo procesis gonivrulad degegmva da ganxorcieleba gu-

lisxmobs aRniSnuli faqtorebis Sesaxeb informaciis Segrovebas, analizsa da swavlebis yvela etapze maTs gaTvaliswinebas.

faqtorebis aseTi mravalgvarobis gamo mizanSewonili iqneba isg-is ganxorcielebaSi saswavlo procesze pasuxismgebeli yvela piris CarTva. kerZod, moswavlis saswavlo procesis dagegmvisa da ganxor-cielebis procesSi unda monawileobdes:

– yvela is maswavlebeli, romelic mocemul saswavlo wels asw-vlis moswavles.

– skolis administracia; – Sesabamisi kvalifikaciis mqone specialisti sssm moswavleTa

swavlebis sakiTxebSi, Tu aseTi hyavs skolas (fsiqologi, spec. maswavlebeli da/an inkluziuri ganaTlebis koordinatori, aseve logopedi, romelsac winamdebare saxelmZRvaneloSi in-kluziuri ganaTlebis specialistad movixseniebT);

– moswavlis mSobeli (an misi kanonieri warmomadgeneli); – Tavad moswavle (Tu moswavlis mdgomareoba amis SesaZleblo-

bas gvaZlevs). specialuri saganmanaTleblo saWiroebis mqone moswavlis Tvis

individualuri saswavlo gegmis SesamuSaveblad Seqmnili jgufi ko-

Page 37: individualuri saswavlo gegma

70 71

in

di

vi

du

al

ur

i s

as

wa

vl

o g

eg

ma

in

di

vi

du

al

ur

i s

as

wa

vl

o g

eg

ma

Tavi VI - gunduri midgoma specialuri saganmanaTleblo saWiroebis mqone moswavlis saswavlo procesis dagegmvisa da ganxorcielebisas

Tavi VI - gunduri midgoma specialuri saganmanaTleblo saWiroebis mqone moswavlis saswavlo procesis dagegmvisa da ganxorcielebisas

ordinirebulad, SeTanxmebulad unda moqmedebdes, rasac regula-ruli Sexvedrebi (isg jgufis Sexvedrebi) Seuwyobs xels.

moswavlisTvis individualuri saswavlo gegma swored isg jgufis Sexvedraze muSavdeba. ar aris mizanSewonili, moswavlis saswavlo process calkeuli pedagogi izolirebulad, mSoblis, kolegebisa da inkluziuri ganaTlebis specialistis (Tu skolas aseTi kadri hqavs) gareSe gegmavdes.

gunduri muSaoba individualuri saswavlo gegmis gansazRvris Semdegac unda gagrZeldes. erovnuli saswavlo gegmis 28-e muxlis me-8 punqtis mixedviT, „individualuri saswavlo gegmis Sedgenis Semdeg unda Catardes isg jgufis wevrebis minimum erTi mimdinare da yoveli semestris bolos erTi Semajamebeli Sexvedra. Sexvedreb-ze ganixileba gegmis Sesrulebis mimdinareoba da gegmaSi Sesatani cvlilebebi (Tuki amis saWiroeba arsebobs)“.

aRsaniSnavia, rom skolaSi isg jgufis Seqmna mniSvnelovania yvela im moswavlisTvis, romlis saswavlo procesic specifikur dagegmvasa da ganxorcielebas moiTxovs. Sesabamisad, skolaSi iarsebebs imdeni gundi, ramdeni specialuri saganmanaTleblo saWiroebis mqone an am saWiroebis riskis qveS myofi moswavlec iricxeba.

gundis wevrTa raodenoba damokidebulia moswavlis saswavlo programiT gansazRvruli sagnebis, Sesabamisad, maTi maswavleblebis raodenobasa da skolaSi inkluziuri ganaTlebis specialistis (fsi-qologis, specmaswavleblis, inkluziuri ganaTlebis koordinato-ris da/an logopedis) yofnaze.

erovnuli saswavlo gegmis 28-e muxlis me-7 punqtis mixedviT, mniS-vnelovania „moswavlis saswavlo procesis dagegmvaze da ganxorcie-lebaze pasuxismgebel gunds hyavdes koordinatori. koordinatori warmarTavs jgufis wevrebis muSaobas da pasuxismgebelia jgufis sa-qmianobaze. jgufis koordinatori mizanSewonilia iyos specialuri saganmanaTleblo saWiroebis mqone moswavlis damrigebeli.“

momdevno qveTavSi ganvixilavT jgufis TiToeuli wevris funqci-as.

6.1. isg jgufis wevrTa funqciebi

6.1.1. mSoblis roli moswavlis saswavlo procesis dagegmvasa da ganxorcielebaSi

specialuri saganmanaTleblo saWiroebis mqone moswavlis mSo-bels an kanonier warmomadgenels SeuZlia mniSvnelovani wvlili Seitanos saswavlo procesis mimarTulebisa da ganxorcielebis gze-bis gansazRvraSi. Tu mSobeli iziarebs dasaxul saswavlo miznebs, Sedegis miRweva ufro metad realuria. Sesabamisad, sasurvelia mSo-

beli CarTuli iyos miznebis gansazRvris procesSi da aqtiurad afiq-sirebdes Tavis mosazrebebs jgufis Sekrebebze. igi gadamwyvet rols asrulebs moswavlisTvis adekvaturi miznebis gansazRvraSi, radgan kargad icnobs Svilis SesaZleblobebsa da interesebs. SesaZloa, mSo-bels samomavlo gegmac ki hqondes: mag., swavlis gagrZleba garkveu-li mimarTulebiT, dasaqmebis konkretuli sfero, ris gamoc upira-tesobas gansazRvrul miznebs mianiWebs.

magaliTad, Tu maswavlebels, moswavlis SesaZleblobebis gaTva-liswinebiT, mizanSewonilad miaCnia saswavlo programiT gansazRv-ruli zogierTi Sedegis gamotoveba, arCevanis gakeTebamde unda gai-ziaros mSoblis Sexeduleba. mSoblis mier mowodebul informaciaze dayrdnobiT prioritetuli miznebis gansazRvra gaamyarebs maswa-vleblis argumentacias ama Tu im miznis gamotovebasTan dakavSire-biT.

mSoblis mxardaWera aranakleb saWiroa miznis miRwevis procesSi: igi aqtiurad unda iyos CarTuli saSinao davalebebis SesrulebaSi da flobdes informacias swavla/swavlebis rekomendebuli stra-tegiebis Sesaxeb, raTa adekvaturi daxmareba gauwios Svils; man unda SeZlos mozardis qcevis pozitiurad marTva da, motivaciis amaRle-bis mizniT, waxalisebis Sesabamisi strategiebis gamoyeneba. am codna-sa da unarebs mSobeli maswavleblebTan da specialistebTan aqtiuri kontaqtiT da isg jgufis SexvedrebSi monawileobiT iTvisebs.

6.1.2. skolis administraciis roli saswavlo procesis dagegm-vasa da ganxorcielebaSi

mniSvnelovani da gadamwyvetia skolis administraciis warmo-madgenlis monawileoba moswavlis saswavlo procesis dagegmvisa da ganxorcielebaSi. maTi CarTuloba ar unda atarebdes formalur xa-siaTs da ar unda Semoifarglebodes moswavlis saswavlo procesis Sesaxeb miRebuli dokumentebis damowmebiT.

administraciis wevri aqtiurad unda iyos Cabmuli moswavlisTvis saukeTeso saswavlo garemos Seqmnisa da uzrunvelyofis procesSi. amisTvis saWiroa skolis administracia zedmiwevniT informacias flobdes skolaSi Caricxuli moswavlis specialuri saganmanaTleb-lo saWiroebis Sesaxeb da zrunavdes saswavlo garemos Sesabamisi cvlilebebisTvis.

moswavlis specialuri saganmanaTleblo saWiroebis dakmayofi-leba xSirad gulisxmobs specifikuri mxardamWeri RonisZiebebisa da servisebis uzrunvelyofas skolis sivrceSi, razec pasuxismgeblo-ba swored skolis administracias ekisreba. mag., moswavlis mdgoma-reoba SeiZleba moiTxovdes saklaso oTaxis Secvlas, adaptirebul

Page 38: individualuri saswavlo gegma

72 73

in

di

vi

du

al

ur

i s

as

wa

vl

o g

eg

ma

in

di

vi

du

al

ur

i s

as

wa

vl

o g

eg

ma

Tavi VI - gunduri midgoma specialuri saganmanaTleblo saWiroebis mqone moswavlis saswavlo procesis dagegmvisa da ganxorcielebisas

Tavi VI - gunduri midgoma specialuri saganmanaTleblo saWiroebis mqone moswavlis saswavlo procesis dagegmvisa da ganxorcielebisas

avejs, skolis SesasvlelTan pandusis damontaJebas, damxmare speci-alistis daqiravebas da a. S. aRniSnuli saWiroebebis dakmayofileba cdeba maswavleblis kompetencias. am SemTxvevaSi gonivruli gamosa-vali skolis administraciam unda ipovos: SesaZloa, saWiro gaxdes Sida an gare resursebis mobilizacia, Sesabamis uwyebebTan konsul-taciebi da a. S.

naTelia, rom moswavlis saWiroebebis ukeT dasanaxad, gasaanali-zeblad da adekvaturi reagirebis mosaxdenad aucilebelia adminis-traciis wevris uSualo monawileoba isg jgufis SexvedrebSi.

amavdroulad, skolis administracias evaleba moswavlis saswa-vlo procesis monitoringi. jgufis Sexvedrebze administraciis wevri yuradRebiT unda ganixilavdes maswavleblis mier ganxorcie-lebul aqtivobebs da miRweul Sedegebs, garkveuli periodulobiT eswrebodes gakveTilebs, xvdebodes mSoblebs da amgvarad akontro-lebdes saswavlo procesis mimdinareobas; gamoTqvamdes Tavis Sefa-sebebs isg jgufis Sexvedrebze.

6.1.3. maswavleblis roli saswavlo procesis dagegmvasa da ganxorcielebaSi

udavoa, rom maswavleblis roli gadamwyvetia specialuri sagan-manaTleblo saWiroebis mqone moswavlis saswavlo procesis dageg-mvasa da ganxorcielebaSi. am procesSi Tanabar pasuxismgeblobas iRebs yvela pedagogi. gaumarTlebelia, romelime maswavlebelma pa-siuroba gamoiCinos da Tavi aaridos moswavlisTvis saswavlo proce-sis individualurad dagegmvas.

Tu maswavlebels sxvadasxva klasSi ori an meti specialuri sagan-manaTleblo saWiroebis mqone moswavle hyavs, dasaSvebia erTdrou-lad ramdenime isg jgufis wevric iyos.

maswavleblis roli Tanabrad mniSvnelovania moswavlis saswavlo procesis yvela etapze.

xSir SemTxvevaSi, saswavlo procesis mimdinareobis sawyis etapze, swored maswavlebeli axdens pirvelad moswavlis specialuri sagan-manaTleblo saWiroebebis identificirebas da Sesabamis reagirebas: sakiTxSi ukeT gasarkvevad igi mimarTavs moswavlis mSobels, klasis damrigebels, specialists da/an administracias (es im SemTxvevaSi, roca moswavlis specialuri saganmanaTleblo saWiroeba saswavlo procesis dawyebamde ar iyo cnobili an mSobels ar hqonda gacxade-buli amis Sesaxeb). Tu bavSvs dawyebiT klasebSi swavlasTan dakavSi-rebuli sirTuleebi eqmneba, pirveli amas damrigebeli amCnevs, is, vinc ZiriTad sagnebs aswavlis da yvelaze did dros atarebs moswa-vlesTan.

moswavlis gansakuTrebuli saWiroebebis pirveladi identifici-rebis Semdeg, situaciaSi ukeT gasarkvevad da adekvaturi reagire-bisaTvis, maswavlebelma Tavisi dakvirveba da varaudi yvelaze uwin inkluziuri ganaTlebis specialists (skolaSi aseTis arsebobis SemTxvevaSi) da/an moswavlis damrigebels unda gauziaros.

swored inkluziuri ganaTlebis specialisti da/an moswavlis damrigebeli arian uflebamosili, maswavleblis varaudis mosmenis Semdeg mimarTon moswavlis mSobels: saqmis viTareba gaacnon mas da, nebarTvis miRebis Semdeg, dagegmon Sesabamisi RonisZiebebi, uzrun-velyon moswavlis siRrmiseuli Sefaseba, isg jgufis formireba, in-dividualuri gegmis Sedgena da a. S.

mSoblis informirebis gareSe dauSvebelia specialistma awar-moos moswavlis siRrmiseuli Sefaseba, isg jgufis formireba, Sex-vedra, individualuri saswavlo gegmis Sedgena da gegmiT swavleba.

Tu maswavlebeli, moswavlis Taviseburebebidan gamomdinare, gadawyvets, rom mimarTos inkluziuri ganaTlebis specialsits (ase-Tis arsebobis SemTxvevaSi) da moswavlis mSobels, sasurvelia, Tavi-si varaudi werilobiTi formiT Tanamimdevrulad Camoayalibos. man mSoblisa da kolegebisTvis misaReb enaze, detalurad unda aRweros saswavlo procesSi da araformaluri urTierTobebisas moswavlis mier gamovlenili Taviseburebebi. kerZod, maswavleblis SefasebaSi unda aisaxos:

– moswavlis miRwevis done konkretul sagnobriv programaSi;– monawileoba saswavlo aqtivobebSi (zepiri, weriTi, jgufuri,

individualuri da sxv.),– qceva gakveTilze; – komunikacia TanatolebTan, maswavlebelTan;– sxva gasaTvaliswinebeli faqtorebi. (maswavleblis Sefasebis forma mocemulia winamdebare publika-

ciis VIII TavSi – „moswavlis saganmanaTleblo procesis dokumentire-ba da piradi saqmis warmoeba“).

moswavlis Taviseburebebis aRwerisas maswavlebeli unda iyos obieqturi da ar arRvevdes eTikur normebs.

mSobelTan Sexvedris dros klasis damrigebeli, inkluziuri ga-naTlebis specialisti da/an maswavlebeli ganixilaven mocemul in-formacias da mSobelTan erTad saxaven reagirebis gzebs.

mas Semdeg, rac mSobeli Tanxmobas ganacxadebs moswavlis SesaZ-leblobebis siRrmiseul Sefasebaze, procesSi erTveba moswavlis yvela pedagogi. TiToeuli valdebulia warmoadginos werilobiTi daskvna mozardis Taviseburebebis Sesaxeb.

Page 39: individualuri saswavlo gegma

74 75

in

di

vi

du

al

ur

i s

as

wa

vl

o g

eg

ma

in

di

vi

du

al

ur

i s

as

wa

vl

o g

eg

ma

Tavi VI - gunduri midgoma specialuri saganmanaTleblo saWiroebis mqone moswavlis saswavlo procesis dagegmvisa da ganxorcielebisas

Tavi VI - gunduri midgoma specialuri saganmanaTleblo saWiroebis mqone moswavlis saswavlo procesis dagegmvisa da ganxorcielebisas

SesaZlebelia, es daskvnebi sruliad gansxvavdebodes erTmane-Tisgan: Tu moswavles erT gakveTilze eqmneba swavlasTan dakavSire-buli sirTuleebi, meoreze ki – ara, maswavlebelTa Sefasebebic ar daemTxveva. gamomdinare aqedan, kidev ufro mniSvnelovania, yvela maswavlebelma warmoadginos Tavisi Sefaseba da Tanamimdevruli daskvna, aRweros moswavlis Taviseburebebi da gamoTqvas varaudi, ramdenad saWiroebs mozardi konkretul saswavlo programaSi indi-viduaLlur saswavlo gegmas.

maswavlebelTa daskvnebi ganixileba isg jgufis Sexvedraze. aqve xdeba moswavlis SesaZleblobebis Sesaxeb azrTa gaziareba: raSi emTxveva maTi Sexedulebebi, raSi – ara. Tu gansxvaveba mniSvnelova-nia, saWiroa gairkves, ra aris amis mizezi: sagnis specifika, saswavlo aqtivobebi, swavlebis stili Tu sxva faqtorebi. garda msjelobisa, maswavleblebma erTmaneTsa da sxva specialistebs (fsiqologs, spec. maswavlebels, mSobels) unda gauziaron TavanTi gamocdileba da gan-sazRvron moswavlisTvis yvelaze optimaluri saswavlo garemo da swavlebis strategiebi.

Sexvedrebze gundurad ganisazRvreba, sWirdeba Tu ara moswavles individualuri saswavlo gegma yvela saganSi. Tu moswavle yvela sa-ganSi saWiroebs individualur programas, isg jgufSi erTiandeba yvela maswavlebeli, da Tu mxolod konkretul sagnebSi, gundSi mxo-lod am sagnebis maswavleblebi rCebian.

Semdgom etapze mniSvnelovania, rom sagnis maswavlebelma gansa-zRvros saswavlo miznebi da Sesabamisi saswavlo aqtivobebi. rasak-virvelia, xSirad maswavleblebi konsultaciisTvis skolis inkluzi-uri ganaTlebis specialists (fsiqologs, specmaswavlebels da sxv.) mimarTaven, romelic maTTan erTad ganixilavs swavlebis sxvadasxva startegias da rCevebs aZlevs moswavlisTvis yvelaze efeqtian srta-tegiebTan dakavSirebiT.

Tumca, mniSvnelovania, maswavlebeli Tavad iyos aqtiuri sagnob-rivi programis farglebSi miznebis SerCevisa da/an Camoyalibebis procesSi. konkretuli maswavlebeli Sesabamisi dargis specialis-tia, man ukeT icis Tavisi sagnobrivi programa da moswavlis codnis donis gansazRvris Semdeg uSecdomod SeuZlia Semdgomi miRwevadi miznis gansazRvra. Sesabamisad, gaumarTlebelia dRes saqarTvelos sajaro skolebSi gavrcelebuli praqtika, roca maswavlebeli elo-deba, rodis gansazRvravs viRac sxva mis saganSi moswavlis saswavlo mizans.

sxvagvarad rom vTqvaT, SesaZloa maswavlebelma specialistisa (fsiqologis, specmaswavleblis da sxv.) da kolegisgan miiRos faseu-

li mxardaWera saswavlo strategiebis gansazRvris procesSi, magram saswavlo miznebi da aqtivobebi Tavad unda gansazRvros.

moswavlisTvis individualuri saswavlo miznebis gansazRvris Semdeg maswavleblis winaSe dgeba uSualo amocana: moswavlis swavle-ba da miznis miRwevis uzrunvelyofa. amisaTvis pedagogma yoveldRi-urad unda ganaxorcielos Sesabamisi rekomendaciebi praqtikaSi da waaxalisos moswavlis CarTuloba saswavlo aqtivobebSi. saamisod mas SeiZleba specifikuri saswavlo davalebebis SerCeva da masalis momzadebac ki dasWirdes.

swavlebis procesSi maswavleblis movaleobaa, yuradRebiT akvir-debodes moswavlis progress, afasebdes mozardis miRwevis dones dasaxul miznebTan dakavSirebiT, aRwerdes moswavlis Sedegebs da daskvnas waradgendes gundur Sexvedrebze.

moswavlis swavlebis procesSi maswavlebeli aucileblad unda aanalizebdes, romeli strategia aRmoCnda ufro efeqtiani da war-matebuli. amavdroulad, rekomendebulia, kolegebTan ganixilavdes rogorc Tavis, ise maT miRwevebs, adarebdes erTmaneTs gamoyenebul strategiebs da efeqtian midgomebs nergavdes praqtikaSi.

sasurvelia, maswavleblebi ramdenjerme Seikribon saswavlo wlis ganmavlobaSi, gaacnon erTmaneTsa da mSobels TavianTi Sedegebi, axa-li gamowvevebi da gansazRvron axali strategiebi. amas gadamwyveti mniSvneloba aqvs da, Sesabamisad, gaumarTlebelia, Tu romelime maT-gani Tavs aaridebs gundur Sexvedrebs.

moswavlesTan dakavSirebuli axali gamowvevebis gansaxilvelad da rekomendaciebis misaRebad, garda Sexvedrebisa, misaRebia ara-formaluri urTierTobebis gamoyeneba. Tumca, kerZo saubrebi ver Caanacvlebs gunduri Sexvedrebis mniSvnelobas, radgan msgavs Sekre-bebze SesaZlebelia sxvaTa gamocdilebis gaziareba da koordinaciis damyareba.

6.1.3 inkluziuri ganaTlebis specialistis roli saswavlo procesis dagegmvasa da ganxorcielebaSi

udavoa, rom inkluziuri ganaTlebis specialists – fsiqologs da/an specmaswavlebels – SeuZlia mniSvnelovani da pozitiuri roli Seasrulos specialuri saganmanaTleblo saWiroebis mqone moswa-vlis swavlebis procesSi. aseT specialists Rrma kompetencia unda hqodes inkluziuri ganaTlebis sferoSi. mxolod am SemTxvevaSi SeZ-lebs, mniSvnelovani mxardaWera aRmouCinos mSobels, maswavlebleb-sa da skolis administracias moswavlis saswavlo procesis dagegmva-sa da ganxorcielebaSi.

Page 40: individualuri saswavlo gegma

76 77

in

di

vi

du

al

ur

i s

as

wa

vl

o g

eg

ma

in

di

vi

du

al

ur

i s

as

wa

vl

o g

eg

ma

Tavi VI - gunduri midgoma specialuri saganmanaTleblo saWiroebis mqone moswavlis saswavlo procesis dagegmvisa da ganxorcielebisas

Tavi VI - gunduri midgoma specialuri saganmanaTleblo saWiroebis mqone moswavlis saswavlo procesis dagegmvisa da ganxorcielebisas

ganvixiloT inkluziuri ganaTlebis specialistis kompetenciebi:

- inkluziuri ganaTlebis specialisti icnobs sxvadasxva saxis darR-vevas; icis, ra gavlenas axdens es darRvevebi moswavlis swavlasa da ganviTarebaze;

- inkluziuri ganaTlebis specialistma icis moswavlis ganviTarebaze moq medi individualuri da garemo faqtorebi; icis, ra gavlena Se-iZleba moaxdinos am faqtorebma sssm moswavlis swavlasa da ganviTa-rebaze;

- inkluziuri ganaTlebis specialisti flobs profesiul codnas spe-cialuri saganmanaTleblo saWiroebebis mqone moswavlis swavlebis meTodologiebis, swavlebis strategiebisa da daxmarebis teqnolo-giebis Sesaxeb;

- inkluziuri ganaTlebis specialisti flobs sabazo akademiuri una-rebis (wera, kiTxva da angariSi) ganviTarebis meTodebsa da strate-giebs, sssm moswavlis saWiroebis gaTvaliswinebiT;

- inkluziuri ganaTlebis specialisti flobs da iyenebs problemu-ri qcevis marTvis strategiebs; SeuZlia, daexmaros sagnis maswavle-bels/ebs, sssm moswavlis qcevis da zogadad, klasis marTvaSi;

- inkluziuri ganaTlebis specialisti qmnis da/an exmareba sagnis mas-wavlebels/ebs sssm moswavlisaTvis adekvaturi saswavlo garemos SeqmnaSi, romelic xels uwyobs sssm moswavlis senso-motorul, kog-nitur, emociur da socialur ganviTarebas, sssm moswavlis mier sas-wavlo programis aTvisebas;

- inkluziuri ganaTlebis specialists SeuZlia, xeli Seuwyos sssm mos-wavlesa da klasis danarCen moswavleebs Soris pozitiuri urTierTo-bebis Camoyalibebas;

- inkluziuri ganaTlebis specialists SeuZlia erovnuli saswavlo gegmis akomodacia/adaptacia, sssm moswavlis saWiroebebisa da saswa-vlo interesebis Sesabamisad;

- inkluziuri ganaTlebis specialisti axdens specialuri saganmanaT-leblo saWiroebis niSnebis identificirebas da uzrunvelyofs spe-cialuri saganmanaTleblo saWiroebis an am riskis qveS myofi moswa-vlis droul mimarTvas;

- inkluziuri ganaTlebis specialisti afasebs moswavlis saswavlo ga-remos, swavlisa da qcevis sirTuleebs sxvadasxva meTodis gamoyene-biT;

- inkluziuri ganaTlebis specialists pirovnuli faqtorebis Sefase-bis safuZvelze SeuZlia moswavlis specialuri saganmanaTleblo sa-Wiroebis dadgena da argumentirebuli dasabuTeba;

- inkluziuri ganaTlebis specialists SeuZlia, individualur saswa-vlo gegmaze momuSave gundSi warmarTos individualuri saswavlo gegmis Sedgenis/gadaxedvis procesi;

- inkluziuri ganaTlebis specialists SeuZlia individualuri saswa-vlo gegmis ganxorcielebis monitoringi;

- inkluziuri ganaTlebis specialisti sagnis/sagnobrivi jgufis mas-

wavlebelTan, damrigebelTan, sxva specialistebTan da mSoblebTan/meurvesTan erTad monawileobs individualuri saswavlo gegmis ganxorcielebaSi;

- inkluziuri ganaTlebis specialisti, saWiroebis SemTxvevaSi, indivi-dualurad muSaobs sssm moswavlesTan an moswavleTa mcire jgufTan (resursoTaxSi, klasSi an klasis gareT), moswavlis akademiuri da so-cialuri unarebisa Tu qcevis gaumjobesebis mizniT;

- inkluziuri ganaTlebis specialisti aswavlis specialuri sagan-manaTleblo saWiroebis mqone moswavles weras, kiTxvasa da angariSs;

- inkluziuri ganaTlebis specialisti TanamSromlobs sagnis/sagnob-rivi jgufis maswavlebelTan da saswavlo procesTan dakavSirebul sxva pirebTan, sssm moswavlis saswavlo procesSi integrirebis miz-niT da, saWiroebis SemTxvevaSi, koordinirebas uwevs maT muSaobas moswavlesTan;

- inkluziuri ganaTlebis specialisti efeqtianad TanamSromlobs sssm moswavlis mSobelTan/meurvesTan; acnobs mSobels/meurves, aRmzr-dels bavSvis saganmanaTleblo saWiroebebs; aZlevs maT rekomenda-ciebs moswavlis saganmanaTleblo saWiroebebze damatebiTi Ronis-Ziebebis misaRebad;

- inkluziuri ganaTlebis specialisti exmareba specialuri saganma-naTleblo saWiroebis mqone moswavlis mSobels/meurves, aqtiurad CaerTos moswavlis saganmanaTleblo procesis dagegmvasa da ganxor-cielebaSi;

- inkluziuri ganaTlebis specialisti iTvaliswinebs mSoblis/meur-vis, bavSvis interesebs saswavlo procesis dagegmvis dros;

- inkluziuri ganaTlebis specialisti, saWiroebis SemTxvevaSi, eswre-ba gakveTils da sssm moswavles ganumartavs sagnis maswavleblis ins-truqciebs, exmareba mas davalebis SesrulebaSi;

- inkluziuri ganaTlebis specialisti, saswavlo procesis dakvirvebis Sedegad, rekomendacias uwevs sagnis maswavlebels specialuri sagan-manaTleblo saWiroebis mqone moswavlis swavlebisa da qcevis marT-vis strategiebTan dakavSirebiT;

- inkluziuri ganaTlebis specialisti efeqtianad TanamSromlobs skolis administraciasTan, sssm moswavlis saganmanaTleblo saWiro-ebebidan gamomdinare, damatebiTi materialuri da adamianuri resur-sis CarTvis mizniT.

miuxedavad inkluziuri ganaTlebis specialistis mniSvnelovani ro lisa (rasac mocemuli cxrili naTlad asaxavs), dauSvebelia, spe-cialuri saganmanaTleblo saWiroebis mqone moswavlis saswavlo pro cesis dagegmva da ganxorcieleba mxolod inkluziuri ganaT-lebis spe cialistis valdebulebad miviCnioT da moswavlis swavle-basTan dakav Sirebuli yvela saxis pasuxismgebloba mas davakisroT. sam wu xarod, es gavrcelebuli praqtikaa saqarTvelos sajaro sko-lebSi: mas wavleblebi xSirad mTel valdebulebas inkluziuri ganaT-lebis spe cialists akisreben. gvaxsovdes, inkluziuri ganaTlebis

Page 41: individualuri saswavlo gegma

78 79

in

di

vi

du

al

ur

i s

as

wa

vl

o g

eg

ma

in

di

vi

du

al

ur

i s

as

wa

vl

o g

eg

ma

Tavi VI - gunduri midgoma specialuri saganmanaTleblo saWiroebis mqone moswavlis saswavlo procesis dagegmvisa da ganxorcielebisas

Tavi VI - gunduri midgoma specialuri saganmanaTleblo saWiroebis mqone moswavlis saswavlo procesis dagegmvisa da ganxorcielebisas

spe ci alisti ver Caanacvlebs maswavlebels. sssm mozardTa saswavlo pro cesSi warmatebis misaRwevad mniSvnelovania orive mxaris mona-wileoba. maswavlebeli sagnobrivi programis eqspertia, man icis is mniSvnelovani sakiTxebi, romlebic moswavlem unda aiTvisos, icis am sakiTxebis axsnisa da swavlebis xerxebi, Sesabamisad, man unda as-wavlos moswavles; inkluziuri ganaTlebis specialisti ki kompeten-turia sxvadasxva tipis darRvevebSi, SeuZlia aRniSnuli darRvevebis gaTvaliswinebiT saswavlo procesis dagegmva da maswavleblisTvis rekomendaciebis micema, Tu rogor aswavlos moswavles.

imisaTvis, rom inkluziuri ganaTlebis specialistis roli swo-rad iqnes gansazRvruli da gamoyenebuli, skolis administraciam aucileblad unda SeimuSaos inkluziuri ganaTlebis specialistis samuSaos aRweriloba da masTan erTad ganixilos. samuSaos aRweri-lobas unda icnobdnen sxva maswavleblebi, raTa adekvaturi molodi-ni hqondeT da mxolod saWiro dros mimarTon specialists.

mTavaria, inkluziuri ganaTlebis specialisti skolaSi yvela specialuri saganmanaTleblo saWiroebis mqone moswavlis isg jgu-fis wevri iyos.

inkluziuri ganaTlebis specialistis roli mniSvnelovania sssm moswavleTa saswavlo procesis mimdinareobis yvela etapze: speci-aluri saganmanaTleblo saWiroebis identificirebisas, moswavlis siRrmiseuli Sefasebisas, individualuri saswavlo gegmis Sedgeni-sas, gegmis ganxorcielebisa da monitoringisas. ganvixiloT aRniS-nuli sakiTxi:

moswavlis specialuri saganmanaTleblo saWiroebis pirvela-di identificirebis etapze inkluziuri ganaTlebis specialists mimarTavs moswavlis mSobeli, klasis damrigebeli an romelime mas-wavlebeli. mSobeli, xSir SemTxvevaSi, Tavadvea motivirebuli, gaa-cnos specialists Tavisi Svilis ama Tu im diagnoziT Tu garemoebiT gamowveuli saganmanaTleblo sirTuleebi da moiTxovos saswavlo procesSi maTi gaTvaliswineba. Tu mSoblis mier moswavlis saganma-naTleblo saWiroeba gacxadebuli ar aris, maSin inkluziuri ganaT-lebis specialists mimarTavs moswavlis damrigebeli an romelime specialisti. isini uziareben mas TavianT gamocdilebas da varauds moswavlis problemebTan dakavSirebiT.

maswavlebelTan da klasis damrigebelTan gasaubrebis safuZvel-ze, inkluziuri ganaTlebis specialisti damoukideblad an damrige-belTan erTad gegmavs Sexvedras moswavlis mSobelTan. mSobelTan Sexvedrisas inkluziuri ganaTlebis specialisti ganixilavs moswa-vlis mier gamovlenil an swavlis procesSi warmoqmnil sirTuleebs. mSoblisgan Tanxmobis miRebis SemTxvevaSi, igi organizebas uwevs moswavlis siRrmiseul Sefasebas.

moswavlis siRrmiseuli Sefasebis etapze inkluziuri ganaTle-bis specialisti gegmavs Semdeg RonisZiebebs:

– Sexvedras maswavleblebTan moswavlis Sesaxeb mravalmxrivi informaciis miRebis mizniT. aRniSnul Sexvedraze inkluziuri ga-naTlebis specialisti ismens maswavleblebis azrs moswavlis Sesaxeb da azustebs maT varauds specialuri saganmanaTleblo saWiroebis arsebobis Taobaze; aucileblobis SemTxvevaSi, miTiTebas aZlevs da-matebiTi dakvirvebisa da Sefasebis warmoebis Taobaze. iTxovs Sefa-sebis da daskvnis werilobiT Camoyalibebas;

– Sexvedras moswavlesTan misi siRrmiseuli Sefasebis mizniT. inkluziuri ganaTlebis specialistis mxridan moswavlis siRrmiseu-li Sefaseba gulisxmobs obieqturi informaciis Segrovebas Semdeg sferoebze: akademiuri unarebi (wera-kiTxva, Txroba, angariSi), Se-mecnebiTi unarebi (yuradReba, mexsiereba, azrovneba), metyveleba da komunikacia, msxvili da natif-motoruli unarebi, qceva. aRniSnuli sferoebis Sesafaseblad, inkluziuri ganaTlebis specialisti SeiZ-leba individualurad xvdebodes moswavles an akvirdebodes mis qce-vasa da CarTulobas gakveTilze, an dasvenebebze. Sesafaseblad spe-cialisti iyenebs sxvadasxva standartizebul testebs an kiTxvarebs. amavdroulad, dasaSvebia, siRrmiseuli SefasebisTvis specialisti moswavles ramdenjerme Sexvdes.

Sefasebis Sedegebi da Sesabamisi daskvna formdeba werilobiT, specialur grafaSi, romelsac inkluziuri ganaTlebis specialisti ganixilavs moswavlis mSobelTan da maswavleblebTan erTad (inklu-ziuri ganaTlebis specialistis Sefasebis grafa mocemulia aRniSnu-li publikaciis VIII TavSi -„moswavlis saganmanaTleblo procesis do-kumentireba da piradi saqmis warmoeba“). ganxorcielebuli Sefasebis safuZvelze igegmeba moswavlis miRwevadi da realisturi saswavlo miznebi. moswavlis Sefasebis Sedegebi misi piradi saqmis ganuyofeli nawili xdeba;

– damatebiT Sexvedras mSobelTan moswavlis Sesaxeb informa-ciis Segrovebis mizniT. inkluziuri ganaTlebis specialistisTvis mniSvnelovani iqneba informaciis miReba moswavlis socialuri da saganmanaTleblo garemos, aRzrdisa da qcevis marTvis Tavisebure-bebis Sesaxeb.

moswavlis Sesaxeb mravalmxrivi informaciis Segrovebis Semdeg inkluziuri ganaTlebis specialisti uzrunvelyofs informaci-is Sejerebas isg jgufis Sexvedraze (romelsac, rogorc aRvniSneT, yvela maswavlebeli, mSobeli da, SesaZlebelia, moswavlec eswrebo-des) da gawyvetilebis miRebas individualuri saswavlo gegmis Sed-genis Taobaze.

individualuri saswavlo gegmis Sedgenis etapze inkluziuri ganaTlebis specialisti, moswavlis SesaZleblobebis zedmiwevniT codnis safuZvelze, exmareba maswavleblebs Sesabamisi saswavlo procesis dagegmvaSi. igi ajerebs sakuTar da sxva maswavleblebis mier miwodebul informacias, am informaciaze dayrdnobiT, ganixi-lavs individualuri saswavlo gegmis saWiroebas da azustebs sas-

Page 42: individualuri saswavlo gegma

80 81

in

di

vi

du

al

ur

i s

as

wa

vl

o g

eg

ma

in

di

vi

du

al

ur

i s

as

wa

vl

o g

eg

ma

Tavi VI - gunduri midgoma specialuri saganmanaTleblo saWiroebis mqone moswavlis saswavlo procesis dagegmvisa da ganxorcielebisas

Tavi VI - gunduri midgoma specialuri saganmanaTleblo saWiroebis mqone moswavlis saswavlo procesis dagegmvisa da ganxorcielebisas

wavlo programebs, romelTa farglebSic ganisazRvreba rekomende-buli individualuri miznebi. inkluziuri ganaTlebis specialisti xazgasmulad warmoaCens moswavlis Zlier mxareebs, romlebsac unda daeyrdnon maswavleblebi mozardis swavlebisas da yuradRebas amax-vilebs sust mxareebze, romelTa gaTvaliswinebac da/an gaZliere-bac unda moxdes saswavlo procesSi. inkluziuri ganaTlebis speci-alisti cdilobs sxvadasxva sagnis maswavleblis mier moswavlisTvis gansazRvruli datvirTvis dabalansebas, raTa miznebi TiToeul saswavlo programaSi iyos miRwevadi, moswavle adekvaturad iyos datvirTuli, xolo SerCeuli swavlebis da qcevis marTvis strate-giebi – SeTanxmebuli.

amavdroulad, inkluziuri ganaTlebis specialisti sxva maswa-vleblebTan erTad gansazRvravs moswavlis swavlebis procesSi sa-kuTar rols. mozardis Taviseburebidan gamomdinare, specialistma SeiZleba dagegmos moswavlesTan individualuri mecadineobebi, mas-wavleblis asistireba gakveTilze, moswavlisTvis damatebiTi inst-ruqciebis miwodeba da mxardaWera klasSi, moswavlis meTvalyureoba dasvenebaze da a. S.

isg jgufis mier miRebuli yvela gadawyvetileba formdeba weri-lobiT, oqmis saxiT. is moswavlis piradi saqmis nawili xdeba.

individualuri saswavlo gegmis ganxorcielebis procesSi inkluziuri ganaTlebis specialisti, SesaZlebelia, uSualod iyos CarTuli an konsultacias uwevdes maswavleblebs mimdinare sa-kiTxebTan dakavSirebiT. aRniSnul etapze inkluziuri ganaTlebis specialists evaleba, saswavlo procesis mimdinareobis ganxilvis mizniT dagegmos da moawyos individualuri (formaluri an arafor-maluri) xasiaTis gasaubrebebi maswavleblebTan.

indiviadualuri saswavlo gegmis ganxorcielebis monitorin-gis procesSi inkluziuri ganaTlebis specialisti mizanmimarTu-lad ganixilavs maswavlebelTa mier warmarTul saswavlo process da afasebs moswavlis progress. amisaTvis inkluziuri ganaTlebis specialists SeuZlia gamoiyenos sxvadasxva saSualeba:

– gakveTlze daswreba moswavlesa da maswavlebelze dakvirvebis mizniT;

– moswavlis mimdinare Sefasebebis (ganmaviTarebeli da ganmsaz-Rvreli) gacnoba;

– maswavlebelTan gasaubreba;– mSobelTan gasaubreba;– moswavlis gadafaseba.individualuri saswavlo gegmis monitoringis procesSi inklu-

ziuri ganaTlebis specialisti afasebs, ramdenad Seesabameba maswa-vleblis mier ganxorcielebuli aqtivobebi individualur saswavlo miznebs, ramdenad adekvaturad iyenebs maswavlebeli gansazRvrul strategiebs, ramdenad progresirebs moswavle dasaxul miznebTan dakavSirebiT da a. S.

inkluziuri ganaTlebis specialistma monitoringi SeiZleba ganaxorcielos yvela gakveTilze (mag., erTi saswavlo dRe dauTmos konkretuli moswavlis saswavlo procesis monitorings), an SerCe-viT.

mniSvnelovania, rom inkluziuri ganaTlebis specialistma awar-moos monitoringTan dakavSirebuli Canawerebi da isg jgufis Sex-vedraze ganixilos gegmis Sesrulebis mimdinareoba, gegmaSi Sesata-ni cvlilebebi (Tu amis saWiroeba arsebobs). gegmis ganxorcielebis monitoringis Sedegad gegma periodulad eqvemdebareba cvlilebebs. isg jgufis Sexvedrebze iwarmoeba sxdomis oqmebi. yvela sxdomis oqmi inaxeba moswavlis pirad saqmeSi.

6.1.4. saqarTvelos ganaTlebisa da mecnierebis saministros multidisciplinuri gundi

sajaro skolebSi inkluziuri ganaTlebis mimdinareobis mxardasa-Werad da konkretuli moswavleebis saganmanaTleblo sakiTxebis gadasawyvetad saqarTvelos ganaTlebisa da mecnierebis saministrom gansazRvra specialistTa multidisciplinuri gundi, romelic mo-nawileobs specialuri saganmanaTleblo saWiroebis mqone moswavle-Ta saswavlo procesis dagegmvisa da monitoringis procesSi. aRniS-nul gunds mimarTavs sajaro skola an mSobeli.

specialuri saganmanaTleblo saWiroebis mqone moswavleTa saswa-vlo procesis dagegmvisas multidisciplinuri gundis monawileoba gadamwyvetia, Tu:

– konkretuli SemTxvevis specifikidan gamomdinare, sajaro skola Sida resursiT ver umklavdeba gamowvevebs, romlebic sssm moswavlis saswavlo procesis warmarTvas sWirdeba. am SemTxvevaSi multidisciplinuri gundi skolis administraci-as, inkluziuri ganaTlebis specialists da maswavleblebs aZ-levs rCevebs. man sakiTxis ukeT gasarkvevad SesaZloa damate-biT Seafasos moswavle;

– skolas ar hyavs inkluziuri ganaTlebis specialisti. am SemTx-vevaSi multidisciplinuri gundi nawilobriv iTavsebs skolis inkluziuri ganaTlebis specialistis funqcias da uzrun-velyofs moswavlis Sefasebas, maswavleblebTan erTad indivi-dualuri saswavlo gegmis saWiroebis dadgenas, monawileobs saswavlo miznebis SerCevaSi, saswavlo strategiebis gansazR-vraSi da sxv.

– specialuri saganmanaTleblo saWiroebis mqone bavSvi jer ar aris skolaSi Caricxuli. am SemTxvevaSi multidisciplinuri gundi afa sebs moswavles, konsultacias uwevs mSobels da ex-mareba sajaro sko lis SerCevaSi, informacias awvdis skolas moswavlis Sefasebis Sede gebis Sesaxeb da aZlevs rCevebs opti-maluri saganmanaTleblo garemos Sesaqmnelad.

Page 43: individualuri saswavlo gegma

83

in

di

vi

du

al

ur

i s

as

wa

vl

o g

eg

ma

82

in

di

vi

du

al

ur

i s

as

wa

vl

o g

eg

ma

Tavi VI - gunduri midgoma specialuri saganmanaTleblo saWiroebis mqone moswavlis saswavlo procesis dagegmvisa da ganxorcielebisas

saswavlo procesis dagegmvis etapze saqarTvelos ganaTlebisa da mecnierebis saministros multidisciplinuri gundi axorcielebs specialuri saganmanaTleblo saWiroebis mqone moswavlis Sefasebas specialuri saganmanaTleblo saWiroebis dadasturebis an uaryofis mizniT.

multidisciplinuri gundi Sefasebis Sedegad qmnis Sefasebis an-gariSs – werilobiT dokuments, romelic asaxavs gundis wevris mier ganxorcielebuli Sefasebis Sedegebs da moicavs informacias Sesaba-misi saganmanaTleblo formis/garemosa da individualuri saswavlo gegmis mizanSewonilobis Sesaxeb; aseve rekomendaciebs mSoblebisa da skolis warmomadgenlebisTvis.

Sefasebis angariSi daTariRebuli da xelmowerilia Semfasebeli piris mier. angariSis erTi asli aucileblad gadaecema moswavlis mSobels/kanonier warmomadgenels da saWiroebidan gamomdinare – skolas.

amavdroulad, multidisciplinuri gundi uflebamosilia nebis-mier dros ganaxorcielos sajaro skolebSi specialuri saganmanaT-leblo saWiroebis mqone moswavleTa swavlebis procesis monitorin-gi.

inkluziuri ganaTlebis multidisciplinuri gundis Semadgen-lobaSi Sedian: fsiqologi, specialuri maswavlebeli da/an okupaci-uri Terapevti.

gundis yvela wevri Tavisi kompetenciis farglebSi afasebs da gansazRvravs specialuri saganmanaTleblo saWiroebis mqone moswa-vlis saswavlo process, saWiroebis SemTxvevaSi ki damatebiTi reko-mendaciisTvis mimarTavs gundis sxva specialists.

ganvixiloT gundis TiToeuli wevris valdebuleba: • multidisciplinuri gundis fsiqologi – Sesabamisi umaRlesi

ganaTlebis mqone piri, romelsac aqvs profesiuli codna da mom-zadeba moswavlis SemecnebiTi, akademiuri, emociuri da qceviTi saWiroebebis Sefasebisa da specialuri saganmanaTleblo saWiro-ebis mqone moswavlisTvis individualuri saswavlo gegmis SemuSa-vebis sferoSi;

• multidisciplinuri gundis specialuri maswavlebeli – Ses-abamisi umaRlesi ganaTlebis mqone piri, romelsac aqvs profesi-uli codna da momzadeba moswavlis akademiuri da saswavlo pro-cesTan dakavSirebuli sxva saWiroebebis Sefasebis, specialuri saganmanaTleblo saWiroebis mqone moswavlis swavlebis meTode-bis gansazRvrisa da individualuri saswavlo gegmis SemuSavebis sferoSi;

• multidisciplinuri gundis okupaciuri Terapevti – Sesaba-misi umaRlesi ganaTlebis mqone piri, romelsac aqvs profesiuli codna da momzadeba moswavlis saswavlo procesTan dakavSire-buli funqciuri, akademiuri da motoruli saWiroebebis Sefa-sebis, specialuri damxmare saSualebebis/garemo adaptaciebis SerCevisa da individualuri saswavlo gegmis SemuSavebis sfero-Si.

Tavi VIImiznebis integrireba saswavlo procesSi

miznis dasaxvis paralelurad, drosa da resursebTan erTad, ga-nisazRvreba garemo, sadac ganxorcieldeba miznis miRwevaze muSaoba (gakveTilze, sportul darbazSi, saxlSi, kafeSi, resursoTaxSi spe-cialur pedagogTan Tu sxv.).

sadac ar unda xorcieldebodes muSaoba da rogori gansxvavebuli da unikaluric ar unda iyos sssm moswavlisTvis gansazRvruli indi-vi dualuri mizani, unda gvaxsovdes: mizani ar unda gaxdes moswa-vlis Tanatolebisa da klasSi mimdinare procesebisgan gariyvis mizezi.

amis gaTvaliswineba gansakuTrebiT saWiroa gakveTilze, romel-sac maswavlebeli gegmavs da atarebs sruliad gansxvavebuli SesaZ-leblobebis mqone moswavleebisTvis. miuxedavad imisa, rom am dros klasisa da sssm moswavlis miznebi erTmaneTisgan gansxvavdeba, maswa-vlebeli Tanabrad unda zrunavdes maTs miRwevaze.

msgavsi gakveTilis Catarebas Tan axlavs araerTi saSiSroeba: SesaZloa, moxdes im sssm moswavlis ignorireba, romelsac kla-

sisgan gansxvavebuli saswavlo miznebi aqvs da gakveTili Catardes mTeli klasisTvis dagegmili formatiT, ris Sedegadac specialu-ri saganmanaTleblo saWiroebis mqone moswavle axals verafers SeiZens an minimalur gamocdilebas miiRebs gakveTilidan.

SesaZloa, maswavlebelma ZiriTadi dro da resursi dauTmos spe-cialuri saganmanaTleblo saWiroebis mqone moswavles da yurad-Reba moaklos klass, rac saswavlo process CaSlis saSiSroebis winaSe daayenebs.

SesaZloa, maswavlebelma garkveuli dro dauTmos specialuri sa-ganmanaTleblo saWiroebis moswavlesTan klasSi individualur muSaobas, magram es aqtivobebi ar iyos Tanxvdenili klasTan, anu masTan muSaoba warmoebdes klasSi, magram klasisgan sruliad ga-riyulad da gansxvavebuli formatiT. zemoT CamoTvlili saSiSroebebis Tavidan asacileblad sasurve-

lia gakveTili winaswar daigegmos da amaSi sagnis maswavlebelTan er-Tad skolis fsiqologi an specialuri pedagogi monawileobdes. win-aswar unda iyos gansazRvruli, mocemul gakveTilze romeli miznis miRwevaze imuSavebs klasi, romelze – specialuri saganmanaTleblo saWiroebis mqone moswavle; ra dro daeTmoba sssm moswavlesTan in-dividualur muSaobas (Tu igegmeba) da ra dro gamoiyofa jgufuri muSaobisTvis; ra damatebiTi resursi/masala an strategia iqneba sa-Wiro sssm moswavlisTvis; ramdenad gamoadgeba es strategia an res-ursi mTel klass da a. S.

Page 44: individualuri saswavlo gegma

84 85

in

di

vi

du

al

ur

i s

as

wa

vl

o g

eg

ma

in

di

vi

du

al

ur

i s

as

wa

vl

o g

eg

ma

Tavi VII - miznebis integrireba saswavlo procesSi Tavi VII - miznebis integrireba saswavlo procesSi

kargad dagegmili gakveTilis SemTxvevaSi, SesaZlebelia, saswa-vlo procesi ise warimarTos, rom arc sssm moswavlem igrZnos Tavi gariyulad da gakveTilic saintereso da nayofieri aRmoCndes yvela moswavlisTvis.

ramdenime gakveTilis magaliTze ganvixilavT, Tu rogor SeiZleba individualuri miznis integrireba gakveTilze.

moviyvanT sabunebismetyvelo mecnierebebis safuZvlebSi erovnu-li saswavlo gegmiT gansazRvrul erT-erT Sedegs VII klasisTvis:

mimarTuleba: fizikuri movlenebi bun.VII.8. moswavles SeuZlia nivTierebis atomur-molekuluri

struqturis aRwera:Sedegi TvalsaCinoa, Tu moswavle:

• aRwers movlenebs, romlebic mianiSneben nivTierebis ato-mur-molekulur agebulebaze;

• ganasxvavebs myar, Txevad da airad mdgomareobebs, maTi Tvise-bebisa (moculobisa da formis SenarCuneba) da atomur-mole-kuluri struqturis mixedviT, warmoadgens modelis saxiT;

• akavSirebs nivTierebis simkvrives mis praqtikul gamoyenebas-Tan;

• atarebs cdebs da ikvlevs difuziis movlenas siTxeebSi, ga-moitans Sesabamis daskvnebs;

• ikvlevs temperaturis gavlenas difuziis siCqareze, gamoitans Sesabamis daskvnebs;

• akvirdeba difuziis movlenas da msjelobs misi rolis Sesaxeb bunebasa da yofa-cxovrebaSi, asaxelebs magaliTebs;

• adekvaturad iyenebs Sesabamis cnebebs da formulebs amocane-bis amosaxsnelad.Tornike saSualo xarisxis inteleqtualuri darRvevis mqone mos-

wavlea. mas uWirs abstraqtuli azrovneba da mizez-Sedegobrivi kav-Sirebis dadgena sagnebsa da movlenebs Soris. igi meSvide klasSia da TanatolebTan erTad swavlobs bunebismetyvelebas.

mizani, romelic erovnuli saswavlo gegmiT aris gansazRvruli bunebismetyvelebis sagnobrivi programiT VII klasisTvis, Tornikes SemTxvevaSi saWiroebs modificirebas.

magaliTad, zemoT moyvanili mizani bunebismetyvelebaSi Torni-kesTvis SeiZleba formulirdes Semdegnairad:

Tornikem icis, rom yoveli nivTiereba umciresi (TvaliT uxi-lavi) nawilakebisgan – atomebisa da molekulebisgan – Sedgeba da es umciresi nawilakebi ganapirobebs yoveli nivTierebis Tvise-bebs.

ara mxolod mizani, aramed indikatorebic saWiroebs gamarti-vebas da Semcirebas, mag.: pirveli ori indikatori („aRwers movle-nebs, romlebic mianiSnebs nivTierebis atomur-molekulur age-bulebas“ da „ ganasxvavebs myar, Txevad da airad mdgomareobebs, maTi Tvisebebisa (moculobisa da formis SenarCuneba) da ato-mur-molekuluri struqturis mixedviT, warmoadgens modelis saxiT“) saWiroebs gamartivebas, radgan Tornikes metyvelebis darR-vevis gamo ar SeuZlia aRweros movlenebi da warmoadginos maTi ato-mur-molekuluri struqtura modelebis saxiT. indikatori Torni-kes SemTxvevaSi aseTi iqneba:• Tornike ganasxvavebs nivTierebebs sxvadasxva agregatul md-

gomareobaSi (myari, Txevadi, airadi); • akavSirebs nivTierebebis agregatul mdgomareobebs moleku-

lebis fotoebTan da modelebTan; • akavSirebs nivTierebis simkvrives mis praqtikul gamoyenebas-

Tan;• atarebs martiv cdebs da akvirdeba difuziis movlenebs

siTxeebSi, SeuZlia upasuxos SekiTxvebs cdasTan dakavSirebiT;• icis temperaturis gavlena difuziaze;• asaxelebs difuziis magaliTebs yofa-cxovrebidan an miuTi-

Tebs fotoebze.zemoT aRweril miznebze muSaoba, bunebrivia, xdeba klasSi, gak-

veTilze. TiToeul gakveTils aqvs Tavisi miznebi, romlebsac, bu-nebrivia, klasi etapobrivad mihyavs erovnuli saswavlo gegmiT gansazRvrul Sedegamde. mag., VII klasis bunebismetyvelebis saxelmZ-RvaneloSi IV Tavi eZRvneba difuzias. gakveTilis mizania: • moswavleebma SeZlon cdebis Catareba difuziis movlenebis Se-

saswavlad; gaaanalizon da gaakeTon Sesabamisi daskvnebi, ims-jelon mis xelSemwyob da Semaferxebel faqtorebze;

• daakvirdnen da imsjelon difuziis rolis Sesaxeb bunebasa da yofa-cxovrebaSi, moiyvanon magaliTebi. igive miznebi TornikesTvis Semdegnairad SeiZleba formulirdes:

• Tornike SeZlebs Caataros cdebi difuziis movlenebis Sesas-wavlad da CamoTvalos, rogor icvleba nivTierebaTa Tvisebebi difuziis Semdeg;

• daasaxelos difuziis xelSemwyobi da xelSemSleli faqtore-bi;

• daasaxelos difuziis magaliTebi yofa-cxovrebidan an miuTi-Tos fotoebze.

Page 45: individualuri saswavlo gegma

86 87

in

di

vi

du

al

ur

i s

as

wa

vl

o g

eg

ma

in

di

vi

du

al

ur

i s

as

wa

vl

o g

eg

ma

Tavi VII - miznebis integrireba saswavlo procesSi Tavi VII - miznebis integrireba saswavlo procesSi

miznebis gansazRvris Semdeg maswavlebeli winaswar imaragebs ma-salas, romelic gakveTilze dasWirdeba:

sxvadasxva zomis WurWeli, wyali, Saqari, sa-Rebavi, plastilini, fqvili ...

aseve ganisazRvreba swavlebis strategiebi, romlebsac maswavle-beli gamoiyenebs gakveTilze dasaxuli miznebis misaRwevad:

imisTvis, rom Tornikes gauadvildes saswavlo procesSi CarTva da dasaxuli miznebis miRweva, mocemul gakveTilze gansakuTrebiT intensiurad iqneba gamoyenebuli multisensoruli da keTebiT swa-vleba. mokled ganvixilavT TiToeul maTgans:

multisensoruli swavleba – swavlebis dros SeZlebisdagvarad gamoyenebulia informaciis miwodeba mravalferovani gziT, raTa in-formacia aRqmuli iyos yvela sensoruli arxis saSualebiT. moswa-vles saSualeba eZleva informacia moisminos, dainaxos, Seexos, gemo gausinjos, ynosviT SeigrZnos (Tu es SesaZlebelia); SeZlebisdagva-rad yvela sensoruli arxis CarTva Seudareblad zrdis moswavlis mier informaciis aRqmis da gagebis albaTobas, radgan SegrZnebis sxvadasxva organos saSualebiT erTdroulad aRqmuli informacia Tavis tvinSi integrirdeba da erTmaneTs avsebs.

keTebiT swavleba – es meTodi SemuSavebulia amerikeli fsiqo-logis, karl rojersis mier. meTodi xazs usvams moswavlis gamoc-dilebaze dafuZnebuli swavlebis mniSvnelobas, rodesac moswavle swavlis procesSi Tavad aris aqtiuri da avlens iniciativas, Sesaba-misad, swavlobs keTebiT.

imisTvis, rom Tornikem gaigos, ra fenomenia difuzia, aucilebe-lia icodes, rom yvela nivTiereba umciresi nawilakebisgan (atomebi-sa da molekulebisgan) Sedgeba, rac mocemuli iyo pirvel gakveTilSi. Tornikem wina gakveTilze da specialur pedagogTan individualuri muSaobis dros Seityo, rom yoveli nivTiereba iyofa umcires nawil-akebamde da am umcires nawilakebs, romlebic uCinaria da mxolod mikroskopSi Cans, atomebi da molekulebi hqvia. dRes, rogorc ukve vTqviT, Tornike mTel klasTan erTad swavlobs difuziis movlenas.

aqtivobebi gakveTilze – maswavlebeli gakveTilze, formaluri procedurebis Semdeg (misalmeba, gamokiTxva da a.S.), iwyebs axali ma-salis axsnas tvinis SturmiT. haerSi uSvebs sunamos an aerozols da sTxovs moswavleebs, gaaanalizon, ra moxda. Semdeg dafaze wers bavS-vebis mosazrebebs.

mosazrebebis Camoweris Semdeg maswavlebeli Tornikes sTxovs, mivides maswavleblis magidasTan da Caataros cda: wylian kolbaSi, romelic maswavleblis magidaze dgas, CaawveTos melani an saRebavi. saRebavi wyalSi gaixsneba da wyali Seferaddeba. maswavlebeli Tor-nikes sTxovs aRweros, ra moxda. vinaidan Tornikes gabmuli mety-velebis problema aqvs da ar SeuZlia daiwyos da daasrulos Txroba momxdari movlenis Sesaxeb, maswavlebeli mas exmareba damxmare kiTx-vebiT: ra feris iyo wyali dasawyisSi? ra mouvida wyals mas Semdeg, rac masSi saRebavi CaawveTe? maswavlebeli isev klass mimarTavs da sTxovs momxdaris analizs: maTi azriT, ratom Seferadda wyali. bavS-vebis mosazrebebs kvlav dafaze wers.

maswavlebeli agrZelebs cdebs, asxams Tafls (rogorc es saxelm-ZRvaneloSia moyvanili) gamWvirvale wylian WurWelSi da isev To-rinkes mimarTavs kiTxviT: „rogor fiqrob, ra moxdeba?“ Tornikes pasuxis Semdeg maswavlebeli klass sTavazobs, Tafliani WurWeli droebiT karadis Tavze Semodgan da gakveTilis bolos Seamowmon, ga-marTlda Tu ara Tornikes varaudi.

Semdeg maswavlebeli moswavleebs aCvenebs videomasalas, Tu ro-gor erevian erTmaneTs feradi airebi, aCvenebs, rogor ifanteba ha-erSi gamonabolqvi (manqanis, warmoebis da a.S.).

videomasalis Cvenebis Semdeg maswavlebeli isev Tornikes ekiTxe-ba: „ra hqvia im umcires nawilakebs, romlebisganac Sedgeba nivTie-rebebi?“ Tornikes pasuxis gacema rom gauadvildes, paralelurad ekranze aCvenebs wina gakveTilis masalas, molekulebis mikroskopiT gadidebul gamosaxulebebs. Semdeg mimarTavs klass da sTxovs gaix-senon, rogor arian molekulebi ganlagebuli myar, Txevad da airad nivTierebebSi (molekulebs Soris aris sivrce, magram myar mdgoma-reobaSi es sivrce naklebia da molekulebi mWidrod arian ganlage-buli, Txevad da airad mdgomareobaSi piriqiT, molekulebs Soris sivrce didia).

pasuxis miRebis Semdeg maswavlebeli klass kvlav sTavazobs vi-deomasalas, romelSic naCvenebia, sxvadasxva nivTierebebis Serevisas rogor Tavsdebian erTi nivTierebis molekulebi meore nivTierebis molekulebs Soris arsebul sivrceebSi (msgavsi videomasala uxvad moipoveba internetSi).

Page 46: individualuri saswavlo gegma

88 89

in

di

vi

du

al

ur

i s

as

wa

vl

o g

eg

ma

in

di

vi

du

al

ur

i s

as

wa

vl

o g

eg

ma

Tavi VII - miznebis integrireba saswavlo procesSi Tavi VII - miznebis integrireba saswavlo procesSi

videos Cvenebis Semdeg maswavlebeli xsnis, rom am movlenas difu-zia ewodeba, rac nivTierebebis erTmaneTSi TavisTavad Serevas niS-navs.

Semdeg etapze klasi iyofa jgufebad da TiToeuli iRebs davale-bas: „gaixseneT da aRwereT difuziis rac SeiZleba meti movlena“.

Tornike muSaobs wyvilSi; man da misma mewyvilem sxvadasxva masa-lis gamoyenebiT, romlebic maswavlebels winaswar aqvs gamzadebuli (wyali, Saqari, saRebavi, Tafli, plastilini da a.S.), unda Caataros cdebi da miRebuli Sedegi asaxos cxrilSi, mag.:

wyali Saqari gemos cvlileba

wyali saRebavi feris cvlileba

aerozoli haeri sunis cvlileba

arsebuli resursebidan gamomdinare, Tornikes SeuZlia cxril-Si Caawebos fotoebi, warwerebiani baraTebi an mewyvilesTan erTad Caweros. jgufuri davalebebis Sesrulebis Semdeg Tornike, Tana-klaselebis msgavsad, akeTebs Catarebuli cdebis prezentacias. sa-Wiroebis SemTxvevaSi maswavlebeli exmareba mas damxmare kiTxvebiT. sTxovs, upasuxos an fotoze aCvenos, ra nivTierebebi Seuria erTma-neTs da ra saxis cvlilebebi miiRo.

gakveTilis bolos maswavlebeli klass axsenebs Wiqas, romelic karadis Tavze Semodges. aRmoCndeba, rom Tafli wyalSi gaixsna. mas-wavlebeli Tornikes sTxovs, gemo gausinjos Taflian wyals da Tq-vas, ra cvlilebebi SeamCnia.

gakveTilze naswavli masalis gamyarebis mizniT, klass eZleva saSinao davaleba. davalebas iRebs Tornikec: igi mSobelTan erTad saxlSi unda daakvirdes difuziis movlenebs da gaakeTos msgavsi Canawerebi, iseTive, rogoric klasSi gaakeTa cxrilis saxiT.

rogorc ukve aRvniSneT, yoveli miznis SemuSavebisas aucileblad gani sazRvreba miznis miRwevis Sefasebis gzebi. es SeiZleba iyos tes-tireba, zepiri gamokiTxva, moswavleze dakvirveba bunebriv an la-

boratoriul pirobebSi da a. S. sssm moswavlis mier miznis miR wevis Sefaseba SeiZleba ganxorcieldes rogorc klasSi, ise individualu-rad.

Tornikes SemTxvevaSi es SeiZleba iyos individualuri gamokiTxva da laboratoriul pirobebSi dakvirveba: kerZod, SegviZlia movima-ragoT masala da vTxovoT Tornikes, Caataros difuziis cdebi, Sem-deg ki zepirad an fotoebisa da baraTebis gamoyenebiT axsnas movlena (mag., mivceT sxvadasxva movlenebis amsaxveli suraTebi warwerebiT da vTxovoT amoirCios is suraTi, romelic misi azriT dasakvirvebe-li movlenis mizezi iyo).

aqtivobebi, romlebic aRvwereT, daexmareba Tornikes zemoT Ca-moTvlilidan erT-erTi miznis („Tornike SeZlebs, Caataros cdebi difuziis movlenebis Sesaswavlad da CamoTvalos, rogor icvleba nivTierebebis Tvisebebi difuziis Semdeg.“) miRwevaSi. Semdegi miza-ni, romelsac Tornikem unda miaRwios, aris difuziis xelSemwyobi da xelSemSleli faqtorebis identificireba. am mizanze muSaoba SeiZ-leba daigegmos da ganxorcieldes imave gakveTilze, an momdevnoze. aseve SesaZlebelia, rom imave miznebze muSaoba, romelic klasSi dai-wyo, Tornikes SemTxvevaSi gagr Zeldes individualurad, radgan mas, Tanaklaselebisgan gansxvavebiT, swavlisTvis meti dro da meti var-jiSi sWirdeba. specialur pedagogTan da bunebismetyvelebis maswa-vlebelTan erTad winaswar igegmeba, Tu sad, rodis da ras gaakeTebs Tornike individualurad. mas amaSi daexmareba specialuri pedagogi da/an sagnis maswavlebeli. miznis misaRwevad individualuri muSaoba SeiZleba daigegmos rogorc gakveTilamde (vidre maswavlebeli axal masalas axsnis), ise gakveTilis Semdeg, anu mas Semdeg, rac masala ukve axsnilia da Tornikes damatebiTi muSaoba sWirdeba TemasTan dakavSi-rebiT.

bunebismetyveleba, VI klasi:gakveTili 1: nivTierebebi Cven irgvlivgakveTili tardeba zogadsaganmanaTleblo klasSi, sadac erT

moswavles (nikas) saSualo xarisxis inteleqtualuri darRveva aqvs. gakveTilis Tema: nivTierebebiqvemoT ganxilulia erT-erTi gakveTili VI klasis saxelmZRva-

nelodan, romelic exmareba moswavles (maT Soris sssm moswavles) VI klasis bolos bunebismetyvelebaSi erovnuli saswavlo gegmiT gansazRvruli Sedegis miRwevaSi:

bunebis sagnobrivi programis mimarTulebaa „sxeulebi da mo-vlenebi“. cxrilis marcxena svetSi warmodgenilia am mimarTulebis erT-erTi mizani da indikatorebi erovnuli saswavlo gegmidan, mar-jvena svetSi ki – igive mizani da indikatorebi nikas individualuri saswavlo gegmidan.

Page 47: individualuri saswavlo gegma

90 91

in

di

vi

du

al

ur

i s

as

wa

vl

o g

eg

ma

in

di

vi

du

al

ur

i s

as

wa

vl

o g

eg

ma

Tavi VII - miznebis integrireba saswavlo procesSi Tavi VII - miznebis integrireba saswavlo procesSi

erovnuli saswavlo gegmanikas individualuri saswavlo

gegma

bun.VI.4. mizani: moswavles SeuZlia nivTierebaTa Tvisebebis aRwera da maTi cvlilebebis Sesaxeb msjeloba.

bun.VI.4. mizani: nikas SeuZlia yofa-cxovrebaSi gamosayenebeli nivTierebebis dasaxeleba da maTi Tvisebebis, Tvisebebis cvlilebebis da mniSvnelobis aRwera.

indikatorebi klasisTvis indikatorebi nikasTvis

asaxelebs yofa-cxovrebaSi gamosayenebeli nivTierebebis magaliTebs da msjelobs maTi Tvisebebis Sesaxeb;

CamoTvlis yofa -cxovrebaSi gamosayenebel nivTierebebs da maT Tvisebebs;

akvirdeba da adarebs nivTierebebs Tvisebebis mixedviT (mag., suni, bzinvareba, wva, agregatuli mdgomareoba); Sedegebs warmoadgens cxrilis saxiT, aanalizebs da gamoyofs Tvisebebs, romlebic am nivTierebebis gamoyenebas ganapirobebs;

ukavSirebs yofa-cxovrebaSi gamosayenebeli nivTierebebis Tvisebebs mis gamoyenebas;

agrovebs informacias organizmebisTvis mniSvnelovani nivTierebebis Sesaxeb da msjelobs maT daniSnulebaze (mag., Jangbadi, wyali, naxSirorJangi);

CamoTvlis sasicocxlod mniSvnelovan nivTierebebs da asaxelebs maT mniSvnelobas sicocxlisTvis;

atarebs cdebs nivTierebebis fizikuri da qimiuri cvlilebebis (mag., agregatuli mdgomareobis Secvla, nivTierebis gaxsna, airis gamoyofa, formis Secvla) gamosakvlevad, Sedegebs aanalizebs da msjelobs am cvlilebebis gamomwvev mizezebze (mag., gacxeleba, Sereva, dawva, meqanikuri zemoqmedeba).

icis, rogor moaxdinos gavlena yo fa-cxovrebaSi gamoyenebadi niv Tierebebis fizikur da qimiur cvli lebebze da martivi cdebiT, pe dagogis an Tanaklaselis dax ma-rebiT, axdens mis demonstrirebas (wylis aorTqleba an gayinva; yi nu-lis galRoba, nivTierebis gaxsna). iyenebs am codnas yoveldRiur cxov rebaSi, mag.: plastilinis dar-bi leba siTboSi moTavsebiT, Tixis na keTobis gamyareba gamoSrobiT da a.S.

mimarTuleba: sxeulebi da movlenebi. VI klasipirveli gakveTili VI klasis bunebismetyvelebis saxelmZRvane-

lodan eZRvneba nivTierebebs da sxeulebs.

gakveTilis mizani: moswavleebi CamoTvlian nivTierebebs da sxeu-lebs; asaxeleben, riT gansxvavdeba nivTiereba sxeulisgan da ra mi-marTebaa maT Soris; (gakveTilis mizani igivea nikasTvis.)

indikatorebi nikasTvis gaxlavT Semdegi:• zepirad/werilobiT/fotoebis gamoyenebiT CamoTvlis sxeulebsa

da nivTierebebs.• fotoebs, baraTebs alagebs kategoriebad (nivTiereba, sxeuli).• fotoebis/baraTebis gamoyenebiT an zepirad SeuZlia gansazRv-

ros, romeli sxeuli ra nivTierebisgan Sedgeba. masala: carci, kirqva, qoTani, Tixa, aluminis naWeri, rkinis naWe-

ri, lursmani, puri, fqvili, Saqris kristali, wyali. gakveTilis mimdinareoba:maswavlebeli gakveTils iwyebs kiTxva-pasuxiT. klass ekiTxeba,

ra ician nivTierebebis Sesaxeb. pasuxebis miRebis Semdeg maswavle-beli uxsnis moswavleebs, rom yvela sxeuli Sedgeba nivTierebisgan. maswavlebeli iyenebs informaciis miwodebis maqsimalurad mraval-ferovan gzebs, raTa informacia klasSi yvela moswavlisTvis aRq-madi iyos. igi zepirad CamoTvlis sxeulebs da nivTierebebs; klass aCvenebs sxeulebisa da nivTierebebis fotoslaidebs; pedagogs moma-ragebuli aqvs aseve realuri nivTierebebi, sxeulebi da SeuZlia maTi demonstrireba.

momdevno etapze maswavlebeli klass yofs wyvilebad da aZlevs davalebas, gaixsenon da Camoweron rac SeiZleba meti sxeuli da niv-Tiereba.

– nikas da mis mewyviles evalebaT arsebuli masalis dajgufeba sxeulebad da nivTierebebad, Semdeg ki winaswar gamzadebul cxrilSi warwerebiani baraTebis dalageba.

sxeuli nivTiereba

mavTuli alumini

carci kirqva

Semdegi aqtivoba isev masalis axsniT iwyeba. maswavlebeli uxs-nis klass, rom erTi da imave nivTierebisgan SeiZleba damzaddes sx-vadasxva sxeuli da piriqiT, erTi da igive sxeuli Sedgeba sxvadasx-va nivTierebebisgan. informaciis miwodebis mravalferovnebisTvis maswavlebeli klass aCvenebs realur sxeulebs da nivTierebebs, mag., puri da Saqris kristali, marilis kristali, fqvili. Tixa – qoTani; alumini – mavTuli, Wiqa - mina da sxva.

realuri sagnebis ganxilvis Semdeg maswavlebeli bavSvebs aCve-nebs fotoslaidebs.

Page 48: individualuri saswavlo gegma

92 93

in

di

vi

du

al

ur

i s

as

wa

vl

o g

eg

ma

in

di

vi

du

al

ur

i s

as

wa

vl

o g

eg

ma

Tavi VII - miznebis integrireba saswavlo procesSi Tavi VII - miznebis integrireba saswavlo procesSi

qvemoT ganxiluli erT-erTi aqtivoba aRwers V klasis gakveTils, Tu rogor muSaobs klasi aRniSnuli miznis erT-erT indikatorze – „sxvadasxva saxis teqstis Segnebulad da gaazrebulad kiTxva“.

klasSi aris erTi specialuri saganmanaTleblo saWiroebis mqo-ne moswavle, lika, romelsac aqvs kiTxvis unaris darRveva; kerZod, igi cnobs yvela asos da SeuZlia asoebis gamTlianeba sityvaSi. SeuZ-lia aseve mcire moculobis teqstebis kiTxva xmamaRla da gabmulad, magram uWirs wakiTxulis gageba. Sesabamisad, ar SeuZlia araTu wa-kiTxulis Sinaarsis TxrobiT gadmocema, aramed SekiTvaze pasuxis gacemac ki. kiTxvis unaris darRveva likas mniSvnelovnad uSlis xels swavlaSi. mis individualur gegmaSi, romelic kiTxvis swavlisas Se-qmnili sirTuleebis Semcirebis mizniT skolam misTvis SeimuSava, wlis bolos misaRwevi erT-erTi mizani aseTia:

„lika wlis bolosTvis SeZlebs waikiTxos 12-15 winadadebisg-an Semdgari mxatvruli teqsti, gaigos da zepirad an werilobiT gadmosces teqstis ZiriTadi Sinaarsi; amoicnos da daaxasiaTos mTavari da meorexarisxovani gmirebi; gamoyos teqstis fabula.“

Sesabamisad, likasTvis gansakuTrebuli mniSvneloba aqvs, iswa-vlos teqstebis Segnebulad da gaazrebulad kiTxva.

kiTxvis unaris am tipis darRvevis SemTxvevaSi specialists SeuZ-lia gamoiyenos sxvadasxva tipis strategia, raTa bavSvs kiTxva gauad-vildes. mag.: saTauris da qvesaTauris mixedviT imis amocnoba, Tu ris Sesaxeb SeiZleba iyos teqsti; teqstSi ZiriTadi informaciis identi-ficireba da xazgasma; teqstis Sesaxeb kiTxvebis formulireba (razea teqsti, sad xdeba moqmedeba, vin aris mTavari gmiri da a. S.); teqstis Sinaarsis dakavSireba moswavlis pirad gamocdilebasTan an manamde miRebul codnasTan; sqemebis SemuSaveba, romlebic teqstis gagebas gaaadvilebs da a. S. maswavlebelzea damokidebuli, romel meTods da strategias airCevs.

mocemul situaciaSi pedagogi klasTan erTad ganixilavs teqsts – „ormoSi Cagdebuli mefe“ (v. rodonaia da sxv., 2011; qarTuli ena da literatura). maswavleblis mizania, moswavleebs gaacnos teqsti da sulxan-sabas am igavis gamoyenebiT aswavlos teqstTan muSaoba.

teqstis ganxilva iwyeba diskusiiT: maswavlebeli sTxovs erT-erT moswavles (es SeiZleba iyos likac), waikiTxos teqstis saTauri, Sem-deg mimarTavs klass SekiTxviT: rogor fiqroben, vin SeiZleba iyos am igav-arakis mTavari personaJi da ris Sesaxeb SeiZleba mogviTxrob-des is.

diskusiis Semdeg maswavlebeli xmamaRla kiTxulobs teqsts da sTxovs moswavleebs, moisminon da Caiweron yvela is sityva, romelic maTTvis ucxoa. bavSvebi sityvebs iweren damoukideblad, lika mu-Saobs wyvilSi.

teqstis kiTxvis dasrulebis Semdeg maswavlebeli mimarTavs klass da sTxovs, ukarnaxon yvela ucxo sityva, romelic CainiSnes. igi am sityvebs wers dafaze.

puri

Saqari fqvili wyali marili

Tixa

qoTani Wiqa TefSi lambaqi

nikas jgufis sxva wevrebi Camoweren furcelze davalebas. gakveTilis bolos bavSvebi swavloben, Tu rogor unda gaigon, ra

da ra nivTierebebi Sedis ama Tu im produqtSi. individualuri muSaoba: maswavlebeli moswavleebs urigebs Se-

fuTul produqtebs da sTxovs Camoweron, romeli nivTierebebis gan Sedgeba TiToeuli produqti. mag.: koka-kolas boTli, nayinis qa-Raldi, borjomis boTli da a. S. nikas aqvs igive davaleba da muSaobs wyvil Si.

V klasiqarTuli enisa da literaturis gakveTili:erovnuli saswavlo gegmis mixedviT dawyebiTi safexuris dasrule-bisas moswavlem qarTul enasa da literaturaSi unda SeZlos „in-formaciis gageba, analizi da Sefaseba“, kerZod:• sxvadasxva tipis teqstis mosmena da gadmocema; • wakiTxuli winadadebebisa da teqstis konstruireba; • sxvadasxva saxis teqstis Segnebulad da gaazrebulad kiTxva;• teqstebSi mocemuli gramatikuli konstruqciebis gamoyofa da

saTanado interpretaciiT warmodgena; • misTvis nacnob Temebze sxvadasxva xasiaTis teqstis gamarTulad

wera; • gramatikis, orTografiis, punqtuaciis praqtikulad aucilebe-

li minimumis Segnebulad gamoyeneba (erovnuli saswavlo gegma 2011-16; qarTuli ena da literatura, gv. 53).

Semdeg etapze maswavlebeli klass sTavazobs jgufur aqtivobas: klasi iyofa jgufebad. pirvel jgufs evaleba, Camoweros rac SeiZ-leba meti sxeuli da miuTiTos, ra nivTierebebisgan Sedgeba isini (moiZos Sesabamisi fotoebi internetSi).

meore jgufs evaleba, Camoweros rac SeiZleba meti nivTiereba da miuTiTos, am nivTierebebisgan ramdeni saxis sxeulis damzadeba SeiZ-leba. mag.: rkinisgan – lursmani, saTli, Cafxuti (moiZios Sesabamisi fotoebi internetSi).

nikas jgufs evaleba, miwodebuli erTi nivTierebisgan daamzados 3 saxis sxeuli da sxvadasxva nivTierebisgan – 1 sxeuli. mag.: Tixisgan daamzados qoTani, TefSi, lambaqi; fqvilis, wylisa da marilis gamoy-enebiT ki daamzados comi.

nika aqtivobis praqtikulad ganxorcielebis Semdeg alagebs ba-raTebs warwerebiT.

Page 49: individualuri saswavlo gegma

94 95

in

di

vi

du

al

ur

i s

as

wa

vl

o g

eg

ma

in

di

vi

du

al

ur

i s

as

wa

vl

o g

eg

ma

Tavi VII - miznebis integrireba saswavlo procesSi Tavi VII - miznebis integrireba saswavlo procesSi

maswavlebeli uxsnis klass TiToeuli sityvis mniSvnelobas da isev sTxovs, TiToeuli sityvisTvis moifiqron sinonimi. Semdeg am sinonimebsac wers dafaze:

sxvebisTvisgagebineba

gamJRavneba gacxadeba

sxvebisTvisTqma

ZiriTadi azri

swavleba

darigeba

Segoneba

Semdeg etapze bavSvebi iyofian wyvilebad. wyvilebis erT nawils eZleva davaleba, waikiTxon teqsti da moifiqron SekiTxvebi teqstis irgvliv. meore nawilma teqstSi wiTlad unda gaxazos is winadade-bebi, romlebic ZiriTad informacias Seicavs da mwvaned – meorexa-risxovani informacia. likas eZleva kiTxvebis winaswar gamzadebuli formati da mewyvilesTan erTad evaleba teqstSi im winadadebebis moZebna, romlebic am kiTxvebs upasuxebs:

kiTxvebi teqstis Sesaxeb

1. sad xdeba moqmedeba?

2. vin aris mTavari gmiri?

3. ra mouvida mTavar gmirs?

wyvilSi Sesrulebuli davalebebis wakiTxvis Semdeg klass eZle-va weriTi savarjiSo, romelic saxelmZRvaneloSi gakveTilis bolos aris mocemuli: „igavis dedaazri xSirad avtoris an romelime perso-naJis damagvirgvinebeli fraziT aris xolme gamoxatuli. moZebneT amgvari fraza igavSi „ormoSi Cagdebuli mefe“ da amowereT (v. rodo-naia da sxv; 2011; qarTuli ena da literatura; gv.162 ).

vidre klasi damoukideblad muSaobs, maswavlebeli individualu-rad muSaobs likasTan da exmareba saklaso davalebis SesrulebaSi: man templetebze unda amoweros teqstis ZiriTadi winadadebebi da am winadadebebSi ipovos avtoris is ZiriTadi fraza, romelic igavis de-daazrs gadmogvcems.

4. ra moimoqmeda mTavarma gmirma?

5. rogor dasrulda istoria?

6. raSi mdgomareobs avtoris Segoneba?

saWiroebis SemTxvevaSi, templetebs SeiZleba Tan axldes dasuraTeba.

ori mefe

erTmaneTs

Seeba.

erTma mefem

meore ormoSi

Caagdo.

ormoSi

Cagdebuli

mefe erTma

kacma

amoiyvana.

kacma mefes

vedrebiT

guli

gauwyala.

mefem

mcvelebs

Seatyobina,

rom

gaapares.

mcvelebma

mefe ormoSi

daabrunes.

kargi saqme

ise unda qna,

an RmerTma

dagimadlos,

an kacma.

Page 50: individualuri saswavlo gegma

97

in

di

vi

du

al

ur

i s

as

wa

vl

o g

eg

ma

Tavi VIII - moswavlis saganmanaTleblo procesis dokumentireba da piradi saqmis warmoeba

96

in

di

vi

du

al

ur

i s

as

wa

vl

o g

eg

ma

Tavi VIIImoswavlis saganmanaTleblo procesis

dokumentireba da piradi saqmis warmoeba

saqarTvelos sajaro skolebSi moswavlis ganaTlebis procesis mimdinareoba, akademiuri miRwevebi, demografiuli monacemebi da sxva informacia dokumentirebuli da sistematizebulia moswavlis pirad saqmeSi (moswavlis pirad saqmes zogierT SemTxvevaSi portfolios uwodeben). amavdroulad, moswavlis piradi saqme asaxavs informacias saswavlo wlis/ebis ganmavlobaSi miRebuli Sefasebisa da aqtiurobis Sesaxeb.

moswavlis piradi saqmis forma da misi warmoebis wesi damtkicebulia saqarTvelos ganaTlebisa da mecnierebis ministris brZanebis safuZvelze.

„moswavlis piradi saqmis warmoeba iwyeba misi pirvel klasSi Caricxvidan da grZeldeba skolaSi swavlis ganmavlobaSi.“ moswavlis piradi saqme ase gamoiyureba:

moswavle:saxeli, gvari ___________________________________________________sqesi: mamrobiTi __________________ mdedrobiTi_________________ dabadebis TariRi: __________ dRe, __________ Tve, __________ welidabadebis adgili: ______________________________________________piradi nomeri: __________________________________________________dabadebis mowmobis nomeri:___N _______ gacemis TariRi _________ gacemis organo _________________moqalaqeoba ____________________________________________________

mSoblebi: piradi nomrebideda_______________________________________ ___________________ saxeli, gvari

mama_______________________________________ ___________________ saxeli, gvari

meurve/mzrunveli ________________________ ___________________ saxeli, gvari

moswavlis sakontaqto informacia:iuridiuli misamarTi: __________________________________________faqtobrivi misamarTi: _________________________________________telefonis nomeri: _____________________________________________ el-fosta:______________________________________________________

monacemebi moswavlis skolamdeli aRzrdis dawesebulebis Sesaxeb:baga-baRis dasaxeleba:______________________________________________multidisciplinuri gundis gadawyvetileba: ________________________________________________________________________________________________________________________________________moswavlis skolaSi Caricxvis safuZveli:

brZanebis dasaxeleba TariRi № SeniSvna

1

2

moswavlis statusis SeCerebis/aRdgenis safuZveli:

brZanebis dasaxeleba TariRi № SeniSvna

1

2

3

4

moswavlis skolidan amoricxvis safuZveli:

brZanebis dasaxeleba TariRi SeniSvna

1

2

3

4

informacia moswavlis mobilobis Sesaxeb:

kla-si

mizezimobilobis safuZveli

Caricxvis brZaneba SeniS-vna№ TariRi gamcemi

Page 51: individualuri saswavlo gegma

98 99

in

di

vi

du

al

ur

i s

as

wa

vl

o g

eg

ma

in

di

vi

du

al

ur

i s

as

wa

vl

o g

eg

ma

Tavi VIII - moswavlis saganmanaTleblo procesis dokumentireba da piradi saqmis warmoeba

Tavi VIII - moswavlis saganmanaTleblo procesis dokumentireba da piradi saqmis warmoeba

moswavlis Sesaxeb monacemebi dawyebiT safexurze

moswavlis fotosuraTi asaki_______

klasi pirveli:

monacemebi moswavlis wliuri Sefasebis Sesaxeb:

№ wliuri Sefaseba aRwera SeniSvna

monacemebi „erovnuli saswavlo gegmiT“ gaTvaliswinebuli sagnis/sagnebis eqsternatis formiT daZlevis Sesaxeb:

sagani

Sefaseba

monacemebi sxvadasxva aqtivobaSi monawileobis Sesaxeb:

№ aRwera periodi Sedegi

monacemebi moswavlis mimarT gamoyenebuli disciplinuri saxdelisa da waxalisebis formebis Sesaxeb:

№ aRwerabrZanebis nomeri

da TariRibrZanebis gamcemi

organo

gadayvanilia meore klasSi_________brZanebis №_____TariRi ________klasis damrigeblis xelmowera b.a.

monacemebi moswavlis dawyebiTi safexuris Sefasebis Sesaxeb:

sagani

Sefaseba

daZlia dawyebiTi safexuri da gadayvanilia VII klasSi

______________________brZanebis №_____________TariRi _________________klasis damrigeblis xelmowera b.a.

aRniSnuli informacia ivseba moswavlisTvis yoveli klasis dasrulebis Semdeg, Tavfurcelze Sesabamisi klasis miTiTebiT.

ganaTlebisa da mecnierebis saministros regulaciis mixedviT, dasaSvebia, moswavlis piradi saqmis mocemul formas daematos gark-veuli grafebi da/an furclebi danarTis saxiT.

8.1. specialuri saganmanaTleblo saWiroebis mqone moswavlis piradi saqme

specialuri saganmanaTleblo saWiroebis mqone moswavleeb-Tan mimar TebaSi, piradi saqme srulad da TvalsaCinod unda asaxav-des mos wavlis saganmanaTleblo saWiroebebs, akademiur miRwevebs, swav lis Taviseburebebs, saswavlo procesis mimdinareobas da, SeZ-lebisdagvarad, ganmartavdes saswavlo procesis specifikas. amav-

Page 52: individualuri saswavlo gegma

100 101

in

di

vi

du

al

ur

i s

as

wa

vl

o g

eg

ma

in

di

vi

du

al

ur

i s

as

wa

vl

o g

eg

ma

Tavi VIII - moswavlis saganmanaTleblo procesis dokumentireba da piradi saqmis warmoeba

Tavi VIII - moswavlis saganmanaTleblo procesis dokumentireba da piradi saqmis warmoeba

droulad, aRniSnulma dokumentebma maswavleblebsa da sxva pro-fesionalebs unda misces swori mimarTuleba moswavlis saswavlo pro cesis dasagegmad.

moswavlis piradi saqme gasagebi unda iyos isg jgufis nebismie-ri axa li wevrisTvis – maswavleblisTvis da specialistisTvis – ro-me lic SeiZleba mogvianebiT CaerTos da/an Caanacvlos romeli-me pro fesionali. moswavlis piradi saqme gasagebi unda iyos aseve mSob lisTvisac, romelsac aqvs ufleba, regularulad gaecnos mas da yovelTvis informirebuli iyos moswavlis miRwevebisa da saWi-roebebis Sesaxeb.

moswavlis pirad saqmeSi rekomendebulia Semdegi grafis damateba:

specialuri saganmanaTleblo saWiroebamoniSneT grafa specialuri saganmanaTleblo saWiroebis arsebobis SemTxvevaSi. dadebiTi pasuxis SemTxvevaSi gadadiT Semdeg grafaze

monacemebi individualurad mimdinare saswavlo procesis Taobaze

individualuri saswavlo gegmiT swavlebis saWiroeba diax ara

dadebiTi pasuxis SemTxvevaSi, miuTiTeT is sagnobrivi programebi (sagnebi), romelTa farglebSic saWiroa individualuri saswavlo miznis/ebis gansazRvra______________________________________________________________________

______________________________________________________________________

Sin ganaTlebis saWiroeba diax ara

dadebiTi pasuxis SemTxvevaSi, miuTiTeT:

Sin swavlebis xangrZlivoba:__________________________________________

Sin swavlebiT uzrunvelyofili sagnebi: _____________________________

pasuxismgebeli maswavlebeli/ebiLL: ___________________________________

datvirTva kviris ganmavlobaSi: _____________________________________

individualuri ganrigis saWiroeba diax ara

dadebiTi pasuxis SemTxvevaSi, saswavlo dReebisTvis daakonkreteT gakveTilebi, (mag.: qimia (1), qarTuli (2), resursoTaxi (3), maTematika (4). ricxvebi

miuTiTebs, cxrilis mixedviT, meramdenea gakveTili)

orSabaTi: __________________________________________________________samSabaTi: __________________________________________________________oTxSabaTi: _________________________________________________________xuTSabaTi: _________________________________________________________

paraskevi: __________________________________________________________

damatebiTi servisebis saWiroeba (individualuri ga-kveTilebi resursoTaxSi, logopedis momsaxureba, saskolo avto-busiT momsaxureba, adapturi avejiT sargebloba da sxv.)

diax ara

dadebiTi pasuxis SemTxvevaSi, daakonkreteT saWiro servisi:

______________________________________________________________________

______________________________________________________________________

SeniSvna: dadebiTi pasuxebis SemTxvevaSi piradi saqme unda Seicavdes Sesabamis dokumentacias, romelSic Sesabamisi specialistis mier dasabuTebuli unda iyos aRniSnuli saWiroebebi.

klasis damrigeblis xelmowera ____________________________________

direqtoris xelmowera ____________________________________

mSoblis xelmowera ____________________________________

aRniSnuli grafa pirad saqmeSi mozanSewonilia Caematos yvela klasisTvis.

grafis moniSvnis Semdeg saWiroa moswavlis piradi saqmis mniSvne-lovani informaciiT Sevseba.

aucilebelia, pirad saqmes daerTos:

– moswavlis specialuri saganmanaTleblo saWiroebis damadastu-rebeli dokumentebi: multidisciplinuri gundis wevrebis da/an sxva specialistebis Sefasebis Sedegebi, samedicino dawesebule-bis mier gacemuli cnobebi, romlebic ganmartaven moswavlis sag-anmanaTleblo Taviseburebebs;

– yovelwliuri individualuri saswavlo gegmebi;– moswavlis yoveli semestris ganmaviTarebeli Sefasebebi sagnob-

rivi programis farglebSi;– individualuri saswavlo gegmis jgufis yvela Sexvedraze warmo-

ebuli sxdomis oqmebi da sxva dokumentebi;

„moswavlis piradi saqmis warmoebaze uflebamosili piri aris klasis damrigebeli.“ pirad saqmeSi damatebebis Setanis ufleba (ze-moT aRniSnuli brZanebis Sesabamisad) aqvs klasis damrigebels. „kla-sis damrigebeli uzrunvelyofs saWiro informaciis Segrovebas da portfolioSi organizebas.“ yvela saxis informacia, romelic iqmne-ba da/an grovdeba spacialistebisa da maswavleblebis mier, egzavneba

Page 53: individualuri saswavlo gegma

102 103

in

di

vi

du

al

ur

i s

as

wa

vl

o g

eg

ma

in

di

vi

du

al

ur

i s

as

wa

vl

o g

eg

ma

Tavi VIII - moswavlis saganmanaTleblo procesis dokumentireba da piradi saqmis warmoeba

Tavi VIII - moswavlis saganmanaTleblo procesis dokumentireba da piradi saqmis warmoeba

pasuxismgebel pirs. es ukanaskneli wyvets, aris Tu ara informacia Rirebuli da amomwuravi moswavlis piradi saqmisTvis.

mniSvnelovania, moswavlis piradi saqmis organizeba ar gaxdes TviTmizani da klasis damrigebeli gadaWarbebulad ar iyos orienti-rebuli dokumentebis Segrovebaze.

„moswavlis piradi saqmis skolaSi Senaxvasa da dacvaze pasuxism-gebel pirs warmoadgens saqmismwarmoebeli an skolis direqtoris mier saamisod uflebamosili piri“. specialuri saganmanaTleblo sa-Wiroebis mqone moswavlis SemTxvevaSi, es piri SeiZleba iyos skolis fsiqologi, specmaswavlebeli an inkluziuri ganaTlebis koordina-tori.

moswavlis pirad saqmeSi cvlilebis Setana, misi skolidan gatana da aRdgena regulirdeba ministris aRniSnuli brZanebiT.

moswavlis piradi saqmisTvis damatebebi damowmebuli unda iyos skolis direqtoris xelmoweriT da beWdiT.

rekomendebulia, specialuri saganmanaTleblo saWiroebis mqone moswavlis pirad saqmes daematos oTxi Tavi:

I – moswavlis specialuri saganmanaTleblo saWiroebis Sefasebis Sedegebi;

II – specialuri saganmanaTleblo saWiroebis mqone moswavlis miR-wevis done sagnobriv programebSi;

III – specialuri saganmanaTleblo saWiroebis mqone moswavlis in-dividualuri saswavlo gegma;

IV – oqmebi.ganvmartoT TiToeuli Tavis mniSvneloba da forma:I – moswavlis specialuri saganmanaTleblo saWiroebis Sefase-

bis Sedegebirogorc cnobilia, specialuri saganmanaTleblo saWiroebis mqo-

ne moswavlis saswavlo procesis Tavisebureba da individualoba gan-sazRvrulia mTeli rigi faqtorebiT. maT Soris: – moswavlis fsiqikuri da funqciuri ganviTarebis doniT; – akademiuri moswrebis arsebuli doniT; – janmrTelobis mdgomareobiT;– samedicino diagnoziT; – socialuri mdgomareobiT, socialuri istoriiT;– sxva mravali faqtoriT.

Sesabamisad, specialuri saganmanaTleblo saWiroebis mqone mos-wavlis pirad saqmeSi mniSvnelovania Tavs iyrides Semdegi dokumen-tacia: – daskvna moswavlis SemecnebiTi funqciebis ganviTarebisa da funq-

cionirebis Sesaxeb;

– moswavlis samedicino diagnozi (aseTis arsebobis SemTxvevaSi) da ganmarteba misi janmrTelobis mdgomareobis Sesaxeb;

– daskvna moswavlis socialuri mdgomareobis Sesaxeb (mowodebuli socialuri muSakis mier, Tu aRniSnuli sakiTxi konkretuli mos-wavlis SemTxvevaSi aqtualuria). Tumca, skolis adminitraciisTvis TviTmizani ar unda iyos yvela

zemoT CamoTvlili sakiTxis Sesaxeb dokumentis mopoveba da pirad saqmeSi Cadeba. pirad saqmeSi Tavs unda iyrides mxolod saWiro in-formacia, magaliTad, qcevis darRvevis da dabali akademiuri mos-wrebis Sesaxeb. moswavlesTan dakavSirebiT SeiZleba mniSvnelovani iyos socialuri muSakis mier warmoebuli fsiqosocialuri Sefase-bis da daskvnis aslis Cakereba, Tu aRniSnuli daskvna Seicavs infor-macias moswavlis ojaxis arakeTilsaimedoobaze da Seicavs garkveul ganmartebas moswavlis qcevis Taviseburebis Sesaxeb. sxva moswavlee-bis SemTxvevaSi ki am tipis daskvna SesaZloa ar iyos aqtualuri da arc pirad saqmeSi iZebnebodes.

Tu moswavlis swavlis procesSi Seqmnili sirTuleebi gamowveu-lia garkveuli samedicino diagnoziT, mniSvnelovania, aRniSnuli mowmoba inaxebodes pirad saqmeSi.

Tumca, SesaZloa, moswavle avlendes swavlisa da qcevis Tavise-burebebs, magram ar hqondes samedicino diagnozi. am SemTxvevaSi rai-me tipis samedicino diagnozis Semcveli dokumenti moswavlis pirad saqmeSi ver aRmoCndeba.

specialuri saganmanaTleblo saWiroebis mqone moswavlis piradi saqme aucileblad unda moicavdes informacias moswavlis fsiqikuri funqciebis ganviTarebis Taviseburebebis Sesaxeb. am saxis informa-ciis Segrovebasa da Sefasebis Sesabamisi procedurebis ganxorcie-lebaze pasuxismgebelia inkluziuri ganaTlebis multidisciplinu-ri gundis wevri an skolis Sesabamisi kvalifikaciis mqone fsiqologi da/an specmaswavlebeli.

moswavlis mSobelma, SesaZloa, warmoadginos fsiqologis daskv-na sxva dawesebulebidan. rasakvirvelia, rekomendebulia aRniSnuli daskvnis gaTvaliswineba Sefasebis mimdinare procesSi da misi aslis moTavseba moswavlis pirad saqmeSi. Tumca, aRniSnuli dokumenti moswavlis fsiqikuri funqciebis ganviTarebisa da funqcionirebis Taviseburebebis Sesaxeb saWiro informacias ver Caanacvlebs (SeiZ-leba mxolod Seavsos).

nimuSis saxiT warmogidgenT moswavlis fsiqikuri funqciebis gan-viTarebisa da funqcionirebis Sefasebis Sedegebis grafas:

Page 54: individualuri saswavlo gegma

104 105

in

di

vi

du

al

ur

i s

as

wa

vl

o g

eg

ma

in

di

vi

du

al

ur

i s

as

wa

vl

o g

eg

ma

Tavi VIII - moswavlis saganmanaTleblo procesis dokumentireba da piradi saqmis warmoeba

Tavi VIII - moswavlis saganmanaTleblo procesis dokumentireba da piradi saqmis warmoeba

TariRi _____________________ Sefasebis Sedegebi

sfero Zlieri mxareebi susti mxareebi

akad

emiu

ri

una

reb

i wera

kiTxva

Txroba

angariSi

SemecnebiTi un-arebi (yuradReba, mexsiereba, aRqma)

emociuri sfero

komunikaciis un-ari, metyveleba

msxvili motoru-li unari

natifmotoruli unarebi

qceva/yofaqceva

funqciuriunar-Cvevebi

saganmanaTleblo garemo

resursebi barierebi

daskvna moswavlis specialuri saganmanaTleblo saWiroebis Taobaze:

rekomendacia moswavlis saswavlo procesis warmarTvasTan dakavSirebiT

specialistis/specialistebis xelmowera ____________________________ miuTiTeT specialoba, saxeli, gvari

____________________________ miuTiTeT specialoba, saxeli, gvari

direqtoris xelmowera ___________________________________________

Page 55: individualuri saswavlo gegma

106 107

in

di

vi

du

al

ur

i s

as

wa

vl

o g

eg

ma

in

di

vi

du

al

ur

i s

as

wa

vl

o g

eg

ma

Tavi VIII - moswavlis saganmanaTleblo procesis dokumentireba da piradi saqmis warmoeba

Tavi VIII - moswavlis saganmanaTleblo procesis dokumentireba da piradi saqmis warmoeba

aRniSnuli grafa ivseba erTi an ramdenime specialistis monawi-leobiT (multidisciplinurad) da Sefasebis sxvadasxva instrumen-tis gamoyenebiT. (moswavlis fsiqikuri funqciebis ganviTarebisa da funqciuri unarebis Sefasebis procesi da meTodebi datalurad aris aRwerili saxelmZRvanelos IV TavSi – „specialuri saganmanaTleb-lo saWiroebis mqone moswavlis identifikacia da Sefaseba“). aRniS-nul grafaSi mocemuli informacia Sesabamisi specialistis/specia-listebis mier unda iyos xelmowerili da daTariRebuli Sefasebis ganxorcielebis drois gaTvaliswinebiT. sasurvelia, aRniSnuli Se-faseba xorcieldebodes yovelwliurad (saswavlo wlis dasawyisSi) da TariRis miTiTebiT ekerebodes pirad saqmeSi.

II – specialuri saganmanaTleblo saWiroebis mqone moswavlis miRwevis done sagnobriv programebSi

aRniSnuli informacia pirad saqmeSi fiqsirdeba pirveli saswa-vlo wlis bolos. cnobebi sagnobriv programebSi moswavlis miRwe-vis donis Sesaxeb ivseba yoveli saswavlo wlis dasasruls, Sesabamisi klasis miTiTebiT.

sagnobrivi programebis farglebSi moswavlis akademiuri miRwe-vis Sesaxeb informaciis asaxvaze pasuxismgebeli arian sagnobrivi programebis Sesabamisi maswavleblebi. pedagogebi aRweren sagnob-riv programaSi moswavlis miRwevis dones erovnuli saswavlo gegmiT gansazRvruli Sedegebis gaTvaliswinebiT (daZlia Tu ara moswavlem klasis Sesabamisi sagnobrivi programa, ra Sedegs miaRwia, romeli in-dikatoris safuZvelze varaudoben Sedegis miRwevas; Tu moswavlem sxva klasis Sedegebs miaRwia, azusteben Sesabamis klass), aRweren moswavlis qcevis Taviseburebebs gakveTilze, saklaso da saSinao da-valebebis Sesrulebisas gamovlenili aqtiurobis dones. amavdrou-lad, maswavleblebi adastureben an uaryofen individualuri saswa-vlo miznebis dadgenis saWiroebas.

aRniSnuli grafa Sevsebis Semdeg mowmdeba Sesabamisi maswavleb-lis xelmoweriT da Tavsdeba pirad saqmeSi. aRniSnul grafas avsebs specialuri saganmanaTleblo saWiroebis mqone moswavlis yvela mas-wavlebeli, imis miuxedavad, saWiroebs Tu ara moswavle individu-alur saswavlo mizans.

sagnobrivi da/an dawyebiTi klasis maswavleblis mier warmoebuli Sefasebis grafa Semdegnairad gamoiyureba:

moswavlis saxeli-gvari: __________________________________klasi: _____________________________________________________sagani: _____________________________________________________maswavleblis saxeli-gvari: _______________________________TariRi: ____________________________________________________

monaceMmebi moswavlis miRwevis donis Sesaxeb sagnobriv programasTan mimarTebaSi

moswavlem saswavlo wlis dasas-ruls gamoavlina Semdegi sawavlo Sedegi/ebi

Sedegis miRwevas adasturebs Sem-degi indikatori/ebi

daskvna:

monacemebi gakveTilze moswavlis qcevis Sesaxeb

maswavleblis daskvna individualuri saswavlo miznebis saWiroebis TaobazemoniSneT Sesabamisi grafa

moswavle saWiroebs individualur saswavlo miznebs

moswavle ar saWiroebs individualur saswavlo miznebs

maswavleblis xelmowera ––––––––––––––––––––––––––––––––

direqtoris xelmowera ––––––––––––––––––––––––––––––––

Page 56: individualuri saswavlo gegma

108 109

in

di

vi

du

al

ur

i s

as

wa

vl

o g

eg

ma

in

di

vi

du

al

ur

i s

as

wa

vl

o g

eg

ma

Tavi VIII - moswavlis saganmanaTleblo procesis dokumentireba da piradi saqmis warmoeba

Tavi VIII - moswavlis saganmanaTleblo procesis dokumentireba da piradi saqmis warmoeba

III – specialuri saganmanaTleblo saWiroebis mqone moswavlis individualuri saswavlo gegma

specialuri saganmanaTleblo saWiroebis mqone moswavlis piradi saqmis ganuyofeli nawilia misi individualuri saswavlo gegma (Tu moswavles individualuri gegma sWirdeba).

individualuri saswavlo gegma dgeba saswavlo wlis dasawyisSi an specialuri saganmanaTleblo saWiroebis dadgomis Semdeg goniv-rul vadaSi. individualuri saswavlo gegma saWiroebs yovelwliur ganaxlebas, saswavlo wlis dasawyisSi moswavlis ganviTarebis da miR-wevis donis gaTvaliswinebiT.

individualuri saswavlo gegmis Sesabamis grafebSi maswavleble-bi afiqsireben moswavlisTvis gansazRvrul saswavlo miznebs. indi-vidualur saswavlo miznebs afiqsirebs yvela im sagnis maswavlebeli, romelSic moswavle individualur mizans saWiroebs. maswavleblebi aTariReben da xelmoweriT adastureben Sevsebul grafas. Sesabami-sad, moswavlis piradi saqmis individualuri saswavlo gegmis nawilSi Tavs iyris imdeni sagnis furceli, ramden saganSic saWiroebs moswa-vle specialuri miznebis gansazRvras. sagnis furclebis originali Tavsdeba moswavlis pirad saqmeSi, xolo asli inaxeba Sesabamisi sag-nis maswavlebelTan.

(individualuri saswavlo gegmis nimuSi Semdegnairad gamoiyure-ba).

IV – oqmebispecialuri saganmanaTleblo saWiroebis mqone moswavlis swavle-

basTan dakavSirebiT miRebuli nebismieri axali informacia, gadawy-vetileba da daskvna oficialurad formdeba oqmis saxiT da ekereba piradi saqmis Sesabamis nawilSi.

oqmebSi SeiZleba aisaxos Semdegi sakiTxebi: – mSoblis momarTva;– mSoblis Tanxmoba multidisciplinuri gundis Sefasebisa da

gadafasebis (ganmeorebiTi Sefasebis) ganxorcielebis Taobaze;– multidisciplinuri gundis daskvna moswavlisTvis individu-

aluri saswavlo gegmiT swavlebis saWiroebis Taobaze; – multidisciplinuri gundis daskvna moswavlisTvis Sin swavlebis

saWiroebis Taobaze;– direqtoris brZaneba Sin swavlebis formis, Sesabamisi sagnebisa

da maswavleblebis gansazRvris Taobaze;– multidisciplinuri gundis daskvna rekomendebuli saswavlo

ganrigis Taobaze (moswavlis organuli Taviseburebebis gaTva-liswinebiT);

– multidisciplinuri gundis Sexvedrebi;– janmrTelobis cnobebi;– sxva.

moswavlis individualuri saswavlo gegmamoswavlis saxeli-gvari _______________________________________klasi _________________________________________________________sagani _________________________________________________________maswavleblis saxeli-gvari ____________________________________TariRi ________________________________________________________

wlis bolos misaRwevi saswavlo Sedegebi

1. grZelvadiani mizani

1. moklevadiani mizani/miznebi

1.1

1.2

1.3

2. grZelvadiani mizani

2. moklevadiani mizani/miznebi

2.1

2.2

2.3

3. grZelvadiani mizani

3. moklevadiani mizani/miznebi

3.1

3.2

3.3

SeniSvna: maswavlebelma unda Seavsos imdeni grafa, ramden mi-zanzec muSaobs mocemul periodSi. Sesabamisad, dasaSvebia, graf-is damateba, an Semcireba.