Informatika – Parcijala I

1. Čime se mjeri rezolucija računarske grafike?Rezolucija kod računarske grafike se mjeri u pikselima, i ona predstavlja gustinu piksela u broju tačaka po inču.

2. Kakav može biti pristup memoriji i periferijama? Postoje tri načina prenosa podataka između računara i spoljne logike, a to su:

programski (U/I), prekidani (interrupt) i direktni (DMA) pristup memoriji i periferijama.

3. Kako je definisana Point – veličina slova nekog teksta? Veličina slova se izražava u tačkama, odnosno pt (points) gdje je jedna takča - 1p definisana kao: 1p=1/72 inča.

4. Kako se naziva grupa od 8 bita?Grupa od 8 bita naziva se BAJT i označava sa 1B, a može predstaviti 2 na 8, odnosno 256 brojeva između 0 i 255.

5. Kako se naziva osnovna tačka na monitoru? Osnovna tačka na monitoru, naziva se pixel (picture elements).

6. Kako se naziva Windows OS za ručne i džepne računare?Windows OS za ručne i džepne računare naziva se Windows CE/Pocket PC, koji ima izgled i osjećaj NT operativnih sistema.

7. Kako se zove britanski matematičar, koji je definisao principe modernih računara?

Alan Turing je britanski matematičar koji je prvi definisao principe modernih računara.

8. Kako se zove naučnik koji je prvi formulisao formalni koncept algoritma?Naučnik koji je prvi formulisao formalni koncept algoritma i računarstva sa turingovom mašinom jeste Alan Turing.

9. Kako se zove naučnik koji je prvi konstruisao mehanički kalkulator koji je radio sa osmocifrenim brojevima?

Blaise Pascal je francuski matematičar, fizičar i religijski filozof koji je konstruisao mehanički kalkulator, a koji radi sa osmocifrenim brojevima.

10. Kako se zove prvi poznati računar od 4000 godina pre nove ere?ABACUS je najstariji mehanički alat za računanje, otkriven u Vavilonu 4.000 godina, p.n.e. a koristili su ga azijski narodi za aritimetičke operacije.

11. Kako se zove tvorac prvog računara iz XIX veka (analitička mašina)? Tvorac Analitičke mašine (Analitical Engine) u XIX vijeku, je britanski matematičar i pronalazač Charles Babbage, kojeg ujedno smatraju i ocem računara jer je dao osnove za razvoj digitalnih računara.

1

12. Kako se zvao prvi elektronski digitalni računar opšte namjene?Prvi elektronski, digitalni računar opšte namjene zvao se ENIAC – odnosno: (Electronic Numerical Integrator And Computer).

13. Kakve funkcije ima uslužni (utility) softver?Uslužni odnosno (utility) softveri služe kao alati za održavanje i popravke računarskog sistema koje operativni sistem ne vrši automatski. Znači, uslužni (utility) programi olakšavaju korisnicima da kopiraju fajlove, da poprave oštećene fajlove, da štite od virusa, da komprimuju fajlove ali i da izvrše mnoge druge bitne zadatke.

14. Ko je i kada kreirao prvu interaktivnu računarsku igru?Steve Russel (MIT student), 1961 godine.

15. Ko je izumio World Wide Web servis Interneta? Tim Berners-Lee

16. Ko je patentirao unos podataka na bušenim karticama za elektromehanički računar, koji je korišten za popis stanovništva u SAD 1890 godine?

Herman Hollerith

17. Ko se smatra prvim programerom?Augusta Ada King

18. Koja imena su imali Windows OS u toku razvoja? Imena koja je Windows OS imao u toku razvoja su:

windows 3.0, windows 3.1 16/32-bitni OS, Windows 3.11, Windows 95, Windows 98, Windows milenijum, Windows NT 64 bitni OS, Windows xp, Winows server, Windows vista 64 bitni OS.

19. Koje komponente GUI je Macintosh uveo 1984? Uveo je ikone i razvio desktop, radnu površinu, upotrebu miša i drugih pointing devices kao i Double Click i Click-and-drag funkcije za podršku pokazivačima.

20. Koje komponente mogu biti integrisane na matičnoj ploči? Matična ploča može da uključuje integrisane komponente kao što kontroleri za zvuk, grafiku, LAN  čip, USB priključak, flopy kontroler i dr.

21. Koje korake obuhvata proces digitalizacije?

Da bi se analogne informacije uskladištile u računar potebno ih je digitalizirati odnosno pretvoriti ih iz analognog u digitalni oblik. Digitalizacija zahtijeva upotrebu nekog ulaznog uređaja kao što je desktop ravni skener ili audio cd koji uzimaju milione uzoraka analognog orginala. Digitalizacija je proces konverzacije analognog signala u digitalni

2

22. Koje su osnovne funkcije aplikativnog programa?Osnovna funkcija aplikativnog programa jeste omogućavanje korisnicima da kontrolišu računare bez programskih znanja, to su programi namijenjeni za rješavanje konkretnih problema, aktivnosti i zadatka korisnika računarskog sistema.

23. Koje su osnovne funkcije računarskog sistema? Svaki računarski sistem se može posmatrati kao sistem sa ulaznim podacima- ulaz, centralnom jedinicom- obrada i izlazne informacije izlazi. Višenamjenska upotreba računara se zasniva na hardver programu softwer i operacijama računarskog sistema.

24. Koje su osnovne funkcije sistemskog softvera? Njegove funkcije su da predstavlja međusobnu vezu između hardvera i aplikativnog softwera, kontroliše ulaz i izlaz podataka,upravlja CPU aktivnostima, obezbjeđuje interfejs sa magistralom i periferijskim uređajom, interfejs sa fajlom sistemom.

25. Koje su osnovne karakteristike besplatnog (freeware) softvera?Karakteristike besplatnog softwera su da su to softweri iz javnog domena i da su besplatni za korištenje koji se distribuiraju kroz komercijalne kanalale ali nisu intelektualna svojina.

26. Koje su osnovne karakteristike hiperteksta? Katrakteristika hiperteksta jeste da je to specijalan tip baze podataka u kojoj se objekti povezani na nesekvencijalan način i mogu se kreativno međusobno povezati, pogodan je za pretraživanje velikih baza podataka na Webu i kreira ne linearan medijum informacija.

27. Koje su osnovne karakteristike magnetnih diskova? Magnetni diskovi imaju magnetni površinski sloj koji može memoristi snimljene informacije, pogon diska upisuje i očitava podatke sa diska a razlikuje se od magnetnih traka zbog toga što izvlači informacije sa diska iz bilo kojeg dijela znatno brže bez obzira na redoslijed snimanja.

28. Koje su osnovne karakteristike magnetnih traka?Magnetne trake mogu da memorišu veliku količinu informacija na malom prostoru uz relativno nisku cijenu. Osnovno ograničenje je sekvencijalan pristup podacima. Magnetne trake se danas koriste za pravljenje sigurnosnih kopija.

29. Koje su osnovne karakteristike Mainframe računara? Skupe mašine, sobne veličine, za kritične aplikacije i obradu masovnih podataka. Zahtjevaju specijalnu klimu u prostoriji Ulaz/izlaz preko „dumb“ terminala upravljaju sa više od 1000 transakcija koriste ih velike organizacije kao što su državne institucije i aviokompanije

30. Koje su osnovne karakteristike računara četvrte generacije?Prvi mikroprocesor, razvijen 1971 u Intelu i označava početak razvoja računara 4.G 

(1972‐1984).Karakteriše ih: razvoj mikroprocesora (razvila firma intel) pojava mini i super računara paralelno procesiranje zadataka tehnologija visokog stepena  integracije

3

povećana brzina, snaga i memorija računara kao i povećanje primarne i sekundarne memorije

razvoj viših programiskih jezika predstavnici ( Apple I i Apple II)

31. Koje su osnovne karakteristike računara druge generacije? Druga generacija (1958-64):

koristili tranzistorku tehnologiju ( tranzistori razvijeni 1948 god) tehnologija štampanih ploča, povećana brzina rada, početak razvoja računarskih jezika višeg nivoa, magnetna primarna memorija magnetni diskovi i trake za sekundarnu memoriju tipičan primjer IBM 1401

32. Koje su osnovne karakteristike računara pete generacije? Peta generacija (1984-1990)

Dolazi do smanjenja cijene računara i arhitektura omogućava povećanje broja procesora na matičnim pločama.

Poluprovodična memorija je postala standard,dolazi do veće primjene individualnih korisničkih radnih stranica i računarskih mreža LAN i WAN

Procesori su bili konstruisani na tehnologiju RISC a RAM memorija postaje jeftinija 1984godine Steve Jobs je u razvoju Machintosh uveo u okruženje desktop radnu povrsinu,dupli klik na mišu za ulaz, click and drag funkcija za podrsku

33. Koje su osnovne karakteristike računara prve generacije? Prva generacija (1951-58):

Karakterisitke : na bazi vakumskih elektronskih cijevi, ( UNIVAC I; EDSAC; BINAC; EINAC)

Koristili mašinski jezik za programiranje( jezik niskog nivoa za programiranje) Magnetna primarna memorija, Problemi zagrejavanja i održavanja, Unos podataka i izlaz preko bušenih kartica, spor ulaz i izlaz.

34. Koje su osnovne karakteristike računara šeste generacije? Šesta generacija ( 1990 pa do ... )Tehnologija je povezana sa paralelnim procesuiranjem.Postignuta je brzina reda teraflopsa – 10 na 12 aritmetičkih operacija u sekundi.Mrežna tehnologija se širi veoma brzo posebno WAN i WLAN-bežične lokalne mreže.Apple je uveo iPod digitalni muzički plajer.Steve Jobs je 2007 objavio iPhone GSM mreže, iPhone treće generacije je uveden 2008 sa 3G umrežavanjem i GPS navigacijom

35. Koje su osnovne karakteristike računara treće generacije?

Treća generacija (1965-70)- Pojavljuju se integrisani čipovi, koji zamjenjuju tranzistore,- Drastično povečanje memorije .- Razvoj softvera.- Drastično smanjenje cijene i veličine .

4

- Povećanje brzine i dostupnosti. - Tipičan primjer Honey well-6ooo series.

36. Koje su osnovne karakteristike senzora? Dizajnirani su u cilju monitorisanja fizičkog okruženja i uslova Koriste se za mjerenje temperature, vlažnosti, pritiska Obezbedjuje podatke za potrebe: robotike, kontrole klime okoline, vremenske

prognoze, medicinskog monitoringa, naučnih istraživanja.

37. Koje su osnovne karakteristike shareware softvera?To su softweri slobodni za probu demo verzije u probnom periodu(obično 30 dana), sa ciljem kupovine na kraju probnog perioda.Sharware li diljejeni softweri mogu se legalno kopirati i slobodno dijeliti sa drugim korisnicima.

38. Koje su osnovne karakteristike super računara? velika racunarska moc(brzina rada i kapacitet primarne memorije prilagodjeni su najcesce odredjenom korisniku (kastomizovani usmjereni su na procesorsku snagu i izvjestavanje jednog zadatka.

39. Koje su osnovne kategorije softvera? sistemski softver, aplikativni softver, kompajleri i drugi programi za prevodjenje i drajveri i drugi usluzni programi.

40. Koje su osnovne namjene personalnih računara?Personalni računari (PC) su namijenjeni za individualnu primjenu, kao što je obrada teksta, računovodstvo, igre i dr

41. Koje su standardne veličine ekrana (monitora) računara?Veličina monitora, kao i TV ekrana, meri se dužinom dijagonale linije ekrana, tipično 15‐21 inč, ali je stvarna vidljiva oblast obično manja.

42. Koje uređaje obuhvata hardver unutar računara?Hardver računara obuhvata interne i periferijske komponente. Interne komponente uključuju CPU – procesor, čipove – kontrolore i memorije, matičnu ploču, posebne ekstenzione kartice (zvučna, video, mrežna, memorijska, ...), konektore (serijske, paralelne, video, audio, USB, mrežne, telefonske, ...), hladnjake (pasivni i aktivni) i izvor napajanja – ispravljač.

43. Koji je naučnik XX vijeka definisao računar opšte namjene, koji ima ulaz, izlaz, kontrolnu i aritmetičku logiku i memoriju?

John von Neumann

44. Koji je standardan raspored slova na tastaturi?QWERTY

45. Koji su osnovni elementi multimedijskih sadržaja?Multimedijski sadrzaj uključuje: tekst, grafiku, zvuk i video.

46. Koji su osnovni zadaci operativnog sistema?

5

Operativni sistem omogućava: Komunikaciju sa periferijama, Upravljanje memorijom, Monitorisanje resursa, korisničkih naloga i (pod)sistema zaštite, Upravljanje programima i podacima, Koordinaciju mrežnih komunikacija. Ukratko, operativni sistem omogućava kontrolu izvršenja aplikativnih programa, planiranje obrade, testiranje, upravljanje operacijama CPU, kontrolu ulaza/izlaza, dodeljivanje memorija, prevođene i obezbeđuje različite servise za podršku.

47. Koji su standardni kapaciteti Blu-ray optičkih medija?Standardni kapacitet Blue-ray optickih medija je do 27 GB (s jednim slojem) do 54 GB (s dva sloja).

48. Koji su standardni kapaciteti DVD optičkih medija?U osnovnom obliku DVD skladišti 4.7 milijardi bajta (≈ 4.37 GB). Razvijena su četiri osnovna tipa DVD: jednostrani sa jednom aktivnim slojem sa kapacitetom 4.76GB, dvostrani sa jednim aktivnim slojem sa kapacitetom od 9,4GB, jednostrani sa dva aktivna sloja sa kapacitetom od 8,5GB i dvostrani sa dva aktivna sloja sa kapacitetom od 17GB. DVD (Digital Versatile Disks) memoriše i distribuira sve vrste podataka, sa kapacitetom od 3.8 do 17 GB informacija.

49. Koji su standardni kapaciteti HD - DVD optičkih medijaKapacitet HD-DVD optickih diskova je 15 GB,odnosno 30 GB u slucaju dual layer-a.

50. Kolika je bitska dužina ASCII koda?ASCII kod ( American Standard Code for Information Interchange ) – standardni kod koji ima 256 jedinstvenih znakova i predstavlja svaki karakter sa jedinstvenim 8-bitnim kodom.

51. Kolika je idealna frekvencija sempliranja zvučnog signala? Idealna frekvencija sempliranja govornog signala je 8KHz,muzickog (zvucnog) signala je 44 KHz.

52. Koliki može biti kapacitet CD-ovaNajcesci formati CD-a su 74min (650MB), 80min (700MB), i 90min (800MB). Veći kapacitet dostiže se smanjenjm razmaka između tragova na disku, a postoje i druge veličine/kapacitet ( npr. biznis karte). Aktuelni kapacitet zavisi i od samog sadržaja diska.

53. Koliko različitih karaktera ima u heksadecimalnom brojnom sistemu? U računarskim sistemima najčešće se koristi heksadecimalni ( hex ) brojni sistem koji ima 16 cifara: 0,1,2,3,4,5,6,7,8,9,A,B,C,D,E,F.

Primjer: 0100 001 b = 41 h, a 1010 0111 b = A7 h

54. Koliko različitih podataka se može kodirati sa 4 bita?

Može se kodirati 16 različitih podataka ,tj. 4bita = 2 na 4=16

55. Napišite binarni zapis decimalnog broja 5?0101

56. Navedite dvije glavne vrste korisničkog interfejsa.

6

Dvije glavne vrste korisnickog interfejsa su: grafički korisnički interfejs-GUI (grafikal user interfejs) aplikativni programski interfejs

57. Navedite karakteristike RAM memorije? Random Access Memory : • najčesća primarna memorija računara.

privremeno skladišti programske instrukcije i podatke poluprovodnička komponenta tipa read/write jedinstvene adrese, podaci se mogu smjestiti u bilo koju lokaciju brz pristup (citanje i upisivanje) informacije ne ostaju memorisane kada se isključi napajanje

58. Navedite najmanje 5 izlaznih uređaja računara. Monitor Štampač Zvučnici Video projektor Web kamera (ujedno i ulazni i izlazni uredjaj)

59. Navedite najmanje 5 ulaznih uređaja računara. Tastatura uredjaji za pokazivanje ( miš, upravljačka ručica, grafička tabla ) uredjaji za očitavanje ( optički čitač, skener, tablet PC ) audio i video uredjaji

60. Navedite operativne sisteme koji koriste GUI interfejs.

Doug Engelbart's ( 1925 ) je osmislio GUI ( graphical user interface ) i razvio hypertext. Operativni sistemi koji koriste GUI interfejs su Windows i MAC OS.

61. Navedite osnovne karakteristike bitmapirane (rasterske) grafike. Osnovne karakteristike su:

slika prenesena iz stvarnog svijeta skenirani materijali,negativi filmova snimci digitalnom kamerom digitalizovani „okvir“ video snimka sintetizovana slika primjenom odgovarajućeg programa, snimak (dijela) ekrana, druga grafika pretvorena u bitmapiranu

62. Navedite osnovne karakteristike dial-up modema? Brzina prenosa do 56 Kb/s Mogu biti interni i eksterni Prenose digitalne podatke analognom linijom

63. Navedite osnovne karakteristike fleš memorija? Osnovne karakteristike su:

to je izbrisivi memorijski cip ciji kapacitet varira izmedju 16MB i 4GB(sad i više, sad je do 64 možda i više )

kompaktna su alternativna zamjena za memorijske cvrste diskove ne sadrze pokretne elemente

7

oprave se i za posebne namjene,kao sto je memorisanje slika u digitalnim foto i video kamerama

prihvatljivije su od skladistenja na HD zato sto nemaju pokretnih dijelova,radi bez suma omogucavajuci brzi pristup

manje su po velicini, lakse, cvrsce i pouzdanije od optickih diskova mnogo su skuplje i imaju ogranicen kapacitet i broj prepisivanja

64. Navedite osnovne karakteristike optičkih diskova?Osnovne karakteristike su:

koriste laserske zrake za citanje i upisivanje informacionoh bita na povrsinu diska nisu tako brzi kao magnetni diskovi velikog su kapaciteta vrlo su pouzdani ( za dugotrajna cuvanja)

65. Navedite osnovne karakteristike ROM memorije?ROM (Read Only Memory) predstavlja stabilnu memoriju i često se naziva BIOS jer se koristi BIOS čip, koji permanentno memoriše podatke. Postoji nekoliko tipova ROM memorije : PROM, čiji se sadržaj može upisati samo jednom, EPROM, može se brisati ultraljubičastom svjetlošću; EEPROM, koji se može brisati električnim putem i Flash memorija koja dozvoljava višestruki upis podataka. Poznati su proizođači Phoenix, Award, AMI i dr. BIOS čip sadrži kodove za butovanje na najnižem nivou, a može se ažurirati sa tehnikom *flashiranja*,ako je ROM tipa flash memorije. Provjerava da li sve komponente glavne ploče rade zajedno. Obezbjeđuje ulaze/izlaze na niskom nivou OS i butuje računar do tačke gdje OS preuzima upravljanje rada hardvera.

66. Navedite osnovne kategorije softvera?Sistemski softver, aplikativni softver, kompajleri, i drugi programi za provođenje, uslužni programi (utility),drajveri.

67. Navedite osnovne tipove prenosivih računara?Prvi prenosni računari težili su do 9 kg,bili su smješteni u čvrstom koferu sa izdvojenom tastaturom i malim displejom. Razlikujemo laptops,notebooks i tablet PC. Tablet PC je mobilni računar oblika knjige, proizveden početkom 90.tih godina.

68. Navedite tehnike za povećanje računarske moći? Poboljšanjem procesora ugradnjom više CPU-a u jedan računar paralelno vezanje moćnih serverskih računara

Pošto Je brzina važan parametar računara, naučnici i inženjeri neprekidno nastoje razviti tehnike za ubrzavanje rada računara. Uobičajena tehnika povećanja brzine rada računara je ugradnja više CPU U jedan računar. Većina savremenih PC Računara koriste CPU Sa 4 Procesorska jezgra, ili dva CPU Sa po 4 Procesorska jezgra, što je približno ekvivalentno brzini računara sa 8 procesora. Pored tehnike paralelnog procesiranja i navedenih performansi CPU, ukupne performanse računarskog sistema mogu se poboljšati i sa klasterom servera, koji podrazumeva paralelno vezanje moćnih serverskih računara, koji na taj način simuliraju simultan rad i paralelno procesiranje deljenjem zadataka manje opterećenim i raspoloživim serverima.

69. Navedite ulazne uređaje računara?

8

Tastatura, uređaji za pokazivanje (miš), uređaji za očitavanje podataka (optički čitač, olovka, skener, tablet PC, čitač znakova napisanih magnetnim mastilom), optički čitač oznaka(koristi reflektovanu svjetlost da odredi lokaciju markera na standardnom tekstu, tabeli) , senzori, skener, program za prepoznavanje govora, audio i video digitalizator, digitalna video kamera, digitalna fotokamera.

70. Navedite uređaje sekundarne memorije (storage devices)?Tvrdi disk, CD, CD-R, CD-ROM, CD-RW, DVD, DVD-ROM, DVD-R, DVD-RW, magnetna traka, bušene kartice.

71. Navedite uređaje za pokazivanje(pointing devices).Obuhvataju razne tipove pokazivačkih uređaja kao što su: miš, touchpad (podloga osjetljiva na dodir),pointing stick (pokazivački štapić), trackball (kuglica za praćenje), joystick (upravljalka ručica), graphics tablet (grafička tabla) i touch screen (eksran osjetljiv na dodir).

72. Navedite vrste monitora prema načinu funkcionisanja ? CRT (Catode Ray Tube) monitori zasnovani na katodnim cijevima. LCD ( Liquid Crystal Displays) savremeni monitor sa ravnim ekranom na bazi tečnih

kristala TFT monitor koriste tehnologiju tankog filma tranzistora za LCD display,

73. Navesti jedan popularni programski paket?Microsoft Office

74. Navesti najpoznatije OS sa ostvorenim izvornim kodom.Microsoft Windows, Linux i Mac OS.

75. Odakle se i kako izvršava operativni sistem.Operativni sistem izvršava bazične zadatke kao što su kontrola i alokacija memorija, određivanje prioriteta zahtjeva za servisima, kontrola ulaznih i izlaznih uređaja, upravljanje fajl sistemom i omogućava lakše umrežavanje računara.OS Procesira sistemske podatke i ulazne podatke  koje  unosi  korisnik  i  odgovara tako što Alocira i upravlja zadacima i internim resursima kao neki servis korisnicima i programima sistema.

76. Šta je računarski program?Računarski program je spisak naredbi napisan u nekom programskom jeziku namijenjen za određenu računarsku platformu. Podrazumijevaju se fizički neopipljive komponente, odnosno instrukcije koje upravljaju hadverom i vrše transformacije nas prikupljenim ulaznim podacima, sa ciljem da se dobiju željene informacije.

77. Šta koriste laserski štampači za štampanje?Koriste proces štampanja od 7 koraka, u prvom koraku generisanje podataka rasterske slike programi Adobe PostScript ili HP Printer Command Language kodiraju izvorni materijal, a Raster Image Processor generiše rasterske linije slike. RIP koristi program da generiše bitmapiranu stranicu za štampu i šalje niz bita u memoriju rasterske slike – RI memoriju ili bafer. RI bafer moduliše laserski snop, koji reflektovan od rotirajućeg doboša formira sliku električnih naboja. Laserski snop neutrališe naboj bijle površine i ostavlja statičku negativnu sliku na fotoreceptorskim senzorima rotirajućeg doboša . negativni nabijene čestice tonera ne dodiruju

9

bijele površine. Princip rada laserskog štampača: primjena negativnog naboja na fotoosjetljivu doboš, upisivanje bitmapirane slike na fotoosjetjivi doboš i rastapanje tonera na papir korišćejnem tehnike zageijavanja ili pritiska.

78. Šta koriste matrični štampači za štampanje?.Matrični štampači rade slično pisaćoj mašino, glava štampača štampa matricu finih tačaka mastila na papiru za svaki karakter, umjesto štampanja svakog karaktera. Štampaju i tekst i grafiku podjednako lako – štampana stranica može biti slika, grafika ili kombinacija. Tipičan matrični štampač, štampa slike rezolucijom manjom od 100dpi, što na ekranu monitora izgleda sasvim dobrog kvaliteta, ali ne i na papiru.

79. Šta označava AGP standard? AGP ( Accelerated Graphics Port) – Konektor isključivo namijenjen za grafičke karte, karakteriše ga veća brzina od PCI-a. AGP je brzi grafički port koji je razvio Intel za povezivanje grafičke kartice i računara. AGP omogućava duplo bržu komunikaciju između grafičke kartice i memorije (66 MHz) od klasične PCI veze (33 MHz). Na pločama postoji samo jedan AGP port koji je malo kraći od PCI slota. Originalni AGP standard ima protok podataka od 264 MB/s, AGP 2X ima duplo veći protok od 528 MB/s, AGP 4X - 1GB/s, a AGP 8X - 2 GB/s.

80. Šta označava Plug and Play tehnologija? Ona kod računara predstavlja uključivanje i isključivanje memorija, čipova i dodatnih pločica, flesh memorija i uređaja. Kojim se mijenja konfiguracija računara, ali ne zahtjeva posebno podešavanje i setovanje. Po prvi put viđeno na Apple Macintosh računarima. Kod starijih računara ovakve akcije su zahtevale izmenu prekidača (switches) ili džampera (jumpers)

81. Šta označava skraćenica GUI? Skraćenica označava graphical user interface (grafički korisnički interfejs). Dough Engelbart’s je osmislio human-computer interaction-GUI

82. Šta sadrže BIOS i CMOS i čemu služe? CMOS  (Complementary  Metal  Oxide  Semiconductor)  je  specijalna  vrsta  ROM  memorije.  Troši  malu  energiju,  napaja se  baterijom  na  matičnoj  ploči  i  može  pamtiti malo podataka dugi vremenski period. CMOS skladišti osnovne postavke  poslednje  ispravne  konfiguracije,  vrijeme  i  datum,  pasvord    za  uključivanje napajanja i druge parametre podešavanja.

BIOS (Basic Input-Output System) obezbjeđuje pokretanje sistema, izvršava kljulne funkcije u podizanju sisetama – samotestiranju napajanja komponenti računara i testira i upoređuje sadržaj s CMOS-a.

83. Šta se kodira sa ASCII kôdom i koliko ima karaktera? Sa ASCII (American Standard Code for Information Interchange) kodom se kodiraju brojevi, slova i karakteri. Bitska dužina ovo koda je 8 bita = 256 jedinstvenih znakova 2 na 8= 256

84. Šta su serveri? Serveri su računari dizajnirani da obezbjede programe i druge resurse ostalim umreženim računarima.

85. U čemu se izražava radni takt procesora?

10

Brzina takta računara mjeri se u MHz (megahercima) i GHZ (gigahercima): 1MHz = 10 na 6 Hz (milion ciklusa u sekundi), a 1GHz = 1000 MHz.

86. U čemu se izražavaju performanse procesora? Performanse su određene: brzinom takta procesora, arhitekturom procesora i dužinom riječi procesora.

87. U primjeru MB, PB, TB, KB, B, GB obilježiti veličine u bajtima koje su u rastućem redosljedu.

- B bajt = 8 b (bita)- Kilobajt (KB)= 1024 B = 2 na10 B- Megabajt (MB) = 1024 KB = 2 na10 KB- Gigabajt (GB) = 1024 MB = 2na10 MB- Terabajt (TB) = 1024 GB = 2na10 GB- Petabajt (PB) = 1024 TB = 2na10 TB

88. Za šta su namenjeni PCI slotovi?Oni obezbjeđuju lakše povezivanje i dodavanje spoljnih uređaja-periferjskih uređaja na računarski sistem. Namjenjeni su za zvučne, mrežne, grafičke kartice

89. Za šta su namijenjeni ugradivi računari? Oni su namjenjeni za strogo namjenski izvršavanje specifičnih zadataka, kao što su : mjerenje temperature, upravljanje mašinama, monitorisanje rada srca, monitorisanje kućnog sistema obezbeđenja od provale.

90. Koji je naučnik 20. Vijeka definisao računar opšte namjene, koji ima ulaz, izlaz, kontrolu i aritmetičku logiku i memoriju?

John Von Nouman

91. Koji je heksadecimalni zapis binarnog broja 01010001b?51h

92. Navedite osnovne čipove na matičnoj ploči?Memorijska kartica, grafička kartica i procesor su instalirani na glavnoj ploči: procesor preko socket utičnice, a RAM memorija preko ekspanzione slot utičnice. Slot 1 utičnica predstavlja fizičku i elekričku specifikaciju konektora za spajanje Intelovih mikroprocesora, uključujući Celeron, Pentium II i Pentium III, za procesore sa jednim i dva jezgra.

Matična ploča obično sadrži jedan ili više CPU, integrisanih kola (IC) za podršku koja obezbeđuju interfejs između CPU memorije i I/O periferijskih kola, primarne memorije i CMOS i BIOS kola za inicijalno podizanje (butovanje) sistema neposredno posle uključivanja računara. U većini prenosnih i ugrađenih personalnih računara matična ploča sadrži gotovo sve ključne komponente računara, a često može da sadrži jednu ili više periferijskih magistrala i fizičkih konektora za proširivanje hardverskih kapaciteta.

93. Šta određuje Socket utičnica?CPU utičnice (socket) i slot (slots) utičnice na matičnoj ploči određuju tipove procesora kao i ekspanzionih kartica koje se mogu priključiti na matičnu ploču.

11

94. Šta povezuje NorthBridge sa procesorom?NorthBridge je direktno povezan sa procesorom preko FSB-a (Front Side Bus ili sabirnica) što omogućava brzu dostupnost podataka iz memorije i grafičke kartice.

95. Navedite osnovne dijelove funkcije i pravilne korake CPU?Tipičan CPU sadrži nekoliko funkcionalnih jedinica: kontrolnu, aritmetičko logičku (ALU), dekoder, magistralu ili BIU (Bus Interface Unit) koja komunicira podatke, adrese i kontrolne informacije i prefetch jedinicu. Ove jedinice rade zajedno na izvršavanju programskih instrukcija, a često se grupišu u izvršnu jedinicu‐ EU (Execution Unit) koja sadrži kontrolnu, ALU dekodersku i prifeč jedinicu i BIU. Aritmetičko logička jedinica CPUkoja sadrži registre i akumulatore ‐ najbrže memorijske jedinice računara i najmanjeg kapaciteta obično 32 ili 64 bita, izvršava sve aritmetičke (+, ‐, /, * ) i logičke operacije (negacije, konjukcije, disjunkcije i dr.). Sve programske instrukcije se skladište u primarnu memoriju (RAM), koja je obično u čipu izvan CPU. Prvi zadatak CPU je da očita instrukcije iz RAM‐a. Prefetch jedinica instruiše bus jedinicu da očita instrukcije uskladištene u posebnu memorijsku adresu RAM‐a. Ove jedinica uzima nekoliko sledećih instrukcija iz RAM‐a da obezbedi da je sledeća instrukcija uvek spremna za CPU. Jedinica za dekodiranje uzima instrukciju koju je prefetch jedinica očitala i prevodi u oblik pogodan za CPU interno procesiranje. To radi istražujući korake potrebne za kompletiranje instrukcije u kontrolnoj jedinici. Posle operacije prefetch i jedinice za dekodovanja vrši se izvršna funkcija u EU jedinici. U toku ovog koraka, različiti delovi CPU tako se povezuju da mogu izvršavati željenu operaciju.

96. Šta povezuje AGP port na matičnu ploču?AGP povezuje grafičku karticu sa matičnom pločom.

97. Koje su osnovne magistrale podataka?Magistrale (sabirnice) su žične, električne putanje kojim se signali šalju od jednog do drugog dijela računara. Uobičajeni tipovi magistrala su: ISA – 8 ili 16 bita, PCI – 32 ili 64 bita, MCA – 32 bita, VESA – 32 bita, AGP – do 64 bita, ATA – 8 ili 16 bita, SCSI – 8 ili 16 bita, Paralelni – 16 bita.

98. Navedite glavne tipove i karakteristike keš memorija?Keš (cashe) memorija je blok memorija za privremeno skladištenje podataka koji će se ponovo koristiti. . CPU i HD često koriste keš kao i web pretraživači i web serveri. Keš je sačinjen od skupa ulaza. Svaki ulaz je skup podataka koji su kopija podataka u nekom rezervnom (backup) skladištu. Svaki ulaz takođe ima indeks koji specificira identitet podataka u bekap skladištu čiji su podaci kopija. Kada se podaci upišu u keš, moraju se upisati i u bekap skladište. Sinhronizaciju vremena ovih upisivanja kontroliše politika upisivanja (write policy). Keš je nešto većeg kapaciteta, ali manje brzine pristupa od CPU registra i može biti formirana u dva tipa:

L1 – interno u procesoru i L2 ‐ brza memorija između CPU i RAM‐a, za podatke koje CPU često traži; imaju

kapacitet do ≈ 1MB.

99. Šta znači režim hibernacije kod laptop računara?Režim hibernacije obezbeđuje duže trajanje baterije i autonomni rad od 1 ‐8 časova i čuva sve aktivne podatke koji su bili na desktopu pre hibernacije, ako nije završena funkcija shutdown.

100. Navedite periferije računara

12

Tastatura, mis, skener, monitor, modem, …

101. Navedite vrste konektora za tatstaturu?Bezicna tastatura (wireless) koristi radio talase za povezivanje na racunar.IC tastatura- koristi infracrveno zracenje za povezivanje.

102. Šta su staze (trake, tragovi) a šta cilindri jednog HD?Staze-koncentricni prstenovi na ploci diska za upis i citanje.Cilindri skup svih staza jednake udaljensti za sve ploce diska.

103. Šta su sektori, a šta su zone jednog HD?Kapacitet čvrstih diskova računa se jednostavnom formulom množenjem broja cilindera, glava, sektora i kapaciteta jednog sektora (512 B): Kapacitet FD: C*H*S*512 bajt (1) Za dati HD kapacitet se proračunava primenom formule (1) : broj cilindera x broj strana/glava x broj sektora po tragu x broj bajta po sektoru. Na primer, a HD sa 8 ploča (16 strana, 16 glava) biće broj: Cilindera x Glava x Sektora/tragu x Bajta/sektoru = 6,304x 16x63 x 512 = 3,253,469,184 B ≈ 3.2GB.

Ključni parametri za proračun kapaciteta HD obično se nalaze na kućištu HD.Pored klasičnog CHS adresiranja HD, a u cilju bolje iskoristivosti tragova diska na periferiji, a time i povećanja kapaciteta HD za isti broj ploča, razvijeno je tzv. zonsko adresiranje bita na disku. Disk je podeljen u “zone”, a svaka zona ima različit broj sektora po tragu , čime je Iskorišćenje prostora diska mnogo efikasnije. Zonsko adresiranje se naziva logičko adresiranje blokova – LBA (Logic Block Adressing)

104. Navedite Windows operativne sisteme za serverske računarske mreže? Windows 2000/XP/Vista Unix / Linux Macintosh

105. Definišite funkciju multicasting-a računara.Funkcija multicasting računara je konkurentno izvršavanje više zadataka procesora, tj. paralelan, konkurentan rad računara na više načina.

106. Kako se naziva podizanje i učitavanje operativnog sistema?Podizanje i učitavanje operativnog sistema naziva se Booting process. To je proces učitavanja prekonfigurisanog dela (sekvenci) posljednje najbolje konfiguracije operativnog sistema u radnu memoriju (iz BIOS-a i CMOS-a) do tačke kada operativni sistem preuzima kontrolu nad hardverom računara.

107. Navedite najpoznatije operativne sisteme sa izvornim kodom?Najpoznatiji operativni sistemi sa otvorenim izvornim kodom su: Microsoft Windows, Linux i Mac operativni sistem (Macintosh).

108. Definišite algoritam?

13

Algoritam je set procedura koje se izvršavaju korak po korak u cilju obavljanja nekog zadatka.

109. Navedite formate podataka za grafiku?Poznatiji formati grafičkih fajlova su:

Windows bitmaps(.BMP), Device independent bitmaps, PC Paintbrush, True Visions Targa (.TGA), Portable Document Format (.PDF), Graphics Interchange Format (.GIF), Joint Experts Photography Group (.JPG, .JEPG), Tagged Image File Format (.TIFF), Apple Macintosh (.PICT).

110. Navedite osnovne karakteristike kompresije sa i bez gubitka?Kompresija bez gubitka podataka (“lossless”) ne gubi informacije, što je važno za slike sa tekstom. Kompresijom sa gubicima gube se podaci.

111. Koje vrste animacija postoje u grafičkom dizajnu?Glavni tipovi animacije su 2‐D linearna animacija, gdje se ostvaruje utisak pomeranja objekata i 3‐D modelovanje gdje se iscrtavaju različite perspektive objekta i vrše sjenčenja – boja, struktura površine, prozirnosti

112. Navedite skraćenicu za integrisano računarsko modelovanje i proizvodnju?

Skraćenica je CAD/CAM.

113. Navedite poznatije programske jezike visokog nivoa? Programski jezici visokog nivoa su BASIC, CABOL, PASCAL, C , C++, JAVA, ML...

114. Zašto se vrši ažuriranje softvera? Mnogi proizvođači žele da poboljšaju svoje softverske proizvode, otklanjajući greške i dodavanjem novih funkiconalnosti. Kada korisnik kupuje programe dobije i tekuću verziju. Kada se pojavi nova verzija korisnik je može ažurirati opcijom upgrade, plaćajući pri tome proizvođaču samo troškove ažuriranja programa.

115. Kako se dijeli multimedija u odnosu na mogućnost upravljanja? Multimedija u odnosu na mogućnost upravljanja se dijeli na linearnost i nelainearnost. Linearni sadržaj je aktivni sadržaj u kojem teče bez mogućnosti uticaja posmatrača i mogućnosti upravljanja, na primer, filmova. Nelinearnost sadržaja multimedija nudi interaktivnost korisnika sa mogućnošću upravljanja i kretanja kroz aplikaciju, kao što su, npr., kompjuterska igra, ili digitalna enciklopedija.

116. Navedite kezike za pisanje tekstova koji se razmjenjuju internetom? Jezik za pisanje tekstova koji se razmjenjuje internetom je HTML (Hyper Text Markup Language).

117. Koje su osnovne karakteristike hiperteksta?

14

Karakteristika hiperteksta je da je to posean tip koji je pogodan za pretraživanje velikih baza podataka na Webu. Konvencionalni tekst, na primer, knjiga je linearni ili sekvencijalni dokument, jer je dizajniran da se čita od početka do kraja. Hipertekst dokument sadrži linkove koji čitaoca vode brzo na druge delove dokumenta ili druge odnosne dokumente.

118. Navedite moguće vrste grafike? Vrste grafike:

računarska i prezentaciona grafika

Računarska grafika su: dvodimenzionalna (rasterska i vektorska) trodimenzionalna (Programi za 3D modelovanje

119. Koje su osnovne karakteristike vektorske grafike?Vektorska (objektno orijentisana) grafika koristi geometrijske oblike: linije, kvadrate, krugove, elipse, poligone i sl. Svaki oblik se matematički predstavlja koordinatama i rastojanjima. Vektor je linija opisana pozicijom svojih krajnjih tačaka, pravcem, smerom i intenzitetom. VG je najbolja je za dijagrame i crteže, ali je teža za rad. Vektorska grafika sadrži tačne geometrijske podatke: topologiju, koordinatne tačaka, veze između tačaka (za linije i putanje), boju itd., a ne može se pregledati pomoću vanjskog programa (web browser npr.), odnosno, vektorsku grafiku prepoznaje program pomoću kojeg je nastala.

120. Koje su vrste statične slike kod grafike?Programi za tabele, statistički i drugi matematički programi kreiraju kvantitativnu grafiku. Ovi programi štede vreme poslovnim ljudima, naučnicima i inženjerima da ručno kreiraju visokokvalitetne crteže. Brojne grafičke aplikacije omogućavaju izradu jednostavnih crteža, slikarske alate i kompleksne programe za profesionalne umetnike i dizajnere.

Legenda:

Pitanja označena ljubičastom bojom ću pitati profesora da li su tačna, jer nismo sigurni a u knjizi nema konciznih odgovora, pa da nam on potvrdi.

15