Isfahan University of Technology - دانشگاه صنعتی اصفهان....ﺖﺳا از ترﺎﺴﺧ 33 N.Poorjavad,2013, IsfahanUniversityof Technology ﻲﺳﺎﻨﺷ ﻞﻜﺷ.ﺪﻧراد

Isfahan University of Technology1434/04/29

N. Poorjavad1

آفات زراعینفيسه پورجواد

1N. Poorjavad ,2013, Isfahan University of

Technology

منابع

دانشگاه انتشارات خانجاني، دكتر تاليف زراعي گياهان آفات همدان

نشاط انتشارات بهداد، دكتر تاليف زراعي گياهان آفات اصفهان


Technology

مهمترين گياهان زراعي گندم و جوبرنج ذرت چغندر قند آفتابگردان سويا يونجه


Technology

حشرات و انسان


Technology

زيان هاي حاصل از حشرات مهم محصوالت نابودي و زدن خسارت با كه اقتصادي زيانهاي

.شوند مي ايجاد غيره و زينتي گياهان و كشاورزي

ها؛ ويروس ها؛ باكتري مثل زا ي بيمار عوامل انتشار به كمك گاهي و بيماري باعث كه غيره و ريكتزيا ها؛ سلولي تك قارچها؛.شوند مي اهلي حيوانات و انسان مرگ

گياهان در بيماري باعث كه زايي بيماري عوامل انتشار به كمك .ها قارج و ها؛ ويروس ها؛ باكتري مثل شوند مي


Technology

زيان هاي حاصل از حشرات

مختلف هاي راه به اهلي حيوانات و انسان آزار و اذيت.

مثل انباري محصوالت بازاري ارزش آوردن پايين يا و كردن نابود . غيره و پوشاك ؛ غذا

وسيله به شده احداث هاي ساختمان به زدن خسارت يا و تخريب .غيره و ها موريانه خسارت مثل ؛ انسان


Technology


N. Poorjavad2

فوايد حشرات گرده افشاني بسياري از محصوالت كشاورزي به وسيله حشرات انجام شده و يا

.حداقل به اين عمل كمك مي نمايند

تغذيه بسياري از پرندگان، ماهي ها و حيوانات ديگر بستگي به وجود حشرات.دارد

توليد عسل، موم، ابريشم و بعضي ديگر از محصوالت مهم اقتصادي

حشرات نقش مهمي در نابودي و تجزيه گياهان و حيوانات مرده دارند.

كنترل بسياري از حشرات مضر را به عهده دارند.


Technology

فوايد حشرات در بعضي موارد در طب مفيد واقع شده اند مانند زهر زنبور عسل براي شفا دادن

.درد مفاصل

كمك هاي شاياني در تحقيق هاي علمي براي انسان بوده اند مانند تحقيق در........علوم سمشناسي، ژنتيك و غيره

در نابودي عده اي از علفهاي هرز به انسان كمك مي كنند.

در بهتر شدن كيفيت فيزيكي و شيميايي خاك ها دخالت دارند.

استفاده از حشرات به عنوان سر گرمي مثل نگهداري كندوهاي زنبور عسل؛ در...هنر؛ كارهاي زينتي و غيره


Technology

9

“IN THE NAME OF GOD THE COMPASSIONATE THE MERCIFUL”

N. Poorjavad ,2013, Isfahan University of Technology

آفات مهم جو و گندم:تريپس ها ) 5

)بال ريشك دارگندم (ترپس گندم - : شته ها ) 6

شته معمولي گندم - شته روسي گندم - شته سبز گندم - شته ريشه گندميان -

:شپشك ها ) 7شپشك ريشه گندم -

:زنجرك ها ) 8زنجرك گندم -

: زنبورها ) 9زنبور ساقه خوار گندم -

: مگس ها) 10مگس گندم - مگس زرد ساقه گندم - مگس مينوز برگ غالت -

: ملخ ها 1))صحرايي(ملخ دريايي - ملخ ايتاليايي - ملخ مراكشي -

:سن ها) 2سن گندم - سن مغربي - سن كوهي - سن كارپوكوريس -

:سوسك ها ) 3سوسك سياه گندم - سوسك قهوه اي گندم - سوسك برگ خوار غالت -

:پرانه ها ) 4)مينوز برگ غالت (پروانه برگخوار غالت - پروانه خوشه خوار گندم - پروانه ساقه خوار جو - كرم ساقه خوارغالت -


Technology

)اهميت موضوع (مقدمه دارد كشورمان غذايي برنامه در اي عمده سهم گندم.

متوسط كه درحالي باشد مي كيلوگرم 240 كشور گندم سرانه مصرف .است كيلوگرم 90 جهاني سرانه

دارند زراعي محصوالت بين در را كشت زير سطح وجوباالترين گندم.

است موثر محصول عملكرد روي متعددي عوامل.


Technology

)اهميت موضوع (مقدمه توليد ميزان دهنده كاهش عوامل جمله از هرز هاي وعلف وبيماريها آفات

.باشند مي سطح واحد در

است كشور زراعي محصول ترين عمده گندم.

27/2 ترتيب به 1380 سال در كشور ديم و آبي گندم كشت زير سطح 3 ترتيب به ديم و آبي شرايط در آن عملكرد متوسط و هكتار ميليون 51/3و.است بوده هكتار در تن 7/0 و


Technology


N. Poorjavad3

ثيرگذار در كاهش عملكرد گندم امهم ترين عوامل ت ؛كشاورزان عملي و علمي دانش و آگاهي بودن پايين

و سم كود، بذر،( كشاورزي هاي نهاده موقع به توزيع و مينات در نارسايي …(

دتولي مختلف مراحل در ضايعات ميزان بودن باال

كشور مناطق اغلب در آبياري صحيح نظام وجود عدم يا و آب منابع بودن محدود

كنترل صحيح مديريت عدم و هرز هاي علف گياهي، بيماريهاي آفات، خسارت آنها

موقع به توزيع عدم و كمبود يا و شيميايي كودهاي بهينة و صحيح مصرف عدم آنها


Technology

ثيرگذار در كاهش عملكرد گندم امهم ترين عوامل ت كاربرد غير اصولي و نامنظم ماشين آالت و ادوات كشاورزي

يعدم توسعة مكانيزاسيون كشاورزي در بسياري از نظام هاي بهره بردار

كمبود وسايل، ابزار و اعتبار در زمينه هاي مختلف تحقيق، ترويج و آموزشكشاورزي

كمبود سرمايه گزاري در توليد محصوالت كشاورزي

نارسايي سياست ها و برنامه هاي كشور براي توليد محصوالت كشاورزي


Technology

ملخ صحرايي Schistocerca gregaria

(Orthoptera: Acrididae)


Technology

مناطق انتشار فريقا، عربستان، هندوستان و پاكستان قرار داردآكانون هاي دائمي اين ملخ در.

تحت شرايط خاصي از فاز انفرادي به فاز گله اي تبديل شده و به مناطق ديگر از جمله ايران

.حمله مي كنند

مبدا تشكيل كشورهاي افريقا ، عربستان ، هند و پاكستان

مي ايران جنوب سواحل رابه وخود كرده عبور فارس خليج از عربستان غربي جنوب ازطرف بياباني مناطق ملخ اين اصلي موطن وچون گويند مي دريايي ملخ را انها جهت اين به رسانند.گويند مي صحرايي ملخ آنها به است افريقا قاره

هر خود مسير ودر خورند مي درختان پوست حتي گياهان تمام از ومهاجرت طغيان هنگام به .دهند مي قرار هجوم مورد را گياهي سبز پوشش نوع

شوند مي تبديل همديگر به خاصي درشرايط ومهاجر انفرادي فرم دو .16



Technology18



N. Poorjavad4


Technology

فازهاي مختلف زيستي ملخ دريايي است زيستي فاز دو داراي ملخ اين: يا انفرادي فاز Solitary phase دارد وجود آن انتشار اصلي مناطق در كه. يا مهاجري فاز Gregarious Phase به و آمده وجود به اصلي وطن در كه

سبب را آن طغيان نتيجه در و كنند مي حركت ايران مانند كشورهايي سمت.شوند مي كند مي تغيير ملخ رفتار و عادت اندازه، رنگ، حالت اين در.

اواروف فاز تئوري : اثر در باشد رفتار و عادت در تغيير با همراه كه گونه يك مورفولوژيكي تغييرات

حشره طغيان وباعث گيرد مي صورت گياهي پوشش و اقليمي شرايط تغيير.شود مي شود مي مهاجرتبديل فرم به منطقه دريك غذا بودن مهيا صورت در صحرايي ملخ.


Technology

فازهاي مختلف زيستي ملخ دريايي بلوغ جنسي در ملخ ها: نياز به يك روز پرواز طوالني دارند . اين عمل براي ايجاد فضاي الزم جهت رشد تخمدانها وهمچنين تغيير رنگ ملخ

.ها از صورتي به ليموئي يااز قهوه اي به زرد ليموئي انجام مي شود

ورود ملخ دريايي به ايران: به ميزان بارندگي كشورهاي همسايه بستگي دارد.

جفت گيري: نيمه اول بهمن تا اوليل اسفند در مكان تخم ريزي حفره اي توسط تخم ريز ايجاد مي شود . تخمريزي همان روز جفتگيري تا دو روز بعد صورت مي گيرد.


Technology22


شكل شناسي مهاجر فرم رنگ به سپس و بوده رنگ سياه ابتدا دارند جمعي دسته حركت كه مهاجر فرم هاي پوره

.آيند مي در سياه هاي لكه با روشن زرد براي جمعي دسته و طوالني پرواز به نياز جنسي بلوغ مهاجربراي بالدار بالغ هاي ملخ

.دارند بدن چربيهاي مصرف است متر ميلي 57 ها ماده در و 55 نر جنس در ها بال طول مهاجر بالغ افراد در. انفرادي فرم رنگ سبز انفرادي فرم هاي پوره رنگ خاكستري بالدار بالغ افراد ندارند شدن بالغ براي طوالني پرواز به نياز.


Technology

شكل شناسي برجسته انفرادي فرم ودر صاف و پهن مهاجر فرم در پروتوراكس پشت وسط خط

.است رنگ سياه نوك با بلند خارهاي داراي پاها ساق


Technology


N. Poorjavad5


Technology26


كپسول تخمدر ها تخم و است خميده نسبتا تخم كپسول

مواد با ها آن روي و دارند قرار آن انتهاي .است شده پوشيده مانند كف

شني هاي زمين در و خاك داخل ريزي تخم ها سنگ زير و سايه در ها تپه دامنه مرطوب،

كند مي ايجاد ماده حشره كه اي حفره در و .شود مي انجام

تدريج به و است زرد ابتدا ها تخم رنگ .شود مي رنگ قهوهاي

است عدد 70-90 كپسول هر در تخم تعداد. 1 از خاك مربع متر هر در كپسول تعداد-

.است متغيير عدد 1000 2/5-1 كپسول هر براي ريزي تخم مدت

.است روز 7-5 گذاري تخم فاصله و ساعت


Technology28

A : Schistocerca gregaria,B : Locusta migratoria,C : Dociostaurus maroccanus,D : Dociostaurus kraussi,E : Calliptamus turanicus,F : Arcyptera fusca.


بيولوژي ميزباني وسيعي داشته و گندم و جو نيز از گياهان ميزبان آن به شمار هاين ملخ دامن

.مي آيد

آن به ايران حمله كرده است تا دو نسل در سال يدر سال هايي كه حالت گله ا.ايجاد كرده است

روز در شرايط 50-40روز در شرايط مناسب و 25-15دوره نشو و نماي جنيني.نامناسب مي باشد

سن پورگي هستند 4و نرها داراي 5ماده ها داراي.

فعاليت سن يك كم ولي بعد از آن زياد مي شود. 29


ها پوره روي محيط رنگ و نور اثر: زرد به متمايل سبز ها پوره مزارع در ريزي تخم به ها پوره خشك و اب بي اراضي و ودشت كوه در ريزي تخم

زرد سپس سياه رنگ

دار بال هاي ملخ رفتار: گياه از آمدن پايين و رفتن راه فعاليت شروع آفتاب اشعه درمعرض بدن قراردادن با بدن كردن گرم وانفرادي كوتاه هاي پرواز كوچك هاي دسته در پرواز مشخص جهت بدون بزرگتر هاي دسته و كرده پرواز كوچك دسته چند

مسيرهاي ودر معين جهت يك در بزرگتر هاي دسته .آورند مي بوجود.كنند مي پرواز طوالني

30

بيولوژي



N. Poorjavad6

عوامل موثر در تغيير رفتار دسته جمعي ملخ ها: باد اثر دماي هوا وحرارت بدن ملخ اثر رطوبت

تعداد نسل: حداقل يك نسل واغلب دو نسل در سال در سيستان و بلوچستان تا سه نسل در سال

31

بيولوژي


ملخ مراکشی

Dociostaurus maroccanus

Orthoptera: Acrididae


Technology

و ميزبان ها مناطق زيست

شمال ، غربي شمال در رسگزا و البرز هاي كوه هاي دامنه ايران، در ملخ اين ايران مركزي مناطق در و باشد مي كشور غربي جنوب و جنوب غرب، شرقي،.شود مي ديده بندرت

و است شده ذكر آن ميزبان عنوان به غالت اخصوص مختلف زراعي گياهان است، شده ذكر جو و گندم آنها ميزبان كه ايران بومي هاي ملخ ساير از بيشتر

.است زا خسارت


Technology

شكل شناسي دارند طول متر ميلي 20-28 نر افراد.

و تيره هاي لكه با روشن اي قهوه مهاجر فرم رنگ نامشخص

با تيره اي قهو به متمايل خاكستري انفرادي فرم رنگ .است مشخص و مجزا كامال هاي لكه

است بيشتر شكم طول از جلو هاي بال طول.

سفيد يا و زرد قرمز، هاي رنگ به عقب پاهاي ساق.


Technology

شكل شناسيدارد وجود روشن خط چهار پروتوراكس روي بر .شوند مي ديده ضربدر شكل به كه

پاييني دهانه و تر تنگ ضربدر اين بااليي دهانه .است تر گشاد

انفرادي فرم در عقب پاهاي ران بااليي قسمت اين مهاجر فرم در ولي مشخص تيره لكه سه داراي.است نامشخص ها لكه


Technology

تخم و پوره صورت به را خود هاي تخم ملخ اين

قرار خاك در كپسول در و اي خوشه.دهد مي

داده قرار تخم 20-30 كپسول هر در .شود مي طول ميليمتر 5-6 يك سن هاي پوره

سياه نقاط با اي قهوه به متمايل سياه و دارند.باشند مي رنگ

متر ميلي 18-20 پنجم سن هاي پوره طول سياه نوار يك با سياه به متمايل آنها رنگ و.است بدن طول در

قرمز عقب پاهاي ساق36



N. Poorjavad7

زيست شناسيكند يم يريز تخم يگياه پوشش از يعار و سفت يرس يها خاك در ملخ اين.

در تخم صورت به را )سال از ماه 9 حدود( زمستان و پائيز تابستان، از قسمتي

.كند مي يسپر دياپوز حالت

دارد سال در نسل يك.

حالت تبديل و جمعيت افزايش ،يگذار تخم از انبوه يگياه پوشش و نرم خاك .كند يم يجلوگير آن يا گله به يانفراد

يدائم يها كانون در ملخ اين از يتوجه قابل يها جمعيت ها سال از يبعض در كانون در گله ايجاد و جمعيت افزايش همشاهد محض به اما شود يم مشاهده آن.شوند يم كنترل نباتات حفظ سازمان ياجراي عوامل توسط ها،


Technology

ملخ ايتالياييCalliptamus italicus L. (Orth.,Acrididae)

به همراه ملخ مراكشي يافت مي شود.

بسيار پلي فاژداراي پراكنش گسترده گونه گياهي از جمله درمنه 14بهArtemisia sp. عالقه بيشتري دارند.

زمين هاي خشك وكم علف را ترجيح مي دهند.


Technology

شكل شناسي طول بدن نرهاmm24 - 14/5 41-24و ماده ها .رنگ بدن از زرد تا قهوه اي تيره متغير مي باشد . سطح پشتي پرو نوتوم داراي سه خط برجسته طولي يكي در وسط دوتاي ديگر در

طرفين آن پرونوتوم داراي سه شيار باريك عرضي كه سه خط طولي را قطع مي كند.


Technology

شكل شناسيبين پاهاي جلويي، پيش قفس سينه داراي برآمدگي كوچك مي باشد .بالهاي رويي بلند واز انتهاي شكم تجاوز مي كند. سطح داخلي ران پاهاي عقبي قرمز رنگ سرسي درافراد نر كوچك است.


Technology

پوره پوره سن اول مفصلي فاقد كارنهاي طولي وجوانه بال13داراي شاخك

پوره سن دوم پيش قفس سينه اول داراي دوخط طولي جانبي بندي ودر ماده ها 16جوانه هاي بال نسبتا رشد كرده، شاخك در پوره هاي نر

بندي 17


Technology

پورهپوره سن سوم بندي، پاهاي عقبي داراي دو جفت لكه تيره، غده زير پيش 18تا 20شاخك نرها

قفس سينه نوك تيز وبرجسته

پوره سن چهارم بالهاي اوليه متمايل به باال غده زير پيش قفس سينه مخروطي وطويل، شاخك ها

بندي 23تا 22بندي ودر ماده ها 22تا 21در نرها

پوره سن پنجم ،انتهاي بالها تا حدود حلقه سوم يا چهارم، غده زير قفس سينه مانند ملخ بالغ

بندي 24تا 23شاخك نرها وماده ها


Technology


N. Poorjavad8

زيست شناسي و سخت زمينهاي در تخمريزي

وكم خشك زمينهاي و زارها چمنعلف

زياد، سطح واحد در كپسول تعداد

تخم هنگام در ماده ملخهاي تجمعهمديگر كنار ريزي

200 تا 66 ها تخم رشد و دما آستانه

روز

45 تا 30 گي پوره دوره زمان مدت روز

43

مراحل مختلف زندگی ملخ ايتاليايــي تخمريزي،) ملخ بالغ بالدار، ب) الف مراحل پورگي) کپسول تخم، د) ج

زيست شناسي درمنه جنس ازگياهان اول سن هاي پوره تغذيهArtemisiaاز بعدي سنين در و

وخرگوشك تاتوره كنگر، پيچك، خاكشير، كند مي سپري كپسول داخل تخم صورت به را زمستان و پائيز.


44

خسارت و بوده ايران در ومراتع يونجه مزارع جات، صيفي علوفه، غالت، مهم آفات از

. باشد مي توجه قابل مراتع در در مهاجر فرم از ناشي خسارت

طبیعی دشمنان رفتن بین از سبب مستقیم پاشی سم زیرا مسموم طعمه از استفاده با ای لکه بصورت نٓ . شود می ا

غروب نزدیک( ها پوره تغذیه از قبل بعد به دوم سن های پوره علیه پاشی طعمه (

45

كنترل


مديريت تلفيقي ملخ هاي زيان آور گندم

آيند يملـخ ها به شمار م يپرندگان مخـتلف از شـكارگران عموم.

الرو چند گونه از سوسك هاي جنس Meloe و چند گونه از سوسك هاي جنس Mylabris از تخم ملخ ها تغذيه مي كنند.

زنبور Scelio flavibabis آيد يمهم تخم ملخ ها به شمار م ياز پارازيتوئيد ها.

از مگس هاي يگونه هايTachinidae نيز پارازيتوئيد پوره ها و حشرات كامل ملخ ها.هستند


Technology

را شده كوبيده و سخت خاك و گياهي پوشش از عاري هاي زمين مراكشي ملخ .كند مي انتخاب گذاري تخم براي

مي زمين شدن كوبيده و گياهي پوشش رفتن بين از باعث مراتع در دام هروي بي چراي .كند مي فراهم ملخ اي گله حالت آمدن وجود به براي را مناسبي نقاط و شود

ملخ زيست مناطق در گياهي پوشش ميزان بردن باال و لخت هاي زمين كشت .است موثر آن جمعيت افزايش از جلوگيري در مراكشي،

نشو مناطق و ها كانون شناسايي ،كشور آور زيان بومي هاي ملخ تلفيقي مديريت در .دارد فراواني اهميت ها ملخ اين نماي و

47

مديريت تلفيقي ملخ هاي زيان آور گندم


كنترل شيمياييفنيتروتيون سموم ULV )هكتار در كيلو 5/0 -4/0 ( 96%ماالتيون ULV )هكتار در كيلو 5/1 -7/0( 96% فنيتروتيون EC )درهكتار ليتر 1( 50% ديفلوبنزورون ULV )هكتار در ليتر ميلي 300( 95%

ليندين ( مسموم هطعم WP به آب +ذرت يا برنج ، گندم سبوس كيلو 100 + 25% ها پوره خروج محض به هكتار در گرم كيلو 50-25 مقدار به )شدن مرطوب اندازة

كامل هاي ملخ ظهور زمان تا

پروتوزوئرها و ها قارچ ( حشرات زاي بيماري عوامل از يافته، توسعه كشورهاي در( .كنند مي استفاده آور زيان هاي ملخ كنترل براي


Technology


N. Poorjavad9


Technology50


مناطق انتشار و ميزبان آيد مي شمار به ما كشور كشاورزي آفت ترين مهم گونه اين.

و خزر درياي ، عمان درياي فارس، خليج ساحلي اراضي خوزستان، مناطق جز به .دارد وجود كشور مناطق ساير در ايران، فالت مركزي كويرهاي

مركزي، جوانه كردن خشك برگ، به خسارت( كمي صورت به هم گندم سن به هم و )مادر سن توسط هاآن از قسمتي يا و ها سنبله كردن وخشك كردن سفيد

خسارت )جديد نسل هاي سن و ها پوره توسط ها دانه زدگي سن( كيفي صورت.كند مي وارد

عدم صورت در كشور، آلوده اراضي هكتار ميليون 3 در نظري برآورد يك طبق كيفي خسارت تن هزار 900 و كمي خسارت تن هزار 90 حدود گندم سن با مبارزه.شد خواهد ايجاد


Technology52


زيست شناسي حشره شكل به را )سال از ماه 9 حدود ( زمستان و پائيز تابستان، سرتاسر گندم سن

گــون هاي بوتـــه زير ارتـفـاعات، در زمسـتانه و تابستانه هاي پناهگاه در كامل)Astragalus spp.(، درمـــنـه ) Artemisia spp.(، مـير كــاله

Acantholimonحــسن spp.)(، چوبك )Acanthophillum spp.( در و از ديگر برخي و بلوط كرده ريزش هاي برگ زير در كشور غرب بلوط هاي جنگل.برد مي سر به ها درختچه و درختان

كنند مي ريزش جو و گندم مزارع به بهار اوايل در و داشته دياپوز سن اين.



Technology

در بهار با گرم شدن هوا سن هاي مادر زمستان گذران به مزارع حمله مي كنند.

تخم در دسته هاي كوچك مي گذارد 150-200حشره ماده.

تخم ها پس از حدود دو هفته تفريخ مي شوند.

پوره هاي سن يك تغذيه ندارند و از اواسط سن دو تغذيه شروع مي شود .

54

زيست شناسي



N. Poorjavad10

است روز 10-15 حدود كدام هر پنج و چهار و سه سن هاي پوره پورگي دوره.

هنگام در سنين اكثر تغذيه و دارد هماهنگي گياه رشد با پورگي مختلف دوره .رود مي تابستانه گاه پناه به كافي ذخيره با سن و است كامل برداشت

كنند مي حركت باال ارتفاعات طرف به ها سن سرما شروع با پاييز در.

شود مي توليد يخ ضد هاي پروتئين گذران زمستان بالغ هاي سن در.

55

زيست شناسي


شكل شناسي و عرض آنها 8-12/8طول حشرات كامل

ميليمتر 8-5

بندي 5شاخك بندي 3پنجه پا

اسكوتلوم تمام سطح شكم را پوشانده

.است

رنگ پوره هاي سن اول در ابتدا سبز و بعدسياه رنگ

پوره هاي سنين بعدي متمايل به قهوه اي


Technology


Technology

خسارت سن گندم معمولي را وجو گندم ولي بوده فاژ اليگو آفت اين

.دهد مي ترجيح

ولي كمي صورت به مادر سن خسارت جديد نسل كامل وحشرات ها پوره خسارت.باشد مي وكيفي كمي

پنجه زمان در مادر هاي سن ريزش بيشترين .است گندم زني

زردي وباعث كرده تغذيه مركزي جوانه از .شود مي گندم پژمرگي و

اي نقطه هر در را خود خرطوم است قادر .كند فرو خاك از خارج گندم بوته از

خسارت سن مادر روي بوته

58تجمع سن گندم روي سنبلهN. Poorjavad ,2013, Isfahan University of

Technology

خسارت سن گندم معموليشدن سفيد باعث خوشه روي از تغذيه

ساقه تاانتهاي نيش محل از خوشه .شود مي 4،3 سن هاي پوره توسط دانه به حمله،

صورت جديد نسل كامل وحشره 5.گيرد مي نزديك آخر سنين به آفت چه هر

افزوده دانه به خسارت ميزان بر شود مي.شود مي

خسارت ظاهري عالئم از تازه هاي خوشه شدن وسفيد خشك

شده خارج غالف گندم نانوائي ارزش كاهش

خسارت سن گندم روی سنبله

59خسارت سن گندم روي دانهN. Poorjavad ,2013, Isfahan University of

Technology60



N. Poorjavad11

مديريت تلفيقي سن گندم تخريب اخير، هاي سال در گندم سن طغيان و جمعيت افزايش عامل ترين مهم

تخريب مراتع در جو و گندم كشت و )كشور زارهاي ديم در خصوصĤ( مراتع.است بوده شده

ساكن هاي سن تبديل و ريزي تخم ميزان افزايش وزن، افزايش در كار اين .است بوده موثر مهاجر، هاي سن به مراتع

شده تخريب مراتع در جو و گندم كشت از جلوگيري


Technology

مديريت تلفيقي سن گندم كاهش در ديگر، مناسب گياهان كشت به بازده كم ديم اراضي دادن اختصاص

اساسي، راهكار يك عنوان به است الزم و است موثر بسيار آفت اين جمعيت.گيرد صورت خصوص اين در الزم هاي ريزي برنامه

تخم پارازيتوئيد زنبورهاي آنها بين در و دارد فراواني طبيعي دشمنان گندم سن اهميت از آفت اين جمعيت كاهش نظر از گندم سن پارازيتوئيد هاي مگس و

.برخوردارند بيشتري


Technology

پارازيتوييدها هخانواد به گندم سن تخم پارازيتوئيد زنبورهاي هاي گونه ترين مهم Scelionidae

.دارند تعلقTrissolcus وجنس

باشند زيرمي شرح به آن هاي گونه ترين مهم Trissolcus grandis Thomson

Trissolcus semistriatus Nees

Trissolcus vassilieviMayr

Trissolcus rufiventrisMayr

Trissolcus basalisWollaston

فوق هاي گونه بين در T. grandis كشور مناطق اكثر در زنبورها اين غالب هگون .باشد مي


Technology

پارازيتوييدهاهاي مگس برخوردارند، زيادي اهميت از كه گندم سن طبيعي دشمنان دوم هدست

.دارند تعلق Tachinidae خانواده به كه هستند گندم سن پارازيتوئيد

كنند مي پارازيته را بالغ هاي سن و 5 و 4 سنين هاي پوره ها مگس اين.


Technology

ساير روش ها زاي بيماري قارچ از جدايه چندBeauveria bassiana جداسازي گندم سن از

اين برابر در گندم سن رشدي مختلف مراحل حساسيت با رابطه در هايي بررسي و شده .است گرفته صورت قارچ

است شده توصيهگندم جاي به جو كشت ها، نوشته از بسياري در.

گندم هنگام زود كشت

و جمعيت كاهش در موثر هاي روش از يكي عنوان به گندم، زودرس ارقام از استفاده .است شده توصيه گندم سن خسارت


Technology

كنترل شيميايي در گندم سن كنترل روش موثرترين عنوان به حاضر حال در شيميايي سموم از استفاده

.دارد عموميت دنيا خيز سن يكشورها ديگر و ايران

پيرتروئيد يا فسفره كش حشره سموم از استفاده ها پوره عليه شيميائي ومبارزه مادر سن عليه پاشي سم از خودداري شود انجام 2 سن پوره عليه مبارزه است بهتر.

فرم هنگام اين در زيرا شود مي شروع مبارزه عمليات چهارم سن پوره اولين مشاهدهبا .باشد مي دوم سن پوره آفت جمعيت غالب

كوه از مهاجرت بودن تدريجي يا آلودگي كمي علت به مواردي در مادر سن با مبارزه .باشد نمي پذير امكان مزارع ظرف به

ودور دشت نواحي غالت، مزارع از وسيعي سطوح در شيميائي مبارزه عمليات ازانجام .كرد داري خود زمستانه پناهگاههاي از


Technology


N. Poorjavad12

كنترل شيميايي توصيه مبارزه ضرورت تشخيص و آفت جمعيت دقيق برآورد از پس كه سمومي :از عبارتند گردد يم

فنيتروتيون EC EC فنتيون ،)درهكتار ليتر 1( 50% تري ،)درهكتار ليتر 1( 50%%80 كلرفون SP )2/1 دلتامترين ،)درهكتار كيلو EC ليتر ميلي 300( 2.5%.باشند مي )درهكتار

كش حشره ترين انتخابي و كند مي عمل انتخابي غير فنيتروتيون فوق سموم بين در .تاس كلرفن تري ها پوره و مادر سن كنترل براي


Technology

يزيان اقتصادي يا نرم مبارزه با سن گندم در شرايط ديم و آب هآستان

تعداد سن مادر در عملكردنوع كشتمتر مربع

تعداد پوره در متر مربع

3-14تن 2كمتر از ديم

4-35تن 2بيشتر از

5-34تن 3كمتر از آبي

6-47-5تن 3بيشتر از

68

سن آئلياAelia spp.

(Hemiptera: Pentatomidae)


Technology

سن آئليا گونه هاي جنسAelia در قالب

گروه به نام هاي Virgata Rostrata Acuminata Frigida

و گونه هاي ايرانيAelia در سهشامل rostrataگروه

Aelia rostrata Aelia furcula Aelia melanta


Technology

Aelia furcula

در بين گونه هاي جنسAelia اهميت اقتصادي ، Aelia furcula بيشتر است.

اين گونه در اكثر نقاطي كه سن گندم فعاليت دارد يافت مي شود، اما تراكم آن در.و استان مركزي بيشتر است) كرمانشاه، كردستان و همدان( استان هاي غرب كشور

اين سن بر روي گندم ، جو، يوالف و چاودار خسارت زا است و در زيستگاه هاي.طبيعي خود در ارتفاعات از گياهان خانواده هاي مختلف نيز تغذيه مي كند

كامل است و در بهار به گندم زار هاي ديم هزمستان گذراني اين سن به صورت حشر .و آبي مجاور پناهگاه هاي زمستانه ريزش مي كند


Technology

Aelia furculaتمايلي به مهاجرت هاي دور دست ندارد.

و كرده روز ديرتر از سن گندم آغاز 8-5سن آئليا مراحل تكاملي خود را به مدت. ردبه پايان مي رساند و بر خالف سن گندم دياپوز اجباري ندا

20 درصد از جمعيت حشرات كامل نسل اول آن، نسل دومي را آغاز مي كنند كهبه دليل در دسترس نبودن غذا و مناسب نبودن شرايط جوي، پوره هاي آن در نسل

.مي شوند دوم با تلفات شديدي مواجه

در برخي از زيستگاه هاي طبيعي، اين سن نسل دوم خود را كامل مي كند.


Technology


N. Poorjavad13

Aelia سن furcula Fieb شكل شناسي ميليمتر 10تا 8طول بدن ميليمتر 5تا 3.8عرض بدن در عريض ترين قسمت بدن حشره سطح شكمي به رنگ روشن ويا نوارهايي از نقاط تيره كريوم كامال روشن


Technology

دشمنان طبيعي سن هاي آئليامگس Elomyia Lateris زنبور Trissolcus grandis از خانواده

Scelionidaeزنبور Ooencytus از خانوادهEncyrtidaeالروهاي Chrysopa قارچهايي مانندBeauveria bassiana

74Chrysoperla، بالتوري سبز carnea

Chrysopa، الرو بالتوري سبز carnea

Beauveria bassianaروي سن گندم

Beauveria قارچ bassianaروي سن گندم


سن هاي آئليا يمديريت تلفيقيطبيع يها زيستگاه و مراتع تخريب و آئليا هاي سن يطبيع دشمنان جمعيت كاهش

.است آئليا هاي سن جمعيت افزايش يكليد عوامل از را آنها

خصوصا گندم سن تخم پارازيتوئيد هاي زنبور از بسياريTrissolcus grandis .كنند يم پارازيته را ها سن اين يها تخم

بين در كه كنند مي فعاليت ها سن اين روي نيز گندم سن پارازيتوئيد يها مگس Elomyia آنها lateralis است برخوردار يبيشتر اهميت از.

و نيست يضرور آنها شيميايي كنترل و نبوده ياقتصاد آئليا يها سن خسارت .است موثر نيز آنها يرو گيرد يم صورت گندم سن كنترل يبرا كه يهاي يسمپاش


Technology

سوسك سياه گندمZabrus tenebrioides

(Carabidae: Coleoptera)


Technology

نحوه خسارت و مناطق انتشار گزارش كشور مناطق بيشتر از گندم سياه سوسك

يها استان در آن آلودگي اما است، گرديده و خوزستان كرمانشاه، فارس، خراسان، گلستان،

.است بيشتر ايالم

نيز چاودار و جو يرو گندم بر عالوه آفت اين .است زا خسارت

در كه باشد مي آن الرو به مربوط اصلي خسارت با و كرده حمله گندم يها بوته به زمستان و پائيز

يها رگبرگ گذاشتن باقي و ها برگ جويدن.زند يم خسارت ياصل

خاك در يهاي سوراخ فعاليت هنگام به الروها ها سوراخ اين داخل به را ها برگ و كنند يم ايجاد.دهند مي قرار تغذيه مورد و برده


Technology

نحوه خسارت و مناطق انتشار خود زندگي دوران طي الرو هر

.برد مي بين از را بوته 20-30

آفت اين به آلودگي گنبد همنطق در ها سال از بعضي در و بوده شديد متر در عدد 100-50 ها الرو تراكم هم درصد 70 تا آن خسارت و مربع

.است شده گزارش

اواخر تا اوايل از آن كامل حشرات سنبله روي و شوند مي خارج خرداد

تغذية شده خميري هاي دانه از ها چندان آنها خسارت اما كنند، مي.نيست توجه قابل


Technology


N. Poorjavad14

زيست شناسياست مختلف سنين يالروها صورت به گندم سياه سوسك گذراني زمستان. دارد سال در نسل يك.

آغاز را خود فعاليت گندم هاي بوته كنار در گودال ايجاد با بهار اوايل در الروها .كنند مي

فعال شب الروها )Nocturnal( كنند مي استراحت روز در و هستند.شوند مي تبديل شفيره به خاك در الروها خرداد در.

است روز 18 حدود شفيرگي دوره.


Technology

زيست شناسي در اواخر بهار هم زمان با مرحله شيري و سفت شدن دانه ها حشرات كامل ظاهر

.مي شوند

حشرات كامل نيز شب فعالند و بعد از كمي تغذيه ، جفت گيري و تخم ريزي.مي كنند

تايي 5-3تخم گذاري به صورت انفرادي يا در دسته جات تخم مي گذارد 40-80هر حشره

بر اساس دما 29-8دوره رشد جنيني


Technology


Technology

شكل شناسي 6و عرض آن 14-16طول حشره كامل

ميلي متر رنگ عمومي قهوه اي متمايل به سياه سر بزرگ و سياه رنگ بندي نخي و قهوه اي 11شاخك ها

متمايل به قرمز پرونوتوم عريض و محدب و مستطيل

شكل بالپوشها محدب با خطوط طولي موازي ساق پاهاي جلو داراي يك جفت خار

بلند الروها كامپودي فرم با يك جفت زايده

در انتهاي شكم82



Technology

سوسك سياه گندم يمديريت تلفيق آفت اين ريز يالروها و تخم مهم يشكارگرها از يكي عنوان به ها مورچهاز

.شود مي برده نام

هخانواد از سوسكي Carabidae هاي شفيره و درشت الروهاي شكارگر نيز .باشد مي آن

سوسك و الروها از خاك زدن شخم هنگام به نيز پرندگان ديگر و ها كالغ .كنند يم تغذيه زمين در مانده باقي يها

يوجين گياهان از استفاده با زراعي تناوب


Technology


N. Poorjavad15

سوسك سياه گندم يمديريت تلفيق آلوده اراضي در محصول يبقايا و كلش و كاه يآور جمع

است آن كنترل مناسب يها روش از برداشت، از پس زمين زدن شخم.

در كه صورتي در و است كنترل قابل يخوب به فوق زراعي هاي روش با آفت اين به توان مي باشد، مربع متر در عدد 5 -4 از بيش آن الروهاي تراكم آلوده مزارعG( ديازينون سموم از آن خسارت همشاهد محض ،)هكتار در كيلو 30-40 5%

EC ديازينون WP كارباريل و )هكتار در ليتر يك( 60% در كيلو 2-/5 ( 85% .كرد استفاده )هكتار


Technology

گندم يقهوه ا يسوسك ها)غالت هسفيد ريش يكرم ها(

Col: Scarabaeidae


Technology

گندم يسوسك قهوه اAnisoplia austriaca

Scarabaeidae: Coleoptera


Technology

نحوه خسارت و مناطق انتشار زنجان، غربي، و شرقي آذربايجان تهران، ايالم، كرمانشاه، كردستان، از آفت اين

.است شده گزارش كشور نقاط از ديگر برخي و تهران خوزستان،

زده جوانه تازه پائيزه گندم به كه است آن يالروها به مربوط آن اصلي خسارت .گردد يم آنها هطوق و ريشه شدن قطع باعث و كرده حمله

وارد خسارت رسيدن و شدن يشير مراحل در ها سنبله بهنيز آن كامل حشرات .كنند مي


Technology

زيست شناسي در خاك هاي يك يا دو سالهالروزمستان گذراني به صورت هر دو سال يك نسل داردحشرات كامل در خرداد ظاهر مي شوند. شب ها را در زير كلوخه ها استراحت كرده و روزها به روي خوشه ها مي روند. پس از كمي تغذيه جفت گيري كرده و در خاك تخم ريزي مي كنند. الروها ابتدا از مواد پوسيده و سپس از ريشه و طوقه گياه مي خورند. ماه است 20-22دوره الروي. روز 10-15دوره شفيرگي روز 40-45دوره زنده ماندن حشرات كامل تخم در خاك مي گذارد 20-50هر حشره ماده.


Technology90



N. Poorjavad16

شكل شناسي ميلي متر به رنگ قهوه اي تيره 10-12حشره كامل به طول در قاعده بال پوشها لكه سياه الروها سفيد و از نوع اسكارابئي فرم


Technology

گندم يسوسك قهوه اAnisoplia leucaspis (Cast.)

(Scarabaeidae: Coleoptera)


Technology

غالت هسفيد ريش يكرم ها يمديريت تلفيقبه و آمده شمار به ريشه سفيد هاي كرم مهم شكارگران از پرندگان ديگر و كالغ

.دهند مي قرار تغذيه مورد شدت به را آنها بهار و پائيز در زمين شخم هنگام

هنگام به و هستند حساس بسيـار خوردن ضـربه برابر در غالت هريشـ سفيد هاي كرم بين از و شده سياه كوتاهي مدت از پس بينند مي آسيب كه يوقت زمين زدن شخم.روند مي

است موثر بسيار آنها جمعيت كاهش در بهار و پائيز در عميق شخم بنابراين.

يالروها سارتخ است آفات اين كنترل مناسب يها روش از يكي زراعي تناوب با تـناوب در كه قند چغنـدر و عدس نخود، مثـل زراعي گـيـاهان يرو سوسك اين

.است نشده مشاهده شدند، مي كشـت آفـت اين به آلوده مناطق در گـندم

كنترل خوبي به زراعي هاي روش با و نيست يضرور آفات اين با شيميايي همبارز .شوند مي


Technology

سوسك برگ خوار غالتLema (Eulema) melanopa

Chrysomelidae: Coleoptera


Technology

نحوه خسارت و مناطق انتشار خوزستان، تهران، اصفهان، خراسان، هاي استان از

گيالن، شرقي، و غربي آذربايجان فارس، و وكرمانشاه سمنان هرمزگان، جيرفت، مازندران،

اما است شده گزارش كشور مناطق از ديگر برخي.نيست اقتصادي آن خسارت

را گندم و گردد يم مشاهده آبي مزارع در بيشتر .دهد يم ترجيح جو به

رويي پارانشيم آفت اين كامل حشرات و الرو يم ياصل يها رگبرگ موازات به را برگ.خورند

صورت به برگ يرو آنها خسارت محل

.شود يم ديده يرنگ ســفيــد طولي ينوارها95



Technology


N. Poorjavad17

زيست شناسيگياهي بقاياي و خاك زير در كامل حشره صورت به آفت اين يگذران زمستان

.استدارد سال در نسل يك.

گذاري تخم برگ روي 3-2 هاي دسته در گيري جفت از پس بهار در ماده حشرات .كنند مياست هفته 3 الروي دوره و هفته يك جنيني دوره.

شوند مي تبديل شفيره به خاك درون خاك ذرات از متشكل هايي محفظه در الروها.روز ده شفيرگي دوره


Technology

شكل شناسي و متر ميلي 4-5 طول به كوچكي سوسك كشيده حدودي تا

پرونوتوم آبي، به مايل براق سياه سر قرمز، تا نارنجي

روي طولي خط 10 با فلزي آبي ها بالپوش كدام هر

زرد پنجه و ساق استثنايي به پاها رنگ قرمز به مايل

بدن تيره، نقاط با زرد رنگ به الروها رنگ سياه دفعي مواد از پوشيده


Technology


Technology100


)پروانه برگ خوار غالت(مينوز برگ غالت Syringopais temperatella

Scythris temperatellad Syn:

(Elachistidae = Scythrididae: Lepidoptera)


Technology

نحوه خسارت و مناطق انتشار يبختيار و چهارمحال لرستان، ايالم، بوشهر، فارس، خوزستان، هاي استان از،

.است شده گزارش مازندران و گيالن گلستان، خراسان، كرمانشاه،

و سرد مناطق از بيشتر يگرمسير مناطق در آفت اين خسارت شدت و تراكم .است معتدل

اند، گرديده شده تخريب مراتع جايگزين ديم مزارع كه يا آلوده مناطق در

افزايش در مراتع تخريب كه گفت توان مي و است زياد بسيار آلودگي شدت.است بوده موثر آفت اين جمعيت

،لگومينوز و گندميان خانواده هرز هاي علف از بسياري يوالف، جو، گندم ، Compositae، Rununculaceae خانواده گياهان از ديگر وبسياري

Malvaceae اند شده معرفي آن ميزبان عنوان به گياهي يها خانواده وديگر.


Technology


N. Poorjavad18

نحوه خسارت و مناطق انتشار ديده خاك در يك سن الرو صورت به پائيز اوايل تا بهار اواخر از آفت اين

.شود مي

پارانشيم از و شده وارد ها برگ نوك از گندم زدن جوانه از پس پائيز در .كند مي تغذيه

و رنگ سفيد ظاهري دارند، شديد آلودگي كه مزارعي در گندم هاي برگ .كنند مي پيدا خشكيده

برگ روي كش علف شدن پاشيدن خسارت مشابه آفت اين خسارت


Technology104


زيست شناسي برگ هاي آلوده در داخل سن يك زمستان گذراني به صورت الرو

تنها يك نسل در سال دارد

ماه 7داراي دياپوز الروي براي حدود

حشرات بالغ در اوايل بهار ظاهر مي شوند و پس از جفت گيري داخل خاك (74-127)تخم ريزي مي كنند

روز 15-16دوره جنيني


Technology

شكل شناسي 12-18 باز بال با عرض 5-6 بالغ حشره طول

متر ميلي

نرها از تر كوچك ها ماده

و روشن زرد لكه دو داراي نرها در جلو هاي بال اي قهوه ها ماده در

اي قهوه ها ماده بال جلويي حاشيه

بلند هاي ريشك داراي عقب هاي بال

آخر سن در و اي قهوه رنگ، زرد الروها اي قهوه تا زرد هاي لكه با زرد به مايل خاكستري


Technology

مينوز برگ غالت يمديريت تلفيق بهترين از يكي زراعي تناوب رعايت و محصول برداشت از پس خاك زدن شخم

.است آفت اين كنترل هاي روش

شود مي ديده آسيب يها بوته ترميم موجب مزارع يآبيار و يده كود.

ديازينون سم از گياه زني پنجه اوايل در توان مي آفت شديد خسارت صورت در EC .كرد استفاده )هكتار در ليتر يك ( 60%


Technology

خوشه خوار گندم هپروانHadena basilinea

Parastichtis basilinea(Noctuidae: Lepidoptera)


Technology


N. Poorjavad19

نحوه خسارت و مناطق انتشارو غربي و يشرق آذربايجان از آفت اين

از ديگر يبعض و يبختيار و محال چهار.است شده گزارش كشور غرب مناطق

رسيده و نارس يها دانه از آن الرو .كند يم تغذيه گندم يها سنبله


Technology

زيست شناسي يك نسل در سال

زمستان گذراني به صورت الرو كامل داخل خاك

حشرات ماده در اواخر ارديبهشت تا اواخر خرداد روي خوشه ها تخم ريزي.مي كنند

الروها با تار تنيدن از خوشه اي به خوشه ديگر منتقل مي شوند.

الروها شب فعالند و در روز زير خاك استراحت مي كنند.


Technology

شكل شناسي به متر ميلي 34-40 بالغ حشرات طول

خاكستري زرد رنگ

عميق شيارهاي داراي رويي هاي بال كه شكل لوبيايي لكه يك و عرضي.است اي قهوه وبقيه سفيد آن نصف

با خاكستري اي قهوه زيرين هاي بال چين نقطه هاي رگبال

رنگ سياه نقاط با رنگ زرد كامل الرو طولي خط بدن وسط در و سينه پشت در

رنگ سفيد


Technology

خوشه خوار گندم ه هايپروانساير Cnephasia pascuana (Lep: Tortricidae)

Apamea sordens (Lep: Noctuidae)


Technology

مديريت كرم هاي خوشه خوار

شخم عميق پاييزه

استفاده از ارقام زودرس برداشت سريع محصول

رعايت بهداشت مزرعه


Technology

پروانه ساقه خوار جوOria musculosa

Lep: Noctuidae


Technology


N. Poorjavad20

نحوه خسارت و مناطق انتشار و زيست شناسي مناطق انتشار محدود به شمال كشور جو، گندم، يوالف و علف هاي هرز گندميان

الروها با تغذيه از جوانه مركزي آن را خشكانده با ايجاد سوراخ در طوقه از گياهي به گياه ديگر منتقل مي شوند. حركت الروها درون ساقه از پايين به باال است . در آخرين مرحله از خوشه ها تغذيه مي كنند.

دوره شفيرگي در خاك عدد 26رديف به طور متوسط 1-2تخم ريزي در لبه زيرين غالف ساقه در يك نسل در سال


Technology

شكل شناسي 30-35و عرض با بال باز 16-12طول

ميلي متر بال هاي جلو سفيد مايل به زرد

در فواصل رگ بال ها نوار هاي طوليروشن

بدن پوشيده از كرك

الروها سبز كم رنگ پرونوتوم زرد نوار طولي 4در پشت و پهلو ها


Technology


Technology

كرم ساقه خوار غالت )Cereal stem borrer(

Ochsenheimeria vacculella

Syn .: Ochsenheimeria danilevskii

(Lep .Ochsenheimeriidae)


Technology

شكل شناسي حشره كامل ميليمتر 12تا 11عرض بدن با بالهاي باز در نر ها ميليمتر 14تا 12عرض بدن با بالهاي باز در ماده ها فرق سرپوشيده از فلس هاي مو مانند، طويل وباريك كه در انتها دو شاخه شده اند. پيشاني عريض وصاف چشم هاي مركب گرد ونسبتا كوچك، داراي يك جفت چشم ساده در كنار وباالي

قاعده شاخك مفصلي با باند قاعدهاي طويل 30 - 28طول بال جلو 0/4طول شاخك ها تقريبا

119Oschenheimeria پروانهO. taurella پروانه O. enheimeriaN. Poorjavad ,2013, Isfahan University of پروانه

Technology

شكل شناسي حشره كامل بندي 3پالپ لب پائين پالپ آرواره پائين تحليل رفته شامل دو بند كوتاه تخم مرغي شكل رنگ عمومي بدن قهوهاي خاكستري منقوط به نقاط روشن سطح شكمي روشن تر نسبت به سطح پشتي پاهاي جلوئي كوتاه تر از نصف پاهاي مياني وفاقد مهميز ساق پاي مياني دارا ي يك جفت مهميز انتهائي بالها باريك وكناره هاي دو طرف آن با يكديگر موازي حلقه ششم شكم از سطح پشتي به رنگ زرد كم رنگ


Technology


N. Poorjavad21

تخم تخم بيضوي زرد رنگ ميليمتر 0/8 - 0/6طول تخم ها ميليمتر 0/28 - 0/22عرض تخم ها

الرو در سنين اوليه زرد تيره سر وناحيه گردن تيره رنگ پيش گرده داراي دو ناحيه بزرگ قهوهاي الروهاي سن آخر به رنگ زرد روشن صفحات مخرجي ذوزنقه اي شكل به رنگ قهوهاي روشن قالب 7 - 2پاهاي شكمي داراي ميليمتر 20–18حداكثر طول الروها

121

O. vacculellaدسته تخم

شكل شناسي


122

شفيره

به رنگ قهواي روشن تا تيره ميليمتر 12 - 9طول ميليمتر 2 - 1/5عرض داخل يك پيله ابريشمي سفيد رنگ ضخيم تشكيل شده ومحكم به ديواره

.برگ پرچم ميچسبد

تغذيه الرو

شكل شناسي


123

نر جنيتالياي مشخصاتلب دو داراي آئكوس با اسكلروتيني و تيره طويل، مخرجي لوله

مدور انتهاييلب دو به قدامي حاشيه طويل، تكومن

شده تقسيم مدوربلندي به وتقريبا شكل اي استوانه ساكوس

دريچهكوتاه نسبتا تناسلي اندام خارجي بخش

برابر 1/5 آن وطول خميده كمي وستبردريچه طول

شكل شناسي

؛ به نقل از 1975ديويس، ( O. vacculellaژنيتالياي نر در )1380باقري و مقدس،

a ( ،نماي جانبيb ( ،نماي شكميc (valva وd (آئدگوس.

ژنيتالياي نرN. Poorjavad ,2013, Isfahan University of

Technology124

مشخصات جنيتالياي ماده

تيغه پس واژينال مثلثي شكل

موقعيت استيوم كمي نامتقارن داراي يك سيگنوم منفرد

داراي يك ناحيه اسكلروتيني تقريبا بي شكل فرو رفته در قسمت خلفي اتاقك

.جفت گيري

شكل شناسي


زيست شناسي هستند فعال روز ها پروانه . خود گذراني تابستان هاي محل از پائيز اوايل و تابستان اواخر در بالغ حشرات

.شوند مي خارج

كنند مي ريزي تخم مزارع حاشيه آجري و گلي كاه گلي، ديوارهاي شكاف در. شوند مي باز تدريج به بعد به بهمن نيمه از گذران زمستان ي ها تخم.

رشته وتوسط تارتنيده خود دور به تخم از شدن خارج از پس اول سن ي روها ال .شوند پخش مزرعه سطح در باد توسط تا كرده آويزان ديوار از را خود نازك هاي كند مي تغذيه برگ اپيدرم از آفت يك سن الروهاي. شوند مي مركزي جوانه وارد دوم سن الروهاي.


Technology

زيست شناسي مهمترين خسارت آفت خشك شدن كامل ساقه و خوشه در اثر تغذيه مستقيم

.آفت در زير خوشه الروهاي كامل از نيمه ارديبهشت به بعد از ساقه خارج وبه شفيره تبديل مي

.شوند روز 14تا 12دو ره شفيرگي حشرات بالغ در نيمه خرداد ماه به پرواز در مي آيند. در اواخر خرداد ماه در ديوار ها تابستان گذراني مي كنند. زمستان گذراني به صورت تخم داخل شكاف ديوارها. يك نسل در سال دارد.

126 N. Poorjavad ,2013, Isfahan University ofدر مزرعهO. vacculellaسفيد شدن خوشه توسط Technology


N. Poorjavad22

روشهاي كنترلدشمنان طبيعي

زنبور هاي خانوادهBraconidae،Eulophidae .شفيره را پارا زيته مي كنند

سنك شكاريOrius albidipennis

كنهPyemotes ventricosus

تغذيه از حشرات بالغ ) پرستو ها ( پرندگان مورچه ها و عنكبوت ها در تابستان از افراد بالغ ودر

.زمستان ازتخم ها تغذيه مي كنند در كل نياز به مبارزه شيميايي ندارد.

سنك شكارگر

سنك شكارگر

127حشره كامل و پوره سنك شكارگر N. Poorjavad ,2013, Isfahan University of

Technology

زيان آور گندم يشته ها آيند مي شمار به غالت مزارع دوم هدرج آفات از غالت آور زيان يها شته. گندم روسي شته اخصوص( ها گونه از برخي خسارت و جمعيت ها سال بعضي در(

.كنند مي وارد جو و گندم مزارع به توجهي قابل خسارت و يافته افزايش

مي تقسيم گروه دو به گياه روي بر فعاليت محل نظر از غالت آور زيان هاي شته :شوند.ندارند اقتصادي اهميت و كنند مي فعاليت جو و گندم هريش روي كه هايي شته )الف آنها اقتصادي اهميت و كنند مي فعاليت گياه هوايي هاي اندام روي كه هايي شته )ب

.است اول گروه از بيشتر

ويروسي بيماريهاي از برخي ناقل دارند، كه مستقيمي خسارت بر عالوه ها شته اين .آيند مي شمار به نيز جو و گندم

بيشتري اهميت داراي گونه 6 دوم گروه از و اهميت كم گونه 2 اول گروه از .هستند


Technology


Technology130


Anoecia corni (Hemiptera: Anoecidae) لآشته برگ

اطراف ايران، شمال در بيشتر شته اين و است شده آوري جمع قزوين و كرج.است اقتصادي اهميت فاقد

لآ درخت آن اصلي ميزبان )Cornus( و كرده گـال ايجاد آن برگ وروي اسـت مهاجرت گـندمـيان هريش طرف به سپس.كند مي

درخت اين كه منـاطـقي در شـته اين صورت به باشـد نداشتــه وجود

گنـدمـيان هريش روي دائم پارتـنـوژنـز.كنند مي مثـل توليـد و زندگي


Technology

Tetraneura ulmi شته گالي نارون(Hemiptera: Pemphigidae)

شته گالي نارون از بيشتر نقاط كشور به ويژه مناطق شمالي جمع آوري شده است.

اهميت اقتصادي ندارد.

اين شته روي ميزبان اصلي آن كه نارونهاست ايجاد گال مي كند و سپس روي ريش .گندميان از جمله گندم و جو مي رود


Technology


N. Poorjavad23


Technology

Diuraphis noxiaشته روسي گندم (Hemiptera: Aphididae)

شده آوري جمع مغان همنطق و كشور شمالي هازحاشي غير به ايران سراسر از شته اين .است

كرمان، اصفهان، همدان، فارس، هاي استان از آن اقتصادي خسارت اخير هاي سال در شده گزارش لرسـتـان و كرمانـشـاه بلوچـسـتان، و سيستان يزد، تهران، خراسان، مركزي،

.است

هحاشي در ميزبان هرز هاي علف روي بكرزا ماده و پوره صورت به را زمستان شته اين .رود مي جو و گندم روي محصول شدن سبز با پائيز دربرده سر به مزارع

هدرج چنانچه و است تر مقاوم سرما به غالت هاي شته ديگر با مقايسه در روسي شته .هست مثل توليد به قادر يابد كاهش هم سانتيگراد درجة 5 حد تا حرارت


Technology

شكل شناسي شته هاي بدون بال كوچك كورنيكول سياه دوكي شكل، كم عرض به رنگ زرد مايل به سبز و آرد آلود با لكه هاي موم در سطح

بدن


Technology

خسارت تغذيه از شيره گياهي تزريق مواد سمي در محل هاي تغذيه و تخريب

كلروپالست گياهي توليد نوارهاي زرد، سفيد و گاهي ارغواني

رنگ بر روي گياهان ميزبان لوله اي شدن برگ در آلودگي هاي شديد

،كاهش ارتفاع بوته، وزن گندم هاي هواييو ميزان محصولشمار سنبلچه ها

كاهش كيفيت نانوايي ناقل بيماري هاي ويروسي


Technology

Sitobion avenaeشته سبز يوالف(Hemiptera: Aphididae)

است شده آوري جمع گندميان روي از كشور مناطق اكثر در نيز شته اين.

،آيند مي شمار به آن مهم هاي ميزبان از يوالف و جو گندم.

گندم روسي شته از غير به غالت هاي شته مهم هاي گونه ديگر با معموال شته اين .است همراه

دارد زيادي اقتصادي اهميت.

آن جمعيت افزايش و تكثير براي رطوبت و بارندگي گندم روسي شته برخالف .است مناسب

دارد را فراواني يبيشترين غالت، هاي شته بين در گونه اين.


Technology

شكل شناسي ميلي متر 2/1تا 1/3اندازه بدن

شته موسس ماده به رنگ سبز روشنوگاهي تيره

در سطح پشتي داراي نوار طولي تيره

شاخك ها و كورنيكول سياه رنگ

بند سوم شاخك بلند تر از بند چهارم


Technology


N. Poorjavad24


Technology

زيست شناسي اين شته تمام دوره زندگي خود را روي گرامينه ها سپري مي كند.

فرم جنسي آن در ايران ديده نشده است.

زنده زا و بكرزا

در صورت وجود فرم جنسي زمستان گذراني به صورت تخم


Technology

گندم يسم هسبزگندم، شت هشتSchizaphis graminum (Hemiptera: Aphididae)

اين شته از روي غالت وديگر گندميان در اكثر نقاط كشور جمع آوري گرديده است.

حشره ماده بي بال به رنگ سبز يا سبز مايل به زرد با چشم هاي قرمز

سه بند قاعده اي شاخك روشن بقيه تيره

كورنيكول بلند و تيره رنگ

دم شته مخروطي شكل

در افراد بالدار دم و كورنيكول و شاخك كوتاه تر رگ مديال منشعب141



Technology

زيان آور غالت يشته ها يمديريت تلفيقهاي جنس از مختلفي هاي گونه غالت هاي شته شكارگرهاي بين در Coccinella،

Scymnus ، Hippodomia ، Adalia هخانواد از Coccinellidae آوري جمع .دارند موثري نقش غالت هاي شته جمعيت كاهش در كه اند شده شناسايي و

هخانواد هاي بالتوري بين در Chrysopidae جنس از هايي گونه Chrysoperla Chrysoperla اخصوص carneaدارند اهميت غالت هاي شته طبيعي كنترل در.

هاي مگس از مختلفي هاي گونه الرو Syrphidae هاي شته خوب شكارگرهاي از .آيند مي شمار به غالت

اند شده شناسايي نيز ها شتهاين شكارگر هاي عنكبوت از هايي گونه.

جنس از هايي گونه غالت هاي شته پارازيتوئيد زنبورهاي بين در Aphelinus از ،Aphidius، Diaertiella هاي جنس از هايي گونه وAphelinidae خانوادة

Ephedrus، Lysiphlebus و Praon اند شده شناسايي و آوري جمع. 143



Technology


N. Poorjavad25

روسي شته خصوصاً غالت هاي شته كنترل هاي روش بهترين از يكي مقاوم ارقام از استفاده .است گندم

روسي شته خصوصاً غالت هاي شته اقتصادي زيان سطح تعيين و خسارت ميزان دقيق ارزيابي در دقيقي هاي بررسي است الزم و است آنها كنترل مديريت براي اساسي هاي نيازاز يكي گندم.بگيرد صورت خصوص اين

مراقبت هاي شبكه و شود مي شروع مزارع حاشية از گندم روسي شته به غالت مزارع آلودگي .كنند تعيين را مزارع اين آلودگي ميزان منظم هاي بازديد با بايست مي سمپاشي نواري صورت به را مزارع اين هحاشي توان مي شديد، آلودگي مشاهده صورت در

.كرد

اكسي ديمتون متيلEC 25% )يك ليتر در هكتار( ديمتوات ،EC 40% )5/1 و ) ليتر درهكتاراز ) ليتر درهكتار EC 25% 1 -5/1و تيومتون ) يك كيلو در هكتار( WP 50%پريميكارب

.شوند مي سمومي هستند كه در صورت تراكم شديد شته روسي گندم، توصيه

145

زيان آور غالت يشته ها يمديريت تلفيق


Porphyrophoraگندم هشپشك ريش tritici(Margarodidae, Hemiptera)

شپشك اين ميزبان عنوان به نيز گندميان هرز هاي ازعلف برخي جو، و گندم بر عالوه .اند شده معرفي

گياهي هشير از و شده مستقر گندم يها بوته هطوق و ريشه يرو گندم هريش شپشك .كند مي تغذيه

دارد همراه به را ها بوته ماندن كوتاه و شدن ضعيف آن فعاليت.

كند مي ريزي تخم خاك در خرداد اواخر تا اواسط در شپشك اين ماده هحشر.

ماه 4 حدود( است طوالني ها تخم جنيني هدور(.


Technology

Porphyrophoraگندم هشپشك ريش tritici(Margarodidae, Hemiptera)

گندميان هريش روي 1 سن هاي پوره و شوند مي تفريخ تدريج به ماه مهر اوايل در .روند يم

در ياو ها بوته يرو در 1 سن پوره صورت به گندم هريش شپشك يگذران زمستان .است خاك


و محصول برداشت از پس شخم برداشت، هنگام به محصول ريزش از يجلوگيري .است آفت اين كنترل يها روش بهترين از زراعي تناوب رعايت


Technology148



Technology

Haplothripsتريپس گندم tritici(Phlaeothripidae: Thysanoptera)

انتشاردارد كشور اكثرمناطق در گندم تريپس.

،ذكر آن ميزبان عنوان به ديگر گياهان برخي و برنج ذرت، چاودار، جو، گندم .اند شده

شدن معوج و كج و ها سنبله پيچيدگي و ماندن كوتاه باعث آفت اين هتغذي .شود مي ها ريشك

رددا همراه به را ها دانه وزن كاهش گندم تريپس خسارت. است شده گزارش نيز درصد 24 تا آن خسارت اثر در محصول كاهش.


Technology


N. Poorjavad26

Haplothripsتريپس گندم tritici(Phlaeothripidae: Thysanoptera)

است شده ذكر كامل هحشر صورت به قديمي منابع در آفت اين گذراني زمستان.

صورت به گندم تريپس كه دهد مي نشان اخير هاي سال در شده انجام هاي بررسي تابستان، محصول، باقيمانده و كلش و كاه البالي و خاك درون 2 سن هاي پوره .برد مي سر به را زمستان و پائيز

يك نسل در سال دارد.


Technology

شكل شناسي متر ميلي 2 طول به كامل حشره رنگ سياه يا تيره اي قهوه اي قهوه ها شاخك مياني بند و پاها پنجه و ساق

روشن

بندي 8 ها شاخك كمي جلو ودر آن عرض از بيش كمي سر طول

باريك وحلقه پاها سر، فقط و قرمز به متمايل زرد ها پوره

.است رنگ سياه شكم آخر

ميليمتر 0/4 قطر به و سفيد شكل، لوبيايي ها تخم


Technology


Technology154


تريپس گندم يمديريت تلفيق شخم پس از برداشت محصول

يانهدام بقاياي گياه

مناسب كنترل اين آفت است يتناوب زراعي از روش ها.

يمتداول عليه پوره ها يها ينبوده و سمپاش ياختصاصي عليه آن ضرور يسمپاش .سن گندم در كاهش جمعيت آن موثر است


Technology

)مگس فري گندم( مگس گندم

Oscinella frit

Diptera: Chloropidae


Technology


N. Poorjavad27

نحوه خسارت و مناطق انتشار دارد وجود نيز كشور مناطق ساير در احتماال و شده آوري جمع ورامين از.

است گرديده ذكر چاودار و ذرت يوالف، جو، گندم، آن هاي ميزبان.

فساد و يخشكيدگ باعث و دنكن مي تغذيه يمركز يها جوانه از آن يالروها .دنشو يم يمركز هجوان


Technology

زيست شناسي است الرو صورت به يگذران زمستان. دارد سال در نسل 3 تا. زنند مي خسارت شده يشير يها دانه به سوم و دوم نسل يالروها.

گندم مركزي جوانه در گيري جفت از پس و شده ظاهر بهار در كامل حشرات .كنند مي ريزي تخم

شفيره به انتهايي هاي برگ نسوج در خرداد تا ارديبهشت اواسط در الروها .شوند مي تبديل

است هفته 2 شفيرگي دوره و هفته 2-3 الروي دوره.


Technology

شكل شناسي كوچكي مگس كامل حشره

چشم دو با سياه رنگ به است ساده چشم 3 و بزرگ مركب

گوش چهار سر

برآمده كمي براق سياه سينه قفس مو از پوشيده و

ريز موهاي از پوشيده ها بال


Technology160



Technology

سايرگونه هاي مگس گندم

Oscinella pusilla

Oscinella nitidissima

Oscinella alopecuri


Technology


N. Poorjavad28

گندم همگس ساق

Meromyza saltatrix

(Chloropidae, Diptera)


Technology

نحوه خسارت و مناطق انتشار

نيست دست در زيادي اطالع آن شناسي زيست و گونه اين انتشار مناطق از.

ها سنبله نرم يها دانه از بعد يها نسل در احتماال و يمركز هجوان از آن الرو .كند يم تغذيه

غالت طوقه و ساقه در الرو صورت به گذراني زمستان


Technology

شكل شناسي سرپهن با رنگ تيره كامل حشرات رنگ زرد و

قرمز ها چشم كه دارد وجود مثلث يك سر روي

دارد قرار سياه لكه يك آن وسط در

و طولي نوار سه سينه قفس روي تيره نوار سه نيز شكم روي


Technology166


گندم همگس زرد ساقChlorops pumilionis

(Chloropidae, Diptera)


Technology

نحوه خسارت و مناطق انتشار يشده است و خسارت آن شبيه گونه ها يكرج و ورامين جمع آور هاز منطق

.است يقبل

كند يم يآلوده زمستان گذران يبوته ها هبه صورت الرو در داخل ساقه و يا طوق. 2-3 نسل در سال دارد.


Technology


N. Poorjavad29

دوباالن زيان آور غالت يمديريت تلفيق ندارند يچندان ياقتصاد اهميت ها گونه اين.

عميق شخم و بوده خاك در آنها آور زيان يها گونه اكثر يگذران زمستان مكان .كند يم كنترل را آنها جمعيت بهار يا و پائيز در

است موثر يآلودگ كاهش در محصول شدن كرپه از يجلوگير و موقع به كشت.


Technology

زنبور ساقه خوار گندمCephus pygmaeus

(Cephidae, Hymenoptera)


Technology

نحوه خسارت و مناطق انتشاردر اكنون و شد ديده يمركز و تهران يها استان در ابتدا گندم خوار ساقه زنبور

.دارد وجود كشور مناطق تمام دوم هدرج آفات زا و كند يم حمله نيز چاودار به جو و گندم بر عالوه آفت اين

.شود يم محسوب غالت

سمت به را ساقه يداخل بافت كه است آن يالروها به مربوط زنبور اين خسارت .دنده مي قرار تغذيه مورد پائين

كنند يم توليد يالغر يها دانه و سفيد هاي سنبله آلوده يها ساقه.

رسد يم هم درصد 15 تا آلوده يها ساقه در ها دانه وزن كاهش درصد. شكنند يم باد وزش با آلوده يها ساقه.


Technology

زيست شناسي گندم، هساق هقاعد در ينازك هپيل داخل در الرو صورت به آفت اين يگذران زمستان

.است خاك سطح از تر پائين يكمدارد سال در نسل يك تنها.

كنند مي ريزي تخم ساقه داخل ريز تخم كردن فرو با ظهور از پس بالغ حشرات. گيرد مي صورت باال هاي گره ميان در و رفتن ساقه با زمان هم معموال ريزي تخم.

روز 25-30 الروي دورهشوند مي تبديل شفيره به ساقه داخل الروها.شوند مي ظاهر دهي خوشه با همزمان كامل حشرات.


Technology

شكل شناسي به باريك و كوچك كامل حشره

براق سياه رنگ رنگ زرد پنجه و ساق ران، لبه سينه قفس از تر عريض سر رنگ زرد دهاني قطعات رنگ سياه و بلند ها شاخك داراي شكم هاي حلقه از بعضي

رنگ زرد عرضي نوارهاي كمي و پا بدون شكل كرمي الروها

خميده


Technology174



N. Poorjavad30

زنبور ساقه خوار گندم يمديريت تلفيق خانواده از پارازيتوئيدي يزنبورها Eulophidae خانواده و Chalcididae

.موثرند آن جمعيت كاهش در و كنند مي پارازيته را آن يالروها است موثر زنبور اين يها الرو جمعيت كاهش در گندم سريع برداشت.

باشد مي محصول برداشت از بعد عميق شخم آن كنترل روش بهترين. آن جمعيت كاهش در تنها نه محصول برداشت از پس كلش و كاه سوزانيدن .گردد مي نيز خاك يآل مواد كاهش باعث بلكه ندارد، ثيريات

كامل حشرات جمعيت كاهش در گردند، يم مصرف مادر سن عليه كه يسموم در گندم سن يها پوره عليه مصرفي سموم اما موثرند، نيز گندم خوار ساقه زنبور

در زنبور يالروها زمان اين در آنكه دليل به نيست موثر آن جمعيت كاهش.كنند مي فعاليت ها ساقه درون


Technology

Petrobia lateens Mrray.

(Acari, Tetranychidae)


Technology

عالئم خسارت كند مي تغذيه غالت برگهاي از فقط قهواي كنه . قاعده سمت به انتها از ديده خسارت برگهاي

مي شدن خشك و برنزه و اي، قهوه زرد، به شروع.كنند

تا زني پنجه رشد مراحل در كنه خسارت بيشترين .باشد مي رفتن ساقه به از قبلرنگ هاي لكه ايجاد سبب ها سنبلچه از تغذيه با

.شود مي پريدهاست كوتاه ها سنبله طول و ضعيف آلوده هاي بوته.

177

خسارت كنه قهوه اي در مزرعه

خسارت كنه قهوه اي روي برگ گندم

محل تابستان گذران كنه قهوه اي

كنه قهوه اي به همراه خسارت در روي برگ


شكل شناسي توبركول يا غده روي پشتي سطح موهاي

.ندارند قرار موي قاعده به موها نوك و كوتاه موها

.رسد نمي بعدي

بدن طول از تر بلند اول پاي طول لبه بدون پشتي سطح ونگار نقش

دو موي داراي چهارم و سوم پاي پنجه

تايي گونه اين كروموزومي عدد ) n=4(

178

P. latensكنه قهوه اي گندم،



Technology180

نوك ) كليسرها، د) گناتوزوما، ج) تزئينات سطح پشتي، ب) الف: كنه قهوه اي گندمپاهاي : ALپديپالپ، : Pموهاي صفحه پروپودوزوما، : PSچشمها، : Eكليسر

خرطوم: Sغالف كليسر، : Iجلويي، N. Poorjavad ,2013, Isfahan University of

Technology


N. Poorjavad31

زيست شناسي تخم داراي دونوع تخم

85تا 37تخم زمستانه و فاقد دياپوز به تعداد -128تا 6تخم تابستانه و داراي دياپوز به تعداد -2

تخم هاي دياپوز دار تابستانه در اواخر بهار گذاشته مي شوند.

تخم هاي دياپوز دار تابستانه تمام تابستان را به صورت تخم سپري مي كنند


Technology

زيست شناسي تخم و گرد تحتاني قسمت و شده پوشيده سفيد مومي پوشش يك توسط ها تخم اين

شيار عدد40 تا 30 كالهك باالي .باشد مي پهن كالهك شكل به فوقاني قسمت.دارد وجود مشخص

شود مي انجام ها كلوخ فرج و خلل و سنگها روي و زير در گذاري تخم.

شود مي شكسته پائيزه آبياري يا پائيز بارندگي از رطوبت دريافت با تخم دياپوز.

182

و با ) قرمز(تخمهاي بدون دياپوز )سفيد(دياپوز

انواع تخم كنه قهوه اي گندمN. Poorjavad ,2013, Isfahan University of

Technology

الرو صورتي رنگ به تخم پوسته از شدن خارج از پس

روشن

نارنجي به متمايل قرمز رنگ به سپس اي قهوه رنگ به تغذيه از پس سريع و چابك جابجايي هنگام

گياه ظريف و لطيف هاي قسمت از تغذيه سمت به كشش سبب كه مثبت نور به گرايش

.شود مي گياه فوقاني هاي قسمت

داخل يا ها سنگ زير در الروي رشد پايان از پس .پردازند مي استراحت به كلوخ شكاف و كلش

183



زيست شناسي


پوره سن يك به رنگ قهواي پس از تغذيه به رنگ سبز با اد امه تغذيه به سبز متمايل به قهوه اي تغيير رنگ مي دهد.

پوره سن دو از نظر شكل ظاهري شبيه كنه با لغ با اندازه كوچك

كنه با لغ بسيارفعال است و پس از كامل شدن تغذيه به رنگ قهوه اي با جالي فلزي تبديل

.مي شود

184

زيست شناسي


زيست شناسي اين كنه به صورت تخم است يزمستان گذران. نسل در سال دارد 5چهار محال و بختياري هدر منطق.

بارش باران، وزش باد شديد و تناوب زراعي از عوامل يسنگين رس يخاك ها ،. موثر در كاهش جمعيت اين كنه ذكر شده است

از برگ ها تغذيه مي كند و باعث زرد و برنزه شدن آنها مي شود. بيشترين خسارت در مراحل پنجه زني تا قبل از ساقه رفتن


Technology

تخم گذاري توليد مثل به صورت بكر زائيدوره تخم گذار تابع دماي محيط، تغذيه ونوع تخم مي باشد.تخم گذاري در سطوح ناصاف سنگ هاي موجود در مزرعه انجام مي شود. تخم هاي با دياپوز روي سنگ ها بارنگ روشن تخم ها داراي مواد چسبنده اي مي باشند كه به محل تخم گذاري مي چسبند.

186

و با ) قرمز(تخمهاي بدون دياپوز N. Poorjavad ,2013, Isfahan University of)سفيد(دياپوز

Technology


N. Poorjavad32

طول عمر و تعداد نسل دما جمله از محيطي شرايط به بستگي

.دارد

روز 19 سانتيگراد جه در 17 دماي در روز 14 سانتيگراد درجه 25 دما در كرد شهر هوايي و آب شرايط در

.باشد مي نسل 5 داراي

در و تخم صورت به گذراني زمستان بالغ كنه صورت به شني هاي زمين

موثر كنه عمر طول در خاك نوع . است

مراحل زندگيكنه قهوه اي گندم

تعداد روز در دماي درجه 1±17

سانتيگراد

تعداد روز در دماي درجه 1±25

سانتيگراد

1/6±16/0) 8/5-5/6(14±75/0) 12-5/15(رشد جنيني تخم

1±1/0) 8/0-2/1(9/1±63/0) 8/0-2(الرو

2/1±1/0) 1-2/1(5/3±93/0) 1-5(استراحت اول

2/1±13/0) 7/0-2/1(2±63/0) 1-2(پروتونمف

6/1±27/0) 1-2(8/2±64/0) 4-2(استراحت دوم

4/1±39/0) 1-2(4/2±4/0) 2-3(دئوتونمف

3/1±28/0) 1-2(2/4±56/0) 3-5(استراحت سوم

دوره تا قبل از تخمريزي

)2-5/1 (2/0±9/1)5/1-8/0 (2/0±1

10±25/1) 7-13(15±54/1) 9-17(دوره تخمريزي

187

انتشار آفت در مسا فتها طوالني به وسيله آب آبياري و باد و در مسا فتهاي نزديك توسط حركت روي زمين يا روي گياه

گندم، جو، يونجه، پيازهاي محشي، علف هفت بند، پيچك صحرائي، ازمك، گلگندم، شاه تره، بومادران، شنگ و اكثر گرامينه هاي اول فصل زراعي

188

گياهان ميزبان


دشمنان طبيعي دو گونه عنكبوت الرو يك گونه كفشدوزك از خانوادهAnthocoridae كنه هاي شكار گر يك گونه تريپس از خانوادهThripidae و همچنين دشمنان طبيعي زير را از مزارع گندم شهرستانهاي كبود راهنگ و سر

پل ذهاب گزارش كرده اند Anystis baccarum L. Stethorus gilvifrons Mur. و......

189

Anystis baccarumStethorus gilvifronsN. Poorjavad ,2013, Isfahan University of

Technology

4/21/2013

1

نجه ي آفات يونجهآفات

1 N. Poorjavad, 2013, Isfahan University of Technology

سر خرطومي برگ يونجهAlfalfa Weevil

Hypera posticaCol: Curculionidae


نحوه خسارت يونجه وساقه برگ از كامل حشره و الروي مختلف مراحل در حشره اين

.كند مي تغذيه.است 4 و 3 سن الروهاي به مربوط اصلي خسارت

مربع متر در عدد 50 از بيش مختلف سنين الروهاي جمعيت كه مواقعي در دازشدناتغذاثناگكلاشد نظف نظر به سفيد دور از مزرعه و شده نابود تغذيه اثر در يونجه هاي برگ كليهباشد.رسد مي

.شوند مي برگها شدن سوراخ سوراخ باعث تغذيه ضمن الروها .كنند مي متوقف را گياه رشد مركزي جوانه از تغذيه ضمن .است ممكن غير آفت كنترل بدون محصول برداشت اول چين در

3 N. Poorjavad, 2013, Isfahan University of Technology 4 N. Poorjavad, 2013, Isfahan University

of Technology


of Technology

4/21/2013

2


of Technology

شكل شناسي كوچكي نسبتا سرخرطومي كامل حشره

خاكستري تا روشن اي قهوه رنگ به استسياه به مايل

رنگ خاكستري كوتاه موهاي وسيلهبهبدنشدهپوشيده

گرفتن قرار براي شياري خرطوم طرف دو در دارد وجود شاخك اول بند


شكل شناسيبندي 12 زانويي شاخك

وجود رنگ سياه نوار دو پرونوتوم روي بر جدا هم از سفيدي نوار وسيله به كه داردشوندمي

سياه طولي نوار يك بالپوش هر روي بر .دارد امتداد آنها طول سوم دو تا كه رنگ



تخمتخم ها به رنگ ليمويي متمايل به زرد با پوسته شفاف

در زمان تفريخ تيره رنگ


4/21/2013

3

الروCurculionifrmسن الروي از نوع 4داراي حلقه، سر قهوه اي رنگ با يك لكه 12الرو سن اول سفيد شيري تا زرد متشكل از Y شكل سفيد رنگ، روي پيش گرده لكه مثلثي شكلالرو سن دوم زرد متمايل به سبز .الرو سن سوم سبز روشن، مانند دو سن قبلي از جوانه مركزي مي خورد

بدن طول در سفيد نوار يك با سبز چهارم سن الرو سن چهارم سبز با يك نوار سفيد در طول بدنالروشفيره از نوع آزاد، مثلثي شكل، در پيله سفيد كروي مشبك


of Technology

زيست شناسينسل 1-3 هوايي و آب شرايط حسب بر آفت اين نسل تعداد

شده خشك هاي ساقه داخل تخم صورت به ) Hibernation( گذراني زمستان كامل حشره صورت به ندرت به و

كامل حشره صورت به Aestivation يا گذراني تابستان

.شوند مي تفريخ زمستان اواخر در گذران زمستان هاي تخم


زيست شناسي.شوند مي تبديل شفيره به پيله تنيدن با آخر سن هاي الرو

تخم و گيري جفت جوان هاي برگ از تغذيه كمي از پس كامل حشرات .كنند مي گذاري

ها آن داخل و كرده ايجاد ها ساقه در هاي حفره خود خرطوم با كامل حشرات تيره مدتي از پس كه پوشانند مي ترشحاتي با را آنها روي و گذارند مي تخم.شود مي


كنترلتعيين زمان شروع و پايان تابستان گذراني حشرات كامل

كنترل فيزيكي براي از بين بردن فرم زمستان گذران از طريق سوزاندن مزرعه به وسيله شعله افكن در اوايل زمستان در مزارع با عمر بيش از دو سال

يكنترل زراعي زر ربرداشت زود هنگام در اوايل بهار و كف بر كردن مزرعه -1چراندن پاييزه مزرعه -2

عدد باشد كنترل 20زماني كه ميانگين تعداد الرو در هر تور : كنترل شيمياييشيميايي توصيه مي گردد

يك كيلو در هكتار، فورادان در پاييز، دانيتول و آمبوش، اكامت و DF80الروين دورسبان


دشمنان طبيعي سرخرطومي يونجهIchneumonidaeزنبورهاي خانواده

Bathyplectus curculions Bathyplectus anurus Tetrasticus insertus


4/21/2013

4

سرخرطومي هاي ريشه يونجهSitona spp

گونه از ايران گزارش شده است 16از اين جنس تاكنون S. lineatus

S. lividipesS humeralisS. humeralis


سرخرطومي ريشه يونجهSitona lineat sSitona lineatus

Col: Curculionidae


خسارت.هم الرو و هم حشرت كامل از يونجه تغذيه مي كنند

.حشرات بالغ از قسمت هاي هوايي و الروها از ريشه مي خورند

گ .الروهاي سن يك از گره هاي تثبيت كننده ازت روي ريشه مي خورندك

.از تمام قسمت هاي ريشه تغذيه مي كنند 4و 3الروهاي سن


شكل شناسيتيره بدن رنگ نامشخص بدن سطح نوارهاي

از پوشيده و اي استوانه سينه قفس پيش طولي نوار 3 با سفيدهايپولك

طوقه روي يا و خاك در گذاري تخم سال در نسل 2- 4

3 سنين الروهاي صورت به گذراني زمستان 2 و



كنترل سرخرطومي هاي ريشه: كنترل زراعي كف بر كردن يونجه چراندن مزرعه ساله 4شخم و برگرداندن مزارع

اجراي تناوب

: كنترل فيزيكي سوزاندن مزرعه با شعله افكن

: كنترل شيميايي در صورت نياز استفاده از سموم گرانولي مانند ديازينون


4/21/2013

5

سرخرطومي بذر يونجهApion aestivum

Apion trifoliiProtapion trifolii

Col: Curculionidae


خسارت و زيست شناسي تخمدان از كه است الرو به مربوط خسارت .كند مي تغذيه شبدر و يونجه جوان بذرهاي و

.ندارد اقتصادي خسارت .خوارند برگ كامل حشرات

ان انز لشتگذ كا دركامل حشره صورت به گذرانيزمستانگياهي بقايايي

يونجه آذين گل در گذاري تخم

.برد مي بين از را تخم عدد 8-10 الرو هر تا تخم از كامل نسل يك نماي و نشو دوره

روز 39 كامل حشرهسال در نسل 2


شكل شناسي

حشره كامل سياه رنگ و برآمده

ران ها قرمز مايل به قهوه اي

بالپوش ها داراي خطوط طولي


شته لگومينوزAphis cracciovoraAphis cracciovoraHom: Aphididae


شكل شناسي و زيست شناسي. اين شته تنها شته سياه مزارع يونجه است

.بسيار پلي فاژ مي باشدزمستان گذراني به شكل حشره ماده بالدار زنده زا و يا تخم


شته نخودAcyrthosiphon pisumAcyrthosiphon pisum

Hom: Aphididae


4/21/2013

6

شكل شناسي و زيست شناسي شاخك با زرد رنگ به است اي شته

بلند هاي از بلندتر شاخك ششم بند انتهايي زايده

ششم بنداي استوانه و بلند كورنيكول

بلند و رنگ سبز Pygidium يا دم شيره از تغذيه با فاژكه پلي است آفتي

گياه پژمردگي و زردي باعث گياهي.شوند مي

زا بيماري عوامل انتقال و عسلك ترشح تخم شكل به گذراني زمستان


شته خال دار يونجهTh i hi l tTherioaphis maculata

Hom: Aphididae


شكل شناسي و زيست شناسي سر ليمويي، رنگ به شكل بيضي بال بي هاي ماده رنگ زرد سينه قفس و زرد آن سوم بند تيره شاخك

هر از كه برآمدگي رديف 6 شكم پشتي سطح در كولشده،خارجخاريككدام كوتاهكورن كوتاهكورنيكول شده، خارج خار يككدام

و بلند شاخك با زرد به مايل سبز بالدار هاي ماده كوتاه كورنيكول

بالدار هاي ماده شكل به گذراني زمستان يونجه اصلي ميزبان اي قهوه رنگ به سپس و زرد ابتدا آلوده گياهان

آيند مي در33 N. Poorjavad, 2013, Isfahan University

of Technology 34 N. Poorjavad, 2013, Isfahan University of Technology


زنبور بذر خوار يونجهE ddiiEurytoma roddii

Hym: Eurytomidae


4/21/2013

7

خسارت.خسارت مربوط به الرو است كه از محتويات بذر مي خورد

.زمستان گذراني به شكل الرو كامل داراي دياپوز داخل بذر

.حشرات كامل در اواخر بهار پس از باز شدن گل هاي يونجه ظاهر مي شوندگ

.تخم به صورت انفرادي در بذرهاي يونجه مي گذارد 86هر حشره حداكثر

.نسل در سال 3- 4


شكل شناسيحشره بالغ سياه رنگ با جالي فلزي بندي و نخي 10شاخك دو سوم ران پاها قهوه اي و بقيه سفيد الروها سفيد شيري بدون پا


كنترلبوجاري بذور براي جدا كردن بذرهاي آلوده

شخم عميق و زير خاك كردن بذرهاي آلوده

برداشت قبل از گلدهي كامل چين اولگ

قرص در هر تن 7-6ضد عفوني بذر در انبار با قرص فستوكسين به ميزان


جآفات برنج بر


اهميت برنج.غذاي نيمي از مردم جهان را تشكيل مي دهند% 40برنج و فرآورده هاي آن حدود

.از نظر سطح زير كشت بعد از گندم قرار دارد

.سطح زير كشت و توليد آن در شرق آسيا است% 90نزديك

.نيمي از برنج جهان در هند و چين توليد مي شود

مازندران، گيالن، فارس، : استان اول به ترتيب سطح زير كشت عبارتند از 5در ايران .خوزستان و گلستان

.كيلو گرم است 40مصرف سرانه برنج در ايران 41 N. Poorjavad, 2013, Isfahan University


4/21/2013

8

كرم ساقه خوار نواري برنج Striped stem borer

Chilo suppressalis (simplex)Lep: Pyralidae


مناطق انتشار و نحوه خسارتاصفهان و گلستان مازندران، گيالن، .كند مي حمله برنج ساقه به آفت الرو

خشك كم كم و شده زرد مركزي جوانه گيرد، قرار حمله مورد جوان گياه اگر Dead( شود مي heart(.تا ا طخ لت لن اشلا شا .شودميايجادرويشي مرحله در و اول نسل توسطخسارتاين.است جانبي هاي ساقه توليد گياه العمل عكس مرحله اين در

دانه گيرد صورت دوم نسل توسط و گلدهي و ها خوشه ظهور مرحله در حمله اگر White( گردد مي سفيد ها خوشه و شود نمي تشكيل خوشه در head(.

.شكنند مي راحتي به و هستند ضعيف بسيار آلوده هاي ساقه



of Technology

شكل شناسيمتر ميلي 13 تا 10 كامل حشره در بدن طول

ها نر در و 35 ها ماده در باز بالهاي با عرض

متر ميلي 23 تا 20

اي نقره لكه جلوچند بالهاي در زرد بدن رنگقهواي لكه پنج بال هر انتهايي حاشيه در و

دار ريشك و سفيد به مايل زرد عقب بالهاي


of Technology

4/21/2013

9

تخم و الرو تخم ابتدا به رنگ سفيد مايل به كرم و در موقع باز شدن خاكستري رنگ ميلي متر 26الرو ها در رشد كامل به طول رنگ كپسول سر زرد روشن در پشت بدن پنج نوار طولي ارغواني

جشفيره به رنگ قهواي روشن داخل ساقه برنج بر ل ن رو ي هو ر ب ير


of Technology

زيست شناسي هرز هاي علف روي و ها پوشال داخل كامل الرو صورت به گذراني زمستان

روي به برنج برداشت از پس و نسل چند تكميل از بعد و است اوليگوفاژ آفت اين

.رود مي هرز هاي علف

.شوند مي تبديل شفيره به گذران زمستان الروهاي فرورديناوايلدر

.كنند مي گيري جفت ساعت 24 از پس و شده ظاهر بالغ حشرات فروردين اواخر در

برگ زير و ساقه برگ روي تايي 27 تا سه جات دسته در گذاري تخم

رنگ قهواي ماده با را آنها وروي گذارد مي تخم عدد 230 تا 200 حشره هر .پوشاند مي


زيست شناسي . از غالف برگ وارد ساقه ها مي شوند 3برگ خوار هستند و سن 2و 1الروهاي سن

.روز داخل ساقه شفيره مي شوند 45تا 30الرو ها بعد از

روز 12تا 6دوره شفيره گي

نسل در سال 3تا 2

.تمام فصل پاييز و زمستان به شكل دياپوز الروي مي باشد


كنترل زراعي جمع آوري برگهاي الوده در هنگام نشاء

كشت گياه ديگر بعد از برداشت برنج

كف بر كردن محصول

جلو گيري از انتقال آفت به انبا ر

آب تخت نمودن مزرعه بعد از شخم

استفاده از ارقام مقاوم 53 N. Poorjavad, 2013, Isfahan University

of Technology

كنترل فرموني سطح در فرموني هاي تله نصب با

گيري جفت عمل در توان مي مزرعه.كرد ايجاد اختالل بالغ حشرات

مم ها تخم شدن عقيم باعثروشاين.شودمي

زرد نور با نوري هاي تله از استفاده با

.كرد جمع را كامل حشرات توان مي


4/21/2013

10

كنترل شيميايي كيلوگرم در هكتار 40) در نوبت اول(كيلو گرم در هكتار 30% 5گرانول ديازينون )در نوبت سوم(كيلوگرم درهكتار 40) در نوبت دوم(

كيلوگرم 20كيلوگرم در هكتار 20كيلوگرم در هكتار 15% 10ديازينون گرانول در هكتار

كيلوگرم 20كيلوگرم در هكتار 20كيلوگرم در هكتار 15) گرانول % ( 3فورادان در هكتا ر

كيلوگرم در 35كيلوگرم در هكتار 35كيلوگرم در هكتار 30) گرانول % (4پادان هكتا ر


كنترل بيولوژيكيBacillus باكتري از Bactospin وDiple تجاري هاي فرم thuringiensis

Beauveriaپاتوژن هاي قارچ bassianaو Metarhizium anisopliae از

.اند شده جدا الروها

Braconidae خانواده از Apanteles پارازيتوييدزنبور بور وييز زي ر وزpپ

Trichogrammaهاي گونه brassicaeوT. japonicaتخم پارازيتوييد .هستند

.هستند تخم شكارچي Staphylinidae خانواده هاي سوسك از هايي گونه

Andrallus سن كامل حشرات و ها پوره spinidens هستند الروها شكارچي.56 N. Poorjavad, 2013, Isfahan University

of Technology


شب پره تك نقطه اي برنجPseudaletia unipunctatap

= Mythimna extranaLep: Noctuidae


مناطق انتشار و نحوه خسارت همدان و تهران شمال،

.خوارند برگ الروها

يمزوينر درولي برگ پارانشيم از اول سنيندر ر يبرپ رو.خورند مي برگ تمام از باال سنين

.كنند مي تغذيه نيز خوشه از

يوالف، هرز، علفهاي برنج، :ميزبانها ارزن چاودار، جو، گندم،


شكل شناسي يا اي قهوه رنگ به كامل حشرات

خاكستري زرد

كوچك لكه يك داراي جلو بالهاي سفيد

داراي جلو هاي بال خارجي حاشيه رديف دو در سياه لكه 8-7

تر روشن عقب هاي بال

با رنگ زرد و شفاف گرد، ها تخم مشبك نقوش


4/21/2013

11


شكل شناسيالروها زيتوني با نوارهاي طولي

شفيره خرمايي رنگ با خارهايي در انتهاي بدن


زيست شناسيزمستان گذراني به شكل الرو كامل و گاهي شفيره داخل خاك

در زير برگ 20-80تخم گذاري در دستجات

وروي تخم ها با ماده لزجي پوشيده مي شود ي ي پو زجي ب م روي

روز 30-32روز و دوره الروي 5-4دوره جنيني

.الروها به صورت گروهي از مزرعه اي به مزرعه ديگر مهاجرت مي كنند

نسل در سال 2- 363 N. Poorjavad, 2013, Isfahan University

of Technology

كنترلMeteorus پارازيتوييد زنبور از استفاده با بيولوژيكي كنترل gyrator

(Braconidae)

گياهي بقاياي سوزاندن طريق از فيزيكي كنترل

و هكتار در ليتر 1.5 نسبت به امولسيون %60 ديازينون از استفاده با شيميايي كنترل هكتار در ليتر 1 الروين


كرم سبز برگخوار برنجNaranga aenescensg

Lep: Noctuidae


مناطق انتشار و نحوه خسارتمازندران و گيالن

.در مرحله رويشي به مزارع برنج خسارت مي زند

كناره از سپس و گها، رگب بين پارانشيم از ابتدا تخم از وج خ از پس الروها پس از خروج از تخم ابتدا از پارانشيم بين رگ برگ ها، و سپس از كنارهالروها.برگ تغذيه مي كنند و برگ را كنگره مانند مي كنند


4/21/2013

12

شكل شناسيقرمز به مايل اي قهوه رنگ به نر حشره

شبيه شكسته خط 2 جلو هاي بال روي بر .شود مي ديده 8 عدد

اتد شكنهقفادش شكم و سينه قفس و سر ماده حشراتدر نوار زرد، به مايل آجري جلو هاي بال و

نمي جلو بال جلويي لبه به مياني اريب.رسد

روشن اي قهوه عقب هاي بال


of Technology


الرو قهوه تدريج به و رنگ زرد ابتدا ها تخمشيار داراي طرفين در و كروي اي،

نوارهاي با روشن سبز آخر سن الروجانبي طولي

نبدنرنگ تروشنهاحلقهب تر روشن ها حلقهبينبدنرنگ

قفس پيش پشتي صفحه سر، كپسولاي قهوه مخرجي صفحه سينه

به ابتدا در دياپوز بدون هاي شفيره شفيره اما اي قهوه تدريج به و سبز رنگ دو هر در گذران زمستان نسل هايسوخته اي قهوه جنس


زيست شناسيكلش و كاه داخل يا غالف در الرو گاهي و شفيره صورت به گذراني زمستان

برگ روي رديف دو در خزانه در گذاري تخم

تايششرديفيكدرگذاريتخمگلخانهدر تاي شش رديف يك در گذاري تخم گلخانهدر

انفرادي صورت به مزرعه در

.گذارد مي تخم 150-200 ماده حشره هر


زيست شناسي18-25 الروي دوره و 5-6 جنيني دوره

عرضي طور به را برگ و رفته ها برگ نوك طرف به شدن كامل از پس الروها جا آن در و كرده درست اي محفظه و چسبانده هم به را آن هاي لبه و زده تا

.هستنددياپوز بدون ها شفيره اين شوند،ميشفيره

.شوند مي تشكيل غالف زير دياپوز با هاي شفيره

سال در نسل 3


4/21/2013

13

كنترلAndrallus spinidensسن شكار گر (Pentatomidae)

Itoplectisزنبور پارازيتوييد شفيره ها conquisitor

Metarhizium anisopliaقارچ موسكاردين سبز

NPVويروس چند وجهي


زنجرك برنجCicadella viridis = Tettigoniela viridis

Hom: Cicadellidae


مناطق انتشار و نحوه خسارت

كشور شمال

اختالالت باعث سمي مواد تزريق و گياهي شيره از تغذيه با ها پوره و كامل حشرات .شوند مي فيزيولوژيك

متوقف ها بوته رشد و شده ايجاد اي قهوه يا زرد هاي لكه مبتال هاي برگ در .شود مي

.كنند مي پيدا سوختگي حالت و پيچيده پايين سمت به ها گ بر حاشيه


شكل شناسيبدن كشيده و باريك به رنگ سبز

چشم هاي مركب بزرگ و قهوه اي

چشم هاي ساده دو عدد و در يك مثلثك

شاخك ها سه مفصلي بند سوم مويي



of Technology

4/21/2013

14

زيست شناسي.در جاهاي مرطوب زندگي مي كند

زمستان گذراني به شكل تخم زير پوستك هاي درختان ميوه

بيش از يك نسل در سال


مگس خزانه برنجEphydra afghanicaDip: Ephydridae


مناطق انتشار و نحوه خسارتفارس و اصفهان

.الرو ها روي ريشه نشاء برنج خسارت مي زنند

81

زيست شناسيزمستانگذراني به صورت تخم

.نسل در سال دارد 3تا N. Poorjavad, 2013, Isfahan University

of Technology

شكل شناسي هاي چشم عريض، سر كامل حشره در

اي قهوه و كوچك مركب

رنگ خاكستري گرد را بدن روي پوشانده

رنگ به مياني محور امتداد در سپرچه متاليك سبز به مايل آبي

رنگ زرد رگبالها اي قهوه شكم


شكل شناسي ختم هوايي لوله به الروها بدن انتهاي

.است شاخه دو انتها در كه شود مي

داراي كدام هر جفت 8 شكمي پاهاي يفقالب رديف3-2 البر


آفات ذرت


4/21/2013

15

كرم طوقه بر

Agrotis segetumLep: Noctuidae


نحوه خسارت و ميزبان ها.است رشد اوليه مراحل در ذرت افات ترين مهم از يكي آفت اين

ساقه قطع باعث طوقه در اي حفره ايجاد با و كند مي تغذيه طوقه و ساقه برگ، از.شود مي گياه مرگ نهايتا و ريشه از

ايجاد برگ در هايي سوراخ و كرده تغذيه برگ از شده تفريخ تازه الروهاي.كنند مي

...گردان، آفتاب زميني، سيب پنبه، قند، چغندر ذرت، :ها ميزبان


شكل شناسي بال با عرض و 17-15 طول به كامل حشره

متر، ميلي 45-50 باز

تا اي قهوه به مايل زرد رنگ به جلو هاي بالتيره، خاكستري

لكه :دارد وجود تيره لكه سه بال هر روي اي حاشيه و گرد مياني مثلثي، اي قاعده

لوبيايي؛

.رنگ سفيد و دار ريشك عقب هاي بال


شكل شناسي نوار يك با قطور كامل هاي الرو متغيير، خاكستري تا خاكي از الروها رنگ روي و پهن اي قهوه لكه يك گرده پيش روي پشتي، سطح در روشن و باريك.است مو يك داراي كدام هر كه سياه زگيل 4 بعدي هاي حلقه

خار داراي بدن انتهاي در گلي، النه درون و رنگ خرمايي شفيره



of Technology

4/21/2013

16


زيست شناسيسانتي متري خاك 10-25زمستانگذراني به صورت الرو كامل در عمق .هفته حشرات كامل ظاهر مي شوند 2-4در بهار الروها به شفيره تبديل شده و بعد از

تخمگذاري به صورت دسته اي يا انفرادي در پشت برگ روز 4-5دوره جنيني

الروها شب فعال روز 30دوره الروي حدود

نسل در سال 3


Agrotis ipsilon


of Technology

تفاوت ها .همخواري در ايپسيلون بيش از سگتوم است

.زمان سازش با گياه يا زمان دست يابي در سگتوم بيشتر از ايپسيلون است

.است) 1.5(تغذيه در ايپسيلون بيش از سگتوم گ

.خسارت ايپسيلون بيش از سگتوم است

.تخم گذاري در ايپسيلون بيش از سگتوم است


كنترلكنترل زراعي با نابود كردن بقاياي گياهي، شخم عميق، يخ آب زمستانه

شكار حشرات بالغ با استفاده از تله نوري و فروموني و اختالل در جفت گيري

شيمياي ل : كنترل شيميايي:كنتو پخش آن در % 3به نسبت % 80استفاده از طعمه مسموم سبوس گندم و سوين

هنگام غروب آفتاب در محل آلودگي در صورت آلودگي زياد سمپاسي با يك سم فسفره .سمپاشي بايد در شب صورت گيرد .سمپاشي بايد محل طوقه را در برگيرد


4/21/2013

17

)كارادرينا(كرم برگ خوار ذرت Spodoptera exigua(Caradrina exigua)

Lep: Noctuidae


نحوه خسارت و ميزبان ها.سن الروي نحوه تغذيه خاص خود را دارند 5هر يك از

.الروهاي نئونات نسل اول به صورت دسته جمعي از اپيدرم و پارانشيم برگ مي خورند

.الروهاي سنين باالتر باعث سوراخ شدن برگ ها مي شوند

...ذرت، چغندر، يونجه، سيب زميني، پنبه: ميزبان ها


شكل شناسي با عرض و 10-14 طول به كامل حشرهمتر ميلي 25-30 باز بال

با خاكستري تا اي قهوه جلو هاي بال زرد گرد و اي قهوه لوبيايي لكه دو

رنگ

و خاكستري سفيد عقب هاي بالدار ريشك

مو اي دسته داراي شكم انتهاي در

مو با را ها تخم روي ماده حشرات.پوشانند مي


of Technology

شكل شناسي سياه، هاي رنگ به باريك طولي نوار سه داراي بدن طرف دو در رنگ، سبز الروهاسفيد و نارنجيخار 4 داراي بدن انتهاي در و گلي النه در ها شفيره


زيست شناسيزمستان گذراني در مناطق با يخ بندان هاي زمستان به صورت شفيره درون النه و در

ساير مناطق به صورت الرو يا شفيره يا حشره كامل و يا تخم

.پروانه هاي نسل زمستان گذران در فروردين ظاهر مي شوند

حشرات كامل شب فعالند و تخم هاي خود را به صورت دسته اي روي گياه ميزبان .گذاشته و روي آن را با مو مي پوشانند

نسل در سال 4-2


4/21/2013

18

كنترلتناوب زراعي

شخم عميق زمستانه

كنترل علف هاي هرز

يخ آب زمستانه

Habrobracon hebetor, Apanteles glomeratusكنترل بيولوژيكي

در هزار 2به نسبت % 80، كارباريل %35، زولن %35اندوسولفان : كنترل شيميايي 103 N. Poorjavad, 2013, Isfahan University

of Technology

كرم ساقه خوار ذرتCorn Stalk borer

Sesamia creticaSesamia creticaLep: Noctuidae


نحوه خسارت و ميزبان هاگراس سودان و نيشكر اي، خوشه ذرت ذرت، :ها ميزبان

غالف داخلي هاي قسمت و ساقه جويدن با گروهي صورت به يك سن الروهاي و شوند مي ساقه وارد گرد هاي سوراخ ايجاد با تدريج به و كنند مي آغاز راتغذيه

.خورند مي ساقه محتوياتاز

)قلب مرگ( مركزي جوانه و ماده و نر هاي گل ذرت، قيف از عالوه به الروها .گردد مي گياه شدن جارويي و جانبي رشد باعث عمل اين كه خورند مي


of Technology

شكل شناسيميلي متر 26-32و عرض با بال باز 12حشره كامل به طول

بال هاي جلو سفيد مايل به كرم

بال هاي عقب سفيد رنگ

تخم ها گرد، پهن و سفيد رنگ

الروهاي به رنگ سفيد با سر قهوه اي، الروهاي رشد كرده صورتي رنگ

شفيره قهوهاي درون كانال تغذيه الرو 107 N. Poorjavad, 2013, Isfahan University


4/21/2013

19


زيست شناسيديده آسيب هاي ساقه يا و ها خوشه درون كامل الرو صورت به گذراني زمستان

.شوند مي ظاهر بهار اواخر از كامل حشرات

اديصورتبهتخم200حدود نسلدررديفدووكوچكدستجاتدرياانف نسلدررديفيدووكوچكدستجات در يا انفرادي صورت به تخم2حدود برگ روي بعدي هاي نسل در و جوان هاي بوته روي اول

4 خوزستان در و ناقص نسل يك و كامل نسل يك معتدل هوايي و آب با مناطق در ناقص نسل يك و كامل نسل


كنترل)704 رقم( مقاوم ارقام از استفاده

)گندم برداشت از بعد ماه يك حداكثر( تابستانه ذرت موقع به كشت

گياهبقايايحذف گياهي بقايايحذف

زدن ديسك و شخم

ورود از قبل و فروموني و نوري هاي تله كمك به آفت دقيق رديابي با سمپاشي به نواكرون و اكامت مخلوط از استفاده با برگي 3-4 مرحله در ساقه داخل به الروهاهزار در 1/5 -1 نسبت


كرم ساقه خوار اروپايي ذرت European corn borer

Ostrinia nubilalisPyrausta nubilalisLep: Pyraustidae


نحوه خسارت و ميزبان ها.خورند مي بالل و ساقه برگ، از الروها

با الروها كه شود مي ظاهر ذرت قيف تشكيل اوليه مراحل در آلودگي آثار اولين .زنند مي خسارت قيف به ورود و ها برگ از تغذيه

ا ندآناكاخغالفشتااقشتال ش .شوند مي آن وارد و كرده سوراخ غالف پشت در را ساقه درشت الروهاي

.باشد مي خسارت عاليم از الروي فضوالت وجود

.كنند مي تغذيه )بالل( ماده و نر گلهاي از چنين هم الروها

ذرت ترجيح مورد ميزبان با فاژ پلي 113 N. Poorjavad, 2013, Isfahan University


4/21/2013

20


شكل شناسي ها ماده در و 27 ها نر در باز بال با عرض

متر ميلي 31

هاي بال اي، قهوه به مايل زرد رنگ به هدرجلو ونحاش موجنواردودارايب موج نوار دو داراي بيرونيحاشيهدرجلو شكسته دار


شكل شناسيتخم ها گرد و پهن به رنگ سفيد تا قهوه اي

4الرو ها سفيد كرمي با سر قهوه اي در طول بدن نوارهاي ارغواني و روي هر حلقه نقطه منتهي به مو


شكل شناسيشفيره قهوه اي رنگ درون پيله نازكي داخل ساقه



of Technology

4/21/2013

21

زيست شناسيزمستان گذراني به صورت الرو درون ساقه

در اواخر بهار حشرات كامل ظاهر مي شوند

تايي زير برگ يا روي ساقه 15-20تخم گذاري در دستجات ج ر ري رويم ي بر زير يي

.روي تخم ها با ماده لعاب مانندي پوشيده مي شود

400-2000تعداد تخم در هر حشره ماده

نسل در سال 3-2121 N. Poorjavad, 2013, Isfahan University

of Technology

كنترلبرداشت هنگام در محصول كردن بر كفمقاوم ارقام كشت

گياهي بقاياي بردن بين ازهرز هاي علف حذف

زمستان در مزرعه كردن تخت آب موقع به برداشت

الروها و شده تفريخ ها تخم %50 كه است زماني شيميايي كنترل موقع بهترين هكتار، در ليتر 0.75 %20 سوميسيدين از استفاده با اند نشده ساقه داخل هنوز

هكتار در كيلو 1 %80 ديپتركس هكتار، در ليتر 1 امولسيون %25 آمبوش


كنترل بيولوژيكيTrichogramma evanescensزنبورهاي

Scelionidaeزنبورهاي خانواده

Kurstaki ،Thuringiensisباكتري هاي واريته


سوسك نيشكر يا سوسك پنتادونPentadon idiota

Col: Scarabaeidae


نحوه خسارت، ميزبان ها و زيست شناسيپلي فاژ

.الروها از ريشه و حشرات كامل از شاخ و برگ مي خورند

كامل ه حش شكل به گذران زمستان گذراني به شكل حشره كاملزمستان

تخم گذاري در خاك

.ماه يك نسل دارد 15-20هر


شكل شناسي 10حشرات كامل سوسكهايي هستند به رنگ قهوه اي روشن تا تيره، شاخك ها

بندي و قرمز سه بند آخر سنجاقي

دندانه 3ساق پاهاي جلو داراي

الروها اسكارابيي فرم


4/21/2013

22


كنترلشخم عميق پس از برداشت

جمع آوري حشرات كامل با تله نوري

گ استفاده از سموم گرانولي مانند ديازينون، پخش گرانولگ

شخم كم عمق

آبياري


آفات پنبهCotton Pests


كرم قوزه پنبهCotton Boll Worm

Heliothis (Helicoverpa) obsoletaHeliothis armigera

Heliothis zeaLep: Noctuidae


شكل شناسي عرض و 10-20 است اي پروانه كامل حشره متر ميلي 35-40 باز بال با

روشن سبز تا خاكستري بدن رنگ

ويب يك باروشن اي قهوه رنگ به جلوهايبال نيهوربج يبروتيره گرد لكه يك و لوبياييلكه

و رنگ سياه نقطه يك داراي جلو هاي بال مضرس عرضي نوار يك خارجي حاشيه در

يك داراي حاشيه در و سفيد عقب هاي بال دار ريشك و تيره هاله


of Technology

4/21/2013

23


of Technology

تخم، الرو و شفيره طرفين در و پهن و گرد ها تخم

زرد به مايل سفيد ابتدا رنگ مسطح،تيره تدريج به و

دار شيار تخم سطح

طولي خطوط با سبز رنگ به الروها بدن سطح در تيره

در خار دو با اي قهوه رنگ به شفيره بدن انتهاي


of Technology


of Technology

4/21/2013

24

خسارت و ميزبان ها.آفتي است پلي فاژ كه از انواع سبزي و صيفي جات مي خورد

الروها ضمن تغذيه از ميوه و قوزه و سوراخ كردن آن، باعث پاره شدن الياف پنبه كنند مي جلب را ساپروفيت هاي قارچ خود فضوالت گذاشتن با و شده و با گذاشتن فضوالت خود قارچ هاي ساپروفيت را جلب مي كنند شده


زيست شناسيخاك در شفيره شكل به گذراني زمستان

گذاري تخم گيري جفت بار چند از پس و شده ظاهر كامل حشرات بهار اوايل در.كنند مي

.گذارد مي تخم 500-3000 بين حشره هر.است روز 18-20الرويدوره روزرويور

.دهد مي قرار حمله مورد را قوزه 8 تا الرو هر رخ Cannibalisms خواري هم قوزه يك در الرو يك از بيش وجود صورت در.دهد مي

هفته 1-3 آن دوره طول و خاك در شفيرهسال در نسل 5-2


كنترلكنترل زراعي با شخم بعد از برداشت در پاييز و اوايل زمستان و استفاده از ارقام مقاوم

Bt (Dippel)كنترل ميكربي با استفاده ازفرم تجاري باكتري

كنترل فروموني

كنترل شيميايي با آوانت، الروين و يا تيودان


of Technology

كرم خاردار پنبهSpiny boll wormp y

Earias insulanaLep: Noctuidae


شكل شناسي جلو هاي بال روي دار موج تيره نوار 3 با سبز رنگ به است اي پره شب كامل حشره

.گيرند مي خود به W شكل استراحت موقع در كه

طرفين در شيار 30 با رنگ كم آبي رنگ به ها تخم


4/21/2013

25

شكل شناسيمودار مانند غده برجستگي 4 سينه قفس پيش و سر جز به حلقه هر روي الروي، سن 5

خاكستري تا اي قهوه عمومي رنگ

گياه به چسبيده وارونه قايق شبه پيله در شفيره


of Technology


خسارت و ميزبان هاكرم خاردار از مهمترين آفات پنبه است كه وجود آن حتي ممكن است كشت پنبه

.را غير ممكن سازد

.الروها با تغذيه از غنچه باعث ريزش آن مي شوند

.با ورود به داخل قوزه باعث كاهش كيفيت الياف مي شوند

.الروها قبل از تشكيل قوزه از جوانه انتهايي تغذيه مي كنند

.اين آفت عالوه بر پنبه از ساير گياهان خانواده پنيركيان تغذيه مي كنند



زيست شناسيزمستان گذراني در مناطق گرم به شكل مراحل مختلف رشدي و در مناطق سرد به

شكل شفيره

تخم گذاري به صورت انفرادي روي قوزه يا نزديك آن

.تخم مي گذارد 400-500هر حشره ماده

.الرو سن يك از جوانه انتهايي و غنچه مي خورد و بتدريج وارد قوزه مي شود

نسل در سال 4-8تعداد نسل آن در مناطق مختلف متفاوت و بين


4/21/2013

26

كنترلجمع آوري و انهدام بقايايي گياهي، شخم عميق پس از برداشت: كنترل زراعي

Habrobraconكنترل بيولوژيك با استفاده از زنبور brevicornis

تله در هر هكتار 16كنترل فروموني با كاربرد

كيلو در هكتار، سوميسيدين 1ليتر در هكتار، الروين 3استفاده از سموم تيودان ليتر در هكتار 0/7


كرم سرخ پنبهPink bollworm

Pectinophora gossypiellaPlatyedra gossypiella

Lep: Gelechiidae


شكل شناسي به مايل اي قهوه كامل حشره در بال

نامنظم سياه هاي لكه با خاكستري

سطح در شيارهايي با شكل بيضي هاتخم

رنگ قرمز پشتي سطح از الروها

و خميده خار يك شفيره بدن انتهاي در كوتاه


of Technology

خسارت و زيست شناسي.اين آفت در ابتداي فصل از گل هاي پنبه تغذيه مي كند

.با تشكيل قوزه وارد ان مي شود و از الياف و دانه ها تغذيه مي كنند

رزمستان گذراني به صورت الرو كامل داخل بذر يا قوزه و يا به شكل شفيره در ير ل ب ي و وز ي ر ب ل ل رو ور ب ي ر زپيله يا در خاك

تخم گذاري روي قسمت هاي مختلف گياه

.در ايران قرنطينه است

چند نسلي 155 N. Poorjavad, 2013, Isfahan University

of Technology

كرم برگخوار پنبه يا پرودنياSpodoptera littoralis

Prodenia lituraLep: Noctuidae


4/21/2013

27

شكل شناسي

رنگ عمومي بدن حشرات بالغ قهوه اي روشن

با نقش هاي در هم و يك خط پهن زرد رنگ روي بال هاي جلوگ

بال هاي عقب مايل به سفيد با رگ بال هاي تيره


of Technology

تخم، الرو و شفيرهتخم ها كروي با خطوط برجسته به رنگ زرد مايل به سبز

الروها به رنگ سبز مايل به خاكستري پشت سطح در روشن سبز يكخط با يك خط سبز روشن در سطح پشتيبا

يك خط در هر طرف بدن، در سطح پشتي هر حلقه به جز حلقه اول

شكم دو نقطه سياه

شفيره قهوه اي رنگ با دو خار در انتها 159 N. Poorjavad, 2013, Isfahan University

of Technology

نحوه خسارت و دامنه ميزباني فاژ پلي شدت به است آفتي

برگ پارانشيم از جمعي دسته طور به اوليه سنين در آن الروهاي

باقي را ها برگ رگ فقط و خورده برگ هاي قسمت تمام از باال سنين در.گذارندمي

خاك در شفيره شكل به گذرانيزمستان

برگ پشت اي دسته صورت به گذاري تخم.گذارد مي تخم عدد 1500 تا 1000 ماده حشره هر

.شود مي پوشيده مو بوسيله ها تخم رويسال در نسل 5 تا


سانتيگراد درجه 20 تا 19 محيط دماي متوسط كه موقعي بهار در كامل حشرات .شوند مي ظاهر است،

اواخر سوم نسل ماه، تير اوايل دوم نسل ارديبهشت، اواخر در اول نسل هاي پروانه داد، يور،اواخچهارمنسلم هواكهسالهايدروماه،آباناواسطپنجمنسلشه

زيست شناسي

هوا كه سالهايي در و ماه، آبان اواسط پنجم نسل شهريور، اواخر چهارم نسلمرداد،.شوند مي ظاهر ماه آذر اوايل در ششم نسل است مناسب

.است چهارم و دوم نسلهاي به مربوط خسارت و جمعيت حداكثر

.است روز 12 تا 5 پاييز در و روز 5 تا 3 تابستان در تخم جنيني دوره


طول هم روز 60 تا پاييزه ولي بوده، روز 25 تا 20 تابستانه نسل الروي دوره .كشد مي

.است روز 14 تا 10 شفيرگي دوره

زيست شناسي

.است الروي سن 5 داراي آفت اين

معتدل فصول در و روز 45 تا 32 تابستان، در آفت كامل نسل يك زندگي دوره .باشد مي روز 65 تا 50


4/21/2013

28


سن سبز پنبهNezara viridula

Nezara smaragdina Fab.iNezara prasina L.

Hem: Pentatomidae


دامنه ميزباني و نحوه خسارت Cosmopolitanآفتي است پلي فاژ و همه جازي .حشرات كامل و پوره ها از شيره گياهي تغذيه مي كنند

.ضعف عمومي گياه را سبب مي شوند ي...زمستانگذراني به شكل حشره كامل زير پوستك تنه درختان ويا زير بقايايي گياهي ي ل ل ي

تخم گذاري به شكل دسته اي زير برگ .پوره هاي سن يك حالت تجمعي دارند و تغذيه نمي كنند

روز Antogeny 56دوره رشد ونمو يك نسل كامل نسل در سال 3- 4


شكل شناسيحشره كامل سبز رنگ سپرچه مثلثي شكل سر مثلثي شكل بندي، مفصل انتهايي آن قرمز رنگ 5و شاخك 3پنجه



of Technology

4/21/2013

29

شته پنبهAphis gossypiiAphis gossypii

Hem: Aphididae


of Technology


of Technology

زيست شناسي و كنترلزمستان گذراني به شكل ماده بي بال زير علف هاي هرز

توليد مثل بكرزايي اجباري

.نسل در سال دارد20تا ر ر ل

استفاده از ارقام مقاوم

كنترل شيميايي با كنفيدور يا پيمتروزين

حمايت از دشمنان طبيعي مانند سن هاي شكارگر، بالتوري ها، كفشدوزك ها 173 N. Poorjavad, 2013, Isfahan University

of Technology

دشمنان طبيعي


4/21/2013

30

عسلك پنبهBemisia tabaci

Hem: Aleyrodidae


شكل شناسي و نحوه خسارتجفت بال 2ماده ها بال دار، نرها كوچكتر از ماده ها و داراي

.بدن به وسيله پوشش سفيد مومي پوشيده شده است

تخم ها شلجمي و پايه دار

اين آفت با تغذيه از شيره گياهي باعث ضعف گياه و با ترشح عسلك باعث جلب .گرد و خاك و كثيف شدن الياف و كاهش بازار پسندي آن مي شود

انتقال عوامل بيماري زاي گياهي



of Technology

زيست شناسي.مي گويند Crawlerسن پورگي، پوره هاي سن اول را 3

.در گل خانه ها در تمام طول سال فعال است

.در مناطق معتدل به شكل پيش شفيره زمستان گذراني مي كند

نسل در سال 8- 12


of Technology

4/21/2013

31

كنترل كندن و سوزاندن بوته هاي پنبه و گياهان هرز ميزبان بالفاصله بعد از : كنترل زراعي

برداشت محصول

Encarsiaكنترل بيولوژيكي با زنبورهاي

كنترل شيميايي با استفاده ازمخلوط پيري پروكسي فن و روغن سيتووت و يا سم دسيس


كنه تارتن دو نقطه ايTetranychus urticaeTetranychus urticae

Acari: Tetranychidae



T. ludeni T. phaselusT. okinawanus T. ezoensis Tetranychus sp.

T. trumcatus

T. karzawai

T. urticae R

T. neocaledonicus

T. piercei

T. parakanzawai

T. urticae G

T. takafujii


مقدمه جديد نسبتاً است گياهي چغندرقند

200 حدود به صنعتي، و زراعي گياه يك عنوان به دنيا، در آن كار و كشت سابقه .گردد برمي قبل سال

ريشه از قند استخراج طريقه و خواص شناخت و چغندرقند آمدن وجود به از قبل .شد مي حاصل نيشكر از بشر نياز مورد قند آن،

ششم و پنجم قرن از اروپا در و شده انجام خاورميانه در بار اولين گياه اين كشت .شد متداول روماني و يونان در ميالدي


آفات چغندر قندSugar Beet Pests


4/21/2013

32

)كاردرينا(كرم برگ خوار چغندر قند Spodoptera exigua

Lep: Noctuidae


of Technology

)كرم هاي طوقه بر(شب پره هاي زمستانه Agrotis segetumLep: Noctuidae


of Technology

شب پره گاماPlusia gamma

Phytometra gammaLep: Noctuidae


ميزبان ها و نحوه خسارت.آفتي است پلي فاژ كه فقط به گندميان حمله نمي كند

.الروها برگ خوارند

.الروهاي سن يك زير برگ پنهان مي شوند

.الروهاي سن دو شروع به تغذيه مي كنند

.سبب مشبك شدن برگ ها مي شوند 3الروهاي سن

.تمام قسمت هاي برگ را مي خورند 4و 5الروهاي سن 192 N. Poorjavad, 2013, Isfahan University

of Technology

4/21/2013

33


شكل شناسيشب پره اي است نسبتا بزرگ

بال هاي جلو خاكستري مايل به قهوه اي

روي هر بال جلو يك لكه نقره اي شبيه گاما

بال هاي عقب متمايل به زرد و ريشك دار


تخم ها به رنگ سفيد مايل به سبز يا زرد الروها به رنگ سبز مايل به زرد جفت پاي شكمي 3با موهاي ريز و فقط 4شفيره به رنگ قهوه اي تيره درون پيله شفاف با يك جفت قالب خميده در انتها و

جفت قالب كوچك تر در طرفين

شكل شناسي


of Technology

زيست شناسي.زمستان گذراني به شكل الرو در البالي برگ هاي خشكيده و كلوخه ها

.در بهار الروهاي زمستان گذران تبديل به شفيره مي شوند

.حشرات كامل پس از ظهور جفت گيري و روي ميزبان تخم گذاري مي كنند ي ري م يزب روي و يري ج هور ز پس ل ر

.تخم مي گذارد 500هر حشره ماده تا

.روز طول مي كشد 24-44دوره هر نسل

.نسل در سال دارد 4-3197 N. Poorjavad, 2013, Isfahan University

of Technology

كنترلشبيه كرم برگ خوار


4/21/2013

34

)ليتا(بيد چغندر قند Scrobipalpa ocellatellaPhtorimaea ocellatella

Lita ocellatellaLep: Gelechiidae


دامنه ميزباني و نحوه خسارتاي علوفه چغندر و چغندر

و برگ هاي كناره از اول نسل هاي الرو لوله و پيچيدگي باعث و كرده تغذيه دمبرگ

.شوند مي برگشدنسياهو ويبريو

و كرده تغذيه نيز مركزي جوانه از الروها .گذارند مي باقي فضوالت از اي توده


دامنه ميزباني و نحوه خسارت هم به را برگها تار با تغذيه ضمن الروها

.شوند مي مخفي آن در و چسبانده

فضوالت شدن مخلوط و الروها تغذيه اثر در هم به مركزي هاي جوانه گياهي شيرهباهاآن

نداد تاكش ترين مهم اين كه شوند مي سياه وچسبيده.است خسارت عالمت

.خورند مي نيز غده از الروها


شكل شناسيكوچك است اي پره شب

با زرد به مايل اي قهوه رنگ به جلو هاي بال رنگ سياه نقاط

ينهايبال يزي ت دارريشكوخاك دار ريشك و خاكستريزيرينهايبال

تيره تدريج به و روشن زرد ابتدا ها تخم

مركزي جوانه و دمبرگ روي گذاري تخم عددي چند صورت به


شكل شناسي روشن زرد اول سن الروهاي

قرمز نوارهاي ها آن پشت در تدريج به .شود مي ظاهر رنگي

پرزررومزير پشت رنگ، زرد الروها شكمزيردار مو سياه هاي خالالروها

سفيد پيله درون رنگ اي قهوه شفيره


of Technology

4/21/2013

35

زيست شناسيزمستان گذراني به شكل الرو در البالي برگ هاي گياه آلوده

.در بهار الروها در خاك به شفيره تبديل مي شوند

گ گ پس از مدتي حشرات كامل ظاهر شده و پس از جفت گيري روي گياه تخم گذاري گ.مي كنند

روز 32-37دوره يك نسل كامل



كنترل از پس عميق شخم گياهي، بقاياي بردن بين از منظم، آبياري :زراعي كنترل

دهي كود زراعي، تناوب زمستانه، آب يخ برداشت،

هكتاردرليتر1.5اكامت با النه ايجاد از قبل شيمياييكنترل

در ليتر 1.2 نسبت به %20 متوآت دي يا و %60 ديازينون :النه ايجاد صورت درهكتار


سر خرطومي هاي چغندرConorrhynchus spp.Col: Curculionidae


زيست شناسيزمستان گذراني به شكل حشره كامل

.الروها ريشه خوارند


)خال سياه(خرطوم كوتاه چغندرقند Conorrhynchus brevirostris

Col: Curculionidae


دامنه ميزباني و نحوه خسارتچغندرقند اصلي ميزبان

آن در را هايي داالن و كرده تغذيه ريشه از آن از بعد اما برگ از يك سن الروهاي .كنند مي ايجاد

يك كدام هر در كرده ايجاد دمبرگ در هايي حفره خود خرطوم با ماده حشرات سياه هوا مجاورت در كه پوشانند مي لزجي مواد با را آن روي و گذاشته تخم.)گذاري نام دليل( شوند مي


4/21/2013

36

شكل شناسيرنگ عمومي بدن خاكستري مايل به زرد .خرطوم كوتاه و داراي يك خط طولي برجسته كه به انتهاي آن نمي رسد

چشم هاي مركب سياه با حاشيه سفيد طرفين جلويي پرونوتوم برآمدهآ

نيمه انتهايي بالپوش ها داراي نوار عرضي قهوه اي رنگ الروها بدون پا و قوسي شكل

.الرو سن آخر در ريشه با ايجاد حفره اي به شفيره تبديل مي شود


زيست شناسيزمستان گذراني به شكل حشره كامل

.حشرات كامل پس از ظهور بوته هاي جوان را مورد حمله قرار مي دهند

.هر حشره حدود دو بوته را در روز از بين مي برد

.الروها ريشه خوارند و ضمن تغذيه داالن هايي را در ريشه ايجاد مي كنند

.نسل در سال دارد 3تا


كنترلشخم عميق پس از برداشت، زود كاشتن محصول، كم كردن فاصله آبياري، : زراعي

نكاشتن چغندر در زمين هاي شني و سبك، از بين بردن علف هاي هرز ميزبان مانند سلمك، خرفه و علف شور

ليتر در هكتار 1/5كنترل شيميايي پس از ديدن نقاط سياه با اكامت


خرطوم بلند دمبرگ چغندر قندLixus incanescensLixus incanescensCol: Curculionidae


دامنه ميزباني و نحوه خسارتقند چغندر اصلي ميزبان

ها برگ از بعد هاي نسل در ولي ها دمبرگ از گذران زمستان كامل حشرات .كنند مي تغذيه

ساقه يا دمبرگ مغز از كه است دوم نسل الروهاي به مربوط اصلي خسارت .شوند مي ها برگ پژمردگي و زردي باعث ساقه كردن خالي با و خورند مي

.رسند مي نظر به سياه يا اي قهوه بيرون از آلوده هاي دمبرگ


شكل شناسيبدن حشرات كامل پوشيده از كرك هاي زرد رنگ

خرطوم بلند و كمي خميده

الروها سفيد شيري، كپسول سر قهوه اي

شفيره آزاد درون دمبرگ


4/21/2013

37


زيست شناسي گاهي و گياهي بقايايي و ها كلوخه زير در كامل حشره شكل به گذراني زمستان

خاك در

پوشيده حشره وسيله به ها آن روي ولي كوتاه، خرطوم مانند گذاري تخم نحوهشن .شودنمي

روز 31-42 نسل يك زندگي كامل دوره

سال در نسل 3 تا


كنترل مانند ميزبان هرز هاي علف بردن بين از برداشت، از پس عميق شخم :زراعي

زمستانه آب يخ شور، علف و خرفه سلمك،

در كيلو 3 %80 سوين :دمبرگ داخل به الروها ورود از قبل شيميايي كنترلا ل1%8كك اك تك 1%5اكا ال5 نك االت ماالتيون هكتار، در ليتر 1.5 %50 اكامت هكتار، در كيلو 1 %80 ديپتركس هكتار،

هكتار در ليتر 1.5 57%


كك چغندر قندChaetocnema tibialisChaetocnema tibialis

Col: Chrysomelidae


دامنه ميزباني و نحوه خسارت

.ميزبان اصلي چغندر است كه همه ساله خسارت زيادي به آن وارد مي كند

.حشرات كامل از برگ تغذيه كرده و آن را سوراخ مي كنند

.الروها در خاك از ريشه تغذيه مي كنند


شكل شناسيشكل مرغي تخم است كوچكي سوسك

متاليك سياه رنگ به

طولي چين نقطه خطوط داراي بالپوشهاگ و رنگ سياه و كلفت عقبپاهايران

جهنده

اي سينه پاي جفت 3 با رنگ سفيد الروهاانتها در قالب دو با رنگ سفيد شفيره


4/21/2013

38


زيست شناسيزمستان گذراني به شكل حشره كامل در زير كلوخه ها وبقايايي گياهي

.در بهار حشرات كامل از پناه گاه خارج شده و از جوانه ها مي خورند

گ گ گ .روز پس از جفت گيري تخم گذاري روي طوقه گياه شروع مي شود6

.الروها در خاك به شفيره تبديل مي شوند

روز 47دوره زندگي يك نسل

نسل در سال 2-1224 N. Poorjavad, 2013, Isfahan University

of Technology

كنترلكنترل شيميايي به محض مشاهده عالمت خسارت با ديپتركس و يا ماالتيون


مگس چغندرPegomyia betaePegomyia betae

DiP: Anthomyiidae


دامنه ميزباني و نحوه خسارتاسفناج و قند چغندر

دو بين از مينوز شكل به الروها.كنند مي تغذيه اپيدرم م

.شوند مي تاولي لكه ايجاد باعث


زيست شناسي

خاك در شفيره شكل به گذراني زمستان

پشت اي دسته صورت به گذاري تخمها برگ

.گذارد مي تخم 50- 100 ماده حشره هر


4/21/2013

39

زيست شناسيروز 27-35دوره يك نسل كامل

نسل در سال 5تا


كنترلبرداشت از پس عميق شخم

در تكرار و هكتار در ليتر 2 نسبت به %60 ديازينون يا %57 ماالتيون با سمپاشيازت ز17ازدن روز 7-10 از بعدنيازصورت


زنجرك هاي چغندرقندEmpoasca meridiana Zach.

E d i i (P li 1930)Empoasca decipiens (Paoli, 1930)Circulifera tenellus (Backer,1896)

Ciralifera opacipennis (Lethierry,1876)(Hem. , Cicadellidae)


شيره گياهي حشره كامل وپوره ها خرطوم خود را به داخل نسوج برگها فروبرده و.را مي مكند

بوته هاياين آفت زمستان را به صورت حشره كامل درزير برگ هاي خشك و

زنجرك چغندر قند

.چغندرقند بذري وعلف هاي هرزمي گذراند

به حرارت ورطوبت محيط فرق مي كند دوره زندگي يك نسل بسته به درجه.روز طول مي كشد 50حدود طوري كه دربهار


شته سياه باقالA hi f bAphis fabae

Hom: Aphididae


of Technology

4/21/2013

40

رنگ شته ها سياه واندازه آنها كوچكطول شاخكها كوتاهترازطول بدن

دم مثلثي شكل وسط آن كمي فرورفته

شكل شناسي


كوچك آنها واندازه سياه ها شته رنگ بدن كوتاهترازطول شاخكها طولفرورفته كمي آن وسط شكل مثلثي دم

كذگگلط

شكل شناسي

كردهتغذيهگياهيازشيرهچغندر،هايبرگ داخل به خرطوم بردن فروباهاشته ها برگ خشكيدن وحتي شدن زرد پژمردگي، شدن، پيچيده باعث درنتيجه كه.شوند مي

گياهاني روي چغندربه هاي بوته وازروي دراواخرپاييزبالدارشده سياه شته مانندمي باقي زمين در را زمستان هرزكه هاي ازعلف وبعضي نظيرشمشاد.كند مي مهاجرت


آفات گياهان روغني

Oilseed pests


of Technology

مقدمهأمين نياز غذايي انسانت

تغذيه دام استفاده ازكنجاله آنها براي

داروسازي و صابون سازي استفاده در

هزار 232حدود 1381-80سطح زير كشت دانه هاي روغني ايران در سال زراعي .ه استتن برآورد شده شد


پروانه دانه خوار آفتاب گردان

H b l llHomoesoma nebulellaLep: Pyralidae


4/21/2013

41

نحوه خسارت و ميزبان ها.الروهاي اين آفت از اندام هاي زايشي شامل گل، برگچه و دانه مي خورند

...آفتاب گردان، گل مينا، گل ستاره اي


شكل شناسي رنگ به جلو هاي بال ها پره شب در

مايل خاكستري تا روشن خاكستري سياه نقطه جفت دو داراي زرد، به تيره هاي پولك با كه وسط در

.استشدهپوشيده



الرو و شفيره خاكستري تا سبز از الروها رنگ.است متغيير

نوار يك بعد به سينه دوم حلقه ازوپشتسطحدرطولصورت و پشتي سطح در طوليصورتي هر در جانبي صورتي نوار دو

شده كشيده بدن طول در طرف.است

پيله درون و رنگ اي قهوه شفيره


زيست شناسيخاك در شفيره شكل به گذراني زمستان

انفرادي صورت به گيري جفت از پس شده، ظاهر كامل حشرات ماه خرداد در.كنند مي ريزي تخم ها برگچه يا ها گل روي

.گذارد مي تخم 200- 300 ماده حشرههر

روز 10-15 الروي رشد دوره

.رسانند مي خاك سطح به را خود تار تنيدن با رشد شدن كامل از پس الروها

روز 20-30 نسل يك دوره طول

.دارد سال در نسل 3 تا245 N. Poorjavad, 2013, Isfahan University


4/21/2013

42

كنترلزراعيبرداشت از پس عميق شخم

مقاوم ارقام از استفاده

بيولوژيكيكHabrobracon زنبور از استفاده hebetor الروها پارازيتوئيد عنوان به

شيميايي همزمان يكي نوبت دو هكتاردر در ليتر 3 %35 زولون و ليتر 2 نسبت به %35 تيودان

بعد روز 10 ديگري و گل تشكيل با


پروانه دانه خوار سوياEtiella zinckenellaEtiella zinckenella

Lep: Pyralidae


نحوه خسارت و ميزبان ها.جمع آوري شده است.. آفتي است پلي فاژ كه از روي سويا، باقال، نخود و عدس

.حشرات ماده تخم هاي خود را روي غالف هاي نارس مي گذارند

.الروها پس از خروج وارد غالف شده و از تخم ها مي خورند

.غالف هاي آلوده سوراخ سوراخ شده و فضوالت الروي در آنها ديده مي شود


شكل شناسي

عمومي رنگ به كامل حشرهخاكستري

ورنگسفيدطولينواريكبا و رنگ سفيد طولينواريكبا رنگ زرد عرضي نوار يك جلو بالهاي روي



الرو وشفيره.الروهاي سن اول به رنگ سفيد مايل به كرم هستند

.نوار در قسمت پشتي و پهلويي بدن ظاهر مي شود 5به تدريج شفيره به رنگ سبز تيره و در پيله


4/21/2013

43

زيست شناسيزمستان گذراني به صورت الرو كامل در خاك

.حشرات كامل پس از ظهور روي علف هاي هرز تخم ريزي مي كنند

.نسل اول روي اين علف ها كامل مي شود

.حشرات كامل نسل دوم در مزارع سويا روي غالف ها تخم ريزي مي كنند



كنترل :زراعيبرداشت از پس عميق شخمزراعي تناوب

زمستانهآبيخ

:شيميايي ريزي تخم بودن تدريجي دليل به و آلودگي عاليم مشاهده از پس سمپاشيروز 10 از پس تكرار

هكتار در ليتر 1 و 2 نسبت به ترتيب به ديپتركس و گوزاتيون


سوسك مندابEntomoscelis adonidisEntomoscelis adonidis

Col: Chrysomelidae


نحوه خسارت و ميزبان ها.حمله مي كند.. آفتي است پلي فاژ كه به انواع چليپائيان به ويژه كلزا، منداب، شلغم

حشرات كامل و الروها از برگ گياهان ميزبان تغذيه كرده و رگ برگ ها را باقي مي گذارند


شكل شناسي رنگ به كامل حشرات بدن پشت

تيره نارنجي

رنگ تيره لكه يك سر قاعده روي

بال روي و نوار يك اول سينه رويتيره طولي نوار سه ها پوش

تسبيحي بندي 11 شاخك


شكل شناسيبدن الروها حجيم و منتهي به يك سيفون، سر سياه و پاها قوي

در پشت بدن برجستگي هايي وجود دارد


4/21/2013

44

زيست شناسيزمستان گذراني به صورت تخم داخل خاك

تخم گذاري به صورت دسته اي در خاك

.فعاليت آنها اغلب در ساعات گرم و آفتابي روز انجام مي شود و ي م روز بي و رم ر ب ه ي

پس از تكميل رشد در خاك اتاقكي درست كرده و در آن به شفيره 4الروهاي سن .تبديل مي شوند

.حشرات كامل داراي دياپوز تابستانه در خاك هستند

يك نسل در سال259 N. Poorjavad, 2013, Isfahan University

of Technology

كنترلزراعي

شخم عميق پس از برداشتغرقاب كردن زمين در زمستان

شيمياييكيلو در هكتار 1ليتر در هكتار و يا الروين 2/5دورسبان


پروانه بذر خوار كنجدAntigastra catala nalisAntigastra catalaunalis

Lep: Pyralidae


نحوه خسارت و ميزبان هااز جمله آفات مهم كنجد است كه الروهاي آن از تمام قسمت هايي هوايي گياه تغذيه

.مي كنند

.برگ هاي مورد حمله به هم چسبيده و الروها در البالي آنها تغذيه مي كنند م

.است 4و 3خسارت اصلي مربوط به نسل


شكل شناسيرنگ عمومي بدن قهوه اي مايل به زرد

بال ها داراي نوارهاي رنگي

الروها به رنگ سبز با سر سياهگ

لكه سياه 4هر حلقه بدن داراي

شفيره در دو انتها باريك و در پيله


of Technology

4/21/2013

45

زيست شناسيزمستان گذراني به صورت الرو در پيله نازك در بقايايي گياهي

تخم گذاري روي قسمت هايي مختلف گياه

.شفيره در خاك تشكيل مي شود

نسل در سال 5 -4در جيرفت


كنترلزراعي

شخم عميق از بين بردن بقايايي گياهي

شيمياييليتر در هكتار 1/5در صورت نياز سموم نفوذي مانند اكامت به نسبت


مگس گلرنگAcanthiophilus helianthiAcanthiophilus helianthi

Dip: Tephritidae


نحوه خسارت و زيست شناسي

و گلرنگ برگ نرم هاي قسمت از ابتدا كه الروهاست به مربوط اصلي خسارت.كنند مي تغذيه بذر از سپس

ز ق د ش ا النه ن د ال شكل ه ان گذ تان زمستان گذراني به شكل الرو درون النه ابريشمي در قوزهز

تخم گذاري روي براكته ها و قوزه



شكل شناسيبال ها در نيمه انتهايي داراي نقش و نگار تيره رنگ

بدن خاكستري مايل به زرد

شكم قهوه اي تيره پوشيده از موهاي متراكمك

مفصلي 3ماده ها داراي تخم ريز بلند

چشم ها به رنگ سبز متاليك و درشت


of Technology

4/21/2013

46


كنترلاستفاده از ارقام خاردار به عنوان ارقام مقاوم

استفاده از ارقام زودرس


مينوز برگ كلزا

Liriomyza trifolii BurgessLiriomyza trifolii BurgessDip: Agromyzida


.اين آفت بسيار پلي فاژ بوده و در مزارع كلزا نيز ديده مي شود

الروهاي آن با تغذيه از پارانشيم بين دو اپيدرم سبب كاهش سطح كلروفيلي گياه .مي شوند

مينوز برگ كلزا

.حداكثر خسارت اين آفت در مرحله ظهور غالف ها اتفاق مي افتد


سنك تخم گلرنگOxycarenus pallens

Hem: Lygaeidae


نحوه خسارت و ميزبان ها.كند مي حمله كلزا و كلرنگ و پنبه به كه فاژ پلي است آفتي

و اي قهوه را آنها ها غنچه گياهي شيره از تغذيه ضمن كامل حشرات و ها پورهكنندمفاسد .كنندميفاسد

.شوند مي شكل داسي و خميده آلوده هاي غنچه


4/21/2013

47

شكل شناسي زرد رنگ به كامل حشره اي قهوه سر با براق

گرده پيش جلو قسمت درري رنگ زرد عرضي نواريك يو رزرر.دارد وجود

بندي 4 شاخك

خار 4 جلو پاهاي ران روي .دارد وجود


زيست شناسي و كنترلزمستان گذراني به شكل حشره كامل زير پوستك درختان و يا بقايايي گياهي

.قبل از فعال شدن روي ميزبان اصلي يك نسل را روي ساير ميزبانها ايجاد مي كند


كيلو در هكتار 1كنترل در مرحله غنچه از الروين به نسبت


آفات حبوبات


.است بشر غذايي منبع دومين غالت از پس

.هستند علفي ،اي بوته ، درختي گياهان از متشكل

گ

مقدمه

گونه 18000 حدودداراي

اقتصادي ارزش و كشت زير سطح بيشترين داراي ترتيب به ،لوبيا ،عدس ،نخود .هستند ايران در

سطح نظر از جهاني سوم و دوم ،اول هاي مقام ترتيب به نخود ،عدس ،لوبيا.باشند مي دارا بذر توليد و زيركشت


مگس مينوز برگ نخود معمولي

Liriomyza congesta (Becker)S Li i F i ki SSyn:Liriomyza Fricki Spencer

(Dip, Agromyzidae)


يونجه و شبدر كرفس، ماشك، به گاهي ولي است معمولي نخود آن اصلي ميزبان.كند مي حمله نيز

غربي آذربايجان اصفهان، مركزي، استان تهران، اطراف ايران، شمال نواحي دراستشدهگزارش

ميزبان و مناطق انتشار

.استشدهگزارش

و كرمانشاه كردستان، شامل ايران غربي استانهاي ديم و آبي نخود مناطق درتمام .دارد انتشار همدان


4/21/2013

48

كامل حشره

متر ميلي 1-5/1 طول به بدن سياهرنگبزرگ چشم جفت يك با سربزرگ

است نر حشره از بزرگتر مادهحشره

شكل شناسي

رر ررزبزرمانند ابرو موهاي به بال جلويي لبه

رنگ به ،كرده رشد بسيار سينه قفس پيشمو از پوشيده و سياه

صورت به تقريباً شكم هاي مفصل مجموعدرآمده مثليمو از پوشيده پاها

يك به مجهز وبندآخر مفصلي 5 ها پنجه ناخن جفت


تخم شلجمي شكل

. ميليمتر 1/0ميلي متر و قطر 25/0به طول

شكل شناسي

الروكرمي شكل

بدون پا و سبز رنگ ميكروبي زيرموهاي ازسطح بدن پوشيده

مفصلي و 12 مميلي متر شك 1 -6/1طول الرو كامل . دو جفت زائده وجود دارد در انتهاي شكم الرو


شفيره زائده جفت دو داراي بدن انتهاي ،رنگ اي قهوه ،متر ميلي 7/0-1 شفيره طول.باشد مي

شكل شناسي


.باشد مي آن الرو به مربوط آفت اين خسارت تغذيه برگ اپيدرم دو بين پارانشيم هاي بافت از ،تخم از خروج از پس الروها

كنند مي.كنند مي ايجاد مارپيچي هاي تونل خود درمسير و شفاف نيم شكل به برگ رويي و زيري غشاء فقط و شده متصل هم به ها تونل

ده زداالنهادرونوآيددرمبادك نگفضوالتن اه رويتقابلالروهاس

خسارت

رويتقابلالروهاسياهرنگفضوالت نيز داالنها درون و آيد درميبادكرده.هستند


.برگ ها خشك شده سطح فتوسنتز گياه كم مي شود.هاي مختلف متفاوت است ميزان خسارت نسل

. ميزان آلودگي برگ هاي نخود به اين آفت درسالهاي مختلف متفاوت است

خسارت


5-6 عمق در شفيره صورت به كاري نخود مناطق تمام در را زمستان آفت اين.برد مي سر به خاك داخل متري سانتي

.باشد مي سانتيگراد هجدر 20 آنها ظهور براي حرارت درجه بهترين

يظهورازپساعتچندمادهونهايمگ كنندمجفتگ

زيست شناسي

.كنندميجفتگيريظهور از پس ساعت چند ماده و نرهايمگس

چند از پس كه دهند مي قرار نخود هاي برگچه در را خود هاي تخم ماده افراد.شوند مي تفريح روز

در كانال ايجاد و اپيدرم دو بين پارانشيم از تغذيه به شروع يك سن الروهاي.دنكن مي برگ


4/21/2013

49

.است روز 6-8 معموالً و متغير محيطي شرايط برحسب الروي دوره

ودر افتد مي زمين وبه كرده سوراخ را برگ اپيدرم شده شفيره براي كامل الرو.گردد مي شفيره به تبديل خاك داخل

زيست شناسي

.است روز 12 -14 شفيرگيمدت

طور به روز 30 گراد سانتي درجه 24 دماي در نسل يك تكاملي دوره طول.باشد مي روز 20-22 معمول

.كند مي توليد سال در نسل 4 شرايط اين در


مگس مينوز برگ نخود

Liriomyza cicerina Rondani(Dip.,Agromyzidae)


زراعي است خاك در شفيره صورت به آفت گذراني زمستان كه آنجا از :عميق شخم

.شود مي خاك خوردن بهم سبب عميق شخم بنابراين

طبيعيدشمنانiگ l h i lkl hid

روش هاي كنترل

Digltphus پارازيتوئيد زنبورگونهدو isaea walker خانواده از Eulophidae Opius moniliocornis Fischer.خانواده از Braconida الروهاي پارازيتوئيد

از قبل آنها طبيعي پارازيستيسم ميزان به و بوده غالب گونه اولي كه باشند مي آفت اين.است %71-80 آن وبعداز %41-50 گلدهي زنان

شيميايي مبارزه ويا درهكتار كيلوگرم 1-5/1 نسبت وبه دپيتركس مانند نفوذي سموم از استفاده .درهكتار ليتر 5/1 نسبت به %50 اكامت


مگس لوبياHylemyia cilicrura Rondani.

:Syns..Hylemyia plantura Meigen

Chortophia cilicrura Rondani. Chortophila florilega zertterstedtChortophila florilega zertterstedt.

Phoriba plantura Meigen. Delia plantura Meigen.

(Dip,Anthonyiidae)


دنيا مناطق تمام

هاي واستان اصفهان ،تهران ،قزوين ،كازرون فبرازجان ،شمالي هاي دراستان درايران .آذربايجان

مناطق انتشار و ميزبان

.است فاز پلي بسيار آفتي

تازه جوانه و وبذر نموده حمله زراعي گياهان اغلب گياهچه يا و بذر به آن الرو .برد مي بين از را گياه بركه چند گياهچه ويا روئيده


كامل حشره كوچكتر نسبتاً ولي خانگي مگس شكل به تقريباً

آن ازميليمتر 4-6 بدن اندازه .است تيره خاكسترينرمگس

شكل شناسي

شكم وروي تر تيره طولي ارنو چندآنسينهرويمياني نوار يك

روي يرهت رهايانو ،روشن خاكستري ماده مگس.اند آميخته در هم با يا و شده ناپديد آن سينه

خاكستري سرمگس .هستند يكديگر به نزديك نر درحشره ها چشم


4/21/2013

50

تخم سفيد رنگ

مجهز به شبكه اي ظريف اسطح آنه ميليمتر % 25طول حدود يك ميليمتر و عرض

كل ا ا ا

شكل شناسي

استوانه اي شكل و خميدهنوك عقبي آن گرد و طرف ديگر نوك دار


الرو ميليمتر 5-7 آخر سن و الر طول رنگ سفيد

.است باريك سر قسمت در كه شكلاياستوانه

شكل شناسي

هاييبرآمدگي مياني قسمت در شكمآخريحلقه .دارد كوچك پستانك 5 صورت به.قراردارند وسط در ها پستانك اين از جفت سه

شكل كه است برآمده كمي بدن حلقه هر اطراف.دهد مي الرو به خاصي

ميليمتر 5 حدود طول -رنگ اي قهوه شفيره


شروع ماه فروردين اواخر از اصفهان در لوبيا بذر كاشت از بعد آفت خسارت.شود مي

ورذب ،زنده يا مرده و حيواني يا گياهي غشاء با ،آلي ماده نوع ازهر مگس اين الرو.نمايد مي تغذيه زنده گياهان زيرزميني هاي قسمت ساير و گياهي

خسارت

دارد عامل دو به بستگي آن توسط ميزبان انتخاب ونوع حشره اين خسارت ميزان.باشد مي محيطي شرايط وديگري مگس فعاليت ميزان يكي كه

در زني جوانه از قبل را گياه بذر كه است نحو بدين الرو خسارت و تغذيه طرز ضعيفي گياه ،درنتيجه كه رساند مي صدمه آن از قسمتي به يا و برده بين از خاك.شد خواهد توليد


است ممكن و الر ،بزند جوانه و مانده مصون آفت حمله از نحوي به بذر اگر اما خشك و پژمرده را گياه درنتيجه و داده قرار تغذيه مورد را زيرزميني ساقه بعداً.كند مي

ز انهايشههون لهخاكويهايگحتوج نكهكنندح ا د

خسارت

دراينكهكنندحملهخاكرويهاي برگ حتي و جوان هاي ريشهبهونيز.شوند مي پوسيده و فاسد سريع حمله مورد هاي ريشه صورت

.اند نموده برآورد درصد 40 تا را آفت اين خسارت ميزان درايران


داخل ويا دامي كودهاي ،خاك داخل در شفيره صورت به را زمستان آفت اين.گذارند مي آلوده هاي ريشه

شده ظاهر ماه فروردين اواخر در كامل حشرات كرج هوايي و آب شرايط در.كنند مي پرواز زمين سطح به نزديك ها بوته وروي

زيست شناسي

خاك داخل در ويا پوسيده مواد داخل در جفتگيري از پس ماده حشرات تخمريزي اي دسته طور به لند شده كشف تازه كه هايي دانه به ونزديك

.نمايند مي

ها تخم شده كاشته بذور پوسته از شدن خارج ويا جوان گياهك رشد با همزمان.شوند مي باز نيز


دماي در ،روز يك سانتيگراد درجه 27-28 حرارت در جنين ونمو رشد دوره روز 8 گراد سانتي هجدر 5-7 ودردماي روز سه رادگ سانتي درجه 16- 19

.است شده گزارش

تخمعدد97خودعمرطولدروعدد 10-12 حداكثر روزانه مادهمگسگذا

زيست شناسي

.گذاردمي

.خزند مي خاك داخل به تخم از خروح از پس جوان الروهاي

حمله ها گياهچه به روز چند از پس ولي سربرده به آلي مواد روي ابتدا درآنجا.نمايند مي تغذيه آنها از و كرده

.دارد الروي سن سه حشره اين 300 N. Poorjavad, 2013, Isfahan University

of Technology

4/21/2013

51

20 يا1 گراد سانتي درجه 15-18 دماي در ودوم اول سنين از هريك رشد دوره.است بيشتر كمي سوم سن براي و بوده روز

-25 دماي ودر روز 20-28 گراد سانتي درجه 10- 12 دماي در الروها رشد دوره.انجامد مي طول به روز 8-11 درجه24

زيست شناسي

تبديل شفيره به خاك متري سانتي 5-6 درعمق ،رشد دوره تكميل از پس الروها .گردند مي

روز 18 درجه 17 ودر روز 10 گراد سانتي درجه 20 درحرارت شفيرگي دوره.است روز 35 ماده ومگس روز 29 نر مگس عمر طول .كشد مي طول


،رسد مي درجه 35 حدود به محيط دماي وقتي خرداد دراواسط آفت ،دوم نسل .شود مي ظاهر

مي تخمگذاري پاييزه غالت روي ،گذارني تابستان از پس نسل اين حشرات.كنند

زيست شناسي

كرده سوراخ را جوان گياهك ،تخم از شده خارج از پس يك سن الروهاي حالت به را سرما فصول تمام و كنند مي كامل را خود تغذيه سرما رسيدن از وقبل.نمايند مي سپري كامل الرو ويا شفيره


.كند مي توليد سال در نسل 1-5 محيطي شرايط به بسته حشره اين

نقش مگس اين ولد و زاد در نسبي رطوبت و حرارت ،خاك شرايط نظير عواملي.دارد كننده محدود يا و تشديدكننده

زيست شناسي

مثبت كشش شده شخم هاي زمين نيز و مرطوب هاي خاك به نسبت حشره اين.دارد

.نمايد مي رشد بهتر آلي مواد داخل در مگس الرو


را يخبندان به نزديك دماي وحتي درجه 38 تا 4 از دمايي عيوس دامنه حشره اين.نمايد مي تحمل

.برد مي بين از را حشره اين هاي تخم درصد 100 تا درجه 35 حدود زياد دماي

زيست شناسي

رطوبت در نيز و باشد كمتر درصد 76 زا تخمگذاري محل در نسبي رطوبت اگر.گردد مي نامساعد كامالً فعاليت براي شرايط


زراعي سانتي 10درموقع كاشت اگر حرارت خاك درعمق : كاشت ديرهنگام مزرعه -1

خسارت آفت به حداقل ،درجه باشد چون گياه سريع رشد مي كند 15 ،متري. كاهش مي يابد

به منظور نامساعد كردن شرايط : مخلوط كردن مواد آلي و كودهاي دامي با خاك -2.تخمگذاري وايجاد تاخير در رشد طبيعي تخم ها

روش هاي كنترل

م ي بي ر ر ير يج و ري

شيمياييضدعفوني وآغشته كردن بذور قبل از كاشت با سم ليندين ويا ضدعفوني خاك با -1

. كيلوگرم ماده خالص درهكتار 2به نسبت لديازينون گرانوكيلوگرم درهكتار درموقع ظهور حشرات 1به نسبت % 80استفاده از سم ديپتركس -2

. كامل


پروانه لوبياLycaena boetica L.

Syn: Lampides boeticus L.Sy : p des boe cus .(lep.,Lycaenidae)


4/21/2013

52

.فت انتشار جهاني داردآاين

.نواحي جنوبي گزارش شده است اهواز و، دزفول ،درايران تاكنون از كرج ورامين

ال آ لك

مناطق انتشار

بويژه لوبيا چشم بلبلي وباقال درايران, يكي از آفات بقوالت

.دانه هاي لوبيا تغذيه مي نمايدالرو آن از گلها، غالف و


كامل حشره متر ميلي 10-13 طول به وزيبايي كوچك نسبتاً پروانه

ميليمتر 25 -30 باز بالهاي با بدن عرض وبنفش به مايل آبي آن بدن رنگ

رنگ تيره ها بال رنگل8طولبهسنجاقهاشاخك 37ازمتشكلومتم

شكل شناسي

37ازمتشكل و متر ميلي 8 طول به سنجاقيهاشاخكماسوء شكل به انتهايي بند 15 ،بند

يك داراي بال زاويه به ونزديك عقبي بالهاي درانتهاي دواين وسط در و است سياهرنگ درشت خال جفت به دم شبيه وباريك كوتاه دنباله يك هربال در خالمتر ميلي 4-5 طول نر ودرافرادپهن ماده درافراد بالها حاشيه اي قهوه هاله

.رويي سطح از متفاوت زيرين طرح رنگ باريك


تخم كروي

ن شرو يبه تدريج كه رشد جنيني آنها انجام مي شود به رنگ آب ،ابتدا سبز روشن .مي آيند در

.قطبين آنها پخ بوده ولي دراطراف مجهز به خارهاي نوك پخ است

شكل شناسي

خ ي خ.شده است روي غنچه و حتي گلهاي بازمحل قرار دادن تخم ها


الرو.دارد طول ميليمتر 12-13 كامل دررشد نظر به الومشپ كه طوري به شده پوشيده ريزي هاي كرك يا موها از بدن سطح .رسد مي.شودميمشاهدهقرمزوگاهي روشن اي قهوه تا روشنسبزرنگبه

گ

شكل شناسي

.استالروبدنپشتيسطح درطرفين كمرنگي خيلي طولينوارهاي


شفيرهآزاد نوع ازسفيد به مايل نارنجي رنگ به ابتدا آن پشتي قسمت

سياهرنگ شفيرگي دوره مرحله درآخرينزائده گونه هر فاقد و ميليمتر 4-5 آن طول

گگ

شكل شناسي

2-4 درعمق گياه وبرگ شاخه روي كلوخه زير ودر بوده پيله فاقد شفيره.شود مي ليتشك خاك درسطح گاهي و خاك زير سانتيمتري


تغذيه لوبيا ميوه بويژه و لگوم جمله از گياهان بذر و ميوه ، گل از حشره اين الرو .نمايد مي

خورده را گل هاي گلبرگ از قسمتي الرو كه است صورت اين به گل از تغذيه نشده شده تشكيل لوبيا غالفهاي كه موقعي تا رود مي ديگري طرف به وبعد غالف هر روي ونرم جوان غالفهاي به حمله با الرو ،غالفها تشكيل از پس ،است

.آورد مي بوجود همسوراخ6تا

خسارت

مخ .زند مي خسارت ها دانه به نيز غالف داخل در عالوه به


4/21/2013

53

متري چندسانتي درعمق شفيره صورت به را زمستان كرج شرايط در پروانه اين.برد مي سر به ها درزيركلوخه با و خاك.گردند مي خارج كامل وحشرات بازشده ماه خرداد در ها شفيره

ماه پروانه احتماالً و است ننشسته گل به هنوز ،بلبلي چشم لوبيا بوته موقع دراين يونجه ،لوبيا مزارع اطراف هرز علفهاي رويرا خود هاي تخم جفتگيريازپس

گگ

زيست شناسي

عم.گذارد مي گياهانوساير

و ها گل به نس اين از آفت و هستند گل داراي لوبيا هاي بوته موقع دراين.كند مي حمله لوبيا هاي غالف

.است روز 10- 11 حدود ،درجه 23 درحرات الروي ي دوره طول.است روز 9-10 ،درجه 21 متوسط حرارت در نيز شفيرگي دوره

.دارد نسل 4-5 كرج درشرايط آفت اين 313 N. Poorjavad, 2013, Isfahan University

of Technology

گل ريزش از پس ،حشره اين الروهاي خسارت بودن اقتصادي درصورت 80 ديپرتكس يا و هكتار در ليتر 5/1 نسبت به درصد 60 ينونزديا از توان مي

.نمود استفاده آن كنترل براي هكتار در كيلوگرم 1 نسبت به درصد

كنترل


شته نخود .Acyrthosiphon pisum Harris

.Syns.:Aphis pisis kaltAcythosiphon onobrychis B &FAcythosiphon onobrychis B.&F.Acyrthosiphon lathyri Mosley

Illinoia pisi kalt. (Hom. Aphididae)


.شود مي ديده لگومينوز خانواده گياهان روي كه است اي شته بزرگترين شته اين

.باشد مي تشخيص قابل سهولت به آهسته وحركت بلند پاهاي بدن، اندازه روي از

شكل شناسي و زيست شناسي

وطولروشنسبزآنهارنگودارندطول ميليمتر 5/4-5/5 بال بي مادههايشته ششم تا سوم بندهاي و روشن اول بند دو كه است ميليمتر 4 حدود نيز شاخك

.باشند مي رنگ تيره

.هستند تر تيره پنجه و ساق ها، ران نوك استثناي به و است وسبز بلند پاها


.باشند مي بدن طول سوم يك درحدود و بوده باريك ها كورتيكول

.باشد مي ميليمتر 0/75 طول به نيز شته دم

يخدربهارهاتخم يقبهراتابستاندورهتمامهاوشتهشوندمتف بهپارتنژنزط

شكل شناسي و زيست شناسي

به پارتنژنز طريق به را تابستان دوره تمام ها وشته شوند مي تفريخ دربهار هاتخم .پردازند مي ولد و زاد

طريق به سال طول تمام شته و نشود توليد جنسي افراد است ممكن گرم مناطق در.يابد تكثير دخترزايي و غيرجنسي


شته لگومينوزAphis carccaivora koch.

.Syns,: Aphis laburnu kalt.Aphis medicaginis koch

.Aphis rotmaine machAphis leguminosa theob.

(Hom., Aphididiae)


4/21/2013

54

ديگر زراعي گياهان از اي عده به لگومينوز خانواده گياهان بر عالوه كه حشره اين.كند مي حمله نيز

شديد بسيار ايران در آن خسارت ميزان و است فاژ پلي و مهم آفات ازيكي

شته لگومينوز

ي يوهمزي ريررريزوژپ ي يب.باشد مي

جمله ساقه و غالف گل، برگ، از اعم گياه هوايي هاي قسمت كليه به آفت اين .شود مي ها بوته شدن ضعيف باعث گياهي شيره از تغذيه وبا كرده


زنجرك لوبيا Empoasca fabae Hanisp(Hom., Cicadellidae)


.حشرات كامل به رنگ سبز متمايل به زرد هستند

مقدماتي وجود شش لكه در لبه جلويي پشت سينه اول عالمت خوبي براي شناسايي ت ژا اندا از نه گ ن ت اي ا دنا ش تفاد ا ا تال

شكل شناسي

. تاليا استفاده مي شودنيامابراي تعيين گونه از اندام ژ.است


روي زميني سيب بر عالوه است معروف زميني سيب زنجرك به كه حشره اين ميوه درختان و لوبيا تمشك، فرنگي، انگور مو، چغندرقند، نظير ديگري گياهان .شود مي ديده نيز مختلف

مخسارت يقازمستق دنط همك اهانش گ

ميزبان و خسارت

گياهان شيره مكيدن طريق از مستقيمخسارت

سوخته هاي لكه ايجاد و سمي بزاق تزريق

.شود مي سبب را غيرمستقيم خسارت كه ويروسي بيمارهاي از برخي انتقال

ميزبان گياهان 322 N. Poorjavad, 2013, Isfahan University

of Technology

،كند مي سپري يونجه بويژه گياهان هاي برگ در كامال افراد صورت به را زمستان.نمايد مي مهاجرات واغلب نبوده گراني زمستان به قادر سرد خيلي نواحي در اما

مي ديده نيز گالبي و سيب نظير ميوه درختان روي در زراعي برگياهانعالوه

زيست شناسي

يو يبر يييزبيويبيريوررويرزر را خود هاي تخم گيري جفت از پس ماده حشرات .است چندفصلي آفتي .شود .دهند مي قرار ميزبان گياهان نسج در


تريپس.Thrips tabaci lind

(Thys., Thripidae)

شكل شناسي، زيست شناسي و مناطق انتشار اين آفت در فصل مربوط به آفات توتون . ذكر شده است


4/21/2013

55

از لوبيا هاي برگ درپشت استقرار با آفت اين بالغ حشرات و پورگي مختلف مراحل كه شود مي رنگ اي نقره هاي لكه ايجاد سبب نتيجه در و نموده تغذيه گياهي شيره

.است نمايان شده اي نقره هاي قسمت داخل در آفت رنگ سياه فضوالت

لاا لا الاشاشاا اذگال

خسارت

.نمايد مي تغذيه برگ از لوبيا محصول برداشت تا رشد تا اوليه مراحل از حشرهاين

براي كه است لوبيا برگي 2-3 مرحله آفت اين خسارت به نسبت زمان حساسترين قابل بعد هفته سه سمپاشي تكرار همچنين ،باشد مي مذكور مرحله نيز آفت كنترل .است توصيه


كنه تارتن دولكه ايTetranychus urticae Koch

(Acari., Tetranychidae)


مهمترين آفت لوبيا در . لوبيا گياه محك براي تغذيه و پرورش اين آفت مي باشد.تمام نقاط كشت لوبيا و سوياي دنيا است

ميزبان و زيست شناسي

. شرح مراحل مختلف زيستي و اين حشره در قسمت آفات پنبه داده شده است


با اي دولكه تارتن كنه طبيعي هاي دركانون شكارگر كنه رهاسازي ارب 3 حداكثر اين .نهك به ها بوته آلودگي درصد 25 با مزرعه آلودگي شروع در شكارگر 5 فرم

در كنه عدد 3 كه موقعي .ندارد را مناطق همه در كارگيري به قابليت شكارگر.باشد مي آفت اين با مبارزه زمان بهترين باشد برگ پشت

كنترل

.است شده اعالم مناسب آفت كنترل براي درهكتار ليتر 2 نسبت به بروموپروپيالت


Documents

Isfahan University of Technology - دانشگاه صنعتی اصفهان....ﺖﺳا از ترﺎﺴﺧ 33 N.Poorjavad,2013, IsfahanUniversityof Technology ﻲﺳﺎﻨﺷ ﻞﻜﺷ.ﺪﻧراد