PEMPE TOPSAKAL FEN VE TEKNOLOJİ

ISI MADDELERİ ETKİLER

Kış aylarında hava sıcaklığının azalmasıyla maddelerin sıcaklığı da düşer. Bu durum tellerin büzülmesine yani gergin durmasına neden olur. Yaz aylarında ise hava sıcaklığının artmasıyla maddelerinde sıcaklığı artar.

Tellerin sıcaklığının artması genleşmesine yani sarkık durmasına neden olur.

Maddelerin genleşmesi ve büzülme maddenin ısı alması ya da ısı vermesine bağlıdır.

PEMPE TOPSAKAL FEN VE TEKNOLOJİ

Genellikle katı sıvı ya da gaz halinde bulunan maddelerin hacimleri ısı

aldığında artar, bu olaya genleşme denir. Aynı maddeler sıcaklığı düşük

bir ortama bırakıldığında ise ısı verdikleri için hacimleri azalır. Çevresine ısı veren maddelerin hacimlerinin küçülmelerine de

büzülme denir.

PEMPE TOPSAKAL FEN VE TEKNOLOJİ

Maddeler ısıtıldığında ne kadar genleşirse,

ısıtmadan önceki sıcaklığına geldiğinde de o oranda büzülür. farklı maddelere aynı

miktarda ısı verildiğinde genleşme miktarları farklı olur.

Bundan dolayı genleşme maddenin

cinsine bağlıdır.

PEMPE TOPSAKAL FEN VE TEKNOLOJİ

Soğuk bölgelerde su donduğunda genleştiğinden borular patlayabilir.suyun donduğunda genleşme

özelliği göstermesi suyu diğer sıvılardan farklı kılmaktadır.genelde sıvılar donduğunda büzüşür.yani hacimleri küçülür. Fakat su donduğunda hacmi artar.

Bu sebeple çoğu maddenin katı hali sıvı hali içinde batarken buz suyun içinde yüzer.

PEMPE TOPSAKAL FEN VE TEKNOLOJİ

Termometre maddelerin ısı etkisiyle genleşmesinden

yararlanılarak yapılmış araçlardan birisidir.

Ütü, buzdolabı, fırın, çamaşır ve bulaşık

makinesi gibi bir çok araçta kullanılan termostat

yapımında maddelerin genleşme özelliğinden

faydalanılır.

PEMPE TOPSAKAL FEN VE TEKNOLOJİ

BUHARLAŞMA VE YOĞUŞMA

Bir maddenin sıvı halden gaz haline geçmesi olayına buharlaşma denir.

Sıvı haldeki madde bulunduğu ortamdan ısı alarak gaz haline geçer.

Bir sıvı buharlaşırken dışarıdan ısı alır, yoğuşurken dışarıya ısı verir.

PEMPE TOPSAKAL FEN VE TEKNOLOJİ

Buharlaşma olurken madde dışarıdan ısı aldığı için ortamın sıcaklığı azalır. Yoğuşma

gerçekleştiğinde ise madde dışarıya ısı verdiği için ortamın sıcaklığı az da olsa artar.

PEMPE TOPSAKAL FEN VE TEKNOLOJİ

Bir sıvının ısıtılması sırasında sıcaklığının bir süre artmaya devam

ettiğini biliyoruz. Sıvının sıcaklığı arttıkça buharlaşma miktarında da

artış olur.

PEMPE TOPSAKAL FEN VE TEKNOLOJİ

Kaynama, ısıtılan bir sıvıda buharlaşmanın, hızlı ve yoğun olduğu bir hal değişimi olayıdır. bu olay

sırasında sıvının sıcaklığı değişmez. Kaynama sırasında çıkan kabarcıklar su buharıdır.

PEMPE TOPSAKAL FEN VE TEKNOLOJİ

ERİME VE DONMA

Maddeler, bulundukları ortam ile ısı alışverişine girerek hal değiştirmeye

başlar. Katı bir maddenin ısı alarak sıvı hale geçmesine

erime denir. Sıvı haldeki bir maddenin ısı vererek katı hale geçmesine de donma

denir. Erime ve donma olayları birbirinin tersidir.