Istota edukacji włączającej

w podnoszeniu jakości edukacji

wszystkich uczniów cz-1

Wojciech Otrębski

Instytut Psychologii KUL

Plan wystąpienia

1. O czym tu mówimy?

2. O kim tu mówimy?

3. Jak to robid (sensownie)?

4. Kilka myśli na podsumowanie 2 2017-Lublin, Kuratorium-MEN

Terminologia i jej rozumienie

• Inkluzja społeczna (społeczne włączenie; integracja społeczna) – proces włączania jednostek, grup czy kategorii społecznych (np. osób niepełnosprawnych w funkcjonowanie szerszego społeczeostwa. Jest zjawiskiem odwrotnym do ekskluzji (wykluczenia społecznego, marginalizacji).

• https://pl.wikipedia.org/wiki/Inkluzja_społeczna

3 2017-Lublin, Kuratorium-MEN

Terminologia i jej rozumienie cd.

• integracja społeczna, stan zorganizowania, zespolenia i zharmonizowania różnorodnych elementów tworzących zbiorowośd społeczną, odnoszący się do sfery norm i wartości, działao oraz łączności pomiędzy jednostkami i grupami społecznymi.

• www.encyklopedia.pwn.pl/szukaj/integracja społeczna.html

4 2017-Lublin, Kuratorium-MEN

Terminologia i jej rozumienie cd.

• wspólnota, (socjol.) typ grupy (zbiorowości) społecznej o silnej więzi wewnętrznej, której podstawą są nie tyle świadomie wytyczone cele, ile czynniki emocjonalne, mające źródło w tradycji, obyczaju, wartościach, poczuciu obowiązku wobec grupy, itp.;

• www.encyklopedia.pwn.pl/szukaj/integracja społeczna.html

5 2017-Lublin, Kuratorium-MEN

Terminologia i jej rozumienie cd.

6

• Kształcenie integracyjne/włączające oznacza: że każde

dziecko w wieku szkolnym, bez względu na swoje

zdolności, ma możliwość uczenia się w odpowiedniej dla

swojego wieku klasie, w szkole ogólnodostępnej,

zlokalizowanej w sąsiedztwie (czyli tam, gdzie uczyłoby

się gdyby nie było niepełnosprawne) i ma ono, jego

rodzice i nauczyciele, zapewnione wsparcie, które

stanowi gwarancje efektywnego uczestnictwa w

społeczności szkolnej. (za: D. Hart, N. Hurley, C. Komissar, A. Rlpp, K. Zimbrich (1997). Kształcenie integracyjne: O co tu chodzi?, Dyrektor

Szkoły, 2, s. 12-16.)

2017-Lublin, Kuratorium-MEN

Uczeń z niepełnosprawnością

osoba środowisko

OSOBA

(zaburzenia lub choroba)

Funkcje i struktury Aktywność Uczestniczenie

ciała ludzkiego

Czynniki Czynniki

środowiskowe osobowe

7 2017-Lublin, Kuratorium-MEN

Rehabilitacja kompleksowa –

integralne widzenie człowieka i jego potrzeb

• Polska szkoła

rehabilitacji

kompleksowej

– medyczna/lecznicza,

– pedagog./edukacyjna

– psychologiczna

– społeczna/zawodowa/edu

• Międzynarodowa

Klasyfikacja – ICF

• Koncepcja bio-psycho-

społeczna

– organizm

– osoba/rozwój

– role/relacje

8 2017-Lublin, Kuratorium-MEN

Rozwój emocjonalny

Rozwój społeczny

Rozwój ruchowy Rozwój umysłowy

I

N

T

E

G

R

A

L

N

O

Ś

Ć

9 2017-Lublin, Kuratorium-MEN

Skala zjawiska

• - około 200 milionów osób niepełnosprawnych na całym świecie doświadcza

zaburzeń funkcjonowania i uczestnictwa w życiu (World Report on Disability

(2011).

• - Polska 12,2% populacji (około 4,7 mln.); duże zróżnicowanie między

regionami; bardzo zróżnicowane przyczyny stanu niepełnosprawności

(www.niepelnosprawni.gov.pl)

• Edukacja (dane MEN)

– uczniowie z niepełnosprawnością (184 tys.; 3,1%; 47tys. n.u.),

– struktura wykształcenia (15% wyższe; 50% zasadnicze),

– kształcenie ustawiczne (30% chęć nauki; 70% brak chęci),

10 2017-Lublin, Kuratorium-MEN

Konwencja o Prawach Osób Niepełnosprawnych (2006/2012)

• Artykuł 24 – Edukacja

• Państwa uznają prawo osób niepełnosprawnych do edukacji. By

realizować to prawo bez dyskryminowania i na zasadzie równych

szans, państwa powinny zapewnić system edukacji włączającej

(obejmującej wszystkie poziomy edukacji, łącznie z edukacją

ustawiczną), zorientowanej na:

– pełen rozwój ich potencjału, poczucia godności i własnej wartości …

poszanowanie praw człowieka, podstawowych wolności i różnorodności;

– rozwój osobowości, talentów i kreatywności oraz … sprawności fizycznych

i umysłowych;

– umożliwienie pełnego uczestnictwa w otwartym społeczeństwie.

11 2017-Lublin, Kuratorium-MEN

„Klimat” społecznej wspólnoty: kraju, miasta, szkoły

Lublin

Czuby

Charakterystyki

- Akceptacja

różnorodności,

- Postawy wobec „innych”,

- Przyzwolenie na bycie

niedoskonałym/kult

inteligencji, sprytu,

- Wzajemne wspieranie się

w realizacji zadań,

- Współpraca/rywalizacji,

2017-Lublin, Kuratorium-MEN 12

Transdyscyplinarny zespół rehabilitacyjny

lekarz – specjalista rehabilitacji medycznej

nauczyciel pedagog specjalny

technik zaopatrzenia

ortopedycznego

rodzina wolontariusz

fizjoterapeuta

duchowny

pielęgniarka

ergoterapeuta

doradca zawodowy

asystent socjalny

Psycholog rehabilitacyjny

Koordynator procesu rehabilitacyjnego

UCZEŃ Z NIEEŁNO- SPRAWNOŚ-

CIĄ

2017-Lublin, Kuratorium-MEN 13

Etapy/kroki integracji/inkluzji

• I – integracji psychicznej/wewnętrznej – osiągnięcie lub

przywrócenie harmonii i równowagi pomiędzy zmysłowymi i

intelektualnymi władzami poznania i pragnienia, między poznaniem

umysłowym i intelektualnym, między pragnieniem i wolą, między

wolą i zachowaniem. Gotowość OSOBY do integracji

• II – integracji społecznej/zewnętrznej – włączenie się osoby w

swoje środowisko, aktywna rola w społeczności, otwartość

społeczności na inność, bliskie relacje emocjonalne, twórcze

uczestnictwo ON. Gotowość SPOŁECZNOŚCI lokalnej do

integracji.

• III – integracja usług i świadczeń społecznych - wybór i

powiązanie ze sobą będących w ofercie usług, tak aby osoba

otrzymała optymalne dla niej wsparcie w rozwoju, niezależnym

życiu, uczestnictwie w społeczności. Gotowość SYSTEMU do

wspierania integracji. • (za: Juros A. (1997). Integracja rozpoczyna się w sercu człowieka, Dyrektor Szkoły, 2, s. 4-5.)

14 2017-Lublin, Kuratorium-MEN

Konkluzja – równolegle ważne motywacje w edukacji

• Dlaczego mamy (nie)dobre praktyki uczestnictwa w edukacji ON?

– (nie)Równe prawo (do szczęścia)

–Działania oparte na (nie)wiedzy

– (nie)Spersonalizowane działania

– (brak)Podmiotowości/Miłości bliźniego/Braterstwa

15 2017-Lublin, Kuratorium-MEN

Tworzenie nowej jakości a nie tylko zmiana

• Edukacja włączająca wymaga gruntownego przygotowania szkoły ogólnodostępnej na przyjęcie uczniów z niepełnosprawnością na każdym etapie edukacyjnym. Nie ma to byd reforma istniejącego systemu edukacji czy edukacji specjalnej, ma to byd stworzenie tego typu edukacji, edukacji włączającej od nowa.

(Lejzerowicz, M. (2016). Włączanie i integracja a stygmatyzacja osób z niepełnosprawnością w polskiej edukacji.

Forum Oświatowe, 28(1), … Pobrano z: http://forumoswiatowe.pl/index.php/czasopismo/article/view/426, s. 139

16 2017-Lublin, Kuratorium-MEN

Dziękuję za uwagę!

Zapraszam do kontaktu:

otrebski@kul.pl

http://www.kul.pl/kpreh