JAARVERSLAG 2015

verbindt

2 JAARVERSLAG 2015

UW MENING TELT!De tandarts werkt in het hart van de samenle-

ving en ziet alle lagen van de bevolking. Wat de buitenwereld zich niet altijd realiseert, is

de toegevoegde waarde van mondzorg voor de kwaliteit van leven. Een gezonde mond is belang-rijk voor de algemene gezondheid en betekent veel voor mensen. Maar hoe organiseer je goede mondzorg in een veranderende samenleving? De bevolking vergrijst, verzorgingshuizen worden ge-sloten, vanuit de politiek klinkt de roep om eigen regie voor de burger. Dat vraagt om anders wer-ken, ook voor de tandarts. In dit verslag leest u hoe wij samen met andere partijen in de eerste-lijnszorg slimme oplossingen hebben verzameld, met bijzondere aandacht voor de oudere patiënt.

Wij zijn een vereniging waarin de leden vrij hun stem kunnen laten horen. Zo werd in 2015 een ste-vige discussie gevoerd over de komst van een richt-lijneninstituut. Wat mij opviel, was dat tandartsen beslist niet afwijzend tegenover richtlijnen staan. Integendeel, ze willen graag aantoonbaar goede kwaliteit leveren. Maar ze willen wel dat de regels uitvoerbaar zijn in de dagelijkse praktijk, en dat ze een stem hebben in de totstandkoming ervan.

In ons ledenbestand komen steeds meer variaties. Meer ZZP-ers, tandartsen in loondienst, tandart-sen die in ketenverband werken. Hun belangen verschillen. Aan ons de taak om de vragen op te vangen en te vertalen in wat wij voor ze kunnen doen. Tegelijkertijd verandert ook de buitenwereld. Wij zijn een toonaangevende vereniging en willen dat in de toekomst ook blijven. Doortastend, een serieuze gesprekspartner van politiek, verzeke-raars en de medische sector, met groot draagvlak onder onze leden. Dat vraagt om een herbezinning op onze organisatie. In 2015 zijn we met dat proces gestart, en in de loop van 2016 zullen de contouren van een toekomstbestendige KNMT duidelijk zijn. Het belangrijkste? Uw mening, want die telt!

Hans Schirmbecksecretaris

HANS SCHIRMBECK is sinds 1 september 2015 directeur van het KNMT-bureau en secretaris van het hoofdbestuur. Hij volgde Nicolette Kroezen op, die haar functie per die datum neerlegde. Schirmbeck was tot zijn aantreden bij de KNMT directeur van de Vereniging Gehandicaptenzorg Nederland (VGN). Daarvoor was hij werkzaam bij de Vereniging Neder-landse Gemeenten (VNG), de Nederlandse Vereniging van Ziekenhuizen (NVZ) en Zorgverzekeraars Nederland (ZN).

410

52

3

3

PAGINA 35

PAGINA 15

DE KNMT OP WEG NAAR 2030

PAGINA 21

WAT DOET DE KNMT VOOR

DE TANDARTS EN HET

MONDZORGTEAM?

WAT DOET DE KNMT VOOR DE PATIËNT?WIE IS DE KNMT?DE KNMT IN 2015

PAGINA 07PAGINA 02

PAGINA 27

WAT DOET DE KNMT VOOR

DE KWALITEIT VAN DE MONDZORG?

INHOUD JAARVERSLAG

2015

DE KNMT IN JA

NUAR

I

FEBR

UAR

I

MAAR

T

APRI

L

JUNI

MEI

2015

PraktijkwijzerZorg aan ouderen in

de algemene mondzorgpraktijk

verbindt

4 JAARVERSLAG 2015

FEBRUARI De herziene Praktijk-richtlijn Patiëntendossier is beschikbaar.

JANUARI Aad van der Helm treedt aan als voorzit-ter van de KNMT. Van der Helm volgt Rob Barnasconi op, die op 31 december 2014 zijn functie neerlegde.

JUNI • De Algemene Vergadering (AV) van 12 juni gaat voor

een belangrijk deel over de mogelijke komst van een richtlijneninstituut.

• Op zaterdag 13 juni komen zo’n 200 mondzorg-professionals bijeen in theater ‘t Spant! in Bussum voor het KNMT-jaarcongres. Thema dit jaar: ‘MOOI gezond’.

MAART De tandarts van de toekomst is meer ge-dragsveranderaar dan probleemoplosser. Die ontwikkeling schetsen KNMT-leden tijdens het debat ‘Heeft de tandarts nog toekomst?’ op 10, 17 en 18 maart. Aan de tandheelkundige facultei-ten discussiëren zij met voorzitter Aad van der Helm over de koers.

APRIL De KNMT stelt dat het

dringend gewenst is dat met ingang van 2018 een tandartsassistent in het

bezit is van (of in opleiding is voor) een mbo-diploma.

Tandartspraktijken die deze mbo-studenten willen opleiden kunnen daarvoor

een tegemoetkoming krijgen uit het Stagefonds

Zorg van VWS.

De ‘Praktijkwijzer mond-zorg voor ouderen’ wordt

gepresenteerd.

MEI Steeds meer ouderen hebben extra hulp nodig bij mondverzorging. Reden voor de KNMT om in actie te komen voor betere mondzorg voor deze groep. Dat resulteert in tal van projecten, vaak in samenwerking met andere zorginstellingen. Dat het onderwerp leeft blijkt uit de grote media-aandacht.

JULI

AUGU

STUS

SEPT

EMBE

R

OKTO

BER

NOV

EMBE

R

DECE

MBE

R

5

NOVEMBER De KNMT is blij met het besluit dat een taaltoets verplicht wordt voor nieuwe buitenlandse tandartsen. Daarvoor ijverde de KNMT al enige tijd in Nederland en in Europa.

DECEMBER• Op de Algemene Vergadering (AV) van 11 december stem-

men de leden van de KNMT in met de oprichting van de Nederlandse Vereniging Praktijkstandaarden Mondzorg (NVPM).

• Samen met de VvAA en Medisch Ondernemen organi-seert de KNMT het congres ‘Praktijkorganisatie anno nu’.

• Het hoofdbestuur en het Vertegenwoordigend College (VC) constateren dat de huidige structuur niet meer goed past bij de vereniging. De KNMT gaat daarom voor-bereidingen treffen voor een nieuwe verenigingsstruc-tuur. Om dit proces de ruimte te geven, treedt voorzitter Van der Helm af na deze AV. De overige leden van het hoofdbestuur zijn bereid terug te treden op de AV van 23 juni 2016. Van der Helm wordt ad interim opgevolgd door vicevoorzitter Hendrike van Drie.

SEPTEMBER• De herziene Richt-

lijn Tandheelkundige Radiologie uit 2013 is bijgesteld.

• KNMT-secretaris Nico-lette Kroezen neemt af-scheid van de KNMT en wordt per 1 september opgevolgd door Hans Schirmbeck.

• De KNMT organiseert ‘Meet other dentists’, een dag voor buiten-landse tandartsen.

• In het themaprogramma IQual lanceert de KNMT haar nieuwe speerpunt rond vroegsignalering: diabetes.

OKTOBER • Om het belang van een

gezonde mond voor ouderen te onderstrepen houden meer dan 130 mondzorg-praktijken in heel Nederland op Nationale Ouderendag open huis.

• Speciaal voor ouderejaars-studenten van de drie universitaire opleidingen tandheelkunde organiseert de KNMT een studentencon-gres onder het motto ‘Shine into the future!’

• De Wet kwaliteit, klachten en geschillen zorg (Wkkgz) wordt ondanks actieve lobby van onder meer de KNMT toch goedgekeurd door de Eerste Kamer. De wet heeft ingrijpende gevolgen, ook voor tandartsen. Met name de manier waarop klachten over de zorg moeten worden aangepakt verandert.

• De KNMT lanceert de ver-nieuwde patiëntenwebsite Allesoverhetgebit.nl.

AUGUSTUS • Via knmt.nl wordt

het tweeduizendste arbeidscontract afge-sloten.

• De KNMT lanceert IQual-visitatie. Met IQual-visitatie kunnen leden van IQual-groe-pen elkaars praktijken visiteren en zo voldoen aan de herregistratie van het Kwaliteitsregis-ter Tandartsen (KRT).

JULI • Om tandartsen te helpen

hun kwaliteit op peil houden verspreidt de KNMT onder haar leden een praktijkgids voor kwaliteitsbeleid.

• De KNMT pleit voor extra aandacht voor mondzorg op de consultatiebureaus. De KNMT doet haar pleidooi naar aanleiding van een peiling door RTL Nieuws onder leden van de KNMT.

• Op 1 juli wijzigen de tarieven die tandartsen en orthodontisten in rekening mogen brengen voor hun behandelingen. De tarieven worden fors gekort op basis van de conclusies uit de kostenonderzoeken van de Ne-derlandse Zorgautoriteit (NZa).

6 JAARVERSLAG 20156 JAARVERSLAG 2015

7

WIE IS DE KNMT?

De Koninklijke Nederlandse Maatschappij tot bevordering der Tandheelkunde (KNMT) is de beroepsorganisatie van tandartsen, orthodontisten en kaakchirurgen. We werken aan optimale omstandigheden waaronder onze ruim 8.000 leden hun werk kunnen doen. En we willen de beste mondzorg voor hun patiënten.

verbindt 7

Dianne Paarhuis

MANAGEMENTTEAM

Hans Schirmbeck

Janet van Keulen

Erik Markus

Linda van de Haar

HOOFDBESTUURDe KNMT wordt bestuurd door maximaal vijf bestuurders die allen tandarts zijn. Het hoofd-bestuur wordt benoemd door de Algemene Vergadering (AV). De bestuurders worden on-dersteund door een secretaris die tevens directeur van het KNMT-bureau is.

De bestuurders van de KNMT. Van links naar rechts Robert Bausch (adviseur HB), Hendrike van Drie (waar-

nemend voorzitter), Gertjan Dicker (adviseur HB en voorzitter Sectie Tandartsspecialisten), Hans Schirmbeck

(directeur), Maren de Wit (vice voorzitter), Erik Markus (plv directeur), Tijmen Hiep (penningmeester).

Het managementteam van de KNMT wordt gevormd door Hans Schirmbeck (directeur), Erik Markus (hoofd serviceorganisatie), Linda van de Haar (hoofd dienstverlening), Janet van Keulen (hoofd belangenbehartiging, onderzoek en verenigingszaken) en Dianne Paarhuis (hoofd com-municatie en public affairs).

8 JAARVERSLAG 2015

BUREAUMEDEWERKERSDe medewerkers van het KNMT-bureau. Zij ondersteunen het hoofd-bestuur en helpen de leden van de vereniging. Ieder draagt vanuit zijn of haar kennis en ervaring bij aan de ontwikkeling en uitvoering van be-leid. Eind 2015 had de KNMT 70 medewerkers in dienst, 20 mannen en 50 vrouwen.

9 9

10 JAARVERSLAG 2015

NICOLETTE KROEZENNEEMT AFSCHEID Op 1 september nam Nicolette Kroezen afscheid als secretaris-directeur van de KNMT. Zij is onderscheiden met de Maat-schappijpenning. De penning werd haar toegekend voor haar bijzondere inzet voor en loyali-teit aan de vereniging en aan de

beroepsgroep, en haar voort-durende inzet om draagvlak te creëren, zowel binnen de be-roepsgroep als daarbuiten. Ze ontving de penning tijdens haar afscheidsreceptie op 3 septem-ber uit handen van voorzitter Aad van der Helm.

Bij haar afscheid werd Nicolette Kroezen in het bijzonder gepre-zen om haar inhoudelijke kennis en haar inzet voor het bevor-deren van de kwaliteit van de mondzorg. Nicolette Kroezen is per 1 september 2015 opgevolgd door Hans Schirmbeck.

DE KNMT FINANCIEELDe KNMT ontvangt inkomsten uit contributie en beschikt over eigen vermogen dat deels belegd is. De financiële positie van de KNMT is ultimo 2015 zeer gezond. Voor leden van de KNMT zijn de jaarrekening en een toelichting op het resultaat op aanvraag beschikbaar.

Nicolette Kroezen temidden van de collega's

voor het bordes van Paleis Soestdijk.

11

ALGEMENE VERGADERINGEN IN HET TEKEN VAN RICHTLIJNEN

AV JUNI: BELANGEN BEROEPSGROEP STEVIG VERANKERD IN KWALITEITSINSTITUUT MONDZORG

Richtlijnen ondersteunen tandartsen en pa-tiënten bij het maken van een goede afweging voor de best passende behandeling. Dat was het uitgangspunt van het op te richten Kennis-instituut Mondzorg (KiMo). In de oprichtings-statuten van KiMo moeten de belangen van de beroepsgroep steviger worden verankerd, vond een meerderheid van stemgerechtigde KNMT-leden op de AV van vrijdag 12 juni. Een tweetal moties met die strekking werd aange-nomen. Het hoofdbestuur beraadde zich op deze moties en de te nemen vervolgstappen.

Naast KiMo kwamen ook andere punten aan bod op de AV. Zo werden het financiële jaar-verslag en het jaarverslag van de secretaris geaccordeerd, werd het bestuur decharge verleend en werd Hendrike van Drie met grote meerderheid van stemmen opnieuw gekozen tot vice voorzitter van de vereniging. Het be-stuur maakte ook bekend later in het jaar een extra AV te zullen plannen.

AV 11 december

AV 12 juni

In 2015 werd er tweemaal een AV gehouden. De eerste – reguliere - was op 12 juni. De agenda gaf aanleiding tot een extra AV, die werd gehouden op 11 december.

AV DECEMBER:

NEDERLANDSE VERENIGING PRAK-TIJKSTANDAARDEN MONDZORG EEN FEIT

In het najaar werd duidelijk dat de leden toch pleitten voor een richtlijneninstituut waarin de tandarts zeggenschap heeft. De KNMT sloeg daartoe de handen ineen met de Associatie Nederlandse Tandartsen (ANT). Meer zeggen-schap voor de tandarts bij de totstandkoming van richtlijnen werd dan ook het uitgangspunt van de door beide partijen ondersteunde Nederlandse Vereniging Praktijkstandaarden Mondzorg (NVPM). De leden van de KNMT stemden op de AV van vrijdag 11 december in met de oprichting van de NVPM. Een motie om met onmiddellijke ingang de onderhandelin-gen in te zetten om tot een richtlijneninstituut te komen werd ook aangenomen.

Belangrijk agendapunt was ook ‘KNMT 2.0’, een project om de vereniging toekomstbestendi-ger te maken en de structuur en de cultuur van de vereniging onder de loep te nemen. Om dit proces de ruimte te geven, stelde voorzit-

ter Van der Helm medio december 2015 zijn functie beschikbaar. De overige leden van het hoofdbestuur zijn bereid terug te treden op de AV van 23 juni 2016. Van der Helm wordt tot die tijd opgevolgd door vice voorzitter Hendrike van Drie.

Ook de gevolgen voor de tandarts van de Wet kwaliteit, klachten en geschillen in de zorg (Wk-kgz) werden belicht. Tot slot gaven de leden het hoofdbestuur groen licht om de huisves-ting van het verenigingsbureau aan te pakken en de panden aan de Geelgors en de Rietgors in Nieuwegein te verkopen.

ZITTEND VOOR VAN LINKS NAAR RECHTS: Eduard van der Torre (Regio Oost), Jorinde Oostenbroek (Zuid-Holland Midden), Richard Kohsiek (Midden Nederland)

MIDDELSTE RIJ: René de Vries (Utrecht Polderland), Nely Berghuis (Noord Nederland), Hans de Vries (Limburg), Hans van Zijp (Holland Noord), Guus Siertsema

(Zuid-Holland Zuid), Martin Heij (Friesland)

ACHTERSTE RIJ: Reinout Reijnen (Centraal Brabant), Peter Visser (Gelderland Centraal), Peter Melman (IJsselland), Steven Schimmel (Amsterdam Haarlem e.o.)

Arjan van den Dorpel (Zuid-West Nederland).

12 JAARVERSLAG 2015

MIDDEN NEDERLANDBinnen de afdeling Midden-Nederland willen wij de leden graag zo goed mogelijk informe-ren over het beleid om de betrokkenheid te vergroten, maar we willen ze ook graag direct om hun mening kunnen vragen. In 2013 zijn wij daarom begonnen om de najaarsvergadering op meerdere locaties in de afdeling te houden, zodat mensen minder ver hoeven te reizen en in kleinere kring hun directe collega’s uit de buurt kunnen ontmoeten.

Ik ben er trots op dat wij na drie jaren kunnen zeggen dat we in die behoefte hebben voor-zien. Je ziet iedere keer verschillende mensen en je merkt dat er nuanceverschillen zijn in be-leving waardoor levendige discussies en input

ontstaan. Deze worden in kleine setting ook eerder benoemd. Op deze manier treffen we nu zo’n veertig mensen meer dan onze vaste kern van twintig leden die gemiddeld naar een afdelingsvergadering kwamen.De huidige digitale communicatie en discussie op (besloten) fora kunnen echter momenteel binnen onze afdeling een afdelingsvergade-ring nog niet vervangen; wellicht blijft die be-hoefte er altijd wel.Richard Kohsiek, voorzitter

GELDERLAND CENTRAALDe afdeling Gelderland Centraal kent al ja-ren een traditie van het organiseren van een wetenschappelijke dag voor haar leden. Het initiatief hiervoor is ontstaan in de oude af-deling Veluwezoom, een van de voorgangers van Gelderland Centraal. De functie van deze dag is actuele bij- en nascholing voor de leden op een prettige, goed bereikbare locatie in de regio. Anderzijds heeft de dag een sociale functie als ontmoetingsmoment. Dat sociale aspect wordt nog benadrukt door het aanslui-tende avondprogramma, bestaande uit een (ietwat verlate) nieuwjaarsborrel en daarop-volgend buffet, waarbij ook de partners van de leden uitgenodigd zijn. Ook in 2015 werd aan deze opzet vastgehouden. Endodontologen Machteld Siers en Aukje Bouwman verrijkten

de aanwezigen met een boeiende presentatie over verschillende aspecten van hun vakge-bied. Een traditie om trots op te zijn werd zo weer uitstekend gecontinueerd. Peter Visser, voorzitter

HOLLAND NOORDDe afdeling Holland Noord is een zeer leven-dige afdeling waar het bestuur diverse activi-teiten ontplooit, zoals in 2015 een project voor de jeugd samen met de GGD: ‘met twee jaar naar de tandarts’. Daarnaast was er een sa-menwerkingsproject met een verzorgingshuis: ‘mondzorg voor ouderen’. Ook er is weer een update van het ‘gezichtenboek’ verschenen. De afdeling heeft actief contact met de leden, met name bij de zeer goed bezochte lezingen in de regio. Samen met de afdeling Amsterdam Haarlem houden wij een afdelingsdag voor de

In de veertien regionale af-delingen van de KNMT werd volop gediscussieerd over belangrijke thema’s. Meerde-re afdelingen toonden zich maatschappelijk betrokken. Een impressie.

UIT DE AFDELINGEN

21

3

45

8

7

9

10

12

13

6

14

11

te vieren!

Graag nodigen wij de leden van Utrecht Polderland én hun partners uit voor een feestelijke dag om

PROGRAMMA 14.30u ontvangst

15.00 korte afdelingsvergadering,

16.00u voordracht door de heer dr. Guus van Strijp - tandarts en docent Conserverende en Preventieve tandheelkunde

17.00u presentatie door de heer Charles Groenhuijsen - journalist, spreker en schrijver

18.30u diner

De avond zal worden afgesloten met een spetterend feest met DJ Ed, bekend van de Melkweg.

KOSTENLeden van de afdeling betalen € 12,50 administratiekosten, partners mogen gratis mee. De kosten worden via automatische incasso geïnd.

AANMELDENAanmelden kan via de link in de mail die u van ons heeft ontvangen. Of ga naar: https://nmt.wufoo.eu/forms/lustrum-utrecht-polderland

DATUM: Vrijdag 20 november 2015LOCATIE: Kasteel De Hooge Vuursche te Baarn

ONSLUSTRUM

13

leden. Onze afdeling kent 11 kringen. Wij zijn er heel trots op dat de vertegenwoordigers daar-van allemaal komen voor overleg met het afde-lingsbestuur. Daarvan getuigt bijgaande foto. Bestuursleden bezoeken ook de kringverga-deringen, wat de communicatie in de afdeling verder vergemakkelijkt. De afdeling heeft dus in dit deel van Nederland een uitermate be-langrijke (verbindende) taak!Erik van Groen, secretaris

ZUID-HOLLAND MIDDENNa een bewogen jaar waarin de vereniging zich heeft moeten hervinden, staat de beroeps-groep voor de zware taak de overheid te over-tuigen dat de patiënt een tandarts aan de stoel verdient als het gaat om handelingen die on-omkeerbare veranderingen kunnen geven. Dit zijn wij verplicht aan onze patiënten. De patiën-ten schieten er niets mee op als zij behandeld worden door mensen wie het aan deskundig-

heid en mandaat ontbreekt om bij calamiteiten de juiste stappen te kunnen en mogen nemen. De zorg wordt ook niet goedkoper, immers de kosten liggen niet in de tarieven van de aca-demisch opgeleide professional. Tijdens druk bezochte afdelingsvergaderingen hebben wij hierover gediscussieerd. Bevlogen als ieder-een is, wil men zich inzetten om het vak niet te laten uithollen, zodat men de patiënten de beste zorg kan blijven geven. Alleen samen kunnen we dit realiseren, het vak is het waard en onze patiënten rekenen op ons. Jorinde Bisschop-Oostenbroek, voorzitter

ZUID-HOLLAND ZUIDOp 13 maart 2015 heeft de officiële opening van Tandartenpost 010 plaatsgevonden, gevestigd op de Spoedeisende hulp van het Erasmus MC te Rotterdam. Tandartsenpost 010 is een initi-atief van de Rotterdamse Tandartsen Vereni-ging (RTV), de grootste kring binnen de afde-ling Zuid-Holland Zuid. De post zit op een goed vindbare plek en heeft de beschikking over drie behandelkamers. De spoeddienst draait op circa zestig tandartsen.Ter gelegenheid van en voorafgaand aan de of-ficiële opening van de tandartsenpostorganiseerde de studieclub van de RTV samen met de afdeling Mondziekten, Kaak- en Aange-zichtschirurgie (MKA) van het Erasmus MC het minisymposium ‘Kijk pap, zonder handen’. Het programma was geheel gewijd aan traumazorg in de MKA-chirurgie en de tandheelkunde.

1. Friesland2. Noord Nederland3. IJsselland4. Regio Oost5. Midden Nederland6. Gelderland Centraal 7. Amsterdam-Haarlem e.o8. Holland-Noord9. Zuid-Holland Midden10. Zuid-Holland Zuid11. Utrecht Polderland12. Zuid-West Nederland13. Centraal Brabant14. Limburg

Met de totaalopbrengst van ruim € 18.000,- richtte de RTV het fonds ‘Rotterdams Nood-fonds Tandheelkunde’ op dat beheerd zal worden door het Straatdokter-Project. In sa-menwerking met de Rotterdamse straatdok-ters zal de RTV vanuit dit fonds acute tand-heelkundige noodhulp kunnen verlenen aan kwetsbare groepen die op geen andere ma-nier aanspraak kunnen maken op tandheel-kundige zorg.Mylène Binda-Huyts, secretaris

UTRECHT POLDERLAND De lustrumdag van Utrecht Polderland was zeer geslaagd. Van de bezoekers hebben we veel leuke reacties gekregen! Het bestuur van Utrecht Polderland: René de Vries, Marion Wassenaar, Sandra van der Pluijm en Folkert Fischer

LIMBURGAfdeling Limburg is blij met het vernieuwde en in alle opzichten gevarieerde bestuur. Door onze diversiteit in samenstelling (man/vrouw, solist versus waarnemer versus groepspraktijk en medisch specialist versus tandarts) kunnen we een klankbord zijn voor al onze leden en hen bijstaan waar nodig. De komende tijd gaan we ons verder richten op bij- en nascholing. Het inzichtelijk maken van het aanbod, vereen-voudigen van aanmelding en het faciliteren van cursussen is voor ons dan ook een prioriteit. We hopen dit zo spoedig mogelijk te verwezen-lijken zodat de KNMT-website afdeling Limburg the place to be is. Leden die bij- en nascholing organiseren verzoeken wij om dit aan ons door te geven. We willen graag brainstormen met onze leden, bijvoorbeeld tijdens de afdelings-vergadering en hiervoor nodigen wij iedereen van harte uit. Stéphanie Croimans, secretaris

14 JAARVERSLAG 2015

Op 12 september was het European Oral Health Day, een initiatief van Council of European Dentists. Dit jaar was het thema mond-kanker. De CED ziet een belangrijke rol voor de tandarts bij het vroegtijdig opsporen daarvan.

Vice voorzitter Hendrike van Drie was als voorzitter van de CED werkgroep Oral Health nauw betrokken bij de voorbereiding van de European Oral Health Day. Zij leidde de paneldis-cussie met een keur aan internati-onale sprekers over good practice in de zorg bij mondkanker. Om het belang van vroegtijdige opsporing van mondkanker onder de aandacht van de Europese politiek te brengen werd eerder het jaar een symposium georganiseerd in het Europees Parle-ment. Tijdens die bijeenkomst gaven de parlementariërs aan graag met de CED te willen samenwerken.

INTERNATIONAAL

EUROPEAN ORAL HEALTH DAY

OVER DE VERENIGING VAN EUROPESE TANDARTSEN De Vereniging van Europese tandartsen (CED) verenigt 32 na-tionale tandartsenorganisaties in Europa en vertegenwoordigt zo’n 340.000 Europese tandart-sen. De CED adviseert sinds 1961 de Europese Commissie op het gebied van tandheelkunde. De CED promoot het belang van goede mondzorg, waarbij de veiligheid van de patiënt en de tandarts voorop staat. De KNMT participeert actief in zowel de CED als de FDI (zie hiernaast).

ORAL HEALTH ATLAS In september lanceerde de internationale tandartsorganisatie FDI de tweede editie van de Oral Health Atlas. De uitgave is bedoeld voor iedereen die meer wil weten over de stand van de mondgezondheid wereldwijd. Aan bod komen onder andere de impact van mondziekten zoals cariës, parodontitis, en mondkanker, ongelijkheid in mondgezondheid en verschillen in de aanpak van preventie.U kunt de atlas downloaden: knmt/nl/oralhealth_atlas.

15 verbindt 15

WAT DOET DE KNMT VOOR

DE PATIËNT?Als beroepsvereniging werken we aan het bevorderen van de mondgezondheid van alle inwoners van Nederland. Dat is meer dan het behouden van tanden en kiezen. Een gezonde mond is ook van invloed op je algehele gezondheid en op je persoonlijk welbevinden. In 2015 ging onze aandacht speciaal uit naar de oudere patiënt.

16 JAARVERSLAG 2015

Een gezonde mond draagt bij aan de kwaliteit van leven. Dat geldt voor ie-dereen, maar zeker ook voor mensen op leeftijd. Steeds meer oudere men-sen – met (geheel of gedeeltelijk) eigen tanden of een prothese – hebben ondersteuning nodig bij hun dagelijkse mondverzorging. Daarom hebben we in 2015 extra veel gedaan voor de mondzorg van de oudere patiënt.

DE OUDERE PATIËNT

DOWNLOAD OF BESTEL DE POETSINSTRUCTIE OP:knmt.nl/poetsinstructie

Makkelijk kauwen, eten en slikken Zorgeloos

lachen, praten en zoenen

Gezond en fit blijven

Hoe lang is uw vader of moeder al niet bij de tandarts geweest?

Blijf op

controle komen.

U bent altijd

welkom

Samen de mondzorg van kwetsbare oude-ren verbeteren! Kijk voor meer info op demondnietvergeten.nl

17 17

DE MOND NIET VERGETENIn september zijn in Amsterdam, Hardenberg en Rotterdam pilots ge-start om de mondzorg bij kwetsbare thuiswonende ouderen te verbete-ren. Tandartsen en huisartsen gaan er nauwer samenwerken om ervoor te zorgen dat ouderen tijdig worden geholpen bij problemen met hun gebit. Nu raken kwetsbare ouderen nog vaak uit beeld bij mondzorg-praktijken. Ook de thuiszorg gaat de mondverzorging van kwetsbare ouderen de nodige aandacht geven. In de pilots wordt een screenings-instrument getest waarmee ouderen tijdig doorverwezen kunnen worden voor tandheelkundige zorg en hulp bij het poetsen. Ook krijgen ouderen en mantelzorgers voorlichting over goede mondzorg. En alle betrokken beroepsgroepen krijgen scholing om de mondzorg bij thuiswonende, kwetsbare ouderen te verbeteren. Ten slotte is er veel aandacht voor een goede samenwerking tussen alle partijen: de ouderen, mantelzorgers, thuiszorgmedewerkers, huisart-sen, case managers dementie, praktijkondersteuners en mondzorgpro-fessionals. Na evaluatie van de resultaten in de proefregio’s volgt vanaf september 2016 een landelijke uitrol van de nieuwe manier van werken.

WIJKGERICHTE AANPAK VOOR THUISWONENDE OUDERENOok voor thuiswonende ouderen gebeurde er het een en ander. Zo organiseerde de KNMT in het najaar een serie voorlichtingsbijeenkom-sten, samen met lokale tandartsen, gemeen-ten, huisartsen en andere zorgverleners uit de wijk. Uitgangspunt daarvan was dat meer ken-nis van het belang van een gezonde mond voor ouderen, en een betere samenwerking tussen tandartsen en andere eerstelijns zorgverle-ners eraan kan bijdragen dat ouderen langer een gezonde mond houden en weer naar de mondzorgpraktijk gaan.

POETSINSTRUCTIE VOOR OUDEREN Wat is de juiste manier om het (kunst)gebit en mondslijmvlies te reinigen? En hoe maak je een frame of plaatje goed schoon? Dat is te zien en te lezen op de poetsinstructiekaarten die de KNMT samen met TNO ontwikkelde. De kaar-ten zijn bedoeld om mantelzorgers, verplegen-den en verzorgenden te helpen het gebit van hun patiënten schoon te houden.

OPEN HUIS OP NATIONALE OUDERENDAGMinder dan 6 op de 10 mensen tussen de zeventig en tachtig jaar, en minder dan veertig procent van de tachtig-plussers zag in 2014 een tandarts. Dat is zorgelijk, vinden wij. Om het belang van een gezonde mond voor ouderen te onderstrepen hielden tandartsen in heel Neder-land op vrijdag 2 oktober open huis.

Meer dan 130 mondzorgpraktijken verspreid over heel Nederland de-den mee aan deze actie op Nationale Ouderendag. De ene praktijk gaf poetsles, de andere voerde mondcontroles uit bij oudere patiënten en weer andere mondzorgpraktijken gaven voorlichting.

5% 12% 16%

25%

39%

4% 9% 11% 10%

12% 9%

19%

26%

18 JAARVERSLAG 2015

STAAT UW MONDZORGPRAKTIJK OPEN VOOR HULP AAN VLUCHTELINGEN?

GEZOCHT: TANDARTSEN DIE VLUCHTELINGEN MET MONDKLACHTEN WILLEN HELPEN

In 2015 kreeg Europa te maken met een zeer groot aantal vluchtelingen uit oorlogsgebieden. In Nederland meldden zich dagelijks honderden asielzoekers. Via Menzis COA Administratie (MCA) zochten we tandart-sen die vluchtelingen met mondklachten willen helpen. Kinderen tot 18 jaar krijgen nagenoeg alle hulp conform basisverzekering, volwassen asielzoekers hebben alleen recht op noodhulp.

TANDARTSCONTROLE VOOR DE JEUGD: ZO VAAK ALS NODIGEind 2015 meldden diverse media dat jongeren tot en met 17 jaar jaarlijks in de basisverzekering recht hebben op 1 controlebezoek bij de tand-arts. Dit bleek niet juist. Alle controlebezoeken op indicatie van de tand-arts worden vergoed.

TELEFONISCHE INFORMATIELIJN VOOR PATIËNTENMedewerkers van TIP, het tandheelkun-dig informatiepunt, beantwoordden in 2015 ruim 4.000 vragen van patiënten.

TANDHEELKUNDIGE ONDERWERPEN 2015

Parodontologie

Restauratief

Orthodontie

Implantologie

Endodontologie

Diversen

K/B-werk

Prothetiek

WGBO

Begroting

Communicatie

Diversen

Nota

Kwaliteit van zorg

ALGEMENE ONDERWERPEN 2015

1

4

2

5

3

19 19

TOOTHCAMP 2015: TANDENPOETSEN IN DE RAIOp 20 maart - World Oral Health Day - werd voor pre-pubers voor de tweede keer het tandenpoetsevenement Toothcamp georga-niseerd door Ira van Eelen. Scholen kwamen met trein, tram of bus vanuit heel Nederland naar de RAI. Tijdens ToothCamp 2015 werd met muziek, theater en proefjes aandacht besteed aan de kwetsbaarheid van het gebit en waar-om de jongeren daar zelf goed voor moeten zorgen. De KNMT ondersteunt dit initiatief van harte.

ALLES OVER HET GEBITMet de website allesoverhetgebit.nl bieden de KNMT en de bij de KNMT aangesloten tandartsen en tandarts-specialisten één bron waar patiënten terecht kunnen voor betrouwbare en onafhankelijke informatie over de mondgezondheid.

De informatie op de site is met de grootste zorg samengesteld door de redactieraad, in samenwerking met wetenschappelijke tandheel-kundige verenigingen, tandarts(-specialisten), deskundigen uit het tandheelkundig veld en binnen de KNMT. In 2015 is de website volledig herzien.

PATIËNT TEVREDEN MET SECOND OPINION VAN DE TANDARTSHet overgrote deel van de patiënten dat een second opinion krijgt bij de tandarts is daar-over enthousiast. Dat bleek tot tevredenheid van de KNMT uit onderzoek van de Consumen-tenbond in september.

Vaak geven tandartsen in hun second opinion-advies niet één maar meerdere behandelmo-gelijkheden aan; dit is ook wat de KNMT vindt dat tandartsen – waar mogelijk en indien van toepassing - zouden moeten doen. Second opinions komen in de mondzorg overigens niet heel veel voor: bij vier op de duizend behande-lingen. Logischerwijs komen second opinions vaker voor bij ingrijpender of duurder voorge-stelde behandelingen.

20 JAARVERSLAG 2015

KNMT-ERS IN TOP VERKIEZING BESTE ZORGVERLENERKaakchirurg Robert Mooren is uitgeroepen tot op één na Meest Patiënt-vriendelijke Zorgverlener van 2015. Mooren moest in de verkiezing van ZorgkaartNederland.nl alleen cardioloog Hofstra van het Cardiologie Centrum Utrecht voor laten gaan. Tandarts Willem Polet, die ook tot de tien genomineerden behoorde, eindigde op plaats zes. Polet is werk-zaam in de Kliniek voor Cosmetische tandheelkunde in Arnhem, Mooren werkt in het Slingeland Ziekenhuis in Doetinchem.

De tien genomineerden scoorden allen hoog op verschillende aspecten die patiënten belangrijk vinden in hun behandeling, maar Mooren blonk vooral uit omdat hij zijn patiënten zeer op hun gemak weet te stellen, blijkt uit het juryrapport. ‘Hij is vriendelijk en neemt de tijd om uit te leggen wat er gaat gebeuren. Patiënten ervaren de behandeling daarom als zeer prettig.’

TOP 4 DIT VINDEN PATIËNTEN BELANGRIJK Vier zaken die volgens Zorgkaart Ne-derland leiden tot hoge waarderingen:

1 Behulpzame medewerkers

2 Een efficiënte en pijnloze behandeling

3 Vertrouwen in de zorgverlener

4 Korte wachttijden

21 verbindt 21

WAT DOET DE KNMT VOOR DE KWALITEIT VAN DE MONDZORG?

Eén van de kerntaken van de KNMT is het

bewaken van de kwaliteit van de

mondzorg. Nederland gaat daarin Europees

aan top. Tandartsen in Nederland

conformeren zich aan de professionele

standaard: een geheel aan normen,

regels aan richtlijnen die op basis van wetenschap en

ervaring tot stand zijn gekomen.

22 JAARVERSLAG 2015

Van iedere zorgverlener wordt verwacht dat hij zich houdt aan de professionele standaard. De KNMT biedt daarvoor een overzicht van alle richtlijnen, protocollen en praktijkwijzers én bijbehorende hulpmiddelen. Het overzicht van alle richtlijnen vindt u op knmt.nl/kwaliteit. De hulpmiddelen zijn beschikbaar voor leden van de KNMT.

NORMERING VAN DE BEROEPSUITOEFENING

PraktijkwijzerZorg aan ouderen in

de algemene mondzorgpraktijk

verbindt

23 23

NORMERING VAN DE BEROEPSUITOEFENING

PRAKTIJKWIJZER OUDEREN IN DE PRAKTIJKIn het kader van het thema voor 2015, mondzorg aan ou-deren, heeft de KNMT de praktijkwijzer ‘Zorg aan ouderen in de algemene mondzorgpraktijk’ uitgebracht. De prak-tijkwijzer geeft aanbevelingen en adviezen voor de (conti-nuïteit van de) zorg aan kwetsbare ouderen. Het gaat om alle niet-klinische aspecten van de inrichting van de prak-tijk, de organisatie van de zorg en de vaardigheden en ex-pertise van mondzorgverleners.

EEN RICHTLIJNEN-INSTITUUT VOOR DE MONDZORG Na de AV in juni (zie pagina 11) besloot de KNMT samen met de Associatie Nederlandse Tandartsen (ANT) tot de oprichting van de Nederlandse Vereniging Praktijkstan-daarden Mondzorg. De NVPM gaat zich bezighouden met het opzetten van een breed richtlijnenprogramma voor de mondzorg. Naast richtlijnen voor het medisch tandheel-kundig handelen, gaat het ook om handvatten voor de praktijkvoering. Samenwerking met de wetenschappelijke verenigingen en universiteiten blijft het streven.

OVER RICHTLIJNEN Een richtlijn is een document met aanbevelingen, adviezen en handelingsinstructies gericht op het verbeteren van de kwaliteit van zorg. De tandarts(-specialist) hoort op de hoogte te zijn van de actuele richtlijnen. Een richtlijn is be-doeld om de tandarts te helpen bij het leveren van verant-woorde zorg. De tandarts gebruikt de richtlijn bij het maken van werkafspraken en protocollen voor de eigen praktijk. Voor de praktische implementatie van richtlijnen biedt de KNMT diverse hulpmiddelen, checklists en instructiefilms. De beschikbare hulpmiddelen vindt u per richtlijn op knmt.nl/richtlijnen.

IN 2015 ZIJN DE VOLGENDE RICHTLIJNEN BESCHIKBAAR GEKOMEN:

• Patiëntendossier• Pijn bij mensen met een verstandelijke beperking• Radiologie.

Veel tijd is gestoken in het herzien van de Richt-lijn Infectiepreventie in Mondzorgpraktijken. Deze komt in het voorjaar van 2016 beschikbaar.

Elinor Bouvy-Berends, tandarts gehandicaptenzorg, heeft namens de KNMT haar bijdrage geleverd aan de richtlijn Pijn bij mensen met een verstandelijke beperking. ‘Het is goed om te zien dat in de Richtlijn nadrukkelijk wordt gewezen op het belang van een gezonde mond en het herken-nen van pijn in de mond bij deze kwetsbare groep’.

‘Bij goede zorg hoort een goed patiëntendossier. Je moet kun-nen verantwoorden wat je doet,’ aldus Theo Goedendorp, tandarts in Maarssen. Vanuit diverse functies binnen de KNMT heeft hij zich met de ontwikkelingen rond het pa-tiëntendossier bezig gehouden.

24 JAARVERSLAG 2015

IQUAL 2015In 2015 namen meer dan 2.000 tandartsen deel aan IQual, het intercollegiale studiepro-gramma voor tandartsen. Naast de studiepro-gramma’s voor groepen tandartsen waren er themaprogramma’s en webinars. En samen met Dental Management Game bood IQual ‘mijn droompraktijk’, een kort programma voor studenten in hun laatste studiejaar.

THEMAPROGRAMMA’S MET REGIONALE AVONDEN

• ORTHODONTIE VOOR DE ALGEMEEN PRACTICUS (475 DEELNEMERS)

• VROEGSIGNALERING EN PREVENTIE: DIABETES (550 DEELNEMERS)

WEBINARS• GEBITSLIJTAGE (170 DEELNEMERS)• DIABETES (55 DEELNEMERS)

LEERPUNTEN IQUAL ORTHODONTIE VOOR DE ALGEMEEN PRACTICUS:• Op tijd leren herkennen van problemen • Onderscheid kunnen maken tussen

hulp inroepen en/of zelf doen• Beter bewustzijn rond tijdige verwijzing • Met de bril van de orthodontist naar

een kind leren kijken• Onderkennen van het verschil tussen

kalenderleeftijd en gebitsleeftijd• Juiste afweging kunnen maken voor

verwijzen

EERSTE IQUAL-VISITATIES GESTARTIn oktober zijn de eerste IQual-visitaties gestart. Met deze door de KNMT gelanceerde visitatievariant kunnen leden van IQual-groepen el-kaars praktijken visiteren. Twee IQual-groepen in Roosendaal en Zuid-Limburg hadden de primeur.

In IQual-visitatie bezoeken twee groepsleden een praktijk. Ze lopen deze na aan de hand van de standaard-vragenlijst en rapporteren vervolgens aan de praktijkeigenaar. Een door de KNMT opgeleide hoofdvisiteur be-geleidt de IQual-visitatie op afstand. Deze hoofdvisiteur is aanwezig bij de start- en de evaluatiebijeenkomst en beoordeelt de eindrapportage. De rest van het proces voeren de IQual-deelnemers zelfstandig uit.

IQUAL-VISITATIE VERSUS KNMT-PRAKTIJKVISITATIEIQual-leden kunnen ook blijven kiezen voor de al eerder ontwikkelde KNMT-Praktijkvisitatie. Kracht van de KNMT-Praktijkvisitatie is dat het visiteren gebeurt door objectieve, opgeleide en ervaren visiteurs. Zij verzorgen ook de rapportage en de verbetersuggesties, waardoor deze vorm van visitatie qua proces minder tijdrovend is. IQual-groepen die zich samen aanmelden voor KNMT-Praktijkvisitatie kunnen overigens wel meekijken met elkaar door als assistent-visiteur mee te gaan naar de praktijken van collega’s.

KNMT PRAKTIJKVISITATIE EN IQUAL-VISITATIE. WAT IS HET VERSCHIL?KNMT PRAKTIJKVISITATIE IQUAL GROEP

Aanmelding individueel Aanmelding met IQual-groep (min. 3 deelnemers)

Individueel vragenlijst invullen Gezamenlijk vragen invullen en be-spreken met hoofdvisiteur

KNMT maakt planning Zelf planning maken

Visitatie wordt uitgevoerd door onafhankelijke en opgeleide hoofdvisiteur. Zelf visiteren in één andere praktijk.

Onderling visiteren, dus minimaal twee visitaties uitvoeren

Hoofdvisiteur stelt rapportage op en zorgt voor de volledige uitvoering

Zelf rapportage opstellen en be-spreken met collega’s en hoofdvi-siteur

Naar keuze samen nabespre-ken

Kennis uitwisselen met elkaar via de visitaties en de presentaties op de IQual-avonden

25 25

TAALTOETS VERPLICHT VOOR BUITENLANDSE TANDARTSAlle nieuwe buitenlandse tandartsen moeten, voordat zij worden ingeschreven in het BIG-register, een bewijs van voldoende Neder-landse taalvaardigheid overleggen. Dat maakte minister Edith Schippers (VWS) op 2 novem-ber bekend. De KNMT was blij met dit besluit waarvoor de vereniging al enige tijd ijverde in Nederland en in Europa.

Om de juiste diagnose te kunnen stellen en om samen met de patiënt te beslissen over de beste behandelopties is goede kennis van de Nederlandse taal noodzakelijk. Ook in de communicatie met collega’s en andere zorg-

verleners kan goede taalbeheersing letterlijk van levensbelang zijn, vond de minister. Maar tot nu toe was het vanwege het vrije verkeer van personen en diensten niet mogelijk om de taalbeheersing van zorgverleners uit andere EU-landen te toetsen. Toetsen op taalbeheer-sing wordt nu mogelijk door een nieuwe Euro-pese richtlijn. Daarin staat dat er eisen aan de taalvaardigheid van zorgverleners uit andere EU-landen kunnen worden gesteld wanneer dat nodig is voor de patiëntveiligheid. De KNMT gaat zich hard maken voor een goed minimaal te toetsen niveau en een goede manier van toetsen.

1 0 4 | U W P R A K T I J K O P O R D E U W P R A K T I J K O P O R D E | 1

uw praktijk op orde

EEN PRAKTISCH

E GIDS VOOR UW

KWALITEITSBELEID

030 60 76 380knmt.nl

verbindt

uw praktijk op orde

EEN PRAKTISCHE GIDS VOOR UW KWALITEITSBELEID

26 JAARVERSLAG 2015

UW PRAKTIJK OP ORDEHoe houd je als tandartspraktijk de kwaliteit van de geboden zorg op peil? Het is belangrijk maar niet altijd even makkelijk op elk vlak te voldoen aan de professionele standaard – er komt immers veel aan regels en richtlijnen op de mondzorg af. Om tandartsen overzicht te bieden en te helpen hun kwaliteit hoog te hou-den verspreidde de KNMT in juli onder haar leden een praktijkgids voor kwaliteitsbeleid.

‘Uw praktijk op orde’ is een praktische gids voor de implementatie van kwaliteitsbeleid. De gids zet de diverse kwaliteitsthema’s en de bijbehorende richtlijnen, bij- en nascholing en praktische hulpmiddelen overzichtelijk bij el-kaar.

KNMT-KLACHTENREGELINGIn 2015 is het aantal klachten dat is binnengekomen bij de KNMT ge-daald. Van deze klachten zijn er relatief veel doorgezet naar de Regio-nale Bemiddelingsraad (RBR) en/of Centrale Klachtencommissie (CKC). Veel klachten zijn met succes bemiddeld. In 2015 is drie keer het vereni-gingstuchtrecht toegepast*.

*De CKC heeft in 2015 aanleiding gehad tot het doen van zelfstandig onder-zoek bij drie tandartsen conform het verenigingstuchtrecht. Aanleiding was onder andere een (groot) aantal behandelde klachtzaken tegen dezelfde tandarts waarin de CKC de klacht gegrond heeft verklaard en waarbij sprake was van verwijtbaar onzorgvuldig tandheelkundig handelen, laakbaar decla-ratiegedrag en onheuse bejegening richting klagers. De CKC heeft over deze drie tandartsen uitspraak gedaan en de maatregel opgelegd van ontzetting uit het lidmaatschap van de KNMT. Tandartsen die om welke reden dan ook niet functioneren kunnen terecht bij de Monitor Mondzorg.

Lees meer over de klachtenregeling en interne (verenigings)tuchtrechtspraak op knmt.nl/klachtenregeling. Daar vindt u ook een link naar de Monitor Mondzorg.

KLACHTEN (DIT BETREFT AANTALLEN BINNENGEKOMEN EN AFGEHANDELD IN HET BETREFFENDE JAAR) 2013 2014 2015

Klachtbrieven 957 857 783

Doorgezette klachten 454 410 481

Bemiddeling rbr/sbr 420 380 386

Geslaagde bemiddeling 241 208 204

Niet geslaagde bemiddeling 89 84 68

Nog in behandeling 90 88 114

In behandeling genomen ckc 67 64 58

Uitspraken ckc 63 83 75

Geheel gegrond 22 24 34

Gedeeltelijke gegrond 11 16 8

Ongegrond 30 35 25

N.B. De CKC komt niet altijd tot een uitspraak; soms wordt een klacht vlak voor de zitting ingetrokken of komt tijdens de zitting een schikking tot stand.Een aantal zaken is ultimo 2015 nog in behandeling. Over een aantal CKC-zaken van 2015 wordt pas in 2016 uitspraak gedaan.

KLACHTONDERDELEN2013 2014 2015

Bejegening 7 144 256

Communicatie 225 217 251

Geschil over rekening 379 351 230

Organisatorisch/Praktijkvoering 38 78 221

Patiëntendossier 3 51 255

Praktijkhygiëne 1 16 161

Röntgenfoto’s 2 29 239

Tandheelkundige behandeling 619 550 291

AANTAL TUCHTZAKEN 2015 Aantal afgehandeld door CKC 3

Ingetrokken 2

27 verbindt 27

WAT DOET DE KNMT VOOR DE

TANDARTS EN HET MONDZORGTEAM?

Lid zijn van de grootste beroepsvereniging van Nederland betekent kiezen voor collectieve belangenbehartiging en service op maat voor de tandarts en het mondzorgteam. In elke fase van de loopbaan van de tandarts. En voor elke werkvorm waarin de tandarts zijn beroep uitoefent.

28 JAARVERSLAG 2015

Per 1-1-2015 kwam er een voorlopig einde aan de reorganisatie van de bekostiging van de MKA-chirurgie. Althans, zo leek het.

MKA-CHIRURGIE IN RUSTIGER VAARWATER?

Na de afronding van de ‘herijking’ door de NZa van zowel de kosten- als de honorariumcomponent in de tarieven, ging vanaf 1-1-2015 een geheel nieuwe

bekostigingsstructuur van start. Vanaf dat moment was er geen sprake meer van sepa-rate deeltarieven, maar golden - net als bij de medisch specialist - alleen nog maar integrale tarieven voor MKA-chirurgie. Opnieuw werd een stap gezet naar meer aansluiting met de regelgeving voor medisch specialisten.Voor de MKA-chirurgen betekende dit dat ze-kerheden vervielen en er veel tijd en inspan-ning nodig was om bestaande werksituaties te continueren. Vanuit de Soc-k (Specialisten onderhandelings-commissie kaakchirurgie) en het KNMT-bureau is dit traject intensief begeleid. Zoals gebruike-lijk is daarbij gekozen voor collectieve informa-

tieverstrekking in de Adviesraad kaakchirurgie en individuele beantwoording van praktische vragen. De samenwerking Sock-NVMKA liep geolied.

RUST IN DE REGELGEVING?De dialoog die de Soc-k voerde met KNMT-le-den kaakchirurgie bleek opnieuw zeer waarde-vol bij de besprekingen die met regelmaat ge-voerd werden met de NZa. Die bleef namelijk onverminderd doorzoeken naar verdere mo-gelijkheden om de prestatielijst te ‘dooront-wikkelen’. De Soc-k greep deze kans aan, om lang gekoesterde wensen m.b.t. de prestatie-lijst (zoals invoering van een CB-CT prestatie) te realiseren.

Vanuit VWS en NZa is aangegeven dat rust op het gebied van regelgeving in de medisch

specialistische zorg noodzakelijk is. De realiteit bleek anders: eind 2015 werd (op initiatief van de ANT) een overlegtraject opgestart om te bezien of er voor onderdelen van de MKA-chi-rurgie en mondzorg functionele bekostiging kan worden ingevoerd. In de loop van 2016 zal dit traject afgerond worden.

TOEKOMSTSCENARIO’SDe vele wijzigingen van de afgelopen jaren en de gewenste rust in de toekomst hebben ge-leid tot het starten van een onderzoek door een deskundig extern bureau. De KNMT wil daarmee analyseren waar de MKA-chirurg nu staat. Maar ook de vraag beantwoorden hoe de kaakchirurgie zich de komende jaren verder wil ontwikkelen om blijvend hoogwaardige en gespecialiseerde patiëntenzorg te leveren die voldoet aan de hoogste kwaliteitsstandaarden.

In de loop van 2016 zal duidelijk zijn welke toe-komstige scenario’s er mogelijk c.q. wenselijk zijn. In dit onderzoek zullen overigens ook de relatie met de eerstelijns mondzorg en me-disch specialistische zorg aan de orde komen. Erik Bruins Slot, secretaris Soc-k

29 29

VERRICHTINGEN EN TARIEVEN

REVISIE VERRICHTINGENLIJSTKNMT en ANT hebben, in nauw overleg met wetenschappelijke verenigingen en stakeholders, een voorstel ontwikkeld voor de herziening van de verrichtingen-lijst. Er zijn grofweg twee mogelijkheden: ofwel gedetailleerde omschrijvingen van verrichtingen met bijbehorende tarieven, of globaal omschreven verrichtingen die een zekere bandbreedte kennen voor de tandarts. Eind 2015 zijn deze mogelijkhe-den voorgelegd aan de NZa.

De NZa stelt dat het uitgebreid beschrij-ven van verrichtingen geen wenselijke optie is. Het is tijdrovend en de beschrij-vingen worden snel ingehaald door de realiteit. De voorkeur van de NZa gaat uit naar globale(re) omschrijvingen. Dit geeft ruimte voor de invulling van de zorgverle-ning, maar die ruimte moet ook zijn weer-slag krijgen in de tarieven. De invulling van die vrije ruimte vraagt echter ook om ver-antwoordelijkheid van de beroepsgroep. De overheid stelt dat de beroepsgroep moet aantonen met die verantwoordelijk-heid om te kunnen gaan, onder meer door het hebben en het naleven van richtlijnen. Op die manier kunnen ook de patiënten-belangen worden geborgd.

TARIEVENOp 1 juli 2015 zijn de tarieven voor mond-zorg verlaagd met 5,15%. De tarieven voor implantologie zijn gedaald met 19,14% en voor de orthodontietarieven bedroeg de verlaging 1,48%. Daarmee is de laatste fase van het kostenonderzoek uit 2013 af-gerond.Per 1 januari 2016 geldt een nieuw kader voor de bijzondere tandheelkunde. Per die datum scherpt de NZa ook de regels voor orthodontie aan.

Meer informatie over verrichtingen, tarieven en NZa vindt u op knmt.nl/tarieven.

Voorzitter van de SocK is Johan van Ingen. Hij werkt

als MKA-chirurg in de Isala Klinieken in Zwolle

Orthodontisten hebben in 2015 een verbe-terslag gemaakt in de informatie aan hun patiënten over de behandelmogelijkheden en de kosten daarvan. Aanleiding hiervoor waren de uitkomsten van het Meldpunt Orthodontie van de Consumentenbond en het tv-programma De Monitor in april. ‘Pa-tiënten zijn ronduit tevreden over de kwali-teit van hun behandeling,’ lichtte orthodon-tist René Noverraz namens de KNMT de inzet van de orthodontisten toe. ‘Maar uit het meldpunt blijkt dat ze behoefte hebben aan meer informatie en meer betrokken willen worden bij beslissingen. Dat trekken wij ons aan en dus werken we eraan om dat te verbeteren.’ Orthodontisten verstrekken sindsdien op hun websites informatie over de verschillende typen beugels en de kos-ten daarvan, zodat patiënten zich kunnen oriënteren op een mogelijke behandeling.

Patiënten kunnen ook meer gebruik maken van innovatieve, patientvriendelijke en betere behandelmogelijkheden. Mogelijkheden die al langer bestonden, maar niet gedeclareerd konden worden omdat het systeem dat niet toeliet. Op aandringen van de KNMT heeft de NZa dat gewijzigd. Patiënten kunnen nu wel gebruik maken van de laatste ontwikkelingen in de orthodontie en kiezen daar volop voor, ondanks het feit dat de nieuwe behandelmo-gelijkheden meer kosten.

INZICHT IN KEUZES ORTHODONTIE

Meer info op knmt.nl/studentencongres

shineshine

into the future!

‘Masters only’De Fabrique Utrecht

KNMT STUDENTENCONGRES2 oktober 2015 Schrijf je snel in!

verbindt

ADV-NT-Studentencongres.indd 2 24-08-15 11:39nt13_advknmt.indd 40 24-08-15 11:58

Uw toekomst start nu!Een praktisch handboek voor de start van een praktijk

Wegwijs in de praktijk

verbindt

30 JAARVERSLAG 2015

STARTERS

IN ELKE FASE VAN DE PRAKTIJK

CONTACT MET STUDENTENStudenten tandheelkunde zijn de tandartsen van de toekomst. Daarom wil de KNMT al vroeg betrokken zijn bij deze tandartsen in spe. Eén keer per jaar dineert het hoofdbestuur met de besturen van deze verenigingen en worden di-verse onderwerpen besproken.

‘SHINE INTO THE FUTURE!’ Speciaal voor ouderejaars studenten van de drie universitaire opleidingen tandheelkunde in Nederland organiseert de KNMT jaarlijks een studentencongres. Op vrijdag 2 oktober vond de 7e editie van het evenement plaats in De Fabrique in Utrecht, onder het motto ‘Shine into the future!’ Het congres stond bol van de presentaties en workshops over nieuwe ontwikkelingen en toe-

komstontwikkelingen in de tandheelkunde. Zo stonden onder andere in de spotlights: botten bouwen; ‘digital smile design’, regeneratieve tandheelkunde en 3D scannen en printen.

HOKWERDA AWARD UITGEREIKTTijdens het congres wordt traditiegetrouw de Hokwerda Award uitgereikt aan de student met het meest lumineuze idee rond kwaliteit, veiligheid, of ergonomie binnen de tandheel-kunde. De Hokwerda Award 2015 is uitgereikt aan Nynke Tjeerdsma met de ‘Jong verstand app’, een app die gaatjes bij kinderen helpt voorkomen.

Lees meer op hokwerda-award.nl.

Een mooie carrière in de mondzorg, welke student tandheelkunde wil dat nou niet? In de zomer van 2015 bracht de KNMT het ma-gazine ‘Klaar voor de start’ uit, vol met tips en ervaringen over regelzaken voor de startende tandarts. Ga je in loondienst, word je ZZP-er of overweeg je een praktijk over te nemen? Hoe blijf je bij in je vak? Zijn er tips om de kans op een klacht te verkleinen? Hoe werkt praktijkvi-sitatie? Is het handig om gelijk na je studie te specialiseren of juist niet? Een aanrader dus.

12-09-20159:30-14:00

Save the date!

MEET OTHER DENTISTS

verbindt

ZZP-DAG2015

7 november Inn Style, MaarssenKijk voor meer informatie en aanmelden op www.knmt.nl/zzpdag

Financiële planningvoor ZZP’ers

verbindt

31 31

ZZP-ERS MEET OTHER DENTISTS!Zaterdag 12 september vond het ‘Meet other dentists!’ event plaats. Een perfecte gelegenheid om an-dere buitenlandse collega’s te ont-moeten en ervaringen uit te wisse-len over het werken in Nederland.

WAAROM DIT EVENT?Als beroepsvereniging voor tand-artsen en tandarts-specialisten in Nederland vinden wij het onze taak om ook in het buitenland geschool-de collega’s die hier werken te in-formeren over de mondzorg in Ne-derland. De enige eis die wij daarbij stellen is, dat deze collega’s de Nederlandse taal machtig en BIG-geregistreerd zijn. Het programma wisselt per keer en is vooral ge-schikt voor buitenlands gediplo-meerde tandartsen die korter dan vijf jaar in Nederland werken.

Steeds meer tandartsen kiezen er-voor om als ZZP-er aan de slag te gaan. Speciaal voor deze doelgroep biedt de KNMT een scala aan pro-ducten en diensten. Zo was er op 7 november de KNMT ZZP-dag. Ruim honderd ZZP-ers - van starter tot 65+-er- lieten zich informeren, in-spireren en aansporen om zelf met financiële planning aan de slag te gaan. Daarbij was zowel aandacht voor de menselijke kant van het on-dernemen als voor de cijfermatige aspecten. Tijdens de lezingen stond de vraag centraal op welke wijze je als ZZP-er succesvol wilt en kunt zijn.

Komt ander beeld?

PRAKTIJKHOUDERS Speciaal voor praktijkhouders biedt de KNMT diensten en producten voor elke fase van de beroepsuitoefening.

Een greep uit het aanbod voor de praktijkhouder:• Informatie over starten met en stoppen van een praktijk• Diensten en producten over:

Samenwerkingsvormen PersoneelsbeleidPraktijkorganisatie en kwaliteit.

Alle producten en diensten voor de tandarts met een eigen praktijk staan op knmt.nl/eigen praktijk.

32 JAARVERSLAG 2015

VAR-VERKLARING VOOR ZZP'ERS VERDWIJNTIn mei bereikte staatssecretaris Wiebes van Financiën een akkoord met werkgevers, ZZP-organisaties en vakbonden over de opvolger van de Verklaring Arbeidsrelatie (VAR). Doel: schijnzelfstandigheid effectiever tegengaan. De KNMT zette zich van meet af aan volop in om zowel de tandarts-ZZP-er als de tandarts-opdrachtgever voor te bereiden op deze ma-jeure wijziging per 1 mei 2016.Lees meer over VAR op knmt.nl/var.

MBO-DIPLOMA VOOR TANDARTSASSISTENTZorg verlenen doe je samen. Vandaar dat de KNMT de deskundigheid van het team continu onder de aandacht heeft. De KNMT vindt dat er minimumeisen moeten worden gesteld aan de opleiding van tandarts-assistenten en vindt het dan ook dringend gewenst dat een tandartsas-sistent in het bezit is van een mbo-diploma Tandartsassistent of daar-voor in opleiding gaat. Dit standpunt maakte de KNMT in april bekend.

De KNMT hanteert een startdatum van 1 september 2018. De eis geldt al-léén voor nieuw tot de arbeidsmarkt toetredende tandartsassistenten, niet voor de al werkende groep. Met het instellen van de mbo-opleiding Tandartsassistent als basisniveau wordt het opleidingsniveau van tand-artsassistenten eenduidig, transparant en inzichtelijk voor de patiënt.

Op de hoogte blijven van nieuws uit de KNMT of uit het vak-gebied? Raadpleeg knmt.nl, abonneer u op de e-nieuwsbrief van de KNMT of volg ons op:o @KNMTnieuwsi LinkedIn >KNMT

NEDERLANDS TANDARTSENBLADHet Nederlands Tandartsenblad is het onafhankelijke vak-blad van de vereniging. Het Nt verscheen in 2015 20 keer in een oplage van 10.355 stuks. Ook online is het Nt te bereiken:

nt@knmt.nlo @nt digitaalf www.facebook.com/nederlandstandartsenblad

COMMUNICATIE MET DE KNMT

33 33

KNMT-LEDENSERVICE

Met vragen over het ondernemerschap of over het beleid van de KNMT kunnen de leden terecht bij de KNMT-Ledenservice.

TELEFOON- EN E-MAILVERKEER LEDENSERVICE 2011-2015

SAMEN WERKEN AAN EEN MOOIE, GEZONDE MOND!Op zaterdag 13 juni kwamen zo’n 200 mondzorgprofessionals bijeen in ‘t Spant! in Bussum voor het KNMT-jaarcongres ‘MOOI gezond’. Het congres stond in het teken van een moderne visie op orthodontie, met nadruk op de kracht van samenwerken en open communiceren, zowel intercollegiaal als tussen zorgverlener en patiënt.

Fotografe Sacha de Boer vertelde over de psychologie van schoonheid. Zij ervaart dagelijks in haar werk wat de impact is van de overtuiging wel of geen fraai gebit te hebben. De oplossing? Een egoboost! Want mooie foto’s komen voort uit zelfvertrouwen. En daar leveren mondzorgpro-fessionals zonder meer een waardevolle bijdrage aan.

‘EEN BEUGEL VOOR FIKKIE’Bevlogen clinici inspireerden op het congres algemeen practici, gedif-ferentieerde tandartsen, tandarts-specialisten,mondhygiënisten en assi-stenten om samen vakkundig voor een mooie, gezonde mond te zorgen. Dieren-arts Marnix Lamberts liet met zijn lezing op het KNMT Jaarcongres zien dat vele technieken uit de humane orthodontie toepasbaar zijn op het dierengebit.

OVER WELKE ONDERWERPEN VROEGEN LEDEN INFORMATIE AAN BIJ DE LEDENSERVICE?

Arbeidsrelatie

Beroepsuitoefening

Tarieven tandheelkundige hulp

Praktijkontwikkeling

Verenigingsaangelegenheden

Diversen

29%

18% 17%

12%

1

0%

14%

PraktijkwijzerZorg aan ouderen in

de algemene mondzorgpraktijk

verbindt

Prakt i jkkaarten : t ips , adviezen en aanbevel ingen ui t Prakt i jkwi jzer Zorg aan ouderen in de algemene mondzorgprakt i jk

verbindt

Is uw praktijk al seniorproof?

Is uw praktijk al seniorproof?

verbindt

CHECKLIST

Het aantal (kwetsbare) ouderen in Nederland neemt de komende jaren flink toe. Het beleid van de overheid is erop gericht dat zij steeds langer thuis blijven wonen. Voor hun mondzorg zijn zij aangewezen op algemene mondzorgprak-tijken. In de zorg rondom de ouderen ontbreekt veelal de mondzorg. En dat terwijl er – zeker voor deze doelgroep – een duidelijke link is tussen de algehele gezondheid en de mondgezondheid. Zorgprofessionals zijn veelal niet op de hoogte van deze relatie en de mogelijkheden die aansluiting van mondzorgprofessionals kan bieden.

Met een eerstelijns bijeenkomst in uw gemeente of wijk, kunt u:– een bijdrage leveren aan het kennisniveau van ander zorgverleners m.b.t. mondgezondheid van ouderen, en– samenwerking in de wijk te stimuleren en een verbinding maken tussen mondzorg(verlener) en algemene gezondheid

(andere zorgaanbieders).

Bovendien kan het leuk, inspirerend en leerzaam zijn.

Tips voor een succesvolle bijeenkomst

Verstuur de uitnodiging minimaal 2 maanden van te voren. Dan heeft u de meeste kans dat deelnemers nog ruimte hebben in hun agenda.

Bedenk van tevoren wie u met de bijeenkomst wilt bereiken. Wilt u een multidisciplinaire bijeenkomst organiseren waaraan zoveel mogelijk verschillende zorgaanbieders deelnemen? Of ligt uw focus op samenwerking in de wijk met de huisarts of juist de mantelzorger en thuiszorg?

Nodig de deelnemers op persoonlijke titel uit. Stuur geen algemene e-mail naar een groep mensen of een algemeen e-mail adres zoals info@huisartsenpraktijkvoorbeeld.nl.

Benadert u een huisartsen- of mondzorgpraktijk? Denk dan ook aan zorgverleners in dienst van deze praktijk. Bijvoorbeeld de mondhygiënist, de preventie-assistent of de praktijkondersteuner (ouderenzorg). Zij zijn vaak ook geïnteresseerd in een dergelijke bijeenkomst. Nodig hen persoonlijk uit.

Probeer aan te sluiten op bestaande overlegstructuren. Wilt u de apotheek en huisarts bereiken? Vraag dan of u een keer kunt aansluiten bij hun reguliere FTO (farmacotherapeutisch overleg).

Betrek andere zorgverleners bij de organisatie. Wellicht vindt een huisarts of apotheek het ook leuk om iets vanuit zijn/haar perspectief over dit onderwerp te vertellen.

verbindt

POWER

ED B

Y KN

MT

knmt.nl/ouderen

EERSTELIJNS BIJEENKOMST MONDZORG OUDERENWaarom organiseren?

34 JAARVERSLAG 2015

IS UW PRAKTIJK SENIORPROOF?

Het aantal ouderen neemt de komende jaren flink toe, en oude-ren blijven steeds langer zelfstandig wonen. Het aandeel oudere patiënten in de mondzorgpraktijk zal dan ook toenemen. Maar hoe speelt u daar op in? De KNMT heeft in 2015 een pakket van hulpmiddelen ontwikkeld om de tandartspraktijk ‘seniorproof’ te maken. De tools zijn te downloaden op knmt.nl/ouderen.

35 verbindt 35

DE KNMT OP WEG NAAR 2030 De KNMT werkt aan

een vereniging die in de toekomst nog dichter bij de leden staat. Speerpunten: efficiënter besturen, effectiever besluiten.

36 JAARVERSLAG 2015

Hoe ziet de mond van de toekomst eruit? Welke vraag naar mond-zorg is er? Gaat de patiënt straks eigenlijk nog wel naar de tandarts en wat verwacht hij dan? Over die vragen en de strategische koers die daarbij hoort ging de KNMT aan het begin van 2015 in gesprek met haar leden. Onder leiding van presentator Job Boot leverde dat interessante discussies op in Groningen, Nijmegen en Amsterdam.

HEEFT DE TANDARTS NOG TOEKOMST?

37 37

HOE TECHNOLOGIE DE MONDZORGVERANDERTTechnologie verandert de zorg. Niets nieuws natuurlijk, maar de snelheid waarmee dit ge-beurt neemt toe. Ook voor professionals in de tandheelkunde. Denk bijvoorbeeld aan 3-D printen, slimme tandenborstels, virtual reality of robot technologie. Voor het congres Praktijk-organisatie Anno Nu, gehouden op zaterdag 12 december, vroeg Mobile Doctors experts naar hun visie. Hun antwoord: leidt technologie tot snellere, goedkopere en betere zorg? Dan zal het zeker geïmplementeerd worden in de tandartspraktijk.

KNMT 2.0: EFFECTIEVER, EFFICIËNTER, DICHTERBIJDe KNMT is in transitie. Voor het eerst in lange tijd en niet zonder reden. In 2007 onderging de beroepsorganisatie haar laatste structuurwijzi-ging. De vereniging ging van 34 naar 14 afdelingen, in plaats van twee AV’s kwam er een AV per jaar, en een aantal bevoegdheden werd door de AV gemandateerd aan het vertegenwoordigend college.Deze herziening van de verenigingsstructuur leverde de eerste jaren voordelen op. Er ontstond meer ruimte voor het hoofdbestuur om ef-ficiënter te kunnen besturen en het vertegenwoordigend college werd als adviserend orgaan directer betrokken bij het bepalen van het beleid. In de loop der jaren is de rolverdeling tussen HB en VC echter vervaagd. Dat leidde soms tot een gebrek aan slagkracht. En slagkracht hebben we nodig de komende jaren.

VERANDERD SPEELVELDHet maatschappelijke en politieke speelveld zijn sterk veranderd. Trans-parantie, professionaliteit en marktwerking zijn leidende begrippen ge-worden. Duidelijkheid over het medisch handelen, het tonen van me-disch leiderschap en optimale toegang van patiënten tot informatie zijn in dit verband cruciale thema’s. Thema’s die door de KNMT adequaat het hoofd moeten worden geboden.

GEVARIEERDE ACHTERBANOok de samenstelling van het ledenbestand verandert in rap tempo. Naast de praktijkhoudende algemeen practicus is een snel groeiend deel van de leden werkzaam als zelfstandige zonder eigen praktijk (ZZP-er), zijn tandartsen werkzaam in teamverband of aangesloten bij een keten, zijn er meer buitenlandse tandartsen in Nederland werkzaam en neemt het aantal gedifferentieerde tandartsen toe. Het verenigen van een meer en meer diverse achterban en het kunnen behartigen van alle verschillende, en soms ook tegengestelde, belangen stelt andere eisen aan de inrichting en besturing van de vereniging.

KLEINE SCHAALVoor de KNMT is het betrekken van de leden en het horen van hun me-ning van essentieel belang. Informatie wordt vooral online, per nieuws-brief en via de website gegeven, maar elkaar ontmoeten blijft voor leden een waardevol onderdeel van het lidmaatschap. Collegiale contacten vinden vooral in klein verband plaats. Op lokale schaal, in kringen en waarneemgroepen, of langs de lijn van de inhoud, zoals de IQual-groe-pen. Is de huidige afdelingsstructuur nog steeds de meest logische een-heid? Ook dat vraagt om het heroverwegen van de verenigingsstructuur.

INBRENG LEDENKNMT 2.0 is een intensief proces met een ambitieus tijdpad. Op de AV van 23 juni 2016 worden namelijk de contouren van de nieuwe vereniging geschetst. En dat niet alleen, per die datum treedt ook een nieuw hoofd-bestuur aan. Dit vraagt veel van alle direct betrokkenen. En het vraagt ook wat van de leden. Hun mening is cruciaal voor de te kiezen richting.

TOEKOMSTVISIE MONDZORG 2030‘The best way to predict the future is creating it yourself’ (dr. P. Diamandis)

Het ontwikkelen van een toekomstvisie voor de mondzorg is niet eenvoudig. Toch presen-teerde een werkgroep eind 2015 het rapport Toekomstvisie Mondzorg 2030 aan het hoofd-bestuur. Voorzitter van de werkgroep was Arend van Raalte, VC lid. In de toekomstvisie zijn diverse scenario’s uitgewerkt op basis van trends en ontwikkelingen, rekening houdend met kernonzekerheden. Uitgangspunten:

• Rol en positie patiënt: patiënt centraal en aandacht voor bijzondere groepen

• Mondzorgverlening: professioneel en duur-zaam

• Rol en positie professional: mulitdisciplinair samenwerken met tandarts als spil.

93% 3% 3% 1% <1%

58%63%

1% 27% 27% 31% 14%

72%

28%

10% 25% 19% 30% 16%M

M

V

V

61%

39%

26%

7% 2% 2%

29%

8% 5%

38 JAARVERSLAG 2015

De leden van de KNMT zijn tandarts algemeen practicus of tandartspecialist (MKA-chirurg of orthodontist). Ze zijn werkzaam in verschillende praktijkvormen; als praktijkhouder of als zelfstandige of in loondienst. Op deze pagina feiten en cijfers over de beroepsgroep.

DE KNMT IN CIJFERS

PRAKTIJKVORMEN DE WERKZAME LEDEN VAN DE KNMT

1 Tandarts-praktijkhouder, 0 tandartsmedewerker

1 Tandarts-praktijkhouder en 1+ tandartsmedewerkers

2+ Tandarts-praktijkhouders en 0 tandartsmedewerkers

2+ Tandarts-praktijkhouders en 1+ tandartsmedewerkers

Praktijkhouders (inclusief variantmaten)

Zelfstandigen zonder eigen praktijk (inclusief waarnemers)

In loondienst

(Tijdelijk) niet actief als tandarts

Onbekend

DE BEROEPSGROEP

Tandarts MKA-chirug Orthodontist MKA-chirurg in opleiding Orthodontist in opleiding

LEEFTIJD EN SEKSE TANDARTSSPECIALISTEN

< 29 jaar 30-39 jaar 40-49 jaar 50-59 jaar 60-64 jaar

LEEFTIJD EN SEKSE TANDARTSEN

< 29 jaar 30-39 jaar 40-49 jaar 50-59 jaar 60-64 jaar

39

COLOFONUITGAVEKNMTGeelgors 1Postbus 20003430 CA NieuwegeinTelefoon 030 6076 276E-mail knmt@knmt.nl

KNMT-LedenserviceTelefoon 030 6076 380E-mail ls@knmt.nl

TEKSTENKNMTCommunicatie en Public Affairs

FOTOGRAFIERobert BekkeNFP UtrechtRoos KooleSimone MichelleMarco VerstraatenRonald Zijlstra

EINDREDACTIE EN COÖRDINATIEEdith Meijwaard

VORMGEVINGCurve Mags and More, Haarlem

DRUK JCP Groep, IJsselstein

Daar waar in dit verslag sprake is van tandarts, is vanwege de leesbaarheid gekozen voor de mannelijke vorm. Verder zijn de twee tandarts-specialismen orthodontie en kaakchirurgie niet telkens afzonderlijk benoemd maar inbegrepen.

Copyright KNMT 2016

JAARVERSLAG 2015

40 JAARVERSLAG 2015